On the CAMENA Section ITALI
Poggio Bracciolini, Gian Francesco: Opera. - Straßburg, 1513.
Poggio Bracciolini, Gian Francesco: Historia de varietate fortunae. - Paris, 1723.

 

Poggio Bracciolini, Gian Francesco (1380-1459):
[ Opera ] Poggii Florentini Oratoris Clarissimi, Ac Sedis Apo[stolicae] Secretarii Operum ... partis contenta / [Ed.: Thomas D. Aucuparius (Vogler), ? - 1532]. - Argentinae: Impensis providi Ioannis Knoblouchi litterario prelo Ioannis Schot pressum, 1513 Kalen. Septembris. - 184, [1] lvs.: ill. ; 2o. – ( Content: ) Pars prima: Historia disceptativa de Avaricia. Historiae disceptativae Convivales tres [et c. ]. Pars Secunda: Liber Epistolarum pluribus epistolis familiaribus antea non pressis, ac lectu iocundissimis auctus [et c. ]. - Type area 22 x 15 cm - Call number: Sch 051/221



Note:
This collective edition of 1513, containing Poggio’s literary texts as known to the early 16th century, was preceded in 1511 by a less comprehensive edition compiled by the same editor and printed by the same press. The editor’s dedication to Sebastian Brant is the same in both editions. The 1513 edition adds Poggio’s treatises De Nobilitate and De miseria humanae conditionis, his De Fortunae varietate urbis Romae : et de ruina eiusdem Descriptio, his dialogue De Infelicitate Principum and his translation of Luciani Philosophi Syri Comoedia quae Asinus intitulatur. The preface to De miseria humana written in March 1513 by Heinrich Bebel (1472-1518), professor of poetry and rhetoric of Tübingen University, relates that Bebel found this text in the monastery of Adelsberg, Württemberg (near Göppingen).
Another edition of Poggio’s Opera was printed at Basel in 1538 by Henric Petri. It is accessible at Bayerische Staatsbibliothek, Digitale Sammlungen. It seems to follow the present 1513 edition, repeating its marginal index notes and following its arrangement of texts rather closely. It offers an alphabetic index that reproduces the marginal index notes and occasionally permutes key-words in order to create additional entries. The preface of Aucuparius written in 1511 is not reproduced in the 1538 edition, while Bebel’s texts written for the 1513 edition are repeated. The claim of the 1538 edition that its texts are based on corrected exemplaria remains to be examined.

SummaryTable of Contents:
(Title page) fol. 1a- - Thomas D. Aucuparius ... Sebastiano Brant ... S. D. P. (Editor’s dedication) fol. 1b
Poggii [...] in Historiam convivalem disceptativam de Avaritia Praefatio. fol. 2a- - Historia Convivalis Disceptativa De Avaritia Et Luxuria. Et de fratre Bernardino, aliisque concionatoribus [ contionatoribus ]. fol. 2b
Historia Tripartita [...] continet has tres disceptativas historias: [...] Uter alteri gratias debeat pro convivio impenso : an qui vocatur : an qui vocat. - Utra artium : medicinae, an iuris civilis praestet. - Utrum priscis Romanis latina lingua omnibus communis fuerit : An alia quaedam doctorum virorum : alia plebis et vulgi. fol. 13b
De Nobilitate Liber. fol. 25a
De miseria humana : Henrici Bebel Prologus, Argumentum. - - Prologus Auctoris. - - Liber primus. - - Liber II. fol. 32b
De Fortunae varietate urbis Romae : et de ruina eiusdem Descriptio. fol. 50a
Lucii [ Luciani ] Philosophi Syri Comoedia quae Asinus intitulatur . fol. 52b
Invectivarum Liber. fol. 59a
Orationum Liber. fol. 95b
(Titlepage of Part 2) - Epistola Henrici Bebelii Iustingensis. - De Laudibus et felicitate pagorum, ruris et silvarum. (1513) fol. 111a
Liber Epistolarum. fol. 112b
De Infelicitate Principum Dialogus. - - Praefatio. - - Disputatio . fol. 146a
Facetiae Poggii. - - Praefatio. - - Fabulae . fol. 157a
Conclusio. (Colophon) fol. 184b - INDEX OPERUM. fol. 185a


Detailed Table of Contents:

(Title page) fol. 1a
Thomas D. Aucuparius ... Sebastiano Brant ... S. D. P. (Editor’s dedication) Argentoraci [ Argentorati ]. XXIX. Mensis Ianuarii. Anni. MDXI. fol. 1b

Poggii Florentini Oratoris Clarissimi ac secretarii apostolici in Historiam convivalem disceptativam de Avaritia Praefatio. – Ovidius. – Cicero. fol. 2a
Historia Convivalis Disceptativa De Avaricia [ Avaritia ] Et Luxuria. Et de fratre Bernardino, aliisque concionatoribus [ contionatoribus ]. – Artis dicendi tria. _ s003a Pestes duae vitiorum. - Blandum malum luxuria. fol. 2b _ Seneca. fol. 3b _ Eris argenti et auri signatura. – Avaritia. fol. 4a _ Cato. – Cicero. – Ambrosius. – Avarus omnibus odio. fol. 4b _ Avaritiae descriptio Vergilii. – Vergilius. fol. 5a _ Luxuriae detrimentum. – Lucianus. fol. 5b _ In avaritiae defensionem. – Sacerdotum cupiditas. – Pecuniae appetitus naturalis. fol. 6a _ Augustinus. – Contra pauperes hypocritas et monachos. – Iugurtha. fol. 6b _ Robertus Siciliae rex. – Contra Iuristas. – Pecuniae necessitas. fol. 7a _ Summum ius : summa iniustitia. – Unde senum avaritia. fol. 7b _ Terentius. – Avari et cupidi doctrina. fol. 8a _ Avaritiae cum natura diversitas. – Chrisosto. [ Ioannes Chrysostomus ]. – In Aristotelem avarum. fol. 8b _ Nemo philosophorum avarus. – Rex avarus monstrum. – Cicero. – Plato. – Principum avaritia nocens. fol. 9a _ Galbae tenacitas. – Regis officium et tyranni. – Unde clericorum avaritia. – Augustinus. – Franciscus Petrarca. – Isidorus. fol. 9b _ De avaro in agone constituto. – Seneca. – Persei [ sc. regis Macedonum ] avaritia. fol. 10a _ Chrysostomus. – Plato. fol. 10b _ Cicero. – Avari cuiusdam tenax liberalitas. – Sallustius. - Chrysostomus. fol. 11a _ Cicero. – Apostolus [ Paulus Apostolus ]. - Chrysostomus. fol. 11b _ Chrysostomi laus. – Augustinus contra avaros. fol. 12a _ Plautus. – Avaritiae fuga persuadetur. – Horatius. fol. 12b _ Lucianus. – Syllius [ Silius Italicus ]. – Cicero. fol. 13a

Historia Tripartita ad reverendissimum D. Prosperum Cardinalem de Columna : continet has tres disceptativas historias: convivales, elegantes, et iocundas [ iucundas ]: quae in sequenti prologo titulatim exprimuntur. – Prologus. – Cato. – Trium convivalium historiarum argumenta. fol. 13b
Historiae primae disceptatio : Uter alteri gratias debeat pro convivio impenso : an qui vocatur : an qui vocat. fol. 14a _ Democritus. – Viri dignitas virtute excellentis. – Xenophon. fol. 14b _ Convivia fomentum amicitiae. – Aristoteles. – Disceptationis primae solutio. fol. 15a
Secunda Convivalis Disceptatio. Utra artium : medicinae, an iuris civilis praestet. fol. 15a _ Medicinae dignitas, antiquitas, et utilitas. – Medicinae repertores. – Podalirius, Machaon. Orus [ Horus Isidis filius ]. Hippocrates. fol. 15b _ In iuristas. – Aristoteles. fol. 16a _ Vergilius. – Legum primi conditores. – Xenophon. – Cyrus. – Lex quid. – Plato. Cicero. fol. 16b _ Cicero. fol. 17a _ In iuristas. – Plato. – Cicero. – In imperitos iurisconsultos. fol. 17b _ In empericos [ empiricos ]. fol. 18a _ In medicos imperitos facetiae. fol. 18b _ Minos. – Licurgus [ Lycurgus ]. Zorastres. Setis. Moyses. Numa Pompilius. – Regna plus vi quam legibus aucta. – Alexander Macedo. – Doctrinae et litterarum commendatio. fol. 19a _ Leges cum tempore variari. – In indoctos legum doctores. fol. 19b _ Philosophiae ac theologiae commendatio. fol. 20a
Tertiae Convivalis Historiae Discepta. Utrum priscis Romanis latina lingua omnibus communis fuerit : An alia quaedam doctorum virorum : alia plebis et vulgi. - Leonardus Aretinus. – Antonius Luscus. – Latini. – Lingua latina unica. fol. 20b _ Indicia latinitatis vulgaris. – Quintilianus. fol. 21a _ Quintilianus. – Augustinus. – M. Catonis oratio. – Tullius. fol. 21b _ Astonius [ Asconius ] Pedianus. – Cicero. fol. 22a _ A puero doceri. – Ennius. fol. 22b _ Cicero. - M. Varro. fol. 23a _ Sallustius. – Titus Livius. – A. Gellius. fol. 23b _ Iuvenalis. – Helius Lampridius. – Flavius [ Flavius Vopiscus ]. – In Leonardum Aretinum contraria scribentefol. 24am. _ Cicero. – Quintilianus. – Varro. – Donatus. fol. 24b

Ad Insignem Omnique Laude Praestantissimum virum Gerardum Cumanum, Poggii Florentini De Nobilitate Liber. – Pauci de nobilitate scripserunt. – Humilitatem stili excusat. – Occasio de nobilitate scribendi. fol. 25a _ Cicero. – T. [ Titus ] Livius. fol. 25b _ Italorum laus. – Neapolitanorum nobilitas. – Venetorum nobilitas. fol. 26a _ Romanorum nobilitas. – Germanorum nobilitas. – Gallorum nobilitas. – Anglorum nobilitas. – Ispanorum [ Hispanorum ] nobilitas. fol. 26b _ Nobiles bullati. – Aegyptiorum et Sirorum [ Syrorum ] nobilitas. – Teucrorum et Sarmatarum nobilitas. – Cicero. fol. 27a _ Hieronymus. – Nobiles Romanorum. – C. Marius. – M. Tullius. fol. 27b _ Nobilitas vera in quo sit disputatur. fol. 28a _ fol. 28b Aristides. fol. 29a _ Themistocles. – Hannibal. – T. Livius. – Pausanias. fol. 29b _ Aristoteles. – M. Cato. – C. Marius. – Sertonius [ Sertorius vir Nursinus ]. fol. 30a _ Stoicorum nobilitas. – Plato. – Nobilitas quadrifaria. – Nobilitas vera. – Antisthenes. – Seneca. fol. 30b _ Iuvenalis. – Cicero. fol. 31a _ fol. 31b _ Nobilitas ex virtute. – Conclusio. fol. 32a

Reverendo in Christo Patri, et viro eruditissimo Leonardo Dür [ Dürr ], Abbati Adelbergensi : utriusque iuris Doctori : atque per Alemanniam Bavariamque ordinis Praemonstratensium Visitatori, hoc est Episcopo et super intendenti optime merito Henricus Bebel Salutem dicit. 1513. (About Poggio and his “De miseria humana”) – Poggii et L. Vallae praestantia. – Grammatistarum superbiens penuria. – Ex Tübinga sexto die Marcij [ Martii ]. Anno domini M.D.xiij. fol. 32b
Argumentum Henrici Bebelii Iustingensis in utilissimum Poggii Florentini librum de miseria humana. (Carmen) fol. 33a
Prologus Auctoris. – Fortunae vanitates. – Intentio auctoris. – Dedicatio operis. fol. 33b
Poggii Florentini Oratoris Clarissimi ad illustrissimum principem Sigismundum Pandulphum Malatestam : De miseria conditionis [ condicionis ] humanae. – Liber primus. - Graecorum depravata natura. fol. 34a _ Fortunae licentia. – Fomes mali. – Heracliti luctus super miseria humana. – Democritus. - Naturae blandimenta. fol. 34b _ Virtus recta ratio. – Terentius. – Seneca. fol. 35a _ Rationis praesidium. – Rationem debellantur. – Psalmista. – Terentius. - Seneca. fol. 35b _ Infantis miseria. – Vergilius Aenei[dos libro] 6. fol. 36a _ Aristoteles. – Vergilius. – Sallustius. – Cicero. – Theophrastus. fol. 36b _ Licurgus [ Lycurgus ]. – Solon. – Milciades [ Miltiades ]. – Cymon [ Cimon ]. – Demetreus [ Demetrius Phalereus ]. – Themistocles. – Alcibiades. – Alexandri vita. – Coriolanus. Scipiones. Camilius [ Camillus ]. Rutilius. – Cato. fol. 37a _ Augustus Caesar. – Metellus felix. – Horatius. – Vitiorum generalitas. fol. 37b _ Horatius 2. Car[minum libro] ode 16. – Iuvenalis. – Contra monachos. fol. 38a _ Terentius. – Paulus [ Paulus Apostolus ]. – Aristoteles. fol. 38b _ Religiosorum miseria. – Mendicantium miseria. fol. 39a _ Terentius. – Aemilius. - Miseria fundamentum vitae nostrae. – Infantia. Pueritia. fol. 39b _ Adolescentia. – Virilitas. – Senium. – Horatius. – Cicero. – Terentius. – Decrepita aetas. – Cicero. fol. 40a _ Animi vitia. – Ovidius. – Amoris malum. – Invidia. – Seianus. – Hadrianus. – Valentinianus. fol. 40b _ Sallustius. – Cicero. – Luxuria. – Avaritia. – Ira. – Seneca. – Cicero. fol. 41a _ Gula. – Seneca. – Euripides. – Aquae malum. – Inundatio Flandriae. fol. 41b _ Ignis malum. – Basileae incendium. – Aeris malum. – Terrae malum. – Fulminis malum. – Bestiarum malum. – Qualitatum malum. fol. 42a _ Atticus. – Cicero. – Seneca. fol. 42b
De miseria humanae conditionis [ condicionis ] Liber II. - Praelatorum felicitas vana. fol. 43a _ Hierony. Angelottus Cardinalis. – Augustinus. fol. 43b _ Ninus. Semiramis. – Pentapolis incendium. – Diluvium Graeciae. fol. 44a _ Alexandri successores. – Romani. – Cicero. – Mitridates [ Mithridates ]. – Tamburlanus [ Tamerlanes ]. fol. 44b _ Babylon urbs maxima. – Traianus. – M. Crassus. – Ventidius [ Ventidius Bassus ]. - Graeciae devastatio. fol. 45a _ Pyrrhus. – Perses [ Perseus Macedoniae rex ]. – C. Caesar. – Franci. – Treveris clades. – Alemanni. – Clodeveus [ Clodovaeus Francorum rex ]. – Northomanni [ Northmanni vel Nortmanni vel Normanni ]. fol. 45b _ Britannia. – Gothi. fol. 46a _ Amaçones [ Amazones ]. – Carthaginenses. – Carthago deleta. – Iugurtha. – Carthago reparata. fol. 46b _ Cyprus. – Italiae descriptio. – Saturnus. – Euander. – Aeneas. – Romana clades enumeratur. fol. 47a _ Hannibal. – Augustus Caesar. – Incendia Romae. – Constantinus. fol. 47b _ Gothi. – Hunni. – Odoacer. – Totila. – Longobardi [ Langobardi ]. – Pipinus. Carolus. – Leo papa. fol. 48a _ Ianua [ Ianua Ligurum urbs ]. – Fridericus primus. – Açolinus [ Azzolinus ]. – Terraemotus varii. fol. 48b _ Inundatio Bityniae [ Bithyniae ]. – Fames horribilis. – Pestis atrox. – Plinius. fol. 49a _ Virtutis effectus. – Animi libertas. fol. 49b

Poggii Florentini De Fortunae varietate urbis Romae : et de ruina eiusdem Descriptio. – Vergilius. – Livius. – Romae dignitas fortunae varietate immutata. fol. 50a _ Fortunae vis. – Capitolium. – Pons supra Tyberim [ Tiberim ]. – Augustus. fol. 50b _ Maria nova. – Aedes concordiae. – Saturni templum. – Livius. fol. 51a _ Thermae Urbis. – Arcus triumphales. – Ductus aquarum. – Theatra et amphitheatra. fol. 51b _ Sepulchra [ Sepulcra ] varia. fol. 52a

In Tractatum Lucii [ Luciani ] De Asino Poggii Florentini Ad Cosmam De Medicis Praefatio. – Augustinus. fol. 52a _ Lucii [ Luciani ] Philosophi Syri Comoedia quae Asinus intitulatur : per Poggium Florentinum e graeco in latinum traductus (!). – fol. 52b fol. 53afol. 53b _ Fit asinus. – Praedonum irruptio. fol. 54a _ Asinus perit. – Raptus virginis. fol. 54b _ Intentata fuga. – Anus laqueo suspensa. – Crudele mortis genus. fol. 55a _ Capiuntur latrones. fol. 55b _ Asinus amatorius. – Venditur asinus. fol. 56a _ Vapulat asinus. fol. 56b _ Venditur denuo. – Venditur quarto. - Venditur quinto. fol. 57a _ Instruitur asinus. fol. 57b _ Concubitus asini. – Asinus in hominem redit. fol. 58a - fol. 58b

Poggii Florentini Oratoris Clarissimi Ac Sedis Apostolicae Secretarii Invectivarum Liber. - Et prima in Felicem Antipapam. – Detestatio acerbitatis plena. – In Basiliense conciliabulum. fol. 59a _ In Amedeum scismatis [ schismatis ] auctorem. fol. 59b _ In conciliatores. – Temporum et morum perversitatis accusatio. fol. 60a _ Antichristo Felix comparatur. – Basiliensis concilii detestatio. fol. 60b _ Felicis status et vita. – Diocletianus. – Invehit in nomen. fol. 61a _ L. Sylla [ Sulla ]. - In conciliatores. fol. 61b _ Exhortatio ad eundem invidiosa. fol. 62a
Poggii Florentini In Philelphum Invectiva prima pro Nycholao [ Nicolao ] pulchra et elegans. – In carminis spurcitiam. – Ex matre carpit. fol. 62b _ Proscriptum notat. – Ad primum obiectum. – Cinaedum notat. – Stupratorem notat. fol. 63a _ Furti notat. – Ad aliud obiectum. fol. 63b _ Obscoena [ Obscena ] invectiva. fol. 64a
Poggii Florentini invectiva secunda in eundem Philelphum. – Scelerum obcaecatio. – Ad obiectum primum. – Ingratitudinis eum arguit. fol. 64b _ Furti notat. – Ambrosius eremita. – Carolus Aretinus. – Leonardus Aretinus. fol. 65a _ Leonardus Iustinianus. – Franciscus Barbarus. – Guarinus Veronensis. – Nycholaus [ Nicolaus ] Luscus. – Execratio [ Exsecratio ] turpis in Philelphum. fol. 65b
Invectiva tertia in Philelphum. – Purgatio sui ipsius. fol. 66a _ Acerba et turpis in eum invectio. – Irrisio invidiosa in eundem. fol. 66b _ Exprobratio stirpis et educationis. fol. 67a _ Ioannes Chrysoloras. – Pulchra irrisio. fol. 67b _ Furtum obicit et alia. – Cicero. fol. 68a _ Furtum alium obicit. – Signatum vulnere dicit. – Alia in eum obiectio. fol. 68b _ Acerba exclamatio. – Quomodo Senas venerit. – Socratis patientia. – Ironia faceta. fol. 69a _ Bononiam quomodo advenerit. – Mediolanum profectus. – Mutinam pervenit. fol. 69b _ Papiae quid contigerit. – Invisus cardinali sancti Angeli. – De discipulis suis obiectio. fol. 70a _ Epilogus invidiosus in eundem. fol. 70b
Invectiva Quarta. Invectiva Excusatoria Poggii et Reconciliatoria cum Francisco Philelpho. - Faceta responsio. fol. 71a
Poggii Florentini In L. Vallam Invectiva Prima. – Cicero. – Sallustius. – Fortitudinis desuetae species tres. fol. 71b _ Iactantia Vallae. – Exclamatio invidiosa. fol. 72a _ Gratias referre. Gratias dicere. – Cicero. – Ex Britannis. – Affectionis nomen. – Cicero. – Coram et apud. – Livius. – Vergilius. – Destinare. – Vergilius. – Alter. – Cicero. – Recolo. – Ovidius. - Cicero. fol. 72b _ De instar. – Vergilius. – Cicero. – Volumen. – Cicero. – Venit in mentem. – Cicero. – Potissimum. – Permaxime. – Cicero. – Aestimavi. – Pridie. – Vergilius. – Civitas. – Urbs. – Quantocius. – Cicero. – Terentius. fol. 73a _ In opus elegantiarum Vallae. fol. 73b _ Errata Vallae. – Iactantia eiusdem. – Senior. – Animalia quaeque. – Strenuus quisque. – Unusquisque miser. fol. 74a _ Nuperrimus. – Cicero. fol. 74b _ Terentius. – Lactantius. – Plinius [maior]. – Macrobius. – Servius [grammaticus]. – Boetius [ Boethius ]. – Servius. fol. 75a _ Priscianus. – A. Gellius. – Hieronymus. – Quintilianus. - Boetius [ Boethius ]. fol. 75b _ Haereticum notat. – Iurisconsultos Valla carpit. – Philosophorum osorem notat. – Cicero. fol. 76a _ In prooemium elegantiarum Vallae. – Latinitas in quo consistat. fol. 76b _ Triumphus Vallae ridiculus. fol. 77a _ Anticipata excusatio Poggii. fol. 77b
Poggii Florentini Invectiva secunda In Laurentium Vallam. – Valla quid in Poggium scripserit. fol. 78a _ Varietatem exordiendi argumentatur. – De iactantia Vallae. – M. Cato. – Ab invidia se purgat. fol. 78a _ Iactantia Vallae. fol. 79a _ Vergilius. - Iactantia Vallae alia. fol. 79b _ Alia Vallae iactantia. – Alia item. - Iactantia alia. fol. 80a _ Vergilius. – Heroicum irridet. fol. 80b _ Tarditatem suam excusat. – Mendacio notat. fol. 81a _ Irrisio pulchra. – Iannotium iniuriis affectum. – Philelpho reconciliatus. fol. 81b _ Iuvenalis. – Ennius. – Ebrietatem obicit. fol. 82a _ Libri facetiarum commendatio. fol. 82b _ In patrem eius obiectio. – Ceventem notat. – Episcopum factum ridet. – Falsarium dicit. fol. 83a _ Paticum [ Pathicum ] fuisse ait. – Turpissima obicit. – Vergilius. fol. 83b _ Ad aliud obiectum. – Furti obiectio. fol. 84a _ Poggi errores faceti. – Desuetum (Vergilius). – Edere librum. – Inducit omnium scientiarum ignarum. fol. 84b _ Faceta irrisio. fol. 85a _ Valla de libero arbitrio. – Mors Aristotelis. fol. 85b _ Iudices causae. fol. 86a _ Doctis omnibus odiosum scribit. fol. 86b _ Contrarium sibi ipsi notat. – Hieronymum defendit. – Detestanda praesumptio Vallae. fol. 87a _ In sanctimoniales Vallae scripta. – Haereticum damnatum Vallam scribit. fol. 87b _ Haereses Vallae. – Ab inferis damnatur. fol. 88a
In L. Vallam Livoris Et Invidiae Typus. (Woodcut) fol. 88b
Poggii Florentini Invectiva Tertia In Laurentium Vallam. – Varia daemonum somnia de Valla. fol. 89a _ Concilium inferorum super Valla. – Iurat Sathanae [ Satanae ]. – Petit a daemonibus tria. fol. 89b _ Redit ab inferis Valla. fol. 90a _ Valla daemon factus ad concubinam. – Arrogantia et scelera Vallae. – Doctrinae eius profectus vanus. fol. 90b _ Poggium in quo arguat. – Vergiliomastix Valla. fol. 91a _ In Ciceronem. – In Vergilium. fol. 91b
Quarta Poggii Invectiva in Vallam compari non potuit. Studiosus lector repertam eam hoc loco situabit ad perfectionem operis Poggiani. fol. 91b
Poggii Florentini Invectiva Quinta In Laurentium Vallam. – Commilitones Vallae. – Coquus et stabularius Vallae. fol. 92a _ Apologia. – Guarinus causae iudex. fol. 92b _ Triumphis irridet. – Errorum suorum excusatio. – Non se victum esse. fol. 93a _ Arrogantia Vallae. – Occasio invectivarum. fol. 93b _ Poena scelerum Vallae. – Admonitio ad Vallam. fol. 94a _ Guarinus. – De se vinoso hoste triumphando. – Passim ad obiecta respondet. fol. 94b _ Guarini laus. – Apparatus triumphi ridiculus. fol. 95a

Poggii Florentini Oratoris Clarissimi Orationum Liber. Et prima in funere D. Francisci Cardinalis Florentini habita. – Ortus car. [ Cardinalis ]. – Studium eius. – Vitae castitas. fol. 95b _ Socrates. – Episcopus Florentinus factus. – Cardinalis appellatus. fol. 96a _ Cicero. – De constantia et integritate eius. fol. 96b _ Nullius scientiae expertem fuisse. – Legum laus. – Tullius. – Prudentia eius. fol. 97a _ Iustitia eius. – Cicero. – Plato. fol. 97b _ Fortitudo et constantia eius. – Occasio mortis eius. – Obitus eius deploratio. fol. 98a _ Sepulchri [ Sepulcri ] extructio [ exstructio ]. fol. 98b
Poggii Florentini Oratoris Clarissimi Oratio Secunda In funere Cardinalis S. Crucis. – De virtutibus eius. – Ortus eius. fol. 99a _ Fit Carthusianus. – Fit Prior ordinis. – Fit episcopus Bononiensis. fol. 99b _ Iudaeos signavit. – Legatus ad Galliam. – Fit Cardinalis. fol. 100a _ Legatus ad Venetos. – Rursus ad Galliam legatus. fol. 100b _ Bias. – Basileam missus. – Ad Galliam tertio mittitur. – Legatus in Germaniam. – Fit poenitentiarius summus. fol. 101a _ Victus et religio eius. – Ex calculi aegritudine moritur. fol. 101b _ Conclusio. fol. 102a
Poggii Florentini Oratio tertia in funere Nycholai [ Nicolai ] Nicoli civis Florentini. fol. 102a _ Ortus eius. – Ludovico Marsilio praeceptore usus. – Divitiarum et honoris contemptor. – Librorum studiosus comparator. fol. 102b _ Graecarum litterarum utilitas. – In Franciscum Philelphum obiurgatio. – Beneficus in studiosos. fol. 103a _ Studium eius. – Prudentia eius. fol. 103b _ Cato. – Plato. – Humanitas eius. – De moribus suis. – Vitam coelibem [ caelibem ] duxit. – Vitae honestas. fol. 104a _ Bibliothecam publicam ex suis erexit. – Moritur. fol. 104b
Poggii Florentini Oratio quarta in funere Laurentii de Medicis. – Amicorum praestantia. fol. 105a _ Fortunae vis. – Xerxes. – Pindarus. – Theocritus. – Homerus. – Vergilius. – Horatius. – Vergilius. – Anaxagoras. – Solon. fol. 105b _ Valius. – Laurentii adolescentia. – Plato. fol. 106a _ Ecclesiarum instaurator. – Fortunae meritis dotatus. fol. 106b _ Hippocrates. – Virtutes eius. – Iustus. fol. 107a _ Liberalis. – Humanus. – In fortunam. – Consolatio mortis. fol. 107b _ Cicero. – Ennius. – Cicero. – Psalmista. – Iob. fol. 108a
Poggii Florentini Oratio V. ad summum Pontificem Nycholaum [ Nicolaum ] V. – Papatus officium et onus. fol. 108a _ Seneca. – Chrysostomus. – Aristoteles. – Laus sui ipsius et aliorum. – Vergilius. – Cicero. fol. 108b _ Quibus Papa admonendus. – Psalmista. – Alexander. fol. 109a _ Oratorem et omnium expertum commendat. – Adhortatio ad eundem. – Ut amicorum meminerit. fol. 109b _ Cicero. – Doctorum virorum utilitas. – Sese commendat. fol. 110a (page 110b blank)

(Titlepage of Part 2) Poggii Florentini Oratoris Clarissimi Libri Epistolarum Contenta. [...] Facetiarum Liber Operi Poggiano Finem Ponit. fol. 111a
Ad clarissimum atque doctissimum virum Ioannem Streler Ulmensem : utriusque iuris Doctorem : epistola Henrici Bebelii Iustingensis poetae laureati extemporalis. De Laudibus et felitate [ felicitate ] pagorum, ruris et silvarum. (1513) – Sallustius. – Columella. – Seneca. – Ruris deliciae. – Gyges. fol. 111b _ Hesiodus. |Ex Tübinga, XXV. die Februarii. Anno domini Millesimo quingentesimo tredecimo.| fol. 112a
Poggii Florentini Oratoris Clarissimi Liber Epistolarum. – De laude ruris sive rei rusticae. Cosmo de Medicis S. P. D. – Horatius. – Ruris fructus et commoditas. – Cyrus. – Diocletianus. – Cicero. fol. 112b _ – Serranus. - Cincinnatus. - Seneca. |Florentiae| fol. 113a
Poggii Florentini De Balneis prope Thuregum sitis descriptio. Poggius plurimam salutem dicit Nycholao [ Nicolao ] suo. – Hebraicarum litterarum fructus. – Puteolana balnea. fol. 113a _ – Descriptio itineris ad balnea Thuregia. – Balneorum descriptio. – Balneantium mores. fol. 113b _ – Recreatio et ludi. – Balneorum virtus. fol. 114a _ – In Italorum mores. |-| fol. 114b
Poggii Florentini De Hieronymi haeretici obitu et supplicio descriptio. Poggius suo Leonardo Aretino S. P. D. – Eloquentia Hieronymi. – Verba Hieronymi mirae gravitatis. fol. 114b _ – In laudem et commendationem Hieronymi. – Hieronymi pulchra defensio. fol. 115a _ – Testium abiectione persuadere conatur. – Ioannes Hus. – De ingenii excellentia Hieronymi. – De memoria sua. fol. 115b _ – Constantia Hieronymi. – Mutius [ Gaius Mucius Scaevola ]. – Socrates. |-| fol. 116a
Narratoria de variis. Poggius Florentinus Guarino Veronensi S. D. P. |Constantiae pridie Kalendis Ianuarii.| fol. 116a
Poggius Florentinus Leonardo Aretino S. P. D. |Romae. V. Kalendis Octobris| fol. 116b
Poggius Florentinus Ioanni Lamolae S. P. D. |Romae. VII. Kalendis Octobris| fol. 116b
Poggius Florentinus Francisco Marescalco Ferrariensi S. P. D. fol. 116b _ |Florentiae prima Kalend. Aprilis| fol. 117a
Poggius Florentinus Cosmae de Medicis S. D. P. – Pro lapso intercedit. |-| fol. 117a
Poggius Florentinus Guarino Veronensi S. D. P. - Silentii excusatio. fol. 117a _ |-| fol. 117b
Poggius Florentinus reverendissimo domino Iuliano Cardinali sancti Angeli legato per Germaniam S. D. P. - De desolata ecclesiae ruina. – Germanos vinosos. – Ennius. |-| fol. 117b
Poggius Florentinus Archiepiscopo Caesaraugustano S. D. P. - Librum contra avaritiam mittit. |Romae| fol. 118a
Poggius Florentinus D. Cancellario Senensi S. D. P. fol. 118a _ – Pro captivorum redemptione. |-| fol. 118b
Poggius Florentinus Cosmae de Medicis S. D. P. - Consolatoria pulchra. – Virtutes ab omni iniuria liberas esse. fol. 118b _ – Ad ferendos fortunae casus. fol. 119a _ – In fortunam consolatur. – Proscripti Romani. fol. 119b _ – Patientia Cosmi. |Romae| fol. 120a
Poggius Florentinus Philippo suo S. D. P. |Romae| fol. 120a
Poggius Florentinus Albertho suo S. D. P. – Excusatoria sui ipsius. fol. 120a _ – Acerbitatem litterarum suarum tuetur. – Psalmista. – Hieronymus. – Hesiodus. – In mendicantes. fol. 120b _ |Romae octavo Kalendis Martii| fol. 121a
Poggius Florentinus Ioanni Pratensi S. D. P. – Consilium frugi. |-| fol. 121a
Poggius Florentinus Francisco Marescalco S. D. P. - Excusatoria de scribendi tarditate. |-| fol. 121b
Poggius Florentinus Suffreto Rhodi commoranti S. D. P. – Rogativa pro signis antiquitatis. – Cicero. |Romae| fol. 121b
Poggius reverendo patri Meoloisio archiepiscopo Florentino S. D. P. – In hanc epistolam Valla invexit. – Opus epistolarum cur collegerit. |Ferrariae Idus Februarii.| fol. 122a
Poggius Florentinus Antonio Cremonensi S. D. P. – Amicum commendatum. |-| fol. 122a
Poggius Florentinus Bildestino archidiacono Vincon. - Uxorium se scribit. |Florentiae, die VI. Februarii.| fol. 122b
Poggius Papae refert actiones gratiarum de beneficiis ab eo collatis. |-| fol. 122b
Poggius Florentinus Aeneae Silvio Cardinali Senensi S. D. P. – Gratulatoria super Cardinalatu. |Florentiae, die IIII. Ianuarii. Anno Christi Millesimo quadringentesimo quinquagesimo septimo.| fol. 123a
Poggius Florentinus Aeneae Cardinali Senensi S. D. P. |Die tertia Novembris. Rure.| fol. 123a
Poggius Florentinus viro insigni Gregorio Corario sedis apostolicae protonotario S. D. P. fol. 123a _ – Excusat seipsum. – Factio. – Titus Livius. – Conspiratio. – Excusat errorem. fol. 123b _ – Excusat aliud. |Florentiae die octavo Aprilis. 1440.| fol. 124a
Poggius Florentinus Iacobo Foscaro S. D. P. – Silentium excusat. fol. 123b _ |Ferrariae.| fol. 124b
Poggius Florentinus viro insigni Andreolo Iustiniano S. D. P. – In Franciscum Pistoriensem. – Commissorum expeditionem significat. fol. 124b _ |Ferrariae die XV. mensis Maii.| fol. 125a
Poggius Leonardo Aretino S. D. P. – In cuiusdam insulsam epistolam. – Ridicula repressio stultitiae. fol. 125a _ |Ferrariae pridie Kalend. Aprilis.| fol. 125b
Poggius Ioanni Spelmibergensi [ Spelimbergensi ] S. D. P. |Ferrariae. II. Maii.| fol. 125b
Poggius Florentinus Guarino suo S. D. P. |Ferrariae. II. Maii.| fol. 125b
Philippus Maria Dux Mediolanus, eruditissimo viro amico nostro dilectissimo Poggio civi Florentino secretario apostolico S. D. P. fol. 125b _ – Florentinos non caecos esse. – Florentinorum laus. fol. 126a _ – Laus vera. |Ex castro nostro Portetenis quinto Kalend. Augusti, 1438.| fol. 126b
Illustrissimo Principi domino Philippo Mariae Anglo duci Mediolan. Poggius S. D. P. – Gratulatur Principis humanitati. fol. 126b _ – Res p[ublica] omnis paci intenta. – Patris [ Patriae ] defensio. fol. 127a _ – Florentia praestantissima. – Pacis affectio. fol. 127b _ |In terra nova Die XV. Decembris.| fol. 128a
Poggius Florentinus Cosmo de Medicis S. D. P. – Congratulatoria super revocationem in patriam. – Cosmi laeta restitutio. fol. 128a _ – Cicero restitutus. – Describit qualitatem restitutionis. – Apelles. fol. 128b _ – Quae quibus debeamus. |-| fol. 129a
Poggius Carolo suo Aretino S. D. P. – Condolet morti Nycholai [ Nicolai ] Nicoli. fol. 129a _ – Doctorum omnium parens. – Q. Metellus. fol. 129b _ |-| fol. 130a
Poggius Florentinus insigni equiti domino Leonello Estensi virtutis cultori Salutem dicit plurimam. – Cursus gloriae duplex. – Tamberlanus. - Hortatur ad studium humanitatis. – Cicero. fol. 130a _ – Cicero. |Bononiae.| fol. 130b
Poggius Florentinus Leonardo Aretino S. D. P. - Tota iocosa. – Convivii hilaritas. fol. 130b _ |-| fol. 131a
Poggius Florentinus Leonardo Aretino S. D. P. – Horatius. – Apostolus. – Seneca. |-| fol. 131a
Poggius Bornio suo Bononiensi iurisconsulto S. D. P. fol. 131a _ – Traiani excellentia. Plinius [ Plinius Minor]. – Alexandro Traianus superior. – Augustus. |-| fol. 131b
Poggius Antonio Panormitae Siculo S. D. P. fol. 131b _ – Ad graviora hortatur. |Romae. III. Nonas Aprilis| fol. 132a
Antonius Panormita Poggio Florentino S. D. P. – Lasciviam scriptorum tuetur. – Plato et ceteri poetae lascivi. fol. 132a _ – Catullus. – Martialis. – Madaurensis [ Apuleius Madaurensis ]. – Voconius. – Seneca. fol. 132b _ |-| fol. 133a
Poggius Florentinus Antonio Panormitae Salutem dicit plurimam. – Contra lascive scribentes. – Cicero. – Varro. – Brutus. fol. 133a _ – Sulpitius [ Sulpicius ]. – Alexander M. Antonius ebriosi. – In Martialis lasciviam. – Qui poetae imitandi. fol. 133b _ |Romae.| fol. 134a
Poggius Florentinus Guarino Veronensi S. D. P. – Reconciliatio amici. Horatius. – Petronius. – Seneca. – Cicero. |-| fol. 134a
Poggius Florentinus viro clarissimo Francisco Barbaro S. D. P. – Occasio disceptationis cum Guarino. |-| fol. 134b
Poggius Florentinus Scipioni Ferrariensi viro clarissimo S. D. P. – Uter praestantior : Scipio [ Scipio Africanus ] an Caesar [ C. Iulius Caesar ]. – Plutarchus. – Livius. – Lucianus. fol. 134b _ – Vita Caesaris. – Aedilis factus. – Praetor. – Consul. – Furti notat. – Gallos et Germanos devicit. fol. 135a _ – Bella civilia. – Cicero. – Dictator. – Mores Caesaris. – Cicero. fol. 135b _ – Scipionis vita. – T. Livius. – Patris et patriae liberator. – Ispanias [ Hispanias ] superat. – Fit consul. – Siphacem [ Syphacem ] et Hannibalem vincit. fol. 136a _ – Antiochum superat. – Praedonum reverentia erga Scipionem. – Seneca. – Comparantur invicem Scipio et Caesar. fol. 136b _ – Vitia Caesaris. – Praefertur Scipio Caesari. fol. 137a _ – Caesar latinae linguae parricida. |Quarto idus Aprilis Florentiae.| fol. 137b
Defensiuncula Poggii Florentini Contra Guarinum Veronensem, Ad Franciscum Barbarum. fol. 137b _ – Franciscum causae arbitrum ponit. – Gloria (Cicero). – Valerius [ Valerius Maximus ]. – A. Gellius. – Gloria (Cicero). fol. 138a _ – L. Valerius. – Plinius. – Seneca. – Augustinus. – Silius. – Seneca. – T. Livius. – Fortitudo. fol. 138b _ – Cicero. – Lucanus. – Respondet obiectis Guarini. fol. 139a _ – Eloquentia Romana quando corruerit. – Alexander. – Nero. – Doctiorum Romanorum tempora. – M. Varro. – Ser. Sulpiti. [[Servius Sulpicius Rufus ]. fol. 139b _ – Cicero. – Seneca. – Cor. Tacitus. fol. 140a _ – Cicero. – Seneca. – Suetonius. fol. 140b _ – Confutat aliud Guarini. – Suetonius. – In argumenta Guarini. – Sallustius. fol. 141a _ – Ad aliud. – Plutarchus. – Seneca. fol. 141b _ – Ad aliud. – Ad aliud. – Tullius. – Suetonius. – A. Gellius. fol. 142a _ – Ad aliud. – Val. maxi. [ Valerius Maximus ]. – Ad aliud. – Suetonius. fol. 142b _ – Ad aliud. – Vergilius. – Ad aliud. – Ad aliud. fol. 143a _ - Sallustius. – Cicero. fol. 143b _ - Guarinus in Catonem. – Apostrophe Catonis in Guarinum. fol. 144a _ – Hieronymus. – Ad aliud. – Suetonius. – Ad aliud. – Seneca. fol. 144b _ – Ad aliud. – Plinius [ Plinius Maior ]. – M. Varro. – Ad aliud. – Ad aliud. – Dion. fol. 145a _ – Cicero. – Ad aliud. – Plutarchus. – Cicero. – Concludit. – Libri Epistolarum Poggi Florentini finis. fol. 145b

Poggii Florentini Ad Clarissimum virum Thomam in Dialogum de infelicitate Principum Praefatio. – Felicitas vana. – Felicitas vera. fol. 146a
Disputatio Poggii Florentini De Infelicitate Principum. Interlocutores sunt Poggius, Carolus, Nycholaus, Cosmus. – Pontificum felix status. fol. 146b _ – Poggius librorum inquisitor. fol. 147a _ – Lucianus. fol. 147b _ – Principum magnificentia. fol. 148a _ – Hesiodus. – Val. Maximus adulator mendax. – Flavius [ Flavius Vopiscus ]. – Diocletianus. – Saturninus. fol. 148b _ – Iustinus. – Cicero. fol. 149a _ – Naturae vis. – Sallustius. fol. 149b _ – Augusti vitae processus. – Seneca. fol. 150a _ – Felicitas Aristoteles. Cicero. – Psalmista. – Principum virtutes nullae. fol. 150b _ – Isocrates. – Cyrus. – Cambyses. - Alexander. fol. 151a _ – Seneca. – Darius. – Xerxes. - Seneca. – Hippocrates. fol. 151b _ – Principibus tria genera hominum grati. fol. 152a _ – Doctos principibus invisos. – Dantes. – Franciscus Petrarcha [ Petrarca ]. – Io. Bocca. [ Ioannes Boccatius ]. fol. 152b _ – Principum bonorum rara progenies. – Seneca. – Lucianus. fol. 153a _ – Homerus. – Cicero. – Principum crudelitas. fol. 153b _ – Atalus [ Attalus ]. fol. 154a _ – Vergilius. fol. 154b _ – Seneca. – Antiochus. – Scipio. – Principum mala. fol. 155a _ – Gyges. fol. 155b _ – Menippus. – Felicitas ubi reperiatur. – Docti in pretio habendi. fol. 156a _ – Curialium miseria. – Disputationis Poggii Florentini super infelicitate principum finis. fol. 156b

Facetiae Poggii. - Poggii Florentini Oratoris Eloquentissimi ac Secretarii Apostolici in Facetiarum librum praefatio. Ne Aemuli carpant facetiarum opus propter eloquentiae tenuitatem. – Excusatio auctoris. – Contra aemulos. (1.) Fabula prima cuiusdam Caietani pauperis naucleri. fol. 157a
(2.) De medico qui dementes et insanos curabat. – Lacuna stultorum. – In aucuparios. (3.) Bonacii Guasconi qui tam tarde e lecto surgebat. – Sollicitudinis et pigritiae altercatio. (4.) De iudaeo nonnullorum suasu christiano facto. fol. 157b
– Contra tardos in reddendis beneficii [ beneficiis ]. (5.) De homine insulso qui existimavit duos cunnos in uxore. – Rustica simplicitas. (6.) De vidua accensa libidine cum paupere. – In hypocritas. fol. 158a
(7.) De equestri palleato [ palliato ]. – In irreverentiales. (8.) Dictum Zuchari. (9.) De Praetore. (10.) De muliere quae virum defraudavit. – Muliebris versutia. (11.) De sacerdote qui ignorabat solemnitatem palmarum. fol. 158b
– In rudes curatores. (12.) De rusticis nuntiis interrogatis an vellent crucifixum vivum an mortuum ab opifice emere. (13.) Dictum Coci [ Coqui ] illustrissimo Duci Mediolanensi habitum. – Curarum vis. (14.) Ejusdem coci [ coqui ] dictum ad praelibatum illustrem Principem. (15.) Petitio ejusdem coci [ coqui ] ad praedictum Principem. (16.) De Iannotto Vicecomite. fol. 159a
– Inconsulta iudicia. (17.) De sutore quodam Vicecomitis per viam comparationis. (18.) Querimonia spolii causa ad Facinum Canem facta. (19.) Exhortatio Cardinalis ad armigeros Pontificis. (20.) Patriarchae Responsio. fol. 159b
(21.) De Urbano Pontifice Sexto. (22.) De sacerdote qui, loco ornatus, cappones [ capones ] episcopo portat. (23.) De amico qui aegre ferebat multos sibi praeferri doctrina et probitate inferiores. (24.) De muliere frenetica [ phrenetica ]. – Ad insaniam muliebrem. (25.) De muliere supra Padum astante. (26.) De abbate Septimi. fol. 160a
(27.) Civis Constantiae soror gravida facta. (28.) Sigismundi Imperatoris dictum. (29.) Dictum sacerdotis Laurentii Romani. – Inhabilium promotio. (30.) Confabulatio N. A. [ Nicolai Anagnini ]. (31.) De Prodigio. – Monstrum horrendum. (32.) Dictum magistri Hugonis Senensis. (33.) Aliud de Monstro. (34.) Aliud de Monstro. fol. 160b
(35.) Pulchra facetia histrionis ad Bonifacium Papam. – Tomacelli. (36.) De sacerdote qui caniculum sepelivit. – Pecuniarum extorsiones. (37.) De tyranno qui homini pecunioso causas iniustas iniecit. fol. 161a
(38.) De religioso qui sermonem succinctissimum habuit. (39.) Facetissimum consilium Minacii ad rusticum. (40.) Ejusdem Minacii lusoris responsio. (41.) De paupere monoculo qui frumentum empturus erat. (42.) Vir qui mulieri dum aegrota esset veniam postulavit. – In libidinem muliebrem. (43.) De adolescentula quae virum de parvo priapo accusavit. fol. 161b
(44.) De praedicatore qui potius decem virgines quam nuptam unam eligebat. – In praedicatores lascivos. (45.) De Paulo qui ignorantibus nonnullis luxuriam commovit. (46.) De Confessore. – In confessorem monachum. (47.) Responsio mulieris faceta. (48.) De mendico fratre, qui tempore belli Bernardo pacem nominavit. (49.) Fabula Francisci Philelphi. fol. 162a
(50.) Cardinalis Burdigalensis de histrione. (51.) Responsio Redolphi ad Bernabovem. - Redolphi responsiones facetae. (52.) Alia responsio faceta Redolphi. (53.) De eodem quomodo a Florentinis pro proditore depictus est. (54.) De quodam qui Redolphum sagittando vulneravit. fol. 162b
(55.) Fabula Mancini. – In rusticam simplicitatem. (56.) De illo qui aratrum super humerum portavit. (57.) Responsio elegans Dantis poetae Florentini. – Dantis facetiae. (58.) Ejusdem poetae faceta responsio. (59.) De muliere obstinata quae virum pediculosum vocavit. – In pertinaciam muliebrem. fol. 163a
(60.) De eo qui uxorem in flumine peremptam quaerebat. (61.) De rustico qui nobilem se fieri quaerebat. – In libidinem mulierum. (62.) De Guilhelmo qui habebat priapeam supellectilem formosam. (63.) Responsio unius mulieris Pisanae. – Extemporanea. (64.) Dictum matronae quae vestes adulterae ad fenestras conspexit. (65.) Monitio cuiusdam. (66.) Dictum Perusini ad uxorem. – In patientem adulterium. fol. 163b
(67.) Perfacetum dictum cuiusdam adolescentis. – In superstitiosas anus. (68.) De viro stolido qui simulantem vocem credidit se ipsum esse. (69.) De rustico qui anserem venalem deferebat. – Sollertia mulieris. (70.) De avaro qui urinam degustavit. – In parcum patremfamilias. (71.) De quodam pastore simulatim confitente. – In large conscientiosos. fol. 164a
(72.) De lusore propter lusum in carcerem truso. (73.) De patre filium ebrium redarguente. – In ebriam iuventutem. - (74.) De adolescente Perusino. (75.) De Duce Andegavensi qui pretiosam supellectilem Redolpho ostendit. (76.) De eodem Redolpho. (77.) Facetissimum dictum cuiusdam Perusini. (78.) Contentio duarum meretricum de tela linea. fol. 164b
– Muliebris altercatio. (79.) De Gallo et vulpe. – Artem arte trudi. (80.) Facetum dictum. - (81.) Disceptatio inter Florentinum et Venetum. – In Venetos proditores. (82.) Comparatio Antonii Lusci. – In vane curiosos. fol. 165a
(83.) De Cantore qui praedixit se 'mortem Hectoris' recitaturum. (84.) De muliere quae se viro semimortuam ostendit. (85.) Faceta iocatio militis Florentini. (86.) De milite qui uxorem habebat litigiosam. (87.) De temerario qui asinos curabat. – In imperitos et indoctos medicos. fol. 165b
(88.) Comparatio Peti Eghi [ Petri De Eghis ]. (89.) De Medico. (90.) Iocatio cuiusdam Veneti qui equum suum non cognoverat. – In Venetos equestres. (91.) Dictum Caroli Bononiensis. (92.) De feneratore sene relinquente fenus timore perdendi parta. (93.) De meretrice sene mendicante. fol. 166a
(94.) De Doctore imperito. – In praelatos rudes. (95.) Dictum episcopi Electensis. (96.) Dictum facetum cuiusdam abbatis. (97.) Dictum facetum. (98.) Mirabilia per librarium dicta. – Miracula narrat. - (99.) Mirabile iudicium ex contemptu sanctorum. fol. 166b
(100.) Facetissimum de sene quodam qui portavit asinum super se. – Rustica simplicitas. (101.) Hominis maxima imperitia. – In mere rudes. (102.) Alia hominis imperitia. (103.) De quodam sene barbato. fol. 167a
(104.) Comparatio quaedam Caroli Bononiensis de quodam notario. – In notarios imperitos. (105.) De doctore Florentino ad reginam destinato qui concubitum postulavit. (106.) De homine qui diabolum in imagine mulieris cognovit. – Daemoniaca illusio. (107.) Alia fabula per Angelottum dicta. fol. 167b
(108.) De advocato qui ficus et persica ab uno litigante acceperat. – In ingratos. (109.) De medico in visitatione infirmorum versuto. (110.) De duobus in re pecuniaria litigantibus. fol. 168a
(111.) De medico indocto qui urinae gratia indicavit mulierem coitu indigere. – In illusores medicorum. (112.) De viro qui uxorem aegrotam cognovit, et postea convaluit. (113.) De homine non litterato qui dignitatem quamdam archipresbyteratus ab archiepiscopo Mediolanensi postulavit. – Indoctos praeferri. (114.) De meretrice conquerente de tonsoris maleficio. fol. 168b
(115.) De religioso cui vidua confitebatur. (116.) De viro qui suae uxori mortuum se ostendit. – Uxorem vir probat. (117.) De Bononiensi adolescentula simplici. – Uxoris honesta simplicitas. (118.) Responsio confessoris ad Bernabovem Principem de muliere facta. (119.) De servo oblivioso ex pondere defatigato. – In famulos obliviosos. fol. 169a
(120.) De homine qui mille florenos vult expendere ut cognoscatur, et responsio in eum facta. – In superbientes. (121.) Iocatio Dantis clarissimi. – In importune molestantes. (122.) Iocunda [ Iucunda ] responsio unius mulieris, facta ad quendam quaerentem an uxor sua per XII. menses posset parere. – In diffidentiam puerperii. (123.) Interrogatio obscena cuiusdam sacerdotis. (124.) Ridenda cuiusdam hominis adversus oratorem Perusinorum. (125.) De oratoribus Perusinis ad pontificem Urbanum. fol. 169b
(126.) Insulsum dictum oratorum Florentinorum. – Stulta praesumptio. (127.) Facete dictum cuiusdam Ioannis Petri Senensis. (128.) De viro qui uxori vestem magni pretii fecerat. (129.) Recitatio iocosa de medico. (130.) De homine qui in somnis aurum reperiebat. – Somniorum vanitas. fol. 170a
(131.) De quodam secretario Friderici Imperatoris. (132.) De Iudaeo mortuo assumpto ignoranti in cibum per Florentinum. (133.) Visio Francisci Philelphi. – In çelotypos [ zelotypos ]. (134.) De Potatore. (135.) Facetum Eberhardi scriptoris apostolici qui ad Cardinalis conspectum ventris decrepitum dedit. fol. 170b
(136.) Facetia alterius Cardinalis iocundissima [ iucundissima ]. (137.) De muliere quae cum caput cooperire vellet culum detexit. (138.) Facetissima cuiusdam qui litteras uxori mercatori miserat. – Faceta in creditores. (139.) Fabula Dantis qui saepius uxorem suam increpabat. (140.) Testatio cuiusdam Senis facta uxori. fol. 171a
(141.) Narratio quaedam Zuchari de muliere a presbytero medelam quaerente. – Rara muliebris simplicitas. (142.) De Eremita qui multas mulieres in concubitu habuit. (143.) De Florentino quodam iuvene qui novercam suam subegit. (144.) Disceptatio fratrum Minorum pro imagine sancti Francisci fienda. – In minores [ Minores ]. fol. 171b
(145.) De sacerdote Florentino qui Hungariam iverat. (146.) Responsio rustici ad patronum sui fundi. (147.) Ridiculosi hominis dictum. (148.) Derisio hominis porcum occidere volentis. – In parce tenaces. (149.) Dictum Façini [ Fazini ] Canis. (150.) De adolescente qui ignarus rerum uxorem prima nocte non cognovit. fol. 172a
– In rusticam simplicitatem. (151.) De uxore pastoris quae de sacerdote filium habuit. (152.) De rustico qui asinos onustos deduxit frumento. (153.) Facetum dictum pauperis ad divitem frigentem. (154.) De montano qui filiam desponsare nolebat. (155.) De presbytero qui adolescentulae decimas dare praecepit. – Decimae corporales. fol. 172b
(156.) De Medico qui uxorem sutoris infirmam subegit. – Par pari rependitur. (157.) De Florentino qui filiam viduae desponsaverat. (158.) De feneratore Vicentino. (159.) Fabula facetissima Iannini coci [ coqui ]. – In Venetos stultos. (160.) De fatuo Veneto qui equitans calcaria in sinu gestabat. fol. 173a
(161.) De Veneto insano quem pharmacopola circumforeanus derisit. (162.) De Veneto qui Tervisium proficiscens a servo in renes lapide percussus est. (163.) De vulpe a rustico in palea abscondita quae fugabatur a canibus. – In duplices re et verbo. (164.) De Florentino qui equum emerat. (165.) Facetissimum histrionis Gonellae. (166.) Altera facetia eiusdem de uno qui divinare volebat. (167.) De prodigiis nuntiatis Eugenio papae. fol. 173b
– Spectaculum mirabile. (168.) Mirandum conspiciendum. – Ventorum vis. (169.) De notario Florentino falso. (170.) De monacho qui misit per foramen tabulae priapum. fol. 174a
(171.) Horribile de puero qui infantulos comedebat. – Feritas humana. (172.) De equite Florentino qui fingens se iturum foras, inscia coniuge in cubiculo latuit. (173.) De quodam volente se videri summae castitatis in adulterio comprehenso. – In hypocritas. (174.) Ad idem. fol. 174b
(175.) De paupere qui navicula victum quaerebat. (176.) De quodam insulso Mediolanensi qui in scriptis porrexit peccata sua sacerdoti. (177.) De quodam qui visitando affines uxoris volebat a socio commendari. – In iactatores. (178.) De Pasquino quodam Senensi qui imposuit cuidam ex statu ut creparet. (179.) De Doctore qui litterali sermone loquebatur in avibus capiendis et indoctus erat. fol. 175a
(180.) De muliere se credente ad laudem trahi confitendo latiorem vulvam habere. (181.) De adolescentula laborante ex partu facetum. (182.) De quodam qui Romanum adolescentulum admodum laudavit. – Nimia laus. (183.) De pluribus qui diversa bona sibi optabant. (184.) De mercatore qui laudando uxorem suam asserebat eam numquam ventris crepitum edidisse. fol. 175b
(185.) Sapientissima responsio contra detractorem. – In detractores. (186.) Faceta cuiusdam responsio multis episcopis accommodata. (187.) Facetum dictum cuiusdam in Franciscum Philelphum. – In filios sacerdotum. (188.) Contra eundem facetia. (189.) De Lenone facto ex notario. (190.) Facetum cuiusdam Petrilli ut liberaret hospitale a sordidis. fol. 176a
(191.) Facetia cuiusdam qui subagitabat omnes de domo. (192.) De sono. (193.) De filio Principis muto iussu patris propter linguam maledicam. – In oblocutores. (194.) Cuiusdam tutoris factum. (195.) De fratre qui cognovit commatrem malicia [ malitia ] faceta. (196.) Facetissimum Angelotti dictum de Cardinali Graeco barbato. fol. 176b
(197.) De quodam equestre corpulento. (198.) Facetum cuiusdam iudicis in advocatum qui allegavit Clementinam et Novellam. – In ignaros medicos. (199.) Remedium ad frigus evitandum. (200.) De praedicatore quodam. (201.) De adolescentula segregata a viro. (202.) De duorum contentione pro eodem insigni armorum. (203.) Facetum medici qui sorte medelas dabat. – In medicorum negligentiam. fol. 177a
(204.) Exploratio ad hominem tristem ob pecuniam debitam. (205.) De poena imposita Graecis et Ianuensibus homicidis. (206.) Facetum contra Romanos qui edunt virtutes. (207.) De quodam qui vovit candelam virgini Mariae. – Inania vota. (208.) Facetum item de alio qui fecit votum sancto Ciriaco [ Cyriaco ]. (209.) Mulier vidua quae cupiebat habere virum profecta aetate. fol. 177b
(210.) De quodam fratre abbatissam impregnante. (211.) Cuiusdam pueri miranda responsio in Angelottum Cardinalem. (212.) De discipulo cerdonis qui subagitabat uxorem magistri. – Patientia mariti. (213.) Facetia cuiusdam adolescentulae quae emittebat petum [ peditum ]. (214.) Quid sit acceptius Deo : dicere aut facere. (215.) De Aegyptio hortato ad fidem. fol. 178a
(216.) De episcopo Ispano [ Hispano ] qui comedit perdices pro piscibus. (217.) De fatuo dormiente cum archiepiscopo Coloniensi, qui dixit eum quadrupedem. – Fatui proditio. (218.) Facetum Martini pontificis in oratorem molestum. (219.) De quodam qui damnabat vitam Cardinalis Angelotti. (220.) De fatuo qui militem Florentinum irridebat. (221.) Excusatio sterilitatis filiae ad patrem. – Sterilitatis excusatio. (222.) Ioanni Andreae adulterium deprehenditur. (223.) De fratre Minorum qui fecit nasum puero.fol. 178b
– Lasciva in nasutos. (224.) De mendacissimo Florentino. ( 225.) Zelotypus quidam se castravit ut uxoris probitatem cognosceret. (226.) Sacerdos offerentibus quid dicens audiverit. (227.) Sacerdos praedicavit et in numero erravit, centum pro mille dicens. ( 228.) Sapiens dictum Cardinalis Avinionensis ad regem Franciae. (229.) Terribile factum in Lateranensi ecclesia. fol. 179a
– In non plene confitentes. (230.) Praedicator multum clamans quomodo confundebatur. (231.) De adolescentula per senem maritum delusa. (232.) De reliquiis bracharum [ bracarum ] cuiusdam Minoris. – In Minores. fol. 179b
(233.) De brevi contra pestem ad collum suspendendo. (234.) Angelotti Cardinalis os potius claudendum aperiebatur. ( 235.) Equum exquisitum praestavit Redolphus se petenti. – In petentes immoderatius. (236.) Contentio mulierum extorsit dictum risu perdignum. (237.) Sacerdos laicum delusit se capere volente. fol. 180a
(238.) Fulloni in Anglia accidit res miranda cum uxore. – Mutua coniugum deceptio. ( 239.) Confessio Tusca, et postea Brusca. (240.) De proelio Picarum et Gracularum. (241.) Facetum dictum Francisci Ianuensium filiis. fol. 180b
(242.) De facto cuiusdam Florentini iusto, sed bruto. – In procos nocturnos. (243.) Faceta petitio senis laborem copulae non potentis. (244.) Facetum dictum meretricis adiocans Venetis. (245.) Facetum dictum indocti doctiores confundens. (246.) Salsum hominis dictum contra mercatorem alios accusantem. fol. 181a
(247.) Bellum mulieris responsum ad iuvenem suo amore flagrantem. (248.) De nobili quondam tempore Friderici Imperatoris in armis praesumenti : sed nil facienti. – In praesumptuosos. (249.) De homine qui per biennium cibum non sumpsit, neque potum. fol. 181b
(250.) Facetum hominis dictum asinum erudire promittentis. (251.) De sacerdote Epiphania an vir esset, vel femina ignorante. (252.) Fenerator ficte poenitens in peius recidivat. – In feneratores. (253.) De aviculis fabulose et false loquentibus. (254.) Catenis variis collum cingens stultior aestimatur. fol. 182a
(255.) Facetum Redolphi Camerini in oratorem contra omnes dominos iniectum. (256.) De arbitro in cuius domo porcus oleum effudit. – In iudices corruptos. (257.) Iuvencularum a calvo quodam faceta delusio. (258.) De ‚messer perde elpiato‘. (259.) De cantilena tabernariis placita. fol. 182b
(260.) De gracili quodam faceta responsio. (261.) Faceta responsio mulieris pugillare vacuum habentis. (262.) Ridenda de paucitate amicorum dei responsio. (263.) De sancti Antonii fratre et laico ac lupo. (264.) De mirabili confitentis et confessoris reciproca pro satisfactione recompensa. – Confitentis et confessoris illusio. (265.) Duorum Florentinorum adolescentium dicta sale respersa. fol. 183a
(266.) Adolescentis confusio super mensam mingentis in convivio. (267.) Callida consilia Florentinae feminae in facinore deprehensae. (268.) De mortuo vivo ad sepulchrum [ sepulcrum ] deducto loquente et risum movente. fol. 183b
(269.) De dubio sophismate. (270.) De Molendinario ab uxore decepto et quinque ovis refecto. fol. 184a
(271.) Pulchrum dictum pulchritudinem mentiens. (272.) Facetum mulieris responsum, sed parum honestum. (273.) De dentibus casum minantibus similitudo obscena. - - CONCLUSIO. (Colophon) ARGENTINAE Impensis providi IOANNIS KNOBLOUCHI : litterario prelo IOANNIS SCHOT pressum hoc opus POGGII sub annum Domini MDXIII. Kalend. Septembris. fol. 184b
(Table of Contents) INDEX OPERUM. fol. 185a


Poggio Bracciolini, Gian Francesco: Opera. - Straßburg, 1513.
Poggio Bracciolini, Gian Francesco: Historia de varietate fortunae. - Paris, 1723.

 

Poggio Bracciolini, Gian Francesco (1380-1459):
[ Historia de varietate fortunae ] Poggii Bracciolini Florentini Historiae De Varietate Fortunae Libri Quatuor / Ex Ms. Codice Bibliothecae Ottobonianae nunc primum editi, & Notis illustrati a Dominico Georgio. Accedunt ejusd. Poggii Epistolae LVII quae nunquam antea prodierunt / Omnia a Joanne Oliva Rhodigino vulgata. - Lutetiae Parisiorum: Typis Antonii Urbani Coustelier, 1723. - XXVIII, 294 pp., [2] lvs. ; 4o. - Type area 18,7 x 12,7 cm - Call number: Sch 104/304


Note:

The origin of the present edition has been traced by I. Kajanto and O. Merisalo (Poggio’s De varietate, in: Humanistica Lovaniensia, Vol. 36, 1987). We render the information Kajanto and Merisalo gleaned from the preliminaries of this edition (p. 72 of Hum. Lov. 36): „The story of the finding and editing of the manuscript of De varietate fortunae is told in the two prefaces to the 1723 edition, by Ioannes (Giovanni) Oliva and Dominicus Georgius (Domenico Giorgi), respectively. According to them, the manuscript, containing De varietate fortunae and 57 letters by Poggio, was found by Leonardo Adami, Cardinal Imperiali’s librarian, in the private library of another cardinal and friend of letters, Piero Ottoboni. Adami, however, died in January 1719, leaving the work unfinished. Cardinal Imperiali then entrusted the work to Domenico Giorgi. Besides editing the manuscript for publication, he furnished it with factual footnotes. In 1722 the manuscript was taken to Paris by Oliva, where it was published in the following year at the expense of his patron, Cardinal de Rohan. Before submitting the text for publication, Oliva consulted two French scholars, Michel Brochard and Bernard de la Monnoye, on problems concerning obscure passages. They supplied the marginal notes, which deal with textual matters. - But the true story of the edition is more complicated than this. The genesis of the work is fraught with problems.“ Kajanto and Merisalo then discuss Christoph August Heumann‘s (1681-1764) claim of having stimulated the present edition of Poggio’s De varietate fortunae.

The editors did not provide a detailed table of contents nor indicate (by marginal lemmata or page headers) the themes treated in the running text. Instead, they dressed a detailed subject index containing about 500 references to De varietate fortunae. There is no subject index for Poggio‘s letters, though. Time does not allow us to supply these desiderata. The letters do not exhibit the year of writing; we therefore do not reproduce the (incomplete) dates given.

On the whole, the character of this edition is scholarly, in contrast to the more popular type of subject access displayed by the 1513 edition of Poggio’s Opera presented above.

Table of Contents:
(Title page) pag. *3
Serenissimo Principi Armando Gastoni De Soubise, S. R. E. Cardinali, ..., J. Oliva Rhodiginus. (Dedication) pag. *5
Joannes Oliva Rhodiginus Ad Lectorem. (Preface) pag. *15
Dominici Georgii Praefatio. pag. *21

Historiae De Varietate Fortunae Libri Primi Prooemium Ad Nicolaum Papam V. pag. 1   - - Liber Primus. pag. 5  - - Liber Secundus. pag. 40  - - Liber Tertius. pag. 85  - - Ad Librum IV. Praefatio (scil. editoris). pag. 123  - - Liber Quartus. pag. 126

Poggii Bracciolini Florentini Epistolae LVII Nunc Primum Vulgatae. pag. 153
Lectori. (Editor's Preface) (NB: "Loca quae Valla reprehendit, in margine adnotavimus. Nonnulla etiam asterisco distinximus, quae minus Latina visa sunt, quo lux maior dictioni afferretur.") pag. 155
Ep. 1 Joanni de Prato. pag. 157  - - Ep. 2. Leonardo Aretino. pag. 158  - - Ep. 3. Leonardo Aretino. pag. 159  - - Ep. 4. Leonardo Aretino. pag. 161  - - Ep. 5. Francisco Barbaro. pag. 162  - - Ep. 6. Mariano Sozino. pag. 164  - - Ep. 7. Joanni Pratensi. pag. 165  - - Ep. 8. Leonardo Aretino. pag. 166  - - Ep. 9. Joanni Pratensi. pag. 168  - - Ep. 10. Francisco Barbaro. pag. 170  - - Ep. 11. Leonardo Aretino. pag. 172  - - Ep. 12. Ambrosio, viro clarissimo. pag. 173  - - Ep. 13. Francisco Barbaro. pag. 174  - - Ep. 14. Francisco Barbaro. pag. 176  - - Ep. 15. Francisco Barbaro. pag. 178  - - Ep. 16. Francisco Barbaro. pag. 179  - - Ep. 17. Francisco Barbaro. pag. 180  - - Ep. 18. Magistro Francisco de Pistorio Ordinis Minorum. pag. 181  - - Ep. 19. Andreolo Justiniano. pag. 183  - - Ep. 20. Bartholomaeo Archiepiscopo Mediolanensi. pag. 185  - - Ep. 21. Galeotto de Ricasolis. pag. 186  - - Ep. 22. Poggius Nicolae suo. pag. 187  - - Ep. 23. Domino Cardinali S. Angeli. pag. 188  - - Ep. 24. Galeotto de Ricasolis. pag. 190  - - Ep. 25. Domino Angelotto, Cardinali sancti Marci. pag. 192  - - Ep. 26. Domino Cardinali S. Angeli. (Romae, pridie Kal. Julias 1433) pag. 201  - - Ep. 27. Domino Cardinali S. Angeli. (Romae, 10. Julii 1433) pag. 207  - - Ep. 28. Poggius Francisco Philelpho suo. pag. 212  - - Ep. 29. Poggius Francisco Philelpho suo. pag. 213  - - Ep. 30. Domino Leonello de Este Equiti. pag. 214  - - Ep. 31. Gaspari Veronensi. pag. 216  - - Ep. 32. Nicolao Lusco. (Romae, 13. Kal. Octobris 1433) pag. 217  - - Ep. 33. Guarino Veronensi. pag. 219  - - Ep. 34. Domino Juliano Cardinali Sancti Angeli. (Romae, 5. Kal. Februarii 1433) pag. 221  - - Ep. 35. Francisco Vellate [ Vellatae ] Scriptori Apostolico. pag. 224  - - Ep. 36. Leonello Estensi, virtutis cultori. pag. 248  - - Ep. 37. Domino Juliano Cardinali Sancti Angeli. (Bononiae, die 26. mensis Maii, 1435) pag. 250  - - Ep. 38. Francisco Marescalco Ferrariensi. pag. 253  - - Ep. 39. Nicolo suo. pag. 255  - - Ep. 40. Valasco Portugalliensi. pag. 256  - - Ep. 41. Scipioni Episcopo Mutinensi. pag. 258  - - Ep. 42. Valasco Portugalliensi. pag. 262  - - Ep. 43. Fernando Didaci. pag. 263  - - Ep. 44. Francisco Marescalco. pag. 265  - - Ep. 45. Poggius Lippo suo. pag. 266  - - Ep. 46. Poggius Lippo suo. pag. 267  - - Ep. 47. Benedicto Aretino. pag. 268  - - Ep. 48. Poggius Rinutio suo. pag. 271  - - Ep. 49. Leonardo Aretino. pag. 272  - - Ep. 50. Feltrino Bojardo, Equiti Ferrariensi. pag. 273  - - Ep. 51. Guarino suo. pag. 274  - - Ep. 52. Francisco Barbaro. pag. 275  - - Ep. 53. Valasco. pag. 277  - - Ep. 54. Guarino suo. pag. 278  - - Ep. 55. Petro de Monte, Protonotario. pag. 280  - - Ep. 56. Insigni viro Leonello Equiti Estensi. pag. 282  - - Ep. 57. Insigni Principi Leonello Equiti Estensi. pag. 283

INDEX In Historiam De Varietate Fortunae. A pag. 285 - - E pag. 289 - - S pag. 293.
Errores Sic Corrigentur. pag. 294
Privilège Du Roy. pag. 295
Approbatio.pag. 297

 

Poggio Bracciolini, Gian Francesco: Opera. - Straßburg, 1513.
Poggio Bracciolini, Gian Francesco: Historia de varietate fortunae. - Paris, 1723.
On the CAMENA Section ITALI