POESIS
DRAMATICA
NICOLAI
AVANCINI
E SOCIETATE IESU.
PARS II.
COLONIAE AGRIPPINAE,
Apud IOANN. WILHELMUM FRIESSEM,
Iuniorem. Anno MDC LXXV.
Cum Privilegio Sacrae Caesareae Maiestatis.
ZELUS, SIVE FRANCISCUS XAVERIUS INDIARUM APOSTOLUS. s007 HTML-Text
ARGUMENTUM.
POpulus, qui sedebat in tenebris Idololatriae, vidit lucem magnam Orthodoxae fidei
per Franciscum Xaverium. Hoc sub Poetico schemate ita digerimus. Gemit Oriens in
Idololatriae tenebris desolatus. Incessitur Fidei Orthodoxae desiderio. Fides
Xaverium ex Europa pollicetur, cuius ope luci restituatur. Oriens sua in Europam
Desideria ablegat Illa favente caelo et mari in Europam appellunt: Romanae
Ecclesiae sua vota exponunt Huius iussu Xaverium per Virtutum domos quaerunt.
inveniunt Legationem suam exponunt: Xaverium impetrant; eumque in Orientem,
nequidquam indignante, et qua mari, qua terra obstacula moliente idololatria,
deducunt: In Orientis ingressu Xaverius
primam per puerulos Idolorum stragem edit Praesentatur Orienti; cum plausu
excipitur; et primam veritatis lucem aspirat populo, qui sedebat in tenebris
Idololatricae superstitionis. Vide Horatium Tursellinum in eius vita. Danielem
Bartholum in Xaverio.
-
PROLUDIUM. Chorus Orientalium populorum solito tympanorum, cymbalorumque pulsu, et cantu, Solem ab Oriente variis epithetis invocat; cui ab Occidente Xaverius novus Sol enascitur. s009 HTML-Text
-
SCENA PRIMA. Fides Orthodoxa sopitum cum suis Regnis Orientem iactis Divinis flammis excitat; et Xaverii desiderio accendit. s013 HTML-Text
-
SCENA SECUNDA. Oriens cum Regnis somno excitus, et hausta caelitus flamma Xaverii desiderio exardet: sua in Europam Desideria amandare statuit, ut Xaverium adducant. s015 HTML-Text
-
SCENA TERTIA. Zelus Divinae gloriae e flammea nube pensilis ignes in Xaverium distillat, et propagandae ad Indos fidei desiderium instillat. s020 HTML-Text
-
SCENA QUARTA. Ecclesiae militanti ostenditur a Triumphante series Martyrum, qui per Xaverium in Orientem inducti, sanguinem suum profusuri sunt, et parata iisdem in caelo gloria. s022 HTML-Text
-
CHORUS. PARS I. Zelus ad probandum Xaverii Genium Patientiam e dumeto vocat. s026 HTML-Text
-
PARS II. Patientiae iussu Caelestes Genii per rosetum circumvolant, rosas Xaverio in aeternitate reservandas colligunt. s026 HTML-Text
-
PARS III. Patientia iussu Zeli Xaverii Genium per spinas probat, et commendat. s027 HTML-Text
-
SCENA PRIMA. Evocati e caelo Favonii mare involant, exturbant Boream et Aquilonem, et navigaturis in Europam Desideriis mare componunt. s029 HTML-Text
-
SCENA SECUNDA. Orientis Desideria placato mari, in Europam pro Xaverio solvunt, quibus secundi Venti et Tritones favent. s031 HTML-Text
-
SCENA TERTIA. Zelus noctem stellasque orbi inducit ut Xaverio per quietem repraesentet, quantum pondus pro Dei gloria gestandum suscipiat. s034 HTML-Text
-
SCENA QUARTA. Xaverius dormiens medius in Aethiopum turba, unum ex iis videtur sibi gestare. Aethiopes Xaverii virtutem, cui unus non sufficit orbis, admirantur; et inter choreas alterum illi ex arcubus orbem parant: mox ex iisdem navim instruunt, qua in Orientem deferatur. s036 HTML-Text
-
SCENA QUINTA. Xaverius somno excitus DEO sese ad labores offert. s040 HTML-Text
-
SCENA SEXTA. Orientis Desideria post longos maris tractus tandem Europam attingunt, eamque eum ingenti Xaverii desiderio salutant. s042 HTML-Text
-
CHORUS. PARS. I. Zelus, et Amor spinas, quibus incinctus procedit Xaverii Genius, accendunt. s044 HTML-Text
-
PARS. II Ardet concepto igne Xaverii Genius, et in Amoris brachiis deliquium patitur. s045 HTML-Text
-
PARS III. Ardentem Xaverii Genium, ut refocillet, Zelus in aquam conicit; sed aquae multae non potuerunt exstinguere caritatem. s046 HTML-Text
-
SCENA PRIMA. Orientis desideria exponunt vota sua Romanae Ecclesiae: ab hac ad Virtutum domos diriguntur; ubi Xaverium reperiendum docet. s047 HTML-Text
-
SCENA SECUNDA. Xaverius Virtutum documentis exercetur. s051 HTML-Text
-
SCENA TERTIA. Desideria quaerunt Xaverium per Virtutum domos. s054 HTML-Text
-
SCENA QUARTA. Tandem a Desideriis invenitur Xaverius cum Ignatio se Deo devovens in Amoris Divini templo. s056 HTML-Text
-
SCENA QUINTA. Ignatius Xaverium animat ad durum Virtutis iter, et valedicit. s060 HTML-Text
-
CHORUS. PARS. I. Amor alas Xaverii Genio applicat ad volandum. s066 HTML-Text
-
PARS II. Zelus adiungit Xaverio facem, quam Orienti inferat. s067 HTML-Text
-
PARS III. Xaverii Genius ita instructus Orientem versus volatum dirigit. s068 HTML-Text
-
SCENA PRIMA. Xaverius cum Desideriis solvit ex Europas in Orientem. s069 HTML-Text
-
SCENA SECUNDA. Idololatria Deorum interitum in India timet; infremit; tempestatem in mari excitat, qua Xaverius submergatur. s071 HTML-Text
-
SCENA TERTIA. Dum mare turbatum fremit, et caelum fulminat; apparet Xaverius naufragus; quem tamen Angelus e nubibus allapsus naufragio eripit. s073 HTML-Text
-
SCENA QUARTA. Xaverius naufragio liber cum Desideriis Deo gratias agit. Recipit a Pietate cancro insidente Crucifixum, quem in naufragio perdiderat. Repetit navigium, celeusma accinente Tritonum cancris insidentium choro. s075 HTML-Text
-
SCENA QUINTA. Idololatria sua in cassum fulmina abiisse dolet, et nova per subsessores via Xaverio interitum machinatur. s080 HTML-Text
-
SCENA SEXTA. Xaverius in Indiae ingressin animo praecipit labores sibi praeparatos. s083 HTML-Text
-
CHORUS. PARS. I. Xaverii Genius face instructus sese exhibet Orienti. Videt occisorum acervos. s085 HTML-Text
-
PARS II. Zelus et Amor explicant Genio Xaverii, quo mortis genere quisque occisus iaceat: Xaverius omnes face sua ad novam vitam animat. s086 HTML-Text
-
PARS III. Animata cadavera Amoris iussu Xaverio applaudunt. s087 HTML-Text
-
SCENA PRIMA. Xaverius in Indiae ingressu a Sagittariis barbaris periculum vitae adit: quo eripitur a S. Thoma. s088 HTML-Text
-
SCENA SECUNDA. Xaverius in Indiae ingressu obvium parvulorum chorum in fide Orthodoxa instituit. s094 HTML-Text
-
SCENA TERTIA. Parvuli, eo quod Idola domestica confregerint, a parentibus eiciuntur. s099 HTML-Text
-
SCENA QUARTA. Parvuli Crucem, quam secum eiecti traxerunt, pie venerantur, eique sua nomina inscribunt. s101 HTML-Text
-
SCENA ULTIMA. Xaverius a Desideriis praesentatur Orienti, quem iste cum gaudio excipit. s104 HTML-Text
PIETAS VICTRIX, SIVE: FLAVIUS CONSTANTINUS MAGNUS, De MAXENTIO TYRANNO VICTOR. s108 HTML-Text
ARGUMENTUM.
FAcile coronas occupat, qui sua per arma DEUM circumfert. Prima enim Imperia
proferendi lex et ars est, proferre Pietatem. Romae tranquillitatem turbabat
Maxentius, et Flavium Constantinum Constantius Pie Filium relicti sibi a Parente
Imperii aditu prohibebat: Senatum vero Urbis Constantino faventem ac potissimum
Christianos, non iam metu magis, quam clade premebat; et promiscuis innocentum
caedibus fora omnia funestabat. Sed et insana Ambitionis, et crudelis tyrannidis
exitus semper est funestus. Paratur enim lapsui graviori, qui
per nefas ascendit sublimius; et caedem sui provocat, qui per innocentum iugulos
grassatur. Impulsus ergo caelesti monitu Flavius Constantinus, ac Roman! Senatus
precibus invocatus, trina per Italiam victoria metuendus numerosum exercitum Romae
applicat Interim Maxentius Dymantis Magi Fraudibus occupatus castra ad Tiberim
locat; pontem ligneum flumini imponit in decipulam Constantino, sibi verius in
ruinam. Ita fraus innocentem praeterit, et toto impetu in Auctorem redit. Confligit
cum Constantino Maxentius: Sed; ut Tyranni solent, infeliciter. In summa rerum
confusione pontem Milvium in refugium petit, quem paraverat imperatori in interitum. Ut Perillum Taurus, sic Tyrannum suus pons excepit. Ruunt substructiones;
ipse Tiberi involvitur, et aquis ambitionis, et tyrannidis sua calorem exstinguit.
Mox. Fl. Constantini Filii, Iulius Flav. Crispus et Constantinus Iunior urbem qua
terra, qua flumine invadunt, et occupant. Subacta Urbe triumphat Imperator
plaudente Roma; moxque indictis Christianis ritibus, et Crucis honoribus (cum
iam antea Crispum maiorem natu filium Caesarem ac Imperii Consortem dixisset)
Constantinum quoque Iuniorem poscente Roma ad sceptra evexit. Sic ubi Pietas Imperatores prosequitur, per ipsa Coronarum pericula ad novas Coronas feliciter
eluctantur. Vide Nicephorum.
Data Viennae Augustissimo Imperatori LEOPOLDO, Anno 1659.
-
SCENA SECUNDA. Expergefacto apparent SS. Petrus et Paulus Romae Praesides, et victoriam de Maxentio pollicentur. s110 HTML-Text
-
SCENA TERTIA. Somniat Tyrannus Maxentius, se populum Israel sicco pede mare rubrum transeuntem videre; et Pharaonem submergi. Umbra Pharaonis eum ad eversionem populi Dei hortatur. s115 HTML-Text
-
SCENA QUARTA. Constantinus S. Nicolao Myrae Antistiti, tunc in Italia exulanti visum exponit, ab eoque quae sit Angelorum natura et vis, quae gratiae, edocetur, ac certam victoriae spem accipit. s122 HTML-Text
-
SCENA QUINTA. Maxentius somnium suum exponit maximo urbis Consuli. Statuit Dymantem Magum de belli eventu consulere. s127 HTML-Text
-
SCENA SEXTA. Maximus consul es somnio Maxentii male eidem, bene Constantino et Romae ominatur. s130 HTML-Text
-
SCENA SEPTIMA. Maxentius Tyrannus de belli successu Dymantem Magum consulit: spemque victoriae accipit. s131 HTML-Text
-
SCENA OCTAVA. Constantinus mittit Artemium Ducem ad Maxentium, ut urbis deditionem petat. s137 HTML-Text
-
CHORUS. Pietas et Impietas Victoriam captant. Fugientem Pietas insequitur. Nititur et Impietas sequi; sed a Consilio, et Industria laqueo detinetur. s139 HTML-Text
-
SCENA PRIMA. Artemius ad Maxentium Legatione fungitur; sed irrita. s142 HTML-Text
-
SCENA SECUNDA. Maxentius Magico vaticinio exsultans Ludos Circenses celebrat sinistro omine. s146 HTML-Text
-
SCENA TERTIA. Incendio Capitolini templi turbatur Maxentius, et sibi male ominatur. s149 HTML-Text
-
SCENA QUARTA. Artemius refert obstinatum Maxentii animum. Initur a Constantino consilium. s151 HTML-Text
-
SCENA QUINTA. Circensium ludorum sinistro omine turbatum Maxentium, Magus productis in auxilium larvis solatur. s156 HTML-Text
-
SCENA SEPTIMA. Fictus Constantinus, sive Dymas Magus in persona Constantini agit. cum Artemio, et Ablavio, et secreta ab iis eruit. s162 HTML-Text
-
SCENA OCTAVA. Dum fictus Constantinus sive Dymas ad milites perorat, Larvae infernales turbant exercitum, et in confusionem agunt. s166 HTML-Text
-
SCENA NONA. Constantinus miratur sparso terrore militem: intelligit a larvis agi. expedit contra eas labarum. agnoscit subesse Magicae artis dolos. s169 HTML-Text
-
CHORUS: Repraesentatur pugna Pietatis cum Impietate. Fugatur Impietas. s172 HTML-Text
-
SCENA PRIMA. Larvae Infernales Labaro Constantini enervatae ad Orcum fugiunt. s174 HTML-Text
-
SCENA SECUNDA: Dymas magus refert maxentio, quae in castris Constantini egerit. Mittitur Perusium, ut Romulum filium Maxentii adducat. s178 HTML-Text
-
SCENA TERTIA. Crispus advenit, seque Constantino sistit. s180 HTML-Text
-
SCENA QUARTA. Dymas Magus per aera Perusium translatus, Romulo fortunam Patris videndam exhibet in Phaetonte, persuadetque Romulo, ut secum se aeri committat, ac Patri sistat. s183 HTML-Text
-
SCENA QUINTA. Maximus Urbis Consul Maxentii Tyrannidem detestatus, mittit Selium servum suum (quem ignorabat suum esse filium) cum literis ad Constantinum, quibus deditionem Urbis, et Civium obsequia pollicetur. s189 HTML-Text
-
SCENA SEXTA. Dymas sistit Romulum Maxentio Parenti: cuius praesentia hic in spem erigitur. s191 HTML-Text
-
SCENA SEPTIMA. Maxentius Marti sacrificat sinistro omine. s195 HTML-Text
-
SCENA OCTAVA. Selius interceptus cum literis, et Maximus Consul habitae cum Constantino conspirationis reus Maxentio Tyranno sistitur: uterque morti adiudicatur. Maximus venit in cognitionem, quod Selius sit filius suus, quem hactenus servum habebat: Selius vicissim Maximum Patrem agnoscit, alter pro altero mori certat. lubetur filius Patrem occidere. Hic pietate motus se ipsum potius conficit. Pater super filii cadavere indolens, idem facturus erat, nisi prohibitus fuisset. s201 HTML-Text
-
CHORUS. Pugna Pietatis et Impietatis in aere repraesentatur. Impietas accepto fatali vulnere prolabitur. s211 HTML-Text
-
SCENA PRIMA. Pons ligneus Tyranni iussu Tiberi imponitur, malum omen praesagientibus Nymphis et Tritonibus. s212 HTML-Text
-
SCENA SECUNDA. Vindicta divina armatur in Maxentium, ad quam clamat sanguis Martyrum. Inducit minacem Cometam, quem observans Dymas Magus, intelligit res Maxentii desperatas. s214 HTML-Text
-
SCENA TERTIA. Dymas ex observatione Cometae Maxentio victoriam negat: ideoque a Maxentio occiditur. Iubet cadaver in Tiberim abici. s216 HTML-Text
-
SCENA QUARTA. Indignans Tiberis cadaver Magi in littus eicit. s218 HTML-Text
-
SCENA QUINTA. Turbatae Larvae corpus Dymantis ad Orcum deferunt. s220 HTML-Text
-
SCENA SEXTA. Committitur proelium. Narratur successus. s222 HTML-Text
-
SCENA SEPTIMA. Fugitivus Maxentius desperat. Occidi rogat a Romulo filio, fugam in urbem suadente. s224 HTML-Text
-
SCENA OCTAVA. Constantinus Iunior terra urbem oppugnat. s227 HTML-Text
-
SCENA DECIMA. Maxentius ex aestu proelii fugiens in urbem tendit per pontem, in quo Constantino insidias paraverat; pons collabitur, et ipse cum suis mergitur. s229 HTML-Text
-
SCENA UNDECIMA. Crispus et Constantinus Iunior proclamant e moenibus urbem iam domitam. s231 HTML-Text
-
CHORUS. Pietas Victrix triumphat, et in partem triumphi evocat Consilium et Industriam. s233 HTML-Text
-
SCENA PRIMA. Fabricatur Arcus Honoris triumphaturo Constantino. s236 HTML-Text
-
SCENA SECUNDA. Constantinus triumphans Urbem ingreditur. s238 HTML-Text
-
SCENA QUARTA. S. Helena caelitus intelligit victoriam Constantini, secuturamque brevi Crispi Maioris filii mortem, et pro Constantino imperaturum Constantinum Iuniorem: post Imperium ad Germanos transferendum, et demum in Austriacis perennaturum. s246 HTML-Text
-
SCENA QUINTA. Idola iussu Constantini confringuntur, et Crucis effigies veneranda statuitur. s251 HTML-Text
-
SCENA ULTIMA. Constantinus Imperator poscente Roma filium suum Constantinum Iuniorem, Caesarem renuntiat. s253 HTML-Text
FIDES CONIUGALIS, SIVE ANSBERTA, SUI CONIUGIS BERTULPHI E DURA CAPTIVITATE LIBERATRIX. s259 HTML-Text
ARGUMENTUM.
BErtulfus e Germania Princeps, in terram sanctam peregrinus Coniugem suam
Ansbertam Ministris commendat. Peregrinus a Barbaris in captivitatem trahitur.
Aerumnas suas e carcere ad Ansbertam perscribit: illa simulatam adventus sui
excusationem reponit: mutato tamen habitu, et fidicinem mentita se mari committit,
et feliciter ad locum appellit, quo vinctus tenebatur Bertulfus.
Hic incipit Poesis.
Musicae nomine insinuat se in aulam Tyranni; adsciscitur in Ephebum; arte sua
lucratur Regis gratiam, et impetrat sibi Bertulfum donari. Nacta fugiendi
occasionem, eripit se suumque Bertulfum ulteriore periculo. Dum Bertulfus
Ansbertae suae, sed sub virili habitu sibi ignotae, contra Ansbertam de fide non
servata queritur, agnoscit tandem eam ipsam esse Ansbertam coniugem suam. Hinc
quae gaudia? qui affectus? Biderm. lib. 2. Acroam. 2.
Data Viennae August. Imperat. LEOPOLDO et MARGARITAE, Ludis Nuptialibus, Anno
1667.
-
FABULAM sic contexit Poeta. PROLOGUS. Duo Amantes a Vulcano conflari petunt. Remittuntur ad Fidem Coniugalem. Haec ex annulis a choro Amorum caelitus allatis molitur catenam. Interturbat laborem Discordia cum Furoribus. E media lucta Amorum chorus in auras evadit: Amantium alter captivus abstrahitur. s261 HTML-Text
-
SCENA PRIMA. Bertulfus in carcere relegit Ansbertae litteras, seque ab ea desertum lamentatur. s266 HTML-Text
-
SCENA SECUNDA. Ansberta appropinquat portui: mutat habitum et nomen: praeoccupat musica Barbarorum animos. s268 HTML-Text
-
SCENA TERTIA. Ansberta in portum admittitur: ad cuius melos Barbari in choreas aguntur. s271 HTML-Text
-
SCENA QUARTA. Florillus Regis Ephebus occulte Catholicus barbaram detestatur crudelitatem: optat sortem animae suae meliorem. s272 HTML-Text
-
SCENA QUINTA. Ansberta intelligit luctaturos iussu Regio cum feris captivos. panes coemi iubet, exploratura, an eos sinatur in captivos distribuere. s273 HTML-Text
-
SCENA SEXTA. Ansberta distribuit captivis transeuntibus panes: viso Bertulfo animo liquitur: sibi reddita simulat se captivorum aerumnis tactam defecisse. s274 HTML-Text
-
SCENA SEPTIMA. Ansberta, ubi etiam Bertulfum ad luctam cum feris deduci advertit, dubitat, an adesse se spectaculo conveniat: adesse tamen decernit. s276 HTML-Text
-
SCENA OCTAVA. Editur spectaculum luctae captivorum cum feris. Virtus Bertulfi dilaudatur. s277 HTML-Text
-
SCENA NONA. Ansberta sua gaudia explicat, quae de spectaculo hausit. s278 HTML-Text
-
CHORUS. Amans Amatum captivum quaerit. A Consilio et Industria assumitur, et in viam deducitur. s279 HTML-Text
-
SCENA PRIMA. Ansberta parat literas pani inclusas Bertulfo dandas. s284 HTML-Text
-
SCENA SECUNDA. Captivi lamentantes aulam everrunt, spectante ex occulto Ansberta. s286 HTML-Text
-
SCENA TERTIA. Ansberta viso Bertulfo prope erat, ut se proderet; sed caute Brunellus eius verba in alium sensum detorquet. Dat Bertulfo in pane litteras. s288 HTML-Text
-
SCENA QUARTA. Brunellus exprobrat Ansbertae data impotentis amoris signa, et docet vincendam naturam, ut meditata procedant. s290 HTML-Text
-
SCENA QUINTA. Venatores ad augendum festi Genethliaci luxum feras insequuntur. s291 HTML-Text
-
SCENA SEXTA. Terrentur Satyri audito venationis signo. s292 HTML-Text
-
SCENA SEPTIMA. Venatores tenui praeda capta, in novam incidunt. s293 HTML-Text
-
SCENA OCTAVA. Tyrannus statuit captivos in sui natalis diei spectaculum ferro immolare. s294 HTML-Text
-
SCENA NONA. Iussu tyranni tres e captivis destinantur in victimam. In delectum iubentur ludere. Spectat ex occulto Ansberta. Sors sinistra cadit in Bertulfum. s295 HTML-Text
-
SCENA DECIMA. Erupit ex latebris Ansberta; se pro Bertulfo in mortem offert. Miratur amorem tyrannus. Iubetur uterque carceri mancipari. s298 HTML-Text
-
SCENA UNDECIMA. Brunellus, abducta in carcerem Ansberta, quid sibi agendum spem inter et metum deliberat. s300 HTML-Text
-
SCENA DUODECIMA Occurrit Florillus; Catholicum se fatetur, et in se recipit Ansbertam commendare ab arte plectri. s301 HTML-Text
-
SCENA DECIMA TERTIA. Bertulfus et Ansberta in distinctis carceribus terrentur a spectris. s304 HTML-Text
-
SCENA PRIMA. Bertulfus inter serviles labores meminit cum solacio literarum in pane acceptarum, doletque illum (ut rebatur) adolescentem sui causa periclitari. s307 HTML-Text
-
SCENA SECUNDA. Florillus aperit Bertulfo, rimam melioris spei per adolescentem peregrinum aperiri. Hic se neque scire, neque credere simulat. s309 HTML-Text
-
SCENA TERTIA. Rex in horto recentem auram capit: recreatur ab Ephebis. Florillus ex occasione commendat Bartenam (Ansbertam) ab arte chelys. s310 HTML-Text
-
SCENA QUARTA. Gratillus odium concipit in Florillum, ob praelatum sibi in arte plectri Bartenam (Ansbertam.) s312 HTML-Text
-
SCENA QUINTA. Educitur ex carcere Ansberta, ut chely Regem recreet. s313 HTML-Text
-
SCENA SEXTA. Sistitur Ansberta Regi; coram eo ludit: Placet. Optare iubetur. Optat Bertulfum liberum: datur ei in servum; ipsa inter Ephebos adlegitur. s315 HTML-Text
-
SCENA SEPTIMA. Florillus Brunello prodit, quae cum Ansbertae apud Regem sunt acta, et spem facit melioris eventus. s319 HTML-Text
-
SCENA OCTAVA. Ansbertae sub Bartenae nomine latenti devovet se in servum Bertulfus: cui illae spem sortis melioris facit. s320 HTML-Text
-
SCENA PRIMA. Praefectus Aulae, an omnia sint parata ad Natalis diei spectacula, circumspicit. s325 HTML-Text
-
SCENA SECUNDA. Eduntur Regi Natalicia spectacula a Civibus, Nobilibus, et Militibus. s326 HTML-Text
-
SCENA TERTIA. Indignatur Gratillus Ansbertam primum inter Ephebos locum obtinuisse. Florillus simulate addicit operam suam ad peregrinum hunc iuvenem aula removendum: interim tamen rem Ansbertae et Bertulfi promoturus. s332 HTML-Text
-
SCENA QUARTA. Ansberta de quaerendo in patriam reditu consilia cum Bertulfo confert. s334 HTML-Text
-
SCENA QUINTA. Florillus molimina Gratilli, et Epheborum aperit Ansbertae et Bertulfo, seque illorum dolo in horum bonum usurum ostendit. s336 HTML-Text
-
SCENA SEXTA. Significatur Regi advenisse Legatum Persicum. Iubet urbis portas recludi. In signum mandati committit Florillo Regium annulum. s338 HTML-Text
-
SCENA SEPTIMA. Florillus simulat gaudium de doli ab Ephebis meditati successu: re ipsa de sua, et Ansbertae felicitate per annulum obtinenda gaudet. s339 HTML-Text
-
SCENA OCTAVA. Florillus occasionem beneficio annuli Regii evadendi offert Ansbertae, et Bertulfo; quae acceptatur. s340 HTML-Text
-
SCENA NONA. Intelligunt ex Brunello Ephebi, iussu Florilli deferenda ad portum Ansbertae impedimenta: rati dolum suum procedere, operam suam offerunt. s342 HTML-Text
-
SCENA DECIMA. Legatus Persiae Urbem ingreditur, et ad aulam deducitur. s343 HTML-Text
-
SCENA UNDECIMA. Ansberta et Bertulfus cum suis navi elabuntur. s344 HTML-Text
-
CHORUS. Dum triumphanti Fidei Coniugali insultant Furores, audaciam praecipitio luunt. s345 HTML-Text
-
SCENA PRIMA. Legatus Persiae deponit sui Regis officia apud tyrannum: cui praesentat sex Paredros. Ad hunc recreandum iubet Rex acciri (Ansbertam) Bartenam. s347 HTML-Text
-
SCENA SECUNDA. Bartenam (Ansbertam) vocatum non comparuisse indignatur Rex: fugisse cum Bertulfo et Florillo intelligit, Ira exasperatus iubet omnes captivos occidi; et navim, quae fugientes insequatur, expediri. s349 HTML-Text
-
SCENA TERTIA. Gratillus ex proposito lente ad portum tendit iussam navim expediturus, ut evadendi spatium Ansbertae concedat; quam abesse desiderat. s351 HTML-Text
-
SCENA QUARTA. Navis quae fugientes insequitur, tempestate absorbetur. s352 HTML-Text
-
SCENA QUINTA Bertulfus littore potitus, multis simulatae adhuc Ansbertae suam in Ansbertam indignationem exponit. Respiciunt procul venientem navim. Ansberta se in silvam subducit. Bertulfus explorat, an sit hostilis. s353 HTML-Text
-
SCENA SEXTA. Adveniunt ex Germania Mercatores, ex quibus Bertulfus multa de patria, multa intelligit de Ansberta; quam suo indignam amore pronuntiat. s356 HTML-Text
-
SCENA SEPTIMA. Ansberta, vi amoris superante, statuit suo se Bertulfo manifestare. s358 HTML-Text
-
SCENA ULTIMA. Ansberta suo tandem se Bertulfo manifestat, et pius coniugalis amoris dolus detegitur. s360 HTML-Text
-
EPILOGUS. Aeternitas ex suo templo decernit duobus Amantibus immortalitatem unum Sol praeficit, alterum Luae. Exesse iubet caelo sidera, quae his non favent: plaudunt quae favent. s364 HTML-Text
FIDUCIA IN DEUM, SIVE BETHULIA LIBERATA. s366 HTML-Text
ARGUMENTUM.
DEsignabat Triumphator Syriae Holofernes Bethulia excidium; cum Achior metuendum DEUM suggessit. quem semper Israel sibi faventem habuisset, Indignatus HOlofernes.
eum in manus Bethuliensium tradi iubet; ut una cum iis intereat. Alligatur a
servis arbori. Solvitur a Bethuliensibus, in urbem deducitur. Statuitur in medio
populi: vinculorum suorum causam exponit. Holofernes aquam intercipit
Bethuliensibus. Sitis urbem occupat. Populus idcirco deditionem urget apud Oziam.
In quintum diem hic sustinendum decernit, si auxilium non affulserit, urbem
dediturus. Intelligit consilium Iudith vidua. Erigit Sacerdotum animes: consilium
suum exeundi ad castra eis aperit:
illi approbant. Egreditur cum Abra ancilla: intercipitur ab Holofernis militibus:
sistitur Duci, cui et Matronae species arridet. Illa se a Bethuliensibus fugitivam
fingit. Impetrat potestatem, ut ad orationes subinde extra castra conferre se
possit. Adhibetur cenae. Inebriatur Dux: lecto imponitur. Occasionem nacta Iudith,
praemissa oratione, Holofernem in lecto proprio gladio obtruncat. Caput Abrae
tradit in pera recondendum. Exit per Assyriorum castra sub specie orandi. Venit ad
portas Bethuliae. Caput Holofernis ostendit: admittitur in urbem. Exponitur caput
ad Urbis moenia. Excurrit populus Israel: turbantur Holofernis castra: concurritur
ad Ducis penetrale: truncus capite reperitur. Timor et confusio invadit universum
exercitum. Vertitur in fugam: persequitur Israel. Bethulia unius Iudithae speciali
in Deum fiducia et oratione, liberatur. Vid. 1. Iud. a c. 5.
-
SCENA PRIMA. Achior arbori alligatus Divinae se providentiae remittit; docetque eos non confundi, qui se illi committunt. s368 HTML-Text
-
SCENA SECUNDA. Holofernes alligato ad arborem Achior illudit. s370 HTML-Text
-
SCENA TERTIA. Solvitur ab Exploratoribus Bethuliensibus Achior, et in urbem deducitur. s373 HTML-Text
-
SCENA QUARTA. Mittit Holofernes, qui urbem deditione petat. s375 HTML-Text
-
SCENA QUINTA. Miles Holofernis aquam Bethuliae intercludit. Fodiendo invenit lapidi incisam Israelis fugam per mare rubrum, et Pharaonis interitum. s378 HTML-Text
-
SCENA SEXTA. Inventae tabellae, statuae, metalla Holoferni praesentantur; explicantur; ex quibus colligere possit, Deum huic populo adstitisse: ille autem et Deum et populum contemnit. s380 HTML-Text
-
CHORUS. Timor Bethuliae. PARS. I. Timor larvas ad terrendam Bethuliam parat. s383 HTML-Text
-
PARS. II Timor Bethuliam variis incursibus terret. s384 HTML-Text
-
PARS III. Timor salutaris deposita larva se ostendit, et post timorem gaudia pollicetur. s385 HTML-Text
-
SCENA PRIMA. Sistitur in medio Bethuliensium Achior, causam vinculorum enarrat. Deliberat de urbis deditione Ozias post dies quinque facienda. s386 HTML-Text
-
SCENA SECUNDA. Iudith intellecto Oziae et Sacerdotum consilio, eos ad constantiam animat, certum a placato Deo auxilium pollicetur. s393 HTML-Text
-
SCENA TERTIA. Narseas Legatus urbem dedi postulat. s396 HTML-Text
-
SCENA QUARTA. Audit a Legatione deliberat Ozias cum Senioribus, quid in praesenti agendum. s398 HTML-Text
-
SCENA QUINTA Datur Legato responsum ad Holofernem referendum. s401 HTML-Text
-
SCENA SEXTA. Foditur in urbe excipiendae aquae pluviali cisterna. invenitur imago Moysis petram percutientis. Omen bonum accipitur. s403 HTML-Text
-
SCENA SEPTIMA. Chorus innocentum puerulorum et puellarum in cinere et cilicio paenitentiam agit, et a Deo veniam precatur. s404 HTML-Text
-
SCENA OCTAVA. Refert Bethuliensium responsum Narseas: excandescit Holofernes, et extrema comminatur. s407 HTML-Text
-
CHORUS. Dolor Bethuliae. PARS. I. Dolor tormenta affligendae Bethuliae praeparat. s409 HTML-Text
-
PARS II. Exercetur a Dolore Bethulia: ignis ei horrea depascitur: ex incendio fames exsilit: volantibus undique gladiis incingitur Bethulia. s410 HTML-Text
-
PARS III. Bethulia ex occulto gladiis undique obsessa se tandem Deo resignat. s411 HTML-Text
-
SCENA PRIMA. Iudith secum deliber at de exitu ad castra Holofernis. s412 HTML-Text
-
SCENA SECUNDA. Dum Duces designant assultui faciendo locum, tempestas repente orta consilium turbat. Chermes blasphemus fulmine icitur. s414 HTML-Text
-
SCENA TERTIA. Iudith consilium suum confert cum Sacerdotibus a quibus approbatur. s416 HTML-Text
-
SCENA QUARTA. Audit a Iudith, deliberant Patres super eius petitione. s418 HTML-Text
-
SCENA QUINTA. Iudith responsum accipit a Sacerdotibus, sua consilia probari. s420 HTML-Text
-
SCENA SEXTA. Dum Holofernes fulmine ictum deplorat Chermetem, apparet militia caelestis, quae castra Assyria turbat. s421 HTML-Text
-
SCENA SEPTIMA. Mirantur Bethulienses repentinam in castris Assyriis turbationem; et inde bene ominantur. s423 HTML-Text
-
SCENA OCTAVA. Iudith inter vota Sacerdotum et populi exit in castra Assyriorum. s424 HTML-Text
-
Chorus Spei. PARS. I Allapsa de caelo Spes, iacentem Bethuliam erigit. s429 HTML-Text
-
PARS III. Bethulia Spem per aera insequitur; tandemque anchoram in caelo defigit. s431 HTML-Text
-
SCENA PRIMA. Vagao apud Risontem agit, ut Iudith ad Holofernem deducatur. Resistit Rison. s432 HTML-Text
-
SCENA SECUNDA. Vagao decernit quocumque demum modo agere ut Iudith Holoferni praesentetur. s433 HTML-Text
-
SCENA TERTIA. Commodum adest Holofernes, cui Vagao indicat adesse Iuditham. Holofernes ei loqui postulat. s434 HTML-Text
-
SCENA QUARTA. Contranitente intra Siparium Risonte Vagao Iuditham Holoferni sistit. Ab hac rerum Bethuliensium statum explorat. Illa veniam impetrat noctu ad preces exeundi. s436 HTML-Text
-
SCENA QUINTA Rison, qui ex occulto sermones Holofernis cum Iuditha observavit, mala a feminae dolis ominatur. s440 HTML-Text
-
SCENA SEXTA. Iudith exit per castra prima vice, ut exploret, quam vim habeat, facta exeundi venia. Deum orat. s441 HTML-Text
-
SCENA SEPTIMA. Oranti Iudithae apparet Angelus: spondet felicem meditatorum exitum: iacit sagittam in urbem cum appensis literis, quibus sperare iubet. s443 HTML-Text
-
SCENA OCTAVA. Holofernes exprobrat Risonti, quod affatum Iudithae stricto contra Vagaonem gladio impedire voluerit. Rison adhuc monet, ut caveat. s446 HTML-Text
-
SCENA NONA. Invenitur in urbe sagitta cum literis ab Angelo iniecta. Hinc spes in civibus erigitur. s447 HTML-Text
-
SCENA DECIMA. Aperiuntur interiora conclavia; apparet cenans Holofernes, quem militaris Iuventus saltu recreat. s448 HTML-Text
-
Chorus Gaudii. PARS. I. Gaudium exsolvit Bethuliam vinculis, gladiis, et vepribus; Timorem et Dolorem fugat. s450 HTML-Text
-
PARS II. Bethulia Timorem et Dolorem scopulo alligat, iisdem eos tormentis addicit, quibus ab iis afflicta fuit. s451 HTML-Text
-
PARS III. Bethulia in sinum Gaudii ad purum aethera assumitur. s452 HTML-Text
-
SCENA PRIMA. Holofernes a cena ebrius, variis imaginationibus actus, lecto infertur. s453 HTML-Text
-
SCENA SECUNDA. Vagao Iuditham ad tentorium Holofernis deducit. Illa repetit gratiam sibi exeundi concessam, ne quid obstaculi ponatur. s454 HTML-Text
-
SCENA TERTIA. Iudith post variam luctam detruncat Holofernem, et per castra sub specie orationis instituendae exit. s456 HTML-Text
-
SCENA QUARTA. Rison castra, et nocturnas excubias visitat. s459 HTML-Text
-
SCENA QUINTA. Adest ad portas Bethuliae Iudith, admittitur: factum exhibet, cuius spe exierat. s460 HTML-Text
-
SCENA SEXTA. Auditur, et timetur ab Assyriis Bethuliensium tumultus. s462 HTML-Text
-
SCENA SEPTIMA. Vident, audiuntque Assyrii excurrentium Bethuliensium tumultum: urgetur Vagao, ut Holofernem excitet. Hic detruncatum reperit. s463 HTML-Text
-
SCENA OCTAVA. Rison Holofernem in rerum turbatione quaerit, truncatum reperit. Culpat Vagaonem. Ad ostensum pro moenibus caput, fit fuga Assyriorum, quos persequuntur Bethulienses. s465 HTML-Text
-
SCENA NONA. Dum tergo Assyriorum incumbunt Hebraei, chorus insultat capiti Holofernis pro moenibus in hastam sublato. s466 HTML-Text
-
SCENA ULTIMA. Redeunt Bethulienses, spolia dividunt: datur Iudithae plausus, Deo grates, qui non confundit in se sperantes. s468 HTML-Text
DEI BONITAS DE HUMANA PERTINACIA VICTRIX: SIVE ALPHONSUS DECIMUS, LEGIONIS ET CASTELLAE REX Pertinaciter blasphemus, clementer a Deo emendatus. s472 HTML-Text
ARGUMENTUM.
ALphonsus X. Legionis et Castelle Rex, quam singulares acceperat a natura dotes, tam
improbe iis abutebatur. Ingenium, et iudicium supra ceteros sui saeculi mortales
sortitus, illud ad ceniuranda sugillandaque Dei opera sacrilege erexit;
ausus et sentire, et dicere: Si ipse in prima mundi molitione Deo Creatori
consiliarius adfuisset, futurum fuisse, ut complura melius ordinarentur. Dum hoc
in plurium, qui non arridebant, eventuum occursu repeteret, excitat Deus
monitores, tum e vicina silva Anachoretam, tum in aula Petrum, ius filii
magistrum: sed uterque risum tulit, et indignationem. Corripit igitur fulmen
Deus, et dum aulam repetitis ictibus verberat, metum simul, et saniorem mentem
Regi incutit, ut humanam arrogantiam divinae sapientiae subiceret. Praeclaro
documento; Deum lente clementerque punire. Rod. Sant. 4. p. Hist. Hisp. c. 5.
Data Passavii, 1666.
-
SCENA PRIMA. Elphegus Anachoreta, dum precibus apud Deum agit, ut grassantem Castellae pestem mitiget, videt Regi Alphonso intentas e caelo minas. s474 HTML-Text
-
SCENA SECUNDA. Alphonsus dolet sortem sui populi per pestem afflicti: hanc a Deo decretam improbat. Salubrioris aurae captandae gratia venationem parari iubet. s478 HTML-Text
-
SCENA TERTIA. Elphegus ex visu afflictus, quid agat incertus, docetur ab Angelo, blasphemiam Regis esse causam publicae calamitatis; iubeturque eum monere, latam esse a Deo sententiam, nisi resipiscat. s480 HTML-Text
-
SCENA QUARTA. Dum venatio fervet, incidit Anachoreta in Rodericum; indicat, quae Regi imminent: sed contemnitur. s483 HTML-Text
-
CHORUS. Docet vindictam divinam severiore poena abstinere, cum potest sceleribus frenum inicere. Nemesis, sub schemate Dianae. s486 HTML-Text
-
SCENA PRIMA. Petrus Manuelem Regis filium suae curae commissum, instituit. s489 HTML-Text
-
SCENA SECUNDA. Alphonsus invisit scholam: audit, quae a Petro doctus est filius. Negat sapienter omnia a Deo facta esse: repetitque idem tibia offensa. s492 HTML-Text
-
SCENA TERTIA. Petrus ex blasphemia male ominatur Alphonso. s495 HTML-Text
-
SCENA QUARTA. Elphegus Civibus denuntiat horam supremam Regis, hortaturque ut per eos moneatur Rex ad resipiscendum. s497 HTML-Text
-
SCENA QUINTA. Cives dubitant, an vi, an precibus Regem aggrediantur. s499 HTML-Text
-
CHORUS. Docet vindictam de caelo per hominum scelera violenter trahi. s501 HTML-Text
-
SCENA PRIMA. Alphonsus ex Roderico intelligit in populo conciri rebellionem: cuius componendae onus suscipit Rodericus. s503 HTML-Text
-
SCENA SECUNDA. Componitur a Roderico tumultus populi. s505 HTML-Text
-
SCENA TERTIA. Intelligit Rex incentorem tumultus esse Anachoretam, quem iubet carceri mancipari. s509 HTML-Text
-
SCENA QUARTA. Elphegus in sua eremo Deum pro Rege deprecatur. s511 HTML-Text
-
SCENA QUINTA. Elphegus ex media oratione in carcerem abducitur. s512 HTML-Text
-
CHORUS Docet saepe a Clementia vindictam Dei sustineri, ne feriat. s513 HTML-Text
-
SCENA PRIMA. Petrus iis, quae in Choro acta sunt, per quietem visis, territus, docetur ab Angelo esse minas Dei in Alphonsum, iubeturque eum admonere. s515 HTML-Text
-
SCENA TERTIA. Petrus, ut ab Angelo iussus, Regem monet: iubetur aula exesse, Manuele frustra deprecante. s519 HTML-Text
-
SCENA QUARTA. Petrus valefacit suo Manueli, et ultima documenta ingerit. s522 HTML-Text
-
SCENA QUINTA. Manuel per Rodericum a Petro iussu Regis revocatur. s524 HTML-Text
-
SCENA SEXTA. Petrus aula eiectus vitam aulicam detestatur, privatam laudat. s525 HTML-Text
-
CHORUS: Umbrae Maiorum terrentes Alphonsum decent, deum prius terrores et signa immittere, quam ultimo plectat. s526 HTML-Text
-
SCENA PRIMA. Icitur fulmine Alphonsi aula, et turbatur. Nactus occasionem Rodericus Alphonsum monet. s528 HTML-Text
-
SCENA SECUNDA. Alphonsus ponderat animo accepta monita per Elphegum, eumque sibi reddi mandat. s531 HTML-Text
-
SCENA TERTIA. Eripitur igni Manuel Alphonsi filius. s532 HTML-Text
-
SCENA QUARTA. Alphonsus veniam precatur ab Elphego. Resipiscit: se, sceptrum, et coronam Deo dedicat. s534 HTML-Text
CONNUBIUM MERITI ET HONORIS: SIVE EVERGETES, ET ENDOXA. s540 HTML-Text
ARGUMENTUM.
VEritatem praesentem Fabula tegimus. Evergetes Regii sanguinis adolescens ab
Aretino Patre, eoque olim Rege, sed iniquitate fortunae ad pastoriciam sortem
devoluto, ad contrahendas cum Endoxa Regia vidua nuptias urgebatur; sed severe
respuebat, institutione et suasu potissimum Euprepiae, a qua educatus fuerat,
quaeque identidem cum ad privatam vitam hortabatur. Igitur huius monitis dissimulat habitum, aspectum, et linguam; Et a suo parente in servum admitti postulat:
a quo, iam suum Evergeten se perdidisse exsistimante, in filium adoptatur.
Observatus demum proditusque quod nec blaesus sit, neque altero oculo caecus.
suspicionem sui facit, et capta maiore experientia deprehenditur
esse Evergetes. et tandem Endoxae desponsatur. Annal. Passav. ad Ann. 1664.
Data Passavii. Reverendiss. ac Celsiss.
Principi Episcopo, 1665.
-
SCENA PRIMA. Evergetes propositas ab Aretino parente cum Endoxa nuptias severe respuit. s541 HTML-Text
-
SCENA SECUNDA. Ponus Endoxae filiae suae proponit sponsum Evergetem, dubitat illa de eius affectu, quod sciat totum ab Euprepiae documentis pendere. s545 HTML-Text
-
SCENA TERTIA. Anceps Evergetes, consilii capiendi causa, Euprepiam convenire statuit. s548 HTML-Text
-
SCENA PRIMA. Evergetes consilia confert cum Euprepia. Eius suasu statuit occultus degere, Ideoque vestitum mutat, se oculo laevo caecum, lingua blaesum fingit. Vestes priores arbori appendit cum Epigrapha. s551 HTML-Text
-
SCENA SECUNDA. Aretinus intelligit Evergeten ad Euprepiam abiisse: confert cum Pono consilia. hic suadet, ut filii affectui ad Euprepiam tantisper cedat. s555 HTML-Text
-
SCENA TERTIA. Alphenus Faunus vestem Evergetae invenit, et plaudit. Agnoscit eam Aretinus: sclopo monstrum in fugam agit. s557 HTML-Text
-
SCENA QUARTA. Aretinus ex veste, et addita inscriptione mortuum filium arguit, et deplorat. s558 HTML-Text
-
CHORUS. Ostenduntur vitae publicae pericula: privata laudatur. s561 HTML-Text
-
SCENA PRIMA. Aretinus ob filium amissum dolore agitur, videturque sibi identidem eius umbram videre. s564 HTML-Text
-
SCENA SECUNDA. Evergetes mutato habitu, simulato capilli, vultu, et loquela, assumpto Meritini nomine, dum ignotus parenti servire petit, in filium adoptatur. s565 HTML-Text
-
SCENA TERTIA. Ponus suadet filiae suae Endoxae, ut postquam Evergetes interiit, ipsa ad alium sponsum animum adiciat; sed frustra. s569 HTML-Text
-
SCENA QUARTA. Super dolore patris dolet Evergetes, nunc Meritinus. Ut maerorem soletur, fingit literas, quibus patri significat, superstitem vivere Evergeten. s571 HTML-Text
-
SCENA QUINTA. Litteras, tamquam ab ignoto acceptas exhibet Aretino Meritinus: exhilaratur pater, filium undique quaesiturus abit. s572 HTML-Text
-
SCENA PRIMA. Ponus ex Florillo intelligit Evergeten vivere: in spem redit Endoxam suam eidem matrimonio locandi. s578 HTML-Text
-
SCENA SECUNDA. Evergetes clam cum Euprepia agit. Observatur a Batillo, nec caecus esse, nec blaesus, Evergetes. s580 HTML-Text
-
SCENA TERTIA. Batillus conversationem Meritini cum Euprepia secum expendit, et fraudem suspicatur. s582 HTML-Text
-
SCENA QUARTA. Refert Batillus Aretino, quae acta clam a Meritino cum ignota Nympha observavit. Unde indignatus Aretinus, Simulatorem sua domo exigere statuit. s583 HTML-Text
-
SCENA PRIMA. Increpitum Meritinum, nec blaesum esse, nec caecum deprehendit non sine indignatione Aretinus. s588 HTML-Text
-
SCENA SECUNDA. Aretinus ex quibusdam signis in suspicionem venit, quod Meritinus sit suus filius Evergetes. s590 HTML-Text
-
SCENA TERTIA. Euprepia ex Evergete intelligit sua iam Aretino patere consilia; proximum esse, ut tota fraus detegatur. Suadet Evergetae, ut se Aethiopem fingat: parat ille se atro colore tingere. s592 HTML-Text
-
SCENA QUARTA. Intervenit Aretinus: elabitur Euprepia: piae fraus omnis aperitur: agnoscitur filius: vocatur vicinia: Evergetes in nuptias cum Endoxa consentit. s593 HTML-Text
-
SCENA QUINTA. Adest Vicinia laetabunda. Endoxa Evergetae desponsatur. s597 HTML-Text