I. N. I. TRACTATUS THEOLOGICO-NOMICO-POLITICUS DE MENDICANTIBUS VALIDIS, IN QUO De officio Magistratuum circa pauperes, eorum cura et sustentatione; eleemosynarum distributione; exulantibus Lutheranis, vagantibus Scholaribus corumque studiis et stipendiis; otio et mendicitate licita et illicita, Ordinibus mendicantium Religiosorum, Zigenis, erronibus; aliisque impostoribus, variis illorum fraudibus ac technis. item de modis coercendi, censuraa publica, operis publicis, ergasteriis, et de poenis falsariorum ac stellionum etc. disseritur, Ex fontibus sacrae Scripturae, gentium moribus, iure Iustinianeo et Imperii Recessibus Principumque statutis depromptus, OPERA ET STUDIO AHASVERI FRITSCHI, Ubi non consulitur paupertati, ibi actum est de Republica. Accessit in gratiam studiosae iuventutis D. Andreae Dinneri, ICti Altorphini commentatiuncula de iustorerum pretio etc. IENAE, Typis et Sumptibus Sengenwaldianis, ANNO M DC LIX.

I. N. I. s013 HTML-Text

SUMMARIA.

SUMMARIA.

Pauperes semper nobiscum habemus. num. 1.3 Int ellectus cap. 14, vers. 7. Marci. n. 2.

Eleemosynas dare non est res meri arbitrii.

Probatur SS. dictis. n. 4.

Princ pibus cura pauperum incumbit. n. 5.

Liber alitae Principum recte exercenda n. 6.

Veteres Ebraeipauperes foverunt. n. 7.

Probatur exemplo. n 8.

Rationes quae Principem moveant ad curam paupertatis n. 9. 10. 11. 12. 17.

Res publicae felices, quae pauperes foverunt n. 14.

Contr à infelices, quae deseruerunt, n. 17.

Deus ipse insignem pauperum curam gerit. n. 18.

SUMMARIA.

Resp. constat pauperibus aeque ac divitibus. num. 1.

Circa pauperum curam multis modis peccatur. n. 2.

Cura pauperum recte instituenda. n. 3

Pia veterum liberalitas. n. 4. 5. 6. 9.

Episcopi olim fuere eleemosynarum distributores. n. 7.

Prima pauperum cura in ptochotrophiis. n. 8.

Bona Ecclesiastic a pauperibus restituenda. n. 10.

Curatores et Oeconomi Xenodochiorum fideles constituendi. n. 11. 12. 13. 14.

Sacrilegia huius saeculi. n. 15.

Aerarium sacrum instituendum. n. 16.

Modus colligendi eleemosynas. n. 17. 18. 19. et seqq.

Eleemosyna ex rapinis impia. n. 24. 25.

An in casus necessitatis sub ditis collectae eleemosynaria iure imponi possit? n. 27.

Rationes affirmativae, n. 28. 29.

Bona Ecclesiastica in casu nec essitatis collectario possunt. n. 33.

Ordinationum eleemosynariarum in Rep. necessitas. n. 34.

Indigentia hominum inaequalis. n. 35. De eleemosynis remissive. n 36.

SUMMARIA.

Continuatio. num. 1.

Mendicates qui dicantur. n. 2.

Differentia inter mendicitatem et paupertatem, n. 3.

Notatio vocis peni/a n. 4.

Paupertas per se non est reprehensibilis. n. 5.

Romanis et Gracis olim laudata. n. 6.

pgwxoi\ unde dicantur? ibid.

Mendicitatis divisio. n. 7.

Duo mendic cantium genera. n. 8.

Mendicitas licita quae talis. n. 9. 10.

Salva conscientia veris pauperibus non potest denegati eleemosyna n. 11.

Mendicitas Religiosorum anprobinda. n. 12.

Alia species mendicitatis licitae n. 13. 14.

Sententia Lutheihac dere. n. 15.

SUMMARIA.

Pauperum ac debilium in Rep. cura est habenda. num. 1.

Constitutiones imperii hac dere. n. 2.

Constitutio Electorio Saxonica. n. 3.

Novella Iustin. n. 4.

Atheniensium consutudo. n. 5.

Quis Magistratus mendicitatem publicam permittat. n. 6. 7. 8.

Constitutio Elector Saxon. n. 9. 10.

Quis in Academiis permittat mendicitatem 2. 11

Num Magistratus salva conscientia public am mendicitatem den offenen gassen-Bettel, prohibere possit. n. 12.

Rationes negantium. n. 13.

Intellectus Deut. 15. v. 4. n. 14. 15.

Rationes affirmantium. n. 16. et seqq.

Tempore Christi Resp. Iudaice arguitur. corrupta ob mendicitatem publicam n. 18.

Ius divinum, praxis Ecclesiae Apostolicae et primsvae prohibent mendicitatem n. 19. 20. 21.

Platonis lex de mendicis expellendis n. 23.

Caroli M. constitutio de iisdem. ibid.

Indecora est civitati mendicitas publica. n. 24.

Sententia Lutheri, Gerhardi et aliorum hac dere. n. 25. 26.

Respondetur ad contraria. n. 27.

Declaratur sententia negativa. n. 28.

Ordinatio Saxon-Elector. n. 19. 30.

Quae praecedere debeant concessionem mendicitatis publicae. n. 31.

Querela de neglectu huius legis. n. 32.

Anper egrini mendicantes simpliciter repellendi? n. 34.

Constitutiones Imperii et Saxon. n. 35.

Earum declaratio. n. 37. 38.

Necessitas non est subiesta legi. n. 39.

Ordinatio Polit. necssitatis casum excipit. n. 41.

Ordinario Magdeb. Polit. n. 42.

Anmendicis sine diplomate eleemosyna sit danda? n. 43.

Ordinationes imperii hac de re. n. 45.

Sententia B. Lutheri. n. 46.

Leges generaliter scribuntur. n. 47.

Iudex viva vox iuris, n. 48.

Declaratio constitutionum Impirii. n. 49. 52.

Notoria non egent probatione n. 50.

Praesumitur quis scire quae fiunt in vicinia. n. 51.

Testes non minorem fidem merentur quam instrumenta. n. 53.

Ocularis inspectio fidem facit infirmitatis n. 54.

Quid de obsoletis et antiquis mendicorum literis testimonialibus statuendum? n. 56. 57.

Cessante caussa benesicii cessat ipsum benesicium. n. 59

Privilegia amittuntur abusu. n. 60.

Abusus diplomatum. n. 61 68. 69.

Diplomata antiqua sunt suspecta. n. 62.

Ordinatio polit. magdeb. laudatur. n. 64.

Declaratio praecedentium. n. 65.

Sententia D. Chrysostomi hac de re. n. 66.

De mendicis è loginqua regione ad nos venientibus. n. 67.

Quo gravius subest fraudis periculum, eo cautius est agendum. n. 70.

Committenda res religioni Censoris vel Inquisitoris. n. 71.

Inquisitio fideliter instituenda. n. 72.

Diplomata bene consideranda. n. 73.

An mendici ad iuramentum admittendi? n. 74.

Iudex periuria cavere debet. n. 75.

Mendici suspecti ad tempus in vinculis contineri possunt. n. 77.

Ordinatio polit. Elector. Saxon. 78.

Quid statuendum in dubio. n. 79.

Melius est de misericor dia rationem reddere, quam de crudelitate. n 80.

Liberalitas Gentilium erga omnes n. 82.

An diversae religionis homines eleemosynis nostris sublevandi? n. 83. 85. 86. 87.

Satius est fideli quam infideli dare. n. 89.

Quantum pauperibus dandum? n. 90. 91.

Avaritia ac pleoneci/a hominum huius saeculi magna n. 92. 93. 94.

An sufficiat, si Nobilis vel dives pauperibus nummulum det? 95.

Inexplebilis mendicorum cupiditas, 97. 98.

Multi mendicitatem pro arte habent. n. 99.

Mendicantium liberi ad operas ac studia artium vocandi. n. 100.

Laudatur ordinatio Imperii. n. 101.

Neglectus harum Corstitionum. n. 103.

SUMMARIA.

Vita hominis ferro consentanea. num. 1.

In Rep. singuli suos habeant labores. n. 2.

Grave est in Rep. vel unum alere otiosum. n. 3.

Otium quare omnibus invisum. n. 4.

Est balneum ac pulvinar Sathanae. n. 5.

Inter quinque peccata Sodomae refertur. n. 6.

In SS. literis otium prohibitum legitur. n. 7.

Homo in creatione tribus praesidiis armatus est. n. 8.

Eleemosyna iustis laboribus ministranda. n. 9.

Otium et ignavia mendicitatis mater. n. 10. Ignavo non debetur panis. n. 12.

Mens otiosa non nisi mala parturit. n. 13.

Otia dant vitia, n. 14.

Otiosi ut pecudes vivunt. 15.

Severe in eos animadvertendum n. 16.

Cor otiosi instar molendini. n. 17.

Quae damnae civitatiex otio proullulent. n. 18. 19.

Atheniensium di/kh a)rgi/as2. n. 20.

Otiose hodie male foventur. n. 21.

Querela de otiosa malitia nostrae aetatis. n. 22.

SUMMARIA.

Otii ac desidiae comes et paupertas. num. 1.

Ex otiosis fiunt validi mendicantes. n. 2.

Improba mendicit as quae et quare odiosa. n. 3. 4. 5. 6. et seqq.

Eleemosyna non est saturis danda. n. 5.

Eleemosynae sunt deposita pietatis. n. 9.

Mendicorum delectus est habendus. n. 10.

Sententia B. Lutheri. n. 11.

Constitutio Caroli M. de valid. mendic. n. 12.

Gentilium erga valid. mendis. et otiosos odium. n. 13.

Chinenses in sua Rep. non patiuntur otiosos et mendicantes, n. 14. 15.

Turcae alunt suos pauperes prohibita mendicitate publica. n. 16.

Sententia Plauti Comici eiusque declaratio. n. 17. 18.

Mendicis validis pro obsonio debetur pugnus. n. 19. 20.

SUMMARIA.

Qui sint validi men dic antes. num. 1.

Quisint debiles ac infirmi, Magistratus arbitriorclinquitur (n. 2.)

Inspectio corporis heic necessaria. n. 3. 4. 5.

Etiam privatus potest inspicere mendicicorpus. n. 6.

Robur corporis etiam ex adspectu aestimari potest. n. 7.

Medicorum iudicium hac in re an adhibendum? n. 8.

Annorum robur in mendicis exquirendum. n. 9.

Senectus per se est morbus. n. 10.

Senibus mendicitas permissa. n. 11.

Senectus ex adspectu aestimaripotest. n. 12.

An mendicitas utrique sexuiprohibita. n. 13.

Otium ac mendicitas in quovis sexu turpis. n. 14.

An nobilitatis vel dignitatis mendic antium habendaration. 15. (n. 19.)

De his quis dicuntur gartende Knechte. n. 17.

De militibus invalidis qui honest am miss onem impetrarunt

De his qui ob artis professionem peregrinantes mendicant. n. 20. 21. 23.

Quid in Electorali Dresda usu obtineat. n. 22.

Arbitrium Magistratus non excluditur. n. 24.

SUMMARIA.

Gravis querela de adflicta Ecclesia Lutherana num. 1. Ferdinandi 11. Imper atoris Zelus religionis Pontificiae maximus. n. 2.

Salvatoris vaticinium de adstictione Ecclesiae. n. 3.

An exules facti propter Religionis veritatem stipemque petentes in validorum mendic antium numero sint habendi. n. 4.

Erubescenda bominum praesentis aeri immisericordia. n. 5.

Poena immisericoridiae. n. 6.

B. Lutheri querelae de adflictione pauperum suisaecul. n. 7. 8.

Laudatur Commentaeriut Lutheri in Genefin. n. 9.

Adhortatio seria ad saecram liber alitatem ergae exulantes. n. 11.

Restitutio bonorum Ecclesiasticorum quare facienda. n. 10.

Quod non capit Christus, rapit fiscut. n. 12.

Excusatio quorundam refelltur. n. 14. 15.

An inquirendum in exules praetextu religionis. n. 16.

SUMMARIA.

Scholae sunt officinae ac seminaria Rerump. n. 1.

Sublatis artium studiis concidit Resp. 2.

Ez contemptu literarum prima civitatis labes oritur. n. 3.

Literature fastidium hoc aevo. n. 4. 5.

Negligens scholarum cura saluti publicae damnosa. n. 6.

Europa multitudine studio sorum laborare dicitur Perezio. n. 7.

Eius sententiae declaratio. n. 8.

Honestae liter ae tam quam meretrices saepe ad quastum servire coguntur. n. 9.

Promiscua seholarum turba literarum parit contemptum. n. 10.

Delectus ingeniorum habendus. n. 11.

Resp constat ex Medico et Agricola. n. 12.

Laudatur Iani Huarti sententia de scrutinio ingeniorum instituendo. n. 13.

In Academiis ingeniorum scrutinium per Censorem instituatur. n. 14.

Parentum hac in re cura. n. 15.

Ostenditur ezemplis. n. 16.

Vires patrimoni explorandae eius, qui animum studiis liserarum adplicare vult. n. 17.

Pecunia rerum agendarum nervus. n. 18.

Studia requirunt sumptus. n. 19.

In crumenis scholarium quandoque datur vacuum. n. 20.

Antenuioris fortunae adolescentes adstudia literarum sint admitendi? n. 21.

Magna et egregia ingenia saepe inocculto latent. n. 22.

Nontam patrimonii quam bonae indolis in iuvene habenda ratio. n. 23.

Unde pauperibus scholaribus subsidia sint petenda? n. 24.

Miserabilis modus colligendi sumptus per mendicitatem n. 25.

Moecenatum liber alitas promovet studia. n. 26.

Encomium liber alitatis sereniss. Elect. Saxon. n. 27.

Laus Reverendiss. tui Administr. Archiep Magdeb. n. 28.

Quarundam civitatum Imperii liberalitas in scholares. n. 29.

Stipendia sunt elemosynae non nisi dignis et egenis conferendae. n. 30.

Ordinatio Elector. Saxon. de stipendiatis. n. 31.

Decretum Dni. Principis Augusti etc. n. 32.

Ingeniorum qualitas antestipendiorum collationem examinanda. n. 33.

Querela de neglectu huius constit. n. 34.

Indignisaepe praeripiunt dignioribus stipendia ibid.

Pauper ubique iacet. n. 35.

Adhortatio ad Principes n. 36.

Stipendia non debent esse nimis exigua. n. 37.

Inclinat hodie Resp. literaria ob neglectam eius curam. n. 38.

Vagabundi scholares hodie multi reperiuntur. n. 39.

An eis mendicantibus aliquid dandum. n. 40.

Ex aerario publico scholaribus paupertinis succurrendum. num. 41.

Ordinatio Dn. Principis Augusti hac de re. n. 42.

Etiam studiosis admi nicul studiorum petentibus succurrendum. n. 43.

Querela de hodierna hominum illiber alitate erga studia eorumque cultores. n. 44. 45.

Qui scholares vagabundi validorum mendicantium numero sint habendi. 45.

Vagabundi scholares raro ad frugem redeunt. n. 46.

Non fovendi illi sed fugiendi. n. 47.

SUMMARIA.

Origo Religiosorum Mendic antium num. 1.

Ordines eorum quatuor, et hodie plures num. 2.

Eorum mendicitatem Pontificii sanct am esse credunt. n. 3.

Intellectus c. 18. v. 22. Lucae, remissive. n. 4.

Iudicium D. Gerhardi hac de re num. 5.

B. Lutheri sententia de voto paupertatis S. Franciscin. 6.

Lex Massiliensium contra in ertiam Monachorum. n. 7.

Otium Monachale sanctis Patribus exosum fuit n. 8.

D. Hieronymi fententia. n. 9.

Aventini iudicium. n. 10.

Votum paupertatis Scripturae Sacrae praedicatur contrarium. n. 11. et seqq.

Iesuitae mendicantes sunt divites. n. 20.

Mendicitas ista recte illicita habetur. n. 21.

SUMMARIA.

Zigeni vel Cingari variis nominibus appellantur n. 1. 2.

De eorum origine variae ac discrepantes occurrunt opiniones. n. 3. 4. et seqq.

Eorum origo habetur incerta. n. 9.

Zingari sunt manipulus validorum mendic antium. ibid.

Maxima Zigenorum pars sunt Germani. n. 10.

Iudicium de iis Cranzii et Aventini. n. 11. 12.

Cingari è Rep. eiciendi. n. 13.

Otiosorum errantium multitudo Reip. perniciosa. n. 14. 15.

In Roman German: Imperio Cingari non sunt toler andi n. 16.

Constitutiones Imperii de iu n. 17. 18. 19.

Ordinationes aliorum Principum Germaniae n. 20. 21.

Nec hodie Germania à Zingaris purgata, et quare n. 22. 23.

Querela de neglectu Constitut: Imperii hodierno n. 24.

SUMMARIA.

Ex otios â mendicit ate multa mala propullulant num 1.

Legis unicae Cod. de valid. mendic. neg lectus. num. 2.

Mendicantium artes ac technae sunt innumerae. num. 3.

Describuntur eorum fraudes. num. 4.

Lepida historia de quodam mendico Brugensi. num 5.

Alia exempla fraudis mendicorum. num. 6. 7.

Pigritia commune malum, quo mendici laborant. num. 8.

Fraudes mendicantium an aliquam mereantur veniam. n. 9.

D. Chrysostomi sententia refertur. num. 10. 11.

Et Gregorii Nysseni. num. 12.

Fraudes ac mendacia men dicorum nequeunt excusari. n. 13.

Immisericordia hominum saepe dat ansam fraudibus ac dissimulationibus mendicorum. n. 15.

Mores hominum quottidie fiunt deteriores n. 16.

SUMMARIA.

Mendicantium hodie maximus est numerus n. r.

Censura morum publica perquam in Rep. est necessaria ac utilis. n. 2. 3.

Romanorum prudentia in Censorum constitutione n. 4.

Atheniensium Areopagitae in otiosos inquirere solobant. n. 5.

Idem de Corinthiis Graecis adseritur. n. 6.

Amasis Regis Aegypti severa constitutio. n. 7.

Persae artium Praefectos constituere solebant. n. 8.

Quodnam bonicensoris ossicium. n. 9. 10.

Neglectus officii censorii Reip. nostrae. damnosissimus n. 11. 12.

SUMMARIA.

Imminentibus malis mature obviandum n. 1.

Mendicantes et otiosi in Rep. quomodo coercendi. n. 2.

Eorum coercitio quaenam sit de iure Iustin. n. 3.

Intellectus leg. unic. Cod. de valid mend. n. 4.

Poena d. leg unic. nimium gravis videtur. n. 5.

Mirum illud coercitionis genus Perezio videtur. n. 6.

Poena d. l un. apud Italos, Gallos et Germanos usu non obtinet. n. 7.

Oprimus coercendi modus habetur damnatio ad oper as pnblicas. n. 8.

Aliqua ser vitutis Romanae species ad coercendos otiosos raduci potest. n. 9.

Operum publicorum utilit ates in Rep. multae. n. 10.

Pyramides à Regibus Aegyptiorum quare exstructae. n. 11.

Impp Claudii et Vespasianiopera. n. 12. 13.

Veneti homines in operis publicis exercent. n. 14.

Idem coercitionis genus Iussiniano placuit. n. 15. 16.

Constitutio Wurtenbergica laudatur. n. 17.

Exempla quaedam operarum public arum referuntur. n. 19. 20.

Ergasteria publica (Zuchthauser) in Rep. summe utilia. n. 21.

Laudatur Resp. Hollandica et civitas Ambstelodamensis propter erg steia. n. 22. 23.

Item incivitate Brugensi Flandriae commendatur. n. 24.

De Bremensi et Hamburgensi aliisque idem dicitur. n. 25. 26.

Magistr atui incumbit subditos ab otio ad labores avocare. n 27.

In nostra etiam Rep. ergasteria optima ratione exstruerentur. n. 28.

Princpes in res saepe inanes et pomposas ingentes faciunt sumptus n. 29.

SUMMARIA.

Mendicantes vagabundi saepe morbos ac vulnera simulant. n. 1.

Qui tamquam impostores merito puniendi. n. 2.

Poena eorum in iure non est expressa. n. 3.

Tamquam falsarii sunt puniendi. n. 4.

Crimen falsi quid sit? n. 5.

Falsi poena est arbitraria. n. 6.

Mendicantes falsarii fustigationis poena plectuntur n. 7.

Olim ut fures puniti. n. 8.

Responsum Facultatis Iuridicae Witteb; n. 9.

Pronuciandi modus in Dicasteriis Saxon: n. 10.

Idem Facultatis Iuridice Helmstadiensis pronuntiandimedus. n. 11.

Poename andem merentur illi, qui absque literis falsis elcemosynas frandulenter extorquent. n. 12. 13. 14.

In Cathaloniae regno qua poena impostores mendici plectan. tur. n. 15.

In minoribus aetate poena temperatur. n. 16.

Mendicantium receptatores qua pena adficiantur. n. 17.

Poena eius, qui falsas mendicantium literas conscripsit et sigillavit. n. 20. 21.

SUMMARIA.

Crimen a)rgi/as2 est extraordinarium. n. 1.

Processui inquisitorio heic locus est. n. 2.

Iudex tenetur ex officio sub certa poena in delinquentes inquirere. n. 3.

Negligentia Magistratuum ac Iudicum notatur. n. 6. 7.

Leges sine observantia sunt nola sine pistillo. n. 8.

Satius est dissimulare praevalida mala, quam non posse nec velle ea vindicare. n. 9.

Novus Princeps plerumque novas condit leges, sed saepe sine custodia et exsecutione n. 10.

Adhortatio ad observantiam legum. n. 11.

Omnia vitia in Rep. simul emendarinequeunt. n. 12.

In reformandis gentium moribus multum discretionis adhibere oportet n. 13.

Conclusio tractatus. n. 14. et ult.

AND. DINNERI IC. DE IUSTO RERUM PRETIO DEFINIENDO, ET QUATENUS IN EO CIR CUMVENIRE CONTRAHENTES LICEAT, COMMENTATIUNCULA, s161 HTML-Text