CAMENA Early Modern Latin Texts

ERYCII PVTEANI EPISTOLARUM SELECTARUM APPARATUS MISCELLANEUS, ET NOVUS, IN QUO Praeter Officia familiaria, negotia, studia. CENTURIA TERTIA. [gap: illustration] AMSTELODAMI, Apud JODOCUM JANSSONIUM. M DC XLVI.

D. LAURENTIO RAMIREZ DE PRADO, STIRPE NOBILI, SPLENDORE EQUITI, DIGNITATE SENATORI, PRAEROGATIVA LEGATO.

LAURENTII RAMIREZ DE. PRADO ELOGIVM, a Viro Docto et Magno conscriptum.

LAurentius Ramirius pervetustâ gente de Prado, Toparcharum arcium Valdetuejar et Albirensis in Legionensi Regno sitarum, ortus est, quae a stirpe ad hanc aetatem multos Clarissimos viros ordine enumerat. Quos inter Joannes Nunnez de Prado ante quadringentos annos equestris militiae Alcantarae Magister luce suâ fulget. Ipse etiam Laurentius, equestrem dignitatem, perpetuo a majoribus acceptam, Jacobaeae militiae praetextâ posteâ insignivit. Jam inde ab incunabulis summi ingenii, nobilissimaeque indolis specimen dedit. Salmanticam a parentibus tanquam ad mercatum bonarum artium missus, in disciplinam Francisci Sanctii Brozensis (cujus nominis, scriptorumque nulla unquam posteritas immemor erit) se dedit; ibique in ipsa studiorum incude positus, Hypomnemata in Martialem, variaque syntagmata illuminandis probatis auctoribus tanquam stricturas emisit. Mox ad Juris civilis scientiam percipiendam se contulit: cujus intelligentiâ, brevi tempore, ita praestitit, ut LEGUM TESSERA, PENTECONTARCHUS, aliaque ipsius testimonio sunt. Qui tot tantique praecocis ingenii fructus eam admirationem Josepho Scaligero (ad Martialem notante Scriverio) moverunt, ut amplissimo elogio declarandam putaverit. Cum vero constante famâ, atque omnium sermone, eximiae ipsius dotes, atque incredibilis vis in dicendo celebraretur; Philippus eo nomine Tertius

Ramirium in Regii patrimonii Consiliarium legit: cujus supremae curiae cum aliquandiu praefuisset, Philippus Quartus, (de nostris annis addat cui Juppiter annos) paternam lectionem usque eo approbavit ac laudavit, ut in altiorem ordinem eum extulerit, sibique a consiliis in suprema Indicarum provinciarum curia esse voluerit, nec in ea tantum jus dicere, ad gubernacula imperii sedere; sed etiam ut segregato in concilio, summa bellicorum consiliorum ad arbitrium judiciumque ipsius rediret. Praeterea Regis ejusdem beneficio in amplissimum Crucesignatorum conventum (consilium Cruzadae; vulgo dicunt) venit: ubi in sententiis Senatoriis, et in omni actione atque administratione Reip. maxime floruit. Cum vero circum spectissimus Rex prospiceret, controversiam inter Sabaudiae Ducem et Ligures, in bellum toti Italiae exitiale brevi prorupturam, et ad tantos animorum motus componendos Nestoreâ plane prudentiâ opus esse; Ramirium Regi Galliarum legat, ut, si ad concordiam res adduci possit, pacem inter disceptantes conciliet. Ibi eximiae ipsius virtutes, majoribus quasi theatris propositae, nimium quantum effulsêre. Cumque aliquandiu in luce aulae, et in oculis totius provinciae versatus esset, per universam Galliam, summo propter ingenium honore et nomine fuit. Aderant complures ex doctrina nobiles et clari viri, qui cum in ejus congressum colloquiumque venissent; ut, quem fama spectatum faciebat, familiariter compellarent; admiratione obstupefacti discedebant. Itaque non minori ornamento Ramirii acumen ingeniumque, quam solertia et consilium patriae compendio fuit. Cum inde in Hispaniam remigrasset, omnes suas curas in bonis artibus provehendis defixit, ac primum bibliothecam omni

librorum supellectile refertissimam, voluminibus toto orbe conquisitis, sibi comparavit. Nec minore studio animatos ac viventes libros excoluit, hoc est, ingeniis ita favit, ut plerique litteratorum Ramirii maxime suffragatione ad magna et honorata ministeria hac tempestate producti fuerint: cui operi ut optimam clausulam imponat, summa votorum ipsius est, in uno PUTEANO ornando, de universâ Rep. litterariâ promereri.

AD. LAURENTIO RAMIREZ DE PRADO

SChediasma ad locum Plinii lib. VII. Est aliquis etiam morbus per sapientiam mori.

Pentecontarchus, sive Quinquaginta militum Ductor, exornandis S. Scripturae locis.

Commentarii ad tres ultimos libros Codicis, Opus singulare interpretatione Legum, et antiquitatis eruditione.

Decisiones Ventilatarum litium, tempore quo praefuit Regii patrimonii Concilio.

Quatuor praeterea volumina, quibus plurimi enodantur S. Scripturae loci, Juris, et Philologiae.

Seneca Epist. LXXXIX.

DEscribitur in tribus populus, in Centurias exercitus. Quicquid in majus crevit, facilius egnoscitur, si discessit in partes.

EPISTOLA I. Bruxellam. ERYCIUS PUTEANUS BAMELRODIVS JOANNI VILLELAE, consilii Iudici Praesidi. S. D.

IN amica quadam gaudii dolorisque pugna versor, Vir Magne; dubius, an cum dolore gaudeam, an cum gaudio doleam; tristis fimul et laetus. De dignitate ecce nova, quâ dignum RexVirtutem tuam censuit, nunciatum est: de discessu quoque, et hujus consilium accelerari. Quia mox igitur in Hispaniam abiturus es, sic doleo, ut a me ipse propemodum abeam: quia ad majorem evocaris gradum, sic gaudeo, ut augeri novâ ipsemet felicitate videar. Cedat vero tristis hic affectus laeto, et suam a ratione legem accipiat. Non quid decedat mihi, sed quid gloriae tuae accedat, malo arbitrari. Abeuntem sequar, et mente, ubicumque eris, adfuturus sum, citius etiam a meipso divellendus. Tu vero, nec fallor, me sequentem amabis, tanquam in oculis semper habeas, quem semel in animum admisisti: et quem ingenii caussa amabis, non patieris unquam e benevolentiae sinu excidere. Quanto major eris, tanto etiam benignior: crescet ipsum munus, quia a te administrabitur, et haec Consilii Indici praesectura a tua prudentia, probitate, doctrina splendorem capiet, Dubitare

quoque incipio, de te potius, an de Indis bene Rex mereri voluerit. Nam maximus semper eras, licet fortunam aut conditionem non mutares: feliciores autem esse Indi poterant, si tantae molis Consilium auctoritate tuâ regeretur. Habebunt in Hispaniâ Praesidem, quem Praetorem et Patrem coram experti sunt; quem etiam non videbunt, magis suspicient: olim velut filli, nunc et filii, et felices, quia adhuc Pater es; ideo Prudens, Bonus, Doctus, ut in non eâdem Dignitate eundem affectum serves: cum tuos non putes, nisi quos felices facias. Ego Belga, inter Indos hac quoque ratione censeri potero: felix ero, quia tuus: te Praesidem studiorum et Patrem semper venerabor. Sed nolo plura. Ut me sinas ubique tuum esse, quem jam reddere felicem voluisti, hoc rogo. Ita enim nullo itinere, nullo intervallo, nullo a te luco unquam divellar. Colligo voces meas, imo corrigo. Tanquam adsim semper, nullum amplius in gaudio dolorem inueniam, nullâ gaudii dulorisque pugnâ inquietabor. Vale, et vive. Lov. in Arce, postrid. Kal. Quinct. oo. ICC. XXII.

EPISTOLA II. Namurcum. MAXIMILIANO CRIBELLIO, Mediolanensi, V. Nobili.

UT te vidi, Vir Nobilis, Virtutem ipsam videre totam visu sum, et quicquid ornare totam potest. Verbo dicam, torus ipse vitus et pulcher es: vultu ostendens animuni; animo elegantias, quarum magna hodie (an et in magnis

quibusdam?) sterilitas est. Qui te audiunt vero, virum putent a meliori aevo loqui. Sed nosti simul quicquid nostris in rebus, temporibus, viris, rarum; et familiaritate dignus principum, optimam censes Amicitiam, quae cum Optimis initur. Sic igitur et Clarus ubique et omnibus carus es, ornamento familiae tuae, licet inclytae; Urbi, licet amplissimae. Facis, ut et familiam, quam hactenus aestimavi, magis suspiciam; et Urbem, quam amavi tanquam meam, libentius ac religiosius colam. Tuis moribus testaris nobilissimos CRIBELLIOS esse; tuis natalibus, inter urbes Mediolanum eminere. Longum testare, et me longum ama, qui te in longiori nunc etiam viâ animo et affectu sequor: sequor autem, ut semper videam, quem satis adhuc non vidi. Vale. Lov, in Arce, XII. Kal. Sextil. oo. ICC. XXII.

EPISTOLA III. Bruxellam. CHRISTOPHORO CHAMBERLINO Suo.

OPtimi Principis mei morte, mi CHAMBERLINE, in parte extinctus videor. Amisi, ut omnia dicam, parentem omnium, et peculiari affectu meum. Quidni igitur publicum luctum meo, et meum publico testatum redderem? Fecerunt alii, quod ab Academia injunctum erat. Mihi haec moerenti voluptas non contigit, ut laudarem Principem, cui prae caeteris amplius debebam. Quia verba non potui, lacrimas tamen fudi; et, cum ad stilum doloris impetum revocarem, scribere potius vitam

jussus sum; non mortui laudes, sed vivi virtutes recensere. Hoc igitur erat, non oratorem, sed historicum agere; non unius urbis, uniusque temporis; sed omnium regionum atque saeculorum hominibus placere. Te amo tamen, mi CHAMBERLINE, qui inter alios hanc oratoris, imo poetae provinciam sumis; hortor etiam, ut sumas. Nonne aliquid PUTEANI exprimis? e scholâ meâ es; sed eâ felicitate ingenii, et facilitate stili praeditus, ut te glorier esse. Si et hoc aestimas, e domo meâ es; sed eâ industriâ, modestiâ, indole, ut dignissimum et consuetudine te meâ, et lare feceris. Perge nunc igitur agere, quod meum erat: perge agere, quod agunt alii: sed si gaudia mea amas, cogita quam a gaudio nunc remotus sim. Ut lugeas Principem, dolorem meum cogita; ut laudes, silentium meum expende. Sane postquam loqui ille desiit, obmutescere ego potui. Quid etiam? scribe laudes Principis, ut tuum pariter dolorem videam: scribe Virtutes omnes, et laudes exprimes. Si recte calculum ponis, plus divini, quam humani habuit: et qui supra affectus, etiam supra hominem fuit. Coelum scande, ut plura dicas: ut scandas autem, Christianam illam, quam adornari vides, [gap: Greek word(s)] intueve. Quid fiet autem? quo plura dixeris, augebis dolorem meum: magis intelligam, qualem Principem, qualem patrem amiserim. Ostende simul, in Serenissimâ ISABELLA CLARA EUGENIA, Dominâ meâ optimâ, ALBERTUM adhue vivere; et consolationem capiam. Vale.

EPISTOLA IV. Genuam. CAROLO COTTAE Suo.

NUper mihi litterae tuae redditae; an gratae? noli quaerere, deliciae merae. Sed quam suave mihi, etiam absentis jam affectum haurire! Sane quia amas, scribis et quam semper amaveris, nunc ostendis: silere noluisti. Me amas, sed et solum hoc nostrum, imo coelum amas, quasi amoenitate suâ blandiens, et quieti, vel in ipso bello amicum. Mitem Belgarum esse Genium, magis magisque jam absens deprehendes: mores faciles candidosque ipsâ consuetudine expertus es. Et quidni ergo redire brevi velis? aliquot adhuc sine aestu aestates agere? in hac Arce nostrâ spirantem illam a frigido axe auram excipere? Nihil hoc colle beatius est: voluptas autem nostra non luxu aut lasciviâ, sed modestiâ et frugalitate constat, litteras ac Virtutem sectatur. Sed nolo, quae nosti. Pars disciplinae nostrae es; et agnoscis, nihil melius esse, quam supervacuis carere. In munere ego meo, ut soleo; et frequens floridaque juventus est, audiendi avida, et tanquam plures COTTAE sint. Quid videtur vero? Miracula Divae Aspricollis LIPSIUS aliquando orsus erat: haec produxi, sed Serenissimae jussu Principis, quae publico pergit exemplo ad Deum et divina Belgas excitare. Ingenii operâ an pietati litaverim, tu quoque judicabis: ad te enim liber brevi veniet, ut ab aliis quoque isthîc legatur. Sed andi: Illum gentis tuae Scriptorem Bibliotheca mea exspectat. Hanc

loco auxi, amoenissimumque Musarum ambulacrum ad centum circiter pedes produxi, novis quoque librorum nidis instructum. Sic inter mortuos illos dum laxius sedeo, liberiusque spatior, vitam extendo. Tu sic vive quoque, et vale. Lov. in Arce, XII. Kalend. Febr. oo. ICC. XXII.

EPISTOLA V. Antverpiam LUDOVICO CLARISSIO, Toparchae Dilbecano, Senatori Antverpiensi, nunc Praetori.

ACcuso me ipse, qui tardus hactenus Virtutum tuarum cultor fui, qui, dum meas a me tenebras conor excutere, ad Clarissimum nominis tui lumen non suspexi. Ecce attollo vultum, aperio oculos, et te sidus extra nubem collocatum intueor. Ut conspici vicissim possim, tui quoque radii facient, si demittentur. Non poteris non humanus esse, qui omnibus et animi, et fortunae dotibus illustris es; non amare hominem, qui multis ignorari malit, quam tibi uni notum non esse. In Arce tua Dilbecaua fui, amoenitatem loci inspexi, felicem ratus, quia te Dominum nacta est, ita hactenus habita, tanquam nullum, ut solet, habuisset. Fuisse me scribo, et haec scribendi caussa est; ut fuisse me negem, quia te praesente non fui. Quomodo? Invenisse omnia Musarum blandimenta visus sum, ridente loci genio et rursus quaerere, quia te complecti non licuit, qui quicquid habet genius, ingenio exprimis. Cum tam facile autem fuerit, in amicitiam tuam, quam in Arcem venire,

bis jam felix sum, geminumque Amplissimo WOVERIO tuo beneficium debeo. Nam duxit in Arcem, ut amicitiam aperiret: aperuit amicitiam, ut saepius Arce fruerer; sed animum utrique et ingenium consecrarem. Permittes igitur, ut tuns sim: ita enim locum hunc quodammodo meum, sed philosophando faciam; et nonne jam Minervae dedicatum? Artium adhuc contemplor, illud etiam urbibus invidendum; et ingeniosissima imaginum lumina, imo sapientiae involucra, quibus felicitatem hominis mysticus pictor adumbravit. Aut dignum hoc argumentum stilo est, aut nugas naeniasque dixerim, quae passim scribi solent. Ego tuo auspicio quid possim, experiri velim; et quantum non possim, Doctissimi WOVERII auxilio supplere. Atque is, quemadmodum benignus et beneficus in me esse pergit: ita tuam interpellando operam, sua augere officia voluit. Quaestorem BALTINIUM morosa celebrem solutio fecit: nunc tamen, ratione Trilingui, partem ab eo stipendii Buslidiani peto. Accipiam vero, si grave tibi non erit, interpellare hominem, et bene de Puteano mereri. Sic igitur, ob non magnam summam, magnum debebo beneficium; et quia obstrictus ero, amari me intelligam. Vale. Lovan. in Arce, Prid. Eid. Sextil. oo. ICC. XXII.

EPISROLA VI. FRANCISCO MONCADAE, Ossonae tum Comiti, Legato Regio,

UT Epistolam tuam e ferentis accepi manu, gaudio exilui; ut legi, dolore dejectus sum.

Vanae igitur spes meae? et irrita vota? Sed impius sim, si in querelas animum exonerem. Post publica et regia negotia esse debet, quicquid aut spes meas, aut vota spectat. Bene mecum, bene cum Arce hac Musarum agitur, quia de affectu tuo ego et Musae meae possumus gloriari Scripsisti, satis est. Haec mihi epistola felicitatis quaedam tessera erit. Qui sic scribit, animo adest, et vehementer amare se testatur. Ego qui sic amor, jam meus non sum, et vel a corpore animum possum separare, ut tuum me esse ostendam, Sic adero semper, ubicumque eris, et quoties scripturus sum, in quadam velut imagine praesens videbor. Hae nunc ne vacuae litterae sint, toto volumine onerantur. Mitto ecce operum meorum partem, ut promittam omnia. Sed et in illa pignus mei vides: vides quam tuus sim, et quam a tuo totus affectu pendeam. Vale, et feliciter proficiscere. Lovan. in Arce, subito, XI. Kal. Sept. oo. ICC. XXII.

EPISTOLA VII. Bruxellam. MARCO ANTONIO BONGRATIO.

PRaesulis benevolentiam tuâ expressam manu video. Interpretem agis, et simul ostendis, quam me ames: Latine agis, ut jam scire possim, cur ames. Sic scribe semper, et amari me intelligam: ego, ut tam bono affectu dignus sim, ignavus non ero; non litteras tantum, sed libros meos missurus; non verbo, sed animum. Utinam quoque vel sine verbis sive loquar, five scribam! utinam penetralia pectoris mei videas, et in candoris, ut sic appellem, marmore scriptum mihi nomen tuum, nullâ certe temporis injuriâ expungendum! Sed et

haec, inquies, verba sunt. Nolo esse: claudo epistolam, et munere extendo. Quicquid pie aliquando dixi, libenter scio leges: et fateberis fidissimam amoris tesseram Pietatem esse. Geminum vero libri hujus exemplat est: alterum, ut Praesuli a me tradas rogo, cui omnia ingenii opera debeo: tuo alterum Museo, aut potius Sacrario habeas dedicatum, cui dabo omnia. Lovan. in Arce, III. Non. Octob. oo. ICC. XXII.

EPISTOLA VIII. Antverpiam. BALTHARI MORETO PLANTINIANO, Typographo Celeberrimo.

EXcurrere hisce ad vos feriis decreveram: etc ecce otiosos Bruxellae dies occupavi. Aliquid semper agendum est, ubi nemo otianir: ego tamen a libris quoties absum, mihi prorsus nihil agere videor. Otiosus igitur, et tamen occupatus fui, cum maxime quae in urbe et officinâ vestrâ nova sunt, haverem lustrare. Sic sane relinquere libros poteram, et tamen invenire, Poteram, inquam, sine ullo studiorum damno abesse, si apud vos fuissem. Quot enim Amicos, tot bibliothecas eram habiturus. Nunc ut meam augeam, scribo, et ad te calamo proficiscor. Suidam peto, ultimae editionis, quam hîc mihi Symmachus meus collaudavit. Ut exemplar, adscripto pretio, transmittas rogo; sed dissolutis foliis integrisque. Bibliopegos enim satis hîc promptos habemus, et accurratos. Sed et minus patiuntur libri, qui libri adhuc non sunt; qui sine veste transmittuntur. Vale. Lov. in Arce, Kal. Octob. oo. ICC. XXII.

EPISTOLA IX. Bruxellam. JOANNI REINSIO, Bibliopolae.

LIbrum, quem promisi, mitto. Vastus non est, sed vastum Auctoris ingenium repraesentat. Adjeci ecce Bibliothecam totam: operum, inquam, meorum catalogum, avide hactenus expetitum. In paucis videbis foliis, quicquid innumeris paene scripsi: ita facilius est, titulos, quam libros dare, membra, quam corpus. Dum singula edidi, par sumptibus fui: universa auxisium publicum poscunt. Sed aliae jam curae sunt. Cesset aliquantum et quiescat [gap: Greek word(s)] , et Palladi nostrae locus erit. An dico? Nunc quoque colatur Pallas, et quicquid bello moliemur, succedet. Prudentiâ opus est: Pallas autem prudentiam denotat. An et Fortunâ? hanc prudentia faciet. Vale. Lovanii, in Arce, IV. Non. Octob. oo. ICC. XXII.

EPISTOLA X. PAULO ALBINIANO DE RAJAS, Soc. JESV.

NOlo excuses. Te video, quia lego; et sic magis intelligo, quantus a me amicus abeat, qui nequaquam abit. Insculpsi animo meo vultum tuum, et magis ingenium. Ubicumque terrarum eris, hîc tamen, et inter Musas te meas in veniam, inter amicos et familiares semper numerabo. Hoc est, vivere, vitae munia nullis locorum

angustiis definire. Nobis hic mundus, tanquam una domus, et arx una erit: dividi enim mente non poterimus. Haec etiam vita, initium erit vitae: aeternitate conjungemur. Ergo calcabo fatum, si venerit: ALBINIANO, viro optimo doctissimoque placuisse, hoc erit, non mori. Nunc, dum licet, fruemur aevo: ego scribendo ostendam, quem colam: tu amando, cujus ingenium aestimes. Scient omnes, inter Belgas esse hominem, qui veram in Hispano eruditionem, omnemque Virtutis cultum veneretur. Ad rem vero: quia vivere, et amare jubes; nolim jam vivere, nisi sic jubentem amem: tu, quia humanissimus es, facies ipse, quod jubes. Vale, et ut molestiam itineris lenias, hoc amoenitatis caussa Somnium meum lege. Lovan. in Arce, subito, ut litteras tuas, ingenii et elegantiae plenas, accepi. XI. Kal. Sept. oo, ICC. XXII.

EPISTOLA XI. Venlonam. JOANNI PUTEANO, Fratri suo.

TU vero, mi Frater, [gap: Greek word(s)] , qui sic scribis, et amorem mei, atque Litterarum tam eleganter testaris. Mei autem, quia frater es; Litterarum, quas serio excolis, ut te non sanguine tantum, sed ingemo quoque fratrem praestes. Facis profecto tum scribendo, tum amando, ut nihil jam negare desiderio tuo possim. Carmina tibi mea mitti postulas? mittam vero, ubi a Typographo, penes quem haerent, extorsero. Vide quaeso: quia in re ipsa nihil exquisiti est, aut palato publico dignum,

passus sum amoenitatis pretium a titulo desumi. FERCULA igitur sunt, et MUSARUM sunt, sic quidem a Filiis meis constructa: qui fortassis, quia omnia ea amant, quae; a Patre veniunt, nimis amare Patrem videantur. Sed pius hic error est, atque etiam suavis: quem tanti facio, ut me a meis amari malim, quam aestimari a non meis. te autem, quia et amas me, et aestimas, plus jam quam meum voco. Vale, et [gap: Greek word(s)] esse perge, me etiam Litterarum caussa amare. Vale, et matrem, fratrem, sorores, caeterosque consansanguineos et propinquos saluta. Ad INGENRADIUM meum litteras hîc simul habes: quem tu quoque, ut fratrem vocas, ita amabis

EPISTOLA XII. Bruxellam. JOANNI WOVERIO, Sanctioris AErarii Assessore.

HIc ille WENDELINUS est, vir, ut vehementer eum laudem, affectu tuo dignissimus: qui ingenio suo plane divino complexus est, quicquid in unum neges hominem posse cadere. Sed is quam doctus, tam profecto modestus est; et sic seipso major. Vide hominem: imo ut videas, audi, et admiraberis. Atque ille particulam quoque doctrinae suae nomini et famae tuae destinavit, quasi inclarescere nolit, qui illustrare alios potest, nisi auspicio splendoris tui. Utinam hodie Prytaneum aliquod sit, in quo miraculum illud Matheseos foveatur! jam bene de Republica meritus est, qui impendit aetatem

et occupavit, ut bene mereri possit. Illustrissimus Cardinalis CUEVIUS quid si tali aulam suam viro, imo famam augeat? Et quis alius a Sacris et Litteris munus pulchrius sustineat? Noli enim existimare minorem in hoc viro pietatem probitatemque, quam modestiam esse: ut sic quidem conditionem etiam optimam petere possit, quia meretur; accipere debeat, quia non petit. Vale, et ut me ames, WENDELINUM ama.

EPISTOLA XIII. Mediolanum. CAESARI COTTAE.

NE importuna haec scriptio videatur, et meus affectus, et tua humanitas facient. Sane illum huic debeo, imo a te in omnes tuos extendo. Tua autem proximo affinitatis gradu est CATHARINA GASPARINA: quae postquam Monasterio Arci nostrae vicino credita est, in quo et filiae meae educantur, meae quoque fidei curaeque creditam esse censui, et tanquam filiae loco esse. Vide autem, quam indoles Virginis loci Genio placeat, et Genius indoli. Jam vivere illa sibi non videtur, nisi et in eodem coetu mori aliquando possit. Tota pia, Deum et divina spirat, vestemque Vestalem magno affectu ambit. Tam constans vero hoc desiderium est, tamque ardens, ut nonnisi a Deo esse possit. Deo vero quis repugnet? Reliquum est, ut soror sorori faveat, illa felici matrimonio tibi juncta; fratrem utrumque in sententiam suam nullo negotio tractura. Deinde, ut de dote agatur, quam ejusmodi conditio exigit. Ego ecce me offero, ut apud Antistitam interpres sim,

daturus operam, ut sic magis affectum meum exseram, et humanitate tuâ dignus sim. Ostendent vero jam litterae tuae importunam scriptionem istam meam non fuisse. Vale. Lovanii, in Arce, Prid. Eid. Januar. oo. ICC. XXIII.

EPISTOLA XIV. Venlonam. PETRO MOUTIO J. C Vrbis Senatari.

QUia fratrem tibi meum JOANNEM PUTEANUM familiarem, etiam me habes: in illo enim ego vivo; felicior autem, cum et in illo te inveniam. Vin' strictius etiam vinculum? Patria injiciet; imo jam injecit, illa mea, illa tua, illa fratris, ut sic dicam, Mater. Ac licet omnes hoc beneficio cives censeantur, eisdem legibus moenibusque circumscripti; malunt tamen plerique privato commodo, quam publicâ utilitate detineri. Dedit tibi eruditio, ut

intelligas: dedit virtus, ut impendere velis, quantum deceat, Atque hoc tam praeclarum exemplum tuum, ego fraterque meus affectu cerre aequamus. O bona igitur suffragia, quae et eruditionem tuam, et virtutem ad curiam evocârunt! Quemadmodum te amo: ita partem jam ipse reipublicae administrare videor: non potest autem ab utroque nostrûm frater separari. Perge, perge bene mereri de Patriâ, ut novâ mox dignitate augearis. Non satis adhuc felicem censeo urbem, nisi tu emineas. Nequis aetatem requirat, mens natura faciet, illa Generoso

honesto mancipata. Audient te senes juvenem, ut magis aliguando senem juvenes venerentur. Sic vive, et vale: fratrem vero meum familiarem habere perge, ut et me habeas. Lov. in Arce, Prid. Non. Maj. oo. ICC. XXIII.

EPISTOLA XV. Cameracum. FRANCISCO VANDER-BURCHIO, Archiepiscopo Cameracensi.

UT scriberem, et gravissimas interpellarem curas tuas, Illustrissime Antistes, non modo suasit occasio, sed jussit necessitas. Filio meo natu majori, et annum jam agenti decimum nonum Summus Pontifex Sacerdotium dedit Binchiense: dedit, ut sic dicam, subdiditque tuae eum potestati; ut qui naturae vinculo meus est, sacro beneficio atque ditione tuus esset. Tuae ergo Dignitati eum commendo, ut, si intelligam inter Provinciales tuos admissum esse, majori gaudio meum possim appellare. Quia horrida haec nimis aura est, non venit ipse, sed nec studia ejus hoc tempore interrumpi poterant. Mitto testimonia, quae necessaria sunt, cum litteris Pontificiis Regiisque. Sic et absens in conspectum venit, cum non vultus, sed animus cernitur: et favore absens dignus est, qui, non ut captet vitae subsidia, sed ut mereatur, seipsum occupat. Faciet Benignitas tua, ut et subsidia simul, et praemia possint appellari. Vale. Lovan. Prid. Non, Febr. oo. ICC. XXIII.

EPISTOLA XVI. Antverpiam. EMANUELI SUEYRO V. C. et Equiti.

NOmen mihi tuum velut sidus est, sed inter decumana fulgens: ego tuus, et sic laetus, quem misso radio scriptionis illustras. Ita me Deus, sustuli vultum, et luminis agnovi beneficium; quasi jam demum aliquâ circumfundar famae aurâ, quia tam benigne a te interpellatus. Auram vero quidni et nominem? [gap: Greek word(s)] mihi, mi SVEYRE; sed, quod mirum, ab Occidente spirans. Facis profecto ingenii ac linguae vigore, ut in Gadibus ipsis [gap: Greek word(s)] , sive Aurorae dignitatem ac ditionem agnoscamus. Sic apud Tyrios olim (scribente Justino) servus nescio quis, ut Rex fieret, in Occidente ortum Solis invênit: quod consilium quia a Stratone, Domino ejus, occulte servato, manavit, dignus is ipse sceptro fuit. Non satis est Eurus, vel etiam Subsolanus: te Solem dico: nam ubicumque luces, oreris, et diem tecum vehis. In Belgis agis, et Orbis terrarum laudem Hispaniae tuae vindicas. Ut alios omittam, loqui Tacitus coepit, postquam Iber a te factus est: fieri autem quia potuit, linguae Latinae fasces facundiae tuae Roma submisit. Sic te veneror, Vir Clarissime, sic me laetum scribo, quia tuum. Taus autem animi ingeniique semper ero, Lovanii, ia Arce, v. Non. Mart. oo. ICC. XXIII.

EPISTOLA XVII. Bruxellam. JOANNI STUCKERO, Judici Castrensi.

NOn vulgarem humanitas tua affectum promit, non vulgarem affectus hamanitatem. Solent, qui amant, officiosi esse: tu es, ut amare te ostendas. scribis enim, et quidem occupatus; sed tanqeam otiosus sis; ut amplius amico, quam negotio dare videaris. Sic me nomino, et amicus sum: quo nexu vicissim debeo officium studiumque meum, licet minus jam, quod doleo, praestem. Volentem libentemque habeo animum; sed manum, ut sic dicam, et os ligata, quasi non mea. Si hoc satis; non obesse in praesenti negotio potero, quamvis prodesse non possim. Quâ quidem ratione, quia affectum tuum non offendam, pergas in me meosque Patriae caussâ humanus esse; quia humanitatem non violo, novum affectui robur indulgere. Vale. Lovan. in Arce, Eidib. Mart. oo. ICC. XXIII.

EPISTOLA XVIII. Antverpiam. PETRO SCHOLIRIO, V. C.

ACcepi, legi, aestimavi SERMONES tuos, verum severioris Musae munus. Vigor ubique est, elegantia, ingenium. Breviter: unus: ostendisti, etiam nostro scribi aevo Satyram posse; quam summi etiam Poetae hactenus refugerunt. Locum si habet [gap: Greek word(s)] Pythagorica,

in te dixero vel Horatium, vel Juvenalem ipsum spirare. Sic hiulcos castigas mores, ut nemo possit offendi: sic honestos promoves, ut mihi agere Philosophum videare. Gaude, mi SCHOLIRI, immortalis es, et inter magna nomina tuum quoque laudabitur: imo gaude, non magno volumine omnia tibi saecula vindicas, famam nunquam non augendam exorsus, Vin' vero videre, quam bene scripseris? vide quam ego male. Hi mei ecce Versus sunt, sed a filiis collecti. Inconcinni vere sunt, si cum tuis compareatur. Vide tamen, et compara: suave tibi erit, cujus ingenium superas, ejus affectum aestimare: ego quanto laude minor ero, tanto majori a te beneficio amabor. Vale. Lovan. in Arce, XVI. Kal. April, oo. ICC. XXIII.

EPISTOLA XIX. Bruxellam. P. PETRO WALLIO, Cartusiano.

ET tuam, et Optimi Patris GERARDI ELIGII, aliquando etiam contubernalis mei, pietatem laudo. Hujus quidem, qui Beati JUSTI Martyrium docto sane et facundo calamo perscripsit. Atque hoc profecto est, bene de universo ordine et coetu mereri, in quo sidus illud fulsit: imo hoc est, revocare a vitam virum, qui antequam moreretur, Martyr miro quodam modo factus est; Deo junctus, antequam ab hominibus avelleretur. Vivit ille vero, quia sic mortuus est; et cum nostro magis fructu vivet, quia sic descriptus. Tuam igitur hîc quoque, ô Pater, pietatem laudo: facis, ne frustra

descriptus sit, imo facis, ut sciant omnes eum vivere, quem mortuum esse, et sic esse, plures fortassis ignorabant. Perge, perge, et in lucem recentis adhuc Martyrii lucem profer. Haec debentur JUSTO justa; ut, qui prius vicit mortem, quam subiit, hac tam piâ cum scribentis, cum edentis operâ, oblivionem quoque effugiat. Vale. Lovan. in Arce. postrid. Non. April. oo. ICC. XXIII.

EPISTOLA XX. Mediolanum. RAPHAELI MONTORFANO Suo.

VIdeo dolorem tuum, mi MONTORFANE, eumque ingentem. Sed an sic jacebis igitur, et affectui succumbes? Deo pugnare haud licet: Deus autem e mortali vitâ ad immortalem illud dimidium tui transferre voluit, suavissimam illam conjugem tuam, LAURAM tuam: sed non omnino tuam, quae in potestate naturae fuit. Nonne prius mori potuit? primis nuptiarum annis, diebus, horis? At florem aetatis tibi dedit, pignora reliquit, a te jam senescente abiit, ut solius Dei esset. Tua ergo non est, ut te subsequentem aliquando excipiat, rursusque tua sit. Sustine moram istam, et necessitati te apta. Vivendum est, vel nunc maxime, quia durior vita videbitur: hoc ad Conjugem pretio venies. Cape a liberis solatia, et te cogita virum esse, imo patrem esse; relictum vero, ut a te pariter solatia liberi accipiant Nos a te pendemus quoque, tristes, si diutius in dolore perseverabis. Quare absterge

lacrymas, et serenos exhibe oculos: digerat ratio, quod paullatim tempus ipsum imminuet. Paucis: dolor morbus est, convalescere non potes, nisi aegrotare te agnoscas. Lovan. in Arce, VI. Eid. Martii. oo. ICC. XXIII.

EPISTOLA XXI. Lovanii. FRANCISCO A. S. VICTORE, V. N. et Equiti.

FAcit curiosa eruditio tua et [gap: Greek word(s)] , ut Girgilli vocabulum, de quo heri quaerebas, familiarius explicem. Quaerebas autem, quia nihil ignorare mavis, quam ad neglectas passim Litterarum delicias non descendere. Sed an mihi tamen in promptum Litterarum delicias non descendere. Sed an mihi tamen in promptu omnia, quae a communi usu remota? Velim esse; et vel ideo, ut tibi, quem amo et aestimo, magis magisque placeam. Amicus quidem ille noster, quemadmodum caetera ingeniose et scite in sermonibus suis; ita non sine venustate pro muliebri instrumento Girgillum usurpavit, colui, fuso, verticillo, imo qualo, sive calatho sociandum. Sic profecto occupari sequior industria debet: neque satis, filum ducere, et fuso colligere; nisi aliam mox machinam trama subeat, novoque ingenio in circulos vertigine glomeretur. Haec igitur machina, ut sententiam meam confirmem, Graecis [gap: Greek word(s)] est, pariterque Latinis usurpatur. Girgillum autem pro rhombo accipi, in Onomastico Graeco latino observo: Girgillus, [gap: Greek word(s)] . Ab hac significatione Glossae Isidori

abeunt: Girgillus, rota hauritoria. Idem auctor, lib. XX. Orig. cap. XV. vocabulum explicat: Girgillus, quod in gyrum vertatur: est enim lignum in in transver sâ perticâ mobile, ex quo funis cum situlâ, vel utre in puteum demittitur, hauriendae aquae caussâ. Sed haec si originatio constet, Gyrgillus erit, non Girgillus. Graecis enim [gap: Greek word(s)] . Ad rem, imo ad machinam: noster hic puteus, nemini jam ignotus, hoc modo instructus est; Gyrgillum habet, et vel ideo tibi, ubi redieris, videndus, ut descriptionem Isidori examines: cogitandus certe, ut Puteani tui memor sis, qui se tuum [gap: Greek word(s)] scribit. In Arce, XII. Kal. Junii. oo. icc. xxiii.

EPISTOLA XXII. Mediolanum. JOAN. BAPTISTAE SACCO, V. C. Senatui a Secretis.

FRustra et procuratas, et missas esse Litteras Regias, demum intellexi. Nunc experiri incipiam, an faciliores Belgas, quam Insubres habiturus sim, etiam Historiae Insubricae caussâ. sane hanc scripsi, etiam Commentariis adornavi! quos cum legent vestri (atque utinam brevi legant!) mirabuntur forte, tam varios labores sine praemio esse. De Miraculorum scriptione quid dicam? siquid laudandum est, Virgini adscribi debet: siquid culpae obnoxium, ad me redeat. Ornamenta an quis accuset quoque? Ea quaesivi, ut majori cultu Miracula venerarer: et hic sane abire ab exemplo LIPSII volui, licet a consilio non discesserim Fatetur ipse in praefatione D. HALLENSIS,

non ador andum solum numen esse, sed adornandum. Hoc quoque se fatetur facere, et facile esse: nimirum gratiam Miraculis a stilo dare. Cur igitur in iteratâ illâ scriptione non dedit? Philothei, inquit, sumus (in Praefatione Divae ASPRICOLLIS) non Philogi; et, Alibi decet doctum aut disertum esse. Culpam autem materiae adscripsit, Quia varietatem non habet. Sed profecto adhibenda ornamenta erant, ut varietas nasceretur. Quid? defectum rei tollere stilus debuit; vel certe Lipsium occupari, nihil erat opus. Vin' simpliciter dicam? MI SACCE: majori HALLENSIS, quam SICHEMIENSIS vigore scripta est: ideoque ubi deficeret conatus, excusandus fuit. Quaesitum autem ornatum esse, verficuli ostendunt, ornatus caussa immixti. Poterat enim minori culpa colores usurpare, quam Poetam agere, qui se pluribus dicit scribere, et a pluribus vult legi atqae intelligi. Quidquid sit: mihi placuit luminibus quibusdam illustrare orationem, quasi et hoc facere ille debuisset, quem sequutus sum; imo quia faciendum esse ipse docet, Cap. I. D. ASPRICOLIS: Annales condimus, et facta aut facinora hominum, imo et scelera a propagamus: et non magis Dei Divorumque opera decet, et juvat? decet, et de me animum, manum, stilum illuc daho, et versu libet testari. Certe decet, et animum magnumque serio occupare; stilo, quantum licet, eleganti uti. Majores quidem nostri reprehensione digni sunt, qui inculte, horride, et sic frigide in Sacris tradendis versati: cum frigida aut dubia non panca hodie videantur, quae sub ipso sermone languent. Stili cultum vel maxime pietas meretur; ut quae a Deo sunt, peculiari ratione celebrentut. Itaque profana et peritura eloquii purpurâ vestiant alii: curae nobis sacra et

Nullum adhuc satis pretiosum metallum est, quo divinus in terris cultus resplendeat: nullae tam eruditae deliciae verborum, quibus derivata coelo Miracula satis explicentur. Ideo erudinem et facundiam sectamur, ut loqui possimus, ubi de Deo, et Dei Matre agitur, et pietatem omnibus ingenii viribus, linguae elegantiis asseramus. Si quis ornamenta damnet, satis in templo arae sint; parietes tapetibus, et imaginibus spolientur. Nemo impediri inter elaborata ingenii opera dixerit animi vota; aut languescere preces, ubi tot subsidiis religionis roborantur. O me felicem, si praestiti, quod reprehendere nemo poterit, nisi nimium esse tributum pietati censeat! imo felicem, quia tibi placui! Gemmas certe nolui, nisi puro puto auro includere: nec aestimavi sermonem, nisi aliquem auri saltem colorem referret. Fabulas non excuso, quin potius accuso, et irrepsisse doleo. Fabulas, inquam, tanquam elegantias doctrinae olim Graecae, quibus Poetarum potissimum Libri rident. Sed tamen eae rariores hîc sunt, aut quasi obscurae. Scio, cum scribenti se amoeno interdum vultu offerrent, repudiatas. LIPSIUM nonne et in hunc scopulum blandiens aura impegit? ecce fabrum ferrarium alibi Vulcani filium appellat, et fortassis aliae hujus sunt notae. Quod ad Exordia attinet, ea nostris hîc mirifice arrident. Suum unicuique Historiae proprium est, et ex ipsâ eductum. Quis autem hunc a Miraculis cultum, has blanditias rejiciat! Argumentum fere ubique uniforme est, aegrotare, remedia, sed frustra, adhibere; votum Divae concipere; ad Collem ire; sanari. Ergo ut paritas condimentum

acciperet, [gap: Greek word(s)] placuit, et quidem [gap: Greek word(s)] . Sententiae vero si quae sint, similitudines, figurae allusiones, magis magisque Miraculorum magnitudinem illustrabunt. sic profecto, etiam lucente sole, in templis cereos disponimus, et igne augemus diem, pietatem accendimus: sic in picturâ potissimum sacrâ, non argumentum tantum, sed artificium aestimamus: sic in ipso tot Miraculorum theatro ingeniosus THEODORI VANLONII summi amici nostri et popularis occupandus erat penicillus; ut ars triumpharet, ipsaeque imagines pulchritudine suâ nonnisi Miracula viderentur. Vale, et vel consilii mei rationem ama, vel errorem excusa. Apud alios in laudem quoque veniet, nimis elegantem fuisse. Lovanii, in Arce, VI. Kal. Jun. oo. ICC. XXIII.

EPISTOLA XXIII. Bruxellam. FREDERICO MARSELARIO, V. N. et Consuli.

NOn deesse virtuti fautores, felix hic successus ostendit. Nam ut aptum Reipublicae; Bruxellensi Serenissima Princeps daret Consulem, te dedit; vel ex aptis elegit, quem potiorem duceret. Primae igitur gratiae Deo reddendae sunt, Secundae Principi, Tertiae amicis, qui intellexêre, quo viro Civitas indigeret. Tu tibi quotidie dices, CONSULSUM; et quid hoc nomen, hoc munus exigat, expendes. Quicumque praeest, onus habet; sed tu nisi prosis quoque, praeesse non videbere. Ita antiquitus a Consulendo haec dignitas appellata est, ut qui omnibus

major, melior quoque esset; publicum privato, honestum utili praeferret. Quaestura tibi cum laude acta, talis sit Consulatus: sed dedit quaestura Consulatum, quia sic acta. Non alia propono exempla: te sequere; et sic tamen majores tuos, illos inclytos famae exprimes. Quicquid dignum gloriâ praestabis, genus exigit; sed tu te pulcherrimâ jam virtutis occasione genere dignum ostendes. Ante omnia cogita, pulchriorem sine fastu dignitatem esse; civem te esse, cum civibus imperas, et fascibus stiparis. Qui supercilium attollit, et caperatâ fronte vultum superbus exasperat, intelligere honorem suum non videtur: cum amari posset, timeri mavult; imperiosus, ut auctoritatem imminuat. Tam potens humanitas est, ut interdum rogare praestet, quam jubere. Sed tu a naturâ tuâ quomodo migres?

--- tu mitis, et acri
Asperitate carens, positoque per omnia fastu,
Obsequiumque doces, et amorem quaeris amando.

Sic tamen humanus esto, ut te justum omnes sciant; ut si quid deliquerint, timere possint. Et quomodo justus eris? si nullo flectêris munere, nullo affectu; si iis infestus, qui insidias faciunt, et pecuniâ magis, quam caussâ nituntur. Claude manum, claude domum, gloriosius erit post Consulatum virtutes tuas, quam divitias laudari. Sed te tibi propono. In eo fastigio constitutus es, ut conspici ab omnibus possis. Mores jam in aperto sunt, quos ut populus videbit, sive bonos, sive malos, amare, vel odisse incipiet. Amabit scio, et quotannis vota faciet? ut a tali deinceps Consule regatur. Vale, et feliciter munus tuum, quod in urbe maximum est, auspicare, ut felicissime expleas.

EPISTOLA XXIV. Mantuam Carpentanorum. BALTHASARI DE ZUNIGA, Aulae Regiae Praefecto.

SUavis mihi, et propemodum sancta occasio, quae ad te ducit. Nam et libenter scribo, et peccem nisi scribam: faciet autem Benignitas tua, ne molestae litterae meae sint, licet intempestivae esse possint: imo ne intempestivae, quae a Puteano tuo veniunt. Atque ego non de meis nunc rebus, sed de alienis ago: si tamen appellare alienas debeo, quae publicae sunt, et originem a te trahunt. Favor Regius in Luxemburgenses nuper derivatus, nonne et tibi jam innotuit? Te velut Patronum Provincia interpellat; imo Provinciae nomine illi viri, quorum et ego affectu felix sum. Viri pro bono publico egregie animati. Alter Ptaesul Aureae vallis, quem nosse velis, alter Annonae Praefectus, quem nosti. Aureus est, qui Aureae valli praeest, in ornamentum saeculi natus, sive pietatem, sive prudentiam, Sive facundiam spectem. De Praefecto nihil dico: gravissimis adhuc curis involutus est; sed tam generosus, ut cum nullum e suâ capiat fortunâ solatium, publicam promotum eat. Quid igitur? Scripsi, quae Regi offerenda scribi a me pro Luxemburgensibus suis uterque voluit, et tanquam pro meis. Sed nunc commendo quae scripsi: commendo caussam; vel eo etiam nomine, ne frustra tam pie occupasse stilum videar. Pars etiam mea est: quippe, au bene scripserim, e successu intelligam. Vale, ô Deus meum. De rebus meis

EPISTOLA XXV. Mediolanum. RAPHAELI MONTORFANO Suo.

DEpone dolorem, mi MONTORFANE, ne frustra aestimare epistolam meam videaris. Typis excusa est, et hoc satis, ut ad amoenitatem te convertas Divide malum, si tolli nequit: uxorem tibi junge, et aliquid tuae ad te LAURAE redibit. Facient novae nuptiae, ut funeris deinceps velis oblivisci. Illa quamdiu fuit, tua fuit: quia fuit, jam aliam aliquam sinit tuam esse. Transfer faces, si extingui non possunt, et alia caussa luceant. Oculos si in faciem novae et formosae sponsae direxeris, serenitatem invenies. Novo amori cedet dolor: amorem autem nova conjugii fides procreabit. Habes consilium meum, quia pertinacior luctus est. Nempenon potes solus esse, et solatio frui. Hoc admitte, et fateri incipies, plures inter mulieres LAURAS inveniri: non una virtutem tuam dignam esse. An haec fortassis liberius? Ignosce: severitate expugnare animum tuum non potui; amoenitatem adhibeo. Sed heus: Consolatiunculam illam meam, illam typis vestris excusam, ad me quoque mitte; ut saltem sciam, quid scripserim, imo ut sciam, quam male scripserim, quia dolor tuus perseverat. Alibi constans sis: hîc mutari, virtus est. Vale. Lovan. in Arce, Postrid. Kal. Jun. oo. ICC. XXII.

EPISTOLA XXVI. Bruxellam. FERDINANDO DE BOISSCHOT, Equiti S. Jacobi, Brabantiae Cancellario.

MUneris mei ratio hoc etiam a me exigit, ut quos formavi Reipublicae, studeam quoque Reipublicae admovere. In hunc finem superiori anno Nobilem et egregium virum CAROLUM HULETIUM Benignitati tuae commendavi: dignissimum sane, qui inter judices curiae Lovaniensis sederet. Iterum nominatus est: iterum commendo. Hic sane ille vir est, qui cum sedulam Juri daret operam, e meis lectionibus doctrinae ornamenta hausit. Meum sic libenter nomino, quia probum, quia prudentem: sed talem quidni favor auctoritatis tuae complectatur? Rogo et obnixe rogo: sed mea caussa si ad Rempublicam HULETIUS veniet, intelligent plures, etiam litteris in Republica opus esse. O veniat! Lovanii, in Arce, XV. Kal. Quinctil. oo. ICC. XXIII.

EPISTOLA XXVII. Bruxellam. JOAN. FRANCISCO A BALNEO, Nuncio Apostolico.

GRavis tandem me reliquit febris, Illustrissime et Reverendissime Antistes, sed languidum prorsus, emaciatum, et unius lineae hominem. Mens ipsa in tam tenui corpusculo languet.

Sic tamen officium sani praestare volui, imo debui, pietate impulsus. Agere, inquam, pro Urbe et Academia nortra, quae praesidiario milite gravatur: et apud Illustrissimum et Reverendissimum Cardinalem CUEVIUM, qui tollere hoc onus potest. Tuum nunc imploro auxilium, tua intercessione roborare petitionem cupio, tuae benignitari partem beneficii hujus debere. Permitte ut implorem, ut roborem, ut debeam; et de me privatim, de Urbe et Academia publice bene merere. Quod privatim peto, in Rempublicam redundat: quod publice facies, me quoque privatim obstringet. Ego nonne tuus sum? sed sine Urbe et Academia jam non possum tuus esse. Academia nonne a Sanctissimo Pontifice dependet? Sic jam vides et hanc tuam esse. Ergo pro tuo, et tua age; et ostende, non affectu tantum, sed quodam etiam jure te agere. Sic quod ego peto, Benignitas tua perficiet: intelligent nostri, quam suave sit, Benignitati debere. Vale. Lovanii, in Arce III. Nonas Octobris. oo. ICC. XXIII.

EPISTOLA XXVIII. Antverpiam. JACOBO ROLANTIO, Civitatis Syndico.

OSuavem humanitatis tuae Genium! Ecce, ut scribam, valeo; et quia te cogito, oblivisci morbi et languoris possum. Cogito autem, sic proelivem in me, et quasi inter frigora quaedam hominum ardentem. Lucet, lucet hic ignis, et aliquid coeli ostendit. A terra quoque in coelum fertur, ne lucere desinat. Sic vero

audebo ipse jam surgere, et per obstantes ire nubes, alis ingenii mei, licet mediocris; sed magis aura favoris tui subvehendus. Capiam praemia, etiam cum non capiam, quotiescumque videbor meruisse: et debebo, cum non capiam; quia praemiorum instar, etiam pauca mihi suffragia erunt. Absit igitur, ut vel nunc querar. Tibi SUADA mea placuit: contenti simus hoc Catone. Omnino, si recte ponam calculos, accepi, quidquid a quibusdam negatum est: et jam gratiam dico, tanquam uegatum nihil esset. Qui liberales esse voluerunt, aestimate Litteras ausi sunt, et tanquam fulcra atque tibicines Reipublicae censera: qui noluerint, infelicitate temporum Litteras mensi sunt; manus magis, quam mentem soliti occupare. Illos veneror, his pariter placere cupio: te meum semper esse, quemadmodum veneror. Vale, et quemadmodum amas Litteras, tueri perge; imo quemadmodum possides, ostende quam ames. Lovan. in Arce, III. Eid. Octob. oo. ICC. XXIII.

EPISTOLA XXIX. Bruxellam. ALPHONSO CUEVIO, S. R. Ecclesiae Cardinali.

RVrsus adsum, et tanquam rursus petam, libellum offero, a praesenti armorum negotio non alienum. Declamationem in Sclopum habet: illam a me habitam publice, ab aliis editam, cum de tranquillitare Academiae ageretur. Tantae molis erat juventutem, tum temporis tumultuantem, ab armis ad Litteras, a furore ad quietem revocare. Tandem, tandem

Togam suam Pallas sumpsit: quae felicitas ut duret, miles amovendus est. Plura quid attinet dicere! Permitte tantum, ut quae jam dicta sunt, extollant Purpurae tuae gloriam, et copiosa erunt. Vale. Lovanii, Arce, postridie Nonas Octobris, oo. ICC. XXIII.

EPISTOLA XXX. Mechliniam. JOANNI BEMBDENO, penitus Suo.

LItterae, et simul pecuniolae bene curatae. E Dictis Symbolisque illud praecipue placet, quod vitae et arti tuae proximum est: PRINCIPIIS OBSTA. Verum Emblematum ille liber; quem nominas, mihi ignotus est. Rogo igitur, ut formam ipsam sive lineis, sive verbis comprehensam, statim transmittas. THEODORUS noster, tam animo candidus, quam arte et ingenio praestans, die Saturni mihi adfuit: aut fallor, aut mansurus est. Imago tua absoluta, sed non omnino ipsius manu. Si fixum adhuc domicilium non habes, rogo ut tantisper in Arce hac suspendi eam patiaris, quandocumque voles, transferendam. Quam suave mihi quotidie te videre! quam suave quoque monstrare aliis, ut sciant, quem verum amicum habeam! Illa Becani faxo quamprimum videas. Antverpiae enim sunt, et latent: scribam vero, ut ad me mittantur. AEgritudo mea velut hydra est: alia ex aliis symptomata, tanquam capita subnascuntur. Haec dicto, dum mirâ stomachi corrosione vexor. Vale. Lovan. in Arrce, postrid. Eid. Octob. oo. ICC. XXXIII.

EPISTOLA XXXI. Bruxellam. JOAN. WOVERIO V. A. Sanctioris AErarii Assessori.

UTinam ex intervallo adsim, et horulam aliquando gravissimis continuisque negotiis tuis subducam, amoenitate leniendam! Scio delicias tuas Litteras esse, artesque aevi, et fati melioris. Ego sane vel hanc maxime e studiis liberalibus voluptatem capio, quod te videam in Republica et thesauris Regiis Sapientiae deditum: domicilium tuum elegantiarum sacrarium esse. Vindica hanc laudem, hanc gloriam tibi, et jam sine in exemplum nomen tuum venire. Intelligis quomodo non solum quis magnus, sed et aeternus sit, et quibus virtutibus dignitas fulciatur. Tanquam privatus adhuc vivas, modestiam colis; emines, ut Regi et Reipublicae utilis sis: doces exemplo, quomodo eminere pulchrum sit. Non eas fortassis divitias ad dignitatem tam insignem omnes adferunt; proni tamen, virtutes tuas admirari. Qui te videt, facilius bonum, quam opulentum judicat: et priusquam admiratur, amat. Sed tu quoque pluris amorem, quam cultum facis: dignus utroque, quia neminem despicis. Pleno haec animo dico, et fateri cogor, quod satis etiam non dico. Nam profecto quemadmodum olim affectum tuum expertus sum: ita adhuc experior. Videtur etiam amor cum fortuna crevisse. Etenim postquam major, voluisti etiam familiarior esse: ordiri quodammodo amicitiam, quando ponunt alii, aut remittunt. Ergo intelligo, te verum semper amicum fuisse, qui

hoc modo coepisti esse: mansurum semper, qui mutari non potes. Hac te fiduciâ nunc alloquor, tua conor negotia interrumpere, ut mea promoveam: tua publica, mea privata; quae tamen publicum spectant: tua gravia, mea levia; si tamen leve est, quod Amici caussa agitur. Rem totam vero (ne plura scribam) ex ipso intelligas. Vale. Lovan. in Arce, v. Non. Quinctil. oo. ICC. XXIII.

EPISTOLA XXXII. Grollam. HERMANNO CAMPIO, Centurioni, Propinquo et Populari suo.

BEneficii loco epistolam tuam utramque habui, quam vere laureatam possum appellare. Suave mihi fuit, cum tam insignem, et non expectatam victoriam legi, veterem illum tuum in me affectum regustare. Et de victoria quid dicam? Deus pugnavit, et evertit cruenta hostium consilia, magno in nos apparatu et terrore directa. Quid facturum fuisse Victorem putamus, qui victus ferociam retinet, et nec Deo cedit? Ego vero pluris ostentum nunc facio, quod sanguine imbutum collare exhibuit, quam praelium, quo tam infestus exercitus periit. Illud enim non potest, nisi a numine esse: hoc fortassis fortunae impius ille adscribet. Saepius jam victus, atque etiam vulneratus instaurare vires ausus est: semel monitus, vel timere divinam Nemesim incipiet, vel incurret. De affectu tuo quid etiam dicam? pretiosus ille mihi; quia verum video, nec

tempore, nec loco imminutum. Parem vero si meum credes, magis etiam magisque amati me intelligam. Addo cultum, Virtutibus tuis debitum, quem ut et Gubernatori DULQUIO, socero tuo, a me deferas, rogo. Lovanii, in Arce, VI. Kal. Septemb. oo. ICC. XXIII.

EPISTOLA XXXIII. Bruxellam. JOANNI COCKAERTIO, Sanctioris AErarii Assessori.

BRevis nunc potius ero, quam ut silentio officium differam. Hoc debeo, animumque consecro, quem tuâ jam humanitate rapuisti. Non acessi limina, non tuli manui osculum; et, quantum alii blandis quaerunt deliciis, obtinui: Amari coepi. Dignus tu sane luculentiore hac fortunâ; quia honoribus auctus, modestiam retines, et te honoribus majorem facis: dignus illius affectu, qui in terris Dei vices gerit, Regibus altior, et qui te proximo affinitatis gradu conjunctum respicit. Quidni igitur propitium nobis URBANUM habeamus Belgae, inter quos aliquid nunc URBANI est, propagatus ab inoculata nuper tam illustris foecunditatis arbore ramus. Patrem omnium ut veneremur et dominum, in te conjicimus oculos: amabit ille benignius, quos tuus affectus complectetur. Eruditionis vero et doctrinae caussa peculiariter ego jam exulto. Orbem regit, qui ingenio Maximus est: non poterunt, qui ingenio Litteras colunt, jacere. Tuus est, et hoc satis, ut tuo me affectu generosius erigam. Vale, et me amare perge. Lovanii, in Arce, Prid. Non. Sept. oo. ICC. XXIII.

EPISTOLA XXXIV. Mediolanum. LUDOVICO SEPTALIO, V. C.

QUod sanus maluissem, aegrotus facio: opportune tamen, quid ad AEsculapium eo. O mi Septali! nosti candorem, et hunc ignem pectoris mei, lucere semper, nunquam extingui. Laudes hîc tuae quotidianae, tanquam epistolae sunt; et cum accusari taciturnitatis possim, de te tamen semper loquor. Testem mitto hunc Juvenem, natione Belgam; qui cum medicinae studiis operetur, te adire videre, et amabile illud senium tuum venerari voluit. Indulge aspectum et affatum cupido: tanti enim putavit, iter suum per Insubres dirigere. Et quo tendit igitur? Patavium, et ad eos, qui te fortassis minores sunt, doctrinae tamen splendore magni. Tuum si affectum impetraverit, facile reliquis placebit. Quid opus est verbis? tuas ambit litteras, tuâ, inquam, commendatione gratus Patavinis esse. Ambit, et meretur, nec plura dico. Hic enim Clarissimi illius ADRIANI ROMANI filius est, et egregio conatu patrissat. De me porro, et morbo meo dicet, quo vehementer dejectus sum. licet vigorem aliquem paullatim recipiam. Tu vale. Lovan. in Arce, V. Non. Octob. oo. ICC. XXIII.

EPISTOLA XXXV. Mediolanum. FREDERICO CARDINALI BORROMAEO, Archiepiscopo Mediolanensi.

AGravissimâ febri langueo, et tamen scribo Filii manu, non autem meâ, quamvis et sic meâ. Quid ergo scribo? quod sanus soleo: me tuum esse, et fore semper; seu valeam, seu aegrotem. Si me amabis vero, valebo, licet aegrotem. Hic quoque juvenis Sacram tuam voluit Purpuram veneri: hic Belga, et tamen Italus, CAESAR BOUETTUS. Belga, quia in Belgio natus est, et alteram originis hîc suae partem habuit. Italus, quia Patrem Cremonae eodem nomine debet; Virum bellico munere, ac denique Aulico apud nos honore insignem. Sed pater esse inter vivos desiit: Filius a Patre magis Patriam, quam a Matre aestimans, beatam nunc Italiam spectat. Ama hunc affectum; imo tuum, atque adeo geminum indulge: Belgae, quia Italus est; Italo, quia Belga. An addo? e lectulo mihi Divi CAROLI imaginem a te missam contemplanti Epigrammation illud excidit:

Hunc diem, ut ipse pius essem, non potui nisi versu explicare. Vale, et vive. Lovan. in Arce, V. Kal. Octob, oo. ICC. XXIII.

EPISTOLA XXXVI. Bruxellam. JOANNI GARCIAE PAZIO.

IN epistolio tuo (ô melleo I) amoris nescio, an plus ingenii sit. Amice scribis, ingeniose amas, et tam floridâ indole felicissimam nobis aetatis maturitatem promittis. Hoc est piofecto viri illius nepotem esse, vere viri, qui cum ingenio et munere Magnus sit, in me tamen derivare amorem suum voluit, ut caeteras virtutes humanitate praecipue exornaret. Ecce felix eram: nunc tamen magis me intelligo esse; quia mitissimam tu quoque innocentissimamque benevolentiam simul aperis. Quid enim? cum patris mihi tribuis nomen, concedis, ut quem tu avum habes, patrem possim appellare. Quid? beneficiis ille mihi, et omni virtutum exemplo pater est; eo benignior, quia et filium meum tibi sinit fratris loco esse. Quid igitur? affectum admittimus, ut obsequium exprimamus, et sic magis tui simus. Me ama igitur, quia tuum: ama JUSTUM meum, quia tuum. Ille si humanitati tuae impar erit, ostendam ego, non minorem erga te cultum meum fore semper, quam in filium affectus esse solet. Vale, et pietati atque doctrinae incumbe. Id enim erit avum imitari. Lovan, in Arce, prid. Kal. Nov. oo. ICC. XXIII.

EPISTOLA XXXVII. Romam URBANO VIII. PONTIFICI OPT. MAX.

BEATISSIME PATER, ô Diem laetum, quem Orbi terrarum tuo invectum jubare vidimus! ô Orbem laetum, qui te Pontifice Optimo Maximo calamitates exuet! Aurei patebunt saeculi limina mortalibus, quia in solium Te Ecclesiae Deus collocavit. Ego quidem, quia ab aliquâ ingenii scintillâ Purpurae tuae nuper placui,

nisi publicum gaudium privato etiam pietatis officio explicem. Etenim, si eas in te hactenus virtutes, quae tanto fastidio dignae erant, religiose colui; debeo nunc evectas, ne saeculi videar felicitatem ignorare. Animo facio, quod alii corpore; voto, quod alii gestu, et tanquam adfim, sacris pedibus tuis advolvor. Quid dicam autem? nisi quod omnes dicunt: Te unum esse, qui Maximus esse debebas, quia eras Optimus; jam tum virtutib. Pontifex; ut infulae accederent. imo quid dicam? nisi quod cum paucis possum dicere: Felicem me jam esse, licet longinquus sim, quia ignotus non fui: felicem, quasi assurgam ipse, quia nemo te jam altior est; et quasi aliquid hauriam luminis, quia tuo jubare Ecclesia illustratur. O bonum factum! ô divinum factum! A Numine electus eras; Collegli suffragia Numen secuta sunt, cum irrita non possent Orbis vota esse. Sane ut tempora haec sunt, aut bellis, aut factionibus turbida, tuâ unius operâ possumus salvi esse, si Principum civiumque

dissidia componantur. Summus es, et ab eodem fastigio cogere alios potes, alios allicere: Optimus es, et vel in ipsos hostes actoritas valebit. Nequis ignoret, tuam vocem, Dei vocem esse; tuam manum, Dei manum; nihil nisi virtute aut dices, aut facies. Quid porro? Pelles barbariem; ideo VRBANVS es: illustrabis omnia; ideo Dei in terris vices geris, a Deo constitutus. Solem Te habemus: quam noctem timeamus? Solem Pietatis, Virtutis Eruditionis. Pietatis quidem; ut verus Dei cultus incrementum ubique capiat. Virtutis; ut sciant omnes, justissimum esse imperium, quod exemplum est; perfectissimum, quod religione maximum est, solidamque [gap: Greek word(s)] formam continet. Ergo alii alios; sed te omnes superiorem habent: tu neminem, nisi Deum, cujus nutu et instinctu gubernabis omnia, hominesque Deo dignos Sanctissimo Pontificatu efficies. Haec enim felicitas mortalium est, sic vivere, ne post mortem infelices sint: haec necessitas, ut, nisi te Sacrorum agnoscant Principem, et sequantur, felices esse non possint. Tertium vero Eruditionis lumen est, ornamentum, et velut coronamentum, tuae et Pietati, et Virtuti proprium. Quia enim [gap: Greek word(s)] es, nihil jam mortalium votis deerit. Redde GREGORIOS, LEONES, PAULOS, CLEMENTES, aliosque anteriores, qui optimi prudentissimique fuerunt. Quid etiam? addes a veteri aevo doctrinae cultum, quo hac potissimum tempestate Ecclesia indiget. Etenim amoeniori eruditione instructa Haeresis, et prava bonis litteris dogmata vestiens, sub doctrinae laude errores suos adhuc abscondit. Si res dicenda est, fallere non potuit, nisi ut ornata esset; et nocere ausa est, quia arma invênit: arma

autem nobis neglecta. Sic ergo oppugnati sumus, quia studia humanitatis despeximus: et hic primus fuit hostium conatus, ut Barbari videremur. Sed nunc profecto sentient perfectissimum doctrinae cultum, et Litterarum elegantiam in eo esse, qui BARBARINI posuit nomen, ut URBANUS fieret: sentient URBANUM esse, qui supremis Ecclesiae infulis insignitus, eruditum mox Orbem faciet. Tuo exemplo, ô Antistes Antistitum, [gap: Greek word(s)] aestimabunt juvenes, viri, senes Litterarum studia, quibus Sancti Patres olim hostes religionis jugulârunt. Ut Graecos omittam, illos non minus [gap: Greek word(s)] quam [gap: Greek word(s)] , mella sua ex amoenitatum scholis deprompsit Ambrosius, acumina Augustinus, ornamenta Hieronymus, mysteria Gregorius. Nonnulli quoque ut suavissimum usurparent scribendi genus, ad carmen surrexerunt; clariores ideo, quia in numero suo Pontificem habent: Divum, inquam, DAMASUM, ab elegantiâ ingenii, et brevitate D. Hieronymo laudatum. Paria Suidae verba sunt: [gap: Greek word(s)] . Quantum vero roboris coacto in numeros sermoni jussit, quantumque vinctae stili deliciae possint, admirandi et prorsus divini Versus tui ostendunt; sic judicio omnium scripti, ut nihil jam Antiquitati debeamus. Facessant igitur vetera, imo vana illa nomina, et numina, tanquam ad ingeniorum subsidium ficta: URBANUS nobis Apollo est: Pietas ejus Musa est, datura ingeniis vires, quas adulta errore Haeresis pertimescat. Ergo tuo nutu animos deinceps sument Academiae; et ut ostendant sub quo militent capite, Linguas,

Litteras, Elegantias Scientiis adjungent. Haec jam non pugna, sed victoria erit; et quisquis eruditione doctrinam acuet, hostem huc usque ferocem confecturus est. Ita voveo, et, siquid in me sive ingenii, sive styli est, eritve, sub sanctissimis auspiciis tuis Sedi Apostolicae devoveo. Antehac quidem in acie steti, et propugnare Auctoritatem Pontificiam, missis Stricturis, ausus sum: sed ea quia velitatio dumtaxat fuit, tua nunc sequi signa paratus sum, et majori conamine pro Ecclesiae Capite

Quid loqui pergo? facta, non dicta fortem decent: et frustra promitto, quod debere me profiteor. Memor igitur quem alloquar, ad cultum redeo; et verecundo silentio vestigia tua adorans, propitium sacrae [gap: Greek word(s)] affectum imploro. Quid denique? benigni imploro patrocinii favorem, quo Litterarum studia in Religionis bonum propagem. Deus AEternus, qui Ecclesiam tibi suam regendam in terris tradidit, addat annos, ut longum, et sic feliciter regas! Lovanii, in Arce, VIII. Kal. Sept. oo. ICC. XXIII.

EPISTOLA XXXVIII. Romam. EIDEM.

LAEtissimum SANCTITATIS tuae nomen gaudio et pudore pectus meum collisit; ut scriberem, ut silerem. Non videbatur satis exprimi gaudium, nisi epistolae traderetur: rursus transiliebam pudoris fines, si tam familiari cultu Orbis Antistitem adirem. Sed litem hanc diremit Archiepiscopus Patranus SANCTITATIS tuae hîc Nuncius, Praesul optimus, et optime

de me sane meritus. Repressit pudorem meum; et e silentio surrexi: favit gaudio; et scribere ausus sum; non meâ tamen, sed typographi manu. Praelo opus erat, ut aliquo saltem decôre epistola vestiretur: felix ideo, quia ad sacras manus tuas veniet. Felix ipse, quia indicare gaudium potui; pudore fassus omnem ingenii sive cultum, sive conatum fastigio dignitatis tuae vinci. Hanc adoro, et supplici pietatis gestu pronus veneror.

EPISTOLA XXXIX. Patavium. LAURENTIO PIGNORIO, V. C.

POst magnum satis intervallum litteras ad te mitto, et amorem ostendo nullo hactenus silentio intepuisse. Nunc aliqua etiam scribendi occasio est; ut hunc ex Auditoribus meis Juvenem, imo ex Amicis, humanitati tuae commendem. Sane cum noveris, e tuis eum esse amicis ipsemet voles. Belga est, si quid nationi nostrae tribuis; et ROMANI nomen habet, ut hinc de indole judices. ROMANI, inquam, nomen; non ab Urbe, sed a Patre, qui Romanum potuit Orbem ingenii et doctrinae famâ implere. Nosti ADRIANUM illum ROMANUM, inter Mathematicos aevi sui cêlebrem, et nuper extinctum: illius hic filius est, vere filius; quia patrem refert. Medicinae et Mathesi operam apud nos sedulam dare coepit: quae studia, quia Patavii potissimum florent, hîc prosequi statuit, et ingenium exercere. Rogo igitur, ut insinuare eum et commendare Doctissimis inibi Clarissimisque Viris et Professoribus

velis, ad quorum sic quidem amicitiam, te ductore, viam ipse sternam. Vale, et doctrinae tuae famâ fruere; me ama, et hunc meum. Lovanii, in Arce, IV. Non. Octob. oo. ICC. XXIII.

EPISTOLA XL. Bruxellam. ALPHONSO CUEVIO, S. R. Ecclesiae Cardinali.

EDensissimâ morbi nube caput erigo, Illustrissime et Reverendissime Domine, et caligantes adhuc oculos in tuâ audeo Purpurâ recreare. Hei mihi, quam gravis nunc etiam languor sit, nisi hoc solatio fruar! ac nuper quidem totum me humanissimus ille complexus tuus exhilaravit, cum ad Sacra profecturo Comitia tristissimum vale dicerem, meque devoverem. Meo si morbo redimi iter prosixum potuit, libenter aegroto. Liceat nunc igitur e lectulo pauca dictare verba, et mittere; quae me ipsum velut transferant, ac sistant tibi; languidum quidem, sic tamen tuum. Ecce tanquam valeam, adsum; tanquam adsim, loquor; beneficium petiturus, Reip. negotium privatim ago. Ambagibus vero quid opus? Miles in hanc Urbem superiori mense immissus est; in urbem togatam, et quae obsequio, fide, constantiâ hactenus meruerat, ut id mali ignoraret. Sed immissus est, et vernaculam Polladis quietem insolens Martis facies terruit. Novum erat, Juventutis contubernia castrensi hospite impleri: novum, in publico armatos conspici; ubi, ne arma essent, severitas legum hactenus adnisa est. Hîc obtinet vetus illud magni Oratoris:

Ut rem dicam, commota Urbs fuit, commota Academia, et tanquam tristi dies caligine obductus esset, nemo fuit qui non dolori vultum atque vocem submitteret. Me quoque haec mali scena involvit. Nam pars Urbis et Academiae sum, munere et lare civis. Sane ut hic strepitus est, et haec perturbatio, ne decumbenti quidem aegrotare tranquille licet. Sed quanto melius, deprecari quam queri? Malum si tolli potest, minus malum est: et major serenitas, quae tempestatem sequitur. Tuae prudentiae atque benignitatis erit, ut quae miseria atque moestitia nunc est, beneficium fiat. Etenim quia videt populus, quid pati possit, meliori licet fortunâ dignus, non pati, in cumulum felicitatis computabit. Neque de unâ hîc Urbe agitur: Lovanium Belgium est, et in Academiae septis Provinciarum omnium, ut sic dicam, colonia educatur. Alius hîc filium, vel nepotem, alius fratrem, vel propinquum alit. Tanquam Belgae hîc omnes Cives sint, laris velut pignus habent; cumque suis singuli finibus populi penatibusque distinguantur, haec omnium moenia sunt, et una velut domus. Hanc concute, et ruinam quotquot sunt Provinciae timebunt. Hanc firma et recrea, securitatem publicam stabilies. Sic quidem non uni Vrbi, sed omnibus praesidium impositum est; et, praeter aliqua onera, sustinent omnes, quicquid una patitur. Hoc erat profecto, cor premere, ut corpus universum dolor occuparet. Quod oppidum omnes, ego oppidorum velut Sacrarium appello: hîc Litterae, hîc Doctrina, hîc Religio asseritur, consortio et contagione armorum non violenda. Imo quietis et tranquillitatis meditullium voco; a quo strepitus ille militaris merito arceatur.

Sed quae conditio Civium optimorum? quae fortunae? olim, ut nosti, luculentae, nunc exiguae aut modicae, et nisi aliunde fluant, arescentes: exiguae, et solvendis tributis auxiliisque belli impares, si, quod jam futurum est, imminuantur. Quomodo rivi fluent, sacram si fontis originem impedimus? Praesens haec anni maturitas imaginem ab ipsâ naturâ proponit. Tot ecce arbores, tot vites foetae sunt, hornumque fructum reddunt, quia succum a nutrice suâ terrâ hauserunt. Sic coelum benignum est, indulget imbres: sic astra propitia, tepentem auram adspirant. Non potest profecto sine his subsidiis familiam suam, ut sic dicam, magna mater alere. Cogita, juventutem, velut scaturiginem esse: hinc fere opes Vrbis derivari; quae suo pro modulo divortia subeunt, et in publicas se necessitates duci patiuntur. Imo cogita, Civium alimenta, studia esse; quae non possunt nisi a frequenti juventute venire. At vero siste hanc scaturiginem, frange haec alimenta; quid ab Vrbe et Civibus exigas? Crede, crede, jam rariorem juventutem esse, ex quo hîc miles conspici coepit: sterilia studia, postquam arma introducta sunt. Et quid mirum? quemadmodum autumnante coelo, rarescunt comae arborum,

ita inimico Martis aspectu perstricti bonarum alumni artium, sedibus suis depelluntur. Vnde si hoc malum duret, quid nisi solitudinem exspectamus? Nova haec nunc et anniversaria Scholae auspicia, quae magno solent concursu fervere, algent. Illae ipsae Kalendae Octobres, ille Academiae Natalis, proh dolor! nescio quid emortale spiret. Quae caussa?

Nimirum suis Parentes filiis timent, et funesto aliquando exemplo edocti, domi eos otio malunt, quam foris periculo tradere. An frustra malunt? jam rixae quoque, et pugnae ferunt, sanguisque fusus est; quasi in certamen venirent Martis et Minervae alumni. Non potest profecto inter milites Juventus armis exui: quae spectat, usurpare audet; sive ut propulset injuriam, nasci facilem; sive etiam ut inferat, cum pulchrum videtur, animi viriumque terrore praevalere. Hinc certe toto fere hoc belli tempore, stipatis passim milite Vrbibus, rarum praesidii pondus Lovanium toleravit. Vbique bellum, hîc quasi pax fuit: Musis militiae exemplum subductum est. Sat cito a togâ ad sagum juventus transit, cum sibi relicta est, et pulchrum putat non occupari: nimis autem, si inter arma Litteris cogitur operam dare. Quid agit miles, praesidio otiosus? per urbem ambulat, forum terit, diem inertem ducit. Nihil facilius, quam ignaviam imitari: haec cum placere coepit, miles fit Juvenis, quem Reipublicae vel Ecclesiae irrito sumptu Parentes destinârant. Intellexit haec omnia prudens PHILIPPI II. Regis benignitas, qui peculiari Decreto ab Vrbe Lovaniensi, Vrbe sibi carâ, remotum esse praesidium primâ belli tempestate voluit. Dixerim, circumscriptum esse tempus, beneficium liberum: id enim cum necessarium esset, ultra tempus duravit, et quodammodo continuum fuit. Quid ALBERTVS, Optimus ille Principum, et maxime circumspectus? ab exemplo PHILIPPI non recessit: cum bellum gereret, Grudiorum Civitatem pace complexus est: cum pacem coleret, maxime tranquilla esse Musarum moenia voluit. Tua nunc Purpura, Sacratissime Princeps, an miseriorem Minervae

conditionem faciet? Ne hoc doctrina tua sinat, Orbi cognita, nobis potissimum celebranda. Redde PHILIPPVM nobis tuo favore; redde ALBERTVM nobis; et utriusque ad te gloriam voca. Quid denique? redde beneficium, ut tuum facias: redde beneficium, quo et Vrbem Academiae, et Academiam Vrbi reddas. Hîc vivo, hîc doceo: ut pius sim, publicam caussam non debeo a privata separare. Sentio, sustineo, patior, quidquid Vrbi et Academiae huic aegre est: et quod utrique incumbit malum, mea quoque studia gravat. Ergo si admittis preces meas (et admittes scio) transfer hoc nunc militare onus, et in alia hiberna migrare jube: transfer, ne geminam hac hieme hiemem, et noctem habeamus; a coelo et milite, tanquam a naturâ et sorte mulctemur. Annue, anue: nullum suavius beneficium erit, nullum gloriosius coletur. Aliquo si tibi jam loco Puteanus est, ostende, quaeso, in caussâ publicâ privatum officium Purpurae tuae non displicuisse. Ego sane, qui omnia publicâ caussa facio, hinc me felicem, vel infelicem intelligam. Ad summam, quid Suada mea poterit, nisi hoc exorem? quid cultus meus poterit, nisi hoc impetrem? Sentiat Pallas nostra, quae nihil armorum habet, te, positis nuper armis, Sacram Togam, et sic Purpuram in Belgio induisse. Plura non sinit languor. Kal. Octob. oo. ICC. XXIII.

EPISTOLA XLI. EIDEM.

MAnu ostendo animum, et cum morbo prohibear, affectu tamen scribo. Tantum in me potest boni publici cura; manui vigorem, animo fiduciam subministrat: tantum humanitas tua; hunc vigorem audeo, hanc fiduciam usurpare. Sed quam juste usurpem, res loquitur, et Dissertatio ista mea utcumque indicabit. Si pondus suum rationes non obtinent, ad preces confugio; si infirmae preces sunt, in tuâ tamen humanitate spem ausim collocare. Quid etiam? Insinuo, magnum esse, aeternumque fore, quod cum ego impetrabo, Belgae omnes accipient; sic quidem Urbem tibi nostram et Acadamiam debituri. Imo insinuo, facile esse, quod magnum et aeternum dico, si te facilem Litterarum incolumitas sentiet. Quam Litteras ames, hinc manifestum omnibus fiet. Quid etiam Puteano tribuas, tuus hic in Litteras amor ostendet. Vale, insolito onere, quasi morbo, Minervam nostram subleva, et valere ipse incipiam. Aveo, aveo benignum favorem tuum Academiis omnibus, et Orbi terrarum indicare. Lovanii, in Arce, III. Non. Octob. oo. ICC. XXIII.

EPISTOLA XLII. Mediolanum. JOANNI BAPTISTAE SACCO, V. C. Senatui a Secretis.

DE gravi morbo meo, et simul conjugis, nescio an scias. Toto jam mense et amplius

decubuimus, horrores et ardores passi, et quae infligere saeviens febris consuevit. Victa tandem est, abiit; sed languorem et maciem extremam reliquit. Mihi interim ne otiosa quidem aegritudo contigit. Interpellatus ut pro Urbe hâc et Academiâ apud ALPHONSUM Cardinalem intercederem; vim languori intuli, et e lectulo, quae hîc vides, geminâ nocte perque inducias somni dictavi. Sic et vigiles mihi, et scriptores filios habui, quorum libenter nunc ministerio utor. Sed quoties ad te, mi SACCE, aestuantes cogitationes misi! quoties ante oculos versari mihi visus es! vin' dicam? febris furor fuit: et cum in imagines cubiculi versus effunderem; tam quoque hoc Disticho complexus sum.

Pictas tolle nives, digna haec est floribus aetas:
In SACCI senio nil video senii.

An non vere? Floret adhuc vultus ille tuus sub canitie suâ, et mens maturum melioris aetatis vigorem servat. Diu floreat! diu server! Lov. in Arce, Non. Octob. oo. ICC. XXIII.

EPISTOLA XLIII. Bruxellam. PETRO ROSAE, Equiti, Sanctioris Consilii Praesidi.

GEmina haec jam humanitas tua est: in peregrinos, et in me. Illos complectar igitur, non tantum quia soleo, sed quia tu commendas; ut quantum ratione officii illis debeo, auctoritati tuae persolvam. Nunc me adjectum adhuc morbus tenet, ille longus, pertinax, et quodammodo ad extrema trahens. An morbus

tamen? languor est, et alio jam nomine saeviens perseverat. Parthos imitari videtur: fugit, et sic tela sua torquet. Vivo igitur tanquam non vivam, nunc in lectulo decumbens, nunc apud focum considens; sed quasi decumbam. Nuper haec aerumna coepit, et adhuc principia sunt. Sed ab Autumno quid exigam? Bruma novum cum reducet Solem, aliquid purioris aurae largietur. Deus faciet; cui me committo, et quem rogo, ut te valentem in longos annos servet. An addo? Etiam Palladis hîc bella sunt, et inter se, Artes, quieti destinatae, lite collidi coeperunt. An pars Philosophiae Eloquentia sit, et ad solitam Academiae praerogativam admitttenda, disceptatur. Contendit Rhetor, hoc etiam nomine mihi carus, ut apud judices semel constitutos caussa âgatur, gnaros, quanti momenti sit ad cultum elegantiamque sermonis juventutem vocari. Alii se opponunt: et quo fine? ut sine Rosis Spinae sint, omnisque in Scholis doctrina inhorrescat: tu ostendes, carum tibi nomen tuum esse, quod ingenio repraesentas; esse Litteras, quae Sapientiae aculeo instructae sunt; esse Sapientiam, quae prisci nitore saeculi allubescit. Sic te, illas, hanc veneror, et me nemine ingenioque tuum scribo. Lov. in Arce, Post. Non. Novemb. oo. ICC. XXIII.

EPISTOLA XLIV. Mechliniam. JOANNI BEMBDENO Suo, Medico Regio.

BOnae jam valetudini propior sum, mi BEMBDENE, multa et acerba hactenus passus. Sed

in morbo mortis memor, Epitaphium mihi scripsi. Ultimus ille dies, quamvis dilatus, aliquando tamen aderit, et fatali orbe ad primum reducetur. Fortassis etiam quod nunc potui, tunc non potero. Pauci versiculi sunt, et quodammodo Lipsianis opponuntur. Hos nosti meos nunc vide, et quomodo multa pars nostri Libitinam vitet. Quemadmodum vero Epitaphium scripsi; ita adhuc nescio, an curaturus sim, ut fiat. Scripsi aegrotus, curabo sanus; tum quoque animadversurus, an recte scripserim. Si curabo tamen, hoc a me beneficii consequar, ne quid ab aliis exspectem. Legent me vixisse posteri; et sic vivam quamdiu legar. Cum libris vero meis durabit sepulchrum, aut certe in libris: hi autem, quoniam nostris hominibus non penitus displicuerunt, aliquid fortassis etiam apud posteros pretii invenient. Tuum me judicium, mi BEMDENE, animosum reddit: et sic quamdiu a te amabor, suave mihi erit vivere: mori autem malim, quam amore tuo destitui. Vale, vive, imo scribe, ut valere te sciam. Lovanii, in Arce, IX. Kalend. Decemb. oo. ICC. XXIII.

EPISTOLA XLV. Bruxellam. THEODORO VANLONIO, Amico Intimo, ingenio et arte pingendi Celeberriano.

NOmen mihi tuum merum, mi VANLONI (paene dixeram mi VENLONI) lumen: ingenium nunquam satis laudem. In uno potissimum

ostendisti Colle, et templo, etiam animorum esse picturam. Hîc spirant imagines tuae, quae nullibi non vivunt; et quia pulcherrimae, oculos intuentium trahunt. Sic amaris ipse arte, imo ingenio, praestantissimus, et ubicumque agis, gratus es; expetitus, ubi non agis. Sed obsecro, de vitae ratione, et domicilio quid tandem? Statue, ut laetus sis, et anxiis integerrimum pectus tuum curis exonera. Felicitas hominis in eo posita est, ut suus, et [gap: Greek word(s)] sit. Tu esse potes, quiate habes, quae ad felicitatem faciunt. Quid speres, aut timeas? Honestae subsidia vitae suppetunt: honestate autem ipsam et fortunam et famam metiris. Solus es, a tuo ingenio, cum voles, et a tua manu thesauri fluent. Hoc semel cogita, nihil deesse tibi, nihil etiam obesse, sive inter notos, sive inter ignotos verseris. Cogita etiam, inter homines hominem esse te, quamvis excellas; et quae humana sunt, omnibus incumbere. Cogita, inquam; et me, qui haec, vero impulsus amore, scribo, ama. Scis me tuum esse, sed et te meum, scio. Hic me nexus fortassis liberiorem facit, quia solicitum habet. Frui autem te velim, tecum esse, colloqui, philosophari. Res sive privatas, sive Patriae spectem, neminem habeo, cui aeque animi mei arcana credam. Vera amicitia quam rara est! sed nostra vera est, quam res nullae umquam humanae solvent. Valetudo mea minus jam infesta, apta rursus studiis: quae cum tracto, equidem valere mihi vel in ipso morbo videor. Lego tamen magis, quam scribo: sed quae scripsi, ad editionem protraho, novo etiam Symbolo illustrandam. Aliquid etiam ut typis ornamenti accederet, de Lucernâ cogitavi, quae libro insisteret; lumen a Dicto esset, ILLUSTRAT FAMA LABQRES. Ignosce

audaciae meae: tuam hîc operam, sed amicam interpello. Rogo igitur, ut generosam aliquam suppeditare imaginem velis, et solis adumbratam lineis, quam lignum a manu scalpentis mox recipiat. Hoc enim malo, quam aes, magisque typographo serviet. Pegasus ille, eleganter aliquando a te expressus, quamvis robustus et alatus, lassari potuit, et apud Musas suas quiescere. Filium meum JUSTUM ut libenter, sed ex intervallo videas, rogo, et bonis consiliis dirigas. AEtatis hoc nimirum pretium est: habere, quem audias, sequaris, verearis. Vale, Amicorum Optime et Intime, meque amare perge. Lovan. in Arce, Prid. Kal. Decemb. oo. ICC. XXIII.

EPISTOLA XLVI. Percam. FREDERICO MARSELARIO, V. N. et Amico.

IN eodem adhuc statu sum: tui tamen memor. Caeterum, ut agi omnia video, toto ad constantiam animo opus est. Paucis omnino studia haec bona curae sunt; plures aemuli, dubii amici. Ut omnium vita, sic et mea; morbis, curis, imo et calumniis obnoxia. Nequid deesset mali, aliena quoque delicta sustinui. Repete animo transmarinum illud negotium, et innocentiam meam improbissimâ in discrimen suspicione adductam. Interim bonus auctor subduxerat sese. Quomodo? ut noceret amico, cui vel maxime obstrictus erat. Hinc sollicitus ille metus, tectae curae, in cunctis trepidatio. Quid plura? ut armis tutus esset, militatum

in Bohemiam abiit, Regulo scilicet diadema detracturus, qui Regi imposuerat. Sed de his satis: nunc cum morbo mihi negotium est; quem si vicero, de rebus meis consilium apud te capiam. Vale. Lovan. in Arce, VII. Eid. Novemb. oo. ICC. XXIII.

EPISTOLA XLVII. Bruxellam. JUSTO CAECILIO PUTEANO, Filio meo Primogenito.

SIc decet, mi Fili, copiose scribere: sed genium ubique aureae Antiquitatis sequi. De favore Illustrissimi Antistitis, jam a BONGRATIO vere bono et Gratiarum Gratiâ intellexeram: tu silentium serva, ut magis affectum impetres. [gap: Greek word(s)] . Sed de Scypho [gap: Greek word(s)] ? Has Celeberrimo Viro THEODORO VANLONIO, Amicorum meorum intimo, litteras dabis: quem cum magnum dico, non adhuc satis laudo: cum bonum, omnes aliorum virtutes complecti videor. Dico certe, ut tu scias, quem adire, audire, sequi potissimum debeas. Formulas Graecanicas accepi: placent; vel ideo, quia a Morello. Bibliopola tibi interpellandus, ut is Lutetiâ terna aut quaterna exemplaria curet. Epitaphium suis mihi Dormalius typis dabit: ubi absolverit, exemplaria mittam. Sed mutavi versus duos, imo in unum contraxi; ut numerus meus Lipsiano par esset. Tu Catonem tuum cole, egregium Virtutis nomen et exemplar: vin' amplius? Virtutem ipsam. Ego jam

incipio [gap: Greek word(s)] . Lovanii, in Arce, Prid. Kal. Decemb. oo. ICC. XXIII.

EPISTOLA XLVIII. Mechliniam. JOANNI BEMDENO, V. C. Medico Regio, penitus suo.

DElictum, quod in te accusas, mi BEMBDENE, infelitati meae imputa. Haec jam e lectulo, pressusque doloribus, FAUSTI Filii mei manu scribo. Adeone ergo difficile est, post morbum non aegrotare? Ut me mihi vindicem, tuo tandem auxilio opus erit. Sed bone Deus, quae illa tua tam admiranda super Epitaphio meo epistola est! Nihil umquam libentius legi; nihil, quod ad Sapientiam propius accederet. Uxor mea a puerperio nunc tandem salva est: uterum, et simul morbum deposuit. Aliquid igitur solatii capio, licet aegrotem. Tu vale, et me si valere voles, quamprimum vise. Lovanii, in Arce, XVII. Kal. Jan. oo. ICC. XXIII.

EPISTOLA XLIX. Antverpiam. FRANCISCO SWERTIO, V. C.

SEpulchra et Epitaphia tua accepi, mi SWERTI, omnia pulchra. Sed te quo ingenio esse dicam? Potuisti in morte lusum, in funere risum invenire. Aliis igitur lepidus et facetus, mihi serius et sapiens videris, et jam Democrito suavior. Ridere quod omnes peccant, facile. Atque hoc inter vivos mortuosque discrimen

est: peccant vivi, ut mortem exhorrescant: deliciantur mortui, ut vitae omnibus cupiditas minuatur. Non potuit vero aliud aeque tempestivum, hoc tempore minus ad me mitti. Ecce cum morbo mihi negotium est: cum morbo gravi, diuturno et qui ad sepulchrum possit ducere. Qui lego haec tua, an fortassis mox ipse legar? Omnino, licet diutius vitam protraham. Haec in saeculum licet extensa, tamen brevis est, et directa ad mortem via. Imus igitur; quieturi, cum inter plures erimus, et lapide, non linguâ loquemur. Vale, diu vive, ut vivere tuâ industriâ mortui pergant. Sed heus, Additiuncula a Grutero me pupugit. Amo Virum, suspicio, colo: quippe Litterarum jam unicum prope columen, bene de saeculo, bene de me quoque meritum. Hoc indica, et me ultro scripturum, ubi se morbi vis remiserit. Salveat nunc igitur Vir inexhaustae industriae, et post nuperam tempestatem constans laetisque sit, et magno sapientiae decreto morem gerens, cogitet se nihil amisisse. Iterum vale. Lovan. in Arce, VI. Novemb. CIC. ICC. XXIII.

EPISTOLA L. Romam. JOANNI BAPTISTAE LAURO, V. C. Pontifici Opt. Max. ab intimis cubiculis.

AMoris et languoris in me pugnam vide, mi LAURE. Suadet ille ut scribam, hic ut sileam; quantumque desiderium trahit, retardat necessitas. Quid dicam? nisi a corpore animum dissidere. Corpus nonnisi languor est; animus, nonnisi amor. Scribo tamen, ut morem

Amori geram; sed breviter, ut languori. Satisne excusatus hoc modo Laconismus sit? satis, si in exemplum tibi non veniat. Meâ brevitate tuam audeo copiam, imo benevolentiam elicere; et tanquam morbo Spartanus sim, insinuare magis, quod peto beneficium, quam exprimere; exspectare, quam petere. Quid igitur? Rebus meis studiisque fulcrum quaero: Sacrum quaero, quod firmissimum est; et quod firmissimum est; et quod Unus ille suppeditare potest, qui Maximus est; et volet, quia Optimus Doctissimulque Occasionem vides, hanc amplectere, et quam res et studia mea ames, ipse ostende: imo quam filium meum, JUSTUM CAECILIUM, eo jam provectum, ut nomen aliquod parare stilo possit, togâ dignum, quae non infimum ab eruditione ornamentum capit. Illius fortunam, meam puta: tibi debebo filium, si tuo fortunatum auxilio aspiciam. Quid attinet plura? Vides amorem meum, vides languorem: sed cessit amori languor, ut et brevitas vinceretur. Facient laetae a LAURO Litterae, ut et languor desinat. Vale. Lovan. in Arce, VIII. Kal. Dec. oo. ICC. XXIII.

EPISTOLA LI. ALPHONSO CUEVIO, S. R. Ecclesiae Cardinali.

QVod mireris, adhuc aegroto: quod non mireris, euntem ad te Medicum, sequor. JO. BEMBDENUS est, consummatae artis et Doctrinae vir, Homericâ, sed verâ laude,

jam vitae annos militiae, morbis tabidae impenderit, militum tot millium salus confitetur. Ut alios servaret, seipsum ubique neglexit. Sed quanti hoc beneficium sit, aegroti magis, quam sani expendunt. Ego nunc tanquam miles sim, et salutem exspectem, pro Medico, et Amico loquor. Augmentum ille stipendii nuper petiit: hoc nunc audeo negotium Purpurae tuae commendare. Durum est, virum, qui arte et merito collegas vincit, conditione et praemio minorem esse. Quod superest, faciet Benignitas tua, ut intelligant omnes, etiam in rerum difficultate superesse favorem, qui virtuti persolvatur. De me, rebusque meis, quid scribam? loqui malim, et excusso tandem languore, explicare coram, quem aeternitati tuae cultum debeam. Vale, vive. Me, et in me BEMBDENVM meum ama. Lov. in Arce, XVII. Kal. Januar. oo. ICC. XXIII.

EPISTOLA LII. Bruxellam. JOANNI SLINGELANTIO Suo.

AEfectum ne scriptionis modulo metiaris, rogo. Nuper suavissimas accepi litteras tuas, et respondere distuli: nuperrime alteras cum Dissertatiunculâ illâ Batavicâ, et adhuc distuli. Vides humanitate tuâ opus esse, ut candorem tibi meum probem. Aliam enim excusationem adferre nolo: apud te vero peccem, si adferam. De Bibliotheca consilium porro capiam: non enim permittunt fortunae meae, hunc mihi thesaurum otiosum esse. epigrammata ista vide,

et quia in morbo effusa, excusa. Perire ea FAVSTVS meus, tanquam bona, noluit: mala non erunt, si a te legentur. Vale, et me ama. Siquid noui, fac sciam. Lovan. in Arce, XIII. Kal. Febr. oo. ICC. XXIV.

EPISTOLA LIII. Bruxellam. JO. JACOBO CHIFFLETIO, V. C.

JVdicium meum de CEISI hac HISTORICA deprompturus, redire ad Elogium cogor. Etenim nisi laudem quod scripsisti, male censorem agam; nisi doctrinae quoddam numen ingenium tuum dixero, male laudem. Scripsisti LINTEA, sed Sacra, et SEPVLCHRALIA LINTEA, manifesta CHRISTI SERVATORIS LINTEA, quia scripsisti. Felicus (et haec mea sententia est) nobilissimi dignitas argumenti absolvi non poterat; in quo et pietati, et eruditioni satisfactum puto. Hoc profecto fuit, non de Vrbe tantum tuâ, sed de universo Orbe Christiano bene mereri: Hoc fuit, Vrbem iterum tuam Orbi repraesentare. Dedisti mortalibus oculos, ut, nisi obstinata prorsus mentis caecitas obstet, videre omnes et in clarâ luce queant, quam pretioso aeternitatis pignore Sequanorum Metropolis beata sit, et quam indubitato, ut sic appellem, Palladio glorietur. Debent ergo jam tibi Sacrum SVDARIVM cives tui, sic explicatum; debent Taurinenses SINDONEM tibi, fic ostensam; debent CHRISTI IMAGINEM tibi Christiani omnes, vero et sanctissimo ejus Sanguine SINDONI, et SVDARIO impressam. Aliquid vero hîc miraculi esse, quid mirum? Deus involutus fuit, et

in panno lineo circumducto reliquit formae lineamenta, quae si in expanso spectarentur, symmetriae legem non excederent. Itaque vultum suum naturali magnitudine circumscripsit naturae Auctor, cum haberi ab ipsâ naturâ non posset. Haec pictura a Deo est: sic pingitur, qui hominum caussa, quicquid homo non sustineret, passus est: sic pingit, qui, ut tormenta sua mortemque ostenderet, cruorem in colorem vertit, et in sepulchro adumbratam simul aromate inveniri voluit imaginem, ab omni posteritate adorandam. Imaginis imago, haec tua CRISIS est, Doctissime CHIFFLETI, ex umbra Antiquitatis eruta, Veritatis luce circumfusa, et sacrum deinceps pretiosissimis Reliquiis cultum vindicabit. Prodeat liber: omnis cum publico et Religionis damno mora est. Legant hanc CRISIN, qui in rebus sacris profanisque crisin usurpant; et quae hactenus ignorârunt LINTEA SEPVLCHRALIA, intelligent; quae minus coluerunt, venerari incipient, tuum sic quidem in pretio ac deliciis nomen, pietaris eruditionisque caussa, habituri. Vale, et hoc sive Judicium, sive Elogium ama; me ama, qui censere pulcherrimum scriptum tuum non potui, nisi laudarem. Lovan. in Arce, Prid. Eid. Febr. oo. ICC. XXIV.

EPISTOLA LIV. Betasios. GODEFRIDO WENDELINO, V. C. Magno Matheseos ornamento.

TAndem aliquando depulisse morbum videor, nisi quod languidus adhuc, et quibusdam

velut reliquiis septus. Sive corporis, sive anni et aurae vitio, deficere nunc etiam domi cogor, et quod molestissimum est, otio torpore. Obstare valetudini studia, nimis notum est. Sed mihi tamen carere libris, alter velut morbus est. Vnde convalescere non possum, nisi aegrotem: nec corpori consulere, nisi ingenium negligam. Mi WENDELINE, quid est homo? in pusillum natus; longaevus, si miseriam spectes. Annum jam ago quinquagesimum, et heri mihi natus videor: quatuor jam menses partim aegroto, partim langueo, et quatuor exantlasse saecula videor. Quis tandem vitae brevis, longae miseriae finis? mori. Atque ego, ut serio me ad extrema componerem, Epitaphium mihi scripsi; quod cujusmodi sit, mox videbis. Tantine erat? Vt amoenitate saltem aliqua lecti molestiam fallerem, varia hactenus Epigrammata effudi, quae FAUSTVS meus excepit, et in FASCICVLVM collegit: si nec hoc satis, typis mandavit. Tanquam et Epitaphium Epigramma esset, caeteris additum est. Sic vivo, et vixisse videor; imo aegroto, ut vitam possim contemnere. Omnis nunc cogitatio mea est, intimumque desiderium, Te in hac arce complecti. Excurre, si potes: imo ut excurras rogo. Hoc solatio quicquid patior et passus sum, vincam. Sunt etiam quae coram committere candidissimo pectori tuo cupiam. Statim vero aliquid expecto responsi, ut de statu vicissim tuo, et quando venturus sis, intelligam. In reditu FAVSTVM meum comitem habebis, ut is uno aut altero mense apud te sit, et Matheseos amore imbuatur. Hanc ego moram quovis pretio aestimabo. Vale, veni, et me ama. Lovan. in Arce, Post. Non. Januar. oo. ICC. XXIV.

EPISTOLA LV. Bruxellam. FRANCISCO PAZIO. Archiatro Regio.

EPistolam ego tuam nuper pro thesauro habui, semperque habiturus sum. Ea enim continet, quae et suavissime me recreant, de filio meo scripta; et eruditissime monent, de Epitaphio observata. Filium talem esse, facile jam credent alii: peccare enim judicii tui mitissimum examen non potest: ego talem eum tuo exemplo et beneficio factum ubique profitebor. Epitaphium minus jam tritae sententiae feci, verborum etiam veste obiter mutatâ. Ut prorsus vero non dicta dicamus, praesertim ubi de morte agitur, difficile est. LIPSIUS etiam nihil novi attulit; sed totius Antiquitatis ore locutus est, cum de se maxime vellet loqui. Verba ejus praecipua:

Humana cuncta fumus, umbra, vanitas,
Et scenae imago, et verbo ut absolvam, Nihil.

Nonne sic Imperator Philosophus e Porticu clamat, [gap: Greek word(s)] ? Et Satyricus:

Idem nos vocat [gap: Greek word(s)] quem admodum Aristophanes in Avibus, [gap: Greek word(s)] . Ne et NIHIL illud desideretur, a vetusto pariter cothurno est:

Quid prosequor? pauca ista pulchram hanc quidem sententiam, sed communem esse ostendunt, quae etiam Graece nescio quid melius habeat. In Epitaphio igitur curam et molestiam hujus vitae mortalis insinuare volui: vitam esse, quam bene vivendo consequi homo potest, si mortem vicerit. Ego, Virorum Optime; eam curam molestiamque satis experior: nec possum nisi in futuro felicitatem meam collocare. Deus aderit, quem roge, ut te hîc etiam felicem diu servet, et in exemplum tandem verae vitae esse velit. Vale. Lovan. in Arce, Eidib. Jan. oo. ICC. XXIV.

EPISTOLA LVI. CLAUDIO BALANCONIO, Archiepiscopo Caesareae.

INter Illustrium Virorum imagines, nisi et tuam habeam; tuam videar et Nobilitatem, et Virtutem, et Dignitatem ignorare. Exemplum hîc mihi placet Pauli Jovii, qui, ut Historici impleret munus, Elogia et Vitas conscripfit, Viros togâ Illustres et sago. Sed mentem meam amplius aperiet PHILIPPUS CHIFFLETIUS meus, ille vel ideo affectu tuo dignus, quia in laudes potissimum tuas stilum sollicitare meum non desinit. Ante omnia igitur heroicum vultum tuum, coloribus expressum ambio; quem mox quidem Epigrammate, deinde Elogio, denique pleniori scriptione venerer. Coelum, ut sic dicam, adorno; sed in terris quaero astra, quae coelo inseram, homines, qui ad Heroum

naturam accedant. Ad hanc rem operâ et auxilio nunc mihi CHIFFLETII opus: quem benignitati tuae commendo. Non poterit ille, noster, et praesens esse, nisi favoris vinculo detineatur; nisi accipiat munus, quod a tuâ unius benevolentiâ dependet. Fac, Illustrissime Antistes, tibi debeat, cui multi jam debent: ut tuam gloriam novus mysta in sacro Principis Oratorio augeat. Hoc profecto erit, bene de virtute, et doctrinâ mereri: imo hoc erit, promovere ingenii conatus, qui aeternitati solent consecrari. Sic Vale, vive, anna, et perenna. Lovanii, in Arce, Prid. Non. Jan. oo. ICC. XXIV.

EPISTOLA LVII. JUSTO CAECILIO PUTEANO, Filio meo Primogenito.

MAter rediit, et litteras ego tuas postea accepi. Urge quae urgenda sunt, et injice tempori manum. Matutinae horae studiis aptissimae. Auroram certe nisi amas, Musae tibi non ridebunt. Diem ordina, unumquodque suo et loco et articulo age, et cogita optimum patrimonium, ingenium esse; exiguum, nisi colueris. Quantum didiceris, tantus ipse eris. discere autem omnia poteris, primam si molestiam superabis. Comici dictum inculco:

Fac quaeso, ne frustra haec a me dicta aliquando doleas. Doctissimum WENDELINUM nostrum exspecto quotidie; qui si venerit, Bruxellam ipse excurram. Vale, Pietatem, Modestiam, Probitatem, et hinc Litteras cole. Lovanii, in Arce, IV. Non. Martii, oo. ICC. XXIV.

EPISTOLA LVIII. Londinum. LIBERTO TRENODICLAEO, V. N. et Amico.

Tam gravi et prolixo oppressus morbo jacui, ut inter vivos, an mortuos numerari debuerim, dubites. Nunc collegi denuo vires, imo animos; paratus, Jovii exemplo, Virorum Illustrium Elogia condere, quae Imaginibus ipsis animentur. Haec mihi in ipso morbo cogitatio nata est, ornamenta quaedam laris mei contemplanti. Cum grave esset otium, ad carmen furrexi: et tanquam Amicis valedicerem, simul omnes relicturus, in imagines eorum lusi. Sed quid? serenum hunc mihi Phoebum non fuisse, pietas Filii mei FAUSTI ostendit. Hoc satis: aegrotavi. Bonam valetudinem, [gap: Greek word(s)] , Elogiis nunc impendam; inter quae cum tuum videbit posteritas, dicar ipse non omnes saeculi mei virtutes ignorasse. Vicissim vero ut aliquid affectui meo tribuas, rogo. In eo Regno es, quod florentissimum est: et apud eum Regem, qui inter paucos intellexit, quo potissimum ingenii cultu sceptra ornentur. Quid igitur? Imaginem ejus pictam habere velim; ostensurus in uno, quam omnes ubique [gap: Greek word(s)] aestimem et colam. Ita vale. Lovan. in Acropoli, Prid. Eid. Maij, oo. ICC. XXIV.

EPISTOLA LIX. Augustam Carpentanorum. JOANNI WOVERIO, V. A.

VIrtutibus tuis Regia Benignitas quid tribuerit, ab Amicis hîc intellexi, et toto animo exilii. Sane ut mereri potuisti honores, qui Te Dîs proximum faciunt: ita intelligere Rex Optimus, deesse coelo suo sidus, nisi inter tot faces tuum quoque nomen luceret. Veni, veni, ut novâ hilaritate coram imbuamur. Cujus doctrinam ac prudentiam prope divinam merito suspeximus: nunc etiam splendorem venerabimur. Ego simul cum humanissimum vultum tuum rursus videbo, a longi morbi caligine ad serenitatem veniam. Naufragium, ut sic dicam, evasi, sed adhuc nauseo: et plures postquam menses decubui, mali reliquias cogor circumferre. Ago igitur omnia tanquam valeam, et valeo tanquam aegrotem. Tu si vales, mei ego morbi obliviscar. Lovanii, in Arce, III. Kal. Mrij, oo. ICC. XXIV.

EPISTOLA LX. Lugdunum Bat. JOANNI MEURSIO V. C.

AReopagum accepi, pulchrum sane cultissimi ingenii tui opus, quo ita recreatus sum; ut meras tanquam delicias has omnes Observationes aestimârim. Quantum Graecia, et imprimis Athenae tibi debent! per te restituuntur, et esse pergunt, quae fuerunt olim; deinceps

tuae, quae perire amplius non poterunt. Saeviant flammae, grassentur aquae, Mars et simul Neptunus in Sapientiae Deam insurgant; eruditio tua aeterna est, et monumenta eruditione structa Antonio olim Triumviro, qui habitu et comitatu Liberum Patrem imitabatur, Athenienses Palladem suam ad se venienti in matrimonium desponderunt: Tua haec conditio sit, tua, mi MEURSI, Dea. Tibi mille insuper talenta dotis nomine assignem, quae ab Atheniensibus divinus ille sponsus exegit. An serio dicam? Vindicasti tibi ingenii gloriam, dignus divitiis, quas nemo adhuc Eruditorum accepit. Ita salve, et me ama, qui a te amari, divitias meas puto. Lovan. in Arce, Postridie Eid. Junii, oo. ICC. XXIV. Clarissimae doctrinae Virum GERARDUM VOSSIUM salvere jubeo.

EPISTOLA LXI. Augustam Carpentanorum. AEGIDIO RASYRIO.

OLIVAM tuam, et adjuncta carmina accepi, mi RASYRI: pulchram, pulchra: ita me Pallas, ita Apollo amet. Sed illam quidem in Arce hac Regiâ suspendi, et quemadmodum sacra est, ita conspicuam esse volui. Legent Heroem illum Iberum Belgae, suo ipsius nomine, non perituro, coronatum: te legent, tali profecto coronâ dignum. Quia scripsisti OLIVAM, meruisti: quicquid laudas, ingenio tuo accedit. Ergo deinceps quisquis clarus, quisquis felix esse volet, ad OLIVAM veniet, ramum decerpet; tuo exemplo et famam

magni OLIVARESII et fortunam veneraturus. Olim etiam Epimenides, qui Soloni in condendis Legibus adjutor fuit, aliud non admisit ab Atheniensibus praemium, quam e sacrâ OLEA frondem; cum honores tamen largiter et opes offerrentur. Sapiens Palladem antehabuit, honores et opes in OLIVA invênit. Sed, ut ad te redeam, Epimenidem superas. Amplius est, scribere OLIVAM, quam accipere. Et quia scribere tibi singulari mentis solertiâ contigit, satis clari, satisque felices alii deinceps erunt, si accipiant. Inter hos igitur et ego nomen meum profitebor, sed tuo dedicatum. Vale. Lovan. in Arce, III. Eid. Quinctil. oo. ICC. XXIV.

EPISTOLA LXII. Romam. FRANCISCO BARBERINO S. R. Ecclesiae Cardinali.

QUam benignus es, Eminentissime Princeps, tam rogo, ut familiariter gratiarum a me actionem admittas. Quod non accepimus Sacerdotium, et petivimus, fortuna avertit: quod non petivimus, et accepimus, ab humanitate tuâ pependit. Fortunae igitur debeo, quae infeliciores nos reddidit, ut majore digni affectu redderemur. Etenim a te amari majus est, quam evehi. Sic tamen ut audeamus surgere, manum benignam porrigis; et tanquam satis non sit, promittere auxilia filio meo, in litteris etiam nunc occupato, pignus, idque geminum confers. Tuus igitur jam ille est, tuo auspicio honesta vota promoturus: ego tuus, qui nullam putabo fortunam filii, nisi quae spirante

favoris tui aurâ veniet. Ita vale, et me meosque amare perge. Lovan. in Arce, IV. Aid. Quinctil. oo. ICC. XXIV.

EPISTOLA LXIII. Augustam Carpentanorum. MATTHAEO SANDERIO Suo.

NIhil mihi aeque in votis, mi SANDERI, quam ut tandem, et postliminio te complectar ac fruar. Viduam esse vitam, quae sine amico agitur, nemo ignorat: at meam ne vitam quidem esse, quae suavissimâ consuetudine tuâ caret, tot jam anni loquuntur. An potest sine Sole dies esse? Noctem minora et imbecilla igni sidera illustrant, ut aliquid saltem diei adumbretur. Quia plures mihi Amici sunt, intelligo quo adhuc lumine destituat, quo calore, imo quia plures, veri omnes esse non possunt. Sol unus est, SANDERIUS mihi solus est: inter multos unum hunc suspiro, ne solus sim. An et efficacius dicam? Interest rerum hîc nostrarum te adesse nobis: interest, integerrima manu tua rationes thesaurorum Regiorum administrari Dignus majori etiam eras, munere, aptus omnibus; sed hoc de quo agitur, tuam imprimis et operam, et peritiam, et diligentiam flagitabat. Quae mora igitur? quae bonis objici solet, et hoc unum jam effecit, ut clarior virtus tua redderetur. Obtinebit haec vero, vel ideo, quia moram passa est: et ego, ut nihil votis meis desit, tandem ac postlimmio in Arce, III. Eid. Quinctil. oo. ICC. XXIV.

EPISTOLA LXIV. Lugdunum Bat. DANIELI HEINSIO, Equiti, V. Incomparabili.

ALtera mihi jam sanitas epistola tua est, quae omnia in se doctrinae numina continet. Morbum igitur mortem, et quicquid uspiam mali est, contemno; quia quid sit valere, vivere, serenum esse, sapiens Suada tua docet. Nil morbus potest: animi tranquillitate totam valetudinem circumscribimus, victores corporis, quoties cum doloribus luctandum est. Nil etiam mors potest: facilius enim, cum vita haec vieta deserenda est, a nobis, quam a Deo et origine abimus. Denique nil omnis Fortuna porest: quam semel, ut liberi et laeti essemus, victura semper mente calcavimus. Quid dicam? viget, vivit, imo fortunatus est, qui intelligit se hominem esse, et per mala humana, eaque varia ad unum et duraturum bonum tendit. Auget felicitatem, etiam duriora perpessum esse: quo sive spectaculo, sive exemplo nihil pulchrius est. Video igitur plus in Amicis ab afflicta valetudine mea doloris, quam in me mali fuisse: sed te video inter Amicos incredibili affectu eminere, tuique similem semper esse; qui Puteani tui memor, cum oblivisci posses, amorem moerore testatus es, ut novo rursus gaudio stabilires. Sic amare perge: sive enim deinceps prospera, sive adversa utar valetudine, tuus ero; felix semper, si te extra morbum videam; infelix potius, si non videam. Atque hoc votum meum cum felicitate saeculi

conjunctum est: quippe Eruditionis et Famae simulacrum omnibus te Natura constituit: nostra autem laus omnis in imitatione tui consistit. Summum et cordatae prudentiae RUTGERSIUM, delicium tuum, ut vehementer amo, ita amanter saluto. Orationem tuam ab eodem editam avidissime legi et relegi, ut omnia tua soleo: vin' judicium meum? Vivit BONTIUS, quia sic laudatus: vivere nollet, et hoc encomio carere. Vale Nobilissime et Amplissime Vir, Equitum decus, et, si me valere vis, vivere, [gap: Greek word(s)] , saepius ad me litteras mitte: hae enim unicae deliciae meae sunt. Iterum vale, et me ama. Lovan. in Acropoli, Eidibus Quinctil. oo. ICC. XXIV.

Epistola LXV. Augustam Carpentanorum. LUCAE TORRIO Suo. Comiti OLIVARESIO a Bibliothecâ.

[gap: Greek word(s)] , mi TORRI: tuam, ut sic dicam, [gap: Greek word(s)] meam censeo. Et ubi melius, ubi felicius, quam in illa domo? in illo Palladis Sacrario? Quoties nomen Magni Herois tui audis, Sapientia ingeritur. Cogita ab hac OLIVA pacem Orbi terrarum et tranquillitatem portendi. O magnum in terris nomen, inter homines (dicere Eas sit) numen! Tibi datum, magnarum virtutum gloriam ingenioso stili cultu sequi, ac celebrare. Annota Dicta Facta tanti Principis, et totam nobis OLIVAE dignitatem repraesenta. Cogitare

debes, in eadem Palladis arbore et frondes et fructus esse; illis Dicta, hisce Facta designari. Interdum quoque non minus pulchre dici quaedam solent, quam fieri: praesertim quando ille loquitur, qui nihil perperam agit. Siquid vel disciplina tibi mea, exemplum profuit, ostende, qua potissimum cura ingenium rite formatum occupetur. OLIVARESIUM si describes, haec nobis Bibliotheca erit: unum istum cum legemus librum, habituri sumus quicquid munere administras. Suave interim nunc tibi sit, praeesse thesauris, quibus non Plutus, sed Pallas pretium facit; non ut ditiores evadant homines, sed meliores. Ingenium quia aestimas, maximas possides opes. Libris ingenium alitur, ac dives est. Ut sciamus vero quam beatus sis, conde nobis Bibliothecae tam luculentae Catalogum, ac transmitte: aliquid sic quoque ad nos eruditioni veniet: aliquid fortassis subsidii ad ea, quae paramus. Varia sunt: sed imprimis Irruptiones Barbarorum in Italiam, sive Historiae Insubricae libros promoveo, plenis jam Commetariis illustratos. Hoc opus inscribere Regi nostro constitui, et sic labores ingenii mei commendare. Clarissimo TOLETO cultum et obsequium a me defer. Vale. Lovan. in Arce, III. Eid. Quinctil. oo. ICC. XXIV.

Epistola LXVI. Ruraemondum. ARNOLDO DURENO, AErarii Regii Praefecto.

INgenii nuper ad te misi munusculum, non pretii, sed argumenti fiducia, in quo plus divini,

quam humani esset. Pietatem tuam respexi, ut reliquas virtutes venerarer: neque solidiori tessera auspicari amicitiae cultum potui, quam libro, qui admirandae potentiae Miracula contineret. Quia jussu Serenissimae Principis scripta erant, mitti quoque ad te debuerunt. Ego pariter, quemadmodum scribendo morem illi gessi: ita tuam impetrare benevolentiam conatus sum, si quae scripsissem, mitterem. Liber quia placuerit, amabis scio familiae nostrae nomen: amabis fratrem meum JOANNEM PUTEANUM, fidam ac solertem AErario vestro operam censuramque rationum impendentem, qui probitare, industria, ingenio, nomen sibi vindicat, quod natalium jure possidet. Permitte vero, Amplissime Vir, ut quantum tuo Nomini Frater debet, ego quoque deferam: animadvertes nullum inter ERYCIUM et JOANNEM (audebo quoque tertium adjungere) nullum inter JOANNEM et MATTHIAM discrimen inveniri. Quare quicquid Benignitas tua utrique huic faciet, ego accipiam, et obstrictum me fatebor. Vale. Lovan. in Arce. III. Non. Sextil. oo. ICC. XXIV.

EPISTOLA LXVII. Namurcum. JOANNI DESPIENNESIO, Praeposito Namurcensi.

LOngo jam nimis silentio peccare videor. Ecce scribo, et adhuc tamen verba quaero, quibus animum tibi obstrictum explicem. Voluisti foecundo et facundo ingenio tuo meum et filii mei nomen honorare: voluisti duraturo monumento ostendere, quanti Puteanum faceres:

voluisti me Clarum esse; id est nunquam mori. Ut gratus sim, me tibi dono: dono (quod felix faustumque sit) filium meum FAUSTUM, qui tuo honori bonum conatum dedicabit. In Betasiis ille jam agit, apud Doctissimum Virum GODEFRIDUM WENDELINUM, Mathematicorum facile Principem: et agit Matheseos caussa. Inde Epistolam hanc miserat; brevem quidem, sed urbanam rure, et quae nihil ruris haberet. Siquid affectus potest; hunc amabis. Minus fortassis breviter scribendo peccavit filius quam pater non scribendo. Ut majus beneficium tuum sit, nos etiam post delictum ama. Statui autem deinceps scriptione potius, quam silentio peccare. Unum opto, ut te videam rursus, et complectar. Vale. Lovan III. Non Sextil. oo. ICC. XVIV.

EPISTOLA LXVIII. Bruxellam. CAROLO SCRIBANIO, V. C. Societatis JESV.

OTe magnum ingenio, benignum munere! Facit ingenium tuum, ut, si respondeam, rudis sim: munus, ut, si sileam, inhumanus. et tamen scriptionem meam malo, quam affectum accusari: ac minori culpa videbor rudis esse, quam inhumanus. Tu vero etiam lepidum te ostendis: quod dare te negas, mittis: mittis librum, et Aurum accipio. Aurum purum putum, pretio et splendore carum. Te Solem esse, hoc sine scoria metallum indicat: tuum et admiranda coelestis ingenii vi fotmatum. Noli existimare, me jam infra divites jacere. tuo

beneficio opulentus sum; et quod amplius, intelligo quam sim, et quam nulli fortunae aut injuriae obnoxius. Jubes me pulcherrimâ, et aureâ pariter epistolâ tuâ magnanimum esse, virtutis et doctrinae fiduciâ niti. Audeo igitur, et vires meas hac INSTITUTIONE POLITICO-CHRISTIANA fulcio, quam librorum librum animose appello. Omnia in illo pulchra, et magna sunt, pari facundiâ et sapientiâ instructa. Huc redeo, aurea appello, et quae admirari facilius possum, quam laudare. Elogium tamen aliquod an admittis? Prorsus Rege digna sunt, cui inscribuntur, et quem summo jure Maximum appellas, Orientem Occidenti jungens, mundum imperio aequat, unus par omnibus, quos in angulum aliquem sive terrae, sive maris ludens Fortuna admisit. Erro: major omnibus, et sic tamen libro tuo minor, qui non terram modo, sed coelum continet, et in omnia saecula se extendit. Ut haec enim Praecepta et [gap: Greek word(s)] sunt, regunt terram, regunt coelum; non Principem tantum, sed Deum repraesentant. Quid facis, Magne Scriptor? Quid? Principem, ut sic dicam Deum? Quanto praestantius est, Optimum quam Maximum esse; tanto Regis fatum tuo ingenio superatur. a se potentiam ille habet, a te Virtutem; magisque monitis tuis, quam suis armis munitur. O igitur illa obtineant! a Rege in ministros, imo in subditos omnes deriventur! AEvi haec felicitas sit, suâ satis indole efferi barbarique: hoc aurum, prae Judicio Orientis atque Occidentis aestimandum: aurum, ut dixi, purumputum, pretio et splendore suo carum. Claudat terra sinum, et tanquam effoeta, vis naturae sterilescat; pulcherrimi tamen metalli copiam, et quicquid bonis voti

sufficit, ex fertilissimo doctrinae tuae fundo eruam, sine curâ, sine periculo, sine sudore. Non fatigabo viscera magnae matris, et aurum inveniam; non implebo arcam, et dives ero, Opes contemptu aestimabo. Palladem, non Plutum colere didici. Hic quemadmodum caecus est, ita caecos homines reddit. Scire, opes sunt; sapere, aurum est: et has opes, hoc aurum a te accepi; munus, quod, quamdiu res hamanae erunt, erit: et quod Minervae meae in hac Arce consecraturus sum. Sic vale, et me tuum vere tuum amare perge: non nisi aurum hunc affectum tuum appellabo. Lovan. in Arce, III. Kal. Sept. oo. ICC. XXIV.

EPISTOLA LXIX. Mediolanum. PETRO CANTONIO I. C.

NIsi generosa me virtus tua obstringeret, deberem Amori; cujus igniculos etiam absens sentio. Etenim ut suavissimus ALEXANDRI TURRIANI, affinis mei, et frequens de humanitate tuâ sermo fuit, inflammari poteram Quoties nomen tuum prolatum est, in veteris familia ritatis memoriam totus redibam, toto complectens animo candidissimum, et plenum Gratiis pectus tuum: prorsus apud me non eram. Nunc etiam abire cum abeunte videor, et ad larem tuum, ad bibliothecam, et elegantiarum Museum festinare. Cum illum igitur videbis, et me audies: cum illum amabis, magis ipse accendar. Quid plura? Dicet, quae velis legere: quaedam etiam, quae non recte litteris committantur. Historiam Insubricam,

plenis Commentariis illustratam, typographo tradidi: quam Facem barbarici temporis non temere appellârim. Utinam imaginem Urbis vestrae habeam! Utinam illa me potius, si miseriori belli calamitate hîc involvamur! Vale. Lovan. in Arce, Eid. Sept. oo. ICC. XXIV.

EPISTOLA LXX. COSMO MARNEFFIO Suo. Augustiniano.

NEc litteras volui sine munusculo, nec munusculum sine litteris mittere. Ut scias vero quid mittam, scribo; nec aliud argumentum est: et ut scias, quo studiorum genere maxime delecter, Carmina haec vide, scripta a me nuper, ut privata essent; collecta a filiis, ut publica fierent. Cogita, et a me, et ab illis te accipere: tui vero memoriam a me, et illis conservari. Quia in coetu tam religioso es, abiisse a nobis non videris. Nosteres, quia eruditus, quia pius; quemadmodum semper fuisti; amplius etiam, quia in scholis jam Ordinis tui docendi provinciam sustines. Perge ornare hanc Spartam; et cum aliorum formas ingenia, litteris addictus, tuum magis excole: sic magis eruditio tua ac pietas resplendebit. Vale. Subito, et matre tuâ exspectante scripsi. Lov. in Arce, quam instaurare pergo. Postridie Non. Octob. oo. ICC. XXIV.

EPISTOLA LXXI. Mediolanum. FREDERICO CARDINALI BORROMAEO, Archiepiscopo Mediolanensi.

UTinam tam felix sim, ut rursus aliquando Sacram Purpuram tuam coram venerer! Sed ab hac destinatione videor longius paullatim abstrahi, sive familiae meae frequentiam, sive prolixitatem itineris, sive Italiae quoque fata respiciam. Nescio tamen quid de rebus tandem meis Deus. Anceps hîc jam magis bellum est, ac graviorem tempestatem minatur. Quid si decumanus aliquis fluctus nos ejiciat? Quid si e naufragio cogamur portum, aut littus petere? Nihil adhuc periculi est; sed nubes video cogi, quae minantur. Quicquid sit, in ipsâ nocte tu mihi Sol eris, et diem inveniam. Nunc ut in hunc affinem meum, ALEXANDRUM TURRIANUM, benignus sis, obnixe rogo. Hoc erit profecto, bene de meipso mereri. Nostri visendi caussa in Belgium venit: non debuit sine litteris meis Mediolanum redire. Eae igitur viam illi ad sacram Purpuram tuam ac benevolentiam aperient. Eas ipse extendet, cum loquetur. Vale. Lovan Postr. Eid. Septemb. oo. ICC. XXIV.

EPISTOLA LXXII. Grollam. RERMANNO CAMPIO, Centurioni, Propinquo et Populari suo.

LItterae tuae et pusillae et ingentes tamen sunt, mi CAMPI: pusillae verbis, ingentes affectu. Nescio equidem an plura paucioribus scribi potuerint. Quid reddam igitur? non verba, sed affectum candore explicatum. A te amari, et ab Illustri DULQUIO, socero tuo, viro ad gloriam militarem nato, in nominis quoque mei incrementum computo: et quia redamare parum est, ad cultum pridem me composur. Litteras tracto, et litteris arma vestra veneror, bonae caussae fortiter feliciterque consecrata et impensa. O alii passim sic gubernent urbes aut milites! sic ducant ordines et emineant! Sed nolo queri: facit exemplum virtutis vestrae, ut et alii sint, et boni ducis militisque officium strenue exsequantur. In hostem et vigilantem et callidum nonne opus? Ecce dum Bredam totis viribus claudimus premimusque, miro astu et ausu Arx Antverpiensis tentata est. Sed noluit Deus tam gravi subito calamitate nos involvi. Nunc etiam pugnare insidiis pergunt, qui Regiis impares viribus sunt. ut Bredam liberent, praedam alibi quaerunt. Sane reduxit exercitum MAURITIUS Sevenbergam versus: sed ubi consessurus, adhuc incertum. Quae occasio rei bene gerendae, si aliquae jam copiae Frisiam, aut vicina loca tentarent! Vires hostium nisi distrahantur, frangi non possunt. Utinam et stratagemata nobis magis familiaria sint, et ingenio alibi velimus vincere!

Bene spero, dabit occasio animos. Nullae enim deinceps nobis aquae obstabunt. Ratio hîc a MICHAELE LANGRENO familiari meo inventa est; quâ sine sumptu, sine impedimento miles armatus per aquam, tanquam per terram erat, et in aquis pugnet. Mi CAMPI, suspice coelum, et admirare: res certissima est. Flumina, lacus, maria pervia vestigiis fecimus: salum haud aliter, quam solum calcaturi. Plura non dico. Sed et caute omnia agenda sunt; ut magnâ et repentinâ aliquâ victoriâ inventio pulcherrima nobilitetur. Si et vobis usui esse possit, faciam profecto, ut affectum illum meum, quem dixi, et cultum, magis aperiam. Vale, et salve cum Socero et Conjuge. Lovan. in Arce, Prid. Kal. Novemb. oo. ICC. XXIV.

EPISTOLA LXXIII. Bruxellam. ALPHONSO CUEVIO, S. R. Ecclesiae Cardinali.

NOn ignoro quam vastae curarum moles Sacrae Purpurae tuae incumbant: et breve tamen iter nunc rursus laudo. Oblectet oculos animumque tuum Arx nostra, ad amoenitatem et salubritatem facta: in Arce Bibliotheca. Ego, quia aliud offerre non possum, rogo, ut tuum putes, quicquid hîc placebit. Inter infimas voluptates non erit, libros, ut in classes suas, rerum scientiarumque serie dispositi sunt, perlustrare. Tota hîc fere Antiquitas est, Graeca et Latina, Sacra et Profana; et quicquid ad Antiquitatem illustrandam nova huc usque industria observavit ac protulit. De filiis

LANGRENI, Cosmographi Regii, quid videtur? Digni et praemio et honore sunt, qui calcanda nobis flumina, lacus, maria facili ingenio domuerunt. Res certa et expedita est, admirabilem sane usum habitura. Hoc erit, non transnare, sed transire aquas, et simul pugnare posse. Alibi onera et impedimenta sunt, quae velut subsidia adhibentur: haec ornamenta possunt appellari. Erectum in aquis corpus ferre, non caput, non pectus, non ventrem madefieri, prorsus novum est, et admiratione dignum. Fovenda haec igitur optimorum juvenum industria, quae altiori etiam indagine humano generi utilis erit, sive terram, sive coelum spectes. Sed libentius ego pulcherrimam hanc inventionem laudo, quia de Natatu ipse scripsi: laudo Auctores, ut digni praemio videantur, Ali ingenia debent, et proderunt: sed nec sine sumptu optima quaeque inveniuntur. Fallor, an aliquando homines volabunt?

Tentabunt LANGRENI aerem, qui jam aquam sibi subjecêre: tuam simul gloriam ad coelum ferent. Vale. Lovan. XV. Kal. Octob. oo. ICC. XXIV.

EPISTOLA LXXIV. Lugdunum Bat. GERARDO JOANNI VOSSIO, V. C.

PUdore suffusus sum, cum litteras tuas vidi, illas ad exemplum candoris et elegantiae scriptas. Tanti fecisti PUTEANUM, ut quem in Scholarum primo quasi pulvere noveras, adhuc amicum censeres. Si pectoris mei adyta

Iustras, talis fui semper: et quemadmodum olim suavissimam vivacissimamque ingenii tui indolem, rapiente velut naturâ, puer dilexi; ita postquam ad aliquem nominis gradum veni, clarissimam doctrinae tuae famam venerari non desii. Quantum me, bone Deus (ut reliqua jam taceam) ultimi de Historicis Graecis libri ceperunt! Tam felici industriâ usus es, ut quicquid a veteri aevo Graecia sudavit, ignorare jam docti indoctique desinant, quos omnes unus docuisti. Quae divitiae! quae deliciae! Nihil tam abditum, quod non legeris; tam dubium, quod non expenderis; tam obsurum, quod non illustrâris. Sed si haec destinati laboris pars est, possumus tuo unius ingenio contenti esse, et omnis porro aevi Historiam accuratam in compendium serie collectam exspectare. Imperfectum est, et saepe hiulcum, quicquid in hoc genere hactenus vidi. Sive tuo igitur nomine; sive hominum commodo gloriam metiaris, aeterum es; citiusque nulla Scriptorum Graecorum memoria erit, quam tuam ventura saecula involvant. An te amem igitur, an te aestimem, vides: caussas dixi: inhumanus, indoctus, barbarus sim, nisi amem. Sed ut ad litteras tuas redeam, eae velut flammae quaedam sunt, et magis magisque ardentem jamdiu animum corripiunt. Ignem amorem esse, etiam illum honestum, nunc sentio; claudi aut constringi nequit; sed nec impediri. Nihil intervallum locorum potest, praesentes sumus: nil belli dissidium, amici sumus, et amoris caussas a publicâ irâ removemus. Studia nostra Humanitatis sunt, et ad pacem ac tranquillitatem diriguntur: admonemur homines nos esse, ut a furore et feritate absimus. Pugnent alii, sive verbis sive armis, imo armorum loco verba habeant:

mihi jucundum semper erit, Virtutem Doctrinamque, ubi eminent, colere; uni vitio et ignorantiae infestum esse. Dabit Deus publicis aerumnis aliquando finem, ut quemadmodum amor noster nullâ temporis injuriâ impediri potest, ita in quiete rerum, plenos liberosque amicitiae fructus capiamus. Atque ita est: unus tibi e tam vasto numero reliquus sum, qui spretis tot vitae diverticulis, tot vitatis bonae; mentis scopulis, Musae et Palladi adhaesi, honestam famam [gap: Greek word(s)] vivendo divitiis praeferens. Producere igitur stilo ingenium ausus sum, et quasi humo me tollere, quia primus ille Litterarum bonique nominis amor exstingui non potuit. Tandem tuo unius exemplo excitari vehementius coepi, quam felicibus ad immortalitatem pennis videbam eniti. Redibant in mentem studiorum incunabula, et pueriles aemulationes. Recolebam sermones, lusus, jocos; et tanquam familiariter amari adhuc posses, aperire continuo affectum studui. Tu qui in aliis superas, hîc quoque victoriam tibi vindicasti. Prior scribis, et ad perennem amicitiam invitas: quam a me flagitatam non esse, doleo. Crede candori meo, ita se rem habere, quemadmodum initio dixi: Pudore suffusus sum, cum litteras tuas vidi; felicior nescio, quia amorem tuum intellexi: an infelicior, quia sero indicare meum coactus sum. Bene est: juncti animis sumus. Tuae benevolentiae fuit, stringere hunc nodum: meae constantiae erit, id agere, ne unquam dissolvatur. Vale. Lov. in Arce, XV. Kal. Octob. oo. ICC. XXIV.

EPISTOLA LXXV. Patavium. FORTUNIO LICETO, V. C.

REcipiet in se morbus, Vir Clarissime, quicquid silentio peccatum est: aegroto autem, quis non ignoscat? Tanquam inter homines non essem, aliquot nuper menses vixi: et cum meus non essem, tuus esse coepi. O Litterae! ô libri! in illis quanta amoris, in hisce quanta doctrinae copia! benevolentiam grandi munere testatus es; ut quam humanus, tam quoque liberalis esses, et ad PUTEANUM totus venires. Iterum, ô litterae! ô libri! Virum saeculi angustiis majorem video, aeterno Sapientiae jubare circumfusum. Illustras quae in rerum naturâ abdita et obscura sunt, et quam Italia non capit ingenii industriaeque tuae famam, in omnes mundi angulos extendis. FORTUNIUM LICETUM Philosophorum Principem, quod amplius est, quam Populorum nemo jam ignorat. Profecto regis omnes, quia doces; et simul extollis, quos corrigis, quasi ad doctrinae laudem satis sit, tibi examinanda scripsisse. Utinam vero tam faciles hîc jam typographos habeamus, quam avide Belgae divina scripta tua expetunt! Ad me peculiari ratione haec cura spectat, qui exemplaria accepi; hactenus mea, ut meum esse Clarissimum FORTUNIUM intelligerem; publica autem, ut ab omnibus legerentur. Quid dicam? mea esse non putabo, nisi publica sint: nec amori satisfacio, nisi quantum ego e lectione voluptatis, tantum omnes capiant; te publico cultu dignum

omnes fateantur. Haec breviter debui, non ut scriberem, sed ut silentium excusarem. Morbus impedivit litteras: caeterum tanti Clarissimam amicitiam tuam facio, ut aegrotare deinceps malim, quam non scribere; non aegrotare optem, ut scribam. Vale Italiae decus deliciumque, et permitte, ut, quemadmodum litteris litteras, ita et libris libros aestimem. Tuo exemplo cupio non humanus tantum, sed liberalis esse. Tam litterarum quam librorum pretium benevolentia aequabit. Iterum vale. Lov. in Arce Palladis, V. Kal. Octob. oo. ICC XXIV.

EPISTOLA LXXVI. Mediolanum. RAPHAELI MONTORFANO, Viro Nobili ac Prudenti.

BEne navigastî, mi MONTORFANE, qui mare iterum ingrederis. Sed si tuâ omnes sorte nuptias celebrent, nemo fine uxore vivat. Duxisti, qualem optare poteras, ornamentis omnibus cumulatam: duxisti, ut verbo absolvam, HIPPOLYTAM, quae una reddere potuit, quicquid in LAURA habueras. Nomen muta, uxorem non amisisti. Bona illa fuit? haec melior: formâ et Gratiis eminuit? hanc SACCUS noster, verus formae et Gratiarum censor, majori laude ornat. Hem, adhuc te sponsum nollet, nisi HIPPOLYTAM duxisses. AEstimat genus, admiratur mores, suspicit verecundiam; et his omnibus te dignum confitetur. Hoc profecto fuit, in unâ muliere virtutes sibi omnes et suavitates jungere, cum foenore funus habere. Agnosce; propitivm numen fuit; cum lacrymis

et luctu squalleres, gaudia dolor instauravit. Ut omnia dicam, tua jam HIPPOLVTA est, ut LAURA fuit; tua, annuli pignore, talami foedere, rerum ac votorum communione. Venit vidua ad viduum, et eâ aetate, quâ abierat, quae te viduum fecit. Venit vidua, et tamen sponsa; matura, et pulchra; nobilis, et casta; dotata, et modesta. Sive corporis dotes respicias, sive animi, sive etiam fortunae, amorem tuum, et thorum meretur. Quid multa? venit ad nuptias, quia ad MONTORFANUM veniebat; qui cum totus virtutem spiraret, suo docere exemplo potuit, quid uxori esset tribuendum. Fruere nunc igitur felicitate tuâ, et te maritum rursus cogita: fruere HIPPOLYTA tuâ; ut quam sis felix, intelligas. Illa tibi regula et gubernaculum domûs, fama familiae, fortunarum custodia: illa vita tibi, illa anima, illa anima, illa voluptas erit. Voluptas, non juvenili oestro lasciviens, sed robustâ amoenitate ludens; suavior etiam, quia compositâ naturae temperie coercenda. Ad summam; habes agrum, quem colas; et ut nova fortassis liberorum spes deficiat, infoecundus amor non erit. Respice quos LAURA dedit tibi: quia tuos tanquam ex se natos HIPPOLYTA complectetur. Illi pariter, quasi novercae ignorent nomen, matrem appellabunt, quam tu conjugem; ostensuri, se nihil novis nuptiis amisisse. Ita te, illam, illos salvere jubeo, et diu felices esse. Lovan. in Arce, IV. Kal. Octob. oo. ICC. XXIV.

EPISTOLA LXXVII Vienuam Austriae. CORNELIO CURTIO, Augustiniano, V. C.

TAnti silentium tuum erat, ut tam facunde scriberes. Id enim profecto fuit, non silere. Amor tanquam clausus ac detentus, vehementius erupit. Atque ego unâ hac in Epistolâ vidi, quantum non unâ potuerat transcribi. Etiam laudes vidi, sed nimias, et quarum sub onere modestia mea vacillat. Vidi, ut rem dicam, quam suaviter amor peccet; et quam non modo ingeniosus, sed officiosus sit, ne peccare videatur. Sed hoc exemplo non me indignum suo quoque affectu BALTHASAR TILESIUS censuit; ille quam doctus, tam humanus; quia ut fidem tuis verbis haberet, satis arbitratus est, a Curtio Puteanum amari: vel satis, Curtium a Puteano. Nimirum voluit utrique esse, quod uni est. Et quomodo? ut amore utriusque nostrûm suum accenderet, de Lumine nominis sui scintillam in nostrum derivaret. Ergo non poterit obscura amicitia nostra esse: a TILESIO illustratur. Haec ad Te, tanquam ad illum scribo. Vale. Lovan. in Arce, V. Eid. Octob. oo. ICC. XXIV.

EPISTOLA LXXVIII. Bruxellam. P. HYACINTHO CASALENSI, Capucino.

LItteras tuas nisi elegantias appellem, calamum nisi amorem, rudis et pene lapis fim. Sed permite quaeso, ut has elegantias aestimem, hunc amorem venerer, et me totum profitear tibi, imo Ordini tuo, obstrictum esse. Voluisti juvenem, quem commendavi, tuum esse, quia meus erat, et affectu meo dignus; et hoc beneficium est: voluisti litteris tuis, mero melle scriptis, commendationem meam aestimare; et hic honor est. Si recte calculum pono, tam felix sum, quam audax fui: quippe quantum petii, subito, et tanquam non peterem, impetravi. Quid igitur? ut videas me jam tuum esse, pignus mei habes: si nec hoc satis, me habes, sacrae facundiae tuae, pietatis, doctrinae, humanitatis verum cultorem: cultorem Ordinis, in quo quor virtutes, tot HYACINTHI sunt, quot Viri, tot flores, aut gemmae. Si te florem, te gemmam; litteras autem tuas nonnisi elegantias appello. Vale. Lov. in Arce, XVIII. Kal. Septemb. oo. ICC. XXIV.

EPISTOLA LXXIX. Bruxellam. VLADISLAO, Poloniae Principi, nunc Regi.

UBi pietas relucet, reliquae ornamenta virtutes accipiunt, sive belli, sive pacis. Ostendunt,

victoriae tuae te pium semper fuisse: viribus Fortunae majores sunt. Pax ipsa fortiter armis parta, pietati vacat. Iter hoc ipsum in Provincias Belgicas susceptum, Religionem nonne spirat? Prima cura fuit, templum et imaginem VIRGINIS [gap: Greek word(s)] in Aspero-colle visere, hinc ad Serenissimam Principem nostram ire. Haud dubie, ut suave fuit, DIVAM in Miraculorum loco venerari: ita erit, MIRACULA ipsa in reliquo itinere legere; praesentem, ut ita dicam, DIVAM habere Ea mitto igitur, sed Novissima, et jussu Serenissimae EUGENIAE a me nuper conscripta. Dabit DEUS, dabit DIVA, ut, quemadmodum Orbem paene universum victoriarum famâ implevisti; ita coelo victorias pietate inscribas. Dabit, ut, quemadmodum arma, ita aliquando sceptra non unius Regni felicissime geras. Vale, et me inter cultores Virtutum tuarum admitte. Lovan. in Arce Regiâ. Eidib. Septemb. oo. ICC. XXIV.

EPISTOLA LXXX. Insulas. ONESIMO MONTIO, Capucinorum in Provinciâ Gallo-Belgica Praefecto.

SI Puteani fortassis nomen isthuc fama tulit, aliquo haec loco commendatio erit. Juvenis iste, patriâ Hanno, parentibus bonis et piis natus, hoc egit semper, ut bonus ipse ac pius esset. Litteris operam dedit, Philosophiam Lovanii didicit, ac deinde in domo meâ biennio vixit, tam sedulus compositusque, ut amari meruerit.

Omnis interim cogitatio ejus fuit, e meo contubernio, in sanctissimum coetum vestrum transire, Deum rigido vitae instituto colere, alias mortalium curas a se abdicare. Impius sim, nisi, tam pio desiderio faveam. Patior a me discedere, quem retinere velim: et cupio vestrum esse, quem meum semper appellabo. Rogo igitur, ut benigno eum affectu excipias, votique compotem reddas. Sine morâ admitti, praecipua beneficii pars erit; sed talis ille, ut mox admitti mereatur. Vale. Lov. in Arce. Prid. Non. Sextil. oo. ICC. XXIV.

EPISTOLA LXXXI. Mediolanum. FREDERICO Cardinali BORROMAEO, Archiepiscopo Mediolanensi.

DE Litteris et elegantiis nuper egi, et adhuc ago. Sed ô saeculum! quando corrigendum? Omnis nostra in URBANO spes est, qui utinam tuis quoque consiliis excitetur! Laborant plures hodie Academiae, quia nudas, et sine cultu disciplinas tradunt. Jurisconsultum Graecâ et Romanâ historiâ velim instructum esse: Medicum et Philosophum, a Graecis fontibus ordiri: Theologum Hebraeorum quoque Litteris deditum. Nunc ad majestatem scientiarum properant adolescentes plerique, rudi adhuc infantiâ impediti: et qui horride loquendo candorem Latinitatis violant, pulchrum putant, contemnere quicquid pulchrum est. Hiulca gens! et hi tamen in cathedris mox alibi triumphant, utiles scilicet reipublicae, si neminem finant elegantem esse. Sed nolo plura. Hic iste

alio profecto animo est: quia Litteras amat, te veneratur; quia Elegantias sequitur, Romam se confert. Aliquo me etiam loco habet, quia pro Litteris et Elegantiis soleo loqui. Vale, et me amore tuo bea. Lov. Eid. Sept. oo. ICC. XXIV.

EPISTOLA LXXXII. Lugdunum Bat. DANIELI HEINSIO, Equiti, Viro vere Magno.

MAjor profecto Virtus tua est et Doctrina, quam ut paucarum regionum amore terminetur. Evolat ingenii divina vis, et velut flamma animos etiam Principum ubique corripit. Parum adhuc est, quod Suecorum Rex, quod Respublica Venetorum fecit: a Summo Italiae Principe, Pontifice Maximo, URBANO VIII. aestimaris. Id autem tanto majus est, quanto ille ingenii et Litterarum felicitate omnem Fortunae magnitudinem superat. Summum esse, quam doctissimum, minus est: ac nescio, an parem huic nostro retro saecula Pontificem dederint. Poemata ejus an vidisti? tunnus es, qui judicare de pretio potes. De FRANCISCO Cardinali BARBERINO, fratris ejus filio, quid dicam? amor et delicium saeculi appellandus est: sed quanto, bone Deus, ille in te affectu fertur! Praesentem cupit, Civena Italiae optat, et in Romanorum Urbe magnum ac felicem esse: quem ut audias, Illustrissimum Archiepiscopum Patranum et Nuncium in his Provinciis Apostolicum audies: Virum (ut breviter, et vere eum laudem) aevo nostro majorem.

Sane mecum egit, ut ad te scriberem, cum vel ultro calamus prosiliret; et ire hominem istum voluit, ut scires, serio haec omnia et magno affectu tractari. Si adsis, Nobilissime HEINSI, fatereris ipsam in hoc Antistite Virtutem et Humanitatem coli posse; dignissimum esse, quem pari affectu veneremur. Quia Equestri dignitate a Veneris ornatus es, jam aliena Italia non videtur. Quid si igitur de eâ lustrandâ cogites? quid si experiaris, an in illâ hominum luce eminere decorum sit? Romam ire, novum non est, manere, facilius erit, si divina omnia et humana expenderis. BARCLAJUS ivit nuper, et mansit: ivit CLUERIUS, et manere potuit: tu quia Litterarum caussa vocaris, efficies in Dominâ Urbe, ut in reliquo Orbe ingenii cultus augeatur. Cogita, ut haec omnia fiunt, a Deo te vocari: cogita ad magna te vocari, et ad ea, quae aliis non facile offeruntur. Quae nunc impedimenta dices, fortassis nulla, aut minora invenies, si in animum induces proficisci. Sumptus omnes itineris Illustrissimus Nuncius liberalissime pollicetur: tum, si mansio placebit, Fortunas, quae has tuas omnes superent. Plura jam non scribo, et satis erat affectum Summi Pontificis, Cardinalis BARBERINI, et Nuncii Apostolici insinuare; ego, quemadmodum incredibili te amore prosequor, silere hîc sane non potui. Cum de te agitur, de Litterarum felicitate agitur. Aliquis et esse ego incipiam, si in honoris culmine te constitutum venerabor. Poterit, si tu familiaris BARBERINO eris, barbarie saeculum liberari. Sic tuas tibi jam voces reddo. In solo prope unius tui capite Virtutis ac Eruditionis incolumitatem tempestate nostra verti Vale, et an me ames ostende. Lovanii, in Arce, Eidib. Septemb. oo. ICC. XXIV.

EPISTOLA LXXXIII. Vesontionem. PHILIPPO CHIFFLETIO Suo.

SUave omnino fuit, litteras tuas videre; suavius erit, teipsum. Ego jam nisi scribam, non tantum negligens, sed paene inhumanus videar. Ab illo profecto tempore, quo et Doctrinam tuam, et Pietatem lucere in Sacro Oratorio suo Serenissimus Princeps voluit, te praesentem putavi; nec scripsi: postquam in plures mora menses protracta est, silentii mei errorem intellexi. Diluat amor quicquid peccatum, ego, ubi veneris, ostendam, amorem nequaquam refrixisse. Nunc post tot amicos, et ego novum istud munus Virtuti tuae gratulor. Assumi debebas, cum non peteres, ut meruisse viderere, quod temporis tantum caussa dilatum erat. Ergo absens voti compos factus es, ut nihil cuiquam deberes: et aliquid tamen litteris meis tribuis, ut cum maxime ames, honoris quoque radium in me derives. Haec benignitas tua est: minorem te facis, ut amicum evehas. Surgam igitur, et cum te sequor, majorem semper agnoscam. Vale. Lov. in Arce, Postrid. Eid. Septemb. oo. ICC. XXIV.

EPISTOLA LXXXIV. Lovanii. FERDINANDO SPOELBERGIO, Equiti, Toparchae Lovenjoulo.

GEnus alii tuum fortunas, et quae praeterea in oculos incurrunt hominum; ego ingenium, virtutes, et quae proprie tua sunt suspicio: illa, inquam, non peritura. A te adfers profecto quod illustrare et genus, et fortunas potest, animum doctrinâ et sapientiâ cultum. Hinc et in litteris curiosus es: intelligis enim doctrinae et sapientiae lumen a Litteris esse. Utinam vero tuo istoc exemplo se pleraque Nobilitas erigeret! imo utinam, quae in studiis alitur juventus! Nunc feri et ferrei quorumdam mores sunt: solida omnis et vetus disciplinae ratio exulat. Hoc agimus paullatim homines simus, quia ab humanitatis studiis longius longinsque recedimus. Placet, ut omnia dicam, barbaries, placent artes lucro manciparae, et quae ad barbariem ducunt. Adolescens ille, de quo heri, si aliter animatus est, imo ut aliter animetur, ad me veniat: gratus erit, quia te commendante veniet. Adagium, quod quod explicari voluisti, expendo: sed hîc neque Ithaco, neque Psittaco locus est. Scite tamen Ithacum in Psittacum mures, ut avis inveniatur. Aut fallor, aut Vetus illud respexit Epistolae auctor. [gap: Greek word(s)] : Non alit unum arbustum duos erithacos. Videndus Diogenianus, imo Suidas.

Atque hic [gap: Greek word(s)] quoque explicat: [gap: Greek word(s)] . Est autem erithacus avis solitaria, et seorsim degens. Naturam apud Aristotelem videas, lib. IX. De Historiâ animal. cap. XLIX. [gap: Greek word(s)] : Mutantur invicem erithaci, qui phoenicuri dicti. Quippe erithacus hiberno tempore est, phoenicurus aestivo. Aristotelem expressit Plinius, lib. X. cap. XXIX. Nam formam simul coloremque haec avis mutat: erithacus hieme, phoenicurus aestate. Quis autem hic color? ruber, et sic [gap: Greek word(s)] non [gap: Greek word(s)] erit. Deinde puniceus, quasi puniceam caudam gerens. Gaza Aristotelis locum vertens, etiam a colore rubeculam illam hibernam, et ruticillam illam aestivam vocat. Erasmus hujus paroemiae meminit, Chiliade II. Cent. II. sed Zenodoto adscribit. Explicatio manifesta est, et frequentem habet usum, sive sacra, sive profana intueamur. Quid enim? plures erythaci non unum alibi arbustum, sed unam arborem occupant; unum cadaver plures vultures. Si recte calculum ponas, oppidum quodcumque arbustum, munus quodcumque arbustum. Quando duo in eodem oppido rectores, duo in eodem domicilio domini, duo in eodem munere administri ali debent. An huc alluserit Aristophanes, pro eruditione et prudentiâ tuâ judica.

Sed erythacos malo, quam fures; aves, quam homines nominare, quoties accusandi sunt.

Salve Nobilissime Vir, me et bona studia amare perge. In Arce, IV. Non. Octob. oo. ICC. XXIV.

EPISTOLA LXXXV. Binchium. PHILIPPO DEPPAEO Suo.

ABiisse non videris, qui sic scribis, non amice tantum, sed eleganter. Amor te elegantem facit; amorem rursus elegantia stimulat: ut prorsus videaris mihi, quantum litteris et eruditioni tribuis, in laudem meam conferre. Scin' quomodo? ad te redit, quicquid tam amice, et eleganter a te scriptum est: et ipse interim gemino quasi lumine quodam circumfundor. Crede, mi DEPPAEE, minus est, scire litteras, quam propagare. Tanquam a me obscurus, tum domum inclarescere videor, cum melioris doctrinae igniculos in animis aliorum, sed naturae quodam genio surgentibus, accendo. Multum plerique terrae, et faecis habent, incalescere nequeunt: paucos coelesti aurâ imbutos videas, et innato honesti fervore agi. Inter paucos te tibi tuisque gratulor, qui benigno quodam astro temperatam indolem vindicare Virtuti voluisti. Bone Deus, quam facile accensus es, quam avide se generosus animus tuus monitis ac praeceptis meis laxavit! Unum tibi studium fuit, formare mentem, et simul linguam; cultissimis moribus stili elegantiam sociare. Gaude; fructum video: paucis mensibus consequutus es, quod dispendio annorum multi quaerunt, nec inveniunt. Atque id tuae universum industriae imo naturae debes; quam

si direxi, munere amici fructus sum. Ecce amicum me dico; et hoc satis, ut intelligas, solo inter nos affectu omnem officiorum obligationem claudi. Sed et amicum dico, et adesse rursus cupio. Veni, fruamur Musis, jungamus studia.

Non equidem hoc dubites, amborum foedera certo
Consentire Dies, et ab uno sidere duci.

Taciti Annales explicare publice coepi: tanti putes, Lovanii, et cum PUTEANO adhuc morari. Vale, in Arce XIII. Kal. Novemb. oo. ICC. XXIV. Quod paene praeterieram, Tuus te PHILIPPUS ANDREAS salvere jubet: ego, uxor, liberi optimam prudentissimamque Matrem tuam, et Fratrem. De publicis non dico, in eodem enim statu adhuc sunt. Hostis tamen ante dies pauculos Arcem Antverpiensem noctu, sed irrito stratagemate, tentavit. Iterum vale.

EPISTOLA LXXXVI. Mediolanum. AGAPETO CENTURIONI, V. N.

NOn possunt nisi thesauri ab illo THESAURO promi: sed et MASCARDUS merus mihi thesaurus est. Quam libenter vidi utrumque hunc librum, tam difficulter censeo. Laudo profecto, quicquid legi, et Italiae gratulor, quae veteris aevi lumen his scintillis renovat. Ut scias vero in munusculis istis et pretium et

pondus esse, praestantissimum cimeliorum meorum locum occupabunt. Breviter (et jam dixi) Thesauros accepi: sed a te accepi; Tu mihi THESAURUS, tu MASCARDVS es, qui sic scribis: jure [gap: Greek word(s)] , qui sic [gap: Greek word(s)] , id est, amas. Ama semper: hoc erit thesauros semper mittere: scribe quoque, magna haec amoris pars erit. Lovan. in Arce, XVII. Kal. Decemb. oo. ICC. XXIV.

EPISTOLA LXXXVII. ISABELLAE CLARAE EUGENIAE, Hispaniarum infanti.

PRaeturam Ruraemondensem, Serenissima Princeps, tanquam ipse administratus sim, fratri meo MATTHIAE PUTEANO peto. Alii alia; ego integritatem Justitiae, sedulitatem, industriam, probitatem, denique incorruptum de Rege bene merendi studium offero. His muneribus niti apud Serenitatem tuam petitio nostra audet: hac etiam fiduciâ spero petitioni nostrae locum fore: quae si minus offerat, PUTEANORUM non sit: ut praestet quantum offert, partim a majorum exemplo, qui Praeturas Consulatusque cum laude gessêre, magis etiam ab ipso Virtutis conatu exigemus. Ita vale, Serenissima Domina, vive fave.

EPISTOLA LXXXVIII. Bruxellam. MICHAELIFORTIO, Suo.

NIhil a me humani alienum esse, morbo experior. Jaceo ecce languoris nube involutus, et totam naturae inconstantiam inbecillo corpore repraesento. Mentem excipe, sepultus sum. Haec diviniore se interdum naturâ erigens, serena templa percurrit: sed quid nisi ut sic magis etiam intelligam, serenum me non esse. Hoc est aegrotare, mi FORTI, naturae obnoxium esse; imo hoc est vivere, mi FORTI, miseriam identidem delibare. In partem igitur remedii, imo solatii venit, ferre quicquid vis et manus altior imponit. Sed ad rem. Negotium tuum, etiam aegrotanti mihi curae erit. An amplius? tanquam meum; quia tuum est. Veniet igitur cras vel perendie JUSTUS CAECILIUS meus, et vices simul meas egregie explebit. Confide: Votis aderit Deus, et pigritiam deliberantis semper Fortunae emendabit. Vale. Haec dictabam e lectulo. Lovanii, in Arce, V. Kal. Januarias, oo. ICC. XXIV.

EPISTOLA LXXXIX. LOLLIO TILIANO, Dipnosophistae.

DOmi et in lectulo decumbo, foris et in convivio vapulo. In lecto, an in convivio morbus est? Sed tibi si vitium a naturâ convicium

est, et amas [gap: Greek word(s)] , argumentum alibi quaere, ne sterilitate deficiat. Nunc interim vide, an philosophi munus sit, male de eo loqui, qui bene tibi fecit: meum erit, bene tibi facere, licet male loquaris. Vale.

EPISTOLA XC. Bruxellam. JUSTO CAECILIO PUTEANO, Filio suo Primogenito.

NUnc etiam scribo imo dicto, a DORMALIO nostro interpellatus Juvenis hic, quem vides, difficultatem Uxoriam habet, de quâ alias, atque etiam ad SLINGELANTIUM, aureae mentis virum, scripsi. Frustra rem expono. Ebrio fecit concubitu nuptias, non nuptias; et nunc velit sacro Matrimonio suam esse, quam impedimenta cognationis retinent. Collegit quantum potuit pecuniae, ut conubium impetret, ut ducat, quam majori flagitio nunc deserat, vitiatam. Collegit, inquam, pauxillum pecuniae: haec ut in redemptionem erroris admittantur, supplex petit. Tu vide, quid SLINGELANTIUS possit, quid Ecclesiae jura permittant. Si indulgentiae locus est, non sine pietate venia erit. Vide quaeso: hoc etiam molestiae adjungendum erat, quasi satis in rebus nostris negotii non esset. Has tu absolve, quantum potes, et salve. Sed Arschotana omnino tibi salutanda est. Vale. Lovan. in Arce, Prid. Kal. Jan. oo. ICC. XXV.

EPISTOLA XCI. Antverpiam. JACOBO ROLANTIO, V. Reepublicae nato. In Supremâ Curiâ Consiliario Regis.

[gap: Greek word(s)] . Plura dicam? Verba nolo: phalerata, et in speciem blandientia odi, quae etiam non amici proferunt, ut amici videantur: pura, et pauca et PUTEANI pectore, tanquam Candoris fonte exspectes, O verum igitur gaudium meum! quia meritissimo te evectum omnes judicant. Et hactenus quidem deliberavit fortuna, quia caeca fuit: oculos accipiet, suam ipsamet pigritiam deinceps accusatura. Animus ille tuus, semper erectus, quia rectus, et bene sibi conscius, vinci non potuit. Sic non cessisse malis, majoris intium gloriae fuit. Malo per aspera, quam amoena ascendere: meruisse, quam accipere majus est. Sed Virtus tua ideo pressa aut repressa videre possit, ut felicius atque laudabilius exsurgeret. Bonum factum: in Supremâ Belgicae Curiâ Latum clavum indues; et ut sciant omnes quâ doctrinâ, probitate, prudentiâ, hucusque fueris, novo honore resplendebis. Habes gaudium meum: vin' et augurium? Majora video fastigia rerum: graudus hic, non quies est; tantumque promovebitur publica salus, et utilitas Regia, quamtum in te evehendo Benignitas Principis favoris collocabit. Sic [gap: Greek word(s)] pergam; et tuo affectu felix, imo facundus ero, qui meum satis jam non exprimo. Vale. Lovan. in Arce, V. Kal. Febr. oo. ICC. XXV.

EPISTOLA XCII. Bruxellam. ENGELBERTO MASIO, Equiti, Consilii Sanctioris Praesidi.

MEum sepono negotium, et fratris ago, quod magis jam meum est, quia publicum, et simul privatum. Praetura Ruraemondensis est: munus egregium, si dignitatem spectes; mediocre, si utilitatem. Huic aptum ego fratrem hunc meum MATTHIAM PUTEANUM censui, imo Serenissimae Principi commendavi. Tanta ejus benignitas fuit, ut, neglectis aliis, petitioni nostrae annuerit, Puteani nomen in totâ quoque familiâ aestimans. Quid etiam? nihil a nobis impendi voluit, cum plerique competitorum grandes satis summas obtulissent. Reliquum nunc est, ut tam insignis publicusque Principis favor tuo quoque affectu stabiliatur. Quicquid illa dedit, tuo nihilominus adepti suffragio videbimur, si sigillum impetramus: a te petiisse quoque, quod sic accipiemus. Concedat humanitas tua, quod negare severitas possit. Sed haec cum nemini gravis fuerit: nos certe, qui a te pendemus maxime, an affliget? Indulge, quaeso, aliquid jam fortunae nostrae, quae nostra erit, si amari a te videamur. Non sine gravi sumptu, et rerum suarum damno frater Bruxellae haeret: non sine damno publico Praetura ista hactenus vacat. Omnibus modis mora removenda est. Rogo igitur obtestorque, ut sigillum dones: hoc enim erit,

Praeturam dare. Sigillum quo voluntatem confirmes Principis, tuam exprimas. Sigillum, quod non beneficium modo, sed medicamentum erit. Morbo enim, quo adhuc detineor, liberandus, novum animi et corporis vigorem capiam. Vale. Lov. in Arce, Nonis Febr. oo. ICC. XXV.

EPISTOLA XCIII. Duacum. P. AUGUSTINO COISSARIO, Capucino.

QUod ultimum et difficillimum est, facillime, ut spero, impetrabo. Admissione vestrum fecistis juvenem, quem commendâram: facietis vestitu, ne frustra commendârim. Non jam pro meo, sed pro vestro loquor: admissus est. Ille vero quamdiu extra Monaste rium aget, extra se quodammodo aget; quia pio et constanti desiderio fixum apud vos animum habet. Siquid preces meae possunt, ecce eas interpono: et ut amplius debeam, majus censebo beneficium, vestiri, quam admitti. Nolo plura: ipse se commendat, dignus peculiari favore; quia secum adfert quicquid in bonâ, facili, piâ indole laudari potest. Sed quid ea repeto, propter quae admissus est? Indicet vestis, propter haec admissum esse. Vale. Lovan. in Arce, VII. Eid. April. oo. ICC. XXV.

EPISTOLA XCIV. Bruxellam. PETRO ROSAE, Belgarum Delicio, Consiliario in Curiâ Sanctiori Regio.

PErmitte vero, ut peculiari cultu benignitatis tuae opem implorem. Jam instar omnium unus mihi eris, ne frustra scripserim. Unus eris, quem ut Amicum privatim; ita Patronum publice audebo appellare. Ut multa faciam verba, aegritudo non permittit. Adest ecce filius meus JUSTUS CAECILIUS PUTEANUS, quem ut audias rogo, et ut ad sermonis aliquam familiaritatem admittas. Daturus simul est, nisi jam dederit, novam et septimam Centuriam, genus, inquam, scriptionis familiare: quo tu maxime excellis. sequentur plures, et majori luce, quia tuum ex intervallo nomen exhibebunt. Cum Typographo tamen mihi negotium est, semper tardo, licet alis jam instructo; qui nec Bivio meo, nec Irruptionibus Barbarorum manum hucusque admovit. Ubique remorae sunt, et meum quoque impetum morbus, jam quasi familiaris, retardat. Ecce de privatis scribo, quia publica videntur fluctuare. Sed quod dicere coeperam, et quod publicum est privatum est, commendare Prudentiae tuae andeo; ut fratrem meum MATTHIAM in Praefecturâ, malo exemplo suspensâ: et Venlonenses e commercio tot saeculorum propemodum ejectos, juves. Quemadmodum fratris negotium, prorsus meum est; ita et Urbis: sed curam curae, crucem cruci

additam existima. Iniquos Ruraemondenses esse, et perverso affectu agi, res ipsa loquitur: sed tua auctoritas, quia iniquis omnibus gravis est fratrem, et Urbem eriget. illi Praeturam, huic commercium vindicabit. Ita vale, Amplissime Vit, et ut me ames, fratrem Urbemque mecum ama. Lovan. in Arce, IX. Kal. Majas. oo. ICC. XXV.

EPISTOLA XCV. Bruxellam. PETRO PECQVIO, Equiti, Brabantiae Cancellario.

COnjice, quaeso, benigniores in hunc virum oculos: virum magnum et eximium, si animo magis, quam fortunâ homines censendi sunt. Sed fortassis jam peregrinum nomen non sit, quod pro elogio soleo usurpare. Hic ille GODEFRIDUS WENDELINUS est, ille ingenii miraculo in tantum praetergressus naturae ordinem, ut nihil quodammodo in artibus omnibus scientiisque videatur ignorare. Linguarum peritia, elegantiarum copia, rerum soliditas inter minima laudum sunt. Probus, pius, et omnino Deo plenus est, qui unus quid coelum, et in coelo esset intelligere potuit. Nolo commendare, quem amare velis: commendo tamen, quem aeque ac meipsum amo. Non me affectu meo decipi, tuus dicet: ubi noveris Virum, laetaberis a me commendatum esse. Vale. Lovanii, in Arce, VII. Eid. Quinctil. oo. ICC. XXV.

EPISTOLA XCVI. Mediolanum. RAPHAELI MONTORFANO Suo.

IN novâ etiam hac aerumnâ consolatiunculam admitte. A luctu ad gaudium, a gaudio ad luctum redis. ut nihil prorsus in rebus omnibus firmum aut stabile scias. Amiseras LAURAM, et quid esset dolor, sentire poteras: amisisti HIPPOLYTAM, et quia iterum jam lacrymae fluunt, minus amarae erunt. Aliquid hîc etiam consuetudo potest. In solatium tibi datam a Deo HIPPOLYTAM crede, ut nimium LAURAE desiderium mitigares. Jam tranquillus eras, jam nova voluptas animum sedaverat; et solatium cessare Deus voluit. Ad te igitur revertere, imo ad LAURAM tuam. Hanc luge, et ante LAURAM fuisse HIPPOLYTAM cogita. Si in vertes dolorem, minues; imo si confundes, superabis Adde filiam, nuper elatam; et ne totum te HIPPOLYTA rapiat, scire debes, te non unius esse. Quid? te jam nullius esse, ut tuus sis, et affectum omnem temperes. An tu solus, qui duarum uxorum funera spectasti? Prior monuit, quae conditio alterius esset; utraque monuit, a thalamo tandem ad tumulum eundum esse, a marito ad Deum. Hic unus est, qui ut summus, ita regit omnia, et providentiae suae tabulis inscripta mortalium fata habet. Vis tu dolore nimio in Deum insurgere? vis tu naturae necessitati conditionem tuam eximere? Dies nocti cedit, vita morti. Ut quisque natus, contrahere vitae

spatium incipit, et paullatim extingui. Tu, mi MONTORFANE, ut facilius mortem HIPPOLYTAE, jam non tuae, feras, cogita te quoque moriturum; imo ut scias a dolore recedendum esse, te adhuc tibi et liberis victurum. Sic voveo. Lovan. Nonis Septemb. oo. ICC. XXV.

EPISTOLA XCVII. JOANNI FRANCISCO SLINGELANTIO, V. N. et Amico.

DEdit Illustrissimus Antistes munus tibi, quod sciebat se merenti dare: accepisti vero quod pulcherrimum et honestissimum existimo. Hoc jam pignore velut junctus es, ut scias disjungi te non posse. Sed illi junctus, cujus ad majora rerum fastigia divina Virtus surgit; et cujus te lumen illustriorem quoque faciet. Confide, persevera, et omni industria ac vigilantia Spartam tuam orna, quam veluti scholam reperies, stili et prudentiae palaestram. Mihi olim quia talis non obtigit conditio, privatis fere rebus eloquentiam clausi, et majori famâ, quam Fortunâ, ingenium extuli; officia magis, quam negotia tractans. Haec nunc tua erunt, tuo calamo, sed Latino explicanda. Tuo et sic felici; ut vel hinc felicem recenseas. Cogita, mi SLINGELANTI, Viro et Antistiti Magno te a secretis esse, Magno, et pariter benigno: cogita ab eo te amari, cui vel notum esse pulchrum est. Sed haec uberiorem epistolam, et otiosam postulant: nunc autem alio distrahor. Vale, et hoc age semper, ut in te quoque Puteanum tuum Illustrissimus Antistes amet, qui te meâ caussa coepit. Lovanii, in Arce, VI. Eid. Sextil. oo. ICC. XXV.

EPISTOLA XCVIII. DIDACO SARMIENTO D'ACUNA, Comiti de Gondemar, Legato Regio.

ANtea fortassis, ut Excellentiae tuae innocens innotescerem, infelix esse debui: nunc ut felix sim, et famam stabiliam, calamo interprete, me audebo familiarius insinuare. Scribo igitur, et magno me voto mancipatum scribo, ut si ingenii mei obsequium gloria tua admittat, incipiam propius etiam Regi meo placere. Historiae Insubricae libros, qui Irruptiones Barbarorum in Italiam continent, in lucem editurus sum. Dedicatio quia ad Regem est, tuo se gestit judicio submittere, Sacrae Majestatis radios facilius toleratura, si tuos sustinuerit. Nimirum tuo Sidere viam ad Solem molior: tuis oculis si Don ingrata erit haec scriptio, salvo pudore ad Regem perget. Adjungo Miracula, sed Divae, quam tu maxime colis: et, ut omnes Virtutes tuas venerer, initium a Pietate sumo. Vale.

EPISTOLA XCIX. Bruxellam. JOANNI PONTANO, Consiliario Regio.

UT Fax illa mea Barbarici temporis in oculos hominum veniat, Regiisque inprmis Senatoribus placeat, allaboro. Libri pretium et fatum dependêre a Praefatione solet: quae hîc quidem, ut Regi scripta, parva est; ut a me, magna

satis, qui in his talibus amo laconissare. Amabo judicium tuum, si tanti scriptiunculam istam facies, ut castiges: si tanti me, ut amicum putes munus, castigare. De Captivo illo quaerebam, quid spei esset? Si manifestum crimen est, nolim equidem pro turpitudine loqui: si innocentia ambigua, Clementiae scio locum fore. Pars Justitiae est, tristi morâ caussae calamitatem non producere. Tam sonti, quam insonti carcer gravis, cum diuturnior: et semel subire poenam reus mavult, quam semper metuere. Ego quidem, speret ille an metuat, prorsus nescio: sed an sperandum, an metuendum sit, scire hac conditione velim, ne in arcana Justitiae peccem. Quid ad te, inquies, haec scabies? Nihil profecto: sed amici caussa scribo, cui aliquid apud captivum nummorum reliquum est: periturum, nisi tempestive exigatur. Vale. Lovan. in Arce, Prid. Non. Sextil. oo. ICC. XXV.

EPISTOLA C. CHRISTOPHORO BENAVENTIO ET BENAVIDIO, Legato Regio.

LItterae mihi tuae, velut post nubem noctemque emicantes Solis radii. Sed jam sentio, etiam e longinquo illum lucere. Humanitas tua bene aliquando de me merita, cessare non potest: et quemadmodum magnis antea, semperque victuris beneficiis obflrictus fui: ita nunc Epistolaris Benignitas vinculum vinculo addit. Me quidem varii hactenus ac diuturni morbi a calami officio removerunt, non omnino miserum; quia vel inter dolores mittere ad te

cogitationes potui. Sane non minus affectu, quam febri calebam. Nunc rediisse cum Hygeiâ in gratiam videor: felicior etiam, quia tuam non amisi. Si optio detur, equidem aegrotare malim, quam a BENAVIDIO non amari. Rogo igitur ut extendere benevolentiam velis, et ne tardior mihi constantiae tuae virtus sit, quam facilitatis fuit. Hac fiduciâ, quemadmodum semel placere coepi, operam daturus sum, ne unquam displiceam, Vale. Lovan. in Arce. Kal. Decemb. oo. ICC. XXV.

ERYCII PVTEANI EPISTOLARUM SELECTARUM APPARATUS MISCELLANEUS, ET NOVUS, IN QUO Praeter Officia familiaria, negotia, studia. CENTURIA TERTIA. [gap: illustration] AMSTELODAMI, Apud JODOCUM JANSSONIUM. M DC XLVI.

D. LAURENTIO RAMIREZ DE PRADO, STIRPE NOBILI, SPLENDORE EQUITI, DIGNITATE SENATORI, PRAEROGATIVA LEGATO.

LAURENTII RAMIREZ DE. PRADO ELOGIVM, a Viro Docto et Magno conscriptum.

AD. LAURENTIO RAMIREZ DE PRADO

Seneca Epist. LXXXIX.

EPISTOLA I. Bruxellam. ERYCIUS PUTEANUS BAMELRODIVS JOANNI VILLELAE, consilii Iudici Praesidi. S. D.

EPISTOLA II. Namurcum. MAXIMILIANO CRIBELLIO, Mediolanensi, V. Nobili.

EPISTOLA III. Bruxellam. CHRISTOPHORO CHAMBERLINO Suo.

EPISTOLA IV. Genuam. CAROLO COTTAE Suo.

EPISTOLA V. Antverpiam LUDOVICO CLARISSIO, Toparchae Dilbecano, Senatori Antverpiensi, nunc Praetori.

EPISROLA VI. FRANCISCO MONCADAE, Ossonae tum Comiti, Legato Regio,

EPISTOLA VII. Bruxellam. MARCO ANTONIO BONGRATIO.

EPISTOLA VIII. Antverpiam. BALTHARI MORETO PLANTINIANO, Typographo Celeberrimo.

EPISTOLA IX. Bruxellam. JOANNI REINSIO, Bibliopolae.

EPISTOLA X. PAULO ALBINIANO DE RAJAS, Soc. JESV.

EPISTOLA XI. Venlonam. JOANNI PUTEANO, Fratri suo.

EPISTOLA XII. Bruxellam. JOANNI WOVERIO, Sanctioris AErarii Assessore.

EPISTOLA XIII. Mediolanum. CAESARI COTTAE.

EPISTOLA XIV. Venlonam. PETRO MOUTIO J. C Vrbis Senatari.

EPISTOLA XV. Cameracum. FRANCISCO VANDER-BURCHIO, Archiepiscopo Cameracensi.

EPISTOLA XVI. Antverpiam. EMANUELI SUEYRO V. C. et Equiti.

EPISTOLA XVII. Bruxellam. JOANNI STUCKERO, Judici Castrensi.

EPISTOLA XVIII. Antverpiam. PETRO SCHOLIRIO, V. C.

EPISTOLA XIX. Bruxellam. P. PETRO WALLIO, Cartusiano.

EPISTOLA XX. Mediolanum. RAPHAELI MONTORFANO Suo.

EPISTOLA XXI. Lovanii. FRANCISCO A. S. VICTORE, V. N. et Equiti.

EPISTOLA XXII. Mediolanum. JOAN. BAPTISTAE SACCO, V. C. Senatui a Secretis.

EPISTOLA XXIII. Bruxellam. FREDERICO MARSELARIO, V. N. et Consuli.

EPISTOLA XXIV. Mantuam Carpentanorum. BALTHASARI DE ZUNIGA, Aulae Regiae Praefecto.

EPISTOLA XXV. Mediolanum. RAPHAELI MONTORFANO Suo.

EPISTOLA XXVI. Bruxellam. FERDINANDO DE BOISSCHOT, Equiti S. Jacobi, Brabantiae Cancellario.

EPISTOLA XXVII. Bruxellam. JOAN. FRANCISCO A BALNEO, Nuncio Apostolico.

EPISTOLA XXVIII. Antverpiam. JACOBO ROLANTIO, Civitatis Syndico.

EPISTOLA XXIX. Bruxellam. ALPHONSO CUEVIO, S. R. Ecclesiae Cardinali.

EPISTOLA XXX. Mechliniam. JOANNI BEMBDENO, penitus Suo.

EPISTOLA XXXI. Bruxellam. JOAN. WOVERIO V. A. Sanctioris AErarii Assessori.

EPISTOLA XXXII. Grollam. HERMANNO CAMPIO, Centurioni, Propinquo et Populari suo.

EPISTOLA XXXIII. Bruxellam. JOANNI COCKAERTIO, Sanctioris AErarii Assessori.

EPISTOLA XXXIV. Mediolanum. LUDOVICO SEPTALIO, V. C.

EPISTOLA XXXV. Mediolanum. FREDERICO CARDINALI BORROMAEO, Archiepiscopo Mediolanensi.

EPISTOLA XXXVI. Bruxellam. JOANNI GARCIAE PAZIO.

EPISTOLA XXXVII. Romam URBANO VIII. PONTIFICI OPT. MAX.

EPISTOLA XXXVIII. Romam. EIDEM.

EPISTOLA XXXIX. Patavium. LAURENTIO PIGNORIO, V. C.

EPISTOLA XL. Bruxellam. ALPHONSO CUEVIO, S. R. Ecclesiae Cardinali.

EPISTOLA XLI. EIDEM.

EPISTOLA XLII. Mediolanum. JOANNI BAPTISTAE SACCO, V. C. Senatui a Secretis.

EPISTOLA XLIII. Bruxellam. PETRO ROSAE, Equiti, Sanctioris Consilii Praesidi.

EPISTOLA XLIV. Mechliniam. JOANNI BEMBDENO Suo, Medico Regio.

EPISTOLA XLV. Bruxellam. THEODORO VANLONIO, Amico Intimo, ingenio et arte pingendi Celeberriano.

EPISTOLA XLVI. Percam. FREDERICO MARSELARIO, V. N. et Amico.

EPISTOLA XLVII. Bruxellam. JUSTO CAECILIO PUTEANO, Filio meo Primogenito.

EPISTOLA XLVIII. Mechliniam. JOANNI BEMDENO, V. C. Medico Regio, penitus suo.

EPISTOLA XLIX. Antverpiam. FRANCISCO SWERTIO, V. C.

EPISTOLA L. Romam. JOANNI BAPTISTAE LAURO, V. C. Pontifici Opt. Max. ab intimis cubiculis.

EPISTOLA LI. ALPHONSO CUEVIO, S. R. Ecclesiae Cardinali.

EPISTOLA LII. Bruxellam. JOANNI SLINGELANTIO Suo.

EPISTOLA LIII. Bruxellam. JO. JACOBO CHIFFLETIO, V. C.

EPISTOLA LIV. Betasios. GODEFRIDO WENDELINO, V. C. Magno Matheseos ornamento.

EPISTOLA LV. Bruxellam. FRANCISCO PAZIO. Archiatro Regio.

EPISTOLA LVI. CLAUDIO BALANCONIO, Archiepiscopo Caesareae.

EPISTOLA LVII. JUSTO CAECILIO PUTEANO, Filio meo Primogenito.

EPISTOLA LVIII. Londinum. LIBERTO TRENODICLAEO, V. N. et Amico.

EPISTOLA LIX. Augustam Carpentanorum. JOANNI WOVERIO, V. A.

EPISTOLA LX. Lugdunum Bat. JOANNI MEURSIO V. C.

EPISTOLA LXI. Augustam Carpentanorum. AEGIDIO RASYRIO.

EPISTOLA LXII. Romam. FRANCISCO BARBERINO S. R. Ecclesiae Cardinali.

EPISTOLA LXIII. Augustam Carpentanorum. MATTHAEO SANDERIO Suo.

EPISTOLA LXIV. Lugdunum Bat. DANIELI HEINSIO, Equiti, V. Incomparabili.

Epistola LXV. Augustam Carpentanorum. LUCAE TORRIO Suo. Comiti OLIVARESIO a Bibliothecâ.

Epistola LXVI. Ruraemondum. ARNOLDO DURENO, AErarii Regii Praefecto.

EPISTOLA LXVII. Namurcum. JOANNI DESPIENNESIO, Praeposito Namurcensi.

EPISTOLA LXVIII. Bruxellam. CAROLO SCRIBANIO, V. C. Societatis JESV.

EPISTOLA LXIX. Mediolanum. PETRO CANTONIO I. C.

EPISTOLA LXX. COSMO MARNEFFIO Suo. Augustiniano.

EPISTOLA LXXI. Mediolanum. FREDERICO CARDINALI BORROMAEO, Archiepiscopo Mediolanensi.

EPISTOLA LXXII. Grollam. RERMANNO CAMPIO, Centurioni, Propinquo et Populari suo.

EPISTOLA LXXIII. Bruxellam. ALPHONSO CUEVIO, S. R. Ecclesiae Cardinali.

EPISTOLA LXXIV. Lugdunum Bat. GERARDO JOANNI VOSSIO, V. C.

EPISTOLA LXXV. Patavium. FORTUNIO LICETO, V. C.