---

page A1a, image: s001

Elegiae a IOHAN. MAIORE D.conscriptae: Deo, et virtuti.ANNO MDXXCIIII.

ELEGIAE a Iohan. Maiore D. conscriptae.

ELEGIA IN DIE MAGORUM.

HAc nos lege bonis impedimus artibus aevum,
Ut dent signa homini de sapiente Deo.
Is cum notitiis cerebrum formavit, ut essent
Virtuti, et studiis semina prima bonis.
Nam sunt notitiae radius de luce superna,
Ut mens cognatam se sciat esse Deo.
Hinc ignem in ferula traxisse Promethea caelo,
Et luteos homines hoc animasse ferunt.
Ut nisi sint homines caelique, Deique sagaces,
Quid nidi res stupidae sunt, et inane lutum?
Palladaque ex cerebro fingunt Iovis esse creatam;
Artes dona Dei sunt, et imago Dei.

Qui negat esse Deum, nec scit quam providus idem est:
Si sua membra videt, tunc sciet esse Deum.
Corporis apta strues, sapientem denotat artem:
Mens de iustitia vindice multa docet.
PLENIUS at sentit sacti experientia coetus,
Qui Christum ex patria mente scit esse satum.
Si cui scire amor est, quae sit sapientia verax:
A te Nate Dei non aliunde petat.
Iustitiam te Christe suam cognoscat, et unum
Non dubitet cunctis opposuisse malis.
Certior et melior non ulla scientia Christo est;
Quisquis ab hoc didicit praeside, doctus erit.
Artibus usa bonis tamen est gens credula semper:
Nam res in medium ferre sine arte nequit:
Artis ut ex ductu tres ad praesaepe magistri
Perveniunt nato virgine matre Deo.
Nuntius his sumpta fulgens in imagine stellae
Certa dat incertae iura, modumque viae.
Ture Deum, regemque auro, myrrhaque fatentur
Qui sit mortales missus obire vices.
Arte sua, ac opibus decorant cunabula Christi,
Tresque facultates per tria dona notant.
AUT de persona dubitant, aut numine Christi,
Qui non se studiis excoluere bonis.

Sunt apud hos tenebrae de magnis rebus obortae
Qui res inculta voce tulere sacras.
Saepa vel ambiguo, vel sensu accepta sinistro
Ad cumulum errorum vox fuit una caput.
Cumque Dei Natus sibi colligat agmina terris,
Sitque opus ut varia pectus ab arte colant:
Non dubites, Christo iucundos esse labores,
Cum tenerae pubi iura diserta damus.
Gratia si fallit spem nostram, et vota: ferendum est;
Nam sine spe virtus obsequiosa Deo est.
Si nos voce sua regit, et dat cernere Patrem,
Ac habitat Flatu nostraque, nosque: sat est.
Tantum saeva lues non dissipet agmina ludi:
Nec foris exurgant proelia, rixa domi.
Saepe ducum litui doctorum ex lite creantur;
Bella foris frangit, pax stabilita domi.
SED quia pars operae est studii exploratio nostrae:
Censuram solito more subire meam.
Vestraque si dabitis mihi nomina: clara reponam
Pro fructu in studiis nomina cuique suo.

ELEGIA IN PENTECOSTE.

PRodita Iessaeae domui, Solymaeque colonis
Exhibuit misso Flamine fata Deus.
Namque viros lustrans bis sex in imagine flammae,
Exeruit linguas in nova verba pias.
Quanti nostra salus Patri est, quod ab ordine trino
Miserit aequales lumine, vique duos?
Natum, qui propria nos morte a morte redemit;
Flatum, qui vegeto lustrat in igne pios.
Hunc Pater impertit Nati prece supplice victus
His qui suscipiunt caelica pacta fide.
Indit et his lucem, qua culpae tacta dolore
Gratuitae agnoscant corda salutis opus.
Datque fidem, qua se statuant in amore receptos
Esse Dei: et veniam labis habere suae:
Et sibi iustitiam tribui, quae funere parta:
Vitam, quae reditu Christe parata tuo est.
Ergo Deo curae sumus, et nulla arma timemus;
Nos amat ex Nati tactus amore Pater.
Obvia regnantis sentimus numina Christi,
Credimus et iustas pondus habere preces.

Ut prece tentemus Patrem: nos incola Flamen
Proposito nobis Patris amore, movet.
Flectit ad obsequium, et pravos dat vincere motus,
Ut sont praeceptis aemula corda Dei.
ERGO rudimentum de sacro ediscite Flatu;
Cum Patre, cum Nato est, itque ab utroque Deus.
Numine par illis, sed in hoc diversus ab illis
Trina quod emanans res ab utroque venit.
Hoc iungente sumus capiti membra insita Christo;
Hic dat vitam animis, arbitriumque movet.
Vertit ad obsequium divinae pectora legis,
Efficit et motus, aequaque facta Deo:
Ut quae dictamen rationis praecipit intus,
Hic morem, ut frenis subdita membra, gerant.
Hoc duce fundatur Christi in rationibus agmen,
Huius et hic uno flamine membra regit.
Cumque Dei proprium ius servet, ut adsit ubique:
Iure Dei proprio noscitur esse Deus.
Si modo vult, factum est: res est sua sola voluntas,
Natura Domini iussa sequente sui.
Huius ab instinctu fudere oracula vates;
Instruit hic sensu cum meliore rudes.
Credimus huic: si mens scripturis aequa sacratis,
Legatisque Dei vult adhibere fidem.

Credimus in Flatum: dum mens amplectitur ipsum
Notitia clara, nec simulante fide:
Cumque revelatae servamus semina lucis,
Unde salus nobis manat, honosque Deo.
HINC bene Spiritui nomen fert gratia sacro:
Auctor et in nobis dicitur esse precum.
Lux sua dat nobis, ut cognita gratia Patris
Cuique sua aptetur concipienda fide.
Gratia, res omnes verbo complectitur uno,
Esse fide iustum: luce perenne frui.
Mentio facta precum, sub nomine colligit uno
Totius obsequii remque, gradusque novi.
Nam movet is mentes, ut sit fiducia votis,
Mite cor aeterni cum liquet esse Patris.
Nam Deus humanum genus est complexus amore,
Ne totum merita morte perire velit.
Sed dedit in medium nobis sua gaudia Natum,
In cruce qui nostro nomine fata tulit.
Quique sui asseruit pretio nos sanguinis omnes;
Hoc pretium est maius, quam scelus omne fuit.
Ut qui confugiant ad Christum, et vulnera spectent,
Et sese his ipsis implicuere fide:
Non in ius veniant necis, ac tortoris acerbi:
Sed superae obtineant conditionis opes.

Hae sunt, vita, salus, pax, gaudia, gloria, lumen,
Iura boni summi, res sine fine Deus.
SED quibus hunc Flatum Deus aethere mittit ab alto?
Qui sunt Iessaeae credula membra domus.
Haec domus, est coetus sacer, est domus inscia finis,
Quam non ignis edax, nec vaga perdit aqua.
Haec fert doctrinam de pace, auctoreque pacis
Cui Iessaea domus carnis origo fuit.
Est igitur Iessaea domus gens sparsa per Orbem,
Quae fidei unius lege fit una cohors.
Applicat haec animo patefactam a Numine vocem,
Quam patres veteres, quam sonuere novi:
Quamque Luthere situ purgans, (et ques fuit alter,
Qui tulit in corpus, quod fuit ante vagum?)
Voce gravi, et calamo in lucem de nube tulisti;
Quam repetit nostrae vox hodierna scholae.
Sic et membra domus Iessaeae vera vocemur,
Cumque domo dominos proteget ala Dei.
ERGO datam in pectus sacrato a Flamine legem
Exprimere est aequum moribus, arte, fide.
Non sacrum vetitis Flatum expellatis ab ausis;
Non habitat turpes Aura serena domos.
Hospite quo pulso, mens errat, et indiga luce est,
Et Furiae stabulum fit domus ante Dei.

Haec genus omne mali secum trahit: arma, luemque
Et, posita ad luxum caelica frena, famem.
Non igitur facto, nec dicto hunc laedite Flatum:
Non veniam, in Flatum qui scelus edit, habet.
SUNT tamen hunc contra verbis audacibus orti,
Qui fluere a Nato cum genitore negent.
Ast horum ratio ratione carere reperta est,
Quod, quia sit simplex, esse ab utroque nequit.
So Patris et Nati virtus est una duorum:
Unum etiam simplex esse ab utroque patest:
Hinc et principii ratio sunt unius uni,
Ex quo procedit tertia flamma Deus.
Producit solide Pater; ergo Filius aeque;
Unus enim Nati est cum Genitore vigor.
Cumque prius Christus se verum nuncupet ipsum:
A Patre qui veri mittere Flamen, ait:
Non se principium Flatus tacet esse sacrati;
Iuncta Deo virtus, est vigor ipse Dei.
Sed Patris et Nati cum sit vigor unus et idem:
Hinc etiam Flatum mittit uterque sacrum.
SIC voces hominum divina voce refutes,
Nec, nisi quod fidei est cum ratione, probes.
Unus enim ac idem est semper Deus: attamen in se
Trinus ab effectu noscitur esse suo.

Gignit ab aeterno Natum Pater: exit utroque
Spiritus aequali dives honore Deus.
Mens Pater est, Natus ratio, Flatusque voluntas;
Est trinum specimen, vis tamen una tribus.
Omnia per Natum Genitor Spiraminis auctu
Perficit in trino numine numen idem.
Inde Pater dixit; sed Filius omnia fecit;
Spiritus haec vidit quod boma cuncta forent.
Principium Genitor locat, et fundamina rerum:
Filius effingit: Spiritus orta fovet.
Ergo homini vitam generat Pater: attrahit in se
Filius hanc referens: Spiritus alta docet.
Nam trahit ipse Pater per Nati verba sequaces:
Corda sed aspirans Spiritus apta facit.
Nil sine vi supera valet ex se nostra voluntas,
Pendula sed solo de miserante Deo est.
Labe sua cadit, arte sua sed surgere nescit,
Gratia ni lapso porrigat aequa manum.
Ex nobis vitium est, ex Numinis arte levamen;
Culpa homini propria est, sed medicina Deo.
Corporis in melius facile est convertere morbos,
Non huic arma movet qui movet artis opus.
Ast anima ex falso capta oblectamine culpae
Est fera cum veram gratia donat opem.

UT des ergo Dei Flatum, te Christe precamur;
Nam Patris ad dextram par Deus ipse sedes.
Ut cum sint homines fratrum vice, carne recepta:
Fac nos participes numinis esse tui.
Tu similem accendas in nostro pectore lucem,
Qualem a Patre datam Patris imago geris:
Eque tua humanos natura manat in artus,
Exque his in nostrae germina carnis abit.
SED quia doctrinae datur idem munere Flatus:
Doctori pretium ferte, Deoque preces.

ELEGIA DE CORNIBUS CERVINIS, QUAE CERTO TEMpore sanguinem ex ramis emiserunt; alterum in oppido IESSA, semel anno 1525. diebus XIIII. ante seditionem rusticorum: ac iterum anno 1547. diebus XIIII. ante initium belli Germanici; Alterum vero in urbe Lipsia, anno 1576.

SAepe Deus poenae praemittit signa futurae,
Ut monitus vitam corrigat asper homo.
Si redit ad frugem: tunc lenit fata, vel aufert;
Transigit haec, mores ni sua cura regat.
Res etiam sensu vacuae argumenta dederunt,
Ante fores caedum quando pericla forent.
Saepe solo avulsi frutices misere cruorem;
Saepe rubris guttis horruit unda minax.
Hic ubi IESSA sita est, parva urbs prope Leucoris urbem,
Seque gravis laeto palmite tollit apex:
Tunc ramosa nigro stillarunt cornua tabo,
Cum furia agrestes movit in arma viros.
ANte gravis bello has peteret quam Carolus oras,
Rursus ea in roseo rore dedere notas.
QUINque decem ierant a nato saecula Christo,
Cum totidem et lustris fecerat annus iter:
Mane novo in Philyra stillavit sanguine cornu:
(Lux ea sacra tibi Barptolomaee fuit.)
Ac interposita est guttis mora nulla cruentis,
Postquam ter peragunt noxque, diesque vices.
Ex geminis infra ramis de parte sinistra
Emicuit fluxu semper eunte cruor.
Detulit hoc cornu Thomas ex orbe Polono
Dulcis amicitiae nomen, et omen habens.

Messibus id multis summa intra tecta iacebat:
Post clavo paries suscipiebat onus.
Nempe iubar magnos bis ter confecerat orbes,
Ante abiit ramis quam cruor iste suis.
QUAle sit his signis omen: documenta dederunt
Bella duo in versu commemorata meo.
Non temere in terris, nec in aere signa resultant,
Sed Deus his homines ad meliora vocat.
Si dubia interdum poenae sit forma sequentis:
Non tamen eventu libera poena suo est.
Quid cruor ostendit, nisi quod sit imago cruoris
Quem, nisi fata vetent, barbara sica dabit?
Imminet a Borea furor unus, et alter ab Euro:
Inter et Europae sunt fera bella plagas.
Ac aliis alii pingunt sua crimina fucis;
Religio velum est, quo scelus omne tegunt.
Unde rei siccae, qua fibra et sanguine cassa est,
Aut gigni, aut regeri gutta cruenta potest?
Non ego sollicite causas inquirere tentem,
Et bene si possim, non aperire velim.
Nec facile, aut tutum est signorum exponerer sensus;
Falsa referre pudet, vera referre nocet.
Quidquid erit, flectenda Dei iusta ira precando est;
Fatam non alia vi superare datur.

Nos decet e medio causas auferre minarum;
Effectus causa nempe cadente cadit.
Sed nos materiem damus, et sua robora poenis:
Hinc cumulum ad poenas adiicit ira Dei.
SED tu Christe potes facere et servare quietem;
In verbo, et gremio pax sita nostra tuo est.

ELEGIA DE CICINDELA, quae alio nomine Lampyris dicitur.

NOcte volat circum nitida Lampyris in alvo;
Natura ut vario ludit in Orbe modo.
Non vi, nec spatio est, ceu Crabro praeditus armis:
Clara sed in medio pectore squama nitet.
Quaque movet cursus, secum sua lumina gestat,
Quae nullam pluviam, flamina nulla timent.
Ludere scintillas, aut lucida monstra putares,
Tam bene nativa cum face lustrat humum.

Sic tenui specie est gens Christi ad regna potentum:
In cruce sed fidei praedita luce manet.
Dumque orbis proceres somno, vinoque sepulti
Tela Dei, et furias in sua fata trahunt:
Praelucente fide volat haec, atque omnia lustrat,
Et praeit exemplo religiosa suo.
Ergo velut rapti quaerens vestigia Christi
Hac, illacque suam fert animosa facem.
Saepe piis nox est, Fidei sed luce reguntur:
Lucet enim in tristi tempore vera fides.
Saepe Dei virtus tegitur ceu nocte sepulta:
Quaerit eam, et tandem repperit alma fides.
Dum sua non subito apparet post funera Christus:
Sublatu penitus femina clamat herum.
Parce, inquit, lacrimis, Ego vivo, ac funera vici:
Vive fide, et victrix tu quoque mortis eris.
HAEC ita Lampyris volitans sub nocte monebat:
Multa quoque in somnis edocet ipse Deus.

ELEGIA IN FEriis nataliciis Christi.

SAlve vera Dei proles, hominumque redemptor
De Patre qui natus, cum Patre semper eras.
Non genitor nato prior est in numine, et aevo,
Posterior natus nec genitore suo.
Debita sed postquam complerunt tempora Parcae;
Virgo Deum, atque hominem Flamine feta parit.
Ac si conciperet tellus minor aethera magnum,
Stella suum Solem, filia casta patrem.
In te mirando coalescunt foedere in unum
Conditor ipse Deus, condita massa Deo.
Et tu virgineum Semen pede proteris Anguem;
Qui se, qui nostrum perdidit omne genus,
Vivere iussa fuit, quae per te massa creata est:
Credula sed sine te, nil nisi mortis erat.
Nunc quoque mortis erst, nisi tecum ivisset in unum;
Ex hac ut vitam cetera massa trahat.
Redde igitur nobis vitam, et vim destrue mortis,
Tuque homo, sis homini per tua facta Deus.
Massam quam retines nostra est: sumus ergo vicisim
Cura tua, et nostro Christe dolore doles

Ceu palmes de vite, fide sic pendeo de te,
Tu mihi sis vitis, sim tibi palmes ego.
Quod simus, ac erimus, quod habemus, munere habemus
Christe tuo, et nostra est, te duce parta salus.
Quam paucos meriti sensus tamen afficit huius?
Dum probro exagitant te, meritumque tuum.
Te negat esse Deum fera gens Orientis: ac illic
Itala de meritis detrahit ora tuis.
Multi, damnatos revocant Acheronte furores,
Et turbant animos in pietate rudes.
Hinc partes fiunt, ad Martemque itur ab arte,
Et longi attrahitur tela nefanda mali.
Quae rerum sit forma, vides: concordia si non
Ulla domi est, ecquae pax foris esse potest?
Tu mala ad haec oculos o dirige Christi, nec umquam
Assumptae massae desere membra tuae.
Nostra salus, et honos agitur tuus: illa, vel ille
Sic cadit, heu frustra tot mala passus eras.
Sed non tot frustra potuisti ferre labores:
Ergo simul serva nosque tuumque decus.
Ceu qui fasciolis alvi latet insitus infans,
Et sua per cannas pabula lactis habet:
Sic Verbi involucro tegimur, spesque insita Verbo
Sacrarum rerum munera prima capit.

Mox ubi de latebris in lucem exibimus almam,
Plenius ex Christo mens pia fonte bibet.
Ne tamen involucrum laceretur ab hostibus illud,
Quos mentes vitae spe melioris alit:
Effice, pacatis ut sedibus ipsa iuventus
Mores, et vitam cum pietate regat.
Sancte puer, Sol iustitiae, ros aethere stillans,
Et flos Iessaei candide regis honos:
Vita, salus, requies, spes, et medicina: sed idem
Serpentis virus, mortis amara lues:
Respice nos blandis oculis, nam lucet in illis
Cor Patris, et iungens tertia Flamma duos.
Nam licet immensum nativae prolis amorem
Exuat in partus mater acerba suos:
Non tamen ipse tuos alio convertis amores:
Corde tuo pennas nullus habebit amor.
Tu, quamquam Deus es, tamen hac in imagine nostra
Nasceris, et nobis nasceris alme puer.
Annus finit iter, finem da Christe malorum,
Et veniant anno iam bona fata novo.

ELEGIA IN PAschate.

REx superum clausas qua tempestate rapinas
Duceret e vinclis Styx tenebrosa tuis:
Extulit ad Stygios victricia signa Tyrannos,
Pertulit et magno maximus ipse metu.
Hoc ultore, suae senserunt robora dextrae
Collabi, et rapidos irrita ferre notos.
Ergo omnes trepidare metu, et convertere terga,
Invisum et latebris abdere quisque caput.
Quam vellent tacitos in apertum ferre furores:
Terret inaccessi luminis ille nitor.
Et gravius furerent, si non Mors hausta triumpho,
Sanguinis et pretio culpa soluta foret.
Ille et Tartareum serpentem in vincula traxit,
Et caput impositis pressit ovans pedibus.
Dicite io Paean, et sacri signa triumphi
Aspicite: extinctos non sua busta tenent.
Quondam umbra tenues, nunc corpora [(printer); sic: corpore] lumine amicta,
Redditaque his auris agmina sacra patrum.
Quantos ille sua perpessus carne dolores?
Luctanti quantos corde dedit gemitus?
Cum Sol optabat fessos dimittere currus,
Nec solitum terris praestitit officium.

Quantum culpa malum est? aliena, infectaque culpa
Impulerat vitam subdere colla neci.
Iste dator vitae, vitae decus exuit omne,
Et iacet in gelida triste cadaver humo.
Sed Deus est, et habet ius vitae et mortis in omnes:
Ergo refert massae lumina adempta suae.
Naturaeque suae forma te vestit eadem,
Qua tumulo surgens ipse videndus erat.
Exuviisque tuis vitales inserit auras,
Cum nec erit morti, criminibusve locus.
Quid nunc omnis homo est, nisi mortua [(printer); sic: mortuo] crimine massa?
Ossa, cinis, pulvis, nomen, imago, nihil.
Vidi [(printer); sic: Vide] ego mane rosam nasci cum lumine Solis,
Et vidi rursùm [(printer); sic: rursum] sole cadente mori.
Non haec massa tamen poterit sub morte teneri
Insita naturae maxime CHRISTE tuae.
Cuique tui Flatus fudisti in pectora partem:
Hic in utrisque habitans unus utrique ligat.
Immortale fuit mortali in corpore VERBUM,
Non igitur tristi morte retentus eras.
Sed iam iam superas emergis victor ad auras,
Et vinctos letis compede solvis avos.
Ver erat, et toto numquam Ver pulchris aevo,
Quo tot erant bustis agmina ducta suis.

Assedere patres natis, monumentaque saecli
Posteritas avidis auribus hausta bibit.
Hic iuvenum chorus, ille senum, qui dicta serebant,
Materies dictis unica Christus erat.
O quam saepe suos deplorat pectore lapsus,
Mox laetus Christi minera iactat Adam.
Ut gaudet, collecta videns tot lumina mundi,
Quae caput, et doctor colligit ipse lo/gos.
Quam bene describit vitae decora illa futurae?
Lux erit, et viso gaudia summa DEO.
O propere vestris decurrite tempora fusis,
Et cito lanificae volvite saecla deae:
Et cum temporibus nostra praecidite curas:
Quo citius, tanto gratius omne bonum est.
Nec tu Christe tuam revocasti ad lumina massam,
Solus ut aeternis ipse fruare bonis:
Sed tu qui caput es, tecum de morte reducis
Membra tuae massae consociata fide.
Ceu vitam a trunci vita trahit insita planta:
Mensque capax vitae est, quae tibi iuncta fide est.
Victor io salve: tu mortem morte necasti,
Vitaque iam nobis te redeunte redit:
Tu vitam repetis, quo regenes semper, et intus
Accendas lucem, notitiamque Dei:

Et foris ut serves doctrinae munia sacrae,
Per quam spirator credula corda subit.
Accipite ergo animis Christum, Christique triumphum,
Et vestram factis quisque probate fidem.
Non ideo hic obiit mortem, et de morte redivit
Ut tu secutus crimina mortis ames.
Ille tuam ob culpam moritur, tu vivis ob illum,
Vive igitur, saevae nec tere mortis iter.
Nam tibi quid prodest Christi victoria in hostes,
Si te hostem victor senserit ille suum?
Is de morte redit, quo lapsam in mente refingat
Iustitiam, et primi munera sancta status.
Sed tu quem cogit sua culpa occumbere leto,
Iustitia Christi nitere, vivus eris.

ELEGIA DE CHRISTO, IN AGOne constituto.

QUi me cernis homo: te cerne, tuumque reatum:
Nam sine morte forem, tu nisi mortis eras.
Quod patior, tua culpa facit: quodque impleo legem,
Iustitiam mereor, tu modo crede, tibi.
A cruce tu pende, namque in cruce pendeo pro te,
Qui DEUS, et qui sum crimine purus homo.
Sed pro labe tua factus vadis ante parentem
Quae tu debueras, haec cruce solvo mea.
Te finxi: pro te solvi: te ex hoste recepi:
Sum tuus, atque meum sit meritum omne tuum.
Quid maius poteram dare, vel tu poscere maius?
Magnus amor certe est hostis amore mori.
EN caput, ut spinis urgetur? ut aemula Soli
Lumina, iam tenebras, omina mortis, habent?
Os quoque, quo verae trado praecepta salutis
Inficitur tristi felle, meroque gravi.
En faciem, qua sancta oculos gens pascere gaudet,
Quam pugnos, et quam livida sputa tulit?
Quaeque manus ad opem promptae sunt tegmen, et umbra,
Dispansae in rigido stipite vulnus habent.

Cerne pedes unco fixos, quibus aequora pressi
Summa; quibus colubri frango nocentis opus.
Cor, quos amore tui flagrat, terebrabitur hasta:
Vixque habet nobis iam nova plaga locum.
Reflat lingua, favens hosti: et laeta arva latroni:
Discipulo matrem dans: animamque patri.
Est transacta salus, et vatum fata priorum,
Ergo meae vitae finis, origo tuae est.

IN NATALEM Domini.

OMnis agit grates hodie gens credula Christo,
Quod peragit sumpta carne salutis opus.
Non vult perpetuam a caelo nos ferre repulsam,
Sed veniam nobis impetrat ante patrem.
Fasciaque aerumnis subiecta apparet in orbe,
Insertosque humeris portat ad astra suis.
Utque Deos faceret nos, terrae e stirpe creatos:
In terram veniens aethere, factus homo est.
Semper erat cum patre Deus, par numine et aevo,
Nec tamen amittit quod sibi semper erat.

Ipse Deo, vicibus factis, hominem addidit imum,
Inque homine haud summum perdidit ipse Deum.
Vult fieri quod fecit opus: res mira, quod implens
Cum patre cuncta Deus, ventre latebat homo.
Unus nempe DEUS, pater est: Deus unus, imago est:
Et DEUS unus, ab his quae venit Aura sacra est.
Nec tres, sed DEUS est unus: tres voce, triplexve
Numinis est specimen, sed vigor unus inest.
Nec tamen hi quod sunt unum omnes carne teguntur:
Res soli Christo est congrua carne tegi.
Est aliud spirans anima a ratione sagaci:
Et tamen ipsi animae vis rationis inest.
Una anima est: sed non animae et rationis eaedem
Sunt operae: vivit mens, ratioque sapit,
Et cum sint unum: ratio vim sola sagacem,
Sola anima et vitae dulce ministrat opus.
Nec tamen aut anima est sine vi rationis acutae,
Aut ratio absque animae vi vegetante suae.
Sic quamvis pater et natus sint iugiter unum,
Sitque unus tot qui regit orbe DEUS:
Non tamen assumpsit genitor consortia carnis,
Sed soli genito convenit illud opus:
Ceu sapere, est soli rationi popria virtus,
Sit quamvis anima non resoluta sua:

Sic calor, et splendor radio sunt semper in uno:
Sed calor exsiccat, lumina splendor agit.
Et quamvis a se nequeant utrinque resolvi:
Non tamen officio gaudet uterque pari.
Splendor opus lucis proprie, non suscipit aestum:
AEstum, non lucem suscipit ergo calor.
QUAS res nunc aliqua saltem praeludimus umbra,
Exacte in supera gens pia sede sciet.
Nos quantum fidei nostrae iam scire necesse est,
Ex verbi uberibus sugimus ore pio.
Ceu puer est solo contentus in ubere matris:
Sic ratio in verbi limite nostra manet.
Tunc Christus liquida res ipsas voce retexet:
Semina nunc rerum discit alumna fides.
Credimus hunc nostrae caput et causam esse salutis,
Et bona de cunis nostra venire suis.
VERBUM patre satum sine tempore, tempore factum
Est caro, quod salvo virgo pudore parit.
Nec de sede poli, at sumptum de virgine, et huius
Formatum ex puro sanguine, corpus erat.
Cum natura duplex specimen concurrat in unum:
Tunc idem Deus, et crimine purus homo est.
Sed sua vos generum, generum in compagine salva est:
Non fecit mixtum copula facta genus.

Unde voluntates, viresque in rebus agendis
Sunt geminae: una homini convenit, una Deo:
Unum et commune est specimen carnique, Deoque
Sed carni, atque Deo ne genus esset idem.
Non homo, vel res naturae socia addita Verbo est:
Hinc Deus, haud aliquis virgine natus homo est.
Nam Verbi in specimen natura humana recepta est:
Respectu specimen non habet ille sui.
Hincque pati ignarus, natura passus in illa est
Quae potuit casus, tormina, fata pati.
Seu: quia non natura Dei vice vertitur ulla,
Vult Deus in propria carne subire vices.
Morte carens, mortem suscepta in carne subivit:
Qui numquam moritur, membra levavit humo.
Namque Dei veri gustavit gratia mortem,
Quamvis natura vita sit ipsa Deus.
Quique piis umbris [(printer); sic: vmbris] est ipse regressus ab umbris,
Sustinuit proprium condere corpus humi.
CHRISTE tui meriti valor est ex foedere Verbi,
Quod tulit in specimen carnem, animamque suum.
Foedere nobiscum facto conducis in unum
Assumptae massae credula membra tuae.
Tu foris in Verbi compellas munere coetus,
Intus et ostendis teque, patremque fide.

Te tamen afficiunt probris Occasus, et Ortus:
Hic genus, at meritum detrahit ille tibi.
Te contra varii sint orti Christe furores,
Et vis doctores laesit acerba tuos.
Nam qui vi capitis trita est: tunc figere dentes
Gaudet in infirmos vipera nigra pedes.
Sed speciosa pedum tamen ipsa figura sacrorum est,
Qui bona de facta nuntia pace ferunt.
Nempe, quod ira patris prece Nati ac munere cessit,
Ruptaque labe hominis pax, nece sarta Dei est.
Iusto poena, reis venia est: sic namque salutis
Gratia iustitiae mixta peregit opus.
Quos lapsum reputat pro iusto gratia patris:
Maius opus mundi conditione venit.
VOS igitur laetam fama hanc de pace ferentes
Fas est muneribus, fas et honore sequi.
Vult Deus in terris munus superesse docendi,
Aeraque doctori solvere iusta, pium est.
Quare, ne careat cultoribus ara: replete
Aere decente aram, laude frequente Deum.

IN DIE S. Michaelis.

CUm Deus aetheriae nos muniat obice gentis:
Nil vacuum a diris hostibus esse monet.
Non opus est pace excubiis, sed turbine rerum:
Vis igitur praesto est plurima, rara quies.
Sed qua parte malum tollatur, et arte levetur,
Lyncea si restent lumina, nemo videt.
Ille videt, quem nil latet, et mortalia curat:
Omnibus in promptu est provida cura Dei.
Praesidium adiungit nobis: Quale? aetheris alti,
Nam sine vi, nisi vis subvenit alta, sumus.
Si tanti proceres pro nobis proelia miscent,
Indicio est vires hostibus esse suas.
Ergo Deo grates agimus, qui rebus in arctis
Militia tali nostraque, nosque tegit.
Et quia circumstat series nos densa malorum:
Caelestem assidua voce rogemus opem.
Semper in excubiis remanet, noxasque repellit
Addita sacratis coetibus alta cohors.
Tectus ab agminibus Syriorum evasit Elisa:
Castra Dei Isacides vidit adesse sibi.
Filius ipse Dei Phariam linquentibus oram
In forma statuae causaque, duxque viae est.

Illi turma latus passim caelestis obibat,
Scintillae in specie concomitata ducem.
Obicitur vates Chaldaeus praeda leonum,
Hunc tamen a rabie caelica turba tegit.
Exit ope aligerum PETRUS de carceris umbra,
Cum pro doctrina triste subiret onus.
Effera vis tentat doctores tollere ferro:
Iniecit at ferro lucida turma manus.
Quippe manus harum rebus sentimus in arctis,
Etsi non oculis obvia turba patet.
Ac ut erant vigiles isti super arbore praesto,
Cum pia gens pressa est in Babylone iugo:
Sic a clade tegunt urbes, a tabe veneni
Quae generi praebent hospita tecta sacro.
O amor aetherei Patris, qui flamina caeli
Custodes nostri corporis esse dedit.
Imo, a sede sua voluit demittere Natum,
Ut nostra assereret sanguine iura suo.
Arma movet nobis magna vi ductor Averni,
More lupi imbelles diripientis oves.
Scit Deus, ac cernit quo res discrimine nostra est:
Sed captus hominum cladis imago fugit.
Si mens, aut oculi tot nostra pericla viderent:
Mox horror subitus fata suprema ferat.

Aeris in campis horrendum vertitur agmen
In nostram eiciens ignea tela caput.
Vult agere in tristes ausus, delicta, furores,
Aut premere innumeris corpora, remque modis,
Excitat hic flammas: alibi vim fundit aquarum:
Dat causam ad caedes: virus in orbe ferit.
Quippe facultates Iobo detraxerat omnes,
Sparserat et foeda viscera tota lue.
Nunc quoque frena Deus permisit laxa furenti,
Ut contage urbes, culmina, rura premat.
Saepe parens natos, nati liquere parentem:
Dedidicit leges insita flamma suas.
Nec motis species est aeque horrenda videnti
Ac violata fides, officiique fuga.
Iste metus nimius socialem extinguit amorem,
Visus et est curam, vimque negare Dei.
Ut magis accersat divini Numinis iram,
Frangenda officio quae pietatis erat.
Non moniti exemplis poenae, te Christe vocemus
Ut reprimas dirae semina sparsa luis.
Dispersumque scholae corpus tu collige rursus,
Ut tibi sint coetus hac regione sacri.
Gemma fere Europae totius, ludus ad Albim
Et fuit, et nis me spes mea fallit, erit.

Sed puto non fallet, nam stas pro partibus huius
Dux Michael summi compar imago patris.
Hac spe, non animum, aut operam submitte timori,
Fata dabunt aliquo nos superesse loco.
Te partes obeunte tuas, Musasque colente
Aliger officio praeside coetus obit:
Ne pes obiectu lapidis, latus arte sagittae,
Vita venenato flamine tacta cadat.
Tam tristis species, miser et status undique rerum est,
Tam superi, et manes omina dira ferunt:
Ut vitae leges, et honestas omnis, et omne
Officium extrema sorte putetur agi.
Triste fugam agminibus doctis vitium aeris infert:
Mars etiam hos toto pellere ab orbe parat.
Num fas, et pietas igitur sera illa manebit
Semina: si qua tamen semina sera manent.
CHRISTE Deus, custos humanae gentis, et auctor,
Nunc vox nostra tuum robur, et arma vocat.
Barbariem a studiis prohibe, a pietate ruinam,
Pelle famem, bellum discute, tolle luem.
O Deus, Augustum patriae tutare parentem,
Cumque pio Domino tuta sit alma domus.
Praeque aditu regni sedeat custodia caeli,
In regno, pietas officiumque fori.

VOS, ut sacra Dei possint celebrare ministri:
AEre, fide, studio sacra iuvate Dei.

IN PENTECOSTE.

EXpleto redit orbe dies, quo flabile numen
Invasit coetus igne micante sacros:
Omnibus et linguis sparsit nova iura salutis,
AEquum velle docens omnibus esse DEUM.
Una quidem natura DEI est, sed in ordine trino:
Persona officio cognita quaeque suo est.
Gignit ab aeterno Natum, Pater: exit utroque
Spiritus aequali semper honore DEUS.
Sic mens cinsilium gignit, quod iuncta voluntas
Exprimit, et substat vis tamen una tribus.
Mens, Pater est: Natus, ratio, ac expressa potestas
Spiritus amborum: vis tamen una subest.
NIL homini maius poterat conferre creato,
Quam quod sese homini tradidit ipse DEUS.
Nec melius donum est Flatu, qui tertius auctor
Ex Patris, et Nati pectore missus abit.
Utque a corde hominis se fervens spiritus effert,
Qui deferre suam flammam in amore solet:

Sic in nos perfert divini incendia amoris
Quae Patrem, et Natum flabilis Aura ligat.
Et sic divinae naturae foedus habemus
In nos cum transit spiritus ipse DEI:
Imprimat ut similes habitus in mente renata
Est natura quibus praedita sacta DEI.
Haec est vita, DEO conformem degere vitam,
Et iunctum sanctis motibus ese DEO.
OB scelus, orba sua est hominum natura parente,
Et lingua vacua est, verbaque nulla facit.
Natum, qui Patris est Verbum, et sapientia vivens,
Et Flatum excussit, qui moderator erat.
Errat inops animi, et nuda est, et plena pudoris,
Et fugit aspectum, iudiciumque DEI.
SED sese instituit tutorem Filius orbis:
Reddidit et nobis numina blanda Patris.
Foedus et abruptum sancit velut obside Flatu,
Quo medio vinclo nosque, Deumque ligat.
Cumque foro caeli Lex urget dicere causam:
Hic praesto causa praesidiique loco est.
Hic animam nostram divina luce serenat,
Quam sonat ex patrio Filius ipse sinu.
Huius et ad lucis normam, vocisque disertae
Conformes motus, aequaque sensa ciet.

Firmat et assensum, et dictis pia pectora mulcet,
Et movet ad veras credula corda preces.
Luce sua vestit nos, iustitiaque coronat,
Et nostra sordes per sua vela tegit.
REX Erebi, motus sceleratos cordibus afflat,
Inque DEI legem sensa aliena movet.
Aut Christum negat esse Deum: aut res corporis aufert,
Et quod personae est, corporis esse docet.
Sed non a Fidei ratione aliena professus,
Nativos sensus Spiritus iste docet.
Auctor is est veri, et vero instruit agmina cultu,
Ad verum obsequium, veraque vota movet.
Legis ad exemplar motus in cordibus edit,
Quo ratio officii ducit, it aequa fides.
CUM nos ergo sacrum iubeas hoc poscere munus:
Poscimus hoc munus Christe benigne sacrum.
In nos funde tuo partem de Flamine sacro,
Quod notum faciat te, meritumque tuum.
Resque ratas praestet nostrae in compagine massae,
Quas nunc promissi vox sonat alma tui.
Et solido pectus nobis det robore fultum,
Ut mens quod verum est audeat ore loqui.
Non fraudem doctrina sonet, spesve improba vitae
Auferat ad partes agmina nostra malas.

Culpa caret venia quae sacrae opponitur Auraee,
Quisquis consulto fit reus, illes perit.
EXERCET te Christe odiis niger arbiter Orci,
Atque odio capitits carpit is ore pedes.
Saepe graves pietate premunt fata aspera: et huius
Consilii causas nemo aperire potest.
Qui praestat aliis animi cum lumine, et arte,
Crimen diffundunt in tua membra grave:
Quod se de sacri seiungant ordine coetus,
Et veteris tollant iura recepta status:
Sintque faces belli: leges, moremque sacrorum
Proposita mutent religione nova.
Consorti ex hominum coetu pelluntur: et esse
Triste putant crimen quod supera arva colant.
Defixosque vocant diris, quorum omine laevo
Vel totis populis ingruit ira DEI.
Eluere hanc labem profusi sanguinis alveo.
Ac optant facta tingere caede pedes.
Hic tu Christe tuo cum Flatu suffice robur,
Ne frangat mentes ista procella pias.
Velaque in adversas convertat lubrica partes,
Et cum vera sciant, falsa probare iuvet.
Sed cum reddenda est ratio, aequo pectore reddant,
Et sunt pro Christo, si qua ferenda, ferant.

Quin et ab officiis hominum, et toto Orbe relicta
Mens sit in officio fortiter ante DEUM.
Indignum est homini, de Christo ducere nomen,
Et nil pro Chisti nomine velle pati.
Nec meritit haec poena est, sed laeva in mente tenaces
Hos sinit in Furiae iura venire DEUS.
Sic a consilio, et meliori luce relicti
Involvent poenis seque, suumque genus.
Quam misera est natura hominum, si praeside Flatu
Orba, gravem in casum per fera facta ruit.
SED quia per Verbi munus pia pectora Flatus
Incolit: et tali ducit ad astra via:
Semper habere decet rationem sacra ferentum:
Ergo area accinctos aere levate pio.
SANCTE veni Flatus, variae qui munere linguae
Unum sanxisti religionis opus.
Nil mens concipiet sine te, nec labra loquentur:
Sensa igitur menti suggere, verba labris.

IN DIE S. Michaelis

CHRISTE salus mundi, (quid enim nisi vata feramus?)
Assere tu coetus membra sacrata tui.
Namque Deo cum sis compar, Michaelque voceris:
Fata Deus quae vis ferre, referre potes.
Sed quia vis tribui tibi verum ante omnia cultum:
Hos tege qui vere fasque, piumque colunt.
Gens melior, misera est, sed sunt in flore profani,
Durior et semper quae venit, hora [(printer); sic: chora] venit.
Non bene de Christo sentit gens callida mundi,
Cum videt hinc illinc agmina sacra trahi.
Namque carent specie, coetus vagus, ordine nullo,
Et domino qui vi praeditus esset, egent.
Angit quemque suae porro rationis egestas,
Ut quaerat, quid nam prosit amare Deum?
Hos igitur motus animorum, quisque precando
Vincite: pro populo stat Deus ipse suo.
Voce sacra elidit foris impia sensa, nec ullam
Vim sinit eventum natus habere DEI.
Intus notitiam veram de Patre recludit,
Perque sacrum Flamen Flamina nigra fugat.
Hocque voluntatem sanat motore salubri,
Subdit et officii semina multa novi.

Nec satis hoc: addit lateri caelestia nostro
Praesidia ut vitam, remque, laremque tegant.
Castra gregis volucris populum sectantur euntem,
Gignere qua fructus arida nescit humus.
Semper bella piis movet infera turba: sed agmen
Aethereum Christo praeside bella premit.
Sic furias removet Graecos ad regna trahentes
Perfica: frausque hominum numine pressa DEI est.
Nil fera Spartanae potuerunt arma cohortis,
Quin sibi testituat diruta templa Deus.
NUNC quoque non cessant furiae inflammare potentes,
Admoveant nostris ut fera [(printer); sic: vera] tela focis.
Sed tu dux Michael nostris pro partibus astas,
Et tacita in rapidos disiecis ausa notos.
Inter et insidias, et aperta pericula mortis
Vel latebras saltem Vatibus esse sinis.
O Sol iustitiae, et lumen de lumine Patris,
Te tege doctrinae sensa retecta tuae.
Floreat his oris pax, et reverentia legum,
Officium, virtus, et sine labe pudor.
Tu rege consiliis Augusti pectora nostri,
Et dux esto Ducis, vel pater esto patris.
Assere nos parti, cui fert exercitus ales
Praesidium ad stygii vimque, dolosque lupi.

O caput, a quo vita suos dimanat in artus,
Nos, ut membra, tuo Flamine iunge tibi.
Conveniant unis in sensibus omnia membra,
Ut caput his unum est, sic sit et una fides.
Sed fac ni qua lues nos dissipet aere taetro.
Officium et faciant plebsque, patresque suum.
Etsi nil hominum vires sine Numine possunt:
Vult tamen anniti pectore quemque Deus.
Cura nihil prodest, nisi Christi gratia praesit,
Sed venit haec casta solicitata prece.
Ergo Deum precibus, pretioque ornate ministros,
Qui pacis Christi nuntia turba manent.

IN PENTECOSTE.

Edita diverso sub tempore signa per Orbem,
Esse DEO curae nostraque, nosque, probant.
Reddita gens vitae, et tot res sine more peractae,
Doctrinae faciunt, ut nota certa, fidem.
Agnoscas igitur demissum ex aethere Christum,
Qui vitam ut reparet, victima morte cadit.

Hinc Pater offensam deponens nostra recepit
Agmina, quae traxit sub sua iura Draco.
Disce, quos in trino sit Numinis ordine Flatus,
Quem Pater, et Natus misit in igne sacro.
Tunc ubi diversae sonuere per atria voces,
Et dixere homines facta stupenda Dei.
Dum nova lex Christi gentes spectabat ad omnis:
Haec omnis gentis voce sonanda fuit.
Ceu nemo assequitur distractae exempla loquelae,
Auctores struerent cum Babylonis opus:
Sic ratio reddi nequit, uno ut Vate loquente
Quisque loci excepit conscia verba sui.
DUM Pater, et Natus se contemplantur utrimque:
Inter se nullo fine, modoque favent.
Cumque in utroque pari ratione sit una voluntas:
Ceu natura eadem est, par et utrisque vigor:
Ex hoc intuitu, dulcique favore vicissim
Uno communis fonte resultat amor.
Liber, et ex propria stans sorte, nec ille creatus,
Cui recte nomen Spiritus almus inest.
HIC tamen e coelo datur his qui voce requirunt,
Ex Patris et Nati pectore flamma volans.
Nos ligat ergo sibi, et nobis sua lumina miscet
Pectora cum Flamen fundit in ima Deus.

Nulla potest animo comprendi gloria maior,
Quam miseros homines foedus habere Dei.
Ferrea sunt adeo tamen horum pectora, foedus
Quaerere ne studeant, nec retinere datum.
Eiicite humc animis pensandum morte stuporem,
Exempli memores quo perit ortus homo.
Mutua divinae naturae is foedera perdit,
Excutit ut Flamen per sua facta sacrum.
Hoc tamen amissum reddit DEUS aethere munus,
Quando preces offert Filius ante Patrem.
Namque dato Flatu, qui numine praestat eodem,
Reddita naturae est copula sacra suae.
Vult ea restitui rursus consortia nobis,
Haec sibi restitui si modo quisque petat.
Sic graviter lapsum ad commercia prisca reduxit
Aronem, et reliquos quos numerare grave est.
Ergo cave hunc Flatum polluta expellere mente:
Mens templum Flatus condita nempe sacri est.
Quanta Dei est bonitas quod ab eius foedere lapsos
Nos Flatu ad foedus retrahit ipse suum?
NUNC interventu meritique, precumque tuarum
CHRISTE sacer Flatus pectora nostra colat.
Vique sua arcana, ac fidei ratione refingat,
Inque bono motu cor velit esse tenax.

Spem veniae, et sensum divini inspiret amoris:
Pro servis moritur Filius, ecce, Dei.
Suggerat ergo animae fugienti ex corpore fesso
Gustum aliquem vitae, laetitiaeque novae.
Vimque, minasque omnes furiarum expellat ab illa,
Et sua luctanti gratia praestet opem.
Erigat hanc contra vitiorum et vindicis ora:
Non est conversi causa gravanda rei.
Ne qua preces inter fallax occurrat imago,
Et turbet sensus, obiiciatque nefas.
Sed varium luctae praecidens morte laborem
In patriam adducat sub patris ora DEI.
Hunc videt, huic fidit, speque hoc requiescit in uno:
Summa sui voti est esse in amore DEI.
Ictus enim cordis caelum pulsare putatur,
Et per aperta DEI pectora tendit iter.
Sit Ductor, finisque viae, et det sede potiri,
Qua sine fine quies, et sine labe bonum.
NUNC quique, dum vita est, adsit sua gratia nobis,
Ne quis in ambiguum nos trahat error iter.
Si latet in nobis obex, tollatur ab ipso:
Namque DEI donum est omne salutis opus.
Quod sumus, hoc nos esse DEI indulgentia fecit:
Nos movet, atque fovet gratia sola DEI.

Intret adhuc animos, sacrum ut descendit in agmen
In rutilis linguis, et variante sono.
Quando precum studiis intra sua tecta vacabant:
Occupat in flammae lumine corda Deus:
Sic ubi vota piis operis mens credula miscet:
Se sentit superi Flaminis esse domum.
Nec sine voce sacra [(printer); sic: sacro] vires sacra exerit Aura:
Disce igitur, studiis et simul adde preces.
ET quia vi verbi vocalis pectora sanat:
Officium verbi consule, sanus eris.
Non sine amore fides tamen est: si luxerit intus
Ergo fides, per opus splendeat illa foris.
Declares igitur pietatem, huiusque ministros
Munere, ceu par est, affice quisque tuo.
UNUS ut est Christus, sic sit vox una, cor unum
His qui de Christo dant, capiuntque sonos.

CLARISSIMO, ORNATISSIMOQUE VIRO, PIETATE, LIberalis Doctrinae ac Iuris utriusque Scientia exercitationeque, virtute, ac fide praestanti, Dn. M. IOHANNI CNORO, Franco: Et honestae ac pudicae virgini MARIAE, prudentis ac honesti viri Georgii Salbachii, consulis Witeb. filiae:

GEnte satus Franca (cui sanguinis Hector origo est,)
Cultus et arguti CNORUS in arte fori:
Vincla tori nece rupta semel, sarcire negabat,
Ac legum prudens lege solutus erat,
Tunc Amor imponens adducto spicula cornu,
Non ille Idalia matre creatus Amor,
Sed divinus Amor, satus olim in rure beato,
Cum lateri costam reddit Adame tuo,
Ipsum ter gemini consulto urgente senatus
Confixum, tenerae virginis esse iubet.
Quid faceret, pugnet? casto quis pugnet amoris
Regnat, et a summo ius habet ille Deo.
More rei ante aram est in ius a virgine ductus:
O actor causae strenuus ille suae.

Sed cur tale forum victos quoque flore coronat?
Qui patitur verbum vincere, victor erit.
Nam leges sanxit mira ratione iugales
Qui mens est sapiens, iusta, pudica, Deus.
Et duo turba fuit sub dispare condita sexu,
Ut sacri coetus plurima membra forent.
Et ratio prolis generandae, ac cura fovendae,
Dent aliqua in novis conscia signa Dei,
Utque viri in sociam pietas, sit amoris imago,
Quo satus ipse Deo viscera sumpta fovet:
Et quo prosequitur coetum sua sacra colentem,
Pro quo sustinuit vulnera, probra, necem.
Utque iugale sacrum sit tamquam contio Christi,
Et cum doctrina luceat alma fides:
Virtus mente ferens aequa quodcumque ferendum est,
Vota, tenax veri sermo, pudoris amor.
Nam genus hoc vitae virtutum arcana palaestra est,
Ac exercitiis area plena piis.
Discitur hic, nullo quae codice scripta leguntur,
Si nescis, apices inspice, certus eris.
Quis verbis aequare valet, quos pectora motus
Pro subolis capiant conditione suae?
Ut potius velo patrios obvolvere vultus,
Quam gestum in natae reddere caede queat.

Bis voluit nati casus effingere in auro
Daedalus: et patriae bis cecidere manus.
Multa Dei curae spectacula dantur in horas,
Sive tori donat pignora, sive rapit.
Hic viget ad quo suis pietas exercita casus:
Nunc querulo, aut grato fertur in ore Deus.
Quid simile his studiis affert sine compare vita?
Sunt illic animi vulnera, nulla salus.
Somnia, sive umbrae, non res, aut corpora regnant,
Et cum sorde torus, nec sine labe quies.
Semper habet lusus, et gaudia mutua lectus,
Cum pare qua dormit consita nupta suo.
Nil iuvat humano versare volumina iuris,
Ni rata divini regula iuris erit.
Quid, nisi lege carens quinque urbes flamma peremit
Ecce vagus poenas ignis in igne dedit.
Increpuit tectis procul illita sulphure grando:
A patre sumpta Deo haec filius arma tulit.
At pudor illustri componit sede Iosephum:
Et dominus rerum est, qui modo servus erat.
SED decreta Papae fatis sanxere sinistris,
Quod praestat socio libera vita iugo.
Tale forum, non serta gerit, sed signa reatus:
Crine caput vacuum est, ilia restis habet:

Quos Deus imposuit stabili cum foedere nexus,
Hos movet impuri Flaminis aula loco.
SED tu iura Dei ducis potiora statutis
Quae falso dictat nescia vita tori.
Grata Deo est pietas tua, dignaque laude voluntas,
Qui ius ac iustum IANE diserte colis.
Unde tuo miseri pendent ex ore clientes,
Eloquio tecti, consiliisque tuis.
Tu Clarias artes ad legum vincula iungis,
Cultaque Nasonis carmina more facis.
Id probat Halcyone tua, deflens fata Philippi,
Cum te gauderet praeside docta cohors.
Tunc flavas, ut Apollo, comas, cervice gerebas,
Et frons ingenui pectoris auctor erat.
Unde sui ad fisci rationes ludus ad Albim
Te vocat ob fidei cognita signa tuae.
Et nunc IANE tuae fert verba faventia taedae,
Prosequiturque tuum quo decet ore torum.
Accipe, daque fidem nuptae,quam semine recti,
Notitiaeque Dei pavit uterque parens.
Nec gens indecorem in foedus sociale vocasti:
Publica res regitur patris ab ore sui.
Si quam forma, pudor, gestus, vel nomina quicquid
Laudis habet solidae, condecorare potest:

Hanc poterit; seu tu dotes sub pectore spectes,
Seu bona quae pulchrum corpus habere solet.
Ipsi, quicquid habent, Charites tribuere benignae;
Hanc propter Charites tegmina nulla gerunt.
Nunc tibi devoti florem decerpe pudoris;
Tota tuo caste gaudet amore frui.
Tota tuo gremio, velut ulmo vitis, adhaeret,
Labra tuis labris applicat instar avis.
Instar avis, quae felle caret, nec mutat amorem,
Sed semel orba suo compare, sola manet.
Talem si Mariae te praestes, ipsaque rursum
Se tibi: tunc Oleas fertilis edet amor.
Nam quid blanda canum, aut pictarum cura volucrum est,
Aurea vel loculis condita massa suis?
Nil animos aeque movet, ac sua pignora lecti,
Delitiae verae, gratia vera domus.
QUOS semel ergo toro iunxit Deus unus in uno;
Nulla semel iunctos solvat amore dies.

IN PASCHATE.

NEc vox ulla fuit vita tam digna perenni,
Quam qua te vitam reddere CHRISTE doces.
En ego sim reditus defunctis, ipsaque vita;
Me fretus, media morte superstes erit.
O vox digna Deo, quae mortem expellit, et ad quam
Non retinet manes amplius urna suos.
Cur se rem potius, quam causam dicere mavult?
Sermo Dei brevis est, sed grave pondus habet.
Vox, ego, de numero reliquorum hunc excipit unum;
Ius necis, et vitae non nisi Christus habet.
Cunctae duae voces comprendunt munera Christi,
Quae tibi vox offert foederis alma novi.
SED dociles aures ferre ad promissa salutis
Est opus, et tantis fidere mente bonis.
Inter opum exsortes etenim, vereque capaces
Ponere discrimen cernitur aequa fides.
Vult bona credendo recipi quae voce recepit,
Qui cor, et os Patris est, et sine fraude fides,
Qui didicit moriens in spe requescere Nati:
Huic fragilis vitae finis, origo novae est.
Nam fidei an Flatus vinclo tibi Christe cohaeret,
Cum fuga sis mortis, vitaque sola tuis.

SED te pro nihilo putat ars, et gloria mundi,
Seque tuo excludit munere sponte sua.
Qui non ergo fide te concipit: inscius aevi est,
Et super hunc perstat Numinis ira tenax.
RES tamen ut tantae sensus figantur in imos:
Fert alia in forma pondere verba pari.
Si quis adhuc spirat, meque, et mea munera spectat:
Sentiat is nullo tristia fata die.
O medicina potens ad ineluctabile fatum,
Ac impensa viae qui loca mortis init.
Nam licet hic tegmen deponunt corporis omnes,
Et putris in tumuli solvitur orbe caro:
Cui tamen haec mentem munit fiducia Christi:
Obvia non illi mortis imago venit.
Non hunc prosequitur diris furia ulla querelis:
Sed pede securo carpit ad astra viam.
Quin, morte in media vitae nova gaudia sentit,
Et sua gratanti funera voce canit.
Quodque fide accepit verbum vegetabile Christi:
Pro fragili vita vita perennis erit.
Ec mundi scopulis succedet sedibus horti,
Qua sita cum Christo est gens rediviva patrum.
Hi quia se Christi laeto implicuere trophaeo,
Extulit hos secum victor ad ora Dei.

O quia nos, nostrosque tuis in fonte sacrato
Inferimus signis Christe, fidemque damus:
Assere nos, nostrosque tibi, et rape in omnia tecum,
In quos mors dentes fixit acerba [(printer); sic: acerpa] suos.
Morte tua vivant, tuaque hos per vulnera serves,
Namque suam his ipsis implicuere fidem.
SED spem saepe metus premit in certamine mortis.
Nec plenas vires exerit aegra fides.
Aegra fides, est sana fides tamen: haeret in ipso
Obiecto pondus, quo valet ipsa fides.
Non speciem variant intensa, remissave signa:
Nec tua debilitas sit tibi causa metus.
Nam tumulo evasit, quo massam hanc numine firmet,
Cum qua perpetuo tempore foedus habet.
HAEC exercitiis conversae mentis ad ipsum
Quique suis faciant usibus apta, fide.
Iungant se Domino vitae de morte reverso:
Qui caput est, numquam membra relinquet humis.
Ceu suus effectus cum causa iungitur ipsa:
Sic Christi reditus, causaque, fonsque mei est.
Insitus exuviis peccati fomes inhaeret:
Mors vorat hunc, illas fida remittet humus.
Nam quia sacrati ferant habitacula Flatus:
Menti coniunctas has quoque reddet humus.

Iustitiam cuncti per lapsam amisimus Adae:
Iustitia amissa mors subit atra loco.
Sed fracto imperiio mortis, vitaque relata:
Nobis iustitiae forma relata fuit.
Hinc sequitur recte, quia Christus morte redivit,
Nobis iustitiae iam decus esse datum.
Nam quo vita loco est, illic simul esse necesse est
Iustitiam: ut lapsum mors comitata fuit.
Sed quia sustinuit pro nostro nomine mortem:
Iustitiam hanc nobis imputat ille suam.
Applicet hanc sibi quisque fide: sic vita sequetur,
Nec mors poena mali, sed modo somnus erit.
FILIUS e tumulo tollens caput, astra petivit,
Et Patris ad dextram par in honore sedet.
Hoc est, frena gerit rerum cum Patre coaevus,
Vimque suam in sacrae munere vocis agit.
Officio Verbis sacrum sibi colligit agmen,
Dat veniam lapsis, iustaque vota capit.
Flamen et effundit sacrum, furiasque repellit,
Quae variis carpunt agmina sacra modis.
Reddidit et his vitam quibus huius tempore vitae
Iustitia est primos condere visa gradus.
ERGO vicem gratam pro sacris reddite dictis;
Nam Deus, et summus proferet ausa dies.

IN DIE MAGORUM.

MEns aeterna Deus linguis et in arte magistra,
Notitia inclusit semina grata suae.
Hinc hominum coetus sinit alma pace potiri,
Ut partes obeat docta palaestra suas.
Pace, Dei cultus floret; pax, artibus aequa est;
Bello, saepe Dei languet, et artis honor.
Pax erat, et VERBUM demissum in Virginis alvum
Induit, excepto crimine, carnis onus.
Et de rege novo nova fax dedit omina mundo,
Fulsit et in cunas officiosa Dei.
ARS sua dat causam caeli astrorumque peritis,
Ad dominum ut ferrent ex Oriente pedes.
Digna odio est, quaecumque animos a numine ducit;
Serviat ars, si qua est, artificesque Deo.
Reliquiae ludi Danielis rege reperto,
Exhibitis donis exhibuere fidem.
Quem cernunt stabulo pecora inter inertia claudi,
Hunc credunt caeli regna tenere Deum.
Cum legimus patrum res gestas: acta sequamur;
Lux verbi ad Christum credula corda trahit.
Omnibus ex aequo doctrinae lumina fulgent;
Sed dux ad Christum est non nisi sola fides.

Gratia quottidie in cursu est: occurre vicissim:
Cum vox aure sonat, tu cape mente sonum.
Ars est posse frui rebus, dum suppetit usus:
Usurpata auget, munera spreta rapit.
SED quem stella Dei tantum aere monstrat ab alto,
Voce sua e caelis hunc sonat ipse Deus.
Et nos verba Dei potius, quam signa notemus:
Magna fides signis, maior habenda Deo est.
Ut lue corruptam naturam in pristina ferret,
Iustitiae obvelans veste perenne suae:
Filius arcana lustrat se aspergine lymphae,
Quem pater illustrem vocis honore facit.
Hic ex mente mea satus, ac amor omnis in illo est,
Per quem gens hominum conciliata Deo est.
Huius dicta animis haurite fidelibus omnes:
Est patris os, sermo patris, imago patris.
Ore Dei ad Christi doctoris verba ligamur:
Nec, nisi qui Christi pendet ab ore, sapit.
Haec vox, hunc natum discernit ab omnibus unum,
Quos vice natorum gratia patris habet.
Namque Deo compar natura numine, et aevo
Filius est pariter virginis, atque Dei.
Naturaque duas persona servat in una,
Luce Deus verus, sed cruce verus homo.

Cumque suum, aut ex se genitum vox patria clamet:
Cur hominem tantum hunc Arius esse refert?
Cumque pater tangi se Nati affirmet amore:
Quod simul est nostri captis amore, monet.
Quanta Dei in natum reperitur blanda voluntas:
Tanta Dei in miseros gratia robur habet:
Cum subolem nobis dono dedit aethere missam,
Res nostras referens in meliora Deus:
Carne quos assumpta nobiscum foedus iniret:
Propositum hic summi pignus amoris erat.
Ast ubi vix nati est anima suscepta fideli,
Tunc sumus ipsius resque, genusque Dei:
Tunc et amor patris, quo natum amplectitur unum.
Defluit in nati pendula membra sui.
Insita sed nobis est huius amoris imago,
Cum suboles curam flamma paterna gerit,
Quo praestant aliis alii magis indole mentis:
Hoc magis in iunctos sanguine lucet amor.
Hei mihi, quos motus pia mens, quos sustinet ictus,
Cum videt in natis tristia fata suis?
Cum videt, et mortem non est inhibere potestas:
Quam mallet vitam morte referre sua?
O si persuasum sibi corda audacter haberent,
Quod nati causa sint in amore Dei?

Quam facile emergant ex lucta, et murmura ponant;
Quae vis huic noceat, cui favet aura Dei?
Sed natura hominum lapsu corrupta vetusto,
Immensum angusto ponderat orbe Deum.
Nos hominum ex scitis retrahit vox seria patris.
Et nati addictos legibus esse iubet.
Trinaque maiestas sedes in pectore figit,
Cui curae est vocem Christe tenere tuam.
Ipse sinu versans patris, et cum patre coaevus,
Scis bene de patrio doctor amore [(printer); sic: amorte] loqui.
Quid magis est aeque, quam corda tenacia Verbi
Perpetuum trini numinis esse domum?
Cumque Patris mens sit Nati sermone retecta:
Sermo tuus nobis, Christe, magister erit.
Cetera, quae fidei sine norma somnia regnant:
Ventis, et rapidae tradere oportet aquae.
Ut tamen accedas tractanda ad sacra paratus:
Artes per certos percipe quasque gradus.
Verba libri sacri, sunt summa examina rerum,
Ut sub iudicium tradita sensa vocent.
Verba capi ut possint recte, in mediumque referri,
In gyrum falsae nec rationis agi:
Recta hominis ratio vim vocum inquirit: et inde
Compositis membris provida texta facit.

Segregat a granis paleas, commentaque veris,
Quidque probe, aut prave conficiatur, habet.
Quid fidei articulis, et quid non congruat, haurit;
Vox, fidei normae dissona, cassa fide est.
Cum famula sacras ratione utamur ad artes:
Cur niti domina nos ratione ferunt?
Arte rudes semper ludunt ambagibus aures:
Sed pia gens fraudes discutit artes ope.
Saepius et simplex nota sensu accepta sinistro,
Praebuit errori semina dira novo.
HINC sine iudicii, et culturae examine rectae
Munia doctrinae praeripuisse, grave est.
Qui sit in his operis usus, quae gloria, planum est:
AEqua piis studiis sint modo fata precor.
Cumque scholae mos sit studia explorare iuventae,
Doctrinae meritus quo tribuatur honos:
His qui se cupiunt censurae tradere nostrae,
Est mea, si suadent nomina, prompta fides.
Dexter ades, nostroque fave dux CHRISTE labori:
Tu caput, et medium, et meta laboris eris.

IN DIE S. Michaelis.

HAec superis lux dacra choris, peragenda sacratis
Moribus, ac omni religione, venit.
Nam dum percipimus quae sit natura, quos illis
Officium a summo sit genitore datum:
Tum de consilio quaerat mens nostra, quod auctor
Hos famulos nobis iusserit esse Deus:
Cum longe inferior sit sors humana beatis
Spiritibus, caeli quos domus alma tenet.
Exemplum ex Domino capiunt: Qui sustinet Orbem
Dat nobis operam virgine natus homo:
Nuntius et patrii sensus demissus in Orbem,
Castra pios circum ponit amica greges.
Amovet et dirum nostra a cervice flagellum,
Ne propior [(printer); sic: proprior] tectis se ferat aegra lues.
Nam cum bella vices alibi dant urbibus altis,
Afficit et poenis oppida tota lues:
Difficilisque Ceres, vitisque ingrata colono
Multis, quod vitae lex petit aegra, negat:
Hic secura quies fuit, atque innoxius aer,
Horreaque implevit fruge benignus ager.
Quodque bonum summum est, Quamquam haec schola pressa furore
Est hominum, tamen salva favore Dei.

Nec variat doctrina sonos a lege magistra,
Quam tulit ex patrio Filius ipse sinu:
Quamque repurgarunt de sorde Lutherus, et alter
Doctrinae corpus quo subigente viget.
Nec vox nostra sonans horum a ratione recedet,
Sed Cuculi invito vel grege vera feret.
Nam tenebris opus est opponere lumina: truncis
Nodosis cuneum: texta diserta strophis.
Sed qui nunc iaciunt pravi mala semina sensus,
His Cadmaea Deo vindice messis erit.
Quod doctrina statum non mutat nostra, nec ardens
Hic vitae, aut studii foedera turbat Eris.
Dum sit in officio grex noster, iuraque dantes.
Et vocem, et munus credat habere Dei:
Christe tibi acceptum ferimus: tu maxime praeses
Obiecis ad variam flammea casta luem.
Ergo pii in templo congressus rite tenentur,
Haec ut servari munera quisque petat.
Quae cum promittat nobis Deus ore docentum,
Doctori merces iure ferenda pio est.
Quare declarent gratae signa obvia mentis,
Qui sunt Albiacae sub ditione scholae:
Et donis ARAM cumulent Christumque precentur,
Ne dictis coetus dissipet ulla lues.

PROPEMPTICON

ETsi mens hominis naturam Numinis ipsam
Complecti solida cognitione nequit:
Non tamen est artis sacrae abiecienda cupido;
Artis amor iungit pectora nostra Deo.
Sed nihil ad fructus hominum tantum obtinet instar,
Quam iunctum auctori mentibus esse suo,
Is radios lucis cognata in pectora spargit,
Ut primum exemplar reddat imago sua.
Sed qua sit mente, et natura praeditus auctor;
Voce sua, et vatum prodidit ore sacro.
Rursus et a nobis hunc cultum postulat unum,
Hanc ut notitiam, cura fidelis alat.
Ergo linguarum studia, et variam exigit artem,
Qua sine fama Dei publica stare nequit.
Tuque Deo cultum tribuis doctissime LUCA,
Quod varia mentes instruis arte rudes.
Quam pulchrum est, aliis rationem tradere vitae,
Deque Deo humanum posse docere genus?
Utque aditus melior tibi sacras esset ad artes:
Tres animum ad linguas vertere cura fuit.
Ut premat has vulgus, tamen has virtutis amore,
Atque DEI causa mens generosa colit.
Namque Dei fama est iucundas sparsa per artes,
Quarum certa fides nos monet esse Deum.

Ipsa etiam in numeros cogendi verba facultas,
Non nisi caelesti mota favore venit.
Ergo Dei motu cum dulcia carmina pangas;
Doctrinam iuctam cum pietate probas.
Huc accedit honos morum, facundia, candor,
Rerum, et verborum libera fraude fides.
Non igitur docti cedent sine fruge labores;
Quo duce susceptum est, hoc duce stabit opus.
Sed tu Christe pios ad cursus lumina praefer:
Semper enim sacro prae grege ductor ades.
Huic pede inoffenso decurritur area vitae,
Cui virtus dux est, et comes Aura Dei.

ELEGIA, AD CL. VIRUM, VITUM Winshemium, I. V. D, etc.

VITE, colens ius, et iustum: et quo verba ferente
Non timet instantis vindicis arma reus:
Vos ego dum coetum video celebrare frequentes,
Laetitiae sensu gutta stat ante genas.
Sed quos fata negant vestri nihi foederis usum,
Ilia iam dudum vellicat ima dolor.

Non tamen a vobis absunt mea vota, laborque,
Et quos non possum corpore, praesto fide.
Utque novo aspiret rectori rector Olympi,
Cum vestris precibus nunc ego iungo meas.
Metam, quae recta est, vestrae tetigere sagittae:
Ergo bono eventu comprobet acta DEUS.
CHRISTE, luis late grassantis supprime habenas,
Ut sit gens terris religiosa super.
Tu non nota homini pandis praecepta salutis:
Ergo lue in tanta causa salutis ades.
Semper in humano praesens fuit agmine Natus,
Declarans numen per sua facta suum.
Lusit cum natis hominum mox Orbe recenti,
Grataque erat tanto nostra figura DEO.
Et modus est mirus quo duxit sacra colentes,
Et summum rexit nos sua membra caput.
Nunc rectoris eget vere sors obvia ludi:
Ne prorsum has tabulas dissipet ira maris.
Quoque operas conferte suas, serventis ut unam,
Matris quando loco est omnibus una, scholam.
Quando referre pedem mihi per pia fata licebit,
In commune bonum tunc bona nostra feram.
Do tibi VITE fidem, quos ad omnia commoda ludi
Consilio, atque animi robore promptus ero.

Non ratio a vestris mea rebus abhorruit umquam:
Res est consensum dulcis amare pium.
Etsi sunt hominum studia in me parva lavando:
Magna tamen spes est in bonitate DEI.
Mens hominum varia est: et dormit gratiae: quid tum,
Me promissa DEI gratia certa levat.
Inde meam cladem vos pectus mite gerentes
Velle levare, scio; posse levare, puto.

IN DIE IOHANNIS BAPTISTAE.

QUod Legis tabulas imponi iussit in arcam:
Nosse sacrum coetum vult sacra scripta DEUS.
Ergo bonas artes aliqua servabit in ora,
Ut recte exponi caelica scripta queant.
Iuncta tabernaclo collegia docta, fatentur
Quod varia debet grex sacer arte coli.
Rector erat iuvenum pallae successor Elisa:
Et vates, quo non maior im Orbe fuit.
Et cum sacra DEI dunt obruta sorde Baalis:
Ipse DEUS cultos excitat arte viros.

Hique vices iussa exercent statione perennes,
Atque situ ad lucem munus utrumque vocant.
In quorum ante alios sacer eminet ordine Vates,
Cui posuit nomen gratia blanda DEI.
Namque novi pacti fuit index primus in Orbe,
Quod nati cauda mens sit amica patris.
Ipse DEI cultum Pharisaeo a felle repurgans
Sacrilegae fraudis censor acerbus erat:
Summaque sacrarum explicuit fastigia rerum,
Te digito signans indice nate DEI.
Unius huic triplex affulsit numinis ordo,
Voce Pater, Natus corpore, Flamen ave.
SED pietate graves semper sors aspera versat,
Atque aliquos fatum, quo crucientur, habent,
Sic visum est superis, ut florem, et lumina gentis
Spina aliqua, aut hominum pestis acerba premat.
Sed par est dominum praestare in imagine servos;
Saepe pii causa sub meliore cadunt.
Sub ludum, atque epulas, Vati caput ense recisum est;
Quam procerum mensis est sapor ille frequens;
Ista vides, et fers, nec vim pie Christe refutas,
Victima nam leto tu quoque dandus eras.
Sed vires animis adde, et sis numine praesto,
Cum sors cultores tentat acerba tuos.

Fac, ut in aerumnis ad te sua lumina vertant
Hanc plagem arcana qui ratione facis.
Sed tamen incolumes tibi quosdam a clade reserva,
Nec sine, nos omnes tollat ut una dies.
Quin incide viris nervos, qui caede piorum
Commendant patinas, deliciasque suas:
Unius et choreae causa, genus omne tuorum,
Et te, si possent, ferro abolere velint.
Sed velut Abdias ex impendente furore
Subtractos Vates texit hiante specu:
Sic mentem ducibus mitte, ut tua sacra professos
A vi subducant subsidiisque levent.
Nam quia vis Vatum officio tua sacra doceri,
Vis etiam Vates, et tua sacra tegi.
Et cum fama DEI famulas stet culta per artes,
Quarum qui rudis est, sensa sinistra refert:
Cura sit, has artes gradibus comprendere certis,
Ut spargi possit gloria vera DEI.
Et quia iudicium studii exploratio format:
Censuram iuvenes hanc subiisse decet.
Qui, si progressus factos super arte probabunt,
Et sua de solito nomina more dabunt:
His erit in promptu decretus fructus honoris;
Urget honos artes: praemia, laudis iter.

Cumque Deus servet rem sacram in turbine rerum
Nemo susceptum deserat artis opus,
Nempe rosae, et Christi doctrinae gloria par est,
Illa quod in spinis, haec cruce pressa viret.
Sed fomenta peti debent ex arte sacrata,
Publica cum penetrat nostra sub ossa lues.
Et maiore fide doctrinam spargere fas est,
Nec careat veris postera turba bonis.
Et causam precibus det sacrae mentio vocis,
Mitiget ut nobis aspera fata Deus.
Herba velut Clytiae semper petit obvia Solem,
Sic pia mens Christum, quo prece spectet, habet.

IN FERIIS NATALItiis Christi.

CHRISTE, tibi grates agimus, quod virgine natus
Dulcia cum nostra foedera carne facis.
Hancque tuae insertam massae per saecula gestas,
Ac vitam de te ducere vite sinis.
Quamquam nulla operis causam vox explicat huius,
Nec mens consilium percipit ulla DEI:

Attamen ut veniens brumali nocte sub auras
Vagitus tenero tunc puer ore dabas:
Cum sis aeterni vivens sapientia Patris,
Ortu et fine carens edita corde Patris:
Vagitum in nobis tua det sapientia Christe,
Dum mundum tenebrae, praestigiaeque tenent.
Prima tuae hic nobis rationes semina tradas,
Omnes quae supera est sede habitura gradus.
Cumque propagari tantum velit arte magistra:
Praecipitur variae cognitionis opus.
Semper culta fuit varias pia turba per artes;
Suntque scholae sacri vera palaestra gregis.
Nam certa serie per honestas ducitur artes
Qui tractare sacras res aliquando cupit.
Cumque scholae mos sit studia explorere iuventae:
Censurae tali tempore certa dabo.
Ut, quicumque mihi mores, artemque probarit,
Suscipiat studii praemia clara sui.
TU tibi Christe sacros inter nos assere coetus:
A laribus nostris arma, luemque fuga,
Effice fecundam terram: tege pace salubri;
Et novus hic felix omnibus annus eat.

ELEGIA, AD ILLUSTRISSIMUM DUCEM AUGUSTUM, ELEctorem Saxoniae, Burggravium Magdeburgensem, etc.

SI ratio habenda tui splendoris, ut aequum est:
Te, Dux, nemo suis ausit adire sonis.
Nam quis non metuat te talem accedere dictis,
Qui grave caelestis numinis instar habes.
Et quanto praestant homines animalibus Orbis,
Tanto est sorte hominum sors tua clara prior.
Sed bonitas animi, qua magno maior es Orbe,
Quam tua frons, et quam vox aliena refert:
Dat Mihi spem, stimulosque adhibet, ne tempore capto
Te magnum verear parvus adire Ducem.
AURIbus accipio, atque oculis contemplor utrisque
Quas grates tali pro Duce mundus agat.
Quem colit ex animo sua gens, aliena stupescit;
Nam cum sit dominus, maluit esse pater.
Cumque tuae faveant omnes uno ordine laudi:
Ne tamen ante omnes hanc celebrare iuvat.
Nam cultos arte, ac bene de pietate merentes
Mente colis, studio provehis, aere iuvas.

Utque sit in promptus pius ardor in arte peritos,
Arte coli natum gaudet uterque parens.
Idque viros doctos in spem nunc erigit omen
Hunc natum patriae caelitus esse datum:
Sub quo virtutum genus omne, omnesque facultas
Artis, ad antiquum sit revocata decus:
Tuque a stirpe tua tam non AUGUSTE recedis,
Vincere ut hanc potius, quam videare sequi,
Semina naturae iuvit cultura magistri,
Cura tua in partem dum subit, atque DEUS.
Indolis ad summae, et virtutis lumina summae
Par ditio accessit, par quoque splendor opum.
Ergo ut rite velis hominum praesto esse saluti:
Naturae tacitum est hoc stimulantis opus.
Sed ne naturae desit qua parte facultas:
Nervi sunt ratio, culmen honoris, opes.
Utque salus de te velut arce resultet in imos,
Te vult a celsa ius dare sede DEUS:
Esse DEI vocis custodem, et iure tueri,
Quos ad perniciem fraus violenta vocat.
Non tutum est armare Dei cum iure feroces,
Et speciem pravis conciliare gravem.
Nil differt a patre bono natura regentis,
Nec metus imperium, sed mage fulcit amor.

Quam status est felix, cum vi, cum fraude remota
Cuncta DEI ad speciem res moderantis eunt.
Quando gubernaclis extincto fratre subibas,
(O si dux terris iam foret ille super.)
Sensit humum saeclum ferri te vertere in aurum,
Omen et augusto nomine ferre bonum.
Compositae bellorum undae: pax facta: sepultae
Offensae: stabili gratia pacta fide.
Et quae florebant sola vino, fruge, metallis,
Templa, DEI cultu, iure fora, arte scholae:
Has tu florentes magis ac magis esse volebas
Subsidiisque tuis, officiisque suis.
Hoc erat AUGUSTI nomen reddere in ipsa,
Nec vi, sed miti corrigere arte malum.
Laude vehant alii quaesitum milite palmam,
Quae cum multorum iuncta dolore venit.
Ad regnum Augusti nemo suspiria traxit,
Postera nec carpent, quem sua saecla probant.
Tu, quacumque moves latis vestigia terris,
It comes a tergo fama, sed ante DEUS
Nempe magis pietate tua, quam saeptus es armis,
Attrahis in partes numina et ipsa tuas.
PLURA equidem virtus tua laudum texta requirit:
Sed non blanditias dux generosus amat.

Mens tamen ingenii nervos hic explicat omnes,
Ut quanta est tua laus, tanta sit ante bonos.
Namque Orbis decus, et perfectum exemplar es, a quo
Virtutum formam ducere quisque potest.
HAEC ut pervolitet de te fama optima mundum,
Da pennam in vacua luce volare meam.
Quisque suis rebus favet, hasque amplectitur ultro:
Ergo tuum amplecti perge favore tuo.
HAEC vota accipies si fronte AUGUSTE serena:
Tunc plus accepi, quam tibi forte dedi.

Elegia, AD ILLUSTRISSIMUM DUCEM AUGUSTUM; ELEctorem Saxoniae, Burggravium Magdeburgensem, etc.

REddit me timidum tua Dux AUGUSTE potestas;
Sed pietas animum dat tua clara mihi.
Herorum propria est virtus clementia: semper
Parcere submissis mens generosa solet.
Splendor opum, et generis, te magnis regibus aequant,
Sed virtus similem te facit esse DEO.
Sis felix, in quo quasi cardine vertitur omnis
Romani imperii gloria, vita, salus.
Te DEUS elegit columen virtutis, ut aequa
Des iura oppressis, invidiamque premas.
Ergo ex invidiae me sordibus assere luce,
Quem Musae fatis asseruere sibi.
Aut si Musarum non est tibi gratia cordi,
Te moveat Christus, cuius uterque sumus.
Is vult officium pietatis, et ampla rependit
Dona viro officium qui pietatis amat.
Opprimor invidia, sed amor tuus opprimat illam;
Et quia suasit amor scribere, vincat amor.

Elegia, AD ILLUSTRISSIMAM HEROINAM, ANNAM, illustrissimi Ducis Augusti, Electoris Saxoniae, etc. Coniugem.

O Dilecta DEO regina, et numine plena,
ANNA toro AUGUSTI consociata Ducis:
Femina rege potens germano, et rege parente,
Quique suo reges vindit honore, viro:
Tu virtute tua praestas, ne tempora prisca
Nostra pudicitiae tempora laude premant.
Nam tua legitimam servant praecordia flammam,
Divinoque tuum pectus amore calet.
Forma, pudor, mores, industria, gratia, candor,
Iuris amor, cultus numinis, alma fides:
In fronte, inque animo sita sunt; verboque gubernat
Corda DEI natus congrua facta sibi.
Dotibus his felix cum sis, committere noli
Infelix Vates ut tuus esse ferar.
Hic animus magno semper flagravit amore
Tollendi in caelum teque, tuumque genus.
Ergo tuas laudes immensus ut audiat Orbis,
Nunc audi Vatem, dum licet, ANNA tuum.

EPIGRAMMA, DE ILLUSTRISSIMO PRINCIPE AC DOMINO, Domino Christiano, Duce Saxoniae, etc.

NOmen avi retinens, virtutem utrisque parentis,
Spem patrui prae se Marte, togaque ferens:
Firmius in virtute sibi, quam sanguine et auro
Praesidium doctae collocat artis ope.
Nam genus, atque aurum, peregrinae munera sortis,
Virtutem, proprium iudicat esse decus.
Multum ad naturae bonitatem praestat origo,
Radicem et sequitur quaeque propago suam.
Vult tamen in natis DEUS hanc formare parentes
Lege sua, et Nati cognitione sui.
Ergo naturae, et generis pulcherrima dona
Doctrinae variae fulcit, et auget ope.
Ore verecundo est, et praeditus indole rara:
In puero virtus, mensque senilis adest.
Verum, maius opus pietas promittit in ipso;
Non casu ex Christi nomine nomen habet.
Dum nati accedit pietas ad facta parentum:
AUGUSTI tangit caelica templa domus.

IN PASCHATE.

SIgna novi plausus date; fas horrore carere
Mortis, ubi vitae sors reparata fuit.
Ceu nullum reperit leti de iure solutum,
Sic modo solvendis omnibus unus adest.
Factus homo Deus est, ut vinci possit in illa,
Quam laesit firma qui necis auctor erat.
Ergo favent Christo victori mortis acerbae,
Infera qui posuit sub pede monstra suo:
Aura, novi veris specie: Mare, gurgite presso:
Accinit et blandis plumea turba sonis.
Sol, et Luna sui rectoris turbida morte
Ad frontem radios applicat alma novos.
Terra virens herbis, humili micat obvia nutu,
Quae tremula ob mortem ruperat ante sinum.
Primus iter vitae pandit dempto obice Christus,
Et nostrae vitae fons sua vita fuit.
Mors Christi, pretium est quos placat numina patris
Pondere iustitiae conveniente suae.
Sed Christi reditus de morte, dat obvia signa
Iustitiam nobis hunc peperisse novam.
Hoc fuit, humanam quod sumpsit virgine massam,
Iungat ut aeterna nos sibi lege Deus.
Et poenas subiit, quo penset crimina mundi,
Et venia ex huius munere parta foret.

Morte cadit, quo nos solvat de morte perenni:
Vitam, et iustitiam rettulit ille redux.
SED quae nam haec ratio est, quod Christum ex motre reversum
Nobis iustitiam restituisse ferunt.
Quippe tenax ratio est: qua degit vita, necesse est
Illa iustitiam degere parte simul.
Nam si iustitia amissa est per crimen: et huius
Est pretium factum mortis acerba lues:
Fit, quod cum cecidit fera mors, et vita recepta est,
Sit quoque iustitiae forma recepta novae.
Nec tamen is propriam massam revocavit ab urna,
Ut sola ornatu gaudeat aucta novo:
Sed simul ut secum de morte reducat ad auras
Membra suae massae consociata fide.
Nempe dat his vitam, quorum sub pectore primos
Iustistia in vita hac cepit inire [(printer); sic: iure] gradus.
Quare si Christum Flatus suus extulit urna:
Idem nostra colens pectora praestat idem.
Quando Dei dextrae iam consors noster adhaeret;
Non sua membra caput morte iacere sinet.
ERGO piae mentes Dominum amplectantur ovantem,
Et vera accipiant munera parta fide.
Cum corda intuitu culpae confusa labascunt,
Et cum praecipiti lucta fit aegra metu:

Te recipe ad Christum, et recipi crede per ipsum;
Hoc iussum immota dat ratione Deus.
Ah ne te indignum fer tanti muneris esse,
Quem dignum Deus ad munera tanta vocat.
Namque ex mirte pedem tulit, ut de morte levaret,
Quae sibi perpetuo foedere massa coit.
Quem crucis in ligno tollunt, is crimina mundi
Tollit, spes hominum, pax, via, vita, salus.

IN PASCHATE.

HAec sacra lux, vincit gestis saecla omnia rebus,
Quod mors morte perit, vinclaque vincta crepant.
Unus in integum lapsas res rettulit omnes,
Unus qui geminae foedera stirpis habet.
Vi propria surgit, naturaque carnis in ipso
In solidum rediit iam sine morte statum.
Hinc sors iustitiae, et vitae quae durat in aevum
Huius opem amplexis redditur huius ope.
Signa necis victae sunt agmina reddita luci;
Cum primo hic iuncti patre fuere patres.
Sethus; et inventor vini; ac oleae auctor Abramus;
Sara viri cultrix, culta Rebecca viro.
Nec melius saeclum quam Ver erat illius anni;
Facta quater denos sunt pia verba dies.

Quis mundo antiquo status, ac aerumna nocentum;
Quae sit item Christi munere parta salus:
Quam miro sacrum sibi colligat, ordine coetum;
Gloria quae vitae sit reditura novae.
Tunc usus socii quaedam velut edita forma est
Quo supera utetur turba beata domo.
Ipse moram Christus tot duxit in Orbe diebus,
Notaque discipulis obtulit ora suis:
Tractandumque manu dedit; hac ut sorte probaret
Viscera quod vere nostra levarit humo.
Namque habitum veri retinebat corporis omnem,
Sed morte exutum est debile mortis onus.
Nam geminae stirpis si nunc quoque copula constat,
Nostra quoque e tumulis corpora vera micant.
Haec res certa piis solacia mentibus affert,
Quod summum in nostro cernimus ore Deum.
AT Deus aerumnas hominum pro gente ferebat,
Ut stet ope alterius, qui ruit arte sua.
Obsequium Christi, et tolerati in carne labores
Iustitiae pretium grande dedere Dei.
Ergo trahit vitam, quo regna extendat in aevum,
Et foris ut Verbi munera sacra tegat:
Ac in corde fidem per Verbum suscipet intus,
Cum Flatu efficiens aemula corda Deo.

Hoc meritum sibi vera fides adiungit ad usum,
Cum vita in melius vertitur ante Deum.
Fas oculos mentis redivivo advertere Christo,
Credere te Christi iure placere Deo.
Ergo abole veteris fermenti ex pectore labem,
Atque malos mores pone, resume bonos.
Sis nova massa Deo; confecta a Flamine sancto,
In qua non animi motus acerbus inest.
Faece rudi careant Agni liba addita ad esum,
Os dictum pure caelica scripta sonet.
Non procerum applausus regnet, nec opinio vulgi,
Quae tacitum inducta contegat arte malum.
Integra de Christo debet doctrina teneri,
Agnum ceu solide lex sacra iussit edi.
Turba tenax falsi retinet modo subdola partem,
Tectis praestigiis cetera membra premit.
Haec non conspergit sua pectora sanguine Christi;
Hinc reprobo sensu percutit ista Deus.
Sed grave iudicium furia comitante subibis,
Sollicitat monstris qui pia corda suis.
Ipsa Dei vox est consensio recta bonorum;
Ergo bonos probris laedere parce viros.
Quam suave est animis rectis miminisse PHILIPPI
Hac qui luce sacra tam sacra dicta dabat:

Cum iuvenum chorus, atque senum pendebat ab ore
Unius; is pacis nervus, et auctor erat.
Is sine fermento res sacras ordine pandit,
Et docta ambiguas explicat arte strophas.
ERGO pios merito reverenter habete ministros,
Doctoris repetunt qui pia dicta sui:
Inque domo sacra nunc vestris usibus aptant;
Pro quibus officiis ARA oneranda stipe est.

VOTUM AD CL. VIRUM, DN. Vitum Winshemium. I. V. D.

QUae te VITE dies in luminis extulit oras:
Haec vitam Musis, ingeniisque dedit.
Credibile est illam sine nube ivisse, sine imbre:
Sed sonuisse sacris totum Helicona modis:
Uberibus Charites rorem ingessisse salubrem:
Astraeam in lances te posuisse suas.
Cresce puer, dixit, nullo gravis, omnibus usu,
Virtute, ingenio, corpore cresce puer.
Cum tibi surget honos, parto gratentur honori
Cum senibus pueri, cum puerisque senes.

Te lumen generis, columen commune bonorum,
Praefecit sacris legibus alma Themis.
Ergo suas in te Pallas bene contulit artes,
Et fandi argutam vim, speciemque dedit.
Te proceres adhibent monitorem in rebus agendis,
Atque tuo pendent ore, tuaque fide.
Namque fori lux es, geninique volumina iuris
Iam sunt ingenio facta minora tuo.
Nec te tam celebrem reddit spendorque, gradusque,
Quam virtutis honos, et pietatis amor.
Non ad avaritiam et luxus res lauta paratur;
Instrumenta tuae sint bonitatis opes.
Dignus eras, magno verborum ut honore feraris;
Sed sapiens breviter dicere multa potest.
Semper ad humanos aliquem DEUS excitat usus,
Qui varios casus re iuvet, arte regat.
Hinc nos proque tua CHRISTO dare vota salute.
Proque tuae fas est prosperitate domus.
Ducite longa Deae fatales stamina VITO,
Vitaque inoffenso currat adaucta pede.
Vive diu, et spretas, quantum potes, assere Musas,
Sic redeat felix haec tibi saepe dies.

ELEGIA; IN Pentecosten.

O Sacer, et Patris, Natique reciprocus ardor,
Ex utroque fluens, compar utrique manens:
Te super omne pium mittit genus arbiter Orbis,
Respectu effectus, non ratione loci.
Nam non temporibus mutabilis esse, nec actu,
Nec potes ullius conditione loci.
Es Deus immensus sacer halitus, omnia complens,
Cum patre et verbo compare numen idem.
Undique sic praesto es; sed diceris aethere mitti
Dona quod infundis mentibus alta piis,
Te medio vinclo, geminos quod nectit in unum,
Consortes Christi credula turba sumus.
Tu das vitam animis, et sensus luce refingens
Flectis ad obsequium pectora prona DEI.
Tu rege praeceptis animos: sapientia mundi
Cassa DEI verbo vana, nocensque fuit.
Uno de Christo gens credula sentiat omnis,
Quod variis linguis disserit una fides.
SED cur sanctus habet Flatus, quod gratia nomen?
Cur itidem fertur Spiritus esse precum?
Nempe, per hunc nobis aperitur gratia Patris,
Fitque eadem nostris usibus apta, fide.

Agnita sed postquam est aequi clementia patris:
Nos agit hic crebra Numen adire prece.
Sub precibus, totam novitatem intellige morum:
Iustitiae et totum gratia signat opus.
Nam precibus Nati victus, super agmina Flatum
Sacra sacrum aethereo fundit ab orbe Pater.
Isque fidem accendit statuentem ambage remota
Quod precibus Nati gratia parta DEI est:
Et sibi iustitiam tribui, quam nomine nostro
Dum praestat legem Christus, adeptus erat:
Et delicta sibi gratis a patre remitti,
Et supera vitae munera certa dari.
Inde cor impellit stimulis, ut adire supremum
Audeat, et votis sollicitare patrem.
Flectit et arbitrium pravos ut pugnet ad aestus,
Incipiatque DEI tradita iussa sequi.
Ni lux assidue sit praesto Flaminis intus,
Et faciat sedem pectora casta suam:
Esse hebetes sensus: et plenos nocte necesse est;
Et facile in cladem corda profana ruunt.
Ergo regat totum vitae sacer incola cursum,
Ut semper more mens gerat aequa DEO.
Omnibus et nervis obsistat turpibus ausis:
Si fugit hic Flatus, culpa, furorque subit.

Tunc lux iudicii cadit, et dona insita languent,
Nec cura officii est, nec pia vota sonant.
Nulla DEI his igitur se gratia praebet in usus,
Inque hos conspirat sidera, terra, fretum.
Ut sint corda DEI templum: non viscera luxu,
Halituum densa mole replete caput.
Sic operam studiis dare sic dare vota potestis,
Et vitam in terris degere more DEI.
Non sacer halitibus miscet sua lumina crudis
Spiritus: in tersa vult habitare domo.
Nec sine voce sacra et precibus datur halitus almus
Disce igitur, studiis et simul adde preces.
Cumque DEI Flatus per sacri munia verbi
Cor moveat, sanet vulnera, robur agat:
AEra velut mos est, sacris date iusta ministris;
Facta DEI servis gratia, facta DEO est.

IN DIE IOANNIS BAPTISTAE.

MUlta Deus poenae proponit signa futurae,
Si crudos animos ulla movere velint.
Aeris in campis vaga flamma cucurrit [(printer); sic: currit] in orbem,
Cum Sol Phryxeae signa premebat ovis.
AEolii fratres bellum sine more ciebant:
Laeserunt fruges flumina, grando, gelu.
Obicibus ruptis ter in uno vere redundans
Anni spem rapidis sustulit Albis aquis.

Quis toties factas meminit sine iudice caedes?
Atque tot illatas in sua membra manus;
His undae clausere animas: his ensis adactus
In latebras animae est: hic trabe nexa gula est.
Ter falsi Soles sunt visi illudere Soli:
Et terrae obiectu Cynthia pressa fuit.
Quintaque fax crinem spargens Aquilone minacem
Nos vocat horrendis ad meliora notis.
Quam variae immineant clades, cui dicere promptum est?
At quia crebra micant signa, nocere negant.
Sed poena est, poenae contemptus: at iste saluti
Est propior, si quem poena, Deusque movet.
Qui sensu morbi caret, is ratione laborat:
Stipes erit, qui non ad sua damna gemit.
Nunc quoque conventus magnis de rebus habetur,
Cuius in eventu stat sita nostra salus.
Tu sis consilium Deus, et tu lumina praefer,
Ut, nisi quod tua vult gloria, nemo velit.
De bello, et belli causis varia omina surgunt:
Tu, precor, in rapidos omina verte notos.
SED quicumque tamen dant causam ad crimina belli,
Et tempestatem noxia signa cient:

Muneris est nostri, summum prece flectere patrem,
Exitus ut felix sacra, forumque tegat.
Neve Dei iustus furor hauriat omne quod usquam est:
Filius umbraclum sit Patris ante thronum.
Non cursum in studiis Mars turbet, et otia rumpat:
Non bene cum Musis tympana rauca sonant,
Haec schola, consiliis moderatis hactenus usa est:
Immoderata, ruunt plurima, pauca struunt.
Nos prece, non aliis armis pugnare, necesse est,
Temporaque in studiis maesta levare sacris.
Spes opis aetheriae nos in statione reservet,
Et qua quisque potest ornet in arte Deum.
In cursu studii gradibus procedite certis:
Nil solide norunt, qui sine lege student.
Ad captus hominum melius res edit in auras
Qui legum ac artis se ratione tenet.
Qui refugit fontes linguarum, artisque disertae,
Non facile errorum subdola texta videt.
Vocis et ex lapsu, fit rerum maximus error:
Heu quanta in templis dat mala, quanta foro.
QUARE cum deceat studia explorare iuventae:
Vos ad censuram lege iubente voco.
Qui sua per certum dederint mihi nomina tempus:
His opera in promptu est, officiumque meum.

Et labor hic noster dat signa quod aegra levemus
Corda exercitiis quae Deus esse iubet.
Rectius et studiis rem, quam tutabimur armis:
Viribus his parta est, his retinenda schola est.
SED quia nos in luce tua non sistere fas est:
Tunc propter natum fac rata vota Deus.
Hunc quia proponis tutorem, ut suppleat huius
Gratia, quod nostris viribus intus abest.

ELEGIA IN NATALEM Emmanuelis.

CHriste tuus natalis adest, quem Solis ab ortu
Solis ad occasum credula turba colit.
Cum scelere admisso facta est iactura salutis,
Te nascente fuit nostra renata salus.
Non etenim aeterna voluisti morte teneri
Quae fuit ad speciem condita forma tuam.
Ergo ut lapsa homini repares munera vitae:
Foedus cum nostra carne perenne facis.
Nam natura duplex specimen concurrit in unum:
Et de patre Deus, virgine verus homo es.

Huncque modum partus, Aronis virga notavit,
Quae flore et fructu stabat amicta novo.
Ceu sine telluris succo virga obsita fructu est:
Sic genuit natum nescia virga viri.
Ac ut Amygdalina sub testa nucleus haesit:
Sic fragili carnis tegmine numen inest.
Ceu flos non violat matrem, qua prodit in auras:
Sic pia fit salvo virga pudore parens.
Flos ornat fruticem: sed Christi gratia matrem:
O quantum est, hominis sumere membra Deum.
Primus ut ex terra saltem efformatus Adamus,
Nec socio thalami more creatus erat:
Corpus ita assumit formatum in virginis alvo,
Alter corruptum qui novat huius opus.
Tu datus es nobis a patre salutis origo,
Qui meritum accipimus mente, fideque tuum.
Nec tu Christe tuo sed nostro nomine natus
Nos homines hominis cernis in ore Deus.
Consiliumque Patris magnum tu pandis in orbe,
Gentes ad regni foedera sancta vocans.
Imperiumque tuis humeris ac robore nixum est:
Vi propria trinum nam regis orbis opus.
Inque cruce imperium, et tua vis apparuit ingens,
Ad te dum cunctos attrahis alta tenens.

Arbiter es pacis: quia mundum et pectora Patris
In primae pacis foedera certa refers.
Pignus item es pacis, Deus ut cum carne cohaerens
Natali iungis nosque Deumque tuo.
Esque novi saecli pater, a quo vita resultat,
Mors velut ex primo tracta parente fuit.
Sancte puer, duce te novus intret, et [(printer); sic: ac] exeat annus,
A te nostra venit non aliunde salus.

ELEGIA GRATULATORIA etc.

ERgo diem Deus hunc procedere passus Olympo est,
Aucta sit ut foliis Saxona ruta novis?
Quo genus ad mundi finem, sed ad aethera famam
Efferat, ac oleam praestet honore suo.
Ruta viret semper, sed signum pacis oliva est:
Dux novus illius lumen, et huius habet.
Qui spem tranquillae pacis cum nomine portat:
Pacis enim auctorem Teutona lingua vocat.
Pace quidem studia alma vigent: his ergo patronus
Qui studiis operam dant, Fridericus erit.
Cum studiis honor est, coliturque iuventa per artes:
Religio recta sacra docere potest.

Ante alias igitur curas, huic sacra placebunt:
Sic tria promittit commoda nomen idem.
Et caeli facies signis affecta secundis
Te fore praeclarum, spem Friderice facit.
Transit et in natos vis et natura parentum,
Et retinet generis semina quisque sui.
Indolis ergo bonae species apparet in ore,
Inque oculis pueri lucet uterque parens.
Pax, et pacis amans Pietas, Astraeaque iuncta,
Perpetui comites patris, avique tui:
Ore movent carmen puero, et cunabula palmis,
Et te Christe Deus per sua vota vocant,
CHRISTE fave flori, rutae de germine nato:
Nam flos Iessaeo germine natus eras.
Christe fave puero, genuit quem regia mater:
Te puerum partu regia virgo dedit.
Unius ob pueri vagitus labe carentis
Labe Deus pueros non sinit esse reos,
Cresce puer patri et patriae: et quo crescere possis
Sis cunis praesens numine Christe puer.
Virtuti et rutae quaedam est cognata facultas:
Haec nocuos vermes, invidiam illa premit.
Rutae flore ducis teneri praecingite frontem,
Ne noceant tenero livida monstra duci.

Alcides puer in cunis eliserat angues:
Anguem contrivit Christus et ipse puer.
Is iubet a cunis genus omne absistere morbi,
Is rutam, et rutae germina parva tegit.
Te Friderice colat tua gens: tremat extera: sed si
Non tremet, ac certe nomine pacis amet.
AEques Mauritium belli virtute, sed alma
Pace patrem studio religionis avum.
Dux Pietas, Astraea comes, custosque duarum
Pax, facit ad cunas talia vota tuas.
Has regni socias casu complectere in omni:
Has audi, et quae sunt his aliena, fuge.
Et plus esse putes, illarum servus haberi,
Quam dominam mundi totius esse: vale.

ELEGIA. QUA ILLUSTRISSIMO PRINCIPI AC DOMINO, DOMIno Augusto, Duci Saxoniae, sacri Imperii Romani Septemviro etc. Domino suo clementissimo, de nato nuper Filio Duce Friderico etc. GRATULATUR ALUMNA Academia Witebergensis.

UT stirps de sexu meliore veniret in auras,
Et dominum domino ferret ut ANNA suo:
Concepit schola docta preces AUGUSTE: suamque
Laetitiam ostendit quod valuere preces.
Et non tam patri natum, quam munere caeli
Communi patriae iudicat esse datum.
Ergo suum dominum genibus minor ipsa salutat,
Et tradit famulas sub sua iura manus.
HAEC data lex auctore Deo est, ut sceptra gerentes
Agnoscat populus Numinis esse loco.
Nam lege, et ferro nos, nostraque iura tuentur:
Hinc est, quod patrios plebs colit ipsa duces.
Ordo gerens sceptrum, Fati gerit ordine sceptrum:
Qui semel est Fato conditus ordo manet.

Ergo continua serie dat semina gentis,
Ut nati excipiant tradita frena patrum.
Auget prole nova, virtutem et sacra colentes:
Cum vult regna alio vertere, prole carent.
Ne dubitare igitur possis de semine gentis:
Nata prole tibi dat bona signa Deus.
Obtinet id pietas tua, votaque nostra, quod optant:
Ante Deum certe publica vota valent.
Pax, est virtutum custos: ergo omine quodam
Pacis habet nomen, quod Fridericus habet.
Namque suae fidei virtutes asseret omnes:
Nos nostri officii nomina saepe monent.
Iam puer, in cunis dat signa expressa parentum.
Et risu matrem noscit, et aure patrem.
Affert spem patriae, solatia utrique parenti:
Tu modo quod dederas Christe tuere bonum.
AUGUSTO fors et virtus nil addere possunt.
Ergo addit natos cura benigna Dei.
Nomine avum, patrem virtutibus exprimit alter,
Qui ductum a Christi nomine nomen habet,
En venit huic regni socius: Tu sidere dextro
Edite, felices duc Friderice dies.
Longa tibi vitae producant stamina Parcae,
Postque annos actos Nestoris, astra subi:

Et spes Augusti patris auge, et vince merendi,
Sic fama implebis Solis utramque domum.
Argenti venae, et Ceres, et Baccheia planta
Ex voto panant munera larga tuo.
Tu patrem Augustum, quem magna est gloria, reddes
Fronte, oculis, vultum corpore, mente, fide.
Tunc artes tradet Pallas: quid fasque, piumque
Et vitae leges, et sacra iura dabant.
Quisque tuebatur partes,quas sumpsit, et ordo
Omnis in officio cum ratione fuit.
Fraus aberat, quae nunc leges, et sacra repellit,
Ni suscepta tui sint patris in gremio.
Is certos fructus ad honestos transtulit usus,
Depulsis fucis hisque fruuntur apes.
Iura fori, et factis impensis provehit artes,
Notitiamque Dei spargit in orbe suo:
Ceu statuit sacro generi stipendia Ioseph,
Et Daniel regis vixit ab aere dato.
Musis, quarum opus est ope paebuit Argolis orae
Tecta: sed has patria Turca fugavit humo.
Imposuere pedem Latio: sed fraude Latini
Flaminis affectae, terga dedere fuga.

Vixque tenent aliquas sedes per Teutona regna,
Dumque tenent, fatis Teutona regna vigent.
Has ut conserves illis, patremque sequaris
Arte tua, Musae supplice voce rogant.
Si florent pacis studiis, ac artibus urbes,
Nulla ducem, aut urbes acta ruina premet.
Quaeris, quid referant precii? dant munera laudum,
Nam laudum testes has iubet esse Deus.
Neglige praesentes fructus, et consule famae,
Mortale est corpus, fama perennis erit.

ELEGIA DE NATURAM SALAMANDRAE, COLLATAE CUM Historia Epulonis, Lucae Cap. 16.

COndidit aeterno divina potentia VERBO,
Quae certa ferri lege creata vides.
Indidit his vires varias, simulacraque morum,
Et vitae speculum iussit habere feras,
Sic ego dum campis gressus fero tempore veris;
Et lego frodosis gramina sana iugis:
Pone viam repit pictis Salamandra figuris,
Repere quo viridis more lacerta solet.

Huic color in tergo est quem serica vellera servant,
Sub ventre est, auro qui solet esse, nitor.
Semper apud venas auri reperitur, et auri
Vena subest illic qua Salamandra latet.
Tam gelidum est illi virus, ne victa calescat
Igne quidem, et glacie certet, et illa nive.
Bestia, si nescis, haec est Epulonis imago,
Quem notat hac ipsa contio sacra die.
Ibat purpureo circum velatus amictu,
Et tantum hunc auri sollicitabat amor.
Crescabant silicis circum praecordia venae,
Frigidior glacie mens erat, atque nive.
Illi numen erat venter suus: omnium abundas
Te sinit ante suas Lazare egere fores.
Saepe canes blandis lambebant ulcera linguis:
Mitius ah pudor est pectus habere canes.
Tandem ardens stygio, iam morte solutus; in igne
Agnovit sero seque suumque nefas.
Nec dum etiam expletus versa vice Lazaron undas
Poscit, et Abraham per sua vota rogat;
Qualis in ardenti Vatem vocat aggere Croesus,
Praescia cui fatis solverat ora Solon.
O cuius gelidum nullo cor ardet amore,
Frigidaque in sanctos es Salamandra viros:

Disce opibus servire DEO, servire relictis,
Fortunae et dubias disca timere vices.
Vide ego fortunas humiles consurgere in altum,
Et contra vidi magna perire bona.

TESTIMONIUM DE Resurrectione Filii Dei, Ex II. Cap. Iesaiae. Vulg. 2 Ies

In illa die stabit RADIX Iessae, ut sit signum populis: AD EUM Gentes confugient, Et requies eius erit gloria.

QUi primus cecinit pictis oracula verbis,
Posthuma quod radix stabit Iesse, tua:
Quodque loco signi, quo se gens sancta receptet,
Et quod magna suae gloria mortis erit:
Verior ille fuit tripode, et Parnaside lauro,
Verior et foliis docta Sybilla tuis.
Ipse fidem fecit CHRISTUS, Iesseia radix,
Vivida cum victor membra levavit humo.
Nam stetit, et flores in apricas protulit auras,
Et sancti imperii florida sceptra gerit:

Ut populis signum foret, ad quod praepete gressu
Confluat ex omni credula turba loco.
Vox Evangelii vexilli more levata
Ostendit DOMINI regia castra novi.
Haec nota discernit coetus a gente prophana
Quae ficta celebrat religione DEUM.
Nec rex ille colet securis otia regnis,
Sacra sed in populis provehet officia.
Summa mala, et tristes abolebit pectora curas,
Et gratis vitae munera grata dabit.
Mira quies huius, cum se vis dia repressit,
Plena omnis decoris, plena salutis erit.
Mors aliis est dedecori, Tibi CHRISTE decori,
Corpore cum victus numine victor eras.
Gloria Pellaei iuvenis sub morte cadebat,
Nascitur ex ipsa gloria morte tibi.
Ille mora parva totum Caper occupat orbem:
Post mortem quid agit flebilis umbra? nihil.
Sed rex ille redit rursum post fata sub auras,
Regnaque post mortem splendida victor habet:
Gloria quem claris circum virtutibus ambit,
Et mens cuncta sciens, omnipotensque vigor.
His opibus felix nostros excellit in usus,
Ut petat hunc celeri credula turba gradu.

Vult igitur vires proprias extendere in omnes
Huc si confugiant non dubitante fide.
Ah fugite huc celeres, et mente volate sub auras,
Quaeritis, ad Christum quae vehat ala? Fides.

ELEGIA IN DIE castorum Angelorum.

O Pater, et Nate, et iungens spirator utrosque
Accipe quas grates fert pia turba tibi:
Quod nos in vario iactatos turbine mundi
Spiritibus munis ad latus omne tuis;
Ut servare fidem tibi possit quisque nec extra
Propositi verbo saepta movere pedes.
Tu fraudum facies omnes preme, et omnia frange
Sub specie veri quae tegit arma Satan.
Distrahit hic animos, et ab uno corpore Christi,
A capite avellit credula membra suo.
Bella piis infert, et mundum litibus implet,
Subdolaque ex omni retia parte struit,
Tu causa melior, tu vi, tu fortibus ausis,
Praesidium nobis caelitus adde tuum.
Nam cum per Natum vocem Deus edidit ipse,
Et fieri lucem iussit in Orbe novam:

Plena statim lucis, sine mole, et flaminis instar
Omnia tollebant corpora nata caput.
Astrorum et simplex natura, ex semine nullo
Composita, in superis prodiit orta plagis.
Sic cum luce simul micuit gregis alitis ordo,
Qui similis flammae perstat ad ora Dei.
Et radio lucis deductae a numine fulgens,
Perque sacrum accenso Flamen amore calens:
Motu animi, et factis integra in imagine redit
Auctorem, ac humili pectore iussa facit.
Et cum iure suo utatur sua cuique voluntas,
Non tamen ipsa fovet dissona vota Deo.
Namque tenax recti facta est, ut tota magistrum
Reddat in exemplo religiosa suo.
Quales esse iubet Lex fixa in mentibus horum,
Tales sunt volucres in statione greges.
Et vacui a vitiis, nos omni in labe volutos
Non horrent armis asseruisse suis.
Vimque ducis stygii prohibent a limine nostro,
Excubiasque pio pro grege semper agunt.
Ni faciant, quippe evertit iam foedera vitae,
Nec pax in patria, nec patria ulla foret.
Sed fert auxilium divina potentia praesens
Quando homines hominum destituuntur ope.

Ergo quisque suas operas curate, Deoque
Fidite: pro populo stat Deus ipse suo.

ELEGIA IN DIE S. Ioanis Baptistae.

MEns aeterna Deus quae mundum temperat omnem,
Non casu volvi res, hominesque sinit.
Nec, si forte bonos rapiunt mala fata, putandum est
Cum fragili vita summa perire bona.
Crede mihi, cum vita perit, tunc summa bonorum
Nascitur, Et funus nil nisi fenus erit.
Audistisne aliquem, solis qui degit in arvis,
Cui victum radix flore revulsa dedit?
Vatem, quo melior non luminis ivit in auras,
(Si Christi verbis pondus inesse sinis.)
Ille, Dei natum abluerat: caeloque Parentem
Audierat: Flamen viderat instar avis.
Mox idem Herodi caput a cervice recisum
Praebuit, et pietas visa sub hoste mori est.
Naturae infelix error Nero, sanguine Vatis
Tharsiaci gaudet contemerare manus.
A duce Niliaco non sunt tuta aequora Mosi:
Semper cum Christo lis fuit imperiis.

Si puram vitae rationem numina curant,
Et tamen haec tristes sentit in Orbe vices:
Caelo restat honos pietatis, et ordine verso
Supplicium Herodes post sua fata luit.
At nos doctrinae genus amplectamur, et illud
Ad seros natos cura magistra ferat.
Sorde hominum lex sacra Dei corrupta iacebat:
Cui lux a magno reddita Vate fuit.
Namque Die cultum in ritu positum esse negabat,
Sed vult nos Christi prendere dona fide.
Hunc monstrat digitis, et verum nuncupat Agnum.
Qui fert, atque aufert crimina morte sua.
Congrua descripsit civilis munera vitae,
Iuraque militibus, iudicibusque dedit.
Coniugii legem probat, et Regem arguit ore,
Usus qui rapta coniuge fratris erat.
Et certos habuit coetus Iordanis ad arva
Arte docens iuvenes, alter Elisa rudes.
Ergo discendi labor, et cultura iuventae,
Et ratio Sophiae sobria, grata Deo est.
Et Pater est semper cum Nato et Flamine praesens.
Quando doctrinae pectora nostra vacant.
Nam nos res tantas exponet ab arte relictus:
Tanto plus aequum est ponere in arte diem.

Et quamquam Sophiam vincat sapientia Christi,
Quae sola est omnis fons et origo boni:
Subsidiis aliis tamen est opus: arsque diserta
Legibus argutis sensa sinistra premit.
Quis Flacii nodos solvet, nisi cultus in arte?
Is sacro ad quaestum codice abusus erat.
Et numen simulans, est Christi numinis hostis,
Deque Deo loquitur, nec putat esse Deum.
Lex Sacri, Cuculos et Corvos abdicat aris:
Auris doctori non adhibenda malo est.
Quare doctrinae placida exploratio prodest:
Namque acuit mentes, ingeniumque regit.
Nunc, qui censurae cupiunt se subdere nostrae,
Et dare progressus signa diserta sui:
Hi sua si dederint nihi nomina, commodus ipsis
Officium facili mente probabo meum.
Sed tu consilii magni ter maxime doctor
Nate Dei praeses sis, maneasque scholae.
Te sine, nec frugi est, nec vera, ars ulla: sed haeret,
Et perit in furtis ingeniosa suis.
Non Iovis e cerebro Pallas, sed corde Parentis
Auctor doctrinae Filius ipse venit.
Hoc duce, non Sophiae nixa est ars nostra magistris:
Qui Christi audierit verba, peritus erit.

ELEGIA AD Scholasticos Witebergenses.

ETsi fama refert Astraeam ex Orbe volasse,
Dum fas pro vili est, sub pedibusque iacet:
Non tamen ille Deo satus agmina sacra relinquet,
Sed manet in coetu duxque caputque suo.
Utque sua tegit hunc vim contra, Et pectora caeca
Implet doctrinae luce micante suae.
Finxit enim humanum genus, ut sibi colligat agmen
Cui mentem ostendat, consiliumque Patris.
Hoc alios aliis vult scripta ac voce referre:
Ergo opus est varia ponere in arte dies.
Res etenim sacras, et fundamenta salutis
Arte carens dextre nemo referre potest.
Nam constat, tenebras summis de rebus oriri,
Artis ubi, et fandi cura diserta cadit.
Ergo hos servabit coetus, operasque docentum:
Sed tamen et morum regula grata Deo est.
Cumque velit certos homines dare iura per urbes,
Ut quisque officium qua decet arte colat:
De rectore novo suffragia certa feremus,
Cras ubi Sol nitido provehet axe diem.
At vos o coetum iuvenes celebrate frequentes,
Et date pro docto seria vota grege.

Numen habent leges, et legum sacra ferentes,
Perque hominum vocem iura dat ipse Deus.
Quam tristes Furiae comitantur iura perosos?
Duraque in hac vita fata rebellis habet.
SED quia Nate Dei regnum ad te pertinet unum,
Tu curam, et nostrae suscipe frena scholae.
Cumque simul coetum per Verbi munia cogas:
Hunc coetum, et Verbi munia Christe regas.

ELEGIA IN DIE Magorum.

PArva mari in magno Mosen fiscella tegebat,
Quamquam nec remi, vela nec ulla forent.
Inque casa agresti Christum praesepe fovebat,
Regis Idumaei quem dolus ense petit.
Sic quoque doctrinam texit schola nostra sacratam
Per famulas artes caelica scripta docens.
Nam nec pura manet, nec seros fertur ad annos,
Ni doctae hanc arte Sphyngis ab arte tegant.
Nec nisi doctrina Christo agmina sacra leguntur,
Ex Fidei norma qua sonat artis opus.

O Deus, AUGUSTO vitam, et vim corporis auge,
Namque scholam hanc larga fulcit, et auget ope,
Et merito: neque enim decus illa pulchrius ullum
Orbita Romani continet imperii.
Nam quid Alexandri regna, et gaza aurea Croesi est,
Si nec habent Christum, nec pia sacra iuvant?
Aurum et opes, et regna, rapax tandem atterit aetas,
Quas dedimus Christo, semper habemus opes.
Haec schola thesauris regni pretiosior una est,
Saxoniae hac clara est et domus, et dominus.
Hac, est fama suis, hac, formidabilis hosti est,
Et metus, et terror Roma superba tibi.
Tu schola lenonum, tu lustrum et Lerna malorum es,
Christicolum pestis, carnificina, rogus.
Errorum genitrix, scelerum fons, clavis Averni,
Styx supera, aeternae viva palaestra necis.
Haec schola, virtutis schola, doctrinaeque taberna est,
Sanctorumque parens ingeniosa virum.
Errorum domitrix: Fidei, quae clavis Olympi est,
Et meriti assertrix maxime Christe tui.
Si tamen haec optas longos servare per annos,
Et suboli ferae tradere sacra Dei:
Luce opus est artis variae, linguaeque lepore:
His sine vel muta est, caecave Religio.

Est opus et doctis hostes convellere dictis,
Asserere et scriptis aurea dicta Patrum:
Quos, Velut in picta cum saevit imagine frendens
Pardalis, extinctus gens animosa secat:
Gens leporum, in barbam defuncti animosa Leonis:
Hei quanta in pictos vulnera, et ira viros?
Sed tibi Christe labor noster cum serviat omnis,
Nos rege luce tua lux, et imago Patris.
Ergo exercitii morem consero receptum,
Et sub censuras agmina docta voco.
Qui cupit egregia progressum ostendere in arte,
Huic operam prompta defero mente meam.

EPICEDION IN OBITUM NOBILIS ET OPTIMAE FEMINAE, CHARITATIS, nobilis et ornatissimi viri, D. Alberti Kindleri, a Zackenstayn, Caesa: Maiest: Secretarii, Coniugis, quae obiit Pragae, XXI. Feb. Anno 1573.

NOn casu veniunt et mas et femina in unum,
Sed ligat et solvit Fatum in amore duos.
Et cum sacra duos Lex sub iuga cogit amoris,
Mens est in geminis una, fit una caro.
Altera pars cum rapta nece est, pars altera maeret
Cordis et ad partem cordis anhelat amor.
Hic amor est testis post mortem vivere mentes:
In rem quae nihil est, non amor esse potest.
Ergo dum rapta graviter pro coniuge maeres,
ALBERTE, eximia quem tenet aula Pragae:
Res eadem luctum facit, et solatia luctus,
Vulnus et ex uno fonte, salusque venit.
Sentis morte rapi, tamen et scis vivere eandem,
Labe mori, et meritis vivere, Christe, tuis.
Hac moriente doles, gaudes vivente, tibique

Vim pietas habet hanc, coniunctaque gratia morum:
Moribus usa bonis femina, cara viro est.
Multum etiam sanguis valet, et natura parentum,
Et refert quo sint pectora culta modo.
Clara loco et factis huic gens TILESIA nomen
Praebuit, Hirsbergae qua manet urbis honos.
Hic auras hausit primus, lustrataque sacro
Fonte, CHARIS blando nomine dicta fuit.
Matris et educta in gremio, ac edocta per artes
Supposuit menti caelica iussa suae.
Nec re, nec verbis transivit saepta pudoris,
Mensque fuit sedes religiosa Dei.
Virginis his donis traxisti, ALBERTE, calorem,
Vestraque legitimus pectora iunxit hymen.
Plus in amore valet virtus, quam forma caducae:
Virtute et forma conciliatur amor.
Haec tecum officiis, tecum certabat amore,
Atque octo in lucem pignora cara tulit.
His cum lacte suo pietatem infudit, et huius
Visa domus fuerat contio parva Dei.
Ut Venerem in concha stantem depinxit Apelles:
Sic stetit in propria fida, tenaxque domo.
Ad rem sic attenta fuit, nec parcior aequo,
Et ne plus iusta lege benigna foret.

Auxit ope afflictos: stipis aere levavit egentes:
Moribus et sanctas est imitata nurus.
Dumque viro CAESAR res aulae mandat agendas,
Ac arcana ipsi credere sensa solet:
Illa viri curas, moliminaque ardua rerum,
Moribus, et gratis leniit officiis.
Nec virtutum umbras habuit, sed pectora rexit
AEmula facta sibi lux et imago Patris.
Viventisque Dei templum est mens credula Christo,
Lucet ubi donis aura sacrata suis:
Ac vitam ad normam rationis dirigit omnem,
Ne ruat in flammas caeca libido vagas.
AEqua animi specimen dedit ipso tempore morbi,
Seque Fide acceptam credidit esse Deo.
Dumque novae vitae gustum percepit, ut aures
Aligeros dixit voce replere choros.
Accepisse sonos visa est, et carmina sancta,
Quae celebrent munus maxime Christe tuum.
Ergo suas voces ipsis adiunxit, et inter
Voces flans animam cessit ad astra poli.
Victrix est fati pietas: vis vincere fata,
Sis pius, et tibi mors nil nisi somnus erit.
Cum sit spes vitae exuviis, mens, famaque vivant:
Hanc abiisse parum, non obiisse puta.

Nec poterat melius simulacrum linquere quam quod
Pinxit per mores in pia corda viri.
Quare conceptum depone, ALBERTE, dolorem,
Laedit enim nimius teque, Deumque dolor.
Spes reditus, sensum discessus lenit amarum:
Tunc pius est luctus, cum moderatus erit.
Collige te, praestesque virum virtute: ferendum est
AEquo animo quod lex omnibus aequa tulit.
Non tu praecipuam tibi sortem exposce: nec illam
Communem leni pectore ferre nega.
Vivere non potuit semper tecum ipsa: sed ipsam
Si tecum caeli vivere in arce cupis:
Ne quaeso huic caelum invideas, quo iam ipsa recepta est,
Et quo tu recipi post tua fata cupis.
Iusta Fide, vicit mortem, et post funera vivit:
Vive Fide, et victor tu quoque mortis eris.

Elegia IN ECLIPSIN LUnae, factam Anno 1570. 20. Feb. Quo die Flaciani Vimariae conveniunt in causa Religionis.

EX se lucis inops fratris nitet igne Diana:
Hanc hodie terrae densior umbra teget.
Ex se iustitiae nihil, et nil lucis habentes
Iustitia reples nos pie Christe tua:
Lux de luce Patris, lux in caligine mundi,
Et vivens nostro pectore iustitia es.
Hei mihi quam mundi insipiens sapientia lucem
Conatur tenebris condere Christe tuam.
Umbra, tuae luci, quam magna mente Lutherus,
Quam confessus eras arte Philippe tua:
Umbra, tuae luci, Illyrica pice nigrior umbra
Tam clarae luci tristia fata parat.
Doctrinam involvit tenebris, pacisque sacratae
Convellit nervos, nec moderata placent.
In dubiumque vocat certae argumenta salutis:
Offendit mentes rixa superba pias.
Arguit haec falsi quam tot repetivimus annis
Doctrinam, et gladios stringit Ibere tuos.

Fertque rogis alimenta, facesque ministrat, et ignem,
Datque armis causam Papa cruente tuis.
Stat dubium vulgus cui tandem fidere partis
Malit, et est tandem nomen inane Fides.
Totque virum cineres hac pro pietate cadentum
Haec rixa insimulat frustra obiisse necem.
Sed picis Illyricae tenebras qui opponere luci
Audent, hos tenebris Orce capesse tuis.
Umbrarum socios laeva se mente fatentur,
Qui caelum et caeli spernere signa solent.
Namque in concilium coetu subiere frequenti
Tristibus ut tenebris condita Luna foret.
Hi sunt, maesta tuis qui nunc Ecclesia membris
Offundunt tenebras, claraque dicta premunt.
Tu miseram, et per se propriae nil lucis habentem
O lux Christe Patris dirige luce tua.

ELEGIA IN NAtaliciis Christi.

QUalis concha maris tractis ex aere guttis
Gemmam, quae cordi fit medicina, parit.
Cui pater est nullus, nisi caeli arcana potestas,
Nobiliorque suo semine matre sua est:

Si, quoque terrenae de sanguine gutta puellae
Concipit aethereo Flamine feta Deum.
Et natura duplex persona iuncta sub una est,
(Tanta Deo humanae cura salutis erat.)
Spiritus et carni, caelum, terrestribus oris,
Humanae massae, vera propago Dei.
Sic de Patre Deo Deus, et de virgine matre
Natus homo est, unus germen utrumque gerens.
Quam magnum est, humana Deum sibi iungere membra,
Et moris dominum non timuisse mori?
Sed veluti conchae baccam, liquor acris [(printer); sic: aeris] Iacchi
Infusus, tenuis more resolvit aquae:
Sic tu livor edax, et acerba calumnia, verbum
Corrumpis, nervum dulcis amicitiae.
Regnet amor veri doctorum in mentibus aequis,
Et pax, et summo gloria vera Dei.
Pectus amore Dei flagrans, et amore propinqui
Non vomat in sanctos aspera verba viros.
Optimus Orion, specimen virtutis et artis,
Fertur ab infesta fata subisse Nepa.
Accidit haec sanctis etiam fortuna magistris,
Quorum ope religio protulit aegra caput.
Est aliqua, est maledicta manus, communis Erynnis,
Nigrior Illyrica bestia foede pice:

Haec Nepa, quae in cauda saevo est armata veneno,
Cuius et os rabidum nil nisi virus alit:
Omne adimit pondus scriptis, dictisque Philippi,
Dimidiumque animae famam abolere parat.
Hoc pretium est eius qui sudans nocte, dieque
Implevit meritis Solis utramque domum:
Qui stabulum Augiae purgans, Tyrinthius alter,
Eruit immundo tot bona summa fimo:
Egregias artes, linguas, et munera Christi,
Munera quae sola sunt capienda fide.
Qui tulit ad lucem spinis exerta Sophorum
Verba Dei, et stygiis eruta praestigiis.
I nunc, et Cuculi fetus exclude fovendo,
Ut veram subolem cum genitrice vorent.
Pasce lupi catulum, tamen et mox robore sumpto
In te qui rabido dente feratur, erit.
Constantes animos perversa calumnia turbat,
Linguaque plus armis frangit acerba pios.
Et fremitus ratione carens, ratione potentes
Terret, et inceptum linquere cogit opus.
Qui valet arte, tacet, sed clament arte carentes,
Quique ululant [(printer); sic: uiulant] , sanctos impediere [(printer); sic: impedere] sonos.
Sed cum summa dies producet operta sub auras [(printer); sic: aura] ,
Arguet et facti mens sua quemque sui:

Ipsis iudicibus tandem fateantur oportet
Vicerit invitis quod bona causa malis.
Ergo velut viridi munit praecordia ruta,
Cum mustela nigris anguibus arma parat:
Sic ne te laedant mendacia tincta veneno,
Ille Paphlagonia quae serit arte Sinon [(printer); sic: Simon] :
Instrue te studiis, atque ordine tende per artes,
Quae bene prae falsis noscere vera docent.
Si quis in hoc coetu est expertus in artibus istis,
Et vult progressus edere signa sui:
Adsit, et insignes doctrina expectet honores,
Plena erit officii mens mea, plena fide.
Nate Dei vivi, vitis plenissima succi,
Tu nos insertos palmitis instar ale.
Sola salus miseris ex illo foedere pendet,
Naturam, et meritum das mihi Christe tuum.

ELEGIA IN FERIis nataliciis Christi.

ANnus iter cum Sole novum iam suscipit: Ergo
Pro veteri vita ducite quisque novam.
Non est conventus urbs et schola nostra Cyclopum,
Sed summi sedes religiosa Dei:

Qua florent artes humanis usibus aptae,
Moribus et fertur regula voce Dei:
Cordaque ad officium faciendum exsuscitat ultro
Qui Patris et Nati pectore spirat amor:
Et precibus, dictisque piis grex pellitur Orci,
Ne paret in summum laeta trophaea Deum.
Hanc igitur sedem quibus est temerare voluptas:
Numinis hi poenas, quas meruere, ferent.
Non armis nati, sed honestas estis ad artes,
Hanc vos militiam fata subire volunt.
Dumque gravi in luctu versatur turba piorum:
Quaerenda in libris est medicina sacris.
Sola Deum ostendit propius sapientia Verbi,
Praesentemque facit cernere sola Fides.
Et quia fama Dei monumentis insita Vatum est:
Est opus ingenua ponere in arte dies.
Artis subsidio varie, sententia Vatum
Vera patet, spreta mox tamen arte latet.
Addit ut Aronis virgae coma frondea honorem:
Sic artes lumen religionis erunt.
Quare rem sacram studiis ornate desertis,
Afficite et verae laudis honore Deum.
Sed sine doctrina nescit laus fera rependi:
Ergo opera est studiis sedula danda bonis.

Et quia progressum in studiis exquirere par est,
Subdite censurae vos, operasque meae.
Namque meo officio vestra ornamenta iuvabo,
Si mihi nunc dabitis nomina more scholae.
O qui decretum Patris admirabile profers,
Tu rege nos, et nos optime Christe doce.
Provehe Musarum cantus, preme murmura belli,
Nam cum bella sonant, laus tua Christe tacet.

ELEGIA IN HONOREM CONiugii Nobilis ac honesti viri Dn. Francisci a Zuldorff, ac honestae ac pudicae virginis Annae etc.

QUod nunc vincla tori repetis, quo tempore CHRISTUS
In latices uvae pocula vertit aquae:
Ominis esse loco debet Francisce secundi,
Quod venit in partem cura benigna Dei.
Primus amor sine spe generis te morte fefellit:
Fatum spem generis spondet amore novo.

Vita diu nulli fida est, nec sorte stat una;
Itque hodie plausus, qua dolor ibat heri.
Humor, honor mensae, mediis in honoribus exit;
Mox in coniugii limine cura subit.
Gentis imago sacrae Natum invocat innuba mater;
Sed mota subsidii est, exseriturque fides.
Et tamen in promptu est tandem indulgentia Christi
Et mera vis lymphae fit nova causa meri.
CANA, situs habuit qua nil nisi garrula cannae
Silva, levis carex, iuncus, harundo, fuit.
Inter harundineas habitat gens sacra paludes;
Nempe in re tenui est, difficilique statu.
CRETA graves ventres, et inertia pondera centum,
Vix unum Vatem tota Sarepta fovet.
Sic colit in scopulis Curruca miserrima nidos;
Non est pingue forum qua pia turba manet.
Saepe caret vino torus, et mora tristis egenti est;
Ergo genae falsis accumulantur aquis.
Umbra modo haec vita est; sors praesens mira videtur;
Cum satur est mundo, gens pia semper eget.
Sed quae restat, erit res ipsa, ac numinis usus,
De quo ceu pleno copia fonte fluet.
Illic res laetae excipient, qui mentibus aequis,
Inque fide Christi triste tulere iugum.

Interea ad sacros venient quoque numina coetus,
Qua colitur iusta lege pudoris amor.
Mira Dei nati semper praesentia lucet,
Castaque divina turba levatur ope:
Auctor is est primos qui sub iuga duxit amantes,
Et variis signis par sociale iuvat,
Vina pluit mensae, menti solatia fundit,
Dat genus, et censum, cumque vigore dies.
Non sors ergo duos homines conducit in unum,
Sed creat, ac servat Numen amoris opus.
A Domino acceptam Dominus pluit aethere flammam
Tunc ut amore vago concidit ordo Dei.
Expers vita tori raro est sine vulnere mentis;
Sed quae fecit hymen vulnera, sanat hymen,
Namque Dei est omni potior ratione voluntas,
Cui satio prolis non nisi lege placet.
ERGo novis taedis animoque et voce favemus,
Et ferimus pacto vota secunda toro.
Quae trahit a claris virtute parentibus ortum,
Virgo volens fato iuncta volente tibi est.
Cura fuit sacris operam dare; Palladis artes
Exercere colo, fallere tempus acu.
Virginis aeternum servare haec vovit honorem:
Sed sine voce Dei pondere vota carent.

Felix qui rigidae potuisti inflectere sensus
Subderet imperiis ut sua colla tuis.
Illius augebit tibi res industria partas;
A fastu et luxu corda remota gerit.
Moribus asperitas est nulla, ferocia nulla
Gestibus, argutis taedia nulla sonis.
Talia virtutum dedit ipsi semina mater
Cum lacte infundens fasque piumque suo.
Perque fidem in fibris habitans regit aemula motu
Corda sibi Verbum, lux, et imago Patris.
Hinc memor officii est, nec fuco gaudet, et umbris,
Sed virtus ardet vera movente Deo.
Scilicet in patriios tendunt sua pignora mores,
Inque suos ramos semina stirpis eunt.
Quem non fama patris per Leucoris attigit urbem?
Vir fuit is recti, iustitiaeque tenax.
Expensi tabulas acceptique aeris habebat
Publica quod nostra congerit urbe fides.
Resque sui fisci doctus quoque credidit ordo,
Esset ubi fidei copia nota suae.
Qui tibi surget honos FRANCISCE hac virgine? quive
ANNA tibi, o tanto facta beata toro?
Cui splendor generis, rerum prudentia, fraude
Cassa fides, candor pectoris, oris honos.

Is virtute sua, ac fecundae pignore nuptae
Extinctum poterit morte referre genus.
Vos modo, dum vobis favet aetas robore florens,
Legitimi fructus carpite uterque tori.
Non temere in nostris sunt orta incendia fibris:
A patre vim summo flamma iugalis habet.
Tu velut ulmus habe vitem, et ceu vitis ab ulmo
Sarcina de collo pendeat illa tuo.
Namque aderit vestri praesens Deus aequus amori,
Cum fato iuncti sitis uterque pari.
Orbis opes primo dat patri in honore cubilis,
Ut proferre suo iussit amore genus.
Et probat in CANA primo sua numina signo
Sex spumante mero dans sine more cados.
Gens vetus ista Dei benefacta expressit in umbris.
Cum doctrina patrum condita nube foret.
Fingit enim superos taedas celebrare potentum,
Dignaque cum divis mittere dona deas.
Cypria dat formam, pretiosa monilia Pallas,
Divitiasque Iuno, bellicus arma Deus.
Sic ornant Cadmi thalamum, et connubia Pelei;
Nam Deus a Musis vult sua sacra cani.
Sed vere celebrat Deus aequo numine taedas,
Veraque res umbris forte notata fuit.

Ornat adhc taedas; et habet quae vina ministret,
Fataque coniugibus lenit acerba Deus.
Sic FRANCISCE voces Christum ad tua foedera: Christus
Ornabit mensam munere, prole torum.

ELEGIA IN DIE ANGELORUM.

NOn erat humana via promptior ulla saluti,
Quam quod nostra DEI Filius ossa gerit.
Copula nam geminae persona in simplice formae
Visa DEUM est nobis reddere nosque DEO.
Quique DEUS noster fuit, et cum Patre coaevus:
Noster is assumpto corpore frater erat.
Dumque piis addit, quibus utitur ipse, ministros:
Hoc quoque se fratris nomen habere probat,
Illaque gens nobis et semine, et indole praestat,
Nec terrena suo pondere noxa premit.
Et licet in caelo summi Patris ora tuentur:
Non tamen et pueris ad latus esse negant.
Scilicet exemplo magni didicere magistri
Obsequio viles demeruisse suo.

His servare hominem, ac homini praesto esse volupe est,
Pectora non spernunt magna minoris opus.
Nec tibi ducebas homini servire pudori
Patre DEO natus, nec Patre CHRISTE minor.
Vidit et Ascraeus Vates [(printer); sic: Vaties] Helicone sub alto
Custodes hominum signa movere pedum.
Quo magis in sacro sedet haec custodia coetu,
Cui stat cum CHRISTO copula facta fide.
Tunc ea stat cum vera sui dat pignora, et ardet
Ante DEUM, ac homines officiosa fides.
Hancque fidem accendit per Verbum in pectore Flatus,
Applicet ut Christi munera parte sibi.
Adde, quod et studium doctrinae, et regula morum
Auctori associat pectora nostra DEO.
Vult DEUS in pueros doctrinae semina spargi,
Ut possint habiles usibus esse sacris.
In regnis opus est ut idonea membra legantur,
Arte nisi adiutus non bene frena tenet.
Nec vult esse DEUS nos pondus inutile terrae,
Sed semper coetus floruit arte sacer.
Ergo operam studiis demus, moresque regamus:
Nam sapere exemplar debet imago suum.
Caelicaque ad talem mittuntur flamina coetum,
Qui studia ad numen, factaque cuncta refert.

Sic dux gentis eras, Arabum per inhospita rura,
Christe DEUS sacri tutor, et umbra gregis.
Plurima te rutilam cingebat turma columnam,
Scintillae in speciem concomitata ducem.
HIS tibi pro meritis, et pro tutoribus istis
Grex hodie grates religiosus agit.
Votaque fert ne se sine coetu praeside linquas,
Dum furit inferni saevior ira lupi.
Si causas habuit sibi munus tale rogandi:
Ut sibi nunc munus tale rogaret, habet.
Non alias frugum penuria maior: et arma
Plura: tot ignotae nec valuere lues.
Saepe minas diris fert aetheris ora figuris:
Saepe aperit Vati fata futura DEUS:
Sed sine vi caelum, et Vates sine pondere credit
Vulgus, et in risum fata, DEUMque vocat.
Fabula sunt, aiunt, manes, et fabula caelum;
Vox digna haud verbis, sed Iovis igne premi.
Impendent igitur legumque hominumque ruinae,
Fatalesque vices ordinis omnis erunt.
Nullaque honestatis ratio, nec cura sacrorum,
Prae foribus magnum signa dat esse malum.
SED velut exstructis agitur cum fabula scaenis
Difficili in causa fert pia vota chorus:

Sic operam votis damus hoc in turbine rerum
Ut maneant generis semina certa pii:
Neve patrem patriae sors implicet aspera bello;
Dulcius in mundo est pacis amante nihil.
Bella gerens, certis offert sua, seque periclis,
Et sua quem texit dextera, fraude cadit.
Ex dominis servos facit anceps alea Martis;
Vel iusto bello est anteferenda quies.
In prece communi vis est; mirabile certe est
Coniunctas tantum pondus habere preces?
Qui gaudere volunt superae tutamine gentis:
Hos opus est superae reddere gentis opus.
Nempe, sequi officium, et castos assumere mores,
A foedae vitiis abstinuisse gulae.
GRATIA quod sacris tamen est referenda ministris
Qui voce in medium caelica iussa ferunt:
Quisque pium, ut mos est, munus deponat ad ARAM;
Res posita in lucro est, si qua litata [(printer); sic: quali tata] DEO est.

ELEGIA, AD AMPLISS: VIrum, Dn. Hartmannum Pistoris, etc.

ESt genus antiquis Mysorum in sedibus ortum;
Incola Pistorides nomine turba vocat.
Iustitiae a cultu Mysos commendat Homerus,
Quod tinctos legum fonte fuisse probat.
Gens ea virtutem multis possedit ab annis,
Et longa serie floruit arte fori.
Extulit haec te clare Simon, qui lingua GEORGII
Corque Ducis, scriptis praeses et auctor eras.
Tuque Modestini sator es, quem ludus Elistri,
Curiaque in summo collocat ampla gradu.
Hartmannusque satu productus gaudet eodem,
Qui ius in Latiis hausit utrumque plagis:
Hic ubi iudicio doctorum exceptus honesto
Notitiae legum signa diserta dedit.
Nunc pater AUGUSTUS vocat hunc ad munia rerum,
Maxima laudato laus placuisse Duci est.
Intimus huic auctor consulta fidelia pandit;
Nam lingua est fuco libera, fraude fides.
Quanta tuo accedit splendori Hartmanne facultas
Gratia cui studio parta, retenta fide est.

Quod generis lux ampla tui est: laus ista priorum est,
Haec virtus proprie vult decus esse tuum.
Ingenio tibi partus honos, ex sanguine splendor,
Gratia consilio, moribus, arte, fide.
Insita vis, ratioque artis, culturaque, et usus,
Te penes in summo stant bene iuncta gradu.
Nam nitor, ac nervi, et res posse aperire facultas,
Parta aliis, insunt propria dona tibi.
Has animi dotes commendat gratia morum,
Attribuens aliis multa, parumque sibi.
Ac ut Aristides naturae adiunxerat artem,
Tam grave virtutis traxerat unde decus:
Sic in mente tua virtutum semen inhaeret,
Iustitiae, ac fidei cultus, amorque DEI:
Ac animi candor, ratio atque oratio verax,
Ac odium fraudis, dissidiique fuga.
Hic tibi virtutis fecisti in moribus usum;
Moribus assumis quod notat artis opus.
Ars nisi cum veris affectibus adsit, et usu:
Tunc umbrae species, et leve nomen erit.
Ex cantu volucris censetur, fructibus arbor,
Auctorem sapiunt carmina, vina cados:
Si quis homo frugi est, idem usibus apta reponit,
Mellaque reddit apis, nil nisi sputa crabro:

Et Deus hos motus generoso in pectore fingit,
Usibus ut vitae commoda scripta serant.
Reddere doctrinis lucem, quam sustulit umbra,
Est stabulum Augiae sorde levare sua.
Quoque utrumque venit vix usu in sede potentum,
Tu tractas artes, et colis arte graves.
Haec ut amore hominum res plena: utque illa stupore est:
Sic te mirantur, teque, ut oportet, amant.
Clausa tuo ingenio est gemini experientia iuris,
Scis quo lex tradi limite quaeque velit.
Omnis apex iuris, nodique,et scrupulus omnis
Iudicii eruitur luce sagace tui.
Rem dubiam reddis rationis acumine planam,
Et nitor in verbis, formaque rebus inest.
Materiam cui nodus inest, facili arte retexis;
Ad Tullii cultos solvis et ora modos:
Namque fidem dictis facit hoc HARTMANNE volumen,
De quadam exponit quod data iura fide:
Quam dare devotos est consuetudo colonos
Huic, per quem fundos, praediave ampla tenent.
Nam domino cultor fundi pro divite fructu
Servitium praestat Marte, togaque suum.
Huic operam in bello dare, seque offerre periclis
Cogitur oppositu corporis ipse sui.

Aque fide, qua quis pro fundi astringitur usu,
Gallica vox, qua nunc utimur, orta fuit.
Omnia quae trini deponis codicis orbe,
Ut peragant partes resque nitorque suas.
ERGO opus hoc, vitae communis spectat ad usum,
Seu res in castris, seu peragenda foro est.
Quare, dum vitae consortia iura manebunt:
In pretio, atque usu tale manebit opus.
HAEC aliqui inter se pugnare: incultaque verba:
Et sensum absurdum iura tenere putant.
In medium causas Hotomannus ferre laborat;
Vir, par arte viris Tybridis urbe satis.
Baldus item, ius hoc, ius arguit esse ferarum,
Ius quibus est nullum, nec rationis opus.
Et varii auctores varia hoc cum labe notarunt;
Iudicio affectus semper obesse solent.
Nam quia verborum hi flores ac lumina quaerunt,
Ad res respectum non habuere suum.
SED quibus humanis aliquis fuit usus in actis:
Hi fulcrum imperii talia iura vocant.
Nam quoque praecipua tractant de sorte potentum;
His lex privata est, et grave numen habent.
Ex iure hoc pendent responsa gravissima rerum,
Cum proceres litem de ditione movent.

Consule scriptores, quorum est res condere gestas,
Et casus hominum percipe, certus eris.
Hoc ius, et quibus est curae hoc exponere verbis,
Multa fori in gravibus commoda rebus habent.
Fertur enim hic ratio, qua fraude intenta querela
Nobilium inter se nescit habere locum.
Quaque ducum contra vota immoderata tuetur
Ordo nobilium iuraque, remque suam.
Sic qui praecipua cives sunt sorte, locoque:
Ac qui rure suam remque, laremque colunt:
Sint licet absque gradu lucis: conducere fundos
Qui sunt in procerum sede, fideque, queunt.
Nec ius crimen habet, quod ab horum sorte bonorum
Femineum excludat regula certa genus:
Nam sua in hoc scito ratio est: ut semina gentis
Vera suae maneant nomine, sede gradu.
HOC quoque nil laudis de iure averterit isto,
Quod tenet in multis dissona sensa locis.
Qui tamen huc adhibent aciem, et sunt mente sagaci,
Pectoraque in studiis excoluere bonis:
Discutere argutos nodos, et reddere plana,
Ambiguo sensu praedita dicta, queunt.
Non igitur res in vitio est, sed mentis egestas,
Quodque hominum ingeniis causa stuporis inest.

Sic falsum obiicitur crimen, quod forma loquendi
Barbariem incultis exprimat ista sonis.
Nam licet externae vox vrabra est insita gentis:
Pars tamen Ausonio maxima flore nitet,
Teutona vox Latiis saepe est intersita scriptis,
Nec tamen in crimen tale vocatur opus.
NON igitur nulla ius [(printer); sic: nullaius] hoc ratione receptum est,
Atque locum in ludis, imperioque tenet.
Ceu sua Romano vis est, ac gloria iuri:
Sic eadem huic iuri visque, fidesque subest.
ERGO quo reliquum ius hoc fervore colendum est,
Cultori in promptu gratia frugis erit.
Sed quod es interpres iuris ratione diserta,
Et texta argutae discutis artis ope:
Remque operamque HARTMANNE tua facis indole dignam,
Consulit et studiis mens generosa bonis.
Perge tuis scriptis res illustrare salubres;
Utque diu possis scribere, vive diu.

ELEGIA IN Paschate.

SI qua lues morum fuit: hanc abolete decenti
More: decent sacros nil nisi sacra dies:
Ut sapor acris abest libis: sic absit acerbus
Cordibus affectus, virus ab arte pia.
Ad fidei normam, dicta: ad rationis amussim
Facta, regente Deo, convenienter eant.
Non sic morte tuum scelus eluit, oraque [(printer); sic: roraque] tollens
Iustitiam retulit, quo sequerere scelus.
O quanto pretio bona crimine lapsa redemit,
Ut pro morte Dei sit tibi parta salus.
Cumque patri pretium solvat, quem laesimus ipsi:
In nos nil iuris sub Styge tortor habet.
Huic igitur grates refer, atque hunc moribus orna:
Sic comes in vitam tu redeuntis eris.
Mors ex labe fuit nostra: Christique regressus
Iustitiae nobis fons et origo novae est.
Grandior et cum sin, quam mundi est culpa, redemptor:
Tunc et idem pretium est par, et abundat idem.
Hinc non culpa satis modo compensata parenti est,
Iustitia excessu sed nova parta suo est.
Ut cum nostra foret nostra vice culpa piata:
Iustitia haec nostra iam vice parta foret.

NAM quia non proprio, sed nostro est nomine passus:
Omnia quae meruit munera, nostra putat.
Non merito, sed amore hominum fert nomina poenae:
Hinc ad nos poenae fructus amore redit.
Hunc sibi nostra fides propriis facit usibus, aptum:
Nam Christi merito, quod sumus, omne sumus.
Iustitia haec residet nos extra in sanguine Christi:
Sed sua cuique fides efficit esse suam.
Signa dedit Christi reditus de morte, quod ipso
Vindice iustitiae sit reparatus honos.
Namque ideo assumpsit nostram sine crimine massam,
Ut sibi perpetuo foedere membra liget.
Et subiit poenam, quo nostra errata rependat,
Et veniam nobis impetret ante patrem.
Tum mortem oppetiit, quo nos a morte perenni
Redderet immunes, assereretque polo.
Sic revocatus humo est, ut nobis redderet aevum,
Et quae iustitia est non habitura modum.
Hinc res conveniunt: dum Christus redditur auris,
Iustitiae nobis redditus usus erat.
Namque ubi vita praeit, comitari terga necesse est
Iustitiam, et iuncta foedus inire manu.
Iustitia, ex Christi reditus de morte, secuta est,
Haec etenim est illo quo nova vita loco est,

Iustitia expulsa est nostra lue, morsque secuta est;
Sed lue pensata, mors quoque cassa fuit.
Hinc dum vita redit, iunctam huic rediisse necesse est
Iustitiam, partam munere CHRISTE tuo.
Nam legem praestas pro nobis, ipseque poenam
Solvis, ut a nobis lex violata fuit.
Haec tua iustitia, ut suscepta est nomine nostro,
Nostra fit, huic quando nititur aequa fides.
Sic Christi reditus de morte, est causa recentis
Iustitiae partae munere Christe tuo.
Haec aliena, fide propria transfertur ad usum;
Quod fido, ac vivo, munus id omne DEI est.
Sic a morte redux successit in aetheris oram,
Voce ministerii frenaque, vimque tenens.
Colligit et coetus: mittitque in pectora Flamen:
Dat veniam: admittit vota: ministrat opem.
Vim premit iniustam: sensus elidit inanes:
Quaeque tenax veri est postmodo causa valet.
Dat sine fine aevum quibus aevi in finibus huius
Iustitia haec primos exserit ante gradus.
Nam quod humo in lucem post fata revertimur almam:
A capite hic fructus sub sua membra fluit.
Ut si nostra caro non sit reditura sub auras:
Nil erit, in nostra carne redisse Deum.

Sed mortis, reditusque sui rata signa, fidesque
Crux, framea, urna, lapis, lictor, et Ales erant.
Non caput in terris ergo sua membra relinquet:
Vel nihil est Christus, nil quoque nostra fides.
Sed doctrina Dei, et ratio quae nititur ipsi,
Verbis et rebus pondus inesse probat.
HUNC animis ergo dominum supponite vestris
Si mens admonitu criminis aegra sui est.
Vosque fide tanti ducis insinuate trophaeo,
Quod fons iustitiae est, quae valet ante Deum.
Omnes labe graves estis: petite ergo salutem,
Inque animi lucta vincite quisque fide.
Sis licet indignus, tamen ille est dignus haberi
Ut cui laus veri sit tribuenda Deo.
Namque reversus humo est, ut te quoque servet in illa
Quam sumpsit massa, quamque reduxit humo.
Si probat ante suum se fundere vota parentem,
Ne cadat ex nostro pectore lapsa fides:
Quis serere audebit Christo contraria verba,
Quod penitus menti decidat alma fides?
SED quia per sacros aperit sua sensa ministros:
Hi pretio digni, tu prece Nate Dei es.

ELEGIA.

CEU Solymae reges pellebant undique coetum
Heliae vatis qui bibit aure sonos:
Et tamen Abdias multos protexit in antris,
Et furtim his iussit pabula certa dari:
Sic hos qui tractant artes, et sacra propagant
Praesidio Numen servat, alitque suo.
Dumque alibi reges exercent crimina caedis,
Haec velut Abdiae tecta caterva specu est.
Et dux AUGUSTUS dat sedem, ac otia nobis,
Et socius Musis Herculis instar habet.
Hic fuerat Musis comes, et stipe iuverat artes:
Munificam dextram principiis esse decet.
Quis fuit, e medio qui docta volumina pelli
Maluit, et coetus arte carere sacros:
Et Sophiae ignaros stipulam pro fruge fovere,
Pro rebus, veri somnia cassa sequi:
Quam mentem ornari doctrinae flore venusto,
Et regere ingenium cum ratione suum?
Barbarus, et certe Titanum e gente creatus
Qui caelo intulerant bella nefanda, fuit.
Turba Dei cultrix semper fuit arte perita:
Nam doctrina Dei spargitur artis ope.
Ergo scholae sacris adiunctae coetibus olim,
Religioque bonis artibus usa fuit.

Sed sacra qui simulant, hi texta diserta repellunt,
Quo velo affectus, sensaque laeva tegunt.
Et res, quae nil sunt, nec dant solatia menti,
In sacris pleno sedibus ore sonant.
Quare cum studii gravis exploratio prosit,
Iudicii et lumen mutua dicta iuvent:
Publica, more scholae, censura indicta paratur,
His qui de Sophiae fontibus ora rigant.
Nam conferre decet rationes, sensaque mentis,
Et prodest iuveni dicta notare senum.
Hic mos est vitae simulacrum ac umbra futurae,
In qua sermonum mutuus usus erit.
Et, cum saepe gradum terris, caelove feremus,
Materiem dictis utraque forma dabit.
Res tamen ante alias erit in sermone diserto,
Quae fuit ex Christi sanguine parta salus.
Quod nunc caeca fides per verbum credit in Orbe,
Praedita tunc oculis sentiet arce poli.
Cumque facultatem de tanta sorte loquendi
Mos hic suppeditet, iure tuendus erit.
Maxima pars rixa tempus consumit inani,
Quae cum cepta seri est, nescit habere modum.
Sic in dissidiis consumpta est vita periclis,
Fulminis huic quamvis aemula verba forent.

Sic in lite Cleon, sic nigro in felle Lysander
Duxerunt longos ambitione dies.
Ars nostra ad populi debet spectare salutem,
Deque Deo semper verba modesta loqui.
Ergo hodie in coetum praestantes arte venite,
Oraque in alternos solvite dicta sonos.
Vice sua instituit ludos Deus auctor, et artes,
Lapsus ubi a summo patre receptus homo est.
Non ut praestigiis certaret mentis acumen,
Ac turbent artes stridula furta bonas:
Sed quo iudicium nostrum de rebus, et arte,
Ad normam auctoris congruat omne Dei.
Et vitae rectrix sit lux divina per Orbem,
Quae, vera est ratio, vertice nata Dei.
Nos rege voce tua, et nobis sis Christe magister,
Nos erimus dictis credula turba tuis.

ELEGIA IN PENtecoste.

IN quodcumque latus mundi tua lumina volvis,
Obvia divina signa favoris eunt.
Sed non clara magis constant exempla per Orbem
Quod tangat nostri provida cura Deum:

Ipse nisi humanos quod Filius induit artus,
Quodque sacer Flatus credula corda subit.
Semper ad hunc Flatum pia gens sua vota profudit,
Cumque Patre et Nato est voce professa Deum.
Ex nihilo genitor naturas condidit omnes:
Decretum hoc Patris Filius ipse sonat.
Spiritus ex utroque abiens, rediensque vicissim
Naturam rerum vi vegetante fovet.
Officio Vatum voces emisit apertas,
Et generi humano caelica iura dedit.
Alitis et specie patuit Iordanis ad amnem,
Flammaque vocali fulsit in ore virum.
Nunc quoque cum versi motu meliore dolemus,
Et mens pollicitis nititur aegra Dei:
Sedibus e superis vere sacra funditur aura,
Cordaque ad adsensum flectit, alitque fidem.
Doctrinaeque comes sanctos in pectore motus
Excitat, et pacem, laetitiamque parit.
Voce sacra sub iura vocans caelestia mundum
Filius ostendit mitia corda Patris.
Inque animis lucem accendit, qua praeside possint
Notitiam veri semper habere Dei.
E Patris, eque suo transfundit pectore Flatum.
Qui vivens flamma est, vimque moventis habet.

Cumque metu luctantem animam spe tollit, et offert
Accipienda fide munera Christe tua.
Et facit ut constans animo fiducia surgat,
Pectora qua credunt prona, silentque Deo.
Hoc agitante, capit motus cor, atque voluntas,
Quales praescribit lex veneranda Dei.
Utque micans viva tenebras Sol luce resolvit,
Corporaque inserto nata calore fovet:
Sic cerebro natis, et puro e corde profusis
Spiritibus mixtus Spiritus ille tuis:
Format in his lucem tristi caligine pulsa,
Ut sit iudicii regula sana tui.
Hinc animis affert pacem, et primordia vitae
Incoat, et iungit corda renata Dei.
Quam magnum est homines divinae stirpis habere
Foedera, et adiunctos mentibus esse Deo?
Sed tunc divini retinetur copula nexus,
Cum repetunt mentes verba sacrata Dei:
Nec sanctam excutiunt infandis moribus auram,
Sed sunt officiis aemula turba Deo.
Ordinis ille boni custos, fonsque omnis honesti
Munifica praebet plurima dona manu.
Ergo sacros dignum est vos aere iuvare ministros,
Et mente et factis facta referre Dei.

ELEGIA IN SACRUM NUptiale viri clarissimi, Dn Alberti Leimeieri, Hamburgensis.

QUi Sophiam primis ALBERTE amplexus ab annis
Tinxisti studiis pectora culta bonis:
Nunc SOPHIAE in gremium tota te mente dedisti,
Omen sub tacito nomine saepe latet.
Scis bene, scis quae sit summi sapientia Patris,
Quae geminos una vivere carne iubet.
Quod Deus instituit, non est contemnere tutum,
Crede mihi, sapere est iussa tenere Dei.
Magna Dei vivi sapientia prodita Lege est,
Scripta Dei digitis in ratione tua.
Ast Evangelii longe est sapientia maior,
Quam sonat in terris Filius ipse Dei.
Qui sua, nostra facit, nosque asserit ante Parentem,
Semper et in nobis vult habitare fide.
Induit is nostram constanti foedere massam,
Atque hominum miro flagrat amore Deus.
Et proprium fundit nostra in praecordia Flatum,
Mutua quo Christi membra ligante sumus,

Illa coit firmo generis coniunctio nexu,
Imposuit vinclum cui Deus ipse suum.
Ergo auctor vitae nobis quoque Spiritus idem est,
Qui fuerat massae maxime Christe tuae.
Et quia tu caput es, capiti nos insita membra:
Tunc caput ad sese nos sua membra vehet.
Hanc igitur Christi cognata in viscera flammam
Significat casti conscia flamma tori.
Quare coniugium merito schola casta vocatur,
Caelestis Sophiae, quae monumenta docet.
Inque tot, ac tantis vitae, mortisque periclis
Solus amor Christi, qui mala lenit, erit.
Nam quid amore tuo maius, quid dulcius illo est
Foedere, quo iungis nosque Deumque Deus?
Nam quia nos gestas, velut insita germina truncus,
Testaris, curae nos Deus esse tibi.
Haec Alberte tuae subeant solatia menti,
Dum repetis casti foedera sancta tori:
Et tibi patricio natam de sanguine iungis,
Cuius adhuc castus crimina nescit amor.
Illi purpureis, lactisque aspergine tinctus,
Et qualis Veneris dicitur esse, color.
Forma fuit caelo talis tibi visa sereno,
Cuius flagraret pectus amore tuum.

In labris Charites resident, oculisque venustas,
Fastus abest, pulchris qui solet esse comes.
Laeta velut Vitis sociae sese applicat ulmo,
Et sterilem per se ditat honore suo:
Sic pulchra faciat coniunx te prole parentem,
Quae tibi nunc nupta est, mox nova mater eat.
Ipsa Dei, atque hominis proles vos prole beabit,
Est homo, et humano gaudet amore Deus.

ELEGIA DE NAtaliciis Christi.

CHriste tuus natalis adest, qui munera secum,
Gaudiaque et pacem portat in Orbe novam.
Gens hominum amissam lugebat maesta salutem,
Non ostensa ulli spes opis ulla fuit.
Ecce chori aligerum terris nova nuntia portant,
Te nato nobis nata redire bona.
Ire iubet, quibus est pecudum custodia noctu,
Et pueri in cunis ora videre novi.
Antra domus, vestis linum fuit, herba cubile,
Puls epulae, mater virgo, paterque Deus.
Imus ad hunc igitur caelo bona missa videre,
Et capere haec gratis non dubitante fide.

Sancte puer, curis hominum qui gaudia reddis,
Sancte, velis animo dexter inesse meo.
Triste malum, luctusque meo me tempore cogunt
Suppliciter cunas procidere ante tuas,
Scis causam, scis ipse, nec est quod te instruat alter,
Nam tu corda vides edite corde Patris.
Verba docent homines: gemitus, oratio plena est
Ante Deum: et lachrymae pondera vocis habent.
Hoc satis est te nosse Deus, saltem annue nutu
Si nondum balbo vis puer ore loqui.
Pelle hominum curas, tunc laeto carmine dicam
Te parvis cunis maxima ferre bona.

IDYLLION IN OBITUM VIRI CLARISSIMI VITI ORtelii Winshemii, Senioris, Doctoris Philosophiae et Medicinae, Professoris Graecae linguae in Academia Witebergensi.

NUnc Hyacinthe sonet tua littera flebilis heihei
Et fundat lacrimas vinea nostra novas.
Vitis ab Eois Francorum huc consita terris
Occidit, exsequias vinitor omnis agat.
Tot felix uvis, et tot fecunda racemis
Vitis Saxonicos haec decoravit agros.

Suavis odor floris vermes, insectaque abegit,
Dum fessos aestu mulcet amica quies.
Hyblaeumque thymum redolebat, et Attica mella,
Nigraque Ulyssaeis condita vina cadis.
Nam graeca educens generoso e palmite vina
Permulsit veris pectora docta bonis.
An caper arrosit vitem, liquitque venenum
Dentis, an in curva falce resecta fuit?
Ah certe falx illa fuit, quaeque undique grassans
Vitibus, atque rosis exitiosa venit.
Arboris ob fructus unius, et unica mala,
Mors quoque nunc plantis, arboribusque venit.
Ficubus est scabies, oleae, serpigo molesta,
Vitibus, aerugo perniciosa lues.
Sic lue peccati vitis vetus illa putrescit:
Arboris et damnum quod luat arbor habet.
Est quaedam ambrosio vitis fecunda liquore,
Propria gens Solyma quam resecabat humo:
Qualis apud rivum vitem secat Escolin illam
Quam duo tunc humeris vix subiere viri:
Huic inserta fide, scrobibus quamquam abdita, vivit
Exspectans veris tempora laeta novi.
Tunc nova tollet humo se vitis, et insita viti
Christe tibi, nectar fundet opima novum.

Non quod Cressa tulit, quodve uva Falerna: sed illud
Quo Canae mensa est facta beata mero.

ELEGIA IN DIE VIsitationis Mariae.

HOrtus ut aestivis amittit solibus herbas,
Cum canis infausto sidere findit humum:
Raraque suspectas audent se tollere in auras
Germina, et halanti pingere flore solum:
Sed mollis pluviae caelo cum mittitur humor
Floribus ambustis pabula ferre nova:
Mox iterum emicuere solo cum gramine flores,
Et vacuos supplet discolor herba locos:
Sic ubi maesta lues hinc agmina docta fugarat??,
Et facerent tristes bella quoque ipsa metus:
Rarus erat Musis comes in penetralibus amplis,
Pulpita consuetos, non habuere choros:
Sed simul ac discussa lues, compressaque bella,
Duxque scholam larga nutrit, et auget ope:
Convolat huc iterum varia regione locorum,
Et subit alveolos sedula turba pios.
Inde legunt [(printer); sic: legum] flores Musae, nectuntque corollas,
Suavis et e sanctis artibus exit odor.

Gratia Christe tibi, sacri qui semina coetus
Servas, doctrinae voce sonante tuae.
Erigit haec sanctis maerentia pectora dictis,
Ut lassos flores humor amicus aquae.
Sed quamquam studiis fata impendere videntur,
Raraque virtuti est gratia, nulla viris:
Non animo frangi tamen, aut curare remisse
Ob malefacta hominum, munia nostra decet.
Virtutem colere, et doctrinam inquirere fas est,
Haec nos una Deo copulat, illa homini.
Natus ad hos nexus superum est homo, natus et idem est,
Ad sociae vitae foedera, et auxilia,
Quin etiam per se virtus, doctrinaque pulchra est,
Qua velut in speculo cernitur ipse Deus.
Quare alacres urgete operam: sua quemque moretur
Cura: Dei primum sit memor, inde sui.
Moribus hic colitur Deus, et colit ipse vicissim
Humanos coetus, et regit acta Deus.
Inde lo/gos mentes docet, et dat cernere Patrem,
Flatus et obsignat cordibus illud opus.
Hi pariter nostro dignentur adesse labori,
Censuram in studiis dum paro, more scholae.
Quod mihi si dederint sua nomina tempore iusto
Progressus specimen qui dare in arte volent:

Nullis officium, nullis iura aequa negabo,
Sed suus ex merito quemque sequetur honos.

IDYLLION DE NOctua: pro Vito Winshemio, I. V. D.

NOctua facundae volucris dilecta Minervae
Non nisi post Solis lumina mersa volo.
Cur igitur volucres odio me semper habetis?
Non mea sors vestris obstat iniqua bonis.
In dubiis, responsa fero, si [(printer); sic: sic] consulor, et res
Fatorum occultas voce recludo mea.
Nostis aves, nostis, quod linum evellere suasi,
Ne vestram impediant texta aliquando fugam,
Et visci insidias iussi vitare, nec illis
Credere qui ficta [(printer); sic: victa] voce aliena sonant.
Certe ego, si probitas sic est invisa, libenter
Sub lare privato tempora sola teram:
Quo sceleris minus aspiciam in caligine, nec me
In pravas partes agmina vestra trahant.
In tenebris potius maerentia carmina fundens
Fata indigna mei temporis ore querar.
Hei mihi, quid tantas volucrum in me concitat iras?
Quidve boni invidiam conciliare putem?

Scilicet invidiae causas exquirere non est,
Quoque minus fas est, hoc magis illa furit,
Non ego pennarum vario spectanda colore,
Non ego sum cantus voce superba mei.
Sunt aquilae, sunt accipitres, quae maxima laus est,
Versibus ornati Chie poeta tuis:
Illa oculis, hi praestantes velocibus alis:
Occupat in nobis gloria nulla locum.
An quia terribilis patria nos AEgide virgo
Diligit, est avium gens inimica mihi?
Est aliquid, fateor, natae placuisse Tonantis,
Est aliquid tantae numen obire Deae.
Quod mihi si causa est irarum, ut suspicor, unum,
(Nam mihi nil aliud quod mereatur, inest.)
Invideant omnes potius, dirisque sequantur
Vocibus, et pugnas experiantur aves:
Quam mihi sit placitum dominam mutasse Minervam
Gorgonaque armiferae deseruisse deae.
Vel livore crepent volucres uno ordine cunctae,
Sim modo ego natae grata ministra Iovis.
Aude anime invidiam contemnere, non nocet illi
Quem petit, auctori sed nocet illa suo.
Displiceat reprobis ex omni parte necesse est,
Qui studet ingenua mente placere bonis.

ELEGIA IN LUtetiam.

QUi tibi composuit fatale Lutetia nomen,
Is voluit mores significare tuos.
Nam certe sensit coiisse voragine in una
Omne lutum, et toto quidquid in Orbe mali est.
Impia fraus illic exercet inania sacra,
Et stant Tarpeio lustra nefanda lupo.
Sunt scelerum facies omnes, Venerisque ministri,
Et Venus, et Phrygia turpis ab urbe Paris.
Ergo quod hic fluxit vitiorum coetus in unum:
Urbs trahere a turpi nomina visa luto est.
Sed Furia optabat iamdudum [(printer); sic: tamdudum] illustrius urbi
Nomen, et ingrediens pectora regis, ait.
Frange fidem, nec sit tuus hospes ab hospite tutus,
Fortunam in dubiis casibus ipsa regam.
Sic ait, et ferrum ad caedes praeportat, et urbis
Nomen tam subito rubra [(printer); sic: rubar] litura tulit.
Quam bene Parisium dicunt, quia perfidus hospes
Hospite mactato rex paricida fuit.

DE PERFIDIA REGIS Galliae, et caede Amiralii etc.

LIlia cum nigro fecere papavere foedus,
Regnet ut in sacris turpe papaver agris.
Infelix olitor non sensit flore sub uno
Frigida vis horum quod sociata foret.
Sola iuvant, sed iuncta nocent: errrore sub isto
Virus non vires saepe tulere viris.
Lilia sola putans complexus amanter in horto est,
Quae mortis causam mox videt esse suae.
Urticas poterat facile vitare cavendo,
Caeca sed in pulchro flore venena latent.
Lilia decutite o pueri, et letale papaver,
Nam caput est illis, sed sine fronte caput.

IDYLLION DE Fringilla.

VItiferis Moeni cantans Fringilla sub hortis
Forte peregrinum carmine movit erum.
Namque ut equestre sonat quiddam, quod ad icta resultat
Saxa, sibi propriam denique fecit avem.

Haec pugnax cuculi deliria [(printer); sic: deliri] voce lacessit
Carmine grata Deo, carmine grata duci:
Quam variat fortuna fidem? dux taedia cantus
Traxit et in caveam condere iussit avem.
Si te taedet avis, si nulla est gratia cantus,
In vacuas auras missa volucris eat.
Talia venatorque sagax, et callidus auceps
Pro longo officio reddere dona solet.
Venator, canibus sua colla, volucribus auceps
Impedit effossis lumen utrumque [(printer); sic: utcunque] genis.
Non igitur saltus cingenti [(printer); sic: ciugenti] , aut amite eunti
Dent operam volucres, fidaque turba canes.
Gaudet utrumque genus praedis, et utrumque cruentum est,
Et studia in mores prava frequenter eunt.
Fringillam sua fata docent, usuque magistra est,
Qui sapit exemplo, tutius ille sapit.

IDYLLION DE Colchico.

MAgnus homo curis, animum si quando resolvit,
Tunc operam plantis, arboribusque dabat.
Forte crocum simulans se Colchicon addidit hortis
Quod sub caeruleo germine virus alit.

Villicus id sensit tandem: Et nisi prospicis, inquit,
Magne, dabit magnum pestilis herba malum,
Verbenasne [(printer); sic: Verbenasve] aboles sacras, et Amaracon illum,
Et fers suppositum Colchicon illud agris?
Crede mihi, nisi ruta caves, vix tuta manebis,
Herbis, et verbis machina tecta subest.
Sunt herbae innocuae, quibus utere, Colchicon aufer,
Quos nudum infami nomine Teuto vocat.
Quis, nisi quod lendes turpes necat, usus in illo est?
Squalore affectis convenit ergo viris.
Tu gravis es splendore, graves splendore foveto,
Nam Casiae flores, et Tragacanthon habes.
Consule de morbis bona gramina: saepe videtur
Consultore malo dux periisse bonus.

IDYLLION de Ape.

QUi grave virus alit deformis araneus alvo
Cassibus innexam forte tenebat apem.
Ut captam expediat, crebro petit illa susurro,
Quodque opera prosit pluribus una, refert.
Quin age, et Alburnum circa quod dicitur Oestron
Esse frequens, armis insequere ipse tuis:

Me sinito, aut illud veniens tua retia rumpet,
Inque hostem saevum saevior hostis erit.
Cum prece nil actum est: tandem stringebat acumen,
Seque neci, ac vinclis eripiebat apis.
Quis Deus has vires miserae, quis subdidit arma?
Virtus in parvo corpore maior erat.
Telum etiam probitas habet, et nisi laesa sit ipsa,
Telum nec probitas, nec pia stringit apis.

EPITHALAMION VIRO CLARISSIMO et Ornatissimo, D. Ioanni Botigero, etc.

DUm nova iura tori, consultus iuris, et actor
Causarum, fausto sidere IANE paras:
Musae quae Cadmi taedam ornavere iugalem,
Fundunt ad thalamos vota canora tuos.
Nam tu Musarum primis es cultor ab annis,
Ergo vicem reddunt, et bona verba ferunt.
Fulcrius in terris nihil est, quam foedus amantum
Queis prima est pietas cura, secunda pudor.
Ac ut se mentem castam Deus esse probaret,
Lex sua condemnat turpis amoris opus.

Vultque modum certum generanda in prole teneri,
Sed semper poenae causa libido fuit.
Ad flammas vetitas statuit Deus ergo medelam
Cum sanxit casti mutua iura tori.
Primus homo formatus humo solum egerat aevum:
Non aequum est, inquit, cum pare vivat homo:
Costa, viri latere exempta, ad latus inde reducta est,
Et duo sunt facti mentibus una caro.
Vita Papae grata est, quae nulla compare vincta est,
Vincta tamen casta compare, grata Deo est.
Sed tu iura Dei colis in consorte legenda,
Et legum cultor vincula legis amas.
Tam re Iuditham, quam nominis exprimit usu
Quae venit in partem cara puella tori:
Cui sine sorde genus, sine fuco est forma, sine ulla
Labe pudor, certans Hespere clare tibi.
Plus in amore valent mores, quam forma, vel aurum
Negligis haec, illos Iane secutus eras.
Nec vos coniunxit vaga sors, sed fata, Deusque:
Si qua venit fato copula, firma venit.
Quare vester amor cunctos durabit in annos,
Quos simili affectu sub iuga duxit hymen.
Mens ab eo refici cupit, a quo saucia amore est,
Et res cognatae sunt amor, atque Nepa.

Quem Nepa laedit atrox, is eandem ad vulnera ponens,
Atque oleum miscens, vulnere sentit opem.
Sic amor est virus primo, et mala mentibus infert
Vulnera, quae graviter nocte, dieque dolent.
Mox amor hic, ratio quem temperat alma, Deique
Propositum verbum, Palladis instar habens:
Usu coniugii recto fit grata medela
Infirmo, et flammis iura dat, atque modum.
Grande rudimentum dant iura iugalia lecti,
Quae res arcanas per pia signa notant.
Natus et ipse Deo sponsi gerit instar amantis,
Et sponsae exemplum credula turba refert.
Ergo nece abreptam sponsam cum fata rependant
Iane nova, grates ferque referque Deo.
AEmula progenies matremque patremque sequatur,
Hunc studiis, illam moribus, ore, fide.
Exemplum et vobis praestent in amore columbae:
Officiis certes, ac ut ameris, ama.

ELEGIA IN FEsto S. Angelorum.

ANnua lux instat, qua contio dedita Christe
Aligeri celebrat munia sancta chori:
Fertque DEO grates, quod pura e luce creatos
Nobis custodes ad latus esse iubet.
Nobis, qui vitiis gravidi sumus omnibus: Illos
Omnes qui numeros integritatis habent.
Quanto prosequitur nos caeli Numen amore,
Dum servire homini vult genus acre poli?
Quare, Spirituum quae sit natura bonorum
Discite, quaque colant in statione Deum.
Ast haec notities acquiritur arte magistra,
Non bene res sacras explicat arte carens.
Vult quosdam coetus Deus artes tradere, quosdam
Percipere, atque bona cum ratione frui.
Hosque pii generis partem vult esse propinquam,
Et templum, Flatus quod colat ipse sacer.
Vult et doctrinae formam, ac exempla decora
Insita in his, speculi more nitere, DEUS.
Hos umbra dextrae tegit, et gente alite saeptos
Incolumes servat Natus imago Patris.
SED ruit in facinus gens nigra, suoque furore
Attentat coetus maxime Christe tuos.

Solvit conventus hominum: studia impedit: arva
Vasta facit bellis: oppida, caede, lue.
Tum forma Imperii convertitur: omnia languent
Officia, et nil sunt foedera, iura, fides.
Quam multam, et variam rationem fraudis inivit,
Dissipet ut coetus Leucoris ira tuos?
Nam velut in Lesbum migrans lyra Thracia Vatis
Collegit modulis agmina docta suis:
Sic arguta fides Lutheri, et Musa Philippi
Duxere huc iuvenem voce sonante choros.
Vix hos sutinuit paucorum cura, precesque:
Nunc parat hos patria pellere sede lues.
Aeris e vitio serpit contagio: serpit?
Imo pervolitat moenia, rura, domos.
Non ora ulla vacat iacto iam semine morbi,
Quosdam etiam in casses mors trahit atra suos.
Nec cito transibit, sed multos fixa per annos
Pestis ad infernas corpora trudet aquas.
Quid moror? intentant fatalem regna ruinam,
Turcaque nunc rupto foedere signa movet.
Imperii proceres communi ferre saluti
Subsidium, accisa pene salute volunt.
Hinc, atque inde, bonae rationi ponitur obex,
Et caret eventu, si qua reperta fuit.

ERGO Nate Dei fluxis tu consule rebus,
A te consilium non aliunde venit.
Tu corpus regni affectum, in meliora repone,
Et generi humano maxime rector ades.
Spes opis a te uno pendet, scis optime testis,
Nos praecepta bona tradere sacra fide.
Sed tamen et debet curae esse modestia vitae:
Non homines forma, moribus este ferae.
Plurima gens sordes praeponit rebus honestis,
Barbariem doctis artibus, arma togae.
Cum Circe sociis iam reddere vellet Ulyssis
Ora hominum, et generis pristina membra sui:
Gryllus horrentem versus medicamine porcum
Abnegat in prisci iura redire status.
Colligit et causas, quod vita obscena ferarum
Sit longe humanis anteferenda bonis.
SED qui doctrinae studiis dant tempora vitae:
His Circe monstris nulla nocere potest.
Et quia custodes DEUS addit ab aethere nobis,
Cura sit officiis hos retinere piis.
Nempe voluptati est illis, cum sacra ferentes
Collegas cernunt esse in honore suos.
ERGO in subsidium vitae deponite ad ARAM
Munera: cum factis quisque probate fidem.

IDYLLION AD DUcem Augustum, Electorem Saxoniae etc.

VIllicus in viridi servabat Amaracon horto,
Cuius odor cerebro est utilis, herba comis,
Huius ubi partem ros putris adederat unam:
Namque sua est herbis, arboribusque lues [(printer); sic: glues] :
Transtulit ad rutam quae pars integra remansit,
Ut viridis rutae munere tecta foret.
Namque ferunt rutam pestes inhibere nocentes,
Nec prope eam foedis vermibus esse locum.
Sed ceu iuniperi gravis est cantantibus umbra,
Et taxi incumbens tristior aura nocet:
Sic quoque ruta potens te mollis amarace presset
Naturae exsiccans pabula cuncta tuae.
Quis nunc afficiet late loca suavibus auris?
Quis dabit ad sanctos mollia serta choros?
Si decus hortorum succumbet amaracus, et tu
Quam dare debueras ruta negabis opem?
Dii tamen, et divum praeclarum munus habentes
Praesidiis servant inferiora suis.
Sic teneram vitem fulcit robustior ulmus,
Defenditque suam Martia spina rosam.

Rursus honos ulmo est vitis, rosa pendula spinae,
Gratiaque alternis nascitur officiis.
Sic o ruta tua tuearis amaracon umbra:
Vis iusta, iniusta est, ni moderata venit.
Sis mihi ruta Deus, sed amaracus ipse, venenum
Illyrici in porcos [(printer); sic: procos] , Pontificisque sues.
Saepe aliquis florens hodie est, sed crastinus ortus
Edocuit, quam flos iste caducus erat.

ELEGIA DE AVIBUS, QUAE CRUCIFERAE, AB INflexo rostro ad similitudinem crucis, dicuntur: Germanice corrupta voce, Crinisss.

OBvia naturae rerum vestigia mentis
Certa suae impressit conditor ipse Deus.
Inque feris quae mente carent, et moribus harum,
Quae fugienda homini, quaeque sequenda, monet,
Est avibus pietas inter se, est gratia quaedam,
Et suus in dominos est amor, atque fides.
Id docet exemplo volucris pia, et advena quaedam,
Christiferae gestans aemula rostra crucis.

Tempore natalis Christi parit: inde triumphi
Tempore per silvas agmina vesca volant.
Cum reliqua indulgent ovis, haec usibus apta est,
Nec nulla in cantu gratia inesse solet.
Fert etiam imperia, atque agnoscit herilia iussa,
Et cavet infantes ne mala Luna premat.
Orta sagax noctu increpitat Vulcania damna:
Matribus et fetus non sinit esse graves.
Fama est, has rostro tentasse revellere clavos
In cruce pendentem qui tenuere Deum,
Si qua crucis Christi stat imago lignea tectis,
Insidunt, clavos et ruere ore parant.
Fama, pium affectum notat, et qua novimus illas
Prae reliquis avibus laude vigere, fidem.
Vix uno servata die duo nominis huius
Forte mihi ex cavea plumea turba volat.
Itque reditque viam in silvas, rursumque frequentat
Tecta, suum plenus dum facit annus iter.
Ergo me cantus monet, et pietatis imago
In cruce quo Christi sim memor ipse crucis.
AEquo animo perferre crucem, et dare praemia laudum
Par est, quos salvos crux tua Christe facit.

IDYLLION DE Philomela.

VEr erat, et lenem me ditans spatiabar ad Albim,
Ore facit dulces qua Philomela sonos.
Quae quantum reliquis praestat dulcedine vocis,
Respectu reliquis tam solet esse minor.
Haec sedet insomnem cantu solata laborem,
Laudat et in ramo grata virente Deum.
Utque animum cepit vocis mulcere venustas,
Miror et argutos et sine felle sonos:
En strepitum rostro turpes fecere volucres,
Et stomachum movit stridula turba meum.
Hanc vagus infestat Cuculus certamine linguae
Fundens deliris flaccida verba modis.
Huius spuma solet raucas generare cicadas
Cum folia immundis polluit ipse notis.
Iungit se comitem stridenti carmine Gallus,
Turbatrix placidae nempe quietis avis.
Et procul innocuum pennis se tollit in hostem,
Arteque cum nequeant, Marte nocere cupit.
Hinc immunda suas quoque conserit Upupa vires,
Upupa stercoribus semper odora suis.
Hinc Merula impellit calidas in iurgia mentes
Pectore nigra suo, voce superba sua.

Tu quoque voce furens clangorem mittis Osyna,
Consita quae multo pisce fluenta colis.
Quem mihi spes fuerat pacis sarcire ruinam
Confuit in rixas fragmina trita novas.
Improbus agricolae fumoso Grillus in antro
Hanc quoque stridenti voce lacessit avem.
Nec Philomela suae differt modulamina linguae,
Sed spargit vario nuntia laeta sono.
Ac adversa pio vincit mala corde ferendo,
Pacis amans vulgo iudice spretus erit.
Talia dum cerno peragi spectacula cantu,
Alloquor: o volucris quae mihi sola places:
Quas tibi, quas tali reddam pro carmine grates?
A scrobe conservent dii tua membra diu.
Te semper, mea vita, sequar, tibi luce canenti
Tendimus has aures, cetera turba vale.
Quem tua non captum mira vox detinet arte,
Huic Cuculi numeret tempora longa sonus.
Tempus erit, rapidum quando Canis excitat aestum,
Tunc metuens ignem cortice membra teget.
Stulta leves capiunt animos: sua cuique libido est,
Utrem pro cithara gaudet habere Midas.

ASINUS NOHAE.

BRuta vetus Noe cum clausa teneret in arca
Impius ultrici dum perit Orbis aqua:
Tunc vocat in coetum solemni luce clientes,
Et de virgineo semine verba facit.
Lapsa, memor sortis, signabat tempora gallus,
Unde locum in fani culmine gallus habet.
Grusque tubae specimen rostro praestabat adunco:
Hinc Moses resono finxit ab aere tubas.
Cum tamen omne genus denso subit atria coetu:
Est Asinus sacro iussus adesse loco.
Adfuit, et tabulas cava contudit ungula textas
Sacra pedum strepitu verba sonante premens.
Arguit, et pilis Erinacius impulit hirtis,
Inde canes huius pellis ab aede fugat.
Dum modus omnis abest, dum voce silentia turbat,
Et pede non sano robora texta ferit:
Tandem Noha refert, si nulla modestia cordi est,
Sit statio templi publica clausa tibi.
Et postquam in sicco mundum fortuna reponet:
Stridula [(printer); sic: Stridulae] pistrini tecta colenda dabo:
Qua Ceres assiduo lapidum decurrit ab ictu,
Et strepit impulsis unda sonora rotis.
Hinc primos asini fetus lex abdicat aris,
Tunsaque cervicis frangere membra iubet.

Namque asinos sacra Deus arcet ab aede petulcos
Impediunt strepitu qui pia vota suo.
Quis neget hunc asinum migrasse in pectora Flacii,
Qui strepit, et sacro limine calce ferit?
Ecce rudens asinus Nohae patientis ad aures
Dulcis Evangelii iam labefactat opus.
Indice quo solo peccatum innituit Orbi
Quod veram in Christo nescit habere fidem.
Adde quod illius premeret si terga redemptor,
Alter quem Solyma vexit asellus humo:
Hic tergo excussum pedibus violare pararet,
Dum lo/gon e caeli trudere sede cupit.
Morte dabis poenas auctor clamoris inepti,
Cum dat Noha preces, tu maledicta refers.
Cum Domino cantat sacras Ecclesia laudes,
Tu crepitu ventris murmura foeda moves.
Sis asinus, quicumque asini clamore teneris,
Iudicio vulgi ne capiare cave.

IDYLLION DE Chassidda.

ILla ego sum volucris fundo quae pascor herili
Parva, sed in nidis officiosa meis.
Cum pare qua septem dederant mihi numina fetus,
Mox tamen et pullos dum parit illa, perit.
Teutona gens nomen mihi fecit ab arte docendi
Quod mihi commissas instruo mitis aves.
Quodque levo pennas Malo Ridente sub auras,
Veris et aeterni voce saluto dies:
Hinc a laude mihi nomen posuere Latini,
Nec bene de saeva casside nomen inest.
Non ego sum galeae, nec habendis utilis armis,
Nec mea sunt curvis aemula rostra tubis.
Olim me rapidus tela inter Martia ventus
Flavit, et hoc maesto nunc quoque corde gemo.
Bella gerant volucres ad bella ferocia natae,
Cum placidis avibus laudet Alauda Deum.
Nam referunt nostras etiam servasse volucres
Quae sapiens illis nomina fecit Adam:
Nunc quoque quae nostris tribuit sacra lingua propinquis
Quos bene de storgis Teutona lingua vocat.
Hinc Chassidda vocor, laudem quod grata rependens,
Vota creatori debita reddo meo.

Chassiddam perhibent tumulum struxisse parenti
Hic ubi nunc summo vertice crista tumet:
Pingitur ut tergo gestare Ciconia patrem,
Ut moneat natos de pietate rudes.
Et mihi cum data sit gratae pietatis imago,
Quaeso mihi priscum reddite nomen aves.
Nam bene promeritos memori sub vertice gesto,
Nata docere homines, nata sonare Deum.
Nunc quoque tutelam Philomelae grata rependo
Quae mea formavit dulcibus ora sonis.
O si sensa animi possem committere chartis,
Carmen et in tabulas ipsa referre meum:
In Libano cycni pennas, Niloque papyrum
Colligerem, latices vel nigra terra daret.
Dii volucres servate pias quae pectora mulcent
Cantibus, ac odium pro pietate serunt.
Ne fera gens avium crudos exerceat ungues,
Aut turbet strepitu carmina dicta suo.
Qualis avis glauco pennas quae sparsa colore
Ad digiti nutum vertere colla solet.
Nam quia contorquet collum vertiginis instar,
Nomen ab aucupibus stulta recepit avis.
Ast ego cum pullos Philomelam laudibus orno,
Sic mihi Chassiddae nomen, et omen inest.

ELEGIA DE Staphylo.

Asafuli\s safi\s e)/stai, kai\ r(o/don a(u=on o)lei=te,
Et rosa mane viget, marcida noctre cadit.
Vidi ego ceu lauri germen florere malignum,
Praeteriens parvo tempore quaero, fuit.
Sic etsi celebri florere videris in aula
O Staphyle, et Cynici dogmata falsa seris:
Fataque nunc sanctis Christi minitaris alumnis,
Et furiis imples cirsa aliena tuis:
Inde tamen victus divina voce iacebis:
Crudeles obitus impius omnis habet.
Ignea marcentem te numinis obruet ira,
Ut perit a Solis victa calore rosa.
An non a magno qui nomen habebat Iulo
Floruit, et laedit vique dolisque pios?
Floruit, et causa tandem devictus et armis
Dum iacet, et sparsus vulnere sanguis abit:
Vicisti Galilaee refert, simul ivit ad Orcum
Umbra gemens, poenas et sine fine luit.
Ille domum bello rediturus funera vovit,
Sed perit, et bello non redit ille domum.
Qui dicunt aliter veri quam conscia mens est,
Accersunt furias in sua fata graves:

Sic crepuit digno cum rumpitur ilia Iudas:
Poena venit gravior quo mage sera venit.
Aspice mugitu Latomum sub morte fatentem
Se quoque iustorum sanguinis esse reum.
Tu quoque qui flores, fato marcebis acerbo:
Successum impietas nescit habere diu.
Sed nos Christe doce, viresque vocantibus adde,
Floreat aeterno nomen honore tuum.

EPICEDION REVERENDI VIRI, IUsti Menii, qui fideliter rexit Ecclesiam Dei in Turingia, amplius triginta annis, et postea in incluta urbe Lipsia Evangelium docuit, ubi mortuus est, Anno 1558. die 12, Augusti.

SI Deus humana mentes vult sorte moveri,
Ut noscant causas, auxiliumque petant.
Huc fer Musa pedes, Iusto dum iusta paramus,
Nam pius est hominum fata dolere dolor.
Ergo Iuste iaces? sed non tua fama iacebit,
In memori semper pectore iustus erit.

Est locus ad Fuldam, studiis ubi tecta dicavit
Carolus, e gestis nomina magna tenens.
Saepius in rutilis pugnae qua deditus armis
Solvit Iessaeis ora canora modis.
Urbs ibi stat primas hausit qua Menius auras,
Stirpsque fuit patriae non inhonesta domus.
Hic placidos traxit mores, curaque parentum
Ivit ad insignes urbis ab arte viros.
Iamque rudo puero caelestia sacra placebant,
Et linguae studiis tempora grata dabat.
Ut tamen e veris hauriret fontibus artes,
Tyrigetum subiit culta Lycea scholae.
Illic Hesse tibi devotas praebuit aures,
Dum formas latiis agmina parva sonis:
Auspice qui Musa chordis aptare Latinis
Ausus es Isacidae carmina sacra senis:
Nec minus ille tuo Ioachime pependit ab ore,
Dum facis Argolico verba diserta sono:
Audiat in Graias linguam te solvere voces,
Tunc civem dicet Cecropis ora suum.
Detinuit Langus praeceptis illius aures,
Caelica qui Christi verba professus erat.
Iamque solum mutans flavum concessit ad Albim
Et Graio et Solymo Menius ore potens.

Hic sua progressum faciens industria linguis
Usa est praeceptis docte Luthere tuis:
Dum Sol aethereum bis circumvolvitur orbem,
Dum bis flore viret, bis nive candet humus.
Sed post agrestum motus, Saxonicus heros
Concordes Fidei iussit ut esse sonos:
Menius in partes venit, iunctusque Philippo,
Et Myconi consors, utile iuvit opus.
His mandata fuit templorum inspectio, clari
Hic ubi Tyrigetae pinguia rura colunt.
Hinc Sol ter denos dum cursibus exigit annos,
Functus Apostolicae munere sortis erat.
Et calamo, vivisque sonis ante agmina Christi
Promovit sanctum religionis opus.
Fraudis et auctores doctrinae luce refellit,
Et veri asseruit dogmata vera Dei.
Saepe viro strages intentavere cruentas.
Hei quantum vera est in pietate crucis.
Quisquis amat Christum, subeat mala multa necesse est,
Hic odia, ast illic praemia iustus habet.
Sed non qua positus fuit e statione recessit.
Ne saevis aditum panderet ipse lupis.
Ille sub arbitrium revocavit sensa docentum,
In pacto lites composuitque toro:

Debita defendit sacrae stipis aera ministris,
Ut foveant vicu seque suasque domos.
Ergo etiam tibi post reditum iustissime Princeps
Pro meritis carus Iane Fridrice fuit,
Sed post fata ducis merces huic reddita talis,
Qualis Aristidae, Miltiadaeque fuit.
Optime Romulidum patriae tutela Camille,
Quid tibi pro meritis quam fuga tristis erat?
Talis et his exul secessit Menius oris:
Doctrinae pretium triste magister habet,
Excipit hunc Philyrae tellus addicta Camoenis,
Munus ut in sacra sede docentis agat.
Hic tibi Sclavae suis iniecit frena libellis
Qui niger Illyrica de pice nomen habes.
Matris, ut emergat, corrodit vipera fauces,
Quis non cognatum te putet esse genus?
Ipse scholae praeses fidi qui sorte parentis
Fungitur, haud rabido tutus ab ore fuit.
Hunc morsu violas, ut tuto emergere possis,
Praetexens sceleri splendida verba tuo.
At te digna tuis pro factis poena sequetur,
Lenta est, sed tanto grandior ira Dei.
Sed iam complevit Menius sua fata, nec ultra
Sustinet a lingua spicula dira tua.

Ergo signa damus tali doctore dolore
Orbatam Philyrae, Leucoreaeque scholam.
Tu laetus superum conspectu Iuste potiris,
Effugiunt curas inferiora tuas.
Ipse animam caelo, nobis tua scripta relinquis:
Sic igitur duplici parte superstes eris.
Felices, quicumque Dei praecepta secuti
In Christe claudunt fata suprema fide.

ELEGIA FUnebris.

PUlveris ex massa Deus ut formavit Adamum,
Sic iterum pulvis labe solutus ero.
Mortis eram vivus, moriens ago tempora vitae,
Respicit in mortem mors mea Christe tuam.
Vita mihi melior iam pro peiore reperta est,
Nam dum funus ago, nobile fenus ago.
Utque opifex cinerem cum granis miscet arenae,
Et vitreum e turpi pulvere fingit opus:
Sic Deus hos cineres in lucida corpora vertet,
Quae certent radiis splendide Phoebe tuis.
Iamque novos habitus renovato in corpore sumam,
Quod conforme Deo vitam agat ante Deum.

Gratia debetur Christo, qui victima factus
Morte sua meruit caelica regna mihi.
Illum ego velatum nostra cum carne videbo,
Carne nova indutus quando levabo caput.
Christe tuo reditu mihi vita, salusque parata est,
Interea tumulo molliter ossa cubent.
Nunc tegitur terra maestum et sine honore cadaver,
Tunc ubi restitues, omnia, pulcher [(printer); sic: pulce] ero.
In terris labor est, requies sed dulcis in urna,
In summo venient gaudia summa die.

ELEGIA IN laudem Coniugii.

CUi pia contingit divino munere coniunx,
Quam pudor, et virtus ornat, et alma fides:
Inter opes mundi dos illi maxima cessit,
Virgo satis dives, si qua pudica satis.
Illa viri consors, ea sola et vera voluptas,
Quae reficit sensus, lassaque membra levat:
Illa viro dulces probitate aspirat honores,
Illam, cum male habet, mite levamen habet.
Hanc cupit, hanc optat, solam suspirat in illam,
Ante oculos absens semper adesse solet.

Haec Fidei cultrix, et habendae sedula prolis
Nixa Dei verbo pendet ab ore viri.
Ex quo cuncta Deus Verbo vivente creasset,
Adam factus humo nomina cepit homo.
Iamque soporato cum carne et sanguine costam
Exserit, ac Evam nobile condit opus.
Nuda fuit, sed erat donis ornata deorum:
Culta puella nimis, casta puella minus.
Ductor erat satus ipse Deo, qui pronubus Evam
Consortem thalamo fecit Adame tuo.
Hanc tibi, dixit, habe, tibi serviat Orbis et aether,
Qua positus fueris in statione mane.
Tu sociam reverenter habe, cui solus adhaere,
Solus ama, et solam pectore solus habe.
Ferveat una caro, spiret mens una duobus:
Crescite fecundo femina, virque toro.
Prona Deus castis defigit lumina sponsis,
Nec nisi legitime corpora iuncta placent.
Sancit, et accendit flammas Spirator honestas:
Casta volunt casta numina mente coli.
Nate Dei, fuso redimis qui sanguine sponsam,
Iustitiae attribuens munera parta tuae:
Suffice coniugibus vires, et coepta secundes,
Possit ut hinc cultor numinis ire tui.

Fac casti maneant in religione nepotes,
Bella preme, et toto spiret in orbe quies.

ELEGIA DE CYMBA Christi Matt. 8. quae est imago Ecclesiae.

DUm scapha cum sociis tumido vehit aequore Christum,
Et claudit facilis lumina fessa sopor.
Ecce mari incumbunt rapido cum turbine venti,
Obruit et parvam magna procella ratem.
Extemplo sociis solvuntur frigore membra,
Et fugit astrictus corda sub ima cruor.
Nec mora tuta, cient sopitum voce magistrum,
Surge pater, fer opem, surge age, surge pater.
At somno excussus rector, maris arguit aestum,
Et ventus magno paret, et unda Deo:
Ceu gerit unda tuo morem Neptune tridenti,
Cum levibus curris per vada summa rotis.
Collectae fugiunt nubes iam Sole reducto,
Et vaga sedatis fluctibus unda silet.

Hoc ut opus cernit stupefactum numine vulgus,
Omnia qui possit, credit adesse Deum.
TALIS in insano scapha nunc Ecclesia mundo est,
Quae te non magno cum grege Christe vehit.
Nam quoniam infirmis regnare videris habenis,
Et simulas somno lumina clausa premi:
In fera tum stygiae consurgunt poelia portae,
Intentantque tibi fata, tuoque gregi.
Totque adeo perculsa malis Ecclesia nutat,
Ut mergi horrisonis pene putetur aquis.
Attamen in cymba vehitur dum Christus eadem,
Nutantesque oculos non sopor altus habet:
Et petitur mediis haec ancora sacra periclis,
Et fiunt animo non dubitante preces:
Tum Deus in damnis numquam nos deserit ullis,
Sed medius mediis fluctibus esse cupit.
Si scapha vel laxis laterum compagibus aequor
Hauriat, et mediis fissa fatiscat aquis:
Nos tamen et fractis sulcabimus aequora remis,
Paulus ut effracta puppe secabat aquas.
Hic etenim coetus, tua sponsa o Christe vocatur,
Et quem plus anima diligis ipse tua,
Namque cruore tuo stygia compage redemptum
Incolis, et praesens tempus in omne manes.

Tu tibi suspensam collo tutabere massam,
Plus licet aequoreis saeviat Orbis aquis.
Qualis enim visa laetatur ciniuge sponsus,
Sic capis a coetu gaudia vera tuo.
In te stat valida fundata Ecclesia rupe,
Neve cadat, palmis ducitur illa tuis:
Picta velut iusti duxisti scrinia Nohae
Impia cum pluviis terra periret aquis.
Tu potes et pelago, frenosque imponere ventis,
Sistat ut horrendas utraque turba minas.
Namque tuae sensit caelestia robora dextrae
Cum biberet rubras naufragus hostis aquas.
An non Sennaherib caesus tua brachia sensit?
Non ius in superos vis habet ulla Deos.
Quotquot enim voluere pios excindere coetus,
Numine senserunt rem prohibente geri.
Ergo metum excutio totus licet irruat Orbis,
Si Deus est praesens, quis meus hostis erit?
Ante Deum Sion quondam sic ora resolvit:
Sic ne tuo cecidi corde relicta Deus?
Sic letaea tuos capiunt oblivia sensus,
Ut sociae possit immemor esse tuae?
Cui pater: an sacras umquam de pectore curas
Exiget, in fetum mater acerba suum?

Si tamen ulla gerat duras in pectore quercus,
Ne subolis tangi possit amore suae:
Non tamen e nostro tuus umquam pectore vultus
Excidet: hic pennas nullus habebit amor.
Nec tua victuris incidi nomina cedris,
Indicium peragit sed mea dextra tui.
In tua defixi vigilantes moenia vultus:
Quem pia defendunt numina, tutus erit.
Nate Dei, fluctus pelagi compesce furentes,
Irruit in cumbam multa procella tuam.
Te quasi sopito iam mergi pene videtur,
Sed vigila, et parvum magne tuere gregem:
Ut tibi pertexat gratis praeconia verbis,
Et tua perpetua nomina laude canat.
Aura tonet, sonet unda, minis fremat Orbis et Orcus,
Tu tamen insertos nos tibi Christe teges.

ELEGIA IN NATAlem Christi.

FIlius aetherea demissus ab arce Parentis
Esset ut intacta virgine natus homo:
Nox erat, et puro fulgebant sidera caelo,
Auraque ridebat lumine tincta novo.
Ecce volans altis in nubibus agmen Olympi
Pastorum densis accinit excubiis:
Gloria vera Deo veniat, pax aurea terris,
Et viva humanis gaudia pectoribus.
Haec eadem ingeminat pastorum turba canendo,
Hi sunt, qui populum de pietate docent.
Gloria digna Deo est, quando pia pectora norunt,
Et vera recelebrant religione Deum:
Quod Deus et iudex summo sedet altus Olympo,
Et tamen in miseros [(printer); sic: miseros] mitia corda gerit.
Gratia debetur Nato, qui sanguine fuso
Leniit iratum victima grata Patrem.
Sed pax laeta viget, cum crimina foeda remittit,
Qui Natum accipiunt non dubitante fide.
Illa fides poterit tranquillam reddere pacem,
Et dare compositi laetitias animi.
Consensuque Deus iunctos vult esse docentes:
Pace solent terris multa venire bona,

At tum laetitia fervent, cum pressa dolore
Corda levat verbi vox meditata sacri.
Haec caeli proceres Christo nascente sub auras
Carmina in aeriis praecinuere plagis.
Haec eadem canimus coniuncti mente, fideque
Qui gerimus doctae tradita frena scholae.
Namque Dei veri verum illustramus honorem,
Et pax unanimes spirat amica sonos.
In medium ferimus doctis solatia dictis,
Nec turbant animos impia monstra pios.
Haec tamen ut discat studiis operata iuventus,
Assidua volvat scripta diserta manu.
Cum primus opus est doctorum invisere coetus,
Conferre et placidis mutua dicta sonis.
Ergo qui cupiunt censurae subdere nostrae
Mores, et studii munera parta sui:
Ad me si referant solito sua nomina more,
Qua potero, officiis ipse iuvabo meis.
Sed te Christe rogo, patrio qui pectore profers
Patria non ullo sensa retecta hominum.
Tu rege doctrinae cursus, tuque unice doctor
Erudias verbo pectora nostra tuo:
A quo vera animis manat sapientia, et a quo
Sunt nato nobis omnia nata bona.

Elegia de Rosa.

VEr redit, et zephyri flatu rosa surgit in auras.
AEmula quae Christi monstrat imago necem.
Is caput intextum paliuri germine habebat,
Ceu rosa sub spinis pendula fixa iacet:
Et quia lacteolum depicta est sanguine florem,
Hoc est quod Christi saucia membra refert.
Nec rosa nomen habet, soleat quod rodere quemquam,
Sed iacet a spinae cuspide rosa rosa.
Sic quamvis Christum plagis adflixit Apella,
Cruxque humeros pressit, spina cruenta caput:
Ille tamen patiens sacros exhalat odores,
Atque offert summo vota, precesque patri.
At levat arcano naturae foedere luctum,
Pellit et erecta nubila fronte rosa.
Sic affert pacem Christus mortalibus aegris,
Qui capiunt ipsum non dubitante fide.
Cumque rosae in florem Sol ardens lumina spargit,
Deiecit ardenti victa calore comas.
Sic Deus in natum calidam cum sparserat iram,
Dum luit humanum victima facta nefas:
In cruce marcescens mortalis forma cadebat,
Maiestas obitus nescia mente latet.
Purgat ut obscenam vultu rosa perlita lepram:
Sic levat is turpi perdita corda lue.

Atque ubi letifero corpus succenditur aestu,
Et torret calidum febris anhela iecur:
Non magis utilior tabem levat herba calentem,
Illita quam tostae si datur unda rosae.
Sic liquor exudans resoluto [(printer); sic: resoluta] corpore Christi,
Quem calida extorsit vindicis ira Dei;
Extinguit patrios in crimina nostra furores,
Et reprimit Stygii fervida damna rogi.
Admonet ergo homines partae rosa verna salutis,
O rosa quam parvo maxima flore doces.

EPICEDION MARTHAE, CONIUgis Amplissimi viri, Ulrici Mordisii I. V. Doctoris etc.

QUalis ubi aeterno consumens pectora luctu
Extincta Ceyx ingemit Alcyone,
Nec iam luce cibi memor est, aut nocte soporis,
Sed gemitu fluctus verberat, et scopulos:
Talis et in luctu defuncta coniuge vivit
Ulricus magnae gloria Saxoniae.
Et tanto maior dolor est, quo maior in illo
Flagrat amor generis, pronaque flamma sui.

Qua nati patres, natos arsere parentes,
Humanae et constant vincula amicitiae.
Condidit hanc sapiens Deus in praecordia flammam,
Qua natura suae semina stirpis amet.
Ergo tori leges dedit, ut discrimen haberet
Castus ab inferna colluvione Deus.
Et thalami flammas signum iubet esse favoris,
Quo propriae massae debile germen amat.
Sic duo qui fuerant prius, hi iam lege revincti
In socia fiunt unica mente caro.
Haec non spiritibus tantum per mutua mixtis
Flamma, sed aethereo mota calore venit.
Illa tori socios vinclis ita nectit in unum,
Altera ut alterius corpore mens habitet.
Ergo ubi coniugibus fato solvuntur amores,
Et cita concordes mors fuit in thalamos:
Tum vitam trahit in luctu mens morte relicti,
Pulsaque sede sua est, truncaque parte sui.
Quoque amor alternis consensibus acrior ussit
Pectora, natura conveniente sua:
Acrior hoc saevit dolor, et succedit ad ossa
Intima, nec medicas scit tolerare manus.
Cur igitur rigidi sapientia vana Catonis
Horrida [(printer); sic: Horrido] de miti pectore saxa facit?

Qui negat affectus, quid nam nisi vincula amoris
Tollit, et in socio iura, fidemque toro?
Sed Patris aeterni longe sapientia vincit,
Qui probat affectus, et iubet esse pios.
Ergo iure tuam defles Ulrice maritam,
Quae fuit ad nutus ingeniosa tuos.
Huius ubi ob similes mores tibi cresceret ardor,
Augeretque tuam prole frequente domum:
Hei tanta coniuncta fide mors pectora solvit,
Et coniunx natum dum parit aegra, perit.
Qui tamen octavo candentis lumine Solis
Matrem immatura morte secutus, obit.
Non secus ac subito cum tempestate coorta
Vix natae intereunt laeta per arva rosae.
Nec sum animi dubius, quod mens oppressa dolore
Respuit, atque odio verba levantis habet:
Sicut ubi ad tactus horrescunt saucia membra,
Et medicas possunt non bene ferre manus.
Ne tamen omnino, ne subtrahe vocibus aures,
Saepe nocere animis cura retenta solet.
Et tamen ut iusta est, sic iustum admittere debet
Illa modum, famae nec violare decus.
Scis equidem quod morte datur pervadere ad auras,
Qua vita, et vitae gaudia fine carent.

Praecipue Christo tota cum dedita mente
Inter vota piam flavit ab ore animam.
Quin et cara sui monumenta reliquit amoris,
Pignora doctrinis erudienda sacris.
Haec tibi dum blando certant alludere gestu,
Hinc genus agnosces matris, et inde tuum.
Aspice qui tulerint similes, quo pectore, casus:
Non semper magnis sors venit aeque viris.
Interdum laetis miscentur tristia rebus,
Et Deus alternas miscet in Orbe vices.
Isaciden coniux Lucinae fracta labore
Linquit: et est Sarae funere maestus Abras.
Hos igitur patrum casus edoctus acerbus,
AErumnas aequo pectore disce pati.
Illa quidem sanctas virtutibus heroinas,
Et solita est castis moribus exprimere.
Laudatur populi lacrimis, inopumque querelis,
Quod opibus iuvit, consiliisque suis.
Huius enim poterat solers industria Martham
Vincere, Bethaniae qua stetit ora plagae.
Illa domus custos erat, et tamen hospite Christo
Mox aures sanctis vocibus adplicuit.
Quis genium, aut formam pietati praeferat ullam?
Fine caret pietas, cetera mortis erunt.

Bersabe cunctis fuerat praelata puellis,
Cui mixtus niveo fulsit in ore rubor.
Bersabes memorant quod captus imagine David
Illicito pectus torserit igne suum.
Forma nocet multis: si non formosa fuisset,
Bersabes nullum crimen haberet amor.
Ast haec lanificae callebat Palladis artes:
Otia devitet, quae volet esse pia.
Quin etiam vitae vincebat fata precando,
Laude potens Samuel qua tua mater erat.
Tum pede se gessit, tum fronte, et veste modestam,
Inferiorque huius laude Labanis erat.
Atque verecundae mores imitata Rebeccae
Composuit vultus plena pudore suos.
Nec virtutum umbras habuit, sed pectora rexis
Ipse sibi vivens assimilata lo/gos.
Inque Dei cultu parvos educere natos,
Adque bonos mores flectere, cura fuit.
Illa domum servans, populo commercia fugit,
Qualis Apellaeam concha refert Venerem.
Utque domo excepit Christum Bethanide terra
Officiis gaudens sedula Martha piis:
Sec ea quae Marthae gaudebat nomine dici,
Non dubia excepit te bene Christe fide.

Legatosque tuos Verbi praecepta sonantes
Credula munifica fovit, et auxit ope.
Quare caelicolum domibus suscepta vicissim
Pro fido hospitio praemia fida capit:
Ceu Iosua excepit viduam Ierichuntis in urbe,
Tegmina legatis quae dedit ante suis.
Qua rex tempestate novis ornatus habenis
Promissos Canae Marte petebat agros:
Cincta fuit Iericho Solymis invisa colonis,
Quae fuerat multo crimine facta nocens.
Explorant urbem praecones unus et alter,
Quos Rachabe larga credula fovit ope.
Haec sua quo certis monstraret limina signis,
Suspendit foribus lintea rubra suis.
Septima purpureos iam lux ostenderat ortus,
Quae solet officiis festa vacare piis:
Martius aere cavo vastam sonus impulit urbem,
Quae cecidit raucae territa voce tubae.
Fit fragor, irrumpunt aditus, populosque trucidant,
Et miseras haurit fervida flamma domos.
Ipse tamen soli viduae dux parcere iussit,
Ereptae et flammis est domus, et domina.
Sic ubi iam senis annorum millibus actis
Lux festa optatum proferet Orbe iubar:

Cumque tubae strepitu rerum natura fatiscet,
Et passim extremis ignibus hausta fluet:
Tunc quicumque domo fovit te Christe, tuosque,
Atque dedit fidei conscia signa suae:
Illum adeo cunctis servatum impune periclis
Excipies regnis Christe benigne tuis.
Ergo erit illa dies qua consuetudo vicissim
Hanc tibi, teque illi iunget in arce poli?
Tunc et quae fuerat anima tibi dulcior ipsa,
Aut si quid dulci dulcius est anima,
Ante tuos vultus, summique ante ora parentis
Cum casta stabit cincta latus subole.
Quare nunc lacrimis cesses urgere beatam,
Ad miseros tantum sunt dolor, et lachrimae.
Aspice, quae gentes in te unum lumina vertant?
Omnis cura ducis mente ferenda tua est.
Quin gravibus servas tua pectora rebus, et audes,
AErumnas sacra voce levare tuas.
Si lacrimae possent extinctis reddere vitam,
Huic esset lacrimis reddita vita tuis.
Sed lacrimis ea sors est inconcessa, dolorque
Iste nocet vivis, nec iuvat exanimes.
Si flenda est fortuna hominum, primordia certe
Vitae, non moris tempora flere decet.

Hei mihi, quid vita est, pelagus nisi triste malorum?
Sola malis hominum mors medicina venit.
Vive igitur, sociaeque tuae gratare salutem:
Quae subiit, merita est astra subire diu.

IN NATALEM Christi.

CUm vetus Isacides cunctos vocat ordine natos,
Haec animi condit vota suprema sui.
Ergo tot incassum fusi periere labores,
Et tot pro patria, cum patriaque iacent?
Tempore parta salus, sed tempore transiit [(printer); sic: transit] illa,
Tunc ubi victores interiere viri.
Quid coma Simsonis, quid Aronis profuit ara?
Quid Gideon, et quid legifer ipse Moses?
Non venit auxilio Simson, Aronve, Mosesve,
Et quia nemo venit, tu mihi Christe veni.
A te vera salus surget, quae fine carebit,
Quam Mars non potuit, mors tua reddet opem,
Ergo salutiferum demittas aethere Natum
Summe pater nostrae sumere carnis opus.
Is genus Isacidum vinclis absolvet Averni,
Et dabit aerumnis, criminibusque modum.

Dixerat, et Fidei plenus sua lumina clausit,
Natali gaudens maxime Christe tuo:
Qualis salvifico pascens sua lumina vultu
Christe tuo, Simeon ultima fata subit.
Ergo dies aderat patribus persaepe vocatus,
Qua natum supera misit ab arce [(printer); sic: arve] Deus.
Ille sub intactae descendit Virginis alvum,
Ceu ros in molli vellere natus erat.
Namque ubi Iudaeam Midias evertere gentem
Optat, et huic Gideon obvia signa parat:
Signa prius caelo poscit, quo discere posset
Eventum pugnae, praesidiumque Dei.
Nec mora, per noctem tellus cum tota maneret
Arida: tum vitreo vellera sicca manent.
Mox vice mutata, riguo cum rore maderet
Omne solum noctu: vellera sicca manent.
Omine quo firmans animum, movet ocius arma,
Et monstrat, bellum qua velit arte geri.
Una tubam gestet, fragilem manus altera testam,
Sed tegat inclusam concava testa facem.
Hinc inflare tubas iubet, et confringere testas,
Cum primum pugnae copia facta foret.
Utque vident hostes, subito collisa latentem
Testa facem spargit, sed tuba rauca sonos.

Diffugiunt hostes sonitu, et splendore repulsi,
Et sine vi victa est maxima turba virum.
Omen in exemplo est: vincit sine viribus hostes
Christus, ubi Verbi dat tuba laeta sonos.
In cruce sed cum fractus erat velut arida testa,
Hic tum maiestas abdita luce micat.
Nemo hostes poterat superare, referre salutem,
Solus Christe tua tu nece victor eras,
In cruce marcebas, cum te Patris ira coquebat,
Terra ubi tota tuo sanguine sparsa madet.
Et cum tota iterum tellus fuit arida facta,
Solus caelesti rore beatus eras.
Sic fragili in testa summas Ecclesia dotes
Corpore mortali praedita, ferre solet.
Hanc ubi crux frangit, tum lux prius abdita, clare
Emicat, et summo fit manifesta die.
Arida labe sua est, sed Christi rore rigatur,
Quem, ceu concha patens, mente, fideque capit.
Scilicet hinc nascens tritas iuvat unio mentes,
Cum dicit maestis gaudia viva lo/gos.
Ergo ministerio dignum praestetis honorem,
Quod ceu rore pio credula corda rigat.
Nam qui Christe tuae consors cupit esse salutis,
Hauriat hinc sitiens nectar, et ambrosiam,

Nil his pro meritis nisi laudum praemia poscis,
Et factas pura mente, fideque preces.
Ut tamen et restent terris qui sacra ministrent:
AEquum est doctores aere iuvare pios.
Ergo quisque sacram deponens munera ad ARAM
Se Christi cunis munera ferre putet.
Sed vitae novitate novus tibi prodeat annus,
Sitque mali finis, principiumque boni.
Neve quiescentem sanctorum in pectore Christum.
Qua posuit cunas suaviter ille suas,
Nocti vagae turbate stryges: Si pellitis illum,
Hei mihi quam fuerit saeva timenda lues,
Quam multa Autumno, non certus ubi aestuat aer,
In silvis passim lapsa cadunt folia:
Multa virum sic trudit corpora ad Orcum,
Naturae et penitus tollere vincla solet.
Deservere patres nati, natosque parentes,
Et fugienti animae nullus amicus adest.
Exanimes noctu sine luce, et honore feruntur:
Poena haec contempta pro pietate venit.
Utque acido Baccho dissolvitur unio: fracti
Sic vestra pereunt improbitate pii.
Horum igitur vitam manibus deposcere vestris
Vult Deus, et poenis esse probare Deum.

Dum datur ergo sequi monita optima, quisque sequatur:
Differtur, numquam tollitur ira Dei.

IN DIE CIRCUMCIsionis Domini.

QUalis Iessides superum promissa revolvens
Concinit haec gratis ardua facta sonis:
Quod nos aspiciat nostrae sub imagine formae
Qui sit in aetherae conditor arce Deus:
Sic lux ista monet, cuncto quod tempore agendum est
Cum damus aeterno vota, precesque DEO:
Altius ut partam recolamus mente salutem,
Et resonet festo carmine festa dies.
Vidit Iessides Dominum de virgine natum,
Vidit et hunc natum virginis, esse Deum.
Quod caput inferni collidet calce Draconis,
Quodque lo/gos populis adfuit ipse suis.
Ergo genus Christi geminum, duplicesque parentes
Asserit, et fidei dat documenta suae.
Quod satus in nostra nos aspicit ipse figura,
Qui Deus, et mundi totius auctor erat.

Cur igitur Christo sese opposuere Tyranni,
Atque negant veri numen habere Dei?
Cur alii humanae tollunt discrimina formae,
Nec patrum fidei congrua verba sonant?
Ergo pii opponant pia dicta furoribus illis,
Et geminae credant stirpis habere genus.
Has tamen inter se caveas confundere dictis,
Si Christum recta vis retinere fide,
Ille igitur placido nascens nos aspicit ore,
Et noster dici gaudet, et esse Deus.
Is medio venit datus inter nosque, Patremque,
Iustitiaque tegit crimina nostra sua.
Ille et luctantes leti iam limine in ipso
Aspicit, et pro te proelia victor init.
Hei Patris effusos ob crimina sustinet aestus,
Mellea pro trepidis solvit et ora reis.
Quid? non [(printer); sic: Quid non] ille tuae se fers in imagine [(printer); sic: fert imagine] formae,
Cum testa incisus sanguine membra rigat:
Cum prostratus humi vultus iacet ante Parentis,
Sudor et e sancta carne cruentus abit. [(printer); sic: Sudor et e sancta palmas distenditur ambas, / Cum trabe funesta carne cruentus abit.]
Cum trabe funesta palmas distenditur ambas, [(transcriber); sic: ?]
Et fluit e membris hinc cruor, inde latex.
Hanc igitur formam gerit, ut dans luvtra Parenti
Nos pretio redimat sanguinis ipse sui.

Hanc gerit, ut poenas in sese transferat unum
Impia quas merita est vita subire tua.
Denique nostra refert extincta cadavera leto,
Cum premeret gelidam morte solutus humum.
Inde sua forma nos induit ille vicissim,
Nempe nova vita, iustitiaque Dei.
Nam Deus est, et habet numen caeleste, nec ipso
Patre minor caeli possidet imperium.
Ille tuae formae mortis caligine pressae
Splendorem formae donat habere suae.
Hanc tibi si donat, tunc quae stabula atra colubri
Pectora erant, fiunt lucida templa Dei.
Quis verbis igitur poterit res vincere tantas?
O quantum est hominis sumere membra Deum.
Quid sumus ah miseri, si non solatia restent,
Humanam formam quod lo/gos ipse gerat.
Ni tamen aspiceret nos tectus imagine nostra,
Fulgorem poterat quis tolerare Dei?
Sic nos Christe Deus tamen aspicis aethere ab alto
Cum discunt vocem pectora nostra tuam.
Tum radios lucis divinae accendis, et auges
Notitiam Patris, notitiamque tui.
Ergo exercitiis opus est, atque arte magistra,
Et conferre aliis mutua sensa iuvat.

Quare iudicio qui se submittere nostro
Gaudet, et a studiis nomen habere bonis:
Ille suum nomen fuerit si forte professus,
Huic erit officii cura parata mei.
Tu nos Christe doce nobis incognita: tuque
Cor Patris ostendas edite corde Patris.

IDYLLION IN OBItum D. Philippi Melanthonis.

FLosculus e nigra tellure creatus in auras
Occidit, exsequias ferte frequenter apes.
Flete pii flores, foliisque inscribite luctus,
Tu quoque litterulas dic Hyacinthe tuas:
Omnes quae Libani frondetis collibus herbae:
Tu tamen ante alias florida ruta dole.
Non fuit in terris apibus flos gratior umquam,
Progenuit foliis tam pia mella suis.
E foliis gratos Respublica sensit odores,
Vitaque confectos venit in alveolos.
Heu valeant quotquot foliis insecta peresis
Hinc sugunt odiis saeva alimenta suis.

Lucifugae blattae, vespaeque ante ora strepentes,
Et qui Libanias turbat Asylus apes,
Aut qui non paribus Crabro se immiscuit armis,
Quique aliena piger pabula fucus edit,
Aut picturatis Eruca in pellibus errans,
Eque luto volitans musca per ora virum.
Et vos obscenae volucres, pecudesque valete,
Foedantes vestro germina sacra fimo.
Quae pede gallino, quae calce rudentis aselli
Eruitis virides per nemus omne comas.
Vos tamen ille omnes tam parvus pavit in umbra,
Sic multis probitas officiosa nocet.
Valle sub Elysia sacra nemus arbore frondet,
Laetaque selectis floribus arva virent.
Si qua fides veterum, locus ille salubribus herbis
Est datus, obscenae quo prohibentur aves.
Illic assidue libant examina rorem,
Et virides laedit bestia nulla comas.
Regnat amor florum, et generandi gloria mellis,
Et venit a leni murmure facta quies.
Flosculus hic, inter beneolentes consitus herbas,
In sua mellificas germina vertit apes.
Inque Deo occultam degit sub cespite vitam,
Nec metuit fucos in sua fata leves.

Sed folia in cedri servatur marcida cistis,
Ne pereant saevis illa, vel illa notis.
Et Sol iustitiae vernos cum proferet ortus,
Flos etiam virides proferet ille comas.
Sicca tamen radix parva componitur urna,
Qua lapis ex ipso nomine carmen habet.
Spargite humum lacrimis, iacet hic flos febre perustus,
Quem nigra terra dedit, mons tegit albus humo.
Felix illa apis est, quae non ingrata laboris
Hinc pia ab innocuis mella bibit foliis.
Sed quam desit odor foliis, quam gratia flori,
Silva prius foliis, flore carebit humus.

Elegia in mortem DUCIS ADOLPHI FIlii Illustrissimi Principis AUGUSTI, Ducis Saxoniae, Electoris etc.

DUm flos illustris reginae occumbit Adolphus,
Regiae flos maestas dic Hyacinthe notas.
Vix illum ostendit terris DEUS: ecce reptente
Floribus invisus decutit Auster humi.
Sic rosa, quam tepidi vix parturit aura Favoni,
Mane viret, languet vespere, nocte cadit.
Parvus erat: sed non parva est iactura: minutum est
Heroe imperium, nos duce, prole parens.
Tempore quo terram mos est producere flores,
Hic flos demissus colla recondit humi.
Sed pater Augustus ceu vinci nescia palma est,
Ac oleae speciem regia mater habet.
Non animo fracti laxant sua frena dolori:
Parendum est fati legibus, atque Deo.
Hunc iam principibus permixtum credit Olympo,
Atque aviam, et vultum cernere regis avi:
Aut in complexus fratrum se fundere, et ipsi
Oscula Mauricio ferre, referre duci.
Scit pueris caelum deberi: ac esse beatos
Hoc mage, quo citius sidera morte petant.

ELEGIA IN HONOREM NUptiarum, honesti ac industrii Juvenis, Dn. Martini Iusti, ac honestissimae virginis, Concordiae, Clarissimi viri, pietate, virtute, eruditione, eloquentia, et prudentia praestantis, Dn. Pauli Papae, Consulis Reipublicae Missensis, filiae.

CUm Deus ex nullo finxisset semine mundum,
Quaeque sua mundum corpora lege replent:
Prima velut fulgens in Nato ostendit imago:
Tunc obiere suas ordine quaeque vices.
Ardua convexi lucebat fabrica caeli,
Auricomo mediam Sole terente viam.
Terra Dei iussu sine rastri ac vomeris usu
Proventu vario stabat onusta sinum.
Grana tulit culmus, poma arbor, gramina campus,
Ac avium sonuit dulcibus aura modis:
Frondeaque hirsutae carpebant lustra figurae,
Iunctaque erat species cum pare quaeque suo:
Terga maris canos volvebant caerula fluctus,
Ludebantque cavo squamea monstra sinu.
HIS rectrix natura data est, quae corporis usu
Praedita, quaeque Dei semper imago foret.

AEmula quae mentis luce, ac bonitate magistri
In mundo exprimeret congrua facta Deo:
Et quae prae reliquis famam gestaret honestam,
In qua se ferret natus in orbe Deus.
SED cur, prae reliquis cum dotibus altior esset,
Inferior reliquis coniuge cassus eat;
Solus homo generis defectu obscurior ibat,
Qui potior generis conditione fuit.
ERGO ut vidit opes, quas ipsi tradidit auctor,
Et socia, ac haeres non tamen esset opum:
Credibile est tales agitasse in pectore sensus,
Cum membra in viridi deposuisset humo.
Quanta novo species, quis et ordo, et gratia mundo,
Quem Deus ex nullo semine finxit, inest;
Si domus haec servit mihi: quae dare iura valebo,
Quando sagace carens pectore cultor abest;
Quis decus, ac usum expendens, auctoris et artem,
In laudem auctoris dulce movebit opus?
Nulla mihi soli est mundum lustrare voluptas,
Si socia indigeam cui mea sensa feram.
Non bene res sacras privata scientia claudit;
In coetu laudes convenit esse Dei.
Hic, illicque pares habitant; Ego solus ad omnes
In sterili vitam conditione traham?

Tota pares cernit inter se ludere tellus,
Non prodest uni tota sed illa viro.
Ipse tamen solus rationem reddere rerum,
Et possum solus dicere grata Deo.
ECCE viro tales versanti in pectore curas
Ima, volente Deo, venit in ossa sopor.
Cui costam eripiens, ubi crates pectoris haerent,
Feminei formam corporis inde parat:
Costa quod amborum socialem denotat usum,
Fixa viri in media quae regione stetit;
Non maris ex capite aut pedibus genus exstitit illud,
Ne dominae, aut servae nomen habere putes.
HANC Deus ut vitae consortem adduxit Adamo:
His uti dictis visus Adamus erat:
Nosco meam speciem, mea nosco viscera, et ossa,
Pectoris haec magna est pars, et imago mei.
Forma sua est mundo: Sed ni mihi mutuus usus
Huius erit tecum, quid mihi mundus erit,
Quid, nisi fors animi ac oculorum pastus inanis,
Quem dum percipio, fenore cassus abit.
Non venit ex rebus nisi cum consorte voluptas,
Et partita placent gaudia, sola tacent.
Tu mihi mundus eris, quo cor, quo lumina pascam,
Nulla ibit sine te nox mihi, nulla dies.

Illa tenet firmum socialis copula nexum,
Cui verbo imposuit vincula certa Deus.
Quid ductore Deo, aut thalami quid praeside maius;
Nupta vel auctoris nomine sacra viro est.
SIC tibi IUSTE diem iustus Deus ire serenis
Iussit equis, voto quo potiare tuo:
Et tibi det, tuque ipse fidem des more iugali
Quam sociam adduxit sub tua iura Deus,
Namque Dei socer ipse vicem subiturus ad aram
Implicuit natae brachia nexa tuis.
Hanc ut ames, ritus monet, et data pignora dextris,
Cum duo nunc sitis mentibus una caro.
Nunc tibi respondet nomen CONCORDIA facto,
Dulce tuum est nomen, dulcius omen erit.
Nempe dat accessum parvis concordia rebus;
Coniugibus primis, crescite, Numen ait.
Crescite, et omne genus generi vos subdite vestro:
Orbis erit vester, quicquid et Orbis habet.
Haec socer adiunxit genero supremus Adamo,
Cum sociam huic pacto foedere iunxit Evam.
Ut tamen amissa est patrum doctrina sacrorum:
Res aliquas umbris carmina prisca monent.
Namque Deos fingunt taedas celebrare potentum,
Et sua non uno mittere dona modo.

Pallas dat collo decus auro, atque arte peractum;
Ut sit corporibus pulchra figura, Venus;
Res, et opes quibus usus eget dat regia Iuno;
Mars ad tutelam comparat arma ducum.
Sic Musae celebrant largi connubia Cadmi;
Parcus opum parcis laudibus auctus erit.
Sed vere Deus est donis et numine praesens,
Cum rectis colitur legibus ordo Dei.
Vera ferunt igitur Vates, sed imagine velant;
His proprium est taedis voce favere sacris.
Non choreae, aut cantus sonuere ad furta Leandri,
Nec Vates socium praedicat ore torum.
Vult Deus humanos hac ire propagine coetus;
Non igitur casti cesset amoris opus.
Inter sese animas firma coalescere pace,
Sit licet in gemino corpore vita, iubet.
TE quoque cum sponsa similis concordia iunget,
Nam res cum sponsae nomine iuncta venit.
Dignus es hanc lecti in partem transferre puellam:
Dignaque virgo tui IUSTE reperta tori est.
Ars tibi miscendis in iusto pondere succis,
Cum lassis medicam formula scribit opem.
Virtutum radix pietas tibi lumina praefert,
Reddis et in factis credita verba Dei.

Namque Dei natus regit intus pectora Flatu,
Format et ad motus assimilata suos.
Virginis haec movere animum, et movere parentes;
Nam similis similem gaudet habere sibi,
Gloria feminei sexus et imago pudoris
Mater eam docuit caelica iussa sequi.
Seminaque officii cum lacte in pectora fudit,
Imbuit et formis ora tenella precum.
QUA te laude feram, qui gaudes nomine Papae,
Saxonici cultor PAULE diserte fori?
Cui frons nube carens est recti pectoris index,
Quoque suam sedem pectore candor habet.
Annuus et tutor fasces geris urbe Mysena,
Quae fidei credit publica iura tuae.
Nam partes sequeris meliorum semper, et artes,
Nec linguam, ac animam vendis amore lucri.
Quis cultum ingenii referat sollertis, et artes
Quas magna hausisti sedulitate bonas?
Gloria, resque amplae tibi sunt in limine praesto
Desuper eventum dante favore Dei.
Qui placido talem genuisti numine natam,
Quae specie morum sidus in urbe micat.
Forma rotunda caput, crines color aureus ornat,
Ora rosas vincunt, liliaque alba genae.

Quid gestus memorem, et missas in tempore voces?
Multa loqui suadet gratia, pauca pudor:
Verba quidem ratio parit, ac pudor edit ab ore
Nil nisi quod possit virginis esse decus.
Parva quidem haec possit censeri gratia rerum
In qua non solidi fructus honoris inest:
Ni mens culta Dei verbo, et sanata voluntas
Flamine, sit Christo nixa tenace fide.
Unde novi officii cultrix, vitaeque modestae
Efficeret numeris cetera plena suis.
Saepe patrum referunt praestantia pignora mores,
Quaque sua est radix indole, ramus erit.
Quos igitur nunc Iuste tuo das pectore plausus?
Talis virgo tui flagrat amore tori.
An praeferre velis huic quae bona suscipit Orbis?
Haec vere bona sunt cum pietate pudor.
Nam bona si mentis tecum haec in mente revolvis:
Vota tua eventus obtinuisse vides.
Et spem res superat, nec quo se extendere possit
Ulterius cupidi pectoris ardor habet.
ERGO quod instituis consulto numine Christi,
Perfice, nec lento pectore differ, opus.
Qui simili fato vos iungit, ab aethere vobis
Coniugii primi fautor, et auctor adest.

Suscipe nupta virum, et complectere amanter amantem;
Sponse preme ad caras ora sonora genas.
Non tibi fomentis opus est ex rebus odoris;
In promptu est, vulnus quae liget arte tuum.
Ipsa manu corpus lassum, ac cor voce levabit
Iuncta tuo lateri corpore, mente, fide.
Ipsa, favente Deo, faciet te prole parentem,
Vitis in exemplum pignora cara ferens.
Quaeque fides animos primo coniunxit amore,
Et tetigit prima pectora casta face:
Haec rata legitimae conservet foedera flammae;
Namque fidem pactam vult Deus esse ratam.
Ut quae casta suo Deus ambit pectora nexu,
Nil trahat a nexu mors nisi sera suo.
Turturibus propria est concordia, litis egestas:
Si sponsae reputes nomina, turtur erit.

ELEGIA IN NUPTIIS CL. VIri, Balthasaris Droseni, I. V. D.

MUlta viae tuleras, et taedia multa laborum,
Ut capias summum iure in utroque gradum.

Ecce potens voti factus, te sternis ad aram
Balthasar, et solvis debita vota Deo:
Cui, cum iustitiae sis praeco, idemque sacerdos,
Et legum doctor vincula legis ames:
Palma datur, virgo, confecti insigne laboris,
Cui sine labe fides, et sine sorde genus.
Verba gregi sacro Goslaride fecit in urbe
Nomina Macrini clara Iacobus habens.
Sponsa satu tanti patris, matrisque pudicae
Edita de Christi nomina matre gerit.
Virginis in gestu est pietatis imago paternae,
Et praesens habitat pectora casta Deus:
Ergo regens operas scribarum in Principis aula
Hanc socio gaudes nectere iure tibi.
Saepe loco abstractos Deus ad iuga contrahit una,
E geminisque unum mentibus esse facit.
Sic licet es varia distentus mole laborum,
Hanc tamen externa ducis ab urbe domum.
Quam bene consuluit casto Deus aequus amori:
Numine quod cepit, numine cedit opus.
Felices igitur: tali vir virgine: tali
Virgo viro: o longos vivite uterque dies.
Turturis exemplo flammae indulgete iugali:
Namque probat lecti gaudia casta Deus.

Elegia IN NUPTIIS DN. VIri Graulli Iurisconsulti.

VUlt DEUS in nobis sensum lucere pudoris,
Quo sine nemo potest foedus habere Dei.
Omnes, hei, trahimus miseris in casibus aevum:
ERgo Dei assidua voce petamus opem.
Quis petet huius opem, nisi qui discernat eundem
A grege qui Stygio foedus in amne latet?
Sed cum nos homines proprium formarit ad instar:
Poscitur a nobis Vita pudore gravis.
Mos erat, ut nuptas genialis fascia cingat,
Quae monuit certos esse in amore modos.
Res infesta Deo est sine lege, sine ordine flamma:
Exprimit infernum foeda libido gregem.
Ipsi fructus abest: odio sed Numinis ardens
Humano generi subdit in ossa faces.
A domino acceptam dominus pluit aethere flammam,
Cum iubet aequari moenia quinque solo.
Namque Dei natus poenae fuit ipse minister,
A patre coniciens tradita tela suo.
SED ne luxuries homini sit causa ruinae:
Instituit lecti foedera casta DEUS.

Vult igitur subolem gigni, sed in ordine certo:
Nec nisi lege Dei corpora iuncta placent.
Cum producta foret natura ex corpore constans,
Quae bona, quaeque sagax, esset imago Dei:
Quaeque gerat formam, quali se ferret in orbe
Filius assumens debile carnis opus:
Mox consulta Deus profert interprete Nato,
Ne sine legitima compare degat homo.
Namque domus e casta vult sacrum excerpere coetum,
Qui foveat cultum, notitiamque Dei.
Ergo tori ritum Paradisi in lumine sanxit,
Et duo sunt facti mentibus una caro.
HUIUS consilio submittis pectora VITE,
Et CHARIN in foedus connubiale vocas.
Funcius huic genitor, dum fata, Deusque sinebant,
In Phylira gemini gloria iuris erat.
Vir pietate gravis, magnumque ad numina caeli
Respectum, in dubia lite vocatus, habens.
Tuque colens artes Themidis, lancemque repulsae
Virginis e terris ad vaga signa poli:
Patre satam tanto tibi iungis foedere lecti,
Et legis legum vincula cultor amas.
Quanta tibi accedet de virgine gloria tali,
Cui prima est pietas cura, secunda pudor?

Vera nec a ceris, nec censu gloria pendet:
Rectius a propria est integritate decus.
Huic cum lacte suo genetrix in pectora fudit
Semina virtutum, notitiaeque DEI.
Hinc affixa colo, luxus ac otia vitat,
Aut voluit sacros mente, oculisve libros.
Et sine labe gerit mores, sine sorde figuram:
Colla ebori certant, labra, genaeque rosis.
Exemplisque domi natis, instructaque dictis
Officium ante homines, et colit ante DEUM.
Praedita tot donis, flexit te VITE: manumque
Ante aras manui nectit amore Charis.
O contracta DEI, motu sacra vincula lecti,
Vincula, quae nisi mors solvere nemo potest.
ERGO tuis faveo sermone ac pectore vinclis,
Quae DEUS, et castus conciliavit amor.
Hic calida astringit vota intra saepta pudoris,
Affectusque vago non sinit ire gradu.
Hinc res humanae ducunt sibi semina: et urbes
Hinc ceu continui foederis orbe vigent.
Quaerite concessos in amore, et carpite fructus,
Ac eat ex vestro multa propago toro.
Ceu vites ulmum, sic VITE amplectere sponsam,
Non ut onus, sed honos, nec sit amaror amor,

Exemplum fidei tibi sit cum compare turtur:
Officiis certes, ac ut ameris, ames.

ELEGIA IN NUPTIIS DN. BEnedicti Arnoldi.

DUm thalamos Benedicte paras, et supplicis instar
Magdalis ante aram dat tibi virgo fidem:
Vota tuis votis addo mea, quamlibet absens:
Non peragunt linguae carmina missa vicem,
Casta tori semper celebrarunt vincula vates;
Sed nullum testem fert inhonestus amor.
Nempe pedem ad Cadmi tulerant connubia Musae,
Et dederant fausto carmina facta toro.
Sic thalamum Pelei finxit celebrasse vetustas,
Et sua coniugibus dona tulisse, deos.
Ipsa Venus formam dedit: inde monilia Pallas:
Divitias Iuno: bellicus arma deus.
Umbra notat, taedis contractis iure favere,
Munificum et castis semper adesse, DEUM.
Luce Patrum amissa, facilis gens tradidit umbras,
Quae veri quaedam signa latenter habent.

Sic ubi nulla malum datur evitare potestas,
Machinaque inducit versa repente deos:
Signat Adae casum, cui praesto in limine mortis
Spes de virgineo semine facta, fuit.
Iupiter AEthiopum celebrat convivia terris:
Hospes Abrae in Mambra Filius ipse Dei est.
Vertit aquam praesens in vitea [(printer); sic: vitrea] pocula Christus:
Quod fecit, donis afficit auctor opus.
Vult ex stirpe pia sibi sacrum excerpere coetum:
Hinc geminos unum mandat inire torum.
Ergo lege Dei tibi MAGDALIS addita consors
Proferat in casto pignora cara toro.
Seu genus, aut mores spectes: ea digna feretur
Cui reddas socio rursus amore vicem.
Mente pudicitiam, prae se fert fronte pudorem:
Inque animo sedem gaudet habere Deus.
Illa suis igitur tibi dotibus addet honorem,
Ceu decori est ulmo vitis opima suo.
Tuque tuam vitem velut ulmus robore fulci:
Haec tibi lenimen, tuque levamen eris.
Nam virtute viri sumus: et qui maior habetur,
Vi tenuem debet vi relevare sua.
Te fovet illustris moderator, et auribus edit,
Ac credit sensus quos habet ipse, tuis.

Fata igitur vobis annos: et Copia largo
Fundat opes cornu: sors operosa decus.
Maxima laus placuisse duci, cui maxima laus est:
HANC famam factis provehe: prole genus.

ELEGIA IN NUPTIIS CL. VIRI Dn. Martini Crumcrugeri, I. V. D.

PAngite Martini taedis nova carmina Musae;
Qui coluit Musas, dignus et ille coli est.
AEqua suas puero Pallas bene tradidit artes,
Et res quas scriptis utraque lingua tenet.
Auctus ut es annis, is honoribus auctus, et arte est,
Suscipiens summum iure in utroque gradum.
Hinc legum fontes examine pensat acuto,
Et vi depressos iure favente levat.
SED qui vult Themidis studiorum cultor haberi,
Huic domus oracli debet habere vicem.
Nempe ut responsum de iure rogantibus edat,
Mellea pro causis solvat et ora bonis.
NON igitur casu (non sunt pia vincula casu,)
Sed fato in thalamos iuncta SIBYLLA venit.

Consiliumque Dei nomen fatale Sibyllae
Significans, omen dulce latenter habet.
Nunc domus oraclum tua fit: qua nempe Sibylla
Te de consilio submonet ipsa Dei.
Is quia consilio mirando sanxit in horto,
Quod pare quae careat, non bona vita foret.
Condidit ergo duos, ut gens pia crescat ab illis,
Inque aliquo coetu laus sonet ampla Dei.
Lege Dei iuncti sunt mas et femina tantum,
Ut sit amor constans ordine, et aequus amor.
Notitiesque pii stimuli, legumque pudoris,
Ipsaque mens hominis, det quasi signa Dei.
Et maris ad sociam favor, est quaedam umbra favoris
Ad massam quam fert Filius ipse Dei.
Hinc etiam Canae fuit ad conubia praesens,
Inque meri laticem pocula vertit aquae.
Praebet adhuc vinum mensae, et solatia menti,
Praesentemque vident limina casta Deum.
ERGO tuos, Martine, Deus direxit amores,
Dum venit in thalamos casta Sibylla tuos:
Cui genus, et virtus, et formae gratia, et aevi,
Et culti gestus, et sine labe pudor.
Talia nunc tollunt una conubia voce
Felicesque ambos femina, virque vocant.

Quos amor in lecto iunxit fataliter uno,
Non nisi fatalis solvat utrimque dies.

ELEGIA NUptialis.

NOn Deus est oculis, nec sensibus obvius ullis,
Sed quia mens tantum est, mente videndus erit.
Vult igitur talis, qualem Lex edita pingit
Non alia agnosci cum ratione Deus.
Nempe bonum, castumque bonis, castisque faventem,
Vindice qui flamma turpia facta premat.
Indidit is nostrae virtutum semina menti,
Ut qualis Deus est, monstret imago Dei.
Vult a spiritibus discerni prava secutis:
Discrimen vero cura pudica facit.
Et quod in humana curam hanc quoque gente requirat,
Nunc faciam duplici cum ratione fidem.
Edit in incertos quod dira exempla calores:
Quodque homines Furiae sub vaga vota trahunt.
Non ut more hominum iuvet ipsas blanda voluptas,
Sed sit clade hominum mens violata Dei.
Ergo Dei patefacta probat sententia utrumque,
Ut sit amor, sed sit lege revinctus amor.

Hinc thalami sanxit ritum, ut mas unus, et una,
Femina sint iuncti mentibus una caro.
Ut generent natos, sitque igni casta medela,
Nec varius pecudum more vagetur amor.
Hocque modo coetus tot sacer Orbe legatur,
Et castam mentem gens sciat esse Deum.
Huncque statum vitae repetita lege tabellis
Obice ceu valli muniit ipse Deus:
Damnavitque faces turpes, poenisque per Orbem
Arguit, hanc legem, quam tulit, esse ratam.
Mos erat ut nuptas genialis fascia cingat,
Ut doceat, metas esse in amore suas.
Semper opus taedae solemni est more peractum,
Adque aram supplex tradita sponsa viro est.
Ergo toro iunctam leni vir tractet ab arte:
Parcere supplicibus mens generosa solet.
Sic adducta datur sponso gens credula Christo:
Is iacet ante aram, placat et ore patrem.
Cur tamen humani gregis incrementa duorum
Officio fieri vult pia cura Dei?
Esse sacrum coetum vult huius in ordine vitae,
In sociaque hominum conditione legi.
Utque amor ad leges esset restrictus honestas:
Et moneat flammae nos pie Christe tuae.

Flagras nempe tuae, quam gestas Numine, massae,
Huicque fide insertis pabula viva refers.
Inque his res similes effuso Flamine praestas,
Quas geris in massa plenus honore tua.
O sacer, ac hominum vere antiquissimus ordo:
Quid simile his studiis innuba vita docet?
Vita soluta toro plerumque obnoxia flammae est,
Dat metam flammae vita ligata toro.
Sanxit enim arcano decreto trina potestas
Gignendi ut certa lege regatur opus:
Aut super illicita transire libidine in iram,
Et mulcta sceleri ponere velle modum.
Namque Dei natus poenae fuit ipse minister
Cum Sodomen delent sulphura sparsa polo.
Hisque erat instructus telis a patre calente:
Infelix certe est qui calet igne vago.
Ira Dei ex poenis, favor ex mercede probatur:
Et cumulat donis pectora casta Deus.
Ergo Dei contra ius damnat coniugis usum
Praesul Aventini degener ille iugi.
Magnaque in exitium cultorum examina mergit,
Nescia qui taedae furta iugalis amant.
Expers vita tori, et prava usurpatio cenae,
Si nescis, Latii sunt duo fulcra lupi.

His tandem opposuit verbum caeleste Lutherus,
Quae fulcra Herculeam non timuere manum.
Perculit haec scriptis, et inania sacra refellit,
Dum trifida ex uncto serta movet capite.
Huic operam adiunxit virtute Mathesius acri
Praeditus: et quorum nomina fama tenet.
Is fuit interpres sacer, atque ex valle tonabat
In septem montes impia Roma tuos.
Cuius erant mores, qualis facundia: nam sic
Mortem obiit, vitae qualia iura dedit.
Nominis, ingeniique haeres tu Iane paterni
Paeoniae exerces optimus artis opem.
Et cita Parcarum medicamine fila moraris,
Deliciae Charitum, Pieridumque decus.
Sed patris observata legis vestigia PAULE,
Praeceptisque sonant pulpita sacra tuis.
Virtutemque fidemque pias proponis ad aures,
Unde salus, quae sit vita beata doces.
Quid memorem, Latiae linguae te iungere Graiam,
Nec Phoebo, at Christo carmina digna loqui.
Et tu iura Dei ducis potiora statutis
Quae Latia dictat fur, et adulter homo.
Exemploque patrum vinclo das colla iugali,
Per verbum strinxit quod Deus ipse suum.

Sic genita de stirpe virum qui sacra ferebant,
Pontificum evertit nunc quoque Christus opes.
Nam de Vate satus patre, natam e Vate parente
In partem recipis, numine dante, tori:
Listhenio natam cuius sermonibus aures
Praebet et Augustus, iunctaque parte tori.
Huius nata tibi, vitae comes, atque salutis
Margaris a gemmae nomine dicta, datur,
Hanc gemmam pretio redime, et laetare redempta,
Nam gemmam hanc offert institor ipse Deus.
Parva quidem est censu, sed moribus ampla pudicis:
Huic pro dote solent pectoris esse bona.
Conciliat probitas, non forma, aut census amorem,
Cum pudor in corde est, tunc placet oris honos.
Prae se fert animi decus, et non extera dona,
Ars, pietas, bona sunt firma, caduca color.
Per vicos urbis ad se trahit acria plebis
Lumina, tam placide fertque refertque gradus,
Et Iunonis habet mores, Venerisque figuram,
Labra rosas vincunt, liliaque alba manus.
Aut affixa colo est operum studiosa Minervae,
Aut voluit sacros mente oculisve libros.
Exemplisque domi natis ab utroque parente
Officia erga homines percipit, atque Deum.

Ergo tuae faveo verbis et pectore taedae,
Utque tibi, et socero spiret honesta, precor.
Utque patrem, et socerum doctrinae in munere praestas:
In vitae officiis sic et utrumque refer.
Quam bene conveniunt vites, ac ulmus in unum
Et qualem vitam cum pare turtur habet:
Tale suis referant exemplum moribus ambo:
Ipse probat lecti gaudia casta Deus.
Ac ex stirpe pia sibi coetum excerpit amicum,
Vultque patres natis tradere sacra suis.
Hoc tu consilio, et Christo duce, clare Mathesi,
Margarin in thalami foedera casta vocas.
Et velut arte sacra, sic mox et prole creata
Agmina producas religiosa Deo.
Si tamen eveniet quid amari, absiste moveri,
Nam semper castis numina casta favent.

ELEGIA IN DIE EPIphaniorum.

PUlchrior e caelo species non ulla reluxit,
Quam cum de Nato solveret ora Pater,
STANS fluvii in ripa, cui Flamen more columbae
Vertice stat summo, caro propago mea est.

Huic tribuat gens cuncta fidem mea iussa docenti,
Quae feret, e nostro pectore iussa feret.
ARGUIT hic sonitus, nobis oracula tradi,
Quae captu assequitur non ratio ulla suo.
Sed sensa ex triplici proferri arcana senatu,
In Patris aeterni condita sensa sinu.
Haec iussit tabulis mandari, Et semper in illis
Filius ad coetus fert sua dicta pios.
ERGO modos fandi, ac artes cognoscere par est,
Quae scriptis addunt lumina clara sacris.
Quo magis est arti cura impendenda disertae,
Dum certum es artem velle, et amare Deum.
ERGO ratas sedes ubi munia possit obire,
Eventumque operis, quas probat ipse, dabit.
Hac spe suffulti nostra in statione manemus,
Et quemque officii carpere pensa iuvat.
SED pars officii est, studii explorare iuventae,
An teneant artes ordine quasque suo:
Ne temere invadant sacratae munia sortis,
Vix aliqua instructi voce, sed arte rudes:
Et res in medium promant sine teste, vel umbras,
Per quas Religio sollicitata cadit.
Ceu subito e terra natus grex ille Gigantum
Movit in aeternos bella nefanda Deos.

Saepe ducum litui Doctorum ex litibus ardent,
Et foris accendit proelia rixa domi.
ERGO scholae morem teneo, et dare nomina mando,
Qui studii specimen forte probare volent.

ELEGIA AD DUCEM AUGUstum, Electorem Saxoniae, etc.

QUod mea Musa tuis Auguste remansit in oris,
Nec dominum mutat religiosa suum:
Causa pia est: Nam templa, scholas, et commoda pacis
Iure tegis, studio provehis, aere foves.
Hinc si laude parem tibi quaerere vellet in orbe:
Orbe peragrato non reperire queat.
Fama refert, Musas comites ducis Herculis esse;
Nam nisi sit virtus carmine nota: latet.
Cum tu notitia Christi sis Hercule maior:
Praeco tuae laudis carmine Maior erit.
Mortales Auguste sumus; iacturaque vitae
Laude rependenda est, ingeniique bonis.
Sed quia flos procerum es, spiret tua gratia Musis:
Sic mihi, sic laudi consulis ipse tuae.