Vergilius, Polydorus (1470-1555):
[ Historia Anglica ] Historiae Anglicae Libri XXVI / Autore Polydoro Virgilio Urbinate. Accessit praeter alia nonnulla series Regum Angliae a primis initiis usque ad hanc aetatem. - Ex nova Editione Antonii Thysii. - Lugduni Batavorum: Sumptibus Joannis Maire; Typis Philippi de Croy, 1649. - [2] lvs., 878 pp. ; 8o. - Type area 16 x 8,6 cm - Call number : Sch 046/028
Note:
The present Leiden edition of Polydore Vergil’s Historia Anglica does not contain Book 27, an incomplete account of the reign of King Henry VIII through 1538, that was first published in the third edition of 1555 (Basel). The Leiden edition offers some useful appendixes (pp. 783-818). We attribute these additions to Antonius Thysius, because in the end of De Historicis Angliae we find a hint referring to a book published just before the present edition: Georgius Horn Palatinus de tumultibus Britannicis Historiam nuper contexit refers to Res britanicae: libri VII by Georg Horn, published in 1648. A brief account of sources and facts of English history is found in Johann Jacob Hofmann: Lexicon Universale [...]. - Leiden, 1698. T. 1, p. 213 ANGLIA (please see our page).
The first edition of the Historia Anglica, printed at Basle in 1534, in its title proudly announces: Indices rerum singularum copiosos et usui egregio futuros, adiecimus. The general index in the end of the 1534 edition is introduced by these words: INDEX HIC TIBI LECTOR Angliae primum Topographiam, Galliae deinde confiniumque locorum situs, tum rerum gestarum omnium circumstantias, et exempla innumera quaedam, communi mortalium vitae apprime conducibilia, velut digito monstrat. quare variis quidem studiorum institutis, maxime vero publicae administrationi utilis esse poterit. This index is repeated (in a slightly augmented form) in the present Leiden edition and introduced by the same words, thus testifying to the continued interest in the Historia Anglica in general and in its application of historical narrative to the conduct of life in particular that is characteristic of humanist historiography.
The first edition on its title page also exhibits a poem by Simon Grynaeus recommending the new book and acknowledging both its novelty of content and its Latin style: [...] Maxima magnanimûm Polydorus facta virorum / Praeclarè latia primus canit omnia bucca. (In the present Leiden edition this poem is placed on page [8]).
Polydore Vergil in his preface addressed to King Henry VIII (dated August 1533) anticipates some discussion on the reliability of his work: pag. 5 mirabitur enim fortasse Anglus, faciet idem Scotus, atque Francus, cum non parum multa in ea viderint, contra quam vulgo dicerentur : et alia, /pag. 6/ quae eorum scriptores non attigerint, aut aliter prodiderint. sed cum illam regustarint, dubio procul intelligent, aniles fabulas minime cum vero consentire, et amorem patriae suos interdum autores spoliasse iudicio, privasse intelligentia, orbasse sensibus : id quod in nos cadere non potuit, qui proinde nullis auribus inservivimus : et demum cognita veritate, non poterunt non probare historiam sancte et sincere confectam.
While many early critics approved, others blamed the author for partiality (due to his rôles of Papal tax-collector and enemy of Wolsey and executor of a task commissioned by King Henry VII and supported by King Henry VIII) and for the literary makeup of his narrative (e.g. the fictitious speeches).
The editor of the present edition, Antonius Thysius, Professor of Poetry and History at Leiden University (son of Antonius Thysius, 1565-1640, Professor of theology at Leiden University), defends the author: pag. 2 Etsi autem nonnulli scriptores hunc autorem deprimant, id actum tamen arbitror ab iis, qui homini peregrino hanc gloriam invidere, vel qui ex alterius famae naufragio (fatali eruditorum malo) famam sibi surgere arbitrantur. Si quae tamen sint in hoc autore labes, non magis dehonestant totum opus, quam verruca una vel altera formosissimam elegantissimamque faciem.
On the other hand, William Thomas Lowndes (c. 1798 – 1843) in The Bibliographer's Manual of English Literature (1834) apparently repeats an old blame : This crafty Italian is said to have collected and burnt a number of manuscripts to prevent the detection of his numerous fabrications in this history, composed to gratify Mary and the catholic cause. As Polydore Vergil started work on the Anglica Historia as early as 1502, finished it in 1533 (with the exception of book 27 that followed in 1555) and revised it in 1536, this reproach does not make sense. The author, while prudently accommodating himself to the court and the Church of England, most probably remained a Catholic. Still, he is critical enough to condemn some actions of the popes. He also applies methodical reasoning in ravelling out the facts when faced by contradictory testimony.
An edited and annotated text of the complete work with English translation was published by Dana F. Sutton in 2005; please see his edition (in HTML format) in The Philological Museum. Sutton does not include the summaries (Argumenta) and appendixes (Series Regum Angliae etc.) contained in the present Leiden edition. In his introduction, Sutton gives prominence to the sheer size of work invested in this first comprehensive and elaborate history of Britain written in modern times, as well as to the moral lessons and the elegant Latin style that mark this feat of humanist historiography.
Summary Table of Contents:
(Title page; Preliminaries) pag. *1
Liber I. (Period: From the beginning to 44 B.C.) pag. 9
Liber II. (Period: From 44 B.C. to 337 A.D.) pag. 46
Liber III. (Period: From 337 to 596) pag. 67
Prooemium Libri IV. - s085 Liber IV. (Period: From 596 to 829) pag. 83
Liber V. (Period: From 829 to 899) pag. 122
Liber VI. (Period: From 899 to 978) pag. 142
Liber VII. (Period: From 978 to 1035) pag. 160
Liber VIII. (Period: From 1035 to 1066) pag. 177
Prooemium Libri IX. *pag. 197* Liber IX. (Period: From 1066 to 1087) pag. 195
Liber X. (Period: From 1087 to 1100) pag. 214
Liber XI. (Period: From 1100 to 1135) pag. 234
Liber XII. (Period: From 1135 to 1154) pag. 257
Liber XIII. (Period: From 1154 to 1189) pag. 275
Liber XIV. (Period: From 1189 to 1199) pag. 315
Liber XV. (Period: From 1199 to 1216) pag. 341
Liber XVI. (Period: From 1216 to 1272) pag. 372
Liber XVII. (Period: From 1272 to 1307) pag. 413
Liber XVIII. (Period: From 1307 to 1327) pag. 445
Liber XIX. (Period: From 1327 to 1377) pag. 462
Liber XX. (Period: From 1377 to 1399) pag. 512
Liber XXI. (Period: From 1399 to 1413) pag. 547
Liber XXII. (Period: From 1413 to 1422) pag. 560
Liber XXIII. (Period: From 1422 to 1471) pag. 586
Liber XXIV. (Period: From 1471 to 1483) pag. 650
Liber XXV. (Period: From 1483 to 1485) pag. 685
Liber XXVI. (Period: From 1485 to 1509) pag. 717
Series Regum Anglia pag. 783 . - Testimonia Veterum De Britanni pag. 794 . - De Historicis Angliae pag. 805 . - Memorabilia Ex Veterum Anglo-Saxonum Legibus. pag. 811
INDEX COPIOSISSIMUS. A pag. 819 - - B pag. 823 - - C pag. 826 - - D pag. 831 - - F pag. 836 - - H pag. 841 - - I/J pag. 845 - - M pag. 851 - - P pag. 856 - - R pag. 861 - - S pag. 865 - - U pag. 869 V - Series Angliae Scotiaeque Regum (etc) pag. 871 ) - (Colophon) pag. 878
Detailed Table of Contents:
(Title page) pag. *1
Viro illustri D. Cornelio A Beveren (…) Academiae Batavae Curatori, S. P. (Editor’s dedication) pag. *3
Ad Invictissimum Angliae, Franciae, Hyberniaeque Regem Fidei defensorem, Henricum VIII. Polydori Virgilii Urbinatis In Anglicam Historiam suam prooemium. (…) Londini, mense Augusto, 1533. pag. 3
Elogium De Anglica Historia. pag. 7
Simon Grynaeus Lectori. (Carmen) pag. 8
Liber I. Britanniae divisio. Angliae, Scotiae, Walliae, Cornubiae et insularum circumiacentium descriptio. Caeli solique natura. Anglorum statura et mores. Primi incolae. Brutus gentis conditor. Successorum enumeratio. Galli duce Brenno Romam expugnarunt. Iulius Caesar primus Romanorum Britanniam subiugavit. (Period: From the beginning to c. 44 B.C.) pag. 9
Liber II. Britanni auctore Guinderio Rege a Romanis deficiunt. A Claudio Caesare rursus devicti. Praefecti illic Romanorum. Arviragus Rex. Caratacus. Suetonius Paulinus. Voadicia Regina. Pictorum in Britanniam adventus. Iulius Agricola. Lucius primus inter Britanniae Reges Christianus. Severus Imperator Britanniam compescit. Constantius Caesar Helenam Coylli principis Britanni filiam in uxorem ducit. Constantinus Magnus. (Period: From c. 44 B.C. to c. 337 A.D.) pag. 46
Liber III. Maximus, Britanniae praefectus, Imperii invasor. A Theodosio Imperatore superatur. Ursula Martyr. Scotorum ex Hibernia in Britanniam irruptio. Gentis origo. Vortigerius Britannorum Rex. Saxones in auxilium advocat. Qui ducibus Hengisto et Horsa tandem Britanniam ipsam subiugant. Aurelius Ambrosius. Vortimerius. Utserus Pendragon. Pelagius Britannus Haereticus. Arthurus. Cadovalladrus. (Period: From c. 337 to c. 596) pag. 67
Prooemium Libri IV. pag. 83
Liber IV. Septem Angliae Regnorum; Cantiis Australium Saxonum, Orientalium Anglorum, Orientalium Saxonum, Merciorum, Northumbrorum, Occidentalium Saxonum; eorumque Regum enumeratio. Augustinus monachus a Gregorio Papa missus Anglorum Apostolus. Sigibertus Orientalium Anglorum Rex, Cantabrigiensis Academiae conditor. Edmundus Rex Martyr. Circa eius caput miraculum. Paulinus Archiepiscopus Eboracensis. Osvaldi Northumbrorum Regis pietas et Christianismi promovendi studium. Ethelredae Egfridi Regis uxoris pudicitia. Beda presbyter quando vixerit, et eius Opera. Inas Occidentalium Saxonum Rex undecimus, regnum suum Pontifici vectigale facit. Rerum Scoticarum status. (Period: From c. 596 to c. 829) pag. 85
Liber V. Egbertus rex occidentalis, vicinis regibus victis regnum auget. Britanniae nomen Angliae imponit. Modeste atque humaniter regnat. A Dacis turbatus ac paene superatus, eos demum vincit fugatque. Dacorum seu Gothorum origo, attentata, sedes. Egberto Ethelvolphus filius succedit a patre religiose institutus, eius virtutes; victoria ex Dacis; erga Romanum Pontificem, exemplo Inae, demeritum; filii quatuor, Ethelbaldus, Ethelbertus, Ethelredus, et Alvredus. Ethelredi cum Dacis proelia variâ fortunâ commissa. Huius successor frater Alvredus, quo absente Daci Mercia ac Orientali regno potiuntur. Eorum cum Alvredo pugna, pax, perfidia, diversa proelia. Rollo Dacus cum nova multitudine in Angliam, mox in Galliam se infundens, in Normania sedem fixit. Baptizatur. Ab eo Duces Normani originem habent. Alvredi cum perfidis Dacis denuo proeliantis victoria, regni amplificatio : erga rempublicam et Ecclesiam pia merita : eruditio et studiorum fetus. Gymnasii Oxoniensis fundatio. Alchuinus [ Alcuinus ] Anglus Caroli M. praeceptor. Coenobiorum ac Collegiorum institutio. Cantabrigiensis et Oxoniensis Academiarum antiquitas et celebritas. Alvredi virtutes optimo principe dignae, eius liberi, mors. (Period: From c. 829 to 899) pag. 122
Liber VI. Edovardus Rex vigesimus tertius : Scotos et Wallos domat : fratrem instinctu Dacorum in ipsum insurgentem regno expellit : et redeuntem in proelio interficit. Erici Orientalium Anglorum regis in pugna occumbentis regnum occupat : ut et Merciorum post Sororis Elfredae obitum. Edginae puellae somnium : Edovardi liberi et mors. Gulielmus Normannorum dux : eius in Gallia auctoritas; et a Flandrorum comite per insidias illata mors. Adelstanus Edoardi filius Rex vigesimus quartus : Scotorum regem in verba sua iurare adigit : Northumbriam sororis suae filiis eripit : a sicariis impetitur. Edmundus eius frater Rex vigesimus quintus : a latrone quem aggressus erat confoditur. Eius frater Eldredus Rex vigesimus sextus. Ludovicus Galliae Rex Ricardum puerum principatu Normanniae evertere studens ; ab Haraldo Dacorum rege bello superatus desistere cogitur. Edvinus Edmundi filius rex vigesimus septimus : eius impuritas. Edgarus frater rex vigesimus octavus : Ludovallo Wallorum principi tricenos lupos in annos singulos tributi loco imperat : Alfredae, Horgerii Cornubiae ducis filiae, amore captus : eius maritum occidit eamque ducit : eius virtutes. Controversia inter sacerdotes et Monachos quomodo soluta. Edovardus Edgari filius rex vigesimus nonus fraude novercae Alfredae trucidatus. (Period: From 899 to 978) pag. 142
Liber VII. Etheldredus trigesimus rex socors : Dacorum in Angliam irruptio. Ricardi Normannorum ducis virtutes et vitia. Suenonis Dacorum regis res gestae in Anglia : Etheldredus in Normanniam exul abit : Suenonis interitus : cui Canutus filius succedit. Eo in Norvegia pacanda occupato, Etheldredus Angliam recipit : sed paulo post moritur. Dunstanus Cantuariensis Archiepiscopus. Edmundus Etheldredi filius cum Canuto infelici pugna confligit : cum eo singulari certamine congreditur : et tandem pacem facit : de eius obitu variae opiniones. Canutus solus Angliam obtinet, adversus Norvegos movet, eosque in deditionem accipit : prae maerore ob obitum filii moritur : eius memorabile apophthegma. (Period: From 978 to 1035) pag. 160
Liber VIII. Canuto succedit eius filius Haraldus : eoque paulo post mortuo : Canutus frater. Eius in cadaver fratris immanitas : et mors. Angli Alfredum Etheldredi filium Regem eligunt et Daces passim caedunt ac proscribunt. Robertus dux Normannorum e concubina filium Guilielmum suscipit : eius puellae lepidum factum : ipsius Roberti festivitas et mors. Godvinus Comes Alfredum criminatur : et vitâ privandum curat : et Edovardum eius fratrem eligi : a quo culpam deprecatus : veniam consequitur. Emma regis mater ab Advino episcopo laesae pudicitiae insimulata : se per ignitos vomeres gradiendo purgat. Daci piratae in Anglia caesi. Godvinus filiam Edoardo nuptum dat. Eius cum Rege dissensiones : reconciliatio : et tandem divinitus ab [ ob ] periurium inflicta mors. Edoardus legum, quas Angli cummunes appellant, auctor : miraculis claret : et tandem moritur. Suardi Northumbriae comitis sub mortem magnanimitas. Haraldus Godvini filius se ipsum regem renuntiat : a quo Guilielmus Normannus regnum tamquam testamento sibi delatum frustra repetit. Tostonem fratrem proscribit qui Norvegos in ipsum concitat : illi Angliam ingressi duces Haraldi vincunt. Cuiusdam militis Norvegi virtus : Sed ab Haraldo superveniente magno proelio vincuntur. Intera Guilielmus Normannus cum exercitu in Angliam appellit : et Haraldum congredientem ingenti cum Anglorum strage superat : Haraldus ipse in proelio occumbit : et sic Anglorum imperium finem sortitur. Summa regni Anglici ab adventu Hengisti usque ad Guilielmum. (Period: From 1035 to 1066) pag. 177
Prooemium Libri IX. pag. 195
Liber IX. Prooemium : Guilielmus post victoriam Londinum petens ibi coronatur : Anglos valde deprimit : quorum multi in exilium abeunt. Arces ab Guilielmo exstructae : Northumbros qui defecerant severe castigat. Canutus Dacorum rex ab Anglis exulibus instigatus Angliam infesta classe petit : Normannos proelio superat : et Northumbriam in fidem recipit : sed a Guilielmo profligatus in Daciam redit. Northumbria et Eboracensis ager a Guilielmo vastatus. Lex agraria a Rege lata : qui iudices constituit : leges veteres abrogat : et novas, lingua Normannica scriptas substituit : Mos iudiciorum in Anglia. Tributi indictio : episcoporum veterum eiectio et novorum substitutio : Rex quosdam Anglos in Elyenses se paludes recipientes domat. Scotiam intrat, et Scotis petentibus pacem dat. Sedium quarundam episcopalium mutatio. Vulstani Vigorniensis episcopi elogium et miraculum. Roberti filii regis rebellio : in proelio erga patrem pietas : et reconciliatio. Novicastri origo. Rex censum habet et novum tributum imponit : sibi soli ius venandi reservat : Eius ingenium, mores, religio, mors et liberi : Viri clari eius temporis, Vulstanus, Osmundus Episcopi : Berengarius haereticus. (Period: From 1066 to 1087) pag. 197
Liber X. Guilielmus cognomento Rufus patri in regno succedit : studio imprimis Lanfranci Cantuariensis Antistitis : excluso Roberto primogenito; quem Normanni in Ducem suscipiunt. Odo amborum patruus, Bajocensis episcopus, Robertum ad recuperandam Angliam instigat : multorum procerum defectio : Vigornia ab iisdem frustra obsessa. Rex Odonem in castro Penynseo obsessum, capit. Dunelmensem episcopum in exilium pellit. Lanfranci obitus et elogium. Rex vacantium episcopatuum reditus sibi vendicat [ vindicat ]. Bellum in fratrem movet, et ei mox reconciliatur. Malcolmi Scotiae regis magnanimitas. Regis morbus : acerbitas : et avaritia. Inhumanitas erga Regem Scotiae : qui vindictam parans in proelio occumbit. Res Scoticae. Novae inter fratres turbae. Robertus Northumbriae comes in Regem coniurans ab ipso in arce Bamburgo obsidetur, et in dedititios [ dediticios ] crudeliter saevitur. Bellum Vallicum infeliciter gestum. Bellum sacrum Hierosolymitanum et eius duces : Robertus Normanniam Regi oppignorat, et in bellum sacrum proficiscitur. Regis avaritia. Vallos denuo invadit : Anglisea insula capta, et incolae immaniter habiti. Turris Londinensis a Rege muris cincta, et Westmonasterium exstructum. Seditio in Normannia : a Rege suppressa : Anselmum Cantuariensem Archiepiscopum bene monentem exulare cogit : reditus sacros invadit : a ministro in venatione fortuito ictu sagittae transfigitur. (Period: From 1087 to 1100) pag. 214
Liber XI. Henricus eius nominis primus, absente Roberto maiore fratre regnum occupat : et fratrem reducem dato Normanniae ducatu et promissa annua pensione pacat. Eius cum Anshelmo Episcopo, ob Episcoporum renuntiationem, quam Rex sibi vendicabat [ vindicabat ], dissidium : Roberti fratris in Angliam adventus qui a Rege persuasus annuam pensionem sibi remittit : sed eandem mox repetit : unde bellum inter fratres : quod tandem Normannia occupata et Roberto capto finitur. Anshelmi mors et elogium : Rex Wallos domat : filiam Imperatori Henrico nuptum dat : filium primogenitum ducem Normanniae creat. Concilii seu Parlamenti Anglici origo, et consultandi modus. Bellum inter Regem et Ludovicum Crassum Galliae Regem : proelium ad Nicasianum oppidum in quo Anglus victor. Infelix omnium Regis filiorum interitus. Mathildis filia et Imperatoris vidua a patre heres declaratur et Gaufredo Andegavensi comiti in uxorem datur. Cardinalis cuiusdam in Anglia hypocrisis. Regis obitus, liberi, statura, mores, opera publica. (Period: From 1100 to 1135) pag. 234
Liber XII. Stephanus ex sorore Henrici genitus regnum invadit favore populari : cui tributum remittit et veteres leges restituit. Procerum aliquot contra eum coniuratio. Angli a Thrustino et Rodolfo episcopis animati Scotis magnam cladem inferunt. Mathildis Augustae in Angliam adventus : procerum atque urbium multarum defectio. Pugna ad Lincolniam in qua Stephanus capitur. Eustachius eius filius bellum restaurat : exercitum Mathildis profligat : Robertum eius fratrem nothum capit : et permutatione facta patrem liberat. Mathildis Oxoniae obsessa clam elabitur. Stephani erga Ranulphum comitem perfidia. Henricus Mathildis filius a Normannis dux creatus in Angliam traicit matri auxiliaturus. Eustachii Regis Stephani filii obitus. Pax inter Regem et Mathildem : Henrici nuptiae cum Aleonora Aquitaniae et Pictaviae herede, quam Rex Gallus repudiaverat. Regis mors, liberi, statura, mores. Viri clari. (Period: From 1135 to 1154) pag. 257
Liber XIII. Henricus Secundus Stephano succedit. Gaufredum fratrem hereditate sua spoliat. Eius cum Ludovico Crasso Gallorum Rege simultates. Cum Thoma Becketto Cantuariensi Episcopo dissidia. Qui a rege in exilium eicitur. Gaufredo Regis filio Constantia Armoricae heres desponsata. Rex filium suum primogenitum regem coronari curat, quae res multorum malorum causa. Thomae Becketti cum Rege reconciliatio : et caedes, cuius Rex invidiam sustinet. Thomas a Papa inter sanctos relatus. Hibernia a Rege subacta. Eius insulae descriptio. Henrici filii cum fratribus adversus Patrem instinctu Regis Galliae rebellio. Normannia a Gallis invaditur. Galli Angliam invadentes caesi : ut et Scoti ipso rege capto. Rothomagum a Gallo obsessum Rex liberat. Filiorum cum patre reconciliatio. Controversia inter Episcopos Scotiae et Eboracensem. Rex arbiter inter Reges Castellae et Navarrae. Regis erga Filii sponsam amor illicitus. Galliae Regis in Angliam adventus. Henrici filii obitus : ut et alterius filii Gaufredi. Philippus Rex Galliae bellum Regi infert, a quo etiam filii denuo deficiunt. Rex maerore animi obit. Eius liberi, statura, mores. Rosimunda pellex regia. Princeps Andegavensis venefica. Viri clari. (Period: From 1154 to 1189) pag. 275
Liber XIV. Ricardus Primus Patris successor : thesaurorum paternorum compos fit. Ad bellum sacrum se parans Londinensibus multas immunitates accepta pecunia concedit. Forma eius Reipublicae. Parempticii qui. Rex herede instituto Arthuro fratris filio expeditionem Hierosolymitanam aggreditur. Siciliam, et Cyprum occupat : et cum reliquis Principibus Ptolemaidem obsidet. Turbae in Anglia a Guilielmo Eliensi Episcopo excitatae : cui Rothomagensis Episcopus successor datus. Ptolemais capta : et contumelia Austriae duci ibidem a Rege illata. Hierosolyma a Ricardo obsidentur. Rex Galliae absente Ricardo eius terras invadit : inde ipse, pace cum Saladino facta, domum tendit : sed in Austria captus grandi se pecunia redimere cogitur. Bellum inter Gallum et Anglum. Iohannes Regis frater qui cum Gallo steterat, fratri reconciliatur. Induciae [ Indutiae ] inter reges. Ricardi interitus : de sepultura sua testamentum : Statura; mores. Viri clari. (Period: From 1189 to 1199) pag. 315
Liber XV. Ioannes Ricardi frater, opera matris Aleonorae regnum arripit : excluso Arthuro cui regnum debebatur. Rex Gallliae tutelam Arthuri suscipit et Ioanni bellum infert. Qui traditis quam plurimis locis pacem a Gallo impetrat. Arthurus in pugna captus necatur. Ioanni ob necem Arthuri dies a Rege Gallo dicitur et tota Normannia eripitur. Simultas inter Pontificem et regem. Hugonis Lincolniensis mors et elogium. Rex a Pontifice excommunicatur. Status civitatis Londinensis mutatus. Populus a Papa Sacramento solvitur et in regem concitatur. Bellum inter Gallum et Anglum. Rex Pandulphi, Nuntii Apostolici, opera, Papae se submittit. Classis Gallica ab Anglis prope Damum Flandriae oppidum ingenti clade affecta. Proelium Bovinense in quo Otto Imperator contra Gallum succubuit. Optimates Regi, ad restituendas leges antiquas, iuramentum extorquent : Et ob id, Papa dispensante, non servatum ab eo deficiunt. Defectores a Papa excommunicati : Ludovicum Galliae Regis filium sibi regem adsciscunt. Anglia misere partim a Francis partim ab ipso Rege vastata. Regis obitus, liberi, statura, mores. (Period: From 1199 to 1216) pag. 341
Liber XVI. Henricus eius nominis tertius, in locum patris, a proceribus fidelibus surrogatur et coronatur. Franci prope Lincolniam ab Anglis caesi. Item ab Huberto Doverae praefecto proelio navali. Ludovicus, auro accepto, iure et possessione Angliae cedit. Origo iuris Regii in bona pupillorum. Bellum inter Gallum et Anglum. Proceres a Rege multati ab eo deficiunt, duce Ricardo Marescallo qui regias copias fundit. Procerum reconciliatio. Rex a sicario impetitus. Edmundi Cantuariensis Episcopi mors et elogium. Vallia a Rege tota subacta. Bellum inter duos Reges Anglum et Gallum renatum. Nummi, qui sterlingi vocantur, percussi. Rex in Aquitania hibernat, et filio sororem Castellae regis in matrimonium conciliat. Regem Galliae Lutetiae invisit. Edoardus Regis filius Valliae princeps factus. Ricardus Regis frater Rex Romanorum electus. Eius Vitae synopsis. Parlamentum Oxoniense in quo semina discordiae inter regem et proceres iacta. Normannia ab Anglo Gallorum Regi in perpetuum conceditur. Procerum a Rege defectio duce Simone Monfortio. Pugna in qua Rex cum fratre et filio captus. Edoardus elapsus denuo confligit, et Simone necato patrem et patruum liberat. Mediante Pontifice pax confecta. Edoardus princeps in Asiam militatum abit : ab Assassino insidiis frustra impetitur. Henricus Ricardi principis filius Viterbii a Guidone Simonis Monfortii filio interficitur. Regis obitus, liberi, statura, mores. Hugo Balsamus Eliensis Episcopus. (Period: From 1216 to 1272) pag. 372
Liber XVII. Edoardi primi regni initia. Leolini Valliae reguli turbae. Rex bonis subditorum inhians : Ioannis Varanii Surrae comitis animi praesentia ab incepto deducitur. Leolini rebellio et caedes. Vesperae Siculae. Bellum inter Arragonenses [ Aragonenses ] et Gallos. Iudaeorum ex Anglia eiectio. Manus mortua lex. Edoardus Scotis, rege Alexandro mortuo, Ioannem Baliolum regem dat. Classis Gallica ab Anglis fusa et disiecta. Aquitani ad Gallos deficiunt. Thomae Turbivillae proditio et poena. Bellum Scoticum. Scotorum clades et regis Balioli captivitas. Scotia tota ab Edoardo subacta. Turbae in Anglia ob interdictum Papae ne sacer ordo tributum se inconsulto conferret. Scotorum defectio, Concilium Londinense, ubi statutum ne invito populo tributum imponere liceat. Pax inter Gallos et Anglos redditâ Anglis Aquitaniâ. Rex Scotiam vastat : sedem lapideam Scotorum in Angliam defert. Magna charta. Robertus Brusius a Scotis rex electus ab Anglis superatur. Regis obitus; uxores; liberi; statura; mores. (Period: From 1272 to 1307) pag. 413
Liber XVIII. Edoardi secundi initia : eius mores. Petri Ganestoni apud regem auctoritas : qui a proceribus interficitur. Cui in gratiâ apud regem et odio apud populum Hugones Spenserii pater et filius succedunt. Robertus Brusius Scotiam recuperat : et Anglos multis cladibus afficit. Spenserii publico ordinum decreto ex regno eiecti : a Rege revocantur et adversarios in proelio superatos supplicio affici curant. Regis in Scotos infelix expeditio. Coniugem in Galliam ablegat. Andreae Hertlei infidelitas et supplicium. Reginae cum marito discordia. Anglia a Rege deficit. Rex in Valliam fugit : et ibi cum Spenseriis capitur : qui ambo infami supplicio afficiuntur. Rex ipse se concilii decreto regno abdicare cogitur, et in custodia misere perit. Eius liberi; statura; mores. (Period: From 1307 to 1327) pag. 445
Liber XIX. Edouardus tertius patri loco moto succedit. Eius in Scotiam irrita expeditio : Coniugium. Origo controversiae inter Gallum et Anglum de iure successionis in regno Galliae. Roberti Scotiae regis obitus. Edouardus Galliae regi Philippo iuramentum fidelitatis praestat. Edmundus regis patruus securi percutitur. Regis in Scotos expeditio et gesta. Decretum de non efferenda ex Angliâ pecunia. Robertus Atrebas ad Anglum deficit eumque ad bellum Gallicum exstimulat. Rex Flandros duce Artevillâ tumultuantes sibi conciliat. Galliae regis cum Scotis foedus. Bellum Britannicum inter Blesensem et Monfortium Comites. Rex Normanniam invadit : Pugna memorabilis ad Cresciacum, et Gallorum ingens clades. Caletum post annuam obsidionem ab Anglis captum. David Rex Scotiae victus proelio in potestatem Anglorum venit. Philippi Gallliae regis obitus et Ioannis filii successio. Delphinatus regio regno Galliae accedit. Institutio ordinis Garterii seu periscelidis. Edouardi Valliae principis irruptio in Aquitaniam. Proelium in Pictonibus, in quo Galli caesi et rex captus inque Angliam abductus. Isabellae reginae matris mors et elogium. Pax inter Gallos et Anglos, rege Galliae in libertatem restituto; et permissa Anglis Aquitania. Iubilaeum Edouardi regis. Petrus Castellae rex a fratre notho Henrico pulsus : ab Edouardo Valliae principe restitutus : a fratre captus trucidatur. Robertus Stuartus regnum Scotiae in suam familiam infert. Pax inter Gallos et Anglos rumpitur. Pontivensis comitatus ab Anglis deficit. Philippae reginae mors et elogium. Origo tituli ducum Clarentiae. Roberti Cagnoli Angli et Bertrandi Gesgumi Galliae Connestabilis res gestae. Lex Angliae de praemunire seu praemoneri. Bellum Britannicum. Edouardi Valliae principis, et Edouardi regis ex maerore inde secuta mors. Eius liberi : statura; mores. Viri clari : Ioannes Withcliffus seu Viclevus. (Period: From 1327 to 1377) pag. 462
Liber XX. Ricardus secundus, Edouardi Valliae principis iam demortui filius, Avo succedit. Eius indoles. Cantianorum [sc. pars] ob indictum tributum, ducibus Stravvo [ Strawo ] et Tyleco, Cantuariensem antistitem cum quibusdam aliis capite plectunt : Londinum diripiunt : sed antesignano Stravvo [ Strawo ] a praetore Londinensi interfecto dilabuntur et puniuntur. Flandrici motus. Schisma inter Urbanum sextum et Clementem septimum Pontifices. Angli Urbano adhaerent ; et Flandrum cum Clemente sentientem bello petunt. Ricardi coniugium cum Venceslai Imperatoris filiâ. In Regem coniuratio. Duellum inter Cartonum et Anslerum. Leo Rex Armeniae exul, reges contra Turcas sollicitat. Classis tempestate afflicta. Ricardi contra Scotos expeditio et erga suos diffidentia. Bellum inter reges Castellae et Lusitaniae. Angli auxiliantur Lusitanis : et Castellanos magno proelio superant. Rex quibusdam honores auget et successorem declarat Edmundum Mortimerium. Eius genealogia. Turbae populares Glocestrio regis patruo instigatore : qui invito Rege eius ministros capite plecti curat : et regis exercitum fundit. Cantuariensis ad regem missus eum Londinum adducit, ubi in concilio de novo populus in eius verba iurat. Lancastrius regis patruuus regnum Castellae armis repetiturus, pacem affinitatibus conciliat. Bellum inter Gallos et Anglos recrudescit. Angli a Scotis proelio vicit. Ricardus Hiberniam sibi subicit : Filiam regis Galliae ducit et indutias in annos triginta paciscitur. Regum conventus fremente Glocestrio : qui paulo post regis iussu supplicio afficitur. Henrici Lancastrii cum Mombrajo dissidium et utriusque exilium. Lancastrius in regem coniurat, et captum, regnum eiurare cogit. Ricardi misera mors : et mores. (Period: From 1377 to 1399) pag. 512
Liber XXI. Henricus quartus abdicato Ricardo succedit. Glocestrii caedis auctores punit. Aquitania a Gallis frustra ad defectionem sollicitata. Coniuratio quorundam procerum in regem et eorum supplicium. Nova in regem conspiratio, cuius auctores bello victi capite poenas luunt. Galli in Anglia praedas agunt. Crebrae contra regem seditiones. Ludovici Aurelianensis ducis et fratris regis Galliae, a Burgundiae duce illata caedes et inde bellum intestinum in Gallia maximum. Regis obitus; liberi; statura; mores. Iacobus Scotiae princeps ab Anglis in mari capitur. (Period: From 1399 to 1413) pag. 547
Liber XXII. Henricus quintus patri succedit : eius elogium. Bellicus contra Gallos apparatus. Concilium Constantiense. Viclefitarum tumultus. Oldencastelii supplicium. Coniuratio contra Regem detecta. Rex cum exercitu in Normanniam delatus; Harfleum occupat. Pugna memorabilis apud Dagincurtum pagum, et Anglorum victoria. Sigismundi Imperatoris in Angliam adventus. Gallici regni, ob factiones inter familiam Aurelianensem et Burgundicam, miseria et desolatio. Rhotomagum urbs ab Henrico capta et tota Normannia subacta. Burgundo a Carolo Delphino contra datam fidem caeso : Philippus filius cum Henrico foedus ferit, eumque exhaeredato Carolo successorem Regis in Gallia declarari curat. Regis victoria, et, in medio victoriarum cursu, intempestiva mors : Eius elogium. (Period: From 1413 to 1422) pag. 560
Liber XXIII. Henricus Sextus infans adhuc Patris successor declaratur : Patruis, Bedfordiae duce Galliam, et Glocestrio Angliam procurante. Caroli Galliae regis obitus. Sarisberiensis comitis in Gallia res gestae : proelium ad Cravantum : ad Vernolium : Britanniae ducis ad Gallum defectio. Ioannes Talbotus et eius elogium. Angli a Gallis prope Montargeum oppidum caesi. Galli Cenomannorum urbem occupant, et a Talboto superveniente rursus caeduntur et eiciuntur. Obsidio urbis Aurelianensis. Sarisberiensis obsidentis interitus et elogium. Ioanna puella : urbem commeatu sublevat et Anglos ab obsidione depellit. Talbotum proelio victum capit : et regem Carolum Rhemos inaugurandum ducit : eius multiplices victoriae : Compendium ab Anglis obsidetur. Ioanna puella ad susbsidium properans ab Anglis capitur et comburitur. Henricus rex Lutetiae in regem Galliae coronatur. Indutiae factae et statim violatae. Talbotus ad bellum redit. Normannorum contra Anglos seditio : Thomae Harundelli mors. Pax inter Gallum et Burgundum multum indignantibus Anglis. Bedfordiensis obitus. Lutetia a Gallorum rege recepta. Caletum a Burgundo frustra obsessum. Iacobus Scotiae Rex coniuratione suorum interfectus. Talboti in Normannia gesta. Henrici regis matrimonium. Eius et Coniugis ingenium. Reginae cum Glocestrio simultates : qui clam strangulatur. Factiones ob eius caedem in Anglia. Normannia et Aquitania a Gallis recuperata. Cantianorum seditio. Richardi Eboracensis cum Somersetensi simultas : in regem coniuratio. Talbotus in Aquitania in proelio caesus. Factio inter domum Eboracensem et Lancastrensem. Richardi Varvici comitis stirps et elogium. Eboracensis bellum in regem movet et proelio victum capit. Iacobus Scotorum rex rupto aeneo tormento percussus moritur. Rex exercitu instructo Eboracensem regno expellit : sed illo redeunte vincitur et rursus in potestatem eius venit. Regina cum Eboracensi et Varvicensi confligit et Eboracense in acie caeso maritum liberat. Edoardus Eboracensis filius a sua factione rex dictus cum rege acie congreditur et victum in Scotiam fugat, Regina cum filio in Galliam fugiente. (Period: From 1422 to 1471) pag. 586
Liber XXIV. Edouardus quartus, Henrico profligato, regnum arripit. Ducem Somersetensem, ab Henrici partibus stantem, proelio superatum capite plectit. Henricus clam in Angliam reversus et agnitus capitur. Simultas inter regem et Varvicensem eiusque origo. Varvicensis contra regem conspirat et acie victum in potestatem redigit. Rex elapsus bellum instaurat. Varvicensem in Galliam fugat. Varvicensis rediens Regem ex regno in Flandriam pellit et Henricum in regnum restituit. Henrici regis de Henrico Richemondiae comite vaticinium. Primatus in Scotia a Pontifice introductus. Edouardus Eboracum dolo occupat : et, Londinensibus ad eum deficientibus, Henricum ab omnibus destitutum capit denuo et in carcerem compingit. Varvicensis cum Edouardo confligens in proelio perit. Somersetensis cum regina et principe bellum integrant, sed victi. Somersetensis capite luit, Edouardus princeps indigrè [ indignè ] caeditur, et Regina in Galliam ablegatur. Cantianorum tumultus. Penbruchi comitis cum Henrico Richemondio fuga in Britanniam. Henrici quondam regis interitus; statura; mores. Regis expeditio contra Gallos : Insidiae contra Henricum Richemondium. Clarentiae ducis supplicium et eius causa Bellum Scoticum. Edouardi mors; liberi; statura; mores. (Period: From 1471 to 1483) pag. 650
Liber XXV. Ricardus tertius Edouardi quarti frater, sub specie tutelae fratris filiis in potestatem redactis, et crudeliter una cum tutoribus necatis per vim regnum occupat. Dux Buchingamiae cum Episcopo Eliensi clam consultat de regno in Henricum Richemondium transferendo. Idem agitatur inter Reginam viduam et Henrici matrem. Buchingamiae ducis, conspiratione detecta, supplicium. Reliqui coniurati ad Henricum in Britanniam confugiunt, eumque coniugium cum Edouardi filia promittentem, regem designant. Eius ob malevolentiam Petri Britanniae quaestoris, pericula. Ricardus, coniuge mortua, fratris fiiam invitam ducere tentat. Henricus Angliam ingressus contra Ricardum castra movet. Pugna ad Lecestriam in qua Ricardus strenue pugnans occumbit. Eius statura; mores. (Period: From 1483 to 1485) pag. 685
Liber XXVI. Henricus septimus, parta victoria, Londinum petit. Comitem Varvici, Clarentiae Ducis filium, in custodiam dat. Londini, ducta Elisabetha, Edouardi quarti filia, in regem coronatur. Senatum domesticum constituit. Sudor Anglicus novum morbi genus. Staffordi rebellio et supplicium. Impostura Ricardi Sirmondi : qui Lambertum Symenellum puerum obscurum Hibernis pro comite Varvicensi supponit et ad rebellionem incitat : Margarita Burgundiae Ducis vidua et comite Lincolniense imposturam nutrientibus. Reginae mater bonis exuta in monasterium a Rege detruditur. Rex verum Varvicensem e custodia eductum populo exhibet : et contra adversarios ducens, illos, capto Varvicensi supposititio [ suppositicio ], profligat. Bellum Galliae Regis contra ducem Britanniae, cui Rex suppetias mittit. Northumbrorum ob exactum tributum seditio. Iacobi Scotiae regis a proceribus illata caedes. Carolus Galliae Rex Annam Britannam, Maximiliano Caesari desponsatam, rapit. Rex contra Gallos expeditione suscepta, pacem absque proelio conficit. Regnum Neapolitanum a Carolo rege subactum. Nova impostura Petro quodam Varbecho se pro duce Eboracense gerente. Margaritae Ducis Burgundi viduae malevolus erga regem animus. Procerum quorundam in hoc negotio instabilitas. Guilielmi Stanlei supplicium. Petrus ad Scotorum regem confugiens, ab eo suscipitur et auxilium contra Henricum impetrat. Cornubienses ob tributorum onera tumultuantes : Londinum infesti petunt, et victi perduellionis poenas dant. Pax inter Anglum et Scotum mediante regis Hispaniae legato confecta. Petrus a Scoto exclusus Hibernos contra Regem sollicitat. Rex Petrum, cum exercitu in Angliam venientem capit et Londinum in custodiam ducit. Matrimonium Scotiae regis cum Henrici filia. Comitis Varvicensis, et Petri Varbechi supplicium. Clericorum in Anglia privilegium. Nuptiae Arthuri principis cum Catharina regis Hispaniae filia. Suthfolciae comitis turbulentus animus. Arthuri principis, et reginae obitus. Regis rigor in exigendis mulctis [ multis ]. Philippi Flandrorum principis in Angliam adventus. Sycophantia Angliae Iudicum. Sponsalia inter Carolum Hispaniae principem et Mariam regis filiam. Regis obitus : liberi : statura : encomium. Litterae in Anglia reflorescunt. Ioannis Coleti elogium. (Period: From 1485 to 1509) pag. 717
Series Regum Angliae, Ab Hengisto ad haec tempora. pag. 783
Testimonia Veterum De Britannia. – Julius Caesar. pag. 794
De Iulii Agricolae Vita Tacitus. pag. 795
Cicero, Lib. VII. Epist. fam. – Paulus Orosius. pag. 798
E Solini Cap. XXXV. – Ex Libro III. Herodiani, Politiano interprete. pag. 799
Ex Ammani Marcellini Lib. XX., XXVI., XXVII. pag. 800
Ex Dionis Lib. XXXIX. pag. 801
Ex Bedae Lib. I. Cap. I. pag. 802
Ex Epistola Gildae. pag. 804
De Historicis Angliae. pag. 805
Memorabilia Ex Veterum Anglo-Saxonum Legibus. pag. 811
INDEX COPIOSISSIMUS. A pag. 819 - - B pag. 823 - - C pag. 826 - - D pag. 831 - - F pag. 836 - - H pag. 841 - - I/J pag. 845 - - M pag. 851 - - P pag. 856 - - R pag. 861 - - S pag. 865 - - U pag. 869 V - Series Angliae Scotiaeque Regum (etc) pag. 871 ) - (Colophon) pag. 878