Manuzio, Aldo (c. 1450 - 1515):
[ Institutiones grammaticae ] Aldi Manutii Romani institutionum grammaticarum libri IIII. - Parisiis: Ex Officina Roberti Stephani, 1531. - 351 pp., [24] lvs. ; 8o. - Type area 16,7 x 10,5 cm - Call number: Sch 102/308
Note:
The humanist teacher Aldo Manuzio in 1493, before setting up a press himself, had his Latin grammar printed by Andrea Torresano in Venice. During Manuzio's life-time there followed three enlarged editions printed in his own publishing house. The long-lasting success of this didactic work prompted many reeditions published in different countries. The present edition printed by Robert Estienne (1503-59), the author of the famous Thesaurus linguae latinae (1532), almost matches the Aldine model in correctness and neat typography. Some word lists are now bilingual, with French equivalents explaining the Latin vocabulary.
Information on Manuzio is available at the Treccani website Biografico degli Italiani. Manuzio edited the Greek grammar of Konstantinos Laskaris as well. There are some parallels between his Latin grammar and his bilingual edition of various treatises of Greek grammar of Laskaris ( please see our reproduction).
Moreover, Book 3 of the Latin grammar treats Latin and Greek metrics at the same time, thus complementing the Greek grammar of Laskaris.
Our Table of Contents does not just copy the entries of the summary table printed on page 351. Instead, we ran through the book and gathered the more significant headings. As the text sections are not numbered or clearly signalled by layout features, the structural level of the different headings is sometimes hard to define. They may embrace either an entire treatise or a ‚book' (liber) or a chapter or a section of a chapter or just a paragraph. We apologize for some inconsistency in our selection and presentation of headings. For detailed subject access please consult the copious printed index (p. 353-400, see below).
Summary Table of Contents:
(Title page; preliminaries) pag. 1
(Liber Primus.) De Grammatica et eius Partibus. pag. 17 - De Nomine. pag. 21 - De Generibus Nominum. pag. 25 - De Nominum Declinatione. (De Casuum Terminatione.) pag. 30 - De Nominibus Heteroclitis. pag. 53 - De pronomine. pag. 66
Liber Secundus. De Verbo. pag. 74 - Interrogationes De Verbo. pag. 86 - De Adverbio (et ceteris orationis partibus). pag. 121
Liber Tertius. De Constructione Verborum. pag. 134 - De Adverbiis Localibus. pag. 164 - De Gerundiis. pag. 178 - De Constructione Nominativi Et Ceterorum Casuum. - De Participiis. pag. 191 - De Patronymicis. pag. 199 - De Figuris (dictionis duodecim, et constructionis octo). pag. 204
Liber IIII. pag. 215 - De Syllabis. De Primis Syllabis. pag. 218 - Mediarum Syllabarum Communium Auctoritates. pag. 230 - De Ultimis Syllabis. pag. 237 - De Septem Modis Communium Syllabarum. (Terentianus.) pag. 248 - De Pedibus Et Accidentibus Unicuique Pedi. pag. 262 - { Graece * PERÌ DISYLLÁBO:N PODÔ:N .d. (4) }. pag. 287 - De Metris. pag. 301 - De Metro Heroico. pag. 312 - De Pentametro Elego. pag. 319 - De Versu Iambico Senario. pag. 324 - De Metro Trochaico. pag. 332 - De Hendecasyllabo Sapphico. (Etc.) pag. 335 - De Accentibus. pag. 341 - De Posituris (sive Distinctionibus). pag. 345
Quae continentur His Quattuor Libris. pag. 351 - Dictionum expositarum In Hoc Libro Praecipue adnotandarum serie alphabetica Indepag. 353x. A pag. 353 - - B pag. 357 - - C pag. 361 - - D pag. 365 - - F pag. 369 - - I pag. 373 - - M pag. 377 - - O pag. 381 - - P pag. 381 - - R pag. 389 - - S pag. 393 - - U / V pag. 397Detailed Table of Contents:
(Title page with printer's emblem) pag. 1
(Author's Preface) Aldus Manutius Romanus Litterarii Ludi Magistris S. P. D. pag. 3
Pater noster (followed by other sacred texts) pag. 5
Brevissimus simul, et utilissimus modus, quo et legere, et scribere quis cito, recteque discet. pag. 12
De Grammatica et eius Partibus. pag. 17 - De Nomine. pag. 21 - De Generibus Nominum. pag. 25
De Nominum Declinatione. (De Casuum Terminatione.) - Nominativus. pag. 30 - De Genitivis. pag. 31 - De Dativis singularibus. - De Accusativis singularibus. pag. 32 - De Vocativis omnibus. pag. 33 - De Ablativis singularibus. pag. 34 - De Nominativis pluralibus. pag. 35 - De Genitivis pluralibus. pag. 36 - De Dativis et Ablativis pluralibus. - De Accusativis pluralibus. pag. 38
Quaestiones De Nomine. pag. 39
De secunda inflexione. pag. 43 - De tertia declinatione. pag. 45 - De quarta declinatione. pag. 48 - De quinta declinatione. pag. 50
De Nominibus Compositis. - De nominum numeralium inflexione. pag. 51 - De gradibus comparationis. pag. 52 - De Nominibus Heteroclitis. pag. 53
De Pronomine. pag. 66 - Interrogationes De Pronomine. pag. 68Liber Secundus. De Verbo. pag. 74
De Coniugatione verborum. pag. 77 - De Praeteritis. pag. 78 - De Supinis. pag. 82 - De Verbis Defectivis. - De Verbis Anomalis. pag. 84 - Interrogationes De Verbo. pag. 86 - Declina amo amas. pag. 88 - Doceo quomodo flectitur? pag. 93 - Lego quomodo inflectitur? pag. 97 - Audio quomodo declinatur? pag. 100
Sum es est quomodo flectitur? pag. 104 - Volo vis vult quomodo flectitur? pag. 107 - Fero quomodo declinatur? pag. 109 - Edo anomalum quomodo flectitur? pag. 111 - Eo quomodo flectitur? pag. 115 - Fio quomodo flectitur? pag. 119
De Adverbio. pag. 121 - De Participio. pag. 124 - De Praepositione. pag. 126 - De Coniunctione. pag. 128 - De Interiectione. pag. 132
Liber Tertius. De Constructione Verborum. - De Concordantia. pag. 134
De Constructione Verbi Activi. pag. 138 - De Constructione Verborum Passivorum. pag. 148 - De Verborum Neutrorum, Et Deponentium Constructione. pag. 150
De Adverbiis Localibus. pag. 164 - De Verborum Communium Constructione. pag. 167 - De Constructione (Verborum) Impersonalium. pag. 168
De Gerundiis. pag. 178 - De Supinis, et eorum constructione. pag. 179
De Comparativis, et eorum constructione. pag. 180 - De Superlativis, et eorum constructione. pag. 183
De Relativis. pag. 185 - De Relativis Accidentis. pag. 187 - De Interrogativis. pag. 189 - De Distributivis. - De Partitivis. pag. 190 - De Constructione Nominativi Et Ceterorum Casuum. - De Participiis. pag. 191
De Patronymicis. pag. 199
De Figuris (dictionis duodecim, et constructionis octo). (Typology) pag. 204 - De Figuris Dictionis. pag. 206 - De Figuris Constructionis. pag. 207 - De Syllepsi. pag. 209 - De Zeugmate. pag. 211 - De Synthesi. - De Antiptosi. - De Evocatione. - De Appositione. pag. 213 - De Synecdoche. pag. 214Liber IIII. [...] hoc libro quaedam non inutilia de metricis pedibus primum perbreviter, deinde de syllabarum quantitate, inde denuo de pedibus copiosius, postea de quibusdam metrorum generibus scripturi sumus, quibus absolutis nonnihil de accentibus, ac distinctionibus attingemus. - De Pede In Metro. pag. 215
De Syllabis. De Primis Syllabis. pag. 218 - Terentianus De Positione. pag. 220 - De Vocali Ante Alteram Vocalem. pag. 221 - De Primis Syllabis Derivatione Cognoscendis. - De Primis Syllabis Compositione Cognoscendis. pag. 222
De Primis Syllabis Praepositione Cognoscendis. pag. 223
De Primis Syllabis Diphthongo Cognoscendis. - De Primis Syllabis Regula Cognoscendis. pag. 225 - De Primis Syllabis Cognoscendis Exemplo. pag. 227 - Primarum Syllabarum Communium Auctoritates. pag. 227 - Mediarum Syllabarum Communium Auctoritates. pag. 230 - De Mediis Syllabis. pag. 231 - De Ultimis Syllabis. pag. 237 - De Ultimis Syllabis Regula Cognoscendis. pag. 238 - De Syllabis Natura Longis. pag. 247 - (De Ultimis Syllabis.) De Septem Modis Communium Syllabarum. (Terentianus.) pag. 248
De Pedibus Et Accidentibus Unicuique Pedi. pag. 262 - De quattuor Pedibus Disyllabis. pag. 266 - De Octo Pedibus Trisyllabis. pag. 267 - De Sedecim Pedibus Quattuor Syllabarum. pag. 269 - De Duobus et Triginta Pedibus Pentasyllabis. pag. 272 - De Quattuor et Sexaginta Pedibus Hexasyllabis. pag. 276 - Simplices Pedes (etc.) pag. 283
{ Graece * PERÌ DISYLLÁBO:N PODÔ:N .d. (4) }. - { Graece * PERÌ TRISYLLÁBO:N PODÔ:N .é:. (8)}. pag. 287 - { Graece * PERÌ TETRASYLLÁBO:N PODÔ:N (16) }. - { Graece * PERÌ PENTASYLLÁBO:N PODÔ:N (32)}. pag. 288 - { Graece * PERÌ HEXASYLLÁBO:N PODÔ:N (64) }. pag. 289
Terentianus (Maurus) De Pedibus Trochaico Carmine. pag. 292 - (Terentianus Maurus) De Duplicibus Pedibus Versu Sotadico. pag. 295 - Hephaestionis De Pedibus. pag. 299De Metris. - De Metro, Et Quid A Rhythmo Differat. - De Iis, Quae Accidunt Metro. (Scil. Genus. Species. Compositio. Caesura. Figura. Depositio. Scansio. Synecphonesis. Collisio.) pag. 301 - De Depositione Metrorum. pag. 308 - De Scansione Metrorum. pag. 309 - De Synecphonesi Sive Synizesi. pag. 310 - De Collisione In Metris. pag. 311
De Metro Heroico. pag. 312 - De Vitiis Quibusdam Vitandis In Heroo. pag. 318 - De Pentametro Elego. pag. 319 - Terentianus (Maurus) De Pentametro Versu. pag. 320
De Versu Iambico Senario. pag. 324 - Terentianus (Maurus) De Comicis Et Tragicis Versibus. pag. 328 - De Metro Trochaico. - pag. 332 De Hendecasyllabo Sapphico. (Etc.) pag. 335 - De Carmine Sotadeo. - De Metro Ithyphallico. pag. 337 - (Figura Undecim Metrorum.) pag. 339
De Accentibus. pag. 341 - De Posituris (sive Distinctionibus). pag. 345
(Colophon:) Excudebat Robertus Stephanus In Officina Sua, Anno M.D.XXXI. VII Idus Mart. (March 9, 1531) pag. 350Quae continentur His Quattuor Libris. pag. 351
Dictionum expositarum In Hoc Libro Praecipue adnotandarum serie alphabetica Index. A pag. 353 - - B pag. 357 - - C pag. 361 - - D pag. 365 - - F pag. 369 - - I pag. 373 - - M pag. 377 - - O pag. 381 - - P pag. 381 - - R pag. 389 - - S pag. 393 - - U / V pag. 397