CAMENA Early Modern Latin Texts

NB: Greek words may not display properly on your browser (Sgreek Greek font installation required; see http://www.silvermnt.com/fonts.htm).

TERTIVS LIBELLVS Epistolarum H. EOBANI HESSI ET ALIORVM QVORVNDAM VIROrum, Autoritate, Virtute, Sapientia, Doctrinaque excellentium. EDITVS AVTORE IOACHIMO CAMERARIO PABEPERG. [gap: illustration] LIPSIAE ANNO M. D. LXI.

CAMERMEISTER

[gap: Greek word(s)].
[gap: Greek word(s)].
[gap: Greek word(s)].
[gap: Greek word(s)].
[gap: Greek word(s)].
[gap: Greek word(s)].

Cornicum triquetrae sunt haec insignia formae,
Est Camerariadum quae nota prisca domus,
Hic ubi adhuc Pabeperga suis stat nixa ruinis,
Caesareasque aegre, quassa tuetur opes.
Non turpis nota, non opibus quanquam inclita. nouit
Annis sed centum ter prope quam patria.
At tu Christe uoles quodcunque adiungere tempus,
Quaeso clientelae seruiat omne tuae.

EXIMIO MEDICO, PIETATE, SAPIENTIA, VIRTVTE PRAESTANTI IOANNI CRAtoni archiatro Caesareo V. CL. amico S. S. S. D.

DVM complent alij miseram dictamine chartam
Famoso, et maledicta libris inscribere gaudent:
Turba furens odijs, et amaris liuida fibris,
Impingensque nouas tibi sancta ecclesia plagas,
Sperataeque abigens pacis rabido ore quietem:
Mollia nos operae terimus facili ocia nostrae,
Vtque exili sic nullum laedente labore,
Scriptorum et uaga colligimus monumenta bonorum,
Quae prior edidit ingenijs melioribus aetas
Candida, culta pijs studijs, nulli insidiosa,
Nulli fraude grauis, nunquam contraria uero,
Haud infecta mali suffuso felle ueneni,
Nec profligato leuis et uesana pudore.
Non mentita cadens a Christi nomine nomen,
Non iugulaturis miscens uanissima dictis
Crimina, et in de se meritos bene probra refundens,

EXIMIO MEDICINAE DOCTORI IOANNI CRATONI PRESLAVIENSI, ARCHIATRO CAEsareo V. CL. amico S. S. S. D.

QVOD TOTIES DE editione eius libelli, cuius principium cartis inprimi caeptum nuper hic hospes noster uidisti, et mirifice probasti, meinterpellas et illam expetis, agnosco equidem cum tuum de meis consilijs et actionibus omnibus honorificum iudicium, tum, erga superioris saeculi doctrina humanitateque praestantes uiros, singularem affectionem. Sed tu nimirum ex eo genere es hominum, quos apud Plautum quidam uolaticos perhibet. Ita cum istic te esse nos arbitramur, tum hic conspiceris, et rursum auolas repente, et destituis nos abs te cupidissimos

usus suauissimae consuetudinis. Verum iniquum profecto sit, expostulare potius tecum quam gratias agere, qui relictis et tuis et praecipuorum amicorum rebus huc es aduectus, aliorum tum quidem etiam caussa quos apudnos caros habes, et quibus uetere necessitudine es coniunctus, mea tamen haud minime uel etiam inprimis. Quapropter quantum tibi hoc quoque a nobis nomine debeatur et intelligimus, neque dissimulamus. Mei autem filij pondere quod onerata est uectura tua, et maxima cupiditas beneficij conferendi in nos declarata studio hoc tuo, id eiusmodi est, ut meritis tuis erga me non paruum cumulum addiderit. Vt autem fructuosa ista ipsi peregrinatio sit, quemadmodum fuit altero filio Ioachimo, et tibi illius consuetudo non iniucunda aut etiam grauis, et ego opto, et illi uidendum est cuius res agitur maxime. De his igitur satis. Ad libellum uero nostrum (nam non magis iam ille meus quam tuus est, filius [reading uncertain: print faded] ut animaduertere potuisti) quod attinet,

fortuna sane aduersa utimur. Ita alia atque alia interuenit calamitas, quae elaborationi obstat. Modo officina erat alijs libris exprimendis occupata. Mox aliquantulum illa uacante huic etiam quasi succisiuo operi, aegrotare et discedere operae, et nescio quae praeterea esse huius libelli absolutioni impedimento, usque adeo, ut quod compositum erat, typorum rursum dirimeretur, et opera atque impensa, ut dicitur, periret. Sed non intermittemus urgere istam editionem. etsi me non fugit in his non pauca esse exilia et eruditorum lectione non magnopere digna. Quae autem considerationes nostrae fuerint, non ignoras. Non sunt eximij pictores tantum de ijs tabulis cognoscendi, quas maxima cura atque industria perfecerunt, sed fortuiti etiam linearum ductus [gap: Greek words] non parum momenti habent, ad illorum tam ingenia quam artificia perspicienda, idem de sapientiae et eruditionis literarum quasi ludicris aut extemporali designatione statuendum est. In quibus tamen proferendis

aliena iudicia non leuia autparum attenta esse conuenit. Nam quorundam in hoc genere affectio amoris caeca est, et turpiter errat, Et sedulitas stulte quos diligit urget. Atque ego cogitans interdum, quo consilio in conuiuio et hilaritate dicta quaedam et facta Socratis, cuius sapientiam uirtutemque celebrare uellent, summi uiri Plato et Xenophon commemoranda putauerint, in eam opinionem delabor, ut rationem quoque sententiamque eorum fuisse existimem, et eligendi ex compluribus quaedam, et expositionis uenustate illa poliendi, et aliorum minus doctorum et peritorum futiles narrationes reprimendi atque confutandi. Sed de his plura nunc non sum disputaturus, Et epistolam longius excurrere non decet. Valebis igitur, et libellum quem tantopere desideras expectabis. Spero enim me uel precibus uel quocunque modo effecturum, ut ille tandem publicetur. Vale cum tuis et nostris. XV. Cal. Sept.

IOACHIMVS CAMERARIVS LEONHARDO CRISPINO S. D.

SERIVS MVLTO EXpectatione tua accipis scilicet, ea quae mihi aliquando misisti collecta studio tuo, ut me autore hic ederentur. Sed huius morae non est mea culpa, cum opera diligenter a me data sit, ut quamprimum et communicata mecum abs te, et adiuncta his alia a nobis prodirent in lucem. Occupatis autem officinis non uacauit nostra recipere. Quorum etiam incoata nuper elaboratio, ab alijs quasi refutata intercidit. Sed nunc tandem impetrauimus huic locum, et perfecimus ut mos gereretur cupiditati nostrae. In re nimirum haud magna aut magni facienda, inter tam uarios tamen conatus

scriptionum, non etiam penitus contemnenda, ac uel utilitatis uel iucunditatis allatura tantum aut non multo certe minus legentibus istum libellum, quam percipi possit ex aliorum quorundam operibus, quae passim publicantur argumentis uarijs et forma diuersa. Verum de hoc plura dicenda non sunt. Me eorum cum quibus superiore aetate aliquis familiaritatis mihi usus et necessitudinis coniunctio fuit, quosque colui uiuos praestantes dignitate et doctrina uiros, et quorum mortuorum nomen, ut par est, ueneror: Eorum inquam memoria, in mollissimo desiderio uoluptatem mihi affert singularem, dum recordor consuetudinis illius suauitatem, et temporum bonitatem, et similes affectiones pariaque studia requiro. Sic exprimi autem placuit quaeque ut tu miseras, et mihi in manus uenerunt, cumulare ea quaerenti. Neque ocium concessum fuit haec ordinandi, et apta dispositione collocandi. Minus etiam hoc facere mihi curae fuit, quo minus in eo ipso

operae precium esse existimabam. Non enim necessaria uisa est in talibus, continuationis manifesta series, cum singula quasi sola spectanda proponerentur. Saepe autem inter haec quasi coaceruanda animum meum dolor subijt non leuis, non esse studiosius et accuratius a me conseruata, cum aliorum scriptas ad me epistolas, tum inprimis Chunradi Mutiani. In quo tamen nonnihil me consolatum fuit, et nunc consolatur, quod aetate nostra saepe perturbata quiete, et tam migrationibus quam alijs casibus interpellata tran quillitate studiorum nostrorum, nihil illorum amissum sit negligentia incuriaque nostra, sed fortunae iniquitate et iniuria. Qua cum grauiora detrimenta data sint, hoc scilicet damnum aequo est animo ferendum, quod illis epistolis perditis nonnihil de existimatione et fama nostra decesserit. Nam eorum quidem qui scripsere splendori et celebritati ab istis monumentis non multum accedere potuisset, cum alia eos Dijs, ut ita loquar, misceant superis, secundum

Horatium. Te et ego, mi Crispine amo, et boni omnes cariorem sunt habituri, cui tantae est curae Mutiani summi uiri praedicatio et debita sapientiae, uirtuti, humanitati, candori gloria, et hoc nimirum studium tuum te tuis et illius ciuibus commendat, ut de propinquis nihil dicam, quos ob hoc ingentes habere gratias non dubito. Sane quod Eobani nos memoriam inprimis nunc quoque celebrandam putauissemus, Huius epistolas primo loco posuimus, sicut tu curaueras perscribendas. Ac adiungi eas placuit quas subieceras. Et ita tandem alias. Interque eas illustrissimae etiam clementiae principis optimi, et multiplici laude praestantiss. et excellentiss. Friderici Ducis Saxoniae, princip. Elect. Quarum splendori et dignitati, ut ne aliarum quidem subiunctarum, quicquam decedere loco existimandum est, cum per se emineant et conspiciantur. [gap: Greek words] autem quasi in uermiculato opere tesserulas, Reuerendiss. quoque et illustriss. et sanctiss. Princ, et Dom. Dom.

Georgij Princ. Anhaldini epistolas quasdam, quarum lectionem neque fructus neque iucunditatis expertem fore mihi esset persuasum. Caetera erunt scilicet scripta nostra et amicorum nostrorum, uirorum opt. et integer. nam alia laudis meritae splendida nomina nunc adiungere non libet. Non fugit etiam me pleraque in his minus elaborata uideri posse, quam ut autoribus singularem existimationem pariant. Nescio tamen quo pacto haec supprimenda, cum in manus meas peruenissent, neutiquam putaui. Quae certe infamiam habitura non essent, cum alia alijs eximium decus et gloriosi nominis famam prolixe concilient. Legentur ista, ut ioco [gap: Greek words], ut dicitur, pleraque, et nequaquam ad ingenij ostentationem, et opinionem hominum elaborata. In quibus tamen multa inerunt, neque lectione studiosorum indigna, neque a liberali cognitione aliena. Sed de his sentiat statuatque quisque quod uoluerit. Ego et tuae cupiditati, et meae uoluntati satisfeci.

Mutiani quidem et Eobani inprimis memoria mihi perpetuo honorata est futura, et ut spero omnibus bonis et doctis ad posteritatem quoque. Te bene ualere opto, Vale. Lipsiae Calend. Decembr. Anno Christi M. D. LX.

HVMANITATE ET ERVDITIONE INSIGNI VIRO DOmino Leonhardo Crispino amico charissimo suo.

RATIAM ET PAcem per Christum. Accepi literas tuas humanissime scri ptas, simul et munusculum: quae utraque adeo mihi fuere grata Leonharde charissime, ut certissimae inter nos futurae deinceps fidei amicitiaeque testatissima pignora habeam: quo minus uereri debes, ne semel oblatam fidem, ac amicitiae consuetudinem fallam. Non enim cadit in meos mores ista leuitas, ut inter mutua pocula fidem tantum colam. Psal terium tuum imo nostrum elegantissime sane compactum, iussi Capellam nostrum mox tibi cum horum latore remittere. Nouum enim hic iam sub prae lo est, et excuditur forma elegantissima, adiuncto etiam Ecclesiaste et ipso a me uerso, eodem quo salterium carminis genere, quod ubi excusum fuerit, tibi et Kymeo nostro mittetur. Id fiet credo ad natalem Christianum. Festus tuus iamdudum impressus est, et habetur passim inter alios quosdam historiarum

abbreuiatores, eum remittam tibi cum meo Psalterio. Carmen tuum hodie nusquam reperire potui, nam heri nobis interciderat, et forte in lectulo, in quo nunc miser decumbo, crure dextro casu admir abili pene diffracto, cum proximo die Lunae mane sub horam octauam, cum neque cibi neque potus gustassem quippiam, uia planissima intra meas aedes cecidissem, offenso tantum pede altero et crure uaehementer ex eo casu distorto, quod et cancellario nostro Ficino scripsi heri. Dabis igitur pro tua humanitate ueniam mihi, si minus nunc tuis uotis respondeam, semisupino enim scribendum fuit. Carmen tamen expediam et tibi remittam quamprimum potero, fide bona. Te rogo ut hanc meam negligentiam, quae spontanea non est, boni consulas. Saluta Kymeum nostrum optimum reuerenter meo nomine. Spero me breui conualiturum, tametsi malum adeo infestat, ut ne tollere quidem de loco crus ipsum in alienis manibus possim, sicut et Capella fortassis tibi significabit. Vtinam Kymeum et te mi Crispine quam saepissime uestro commodo hic uidere liceat, quod ipsum ita ut cupimus, bona spe sumus, aliquando atque id quidem breui futurum. Vale Leontosthenes mi charissime, et Eobanum uere et ex animo tuum esse, deinceps caue dubites. E Nosocomio nostro Martiburgensi 4. Decembris Anno M. D XXXVIII.

securus in utramque aurem dormit, euigilaturus ubi ego per gratiam Dei conualuero, quem tu et Kymeus, ut pro me oretis, precor.

OPTIMO ET ERVDITO VIRO D. Leonhardo Crispino Ludimagistro [correction of the transcriber; in the print Ludimagisto] Hohenburgensi amico singulari suo. S.

REdditae mihi sunt literae tuae Leonharde optime, quibus et filios meos fuisse tecum significas, et de carmine non ut uolebas transmisso tibi, quasi mecum expostulas. Verum de his postero tempore uidebimus, nunc certe non uacabat quicquam eius generis ludere alijs magnis negocijs occupato, praecipue ualetudine afflicta et parum prospera, dextri cruris et dextrae gingiuae dentium, urgente praesertim uersione Homerica, cui noctes diesque incumbo. Dabo deinceps operam ut et nostrarum lucubrationum percupido tibi faciam satis, et nequid ineo genere, in quo me ualere existimas, frustra a me desideres. Filij nostrituum Ruffum apud nos relique runt, obliti opinor sibi fuisse a me commendatum. quare cum hoc tabellario mitto, et Ruffum et Psalterium tuum, quo nihil hic indigemus, cum nouum iam sit sub praelo. Capellam et Nigidium integro octiduo non uidi, incertus uiuant ne, an mortui sint. Quod de peste nobiscum, ut tu existimas inualescente

scripsisti, risu excepi, falsum est enim quicquid eius rumoris ad te delatum est, quare nihil est quod nobis magnopere metuas, qui gratia Dei sumus, id quod sumus, in cuius manu stamus, uiuimus et morimur. Gratum tamen est officium tuum, quod sinceriter et ex animo Eobano tuo prouisum cupis. Breui si Deus uolet plura ad te scribam, et ero meo more uerbosior et loquacior quouis turture, nunc aduersa ualetudine conflictanti, nec multum, nec nihil scribere libuit. Valebis igitur et salutabis Kymeum nostrum officiosissime, ac Iacobum Platonem, hoc est, Breitruccum uirum bonum et com potorem hilarem ualde et suauem. Iterum uale Martiburgi XIX. Decemb. M. D. XXXVIII.

OPTIMO VIRO ERVDITIONE et pietate praestanti D. Leonhardo Crispino Ludi magistro Hohenburgensi, amico charissimo suo. S.

REmitto tibi mi Leonharde cum meis filijs carmen tuum, quale mihi tradidisti, uix uno atque altero loco immutatum, quia mihi sane bonum et elegans neque temere mutandum uidebatur, et ea maxime de caussa quod tuum erat, et ut ego existimo tuis proponendum discipulis. Debes itaque uere tibi persuadere carminis huius sententiam meliorem

fieri non posse, latiorem fieri posse, forte copia non admodum necessaria, et ego nunc multa agebam alia, dimittendis hinc filijs. Deinceps et hoc ut uoles, et alia omnia quae uoles, tuam in gratiam libentissime perfecturus. Commendo tibi interim Hieronymum et Iulium filios meos, et nostro inpri mis Kymeo, cui hoc tu significabis. Per Deum non uacabat optimo uiro scribere, scripturo breui. Carmen tuum tale quale tu dedisti, est dimetrum optime positum. Remitto item et Ruffum tuum tibi, quia nobis nouus non est. Capella non aderat cum haec scriberem. irascebar nuper homini quod Psalterium tibi nondum remisisset. Remittet uero quam primum redierit. Breui plura. Saluta diligenter Kymeum meo nomine et Iacobum Breitruck et bonos omnes. Vale Martiburgi Dominica post Luciae. M. D. XXXVIII.

OPTIMO ET ERVDITISSIMO uiro Magistro Gerhardo Eugenio Hohenburgensi amico ac fratri charissimo suo.

GRatiam et pacem per Christum. Etsi non eram scripturus ad te charissime Gerharde, et diligenter me excusaram eo nomine apud optimos uiros amicos nostros D. Decanum et Telonaeum: tamen tam bonam occasionem nactus, piaculum

omnibus uictimis expiandnm esse duxi, plane nihil ad te, cum praesertim ad alios scriberem, literarum dare, cum sit ea nostra amicitia quae a teneris ferme annis in hanc usque nostram aetatem firmissime perdurauerit, sitque duratura perpetuo. Quae ad Decanum et ad D. Ioannem Telonaeum scripsi, ad te quoque scripta existimes rogo, et si possis ea de re mihi significes quaecunque tibi uidebuntur. Nuper nobiscum hic erat cancellarius fere ad octiduum, apud quem cum permulta alia, tum etiam de te et Decano nostro honorificam mentionem fecimus. Ego bre ui sum ad principem profecturus. Is donauit me his diebus poculo argenteo inaurato grandi satis, et quod infra quadraginta florenorum precium non constiterit, sicut ex Ioanne nostro audies, quem tibi mi Gerharde diligenter commendo, rogoque ut quantum potes bono uiro assis et auxilieris quantum possis, in eo quod petit assequendo, affert enim literas uobis a Domino Cancellario, imo ab ipso principe, quas spero illi profuturas, magnis et multis laboribus bonus uir usus est, dignus qui aliquem saltem laborum suorum fructum consequatur. Breui prolixius ad te scribam. Nunc enim non licebat esse uerbosiori. Saluto te integro haustu noui poculi nostri, tu fac isthic mihi aliquo pari respondeas. Illud enim nuper ualde incommodum mihi accidit, quod te ad Rhenum non inueni. Saluta amicos et fratres nostros charissimos dominos, Decanum Romanum et Christianum, Deus bone, quam pulchra nomina,

quam etiam bonos uiros. Ioan. nobis bene acceptum remittite. Vale mi Gerharde, et Eobanum tuum sic ut fecisti semper, amare perge. Martiburgi V I. Octob. M. D. XXXVII.

OPTIMO AC HVMANISSIMO VIro Domino Ioanni Alberto ad S. Goarem De cano, Domino et amico charissimo suo. S.

CVm ad uos proficisceretur Ioannes R. optime mi Decane, non poteram facere, quin animum saltem meum, et optimam erga te et uos omnes uo luntatem significarem, eo quod cum nuper uobiscum isthic essem, amicissime ac honorificentissime me acceperitis, omnesque quos potuistis honores exhibueritis etiam indigno, nec enim tam inhumanus uel sum, uel esse queam, ut istam beneuolentiam et optimam erga me uoluntatem uestram non intelligam. Vtinam tibi mi Alberte, uel hic aliquando uicem referre liceat. Cupio enim te Marpurgi uidere, non minus, quam me uidisti, ad Rhenum uestrum libentissime. Scripsi ad D. Ioannem Telonaeum de sacerdotio isthic nostro, rogauique ut per hunc Ioannem me certiorem reddatis, si fieri possit, quid in hunc annum de eius sacerdotij reditibus mihi polliceri debeam: nam id mea refert, ut sciam, breui enim sum

ad principem profecturus, et is solet mearum rerum a me caussas et rationes requirere, ut esse possit, quod certo respondeam. Vale mi charissime Domine Ioannes et nos ama. Incidi nuper casu in carmen quoddam cuiusdam Antonij Alberti Goarini sane perquam elegans, quem ex nominis uicinitate existimabam et conijciebam tibi consanguineum esse, quoniam tibi sit cognominis. Id quoque si non grauaris, mihi rogo. ut significes, quisnam et ubi sit ille Antonius Albertus. Caussam Ioannis nostri qui has tibi reddidit, qua possum diligentia tibi inprimis deinde uobis omnibus commendo, bonus uir est, et non indignus cui assitis in eo quod petit, tantis laboribus et curis, consequendo. Saluta meo nomine optimum et eruditissimum uirum Magistrum Gerhardum Episcopum [gap: Greek words] et charissimum ex animo, cui breui prolixissime scribam, nam sunt permulta ad illum perscribenda mihi, quibus nunc scribendis nec temporis nec rationis quicquam superest. Saluta et D. Schultetum et dominos et fratres nostros chariss. D. Romanum et Christianum uiros optimos. Iterum uale. Marpurgi V I. Octobris. M. D. XXXVII.

MATTHAEO CAPELLAE IVRISconsulto ac Duci Pompeianarum partium suo charissimo, etc. S. D.

INuito te, ut nuper facturum me dicebam tibi, ad balneum cum uxore sub horam tertiam, hoc est, statim a praelectione tua. Si Nigidius nobiscum et uellet et posset lauare, gratissimam mihi faceret rem modis omnibus, sed tantis negociorum ac praefecturarum undis immersum uirum optimum non ausim sane interturbare, poteris tamen, si tibi uidebitur, hanc illi meam uoluntatem indicare. Obsoniorum a balneo praeter consueta regiae fercula nihil est, praeter unum gallum quem nuper in bello muscarum circa Mesopotamiam cepimus. Alij omnes euaserunt duce nequissimo Pythagora, qui nobis tan tum olerum, piscium nequaquam satis obtrusit, quorum si quid tu attigeris, moneto ascendant in Regiam liberali stipendio militaturi. Huiuscemodi enim nunc milites contrahimus, non Alexandrum sed Pythagoram debellaturi. Tibi quod de symposio proximo hic debetur, regia fide exoluemus. Vale et contra Pythagoram nobis aliquod excogitato [gap: Greek words]. Ex Regia a prandio, post mensam, ante duodecimam propter Homerum, inter muscas, super puluinari, sub testudine, et reliqua eiusdem modi.

Littera lasciuis haec est reddenda capellis
Quae procul ad Lani flumina rauca sedent.
Quae uirides pascunt cythisos, et dulcia potant
Non temulentarum flumina Naiadum.

PVniendus eras, si incidisses in seuerum iudicem ob falsam nobis heri fidem, sed quoniam regem clementem pro crudeli tyranno inuenisti, culpa haec tibi eatenus remittetur, quatenus ipse tibi leuissimam et quam etiam cum uoluptate feras poenam eligas, ea erit meo iudicio ut uel prandeas mecum nunc, uel a prandio statim mihi assis uel collusurus tesseris, uel si libet aliquo uersum deambulaturus. Nam et hoc poena dignum est, quod regem hodie domi tuae non expectasti, neque uenturum diuinasti, quod facere utique poteras, si teipsum diligenter introspexisses. Quare nisi maioribus omnino poenis obstringi uoles, censeo mox uenias: sunt nobis duo pisces assi, et panes quinque, quos omnes simul deuorabimus. Sed plura narrare iam desistam alioqui narraturus tibi, ubi ueneris, mirabiles narrationes. Vale.

CAPELLAE SVO. S.

INuito te ad coenam sub horam quartam una cum uxore. et ut tecum item cum uxore adducas Petrum, quanquam et illi seorsim scribam, praeterea

nemo aderit, et coena mediocris erit, nisi forte scris ba quaestorius tertius accesserit. Haec erit conclasio coenarum omnium, ante prandium Magistrale futurum sequenti hebdomade. Caue contradicas, cum id citra periculum fieri non possit.

CAPELLAE SVO. S.

VEni et laua nobiscum iam sub primam, si libet et facere potes, lauatione medica, nam et medicum adhibebimus.

Si uacat hos nostros montes ascende Capella,
Inuenies quae te forte iuuare queant.
Balnea cum coena uario sermone trahemus,
Et faciet partes alea iacta suas.
Scribere plura uetat bis quarti finis Homeri,
Tu tamen ut nequeam scribere plura, ueni.

CAPELLAE SVO. S.

PEr mare, per terras qui tot modo millia straui,
Victori nemo curat adesse mihi.
Qui sum gignendis tam largo semine natis,
Vt pariam quouis millia multa die.
Qui ranas comedo, Borea mittente, profectas,
Sanguine qui Bromio pocula plena bibo.

DOCTO IVXTA ET PIO VIro Leonhardo Crispino paedagogo Hombergensi amico et Fratri chariss. S. D.

BEne agere per Christum. Quod pro me fuistis tam ex aequo omnes soliciti, cum mors mea passim spargeretur, ago uobis immortales gratias, relaturus etiam aliquando, si uita superstes fuerit. Caeterum gestae huius rei tragicocomoediam non facile perscripsero, coram aliquando haec ordine propitio Christo, audies. Andreae res mihi curae erunt, et fieri potest, ut meae hic scholae eundem prae ficiam, id quod illi significabis. Quod si hac in re actam rem egero, uidebo an alibi promoueri possit. Sed heus, cui tandem ista uestra tam egregia paroecia concredita est? Rogo ut me de eruditione et mo ribus illius facias certiorem. Est cur scire hoc cupiam, sed tamen bono animo. Salutabis ex me omnes nostros, praesertim Consulem et materculam meam. Pestis hic grassans, cuius etiam saeuitia unicus filius meus extinctus est, facit, ut parcius scribam. Quare etiam breuitati et posthac latius scripturo

et fusius, ignoscas. Vale ex Vicenhusio die Conuersionis Pauli. Anno et c. XXXXI.

DOCTO IVXTA ET PIO VIro Leonhardo Crispino Paedagogo Hombergensi, fratri et amico praecipuo suo. S. D.

BEne agere. Epitaphium, quod diu Laurentio Coruino pollicitus in gratiam tui sum, hodie tandem in lecto e somno expergefactus, condidi, Leonharde charissime, breui etiam una cum caeteris, quae Catechismo meo adiuncta sunt, excudendum. Neque enim animo excidit, quid de recudendo, corrigen do et locupletando eo libello tibi promiserim, quod et ipsum breui Deo uolente praestabitur. Interim Epi taphium, quo fidem meam liberem, ad te mitto, sed neutiquam tam doctum, quam est ab amico animo profectum, id quod te boni consulere aequum est. Indocti enim indocta praestamus. Si tibi hae nostrae nugae placuerint, est quod uaehementer gaudeam. Certe enim cupio, propter cognomen quod mihi cum illo commune est, animum erga illum declarare beneuolum. Scripsit mihi per hosce dies lustus Menius, bene prolixam epistolam, ad quam ego satis amanter respondi. Eam ad uos mitto, ut uideatis, quam sese anxie excuset: mitto autem ea lege, ut lecta ad

me remittatur, idque per fidelem nuncium, Kymeo cum iamiam essem scripturus, ecce adest, qui me ad nuptias uocat honesti cuiusdam ciuis, quique repulsam merebatur minime. Interim tu eundem officiosissime salutabis, utque anulum meum mihi remittat, commonefacies. Cogitationes suas in Genesin, si a Martini festo statim miserit, probe officio functus fuerit. Vale mi Leonharde et consulem una cum scri ba uestro, diligenter ex me cum uxoribus saluta. Ex Vicenhusio V. post Galli. Anni, etc. XXXV.

IVSTVS IONAS. D. IOANni Kymeo.

GRatia et pax Dei in Christo. Ab eo die quo legi eruditissimum scriptum tuum mi Kymee, de Coniugio Sacerdotali, coepi ualde te amare, et non mediocriter admirari amoenitatem ingenij tui atque alias excellentes dotes tuas, et singularem dexteritatem ac diligentiam. Conatus sum et ego contra Fabri impudentiam alijs scriptis patrocinari nostro coniugio, ac totis uiribus pugnare contra scortatores papistas, pro nostris uxoribus et liberis, imo uere pro aris et focis, pro gloria Dei, pro sententia 4 et 6 praecepti in Decalogo. Quae uita sit aduersantium coniugio, non est obscurum, et decantatur publice. Imo ostentatur illa impuritas.

Et tamen in proximis comitijs Augustanis in illo publico conuentu Theologorum illi nostri aduersarij, ut est impudentia, petebant a Caesare, ne Caesar ullo modo permitteret coniugium sacerdotum ad ignominiam imperij, quasi uero honorificum et lau dabile sit in imperio, quod compluribus in collegijs sacerdotum tam celebria sunt Lupanaria, et alicubi non paulo plus soortorum, quam nunc in ullo exercitu. Sed ad institutum, et ad te redeo mi Kymee, quantum fieri potest, defendemus nostras uxores, admoniti tua illa diligentia, qui tantis contractis copijs, tanta copia et ubertate pro illis nostris coniugibus acerrime pugnaueris. Sed extra iocum, cogito per occasionem, si modo daretur ocium, recudere librum contra Fabrum, neque pudebit me ex tuo libello aliquid mutuo sumere roboris et neruorum, si forsan et ego possim placere lectoribus. Dialogum tuum proxime uidi, qui mihi etiam impense placet. Ionam uolo et opto inter tuos numeres amicos, qui ut Illustriss. Principi Hessiae fuit et erit addictissimus, ita Hessiacis eruditis et ingenijs semper ex animo fauet. Vale et dato ad nos creberrimas. Datae Vitenbergae raptim. Anno Domini M. D. XXXVI.

ORNATISSIMO VIRO D. CASpari Lanio Ecclesiastae Cassellensi. S. D.

PEr uestros homines nuptiales, et hac iter facien tes, omnino putabam fore, ut abs te saltem afferrentur mihi literae: nam et superioribus nundinis Francofor. et interea bis, nisi fallor tibi scripsi. Quia uero siles, nec etiam a D. Megabacho quicquam scri bitur, facile est diuinare, quam nihil sit sperandum eius, de quo scripseram, quae quidem res omnino mihi praeter expectationem accidit, et certe deploran da est huius nostri saeculi conditio, principes uiros adeo fere nihil affici pulcherrimis et honestissimis laboribus atque studijs. Verum haec deplorari possunt, emendari non possunt atque corrigi: sed Deus ipse uiderit. Erat mihi sane gratum ualde futurum, si quidem de Principis uoluntate atque iudicio scripsisses aliquid. Multis alijs ex locis deferuntur ad me literae, quibus agunt permagnas gratias uiri docti, propter nauatam operam, sed utcunque sit, Deo tribuenda est omnis gloria. Caeterum, ut eum, qui has tibi reddit, habeas commendatum oro. Vocatus ad uos uenit, et interea dum hic fuit operam eius atque studium uiri docti probarunt. Rei nouae nihil fere habemus, nisi quod in Pedemontio bellum uiget, et ad fines Artesiae quoque. Sparsus erat rumor de morte Pontificis, uerum desijt. Est aetate grandi et splendide uiuit, ac plane triumphat. Bene uale. Dat. IX. Septembris. M. D. LV. Amicis sal.

IN NOMINE IESV CHRISTI.

SAcra, dies, caussas et signa uolubilis anni
Quem Christo numerant tempora nostra, canam.
Tu mihi spirantem patrio de pectore flatum,
Haec tibi scripturo mittere Christe uelis.
Qui mea si dulci dignetur pectora flamma
Tangere, iam uero numine plenus ero.
Ardua iam sacro contingam sidera cantu,
Iam mea coelesti carmina melle fluent.
Annue summe tuas conanti dicere laudes,
O qui quicquid habes, trinus et unus habes.
Tota creatorem quem sentit et esse fatetur
Machina, et immensum totius orbis opus.

HI VERSVS XII. RELIQVI sunt de inchoato opere Christianorum fastorum, quod amicorum hortatu Eobanus instituerat, sed elaborare ereptus morte non potuit.

HELIO EOBANO, ANTONIVS Niger Medicus et Poeta.

OMnibus es maior Latijs Eobane poetis,
Quantumcunque habeant artis et ingenij.
Namque illis rerum et librorum est copia diues,
Illis Mecoenas ocia dia facit,
Nec fera barbaries obstat, nec pocula Bacchi.
Ingenij uires extenuare solent,

VENERABILI ET CLARISSIMO nobis Dilecto Deuoto D. Chunrado Mutiano Rufo Doctori et Canonico Gothensi. DEI GRATIA FRIDERICVS Dux Saxoniae Sacri Rom. Imp. Archimarschalcus Princeps Elector et Vicarius, etc. S. D.

PRecibus tuis ducti, Venerabilis et egregie Doctor, Deuote, nobis Dilecte: sicut cessionem D. Friderici Haler Parochiae Crossen. approbauimus: ita ad eandem Parochiam eiusmodi cessione uacantem: D. Iacobum Sperber, nobis a uenerabilib. nobis Deuotis Dilectis D. praeposito, Decano et Ca pitulo Ecclesiae omnium Sanctor. Vuitenbergae nominatum praesentamus. Quod te latere in praesentiarum noluimus, ut cui iampridem gratia singulari affecti sumus. Ad haec comprecationem et uotum tuum pro Sacro Ro. Imp. benigniter accepimus. Egemus enim omnes Dei Opt. Max. fauore, gratia

et benignitate, quam ut nobis clementer impertiat, merito obsecramus. Feliciter uale. Dat. Lochau postridie Sanctorum Apostolorum Petri et Pauli. M. D. XX.

REVERENDO NOBIS DILECTO deuoto D. Chunrado Mutiano Doctori Canonico Gothensi. DEI GRATIA FRIDERICVS Dux Saxoniae S. Ro. Imp. Archimarschalcus Princeps Elector, etc.

SAlutem. Literas tuas adeo gratas Reuerende nobis Dilecte, Deuote, grato animo accepimus, Molestum enim nobis est, te quamuis tam insignem inopiam passum, tamen, ut scribis, prae pudore subsidium petere noluisse. Nam si egestas tua nobis cognita fuisset, eam pro nostra in te benignitate solati essemus. Siquidem ita tibi iampridem fauemus ut rebus tuis uel eximie afficiamur. Tu igitur fac, ut Dei gratia fretus, sublimi sis animo. Deus enim in se speran tes nunque deserit. Bene ualeas, et nobis saepe scribito.

REVERENDO NOBIS DILECTO Deuoto D. Chunrado Mutiano Ruffo Docto ri Canonico Gothen. DEI GRATIA FRIDERICVS Dux Saxoiae S. Rom. Imp. Archi marschalcus Princeps Elector. etc. S.

VIx uerbis consequi possumus, Doctor Mutiane, Dilecte, nobis Deuote, quam aegre nobis sit, Tranquillitati tuae tot modis dubium a quibusdam fieri, et exhiberi negocium. Nos quidem parati reb. tuis consulere, ut cum Illustriss. Principe D. Ioanne Duce Saxoniae fratre germano nostro chariss. ita cum nonnullis eius ministerialibus egimus, ne id licentiae contra te tuis tibi meritis, nobis iampridem charum, permittant, non dubitantes commendationem nostram tibi futuram usui. Nunc uero ad leuandam necessitatem et inopiam tuam, tibi N N. aureos in numismatis Schnebergensibus transmittimus, petentes, ut pro documento nostrae erga te uoluntatis egregiae habeas, in rem tuam dependendos,

Tibi enim ex animo bene et clementer uolumus. Dat. Lochau Fer. VI. post diem Viti, Anno Dom. M. D. XXIII.

REVERENDO NOBIS SINGVlariter Dilecto Deuoto D. C. Mutiano Doctori Canonico Gothensi.

SAlutem et felicitatem. Saepe miramur Eximie Doctor, singulariter nobis dilecte, quid caussae sit, quod tam diu nihil prorsus ad nos dederis literarum. Neque enim latere te potest, quam praecipua semper in te uoluntate fuerimus. Quapropter gratum nobis feceris, si nihil ueritus, posthac ad nos crebrius scripseris, atque aliquandiu hactenus fecisti. Quid enim impediat te nobis scribere, tibi sic affectis, ut et tibi et tuis rebus optime uelimus? Nam hoc singularis gratiae ergo, qua te prosequimur iampridem tibi scribendum duximus. Dat. ex arce nostra Colditz uigilia Resurrectionis Dominicae. Anno Dom. M. D. XXIII.

REVERENDO NOBIS DILEcto Deuoto C. Mutiano Doctori Canonico Gothensi.

SAlutem et felicitatem. Tuam precationem felicis noui anni Reuerende dilecte Deuote D. Mutiane, clementer accepimus, una cum tota epistola tua. Atque adeo etiam Spalatino negocium dedimus curandi, ut libros Graecos Vuitenbergae excusos quos tantopere flagitas, propediem habeas. Id quod te pro nostra in te gratia, clam esse noluimus. Dat.Lochau. Die secundo Ianuarij. Anno Domini M. D. XXV.

EPISTOLAE SPALATINI AD MVTIANVM. REVERENDO ET ERVDITISSI. mo uiro D. C. Mutiano Rufo Doctori et Canonico Gothensi suo Praeceptori amantissimo. S. D.

MIrum Reuerende et eruditissime Doctor et Praeceptor Mutiane quam eximiam, quam honorificam de te mentionem fecerit heri Princeps noster cle

mentiss. D. Fridericus dux Saxoniae, Sacri Ro. Im. Elector, audita quoque tua ad ipsum epistola, et roga tus ad haec meis uerbis, tuo nomine pro precibus regijs, ita munifice ita libenter annuit, ut commodum di ceret: utinam possim ei praestare sacerdotium in annos singulos C C.uel C C C. aureos dependens, Dignus enim est, qui multa habeat, quo commodius possit multis esse usui, praeterea est ea eruditione, ea eloquentia, ea peritia et fide tam spectata, ut si quispiam, certe ipse possit referre gratiam. Ex quo principis iudicio certo persuadeas, Deo adiutore, te habiturum beneficentia Caesariana sacerdotium. Neque cessabo dare operam, ut hae regiones ita purgentur turbatoribus sacerdotum piorum et tranquillitati studentium, ut et tibi et alijs bonis uiris nihil sit ab eis periculi, nihil metus. Quod si commode impetrare potero pro te commendatitias a Principe uel ad senatum uel ad Collegium Ecclesiae Erphordiens. ne ipsas quidem diu desiderabis. Interca fac ut Princi pi mittas quod petiuit coram, et cura ut Vestalibus Vchterhusensibus libellus reddatur. Mire placuit Hieronymo Rudlauffio a secretis principalibus hesterna collocutio tua. Breuiter, laus Deo omnia in aula tibi imo eruditis et pijs omnibus adspirant. Te salutant Hirssfeldius et Sebastianus. Bene uale et saepe scribe Principi. Cursim ex Isidis Liburna. M. D. XXIII. Id. Septemb.

CLARISSIMO ET ERVDITISSImo uiro D. Mutiano Ruffo Doctori et Canonico Gothensi suo in Domino Praeceptori amantissimo. S. D.

NIsi tu Praeceptor eruditiss. tandem gratificaberis Principi Christianissimo D. Friderico Saxoniae, proximum erit ut pro nostro Iona agas, si parem oneri ferendo putas. Nihil enim principi optimo gratius feceris. Ex cuius literis cum satis superque omnia intellecturum te sperem, non erat meum pluribus tecum hoc nomine agere. Hoc igitur tantum facias, ut rem primo quoque tempore conficias, et principi respondeas, literasque tuas et Iod. Ionae statim mittas Schulteto Isenacensi, quam citissime transmittendas principi. Caetera alias. Nunc enim plura nequeo. Princeps noster Dux Iohannes Saxo. stipatus filio D. Ioanne Friderico, Duce Philippo Braunsuicen. Principe Vuolffgango Anhaldino, prin cipe Vuolffgango Hennebergio, et eximia nobilitate, nudiusquartus huc uenit, Sunt hic plurimi principes, sunt etiam multi eruditissimi uiri. Ex Anglis uero Chutbertus Tunstallus Regis Britanniarum Orator uir Doctissimus et eloquentissimus, imo et integerrimus. Iterum uale Raptim, Die XII. Februarij M. D. XXI. Ex Vuormatia.

Neque Bembi neque aliorum quae petiuisti inuenio, Salute plurima te impertit B. Hirsfeldius noster.

ERVDITISSIMO VIRO D. C. Mutiano Ruffo Gothen. Canonico et Docto risuo patrono et praeceptori amantissimo. S. D.

HVc Princeps noster pientissimus uere pater Rom. Imp. nedum patriae et suorum, incolumis cum suis peruenit heri, mi eruditissime praeceptor Doctor Mutiane, cras Deo adiutore hinc nauali profectione soluturus Agrippinam. Quod Deus optime uertat. Salutauit Hessorum Principem id magnis precibus petentem, exultante omni Hessia et applaudente. Tanti faciunt Principem optimum et sapientissimum. Tanti habent reuersum cum ipsis in gratiam, quem nunquam male pro uocati offenderant. Sabbato superioris hebdomatis in patria tua pernoctauimus, ubi D. Paulum olim tuum ministrum non inueni, altero ab hinc die ad te profectum. Misissem tibi hinc nouum instrumentum Antuerpiae impressum, nisi omnes pene libros bibliopolae in dolia congestos clausissent in suas aedes conuehendos, missurus tamen ut promisi uel ex Agrippina, uel ipse aliquando allaturus Deo uolente.

Mirum quanti ubique optimus quisque et eruditissimus Doct. Martinum Lutherum faciat. Eius opera latina, formis elegantissimis Adamus Petrus Typogra phus Basilien: forma ut uocant arcus impressa hic uendit. Nihil frequentius emitur, nihil cupidius legitur, nihil diligentius tractatur. Deus stet a suo Euangelio. Bene uale cum nostris, Cursim ex Fraricofordia Meni die S. Matthaei Apostoli. M. D. XX.

ERVDITISSIMO VIRO D. C. MVtiano Rufo Doctori et Canonico Gothensi suo praeceptori charissimo. S. D.

NEque Damascus, neque preces primariae Eruditissime Praeceptor et patrone Mutiane tibi tuam tranquillitatem praeripient. Tantum abest, ut princeps noster Christianissimus et tui amantissimus tantopere tibi tuum inuideat ocium. Fac igitur ut modis omnib. Damascenam togam induens, liberalitati principali utaris et fruaris. His quamlibet breuibus literis intelligis dubio procul tuas mihi ab adolescente nescio quo probe redditas. Carlem Toletanum Sacerdotem opulentissimum et potentissimum hic uita defunctum, et nonnulla alia noua ex literis meis ad Vrbanum cognosces. Bene uale cum nostris omnibus, certus me tuo nomini ut multis

debeo nominib. perpetuo futurum deuotum. Die S. Hagnes [gap: Greek words]. M. D. XXI.

IOACHIM.

Nactimodo sumus Eobanica quaedam, quae cum prioribus adiungi non potuerint, hoc loco curauimus exprimenda.

IN OLYNTHIACAM DEMOSTHEnis a Philippo Melanchthone uersam in sermonem latinum.

ABstulit Ismariam tibi Athena, Philippus Olynthii
Nec miserae auxilium lingua diserta tulit.
Reddidit Ausoniam tibi Roma Philippus Olynthum
Nunc latia et cecropis diruta olynthe, manes.

Vel.

Attica quem stupuit resonantem graeca, Melanchthon
Te duce iam didicit uerba latina loqui.
Illius euersae decus est et nomen Olynthi,
Latius hoc sciri fama Philippe tua est.

Vel.

Item.

Orbis opes calidi uastas uexisse per undas
Gloria, mirari desine nulla fuit.
Pallada Cecropiam Latiae tribuisse Mineruae
Gloria, mirari pergite, summa fuit.

EOBANVS IOACHIMO S. S. D.

ILluseras heri inter pocula, non enim dicam scyphos, ne tu me non imitari sed describere perhibeas illum, quem tanti facis, ut prae eo caeteri autores linguae Latinae tibi non sint autores, atque omnia alia sordeant quam quae in hoc reperiuntur. Itaque nuper porro etiam initiale respuebas, et utique ac nescio quae alia. uix enim horum tam paucorum commemini. Sed insultaras certe nobis [gap: Greek words], cum dicerem me nucem esse, et conuenire hunc cibum piscibus. Ego uero facile ista refutaui, Sed alius quidam nuper me coniecit in magis ineuitabiles plagas. Qui cum ad me uenisset, et interrogasset, quid agerem? et ego respondissem, cum accederes forte faciebam uersus: Tum igitur repetens hoc responsum me ita adortus est, Vere ne, inquit, uersus faciebas? cum ad te uenirem. Et ego faciebamdixi. Quid tu faciebas ne id quod iam erat? Ego uero quo pacto dixi quod iam erat? miratus percunctationem illam.

Quia enim te uersus dicebas facere, et uersus sunt ali quid, ergo id faciebas quod erat. Ibi ego haesitans, cum respirassem, non etiam domum inquam faber extruit, Est autem aliquid domus, et si iam est, quomodo ille quod est aedificat? Imo aiebat, non modo extruitur domus, sed si est aliquid domus, et tu hoc eloqueris, iam fit domus dicto tuo. Gaudere coepi tantam esse uim linguaemeae. Nam scis me iamdudum male habitare, et magno. Sed ista domus quae fiebat dicto, una cum hoc statim corruebat uel euanescebat potius. Itaque nil profuerunt praestigiae istae. Quid ego alia commemorem?

Quae nisi tu ueniens expones cuncta, Philetae
Impendere putes tristia fata mihi.

VEnies igitur uenies cito, et me implicitum explicabis. Vel audies potius meas explicationes, et experieris alias a me implicationes. Vt hoc etiam nos Ciceroniani scilicet probemus, Stultorum plena esse omnia. Tum etiam dicam quis ille fuerit sophista qui me irretiuit eo modo. Haec perscripsi somnolentus a prandio excitandi utriusque caussa. Ego posita tabula et dispositis copijs uegetus obambulo. Tufac accurras strenuus. Vale et ueni.

EOBANVS HESSVS IOHANNI Matthesio Ludirectori Vallium Ioachimicarum.

DOcte rudes animos studijs formare Mathesi
Addita amicitiae pars modo iusta meae.
Quod mea mir aris ceu dignos scripta libellos,
Quos legat et merito uulgus honore colat.
Candor is est animi simplex tuus, aut ego fallor,
Aut hoc iudicium fallit ineptus amor.
Quos tamen ediderim, uis certior esse libellos
Accipe de multis nomina pauca breui.
Bucolicis lusit numeris iuuenilior aetas,
Quos tamen haec auctos serior esse dedit.
Hinc facili sanctas heroidas ore canentem
Vidit ab Arctoo Parrhasis ursa polo.
Has quoque sicut erant lacerae nec ueste politae,
Indutas cultu inssimus ire nouo.
Quid loquar, ut medicas mea Musa sit ausa per artes
Ire, nec audaces abstinuisse manus?
Scripta quod eximijs epicedia manibus extant,
Pondera mensurae iusta libellus habet.
Vt taceam quae Graeca dedt sermone Latino,
Nos Latio Siculum pauimus orbe pecus.
Nonnihil immensus nobis quoque debet Homerus,
Debebit totum, si mea fata ferant.
Bis tria nuper erant uulgata uolumina, Siluae,
Quas miro assensu Teutonis ora probat.
Si quis in hos montes miretur quod nihil horum
Venerit, haec caussd est et manifesta satis.
Diuitiae hic Pluti non carmina nostra leguntur,
Hic sonat argenti, Musica uena tacet.

ELOGIA VERSVVM EOBANICOrum asscripta signis eruditorum quorundam depictis in aedib. pietate, uirtute et sapientia praestantiss. V. D. Michaeli Maiebergij, Northusani consulis.

Ara Reuchlini.

ARa potens fumo Monachos euertere Picas,
Quid facient flammae si simul emineant?

Terminus Erasmi.

Cygnus Eobani.

Cygne quid audaci nimium petis alta uolatu,
In stagnis poter as delituisse tuis.

Crux cum rosa, Lutheri.

Crux coniuncta rosae mens est et uita Lutheri,
Delitias notat haec, illa iugum Domini.

Serpens crucifixus Melanchthonis.

Angue grauis quondam crux omnes perdidit angues,
Crux grauis humanum reddidit una genus.

Contignatio Ruffi.

Ruffus imaginibus clarus quoque, clarior autem
Ingenio, signo uel sine, notus erat.

Cornu Croti.

Summa salutiferae coniuncta potentia paci
Signa Dei, meruit doctus habere Crotus.

Cetus Ionae.

Prodidit hoc signum tarde credentibus ille,
Cuius habet mortis picta figura typum.

Hutteni.

Spalatini Laurea.

Sancta triumphantes quae cinxit Laurea crines
Temporibus praefert te Spalatine tuis.

Alterum.

Mosellani Ciconia.

Insigni pietate, graui uirtute, Mosella,
Ciui ait hanc testem sume utriusque, suo.

Petreij Aper.

Vt metuendus Aper confidit fulmine dentis
Ingenium Petrei fulminis instar habet.

Neseni caput femineum.

Maior ut emineat titulis contraria uirtus.
Pro signo mulier docte Nesene tibi est.

Vorhemij Pilatus.

Istane Pilati, qua signas, Paete figura est?
Quem patriae affingit garrula fama tuae.

Draconis [gap: Greek words].

Signa [gap: Greek words] Draco fortis imagine, quicquid
Acceptum Christo forte referre ualet.

Ioachimi Cornices.

Cornix Cecropiae Diuae olim grata uolucris,
Dic age cur signum nunc Ioachime tuum est?

His aliquando Ioachim. Camerarius summi amici et praestantiss. uiri Euricij Cordi descriptum signum addidit.

Cordi [gap: Greek words].

Trunco hominis iungit caput ista figura Caninum,
Niloum in signo Cordi hieroglyphicum.

ERVDITISSIMO VIRO D. C. Mutiano Rufo Doctori Canonico Gothensi, suo praeceptori amantissimo. S. D.

Comprecamur tibi eruditiss. praeceptor Mutiane, omnes certatim tam optima quaeque caetera, quam et nouum et ueterem annum faustissimum. Quantae tuum nomen uoluptati sit principi nostro Christianissimo Diuo Friderico Saxoni, documento est, ut eius Epistola tuis literis respondens, ita Damascena tibi tam egregia uoluntate ab eo muneri missa, ut sciam ex animo tibi clementissime subscribere. Verum fac in omnem euentum, ut primo quoque tempore uestem inde sartam in gratiam et honorem principis geras. Hoc enim non contentus tibi scribere, et mihi ut tibi scriberem demandat, quae est eius in te uel incomparabilis beneuolentia. Apud me et usu diuturno et perpetuae dilectionis beneficio, Imo Dei Opt. Max. misericordi bonitate, ita modo uiluit argumentum a multitudine, ut nihil minus mihi possim persuadere, quam superiorem esse uere maiorem numerum. Ergo non possum non habere caussam Euangelicam eo in precio et honore quo summi et eruditissimi quique habent. Capitonem credo neque a Lipsensibus neque a reliquis diuelli posse a ripa Rheni ob multa. Bene uale cum nostris omnibus. Cursim ex Isenaco. Die Diui Stephani protomartyris. M. D. XXI.

PRAESTANTISSIMO VIRO D. C. Mutiano Ruso Decretorum Doctori Canonico Gothensi suo praeceptori et patrono amantissimo. S. P. D.

NON dubito maiorem tibi esse caussam tacendi tam diu, mi Reuerende praeceptor et patrone, Doctor Mutiane, quam ut hoc nomine a me possis in suspicionem mutati erga me animi optimi uocari uel uenire. Hoc igitur tantum peto ut Illustriss. et pientissimo principi nostro D. Friderico Duci Saxoniae Rom. Imp. Archimarschalco, principi Electori et hoc tempore Interregi, respondeas. Ita enim tibi studet clementiss. princeps, ut nunquam non de te optime et honorificentissime loquatur. Cuius gratiae merito id tribuas, ne frustra abs te talia requiri uideatur. Scripsi autem tibi de Doctore nostro Martino Luthero Augustiniano, cuius te scio studiosiorem, quam ut male uelis homini, praesertim tam Christiano, ut nihil ueritus humani periculi, omnia malit pati, quam Christum et eius tum ueritatem, tum doctrinam negare. Deo sit laus, optima quaeque studia cum uera, et sacrosancta illa Theologia ita reuiuiscunt, ut speremus breui futurum, ut puras putas omnes habeamus bonas artes. Dominus Pfeffinger te salutat fidissime. Nunquam enim tui meminit, quin honorifice de te loquatur.

Celabis procul dubio quae tibi praesentia scribuntur. Vides mi chariss. praeceptor in quam difficilia tempora nos aetas adduxerit nostra, euasuros incolumes et tutos si habeamus alterum Fridericum nostri Friderici similem. Fridericos enim plurimos inuenias, sed quem possis nostro comparare uix unum aut alterum, multa etiam regna scrutatus. Vale felicissime. Datum ex arce Lochana. Nonis Maij. M. D. XIX.

REVERENDO ET ERVDITISSImo uiro D. C. Mutiano Rufo Doctori Canonico Gothensi suo praeceptori chariss.

GRatia et pax a Deo. En tibi Reuerende et charissime praeceptor et patrone Doctor Mu tiane, ut clementiss. principis nostri Electoris Saxoniae Ducis Friderici literas, ita pignus erga eius in te gratiae et benignitatis uel praecipuae. Tua enim caussa opt. princeps tam cum germano fratre, quam cum aliquot hisque primarijs eius consiliarijs locutus est, ut te modis omnibus commendatum haberent. Neque dubito fore, ut sentias nostri principis beneuolentiam tibi profuisse. Plura enim nunc non licebat scribere. Tu uero fac ut ante omnia principi statim rescribas, notificans quicquid fers calamitatum.

Dabitur enim opera ut agricolae tibi dependant pensiones anniuersarias. Erit, mihi crede, gratissima principi optimo tua gratitudo. Salutat te B. Hirsfeldius iuuenis tui amantiss. sed et mei. Bene uale cum Vrbano nostro, sed et Decano et bonis omnibus. Cursim ex Arce Lochana. Die XX. Iunij. M. D. XXIII.

ERVDITISSIMO VIRO D. C. MVtiano Rufo Doctori et Canonico Gothensi suo patrono et praeceptori colendo.

DEI gratiam et pacem. Non desinimus nescio quid suspicari amantiss. D. Doctor Mutiane, donec desieris tacere erga principem nostrum clementissimum D. Fridericum Ducem Saxoniae Electorem tibi sic fauentem, ut certo sciam tibi clementissime, si quid petiueris gratificaturum. Tantum igitur fac ut saepius nostro principi scribas, quam aliquot iam annis fecisti. Quod etiam ut facias te uehementer rogo. Quae enim nuper tibi hinc scripsi, cum Diui fratres conuenissent, quid item cum Iohanne Grefendorfio nomine tuo egerim, spero te iam habere, et scire omnia. Sic enim uelim tibi persuadeas, si unquam occasio fuerit, tibi commodandi, pro uiribus meis, quae tamen mihi tam sunt tenues, quam

ipse sum, nihil me uel fidei uel operae omissurum. Bene interim uale cum omnibus tuis, et principi et mihi saepe scribas. B. Hirsfeldius te sinceriter salutat. Prid. feriarum Paschalium. M. D. XXIII.

Vix credas quam libenter de te princeps noster Elector loquatur, quam etiam tibi bene uelit. Itaque nunc tibi ipse scribit.

Tandem ex tam diuturno resuscitare ueterno. Saluta Vrbanum si contigerit meo nomine, et reliquos amicos.

REVERENDO ET DOCTISSIMO uiro D. C. Mutiano Rufo Doctori et Canonico Gothensi suo praeceptori amantiss. S. P. D.

MIttit Illustriss. et Christianissimus princeps noster, Eruditissime praeceptor, tuae humanitati leges et constitutiones, nonnullas aliquot Caes. et conuentuum Imperialium, petens ut eas pellegas et illis ipsis lectis Illustriss. gratiae eius respondeas, quidnam tuo iudicio uideatur, uel addendum, uel minuendum, uel immutandum. Tantum iudicio tuo tribuit, ut te nequaquam praeteriri uellet, dum haec pro publica totius Christiani et orbis et Imperij

salute et dignitate meditatur. Praeterea est quod cupit maxime abs te obseruari, quod sequitur. Veretur Doztorem Henningum non diu in uiuis futurum. Cuius successorem neminem mortalium mauult quam te iampridem, tam cupide, ut in summis hoc uotis habeat. Itaque mandauit mihi, ut idipsum tibi scriberem, flagitans ut respondeas propediem quid tibi sit mentis. Nam si uoluntati optimi et sapientissimi principis nostri subscripseris, rem longe gratissimam ei feceris, futurus charissimus non solum Neacademiae, sed etiam principi optimo perpetuo, et inter eos uicturus qui te sunt habituri in summo et honore et precio tanquam parentem. Vtinam tandem obsequaris principi et mihi, Si enim laeta responderis, hoc est, te uenturum et migraturum in Saxoniam gaudebimus omnes. Bene uale cum nostris omnibus. Cursim ex Arce Alstetina postridie S. Catharinae. M. D. XX.

REVERENDO ET ERVDITISsimo uiro D. C. Mutiano Rufo Doctori Canonico Gothensi suo praeceptori amantissimo.

DEI gratiam et pacem. Placuerunt literae tuae. Reuerende D. Doctor et patrone Mutiane, tum principi nostro Christianissimo, tum mihi,

die S. Gregorij datae. Et placuisse, uel principis nostri literae, non inanes neque steriles testantur. Tecum sane prorsus sentio multis ab hinc annis, nisi quod no lim adeo esse addictum paupertati, ut non etiam tandem obtemperes principi optime tibi uolenti et libenter curaturo, ut alicubi in regionib. et ditionib. suis non solum recte, sed etiam regie agas. Superuenit nuper Ionas praepositus Vuittebergensis, quo die tuae hucuenerunt. Mirum quanta uoluptate legerit mihi asscriptas. Nam ad principem datas non licebat exhibere homini. Breuiter fac ut alas principis in te gratiam uel praecipuam. Quod feceris saepe ei scribendo. Bene uale cum Vrbano et Euangelio faue, et modis omnibus nobis statim responde, an illos aureos et literas principis acceperis. Recte autem ad nos uenient omnia, si miseris Vuimariam ad Decuriam scribarum principalium tui studiosissimam. Cursim ex Lochau in Saxonibus. fer. 11. post Exaudi. M. D. XXIIII.

FLA. S. S. D.

HOdie inusitata peruigiliarum precatione resumsi in manus hesterna tua rudimenta, ut

honorandae puritatis latinae gratia, si quid perperam a te scriptum esset parumque docte, id ipsum castigarem. Heri namque occupationes seposui: alias alia, si quando uacaret, recogniturus. Deprehendi non pauca animaduersione digna, quibus Aristarchus uel etiam secundae notae Criticus aliquis atrum calculum apponeret. Carmen ut de uniuerso simpliciter iudicem, puerile et barbarum, spongiam postulat non emendationem, scriptum uidelicet maiore cura quam ingenio, nulla prorsus subiecta memorabili sententia. Elogium uero quod literarijs Tyronibus uelut incitabulum ad capessendas bonas arteis proposuisti, non est purum putum. Socrates ille Philosophorum parens apte principium occupat. Sed quae sequuntur, de Capellis, de Eclogis Ouidianis, de Emanuelis in genus humanum charitate, inepta uidentur, et nulla cohaerent commissura. Diceres domesticatim emendicatos panes in unum saccum constipatos. Haec tua suppilatio ceu sordida mappa, ut inquit Horatius corrugat nares. Neque enim ingenij est aut literaturae sic aliena compilare, siue illis a quibus sumseris accepta referas, siue tui iuris esse atque inuenti uelis, autoribus praeteritis. Non sit tibi suspecta iudicij nostri austeritas, tuis studijs et laudibus faueo, et quia natura moribus instituto patrio adductus, te religioni Christianae totum addixisti, non patiar subire onus scribendi inconsultis uiribus, sed a stylo inculto et agresti ducam te ad lectiones ueteris doctrinae sine quibus caeca

illiberalis et nugatoria Theologorum est professio. Nec est ullus sere insignium, qui non Poetis, historicis et Oratoribus impense operam dederit. Doctrinis enim nitidioribus excoli animos et ad sapientiam excipiendam imbui, praepararique decet. Vale. Datum Natalitio die Diuorum pueri Viti et doctoris Modesti. A puerperio Virginis. Anno XII. supra XV. saecula.

ENARRATORI IOANNIS BAptistae uatis clarissimi in ludo literario. S. D.

LEge profusos, ita enim scripsit Poeta admirabili uir ingenio et inprimis eloquens. Sed Pressores parum diligentes errant ab Archetypo, quorum inscitiam multis locis si introspexeris carmen, deprehendes. Hanc ueteres urbem, et quae sequuntur sex uersus satis sunt clari. Quid prodest inanis construendi labor? At uidetur Grammaticis necessarius. Mihi crede non tam expedit quam impedit, et puerorum ingenia melius alijs uacatura retardat. Fallitur quisquis ille est, qui a uerbosis com mentarijs latum unguem discedere nefas esse putat. Relinquat literator idoneus ista lexica uere bullatas nugas. Sola emendata praelectione scriptorum opera lucidius enitescunt. Baptistae paraphrastes,

sibi scire uidetur. Superuacanea pueris inculcat glosemata, quae per aetatem et hebetudinem non possunt intelligere citius intellecturi poema uatis. Nescit de tabula manum tollere, quod olim Illustris pictor Apelles de pictura Protogenis dicere solebat. Nocet discentibus nimia interdum docentis diligentia. Caput expositio~is est, ut breuitas obscura non sit, ne scilicet interpres interprete egeat. Tu per ge, ut coepisti et librariorum mendas emacula. Hunc Hymnographum postquam perlegeris remitte, ut ad dominos, qui eum mihi commodarunt, iter faciat. Cursim.

FLA. S.

MAndo tibi ut exercendi gratia ad carmen hoc Poetae Saxonici respondeas. Ego immodice laudatus non audeo par pari referre, ne quis nasutior dicat, mutuum muli scabunt. Nolim dicas silentium mihi iniunxisti, obliuisci pythagorici instituti non debeo, Verum narras. Imitatus sum Horatianum Quintilium. Quintilio si quid recitares corrige sodes, Hoc aiebat et hoc. Mutanda notaui. Egi non inofficiosum Aristarchum pro beneuolentia

lentia qua te prosequor, iussique ut lectionibus. magis quam stylo uacares. Bene enim scribere non possumus, nisi multa et idonea lectio praecesserit. Et sane melius meretur de studijs nostris eiusmodi censura, quam errores dissimulans indulgentia. Itaque non sum autor Pythagorici silentij. Crebro legendum esse praecipio, non tamen id solum et semper agendum. Stylus interim lectioni succedat. Ad rem. Scri bitur Moetianus, et bene, uetusti codices habent interdum oe pro u. Testes citare nolo, ne sim in nugis curiosus. Ruffus male scribitur, unico f scribendum est. Non attingo carmen, etsi mendosum. Non omnibus uigilo. Absit in alieno opere interpolandi delendique cura. Nisi te amarem, non castigarem tua. Cautissimus quisque Vesanum Poetam tetigisse timet. Dulcis enim Poetarum insania, sic inflat opinione sui ut adhuc neminem ab ineunte aetate uiderim, qui non sibi optimus esse uideretur. Sit iste Callidius Drusus gallinae filius albae. Sint illius carmina, si Dijs placet, bellarijs suauiora, Demus alienis erroribus ueniam, ut nostris impetremus. Ne tamen inhonorata praeterfluant, resalutandus est Poeta, praesertim quod Petreius noster responsionem efflagitat, homo doctus et amicus primi ordinis. Verum ut planius et uberius quid uelim accipias, ad me continuo ueni. Raptim.

DOMINO RECTORI Academico.

PRaestantissime Rector saluus sis. Iterum atque iterum errare nos molitor facit, Noua uenia opus est, absolue Domine bis in eadem re peccantem. Nihil agunt hostes literarum. Velint, nolint multiplicantur politiores, hoc uolui ne nescires. Draconem amplectere disertum uirum, etiam amicissimum Ionae nostro imo et mihi. Non sine caussa hoc tuae rectitudini scribimus. Vale. Ex Gotha ad Cal. Veneris, Martius enim in tutela Diones est.

BACVLARIO MVNIcipi Suo.

ALta cothurnati placeat tibi musa Maronis,
Succedant Gothico uerba latina sono:
Tabificos mordax genuinos disijce liuor,
Est rudibus pueris utile uatis opus.
Dux Anchisiades rugosae uerba Sybillae
Doctus, ad infernas it, mihi crede, domos.
Laetior ad superos per portam uadit eburnam,
Perpetuo manes regna profunda tenent.

LIBERALIVM ARTIVM STVdioso inprimis Ioachimo Camerario. S. D.

FEcisti mihi rem gratam quod nuper praecurristi. Scio iamdudum me a te obseruari et magnifieri. Animaduerti Francicum amoris affectum, id est simplicem ac candidum. Et quod te diligat Rufus olim, nunc canus, tibi liquet. Nuncius tunc fuisti optatus. Quid uero querar? Non soleo, non possum, non libet. Dolet tamen mihi, contra multorum annorum consuetudinem ueniendum fuisse ad eum cui comes eras. Malueram enim et erat hoc rectius inuitare uos ad me et accipere hospitio Musico, ita ut decebat et meus mos erat aliquando, uino, uictu, non pontificali quidem, sed neque proletario. Meministin? quod onus Comicus uocet miserum et graue. Sed querelae absunto. Melanchthonem tuum imo nostrum [gap: Greek words], uidi, allocutus, complexus sum, cum maxima laetitia, et comites caeteros pariter. Neseno non esse comior comitas ipsa possit. In adolescentibus elucet mirae bonitatis indoles. Omnino uterque erit aliquis. Nescio tamen quo pacto augurium meum augustius est, de illo cuius nigris oculis nigroque et promisso crine decori nomen a Francis diminuitur. Scripsi haec post discessum hinc uestrum anni sextante uno et insuper men se dimidiato. Quod iam reuersos uos ad Albim arbitrarer, alia nimirum uia. Me enim insalutato

tu nullo modo transijsses. Fac Ioachime quod facis, Incumbe in studia honesta. Alij alias quaerunt uias ad laudem, Tu hoc teneas, nullam esse expeditiorem quam eruditae doctrinae. Hanc aetas superior per nebulam aspexit. Nunc clara lux est. Sane horror quidam ingruit alterius tempestatis. Sed non est temporis istud uitium, hominum est. Quo faedior labes rebus nostris secundis aspergitur. Magistrum uocari optimarum disciplinarum et artium, inclytum nomen est. Sed non ut Dictatores quondam dicebantur, sic magistri statim sunt qui appellantur. Intelligis quid uelim, neque offenderis scilicet [gap: Greek words]. Qui monet, inquit, Sarsinas Poeta quasi adiuuat. Caetera tu cogitabis. Verbosior sum, quam me esse solere nosti in literis scribendis. Desino igitur. Saluta a me primum [gap: Greek words] uestri itineris, deinde asseclas, et Vale. Gothae. Cum iam desineret urere Sirius agros, Abdonsenen. Anno M. D. XXIIII.

EGREGIA DOCTRINA ET PIEtate praedito Leonhardo Crispino in oppido Homburg docenti iuuentam bonas literas amico suo. S. D.

EQuidem faueo libellis Rhetoricis, et iuuentutem omnino ad diligentiam in docendo assuefaciendam esse iudico, eamque rem plurimum prodesse statuo uniuerso generi humano. Neque enim religio neque aliae artes bonae retineri possunt, amissa docendi ratione. Barbaries mox secum importat sophisticen, qua res bonae non solum inuoluuntur, sed omnino corrumpuntur. Ideo et Mutiani scriptum edi cupio, sed antea emendatum et expolitum a Ioachimo Camerario, qui Mutianum admodum amauit et ab illo ad antiquitatis studium atque amorem assue factus est. Mihi crede sine graecis exemplis ac doctrina graeca, non satis illustrari Rhetorica possunt. Propterea mittam librum Ioachimo expoliendum. Bene uale. Cal. Aug. M. D. XXXVIII.

EGREGIA DOCTRINA ET PIEtate praedito Leonhardo Crispino Gubernatori scholae Hombergensis in Cattis amico suo. S. D.

FAueo memoriae Mutiani, Nam et noui hominem et iudico fuisse uirum doctum. Amo et hanc ob caussam quod Ioachimo Camerario charissimus fuit. Tanti autem facio Ioachimum, ut cum a domestico amore discedo primas tribuam ipsi, propter

uirtutem eius, et mutuam ergame beneuolentiam. Quare edi commentarios Mutiani placet, si uel mediocres sunt. Nam hoc genus Rhetoricorum scriptorum conducit ad expoliendam uirtutem: Verum illud mihi uenit in mentem posse eos egregie ornari Ioachimi opera. Vellem igitur mitti eos uel ad me uel ad ipsum Ioachimum, non solum ut praefatione illius commendarentur, sed multo magis, ut passim emendarentur, et illis luminibus quae adhuc aetate Mutiani Germanis ignota erant, illustrarentur, uidelicet sumtis exemplis, praeceptis. forma elocutionis ex optimis Latinis et Graecis autoribus. Kymeo meis uerbis amanter salutem dicito, qui si quando ad nos expatiari uolet, recta eum diuerti in aedes meas uolo. Nam ingenia, candorem et fidem Catticae gentis magnopere amo, meaque officia, si qua possum praestare liberaliter uobis defero. Existimo autem et Reip. nostrum consensum multis modis prodesse. Bene uale. XI. die Martij.

EGREGIA VIRTVTE ET DOctrina praedito D. Leonhardo Crispino Hombergensi amico suo. S. D.

VEllem Crispine optime celebrari nomen Mutiant, et uersari eius scriptum in manibus hominum. Sed quod misisti tale erat, ut emendandum esset. Erat enim prima silua operis. Sed profecto post tot meas peregrinationes, post tot conuentus, et molestissima certamina, ubi sit liber nescio. De Hermanno respondi honestissimo senatui et uestris magistratibus. Misericordia afficereris, si assiduitatem laborum nostrorum uideres. Hanc hodie scribo decimam Epistolam, sed haec est omnium breuissima. cum ad te doctum uirum cuperem copiosissime scribere, teque rogo ut breuitati ueniam des. Animo certe tecum et cum omnibus symmistis tuis sum coniunctissimus, et Deo dante semperero. Nec deerunt officia quae modo praestare potero. Bene uale die 8. Martij Anno M. D. XLIII.

OPTIMO ET DOCTISS. uiro Leonhardo Crispino, etc. amico S. S. D.

LIteras tuas accepi, quas tabellarius cui has dedimus, attulit, illas autem de quibus scribis, ante aliquot annos ad me missas, scito mihi redditas non esse. Neque Philippus Melanchthon quicquam de Mutianico libro mihi dixit, Mihi tamen res curae erit, ut librum in

manus meas redigam, et re, cum Philippo Melanch. communicata, memoriam Mutiani editione huius pro pagem. Etsi scio sua illum publicari nunquam uoluisse, ac recordor quodam tempore grauissime eum tulisse editionem Epigrammatis cuiusdam elegantissimi ac optimi. Nunc uero non uoluntas ipsius, sed honor et rei literariae incrementa nobis spectanda sunt. Haec uolui rescribere ad literas tibi tuas. Vale et tibi persuade, si qua in re possum, me tibi petenti libenter gratificaturum. esse. VI. Id Martij die aequinoctiali.

REVERENDO VIRO DOCTRIna et dignitate singulari praedito D. Leonhardo Crispino Pastori Homburgensi amico S. obseruando. S. D.

REdditae mihi sunt tuae literae a quodam qui se scholasticum fuisse Marpurgensem aiebat: gra tissima mihi tua est significatio singularis beneuolentiae, et diligens memoria sermonum nostrorum. Me uero tum abstraxit alterius itineris necessitas. quod in patriam ueniendum tum esset. Neque licuit diutius Berbetomagi uno die commorari, neque Eytelbergae ubi Philipp. Melanch. reperi, duobus. Quae ad me misisti ea recognoscam accurate, ubi paulo plusocij nactus fuero. De Epistolis autem te

oro, ut prima quaque occasione oblata studeas illas ad me perferri, ita poterit tertius libellus in hoc genere adornari, quo quidem ego magis delector, quam plerisque alijs argumentis, quibus nunc fere scribentum industria impenditur, [gap: Greek words] secundum Comicum. Multiplicibus negotijs hoc tempore occupabar, neque plura scribere nunc licuit, neque habebam sane quod magnopere scriberem. Valebis igitur cum tuis. Vale Lipsiae V. Non. Maij.

CLARISS. DOCTISSIMOQVE V. Ioachimo Camerario. S. D.

TVum dolorem non esse leuem facile possum intelligere. Cum in metu de coniugis opt. uita liberos charissimos amiseris, filia et nepte mortuis. Etsi falso hoc scripsi. Non enim amisisti illos sed praemisisti in uitam aeternam, ereptos multis aerumnis, et miserijs saeculi nostri. Quas grauiores etiam futuras cum hominum improbitas, tum multa tristia signa coelo et terra portendunt. Quanta autem insolentia Mundi sit, et qui contemtus rerum diuinarum et humanarum, non est obscurum, neque meis literis indicandum. De his igitur satis. Quod te reddi certiorem cupis de obitu

Reuerendi uiri Adami Cratonis, amici tui summi, et de quo extant honorifica iamdudum testimonia iudicij tui: equidem omnia esse ab amicis significata uobis credidi. Noster autem Adamus tantus uir, quantum fuisse eum et tu et boni omnes quibus notus fuit, sciunt, desijt uiuere in terris huius anni VII. Id. Septembr. hora post meridiem quarta. Cum praefuisset in his regionibus gubernationi ecclesiasticae annis amplius XXX. Summa diligentia et fide. Mitto tibi praeterea aliquot eius ad me Epistolas. Nam et ego Cratone multis annis admodum familiariter sum usus. Eas Epistolas, si ita uisum fuerit, poteris alijs ipsius ad te datis adiungere. Facturum etiam te esse existimo, ut epicedio aut Epitaphio ornes aliquo memoriam amici. Meum addes si editione dignum esse censueris. Itemque caetera ijs scripta a me, quos ipsorum lucubratio~es celebrant melius quam ego uel alius quisquam possit. Valde autem rogo, ut ubi iste libellus prodierit, cures aliquot exempla mihi afferenda. Vale Homburgi in Cattis XXVII. die Decembris. Anno Christi M. D LVIII.

ERVDITIONE ET PIETATE PRAEstanti uiro Leonhardo Crispino Ecclesiastae Goarino Domino et amico suo in Christo colendo.

GRatia et pax tecum. Negocium Euangelicum Illustriss. principi proposui, a quo clementiss. responsum accepi. Et spero fore ut aliquis uobis mittatur, si Comes Palatinus princeps Elector suo scripto id desideret, et scribat principi. Interim tu ipse et Dominus Georgius, aliquando docete et proponite doctrinam Christi in Bacharach cum summa modestia. Et nihil subito demoliamini. A poenitentia ordiendum, et peccatum per legem ostendendum. Deinde monstrandus filius Dei mediator noster qui factus est uictima pro nobis. Tertio fructus qui deceant Euangelij auditores et uitae nouitas tradenda. Haec si fideliter proponantur, rite coeperitis. Si Ecclesijs proponatur ex lege peccati abolitio. Et per S. S. legis stabilitio et impletio, omnia alia sua sponte corruent, et uerbo omnia primum sunt demolienda. Deinde auditores ipsi impiam [gap: Greek words] relinquent. Intelligis quid moneam. Ego quidem perlibenter quicquid possem facerem, sed imbecilli sum corpore et multis curis obrutus et uereor Principem id quod cupitis, mihi non permissurum. Si tamen iusserit, perlibenter quod potero, faciam. Omnem operam Ecclesiae Bacharensi polliceor et offero. Vale in Christo. Marpurgi, Anno M. D. XLVI.

OPTIMO VIRO D. LEONHARDO Crispino OEconomo Christi in Goarina Ecclesia suo dilecto fratri et amico charissimo. S.

TVum dilecte Leonharde scriptum et cum lacrymis, et cum gaudio excepi et legi. Lacrymas excussit Gerhardi nostri memoria, quam tu reuocabas allegans coeli temperiem non arridere tibi et tuis. Gaudio uero animum meum perfudit, quod sincerum te Doctorem et a sectis alienum, et in omnem euentum ad istud ministerium implendum paratum, epistola tua declarabat. Spero habiturum Arambachi pium ministrum qui ex Bacchi Ara faciat Domum Dei uiuentis, Et Ludimagistrum rarae eruditionis et mirae probitatis. Sed ita ut penes Principem, et me loco Principis, maneat ius reuocandi utrunque necesse sit. De te reuocando in patriam nihil reluctor, et nil magis cupio quam te Hombergae esse. Sed occasio expectanda est. Vale in domino charissime frater. Anno, etc. XLVI.

OPTIMO VIRO D. LEONHARDO Crispino concionatori Goarino suo dilecto fratri. S. D.

SOmmerus istum bonum uirum ad me adduxit, petens ut eum uobis darem Ludimagistrum. Ego uero cum non ignorem, quid adhanc rem requiratur, iussi ut ipse uos adeat, ut si idoneus, recipiatur, sin minus, remittatur. Si receptus fuerit bene, sin minus scribito M. Sommero ut non obtrudat quenquam, sed eligat aliquem qui norit excolere ingenia et prae formare pueros ad Academiam. Feliciter uale. Opto quidem bono uiro bene esse, sed nihil pronunciare absque uobis uolo. Marpurgi Anno, etc. XLVI. In profesto Epiphaniae.

ERVDITIONE ET PIETATE praestanti uiro Ecclesiastae Goarino Domino et amico suo in Christo colendo. S. D.

DIlecte et erudite Leonharde ago gratias tuae humanitati pro officio summas, et non minores D. Georgio homini mei itidem studiosissimo. Quicquid impensum est, cupio mihi significari, bona fide reddam omnia. Non uidetur consultum, ut ego quid coner in re illa quam nosti. Vos duo agite cum collegio, ut me, qui per hosce totos annos XX. Ecclesijs seruiui, et in posterum seruire paratus sum, non inferiorem faciant, aut esse

patiantur in percipiendis emolumentis, illis, qui nihil dum uel ipsorum Ecclesiae uel alijs profuerunt. Ita mihi gratior erit propensa illorum uoluntas et honestior ipsorum liberalitas, quam si coacti Principis literis concederent. Multa enim, ut nosti, dulcior libera beneficentia quam coacta, Ego Ecclesiae non obliuiscar. Ornabitur a me uicissim pro uirili, neque honestorum factorum immemor ero. Id te celare nolebam. Tu communicato cum D. Georgio consilio deliberabitis, quid porro facto opus sit, Felicissime uale et Reuerendo D. Superintendenti salutem dicito. Salutabis item Teloniographum meo nomine. Et si uidetur, quid de illo iudicem, sentiam et expectem, significa. Et si non malus aliquis Genius negocium, interturbauerit, cogitate D. Georgius et tu de honesto collectore aliquo eorum quae filijs meis debebuntur. Marpurgi, V. Augusti. Anno etc. XLVII.

REVERENDO VIRO D. LEONhardo Crispino Pastori et gubernatori Ecclesiae Hombergensis suo in domino charissimo et dilectissimo fratri. S. D.

COmmendatur mihi adolescens quidam Hombergensis a probitate et eruditione, quem tamen audio negligi et praeteritum esse, in eligendis ministris Ecclesiarum et gubernatoribus scholarum. De hoc adolescente tuum iudicium cognoscere cupio. Et si caussa tibi nota est, cur non utantur eo ingenio ingeniosi uiri Episcopi Cassellanus et Rotenbergensis, quaeso ut eam mihi proximo tuo scripto patefacias. Spero te et tuos bene ualere et gubernationem tuam non esse infelicem. Quod ut ita sit et maneat, Deum quaeso, et opto te cum tuis et uniuersa Ecclesia in Domino diu in Dei gloriam florere et fructificare. Marpurgi. Anno M. D. LI. Iulij XXVIII.

LEONHARDVS CRISPINVS KYmeo compatri suo charissimo.

ARida Ioannis tegit hic lapis ossa Kymei,
Orbe uolat passim nescia fama mori,
Quem pietas, quem cana fides, quem cinxit honestas,
Qui tenuit quicquid pagina sacra docet.
Spiritus astra petit uisurus certa piorum
Gaudia, quae nobis da quoque Christe precor.

EPITAPHIVM VXORIS EIVS.

COniugis hic cineres Kymeus condidit Annae,
Quae sata Maniliae sanguine gentis erat,
Immortalem animam mentis coelestis alumnam
Commendat gremio Christe benigne tuo.

EPITAPHIVM M. ADAMI CRAtonis autore L. Crispino.

COnditur hoc tumulo defuncti corpus Adami,
Qui docuit summa relligione suos.
Huius rexit oues pia cura ouiumque magistros,
Nam gregis inspector clarus ubique fuit.
Debile destruxit tantum mors inuida corpus,
Viuit fama, decus, gloria, nomen, honos,
Gratia, laus, meritum, uirtus, doctrina fidesque,
Tot sensus animi, diuitiaeque sacri,
Incola nunc supra celi astra micantia fulget,
Qui fidei multis lumina clara dedit.

ALIVD ANTONIO CORVINO per eundem.

HIc iacet et placida Coruinus morte quiescit,
Temporis et patriae gloria magna suae.
Ille quod in uero Christi praecone requiras,
Omne uelut propriam nouerat ille domum.
Vir grauis in dictis, nulli doctrina secundus,
Quando Dei populo tradidit ille fidem.
Multa tulit Christi sincerum dogma tuendo,
Vsus ea qua sunt conditione pij.

EPITAPHIVM MARTINI CRIspini scriptum patrisuo a Leonhardo Crispino. F.

MArtinus recubans tumulo Crispinus in isto,
Semper erat uerae relligionis amans.
Irreprehensibilis, grauis, integer, osor iniqui,
Hostis auaritiae, sobrietatis amans.
Corpus habet tellus. At mens repetiuit Olympum,
Christo grata, pie quem uenerata fuit.

OPTIMO ET DOCTISSIMO VIro Ioachimo Camerario amico ueteri et charissimo.

GRatia et pax. De mutua utriusque erga alterum uoluntate nihil dubitarit, quisquis utriusque nostrum animum propius nouit. Scribendi officium uel inuiti intermittimus, cum desint nimirum qui perferant. Ego tantum abest, ut amicitiam renunciem, ut nondum desperarim futurum ut coniunctius in una Academia aliquando uiuamus. Quan tumuis tu hactenus restiteris. Sed hac tamen in re, ut par est, uoluntatem Dei sequemur. Meam uolun tatem significare uolui, cui si tua consensisset una fortasse iam uiueremus. Tu uero, officium colamus

inquis. Hoc propositum honestiss. est, mea autem cupi ditas beneuolentiae et amoris summi. Quod ad opt. uirum et Poetam Eobanum Hessum attinet, ualde probo te unum ex multis esse, qui memor sit Eobani. Ego quicquid de incunabulis illius meo studio cogno scere potero, ex ijs quos illa nosse credibile est, ad te diligenter perscribam. Vale opt. mi Ioachime.

OPTIMO ET DOCTISSIMO uiro Ioachimo Camerario amico summo. S. D.

GRatia et pax. Anxie diuque peruestigaui haec quae mitto paucula, de opt. uatis Eobani nostri crepundijs et infantia, quae tu pro tua copia non sines esse paucula, sed amplificabis et illustrabis pro dignitate. Literas adiunctas tuis et inscriptas M. Sibotho, rogat D. Dryander ut illi reddendas cures, dato hoc negocio uni ex tuis. Bene uale et per ge consecrare memoriam Eobani. Valde te rogo, cum Deo uisum sit disiunctos nos uiuere, ut aliquando de rerum tuarum statu, potiss. de ualetudine tua, et literarum apud uos honore, et pietatis progressu ad me perscribas. Ista enim sola Adamum tuum in hac misera et periculosa sua et Mundi senecta recreare possunt. Iterum uale. Marpurgi ex

DOCTISSIMO VIRO IOACHImo Camerario.

DEi gratiam et pacem per Christum. Recordatus nuper me pollicitum Doctiss. et optimo uiro D. Philippo Melanchthoni nostro, tibi scripturum, haec exarabam, mi amicissime D.Ioachime. Sicut enim mihi olim aegre fuit, a nostris te diuulsum, primum e Saxonia Norimbergam, deinde illuc in Sueuiam Vuirtenbergensem demigrasse, ita nunc eximie gaudeo, te nobis propiorem factum migrasse Lipsiam. Dominus igitur faxit, ut non solum isthic Lipsiae et tibi et tuis omnibus fortunet omnia, sed etiam ut aliquando Vuitenbergam tuo tuorumque commodo reuersus apud nos feliciter consenescas. Haec ex animo precor. Interim bene uale cum tuis, et mihi quaeso rescribe, praesertim an D. Philippus tecum uel fuerit, uel adhuc sit. Voluit enim superioribus diebus ad te excurrere. Significa etiam an pecuniam quandam a me ei curatam acceperit. Cursim Aldeburgi Die III. post diem sacrum. S. Elisabethae. Anno Christi M. D. XLI.

ERVDITO BONARVM ARTIVM Magistro Philippo Melanchthoni, propinquo. S. S. P. D.

ECce adsunt literae pijssimi Principis, manu ipsius subsignatae, quibus pollicetur tibi beneficium, et propitium se fore. Quare nunc haud affabor te Poetice, sed uera utens Dei promissione Abrahae fideli facta. Egredere de terra tua et de cognatione tua et de domo patris tui, et ueni in terram quam monstrauero, faciamque te in gentem magnam, et benedicam tibi, et magnificabo nomen tuum, erisque be nedictus. Haec Genesis XII. Ita mihi praesagit animus, ita spero futurum de te, mi Philippe, meum opus et meum solatium. Veni igitur animo laeto et hilari. Sed prius omnia tua per aliquem Vectorem in bigis ad me Studgardiam transferri facias. Ibi nanque seligemus, quae tibi sunt opus futura Vuitenber gae, et me ordinante fient omnia. Quod si uoles (id enim consulo) uade prius ad matrem per Phorcen, ut salutatis tuis omnib. redeas ad me. Sed tamen in tempore quanto potes breuissimo, ne optima conditione itineris Principis frustreris. Ego illi omnino rescripsi te uenturum. Atque ut uideas quantum te aulici et cubicularij illius nobiles uiri faciant, mitto etiam literas D. Spalatini, qui cum Principe in rheda siue lectica solitus est ferri. Haec summa rerum est. Omnia prius quae ad rem attinent, collige, uel in capsam uel in uas aliquod conueniens

include, et currui cum uno equo Studgardiam uehenda committe. Idque quantocius. Deinde omnibus amicis Tubingae ualedicto, corripias te in patriam ad matrem, et in itinere transi per Phorcen, et Au gustino atque sorore mea salutatis a matre confestim ad me non tardigradus ueni, sed aduola. Principum res sunt mobiles, ne forte recedat Princeps ab Augusta sine te. Haec consulo, et ut sis infracto animo, non mulier sed uir. Non est acceptus Propheta in patria sua. Vale feliciter. Studgardiae in uigilia Iacobi Apostoli. Anno M. D. XVIII.

INCLYTO DVCI PETREIO Alae literarum praefecto, suo. SALVS.

PEr GENIVM fateor iuratus, Epistola nobis
Tam breuis arrisit quam tua longa solet.
Est ducis officium Regi parere canenti
Ridiculo uersu dic scabiose Caper.
Cinyphium liceat caprum tondere bacillo
Candida pulsantem cornibus ingenia.
Tempore iam nostro quis non petulantior hirco est?
Pars quota gymnasij non cupit esse procax?
Quis titulos et grande [gap: Greek words] Solymamque Mineruam
Non iactat quo sit nobiliore stylo?

HAbes mi dux quod testificari uolebam de Epistolio. Nihil mihi gratius erudito laconismo adde etiam ingenioso. Nil moror ego uerbosum gnathonismum. Sed belle ludis in hanc ipsam breuitatem, quasi nihil scripseris. Intellexi ingenue quid innueres. Noluisti quem unice diligis impensius commendare, ne nobis hospitij mensaeque participatu offerret nonnihil Erbfordianae non dico bibacitatis sed

pestilitatis. Migrauit ille cum suo seuero Comite, ita uidebatur, in Nidum Castellanum. In ipsa transitione Schalbum Doctum et humanum uirum salutauit. Testatur hoc Schalbus amicus meus candidissimus et omnino alter Ionas, hoc est, religiosus et Christo deuotus epistola heri ad me data. Et quia Ionae facta mentio: quid quaeso te, Ionas noster habet? Estne adeptus haereditatem beneficio Satrapae? Cur mihi non scribit? An ita magnis uiris assentari didicit, ut meam paruitatem contemnat. Incredibile est, quanto studio faueam probis et scientia literarum expolitis. Contentiones et odia mihi supra modum displicent. Semper placuit morum simplicitas et sincera ingenuitas, et ingenua amicitia et fraudis expers animus. Cessent inamoena dissidia. Arrogantes Theologi, si phi losophos non ferunt, Superbi Philosophi, si theologos despiciunt. Tolerandus interdum unus, ne pro uno mille grauiores tur piter ferre cogamur, atque huius iu dicij mei ne uidear temerarius, te Petrei iudicem facio. Nihil affirmo, nec Elephantem ex Musca facio. Neque nostrum est [gap: Greek words]. Reuertor ad laconismum. Vide num is nihil scripsisse uideatur, qui scripsit nihil. Vel, ut Graeci loquuntur, [gap: Greek words]. Etenim nihil est dictio duarum syllabarum, duae autem syllabae sunt aliquid. Nisi dicas modicum et nihil idem pollere, ut qui modice fallat, nihil fefellisse dicatur: imo ne hilum quidem. Legi nuper turbida uestratia pacta. Quid uos Rabulae consilij datis. Quid respondet Theophilus Constantinopolitanus? Quid Dorotheus

Menna? Quid utroque loquacior Bartolus a Saxoferrato? Quid reliqua formulariorum turba ipsis etiam Alanis et Dacis barbarior? fortasse si quid addunt, addunt oleum camino. Nam sic aestuat Res ut tragoediae agi, atque insaniri prorsus dici possit. Vsque eo autem adhorretur a sano consilio ut erroris stultitiaeque damnata uicinos etiam contagio faedarit et corruperit. Vt recte Maro diceret: Dira per incautum serpunt contagia uulgus. Ita passim peccatur exemplo prauo. Mirum dictu est, quantum noceat impunitas. Quid Moguntini proceres? Nimis diu consultant, respicientes illud Augusti Caesaris [gap: Greek words]. Crescit interim acerbitas. Tu bene uale. Imperti salute plurima Vicedominum et Matthiam Sigilliferum patronos nostros. Calendis Quintilibus. M. D. XXI.

IOACHIMO CAMERARIO LITErarum uirtutumque ornamentis spectato amico. S.

QVanquam otium scribendi nullum est: nihi, et ani mus affectibus aeger circa alia occupatur, non tamen possum committere quin breuiter respondeam ad literas tuas scriptas a te. V. Id. Ian. ad me perlatas IIII. die Martij quarum argumentum triplex est. Stoma charis etenim in mores praebentium malorum occasionem. Dein recenses institutum scholae Noricae. Postremo optas fortunatam sponsam amico, eum ordinem legens obseruaui.

Reseruo mihi copiosum argumentum in aliud tempus, quo per literas confabulabor tecum ad mediam noctem. Colligis primo nota peccata, ac de peruersa religione canis usitatam cantilenam, subinde Rhetorico schemate concludis magna cum acrimonia: stultos nos esse qui moleste feramus horum temporum mala, rerumque omnium perturbationem, cum in promtu caussa sit, hominum nescientium corrigi diuinitus ulciscenda licentia. Recte tu quidem mi Ioachime ulcus hoc modo acu tangis. Caeterum dijudicemus de peruersitate horum temporum sine gratia et odio. Circumspice omnia, ubique cernes maxima scelera et flagitia, luxuriam, petulantiam, rapinas, uiolentiam, audaciam indicibilem, confusionem diuinorum et humanorum, periuria. Atque his quoties praetexitur religio et pietas? Si declamationes Rhetorico apparatu instituerentur animaduerto quam diues copia et artis et experientiae daretur. Sed pergant illa, imo seruentur meo Ioachimo rhetori. Quid mihi narras de Erphurdianis pileis, quod commercium linguae Duringis meis cum Fran conibus uestris? Hi loquuntur meras Diphthongos magno oris hiatu, ut qui nesciant modum. Canes putares. Illi diducunt uocem ut feminae uideantur. Lempum non noui. Paulus est Paululus Insignis cathedra, pedo incuruo, adde et anulatis chyrothecis, Vsingus deuorat uerba, quae Franci euomunt. De Hugone risum mihi excussisti, cur non addidisti cognomen, ut esset Binominis Hugo Carrensis. Chaldeus

est autem, uaticinatur enim inspectis manuum lineis. Scilicet haec grauitas est theologi pugnatoris et scriptoris luculenti, sicut tu testaris. Ferobenius extra coelum Duringicum non uenit, quanqnam nunc, uersatur in remotis regionibus. Consolare desertum mallem disertum. Scholae Noricae opto felicissimum processum tum propter honestum propositum, tum propter meliorem fortunam prouenturam inde regi nostro, cui longiores sunt manus quam opes. O tenuem regem quam te uelim esse Crassum. Ego tamen mallem potius quam pedes incederem uti equo gregario si non daretur sonipes Virgilianus. Tertio loco: Lege Epistolam nostram Iacobo nostro scriptam. Dij Boni boni quid porto? flos est Magnesia, nata annos XVII. Tanto tempore nil uidit sol, uenustius, nil cultius, nil pudicius. Hui quid tardatis, periculum in mora est. Non mentitur Poeta. Qui non est hodie, cras minus aptus erit. Vnum hic me solatur Humanitas principis. Rescribe quaeso frequenter aut regem iratum habeas. Datum in arce Regiomontana IX. die Martij M. D. XXVI.

DOCTO AC PROBO IVVENI Ioachimo Camerario in schola Nurenbergensi artium professori fido Amico. S.

VErum loquitur Comicus. Omnium rerum uicissitudo. Rotat ac rerotat sors omnia, quod uarij euentus horum temporum praecipue indicant, quorum exiguo spatio quid extitit tam firmum, quod permansit in suo statu, mutata sunt in deterius, in melius, siue Diuina siue humana aspicias. Laudandi uero cumprimis sunt ciues Nurenbergenses, qui cum hactenus libertatem suam contra uim plurimorum defenderint, nunc sua sponte sibi regem accersiuere. Romani libertatis cupiditate reges exegerunt. Populus ille acerrimus libertatis assertor in mediam Remp. ultro regem acciuit, quasi libertas consistere queat ubi rex, seu ibi rex, ubi libertas. Vnde quaeso tam subita animorum mutatio? Mehercle superi ita uoluerunt, ut populo sapienti daretur rex sapiens non nociturus libertati. Sed qui potenti exercitu a finibus propulsaturus esset barbaros hostes. Longe lateque peruulgata fama est, quanta clade collectitiam manum fugitiuorum hostiliter in liberioribus regnis musarum, ante annos aliquot prostrauerit. Nam in ea disciplina militari est bellator longe optimus tam corporis uiribus quam peritia bellica. Singularia certamina quibus Sphrulijs Tilomannis Laeis superior extitit, huc non confero. Nec opima spolia commemoro.

Prudenter igitur factum est, quod rex libertatis in ciuitatem liberam allectus est, per hunc modum efficietur longe liberior hactenus a barbaris hostibus grauiter uexatus populus. Eum regem breuibus his conueni. Nam duo debentur ante omnia regibus, uti salutentur honorifice pro ipsorum amplitudine. Alterum uti ratio habeatur parsimoniae uerborum, ne in dicacitate sermonis appareat contemtus aliquis regiae dignitatis, garrulus enim quem rite uenerabitur? aut qui non contemnit aurium lassatorem? forte addis duobus his obseruationem tertiam inquiens, non erat salutandus rex absque munere. At ego regem Musarum non Persarum saluto. Dein nostrae salutationes Borussiacae, hoc est, flui dae sunt et uolatiles, non aureae et graues. Si uelit cantilenam Theologicam Longurionis Hantis Nigelli, quod possumus, dabimus. Quod scriptum est illi, tibi quoque dictum esse putato, seruaturo tamen pro positum nostrum sancto silentio. Audiuisti quidem illa prius, sed leuiter. Multa sese protulerunt postea apertius. Quum propius perspicio singula, stultus sim, ni sequar quod institui. Dixit insipiens in corde suo non est Deus. Ex hoc uago disce sententiam nostram quantum potes, nudius fabulari haud licet. Viderit fortuna quid de me statuat, uiderint et illi de quibus non sum male meritus. Respiciat clementer coelestis pater. Quae de recens editis libellis narras. noui ante Epistolam tuam. Legens utranque foeturam absque odio et gratia.

quibus impedimentis uehementer officitur iudicio buius tempestatis. Videor mihi uidere haud obscura argumenta contentionis de gloria. diuersa tamen uia, mallem sopitum dissidium. De Erasmo probatur mihi et iudicium et sententia tua. Et quidam in hoc magna iniuria afficiunt Germaniam nostram, quod Erasmum puerum faciunt. Certe si puer est si uerum dicitur, hactenus nondum uirum habuit Germania, et an unquam sit habitura nescio. Valeant odiose dicta. Maneat Erasmus diuinus, de omnibus nobis optime meritus. Praecipue de scriptura diuina, quam ita illustrauit, ut alij citius Herculi clauam, quam huic palmam eripiant. Hoc uersu felix esto contra maleuolos. Iudicium melius posteritatis erit. Mutiani mors de qua nunc etiam scribis post parentum fuit mihi acerbissima. Nullius hominis unquam mihi extitit carior amicitia, aut morum similitudo conuenientior. Doleo igitur non illius sortem. Sed meam ipsius tanto amico priuati. Terminauit ille uitam mortalem immortalitate, proculdubio receptus in aeternam felicitatem, pro cuius spe, uitam suam pijs moribus instituit. Quanquam ad nuntium mortis eius quidam grauissimi scilicet homines suspen sonaso subriserunt. Qua de caussa ipsi uiderint, mihi suspicanti dicere non libet. O fauorem diuinum. Ingrauescente infirmitate ne dum diem, sed ferme mor tis horam praedixit, quo appetente iussit recitari Psalmos aliquot consolatorios, nunc aliquid ex Epistolis Pauli de Christi beneficio, nunc de resurrectione

mortuorum. Precabatur quandoque constantiam, mortis contemtum, cessante lectore, nulla audiebatur anxietas, nulla fiebat corporis hinc inde iactatio. Diuino auxilio domuit acerbitatem moriendi. Fertur dixisse. Christe miserator respice ad seruum tuum, et paulo post fiat uoluntas tua, atque haec ultima uox fuit. Dein obdormiuit habitu corporis composito in modum sopiti non mortui. Et quis non crederet euestigio conuolasse in coelestia tabernacula, unde aspiciat nostram miseriam, ereptus e tot malis quae nobis ipsi paramus. Tantum autem abest ut mors diuiserit amicos, uti omnes illius obtrectatores inimicorum loco habeam. Viuit ille cum superis, uiuit et in meo pectore: unde nulla unquam obliuio eius memoriam euellet. Literas meas Iacobus noster perte accipiat. Et Petreio Aperbachio circunspicias de fido nuntio qui ipse reddat in manus accipientis. Multorum perfidia me solicitum facit toties deceptum credulitate. Prudentius igitur curabis, ne in portu naufragium committatur. Scribo amico ueteri et charo, maleuolus lector inueniret unde mihi strueret insidias. Quae etenim circunspicientia nunc sufficiet in sermone, ad uitandum susurros obtrectatorum? De moribus et fortuna huius regionis nil dico, quam uidisti. Nos consumpta annona apud regium montem confugimus ad mare balthicum, in uberiora pascua, id est, pisculenta. ubi aestum praesentis solis uix luculentis focis, et hirsutis pellibus temperamus. O superi, Cur mirum

sit quod in tanta hominum diuersitate quidam uix sunt sibi mutuo hominis uice, quando regionum tanta est dissimilitudo. Coquuntur ferme his mensibus Itali ardentibus solibus, quibus nos hic rigemus frigore. Scribenti ista mihi horrebant digiti pruinoso aere, alijs interim implentibus se uino hordeaceo crassitudine inhaerente digitis. Et adhuc nobis aliquid ingenij superesse putabis? De ingenijs nihil scribam De Senijs uero Septentrionalibus habes autores neutiquam leues Philosophos. Obrue me quaeso literis et improbo clamore, adiunge bellatorem regem. Hoc uno mihi solatium procreabis deserto ferme ab omnibus uoluptatulis. Datum apud Ichthyopolin, ubi succinum legunt sudini. Idibus Iunij. XXVII.

OPTIMO ATQVE HVMANISSImo uiro D. Ioachimo Camerario, amico suo ueteri et obseruando.

GRatia et pax. Optime Ioachime, humanissime uir, Existimo tuae humanitati non excidisse, qua de re Vuormaciae collocuti fuerimus, in ipso articulo, quo equo conscenso, eras Tubingam rediturus. Discessum

est autem, ut opinor, ita, ut ego ad te scriberem, et tu responderes, et plenius animum tuum aperires. Breuiter sic se res habet. Ego apud Principem nostrum talem tui mentionem feci, qualem tu merebare, et me decebat. Ad istam commendationem, Princeps mox mandauit, ut ad te scriberem, et locum et conditionem in ipsius Academia cum iusto stipendio offerrem. Feci autem hoc semel atque iterum. Verum nullum dum responsum accepi. Mittimus igitur ad te iam tertium scriptum hoc, cupientes ut plane rescribas, quid sis facturus. Spero aerem commodum futurum. Buschius enim cum hic profiteretur dicere solebat, Aerem qui apud nos est, rosas spirare sibi. Si igitur uoles seruire Christo in erudienda nostra iuuenta, fac sciam, et agemus iterum de honesto et iusto stipendio, et locum in quo conueniamus, indicabimus uel Francofordi in ipsis nundinis, uel apud nos Marpurgi, uel scripto rem transigemus, Tantum quid animo sedeat rescribe. Ego fere spem feci Academiae te uenturum esse. Et Principem scio nos optimum habere. Bene uale mi charissime Ioachime, et mox rescribe. Et saluta quaeso ex me omnes bonos, praestantes, et peritos istic uiros. Inprimis autem tuam uxorem mihi quanquam ignotam, propter te charam tamen. Mar purgi. Auno etc. XLI. Laetare.

ORNATISSIMO VIRO IOACHImo Camerario amico summo suo. S. P. D.

CVm Ernestus ad uos esset rediturus ex Hessia in Sueuiam, idque resciuissem ego, non potui, non salutare ueterem amicum et praeceptorem, te Ioachime mi. Caeterum ne solam salutem afferrent literae tibi, postulant etiam aliquid nobis. Hoc uidelicet, ut mihi rescribas per occasionem, num Illustriss. principi nostro, si te uocet in suam Academiam, obsequi libeat. Eobanum quotidie expectamus. Addixit suam operam scholae, et nos, principe iubente, illi dignam ipso conditionem, et dignum stipendium obtulimus. Vtinam uero faciat Deus, ut, qui olim amanter una uiximus, rursus coniungamur. Vale feliciter in domino Iesu Christo, cum omnibus tuis, mi Ioachime, et nos, ut facis, ama, facies autem omnino mutuo. Martiburgi in Hessis. Calend. Maij. Anno M. D. XXXVI.

EXCELLENTI VIRO D. IOAchimo Camerario amico ueteri et summo. S. P. D.

OPtime Ioachime amice sancte, et uetus. Venit ad nos Marpurgum hospes gratissimus

D. Philippus, cum D.Milichio Rectore uniuersitatis Vuitebergensis, quos officij caussa Butspachium usque secutus sum, et abituris, hasce ad lucernam ad te dare uolui, ut significarem meam erga te uoluntatem eam esse, quae fuit semper, id est, optimam. In familiari usu amicorum summorum meae memoriae quoque aliquid tribues. Vale feliciter. Cursim ex Butspachio. Anno M. D. XXXVI.

ORNATISSIMO VIRO IOACHImo Camerario amico ueteri, et inter charissimos praecipuo.

GRatia et pax Dei, per Christum dominum tecum. Ornatissime Ioachime D.Philippus exposuit mihi Smalkaldiae quam candide de me senseris, et quam diligenter de rerum mearum statu quaesieris, et quas laudes mihi tribueris. Amplector amorem tuum. Quae tribuisti utinam in me inueniantur. Ego nunc non possum prolixe scribere, neque necessarium arbitror. Nam uestri tibi omnia coram narrabunt. Vale felicissime. Charissime et amantissime Ioachime. Et si quando uacat breuibus tuam nobis ualetudinem significato, Tua enim salute nil nobis est gratius. Smalkaldiae XI. Martij. Anno M. D. XXXVII.

ORNATISSIMO VIRO D. IOAchimo Camerario amico suo obseruando.

GRatia et pax a deo patre per Iesum Christum Amen. Fuerunt ornatissime Ioachime apud nos Marpurgi ornatissimi uiri legati uestri. Cum quibus laetissimas aliquot noctis horas exegimus. Die enim non uacabat. Vesperi enim uenerunt, et abierunt mane. Istis nostris gaudijs nihil defuit, nisi quod tu charissime mihi Ioachime abfuisti, quanquam non abfueris. Collocuti enim sumus, inter alia multa, de te quoque, et tui, quemadmodum mereris, honestissime meminimus. Vel hoc unum cum aliud non haberem, quod scriberem, tibi significare uolui. Et uel hac schedula animum meum, antea opinor, tuae humanitati satis notum, erga te ueterem et optimum amicum, et Praeceptorem, testari, Et precor ut cum tuis omnibus quam felicissime ualeas. Marpurgi.

ORNATISSIMO IOACHIMO CAmerario, singulari amico.

DEi gratiam et pacem per Christum. Si quid certi habes, mi amantiss. Ioachime, de Gryllo si ue Socratico, siue Platonico, ex egregio aliquo auctore, mecum quaeso communices. Et item ubi nam apud Gregorium Nazianzenum putes hunc esse locum.

[gap: Greek words]. Nihil enim mihi gratius feceris. Praeterea et te et Micham nostrum suis ad me literis amanter salutat, et M. Eberhardus Brisgerus Compater meus, fidelisque in urbe Aldenburgi, [gap: Greek words], et charissimus meus tanquam filius Andreas Misenus, Primus ludi nostri Aldenburgen. magister. Id quod te amoris et studij ergo nolebam celare. Bene uale cum uxore, femina honestissima, cum liberis, cum hospite amicissimo Doctore Iohanne Ruellio, nostri memor. Cursim Norimbergae Ferijs Chiliani. M. D. XXXII.

DOCTISSIMO VIRO D. IOAchimo Camerario Pabenbergensi, in Academia Tubingensi, amico integerrimo.

DE Igratiam et pacem per Christum. Si recte uales, cum uxore honestissima, et quicquid est ijthic amicorum, Ioachime Doctissime, ex animo gaudeo. Equidem Deo sit laus, una cum coniuge et duae bus filiabus, Dei patris beneficio satis prolixe, satis belle nunc ualeo. Vtinam uero tu pergas ita in praelegen da Homeri, uere patris omnium ingeniorum omnis cultioris doctrinae. Iliade, ut commentarios tuos in totum tam diuinum opus breui habeant studiosi. Video enim exi mie usui futurum publice. Mihi sane pergratum

feceris, si me non dubitaris tui nominis esse uel studiosissimum. Deinde des operam oro, ut in aula Illustriss. Principis Vuirtenbergensis primo quoque tempore perquiras, uiuat ne adhuc et ubinam agat gentium Nicolaus affinis meus, aliquandiu ut musicus, ita paedagogus symphoniacorum Vuirtenbergensium, a duce Vuirtenbergensi adiutore doctiss. D.Philippo Melan. nostro, biennio superiore accitus, et adiunctus ipsius cantoribus. Nam suis hic propinquis, matri, fratri ger mano, sororibus, mihi, tamdiu nihil scripsit, ut de salute eius dubitemus. Quamobrem oro te ut mihi statim rescribas an uiuat saluus cum uxore et liberis, et uiuenti sis autor statim scribendi omnia. Tuas autem literas optime miseris, si D. Phil. Melanchtho ni miseris. Semper enim habet tabellarios Aldenburgum proficiscentes. Bene uale cum tuis omnibus, quos a me amanter salutabis. Die Ascensionis Christi. M. D. XXXIX.

Dn. Erhardum Schnepfium si uobiscum agit, imo ubicunque est terrarum, si contigerit, sine tua molestia a me amantissime salutabis. Sed et Doctorem Sigardum et quicquid est isthic, eruditorum. Faueo enim omnibus in uniuersum.

DOCTISS. ET OPT. VIRO, D. Ioachimo Camerario Tubingae, amico cumprimis eximio.

DEI gratiam et pacem per Christum. Verbis consequi non possum, Doctiss. Ioachime, quantae mihi fuerint uoluptati, literae tuae, ut humanitatis ita eruditionis plenae, nostro Andreae Iunio in patriam contendenti datae. Merito igitur tibi debeo, quod dignatus es literis me, etsi interprete tantum amico salutatus. Itaque tuas reposui in thesaurum, hoc est, ad literas eruditorum, ex multis et gentibus et regionibus, ad me tribus Serenissimis Saxoniae Principibus, Electoribus, scriptas. Atque utinam tibi licuisset, una cum tuis perpetuo nobiscum, tuo tuorumque commodo manere. Certe nunc non facile te a Saxonibus diuelleres. Quid de synodo apud Vangiones possit sperari, nescio. Nam sentio prorsus cum Gregorio Nazianzeno, Episcopo, ut nosti, modis omnibus summo, ad Procopium scribenti, Synodos nihil unquam quibus ipse interfuisset, peperisse boni. Quid igitur quaeso dent melius nostrae Synodi priscis? Praesertim his nouissimis, his periculosissimis, his pessimis temporibus? Hoc tamen interim me solatur, uere unicum, in tot tantisque et Ecclesiae et Reip. incommodis, Christum Iesum Dominum nostrum adhuc regnare, quia Regem sem piternum in omnibus Prophetis descriptum, uictorem inuictissimum peccati, mortis et Satanae, nedum

tyrannorum, nihil nisi caedes, nisi summam deuastationem Germaniae et Ecclesiarum spirantium. Scribis enim et pie et sapienter [gap: Greek words] in tuenda, augenda, ornandaque Sparta nostra speciosissima, hoc est, recepta plane coelesti doctri na et eruditissima in studijs omnibus liberalibus doctrina, esse nimiam. Quid autem quaeso aliud faceret mundus, modis omnibus immundus? Hic igitur precibus ardentissimis opus est, ad Dominum, ut nostri miseratus, reddat pacem ueram, hoc est, pacem Dei, pacem Christi, pacem conscientiarum. Literae quaedam prolatae dicuntur, minantes nescio quos exercitus et castra parata in nostros, nisi concedant, quae postulantur. Haec iactari, mihi non uidetur utile esse neque aduersarijs neque nobis. Vuormaciae omnia tarde procedunt. Quid sit futurum nemo potest cogitare, et omnia ita credo illinc scribi ad uos, ut non putem tibi esse obscura. Coruinum doctum et pium uirum, nuper fama fuit in itinere inspicientem ecclesias quasdam, a nescio quibus equitibus confossum esse. Sed falsam illam comperimus. Vidit, et legit, et audiuit multa Andr. Iunius, tibi haud dubie dicturus et com memoraturus copiose. Hunc Andream Iunium etsi ut non obscure uideo, tibi satis, ultro et uel suis ipsius meritis eximie commendatum, tamen commendare ne ipse quidem desino, pium, eruditum et modestum iuuenem, et proceribus tum Ecclesiae tum scholae Vittebergensis plerisque omnibus charissimum. Postremo mi Ioachime, te oratum uolo,

ne cesses in explicandis Homericis, post illud in primum Iliados librum specimen datum, progredi, facturus hoc labore mihi et omnibus bonarum artium studiosis rem gratissimam. Interea imo perpetuo bene et feliciter uale, cum coniuge femina sanctissima, et toto liberorum examine lectissimo, nostri memor. Cursim Calend. Ianuarij, M. D. XLI.

DOCTISS. VIRO DOMINO Ioachimo Camerario Pabenbergensi, amico uere egregio.

DEI gratiam et pacem per Christum. Si quid unquam ab amicis ullis, mihi annis abhinc multis gratum contigit muneris, mi Doctiss. Domine Ioachime Camerari, tui, imo etiam mei Cuspiniani libri abs te nuper missi dono, fuerunt longe omnium gratissimi. Quamuis mihi crede, emtos quam donatos mallem. Tam nolim, tibi propter me ademtum tam egregium historiographum. Video enim aliquoties ingressus opus, esse ut scribit Gerbellius noster, opus uariae eruditionis. Vt magno nolim mihi negatum legere.

Quapropter si sustines, Iesu bone, quam lubens exoluam. Si uero alterum habes exemplar, ut hoc non possis incommode carere, gratias tibi et habeo et ago plurimas, maximasque, pro tanto munere. Merito enim maximum duco, quod summas, quod maximas res, quia summorum principum et Imperatorum Romanorum et Constantinopolitanorum omnium, usque ad hunc nostrum Rom. Imp. Carolum V. complectitur. Erit enim mihi hic liber uel in tuam gratiam eo carior, et Deo adiutore perpetuo in mea Bibliotheca futurus. Atque utinam Consules etiam et Austriam eius haberemus. Erit porro mihi Suenofordia postea eo charior, quod patriam hominis fuisse ex Gerbellij narratione uideo. Quod si uel tu uel alius quispiam nobis aliquando Athenaeum latinum fecerit, quanto studiosos omnes aliquid tale molitus beneficio afficeret. Nam si non fuit molestum erudito homini dare latinum Iulij Pollucis [gap: Greek words], spero minus incommodam fore Athenaei uersionem. Equidem si modis ullis potero, testabor Deo autore reipsa mihi gratissimos esse Cuspiniani nostri Imperatores, a te tanto amico mihi donatos. Bene uale mi amiciss. Ioachime cum tuis omnibus. Cursim III. post Laetare. M. D. XLII.

DOCTISS. ET OPT. VIRO D. Ioachimo Camerario amico eximio.

DEI Gratiam et Pacem per Christum. Vix credas amiciss. Domine Ioachime, quam mihi gratum sit, quod tam crebro das eximiae tuae in me beneuolentiae significationem, ut cum alias saepe, ita nuper ex nuptijs Lausicensibus salutans me ore M. Eberhardi Brisgeri, compatris mei, et nunc literis suauissimis per Michaelem Candidum nostrum. Pro qua benignitate, studio, et amore, uel praecipuo, merito tibi gratias ago, Neque dubita me eodem erga te tuosque animo et uoluntate, et esse, et Deo adiutore nunquam non futurum. Hactenus fama de bello Gallico et Imp. Rom. Caroli V. et Francisci Regis Gallorum I. adeo uariauit, ut uix statuere posses quid quibus credendum sit. Tam incerta fuerunt omnia. Dicet fortassis Gallus, ut ille obiurgatus ob fugam in praelio: Vir fugiens denuo pugnabit. Reditus uestri principis Ducis Mauricij certe testatur, uel inducias factas, uel saltem hyemis interuentu bellum esse suspensum. Vtinam etiam siue Lothoringus, siue alius quispiam, ita se conciliatorem et pacificatorem interposuerit, ut certa et uera eaque perpetua pace constituta et sancita, communibus armis debelletur publicus totius Christiani et orbis et nominis hostis Turcus. Quorsum enim quaeso haec mutua inter

nos bella Dei et Principis pacis professores? Sed est fortasse hoc nobis fatale, praesertim his nouissimis atque periculosissimis temporibus. Merito igitur orandus Deus, ut det pacem, in tanta summorum principum Christianorum animorum exasperatione. Bene uale mi amantiss. Domine Ioachime cum tota domo tua, nostri memor, quod facis, me perpetuo uicissim et tui et tuorum studiosissimum habiturus. Cursim III. post Nicolai. M. D. XLIII.

DOCTISS. ET OPT. VIRO Domino Ioachimo Camerario, amico integerrimo.

DEI gratiam et pacem per Christum. Volui tandem, uel hoc saltem scribere, Doctiss. simul et amantiss. Ioachime, tui me non oblitum. Id quod de te mihi etiam habeo persuasissimum. Sereniss. Princeps noster Elector Saxoniae, Die XVIII. Febr. cum suis, Deo sit gratia, incolumis, Nemetum urbem Spiram ingressus est, ab Imp. Rom. Carolo V. clementissime statim postridie aduentus illic auditus, coram. Ad haec misit Imperator uenienti obuiam, ut Comitem Palatinum Rheni Fridericum, ita Granueli filium, et proregem Siciliae. Dominus

reliqua quoque fortunet, et [gap: Greek words] pro speram det comitiorum Spirensium. Tu si quid habes, aut habebis, lectu aut scitu dignum, communica quaeso mecum. His diebus pellegi Epiphanium a Doctore Cornario latine uersum, Iesu bone quantum autorem. Vtinam etiam aliquando Graece excusus prodeat, saltem in Bibliothecas emendus. Bene uale cum tota domo, nostri memor. Cursim die V. Martij. M. D. XLIIII.

IOACHIMO CAMERARIO uiro opt. ac Doctiss. charissimo. S. S. P. D.

NON facile dici possit quanto gaudio sim perfusus, cognito aduentu in has regiones, et reditu tuo in studij tui incunabula. Scis mihi te semper ex animo carum fuisse, postquam mater tua praestans femina, mihi te tanquam patri filium commendauit. Perspexi autem in te eam statim indolem, ut mihi pollicerer te discendo bonas literas et artes operae precium facturum. Quam spem me non esse frustratam mirum in modum laetor. Haec pro officio meo quibus te exciperem, satis. Caetera alias. Gratulor autem Academiae

tuam adiunctionem, et tibi huius fauorem. Ego senescens benignitate et clementia Illustriss. Principum ab Anhald recte et commode uiuo, non expers tamen curarum et molestiarum. Vale. XV. Martij. Anno M. D. XLII.

VIRO ERVDITIONE DOCTRIna ac pietate insigni, Ioachimo Camerario S. chariss. S. P. D.

QVod tibi tuisque adhuc, Dei benignitate recte sit gaudens exultansque, accipio. Cum tua incolumitas studiosae iuuentuti magnum fructum afferre possit. Id quod in Ecclesiae uerae Iesu Christi san guine in spiritus libertatem assertae commodum et aedificationem cessurum, haud ambigo. In quam rem utinam omnium piorum studia dirigantur. Demirarer uehementer, mi Ioachime, tot annos Euangelij Domini nostri Iesu Christi, non luce solum oculos sed uoce etiam aures feriente, tam Epicureum uerae religionis contemtum in ullum hominem posse cadere, nisi nossem ab initio uasa irae Dei ac misericordiae, ut occulto ita iusto Dei iudicio, esse illa magna diuitis in domo, ubi multa sita est per omnes angulos supellex, ut Apostolo succinit Christianus Poeta. Rectus est dominus et iustum iudicium eius,

neque ulla iniquitas apud eum est. O stupenda Dei iudicia. Prudenter, mea opinione, est a te factum, quod istud monstrum nulla uirutte redemtum, mucrone tuo confeceris, aut saltem perculeris. Perge obsecro, erudite uir, perficere in Graecis literis quod instituisti. Ad quorum cognitionem, cum te tam diligenter adhibui, praesagijt nimirum animus, id quod cum magna laetitia mea, et tua laude euenit, Iam non est locus aperiendi Illust. Principis nostri Georgij erga te Fauorem et meam uoluntatem, quam utcunque perspicies. Aliquando data occasione haec cognosces liquidius. Reliqua tu et Venerandus uir D. Ciglerus ex D. Maximo discent. Ciglero me purgabis quod ad eum nihil scripserim, tot molestijs diuexatus. Illustriss. Princeps noster ijs, quae liberaliter et ultro ipse offert, opportunitatem nactus fruetur. Si quid captum fuerit in hodierna uenatione, eius ratio habebitur. Est enim dignus uir ille opt. ob sua erga nos merita. Salutem dicito meis uerbis ornamento do mus tuae adiutrici tuae castiss. Quam ego olim Pater nunc frater tuus in Christo sororem libenter appella uerim. Vale Dessauiae. III. die Ianuarij. Anno M. D. XLIII.

IOACHIMO CAMERARIO VIro Opt. et doctiss. sibique chariss. S. P. D.

HAec mandato accepto ab illustriss. Principe no stro propere scripsi. Inuitat autem te mi Ioachime gratia ipsius ad benignum consortium, et cupit te huc uenire his diebus proximis tribus aut longissimum quatuor. Aderunt et alij, inprimis Exi mius uir D. Philippus tui amantiss. et ego te ex animo hic uidere et meum Ioachimum complecti expe to. Venies igitur et Illustriss. Principi nostro gratificans, et meis uotis obsequens. Caetera coram. Non enim dubitamus te esse aduenturum. Vale cum honestiss. coniuge tua. Dessaniae V. die Iunij. Anno Domini M. D. XLIII.

PRAESTANTI DIGNITATE, DOctrina, et pietate, D. Philippo Melanchthoni nobis singulariter dilecto.

SAlutem in Domino nostro Iesu Christo. Redditae sunt mihi Humanitatis tuae ac D. Ioachimi Camerarij literae. Mihi inquam utique acceptissimae. Qui bus plurimorum bonorum uirorum ac uestram, de iniun cto mihi ministerio Ecclesiasticae administrationis in Diocesi Mersburgensi, gratulationem piaque uestra uo ta declar atis. Et ut magnopere gaudeo, tot tantosque bonos ac pios homines de me bene sentire: Ita tamen doleo non parum, me tantae de me expectationi (quam praedicatis) minime posse respondere. Annitar autem, Domino et pastorum Principe opem ferente,

ut re ipsa ostendam uoluntatem ad hoc propen sam mihi non deesse, neque defuturam. Habeo autem et ago tuae humanitati ingentes gratias, quod pro tuo singulari in me studio ac fauore, quo me hactenus, quamuis non meritum, prosequeris, operam tuam polliceri dignaris. Id quod mihi tam gratum est, quam summopere expetendum, maximeque utile ac necessarium. Etsi enim permulta absterrebant, a tam ardua prouincia suscipienda, praesertim hisce turbulentiss. temporibus atque in hac senecta et (ut tua uerba repetam) delirijs mundi ingratissimi, qui sanari respuit, Cuius Princeps sanam doctrinam Ecclesiae, singulari Dei dono restitutam multoque labore perpurgatam, si non extirpare, saltem iterum, corrumpere aut certe impedire, ac inter pios doctores discordiarum semina (quo eos plebi in doctrinae contemtum ac neglectum exosos reddat) inijcere, uarijs technis conatur. Taceo quod in eo loco adhuc complures sunt, qui Papisticis erroribus immersi, haud facile inde euelli queant. Ne dicam, quid periculorum aliquando ab eiusmodi expectandum sit. Quibus malis omnibus et curandis, et in posterum praecauendis opus est sane medico tam docto, tam omnium re rum experientia praedito. Quae adminicula quam in me desiderentur, ipse mihi sum conscius.) Quibus tamen rationib. permotus sim, ne meam operam qualem cunque ei Ecclesiae dare, apud quam a puero educatus sum, detrectarem (si dominus uoluerit) breui reuerendo patri D. Doct. Mar. et tuae humanitati coram aperiam.

Potissimum autem mihi animum addidit, eidem mumeri una cum adiungendis collegis obeundo, assensum praebere, Quod mihi persuasum fuit, et est. D. Doct. Mar. tuam praestantiam, ac reliquos pios uiros, suis precibus salutaribusque consilijs, mihi et nostrae curae committendis Ecclesijs, (ut qui earum et omnium curam geritis) minime defuturos. Et quod literis iam ad me datis facturum te esse humanissime recipis, non mediocriter me exhilarauit. Obsecro itaque ut porro eum animum atque affectum erga me retineas, ut uicissim me gratum erga te tuosque omnes experiare, modis omnibus studebo. Quod autem ad constituendum iudicium Ecclesiasticum, et ad generum Lucae pictoris Georgium attinet, admodum gratum mihi est, quod uiros idoneos mihi indicare paratus es, optarim enim eiusmodi uiros Iudicijs Ecclesiasticis praefici, qui coniuncta pietate aequi bonique ac tran quillitatis publicae amantes sunt. Quantum enim alij, qui diuersum faciunt, officiant rebuspublicis non est quod commemorem, Experimur enim nostro malo, saepius quam libet. Imo tota ipsa Germania hoc clamat. Quare cum de constituendo Ecclesiastico iudicio cum ijs ad quos pertinet tractabitur, huius tuae admonitionis et Georgij haud immemor ero. Quos enim tu mihi commendare soles, non dubites mihi cordi esse, atque quantum in me est, eos prouehere atque quauis ratione possum iuuare nequaquam praetermittam. Sed quid ego te optime D. Philippe, hac mea inculta uerbositate detineo, cui

religio sit tibi tam illiteratis literis obstrepere, nisi tua humanitas mihi esset perspecta, qua meas ineptias aequi bonique consulturum te esse confido, cum ob scurum tibi non sit quomodo iam aliquot annos propter ualetudinem et alia innumera remoramen ta literarum studia negligere coactus sim. Proinde una oremus Deum patrem nostrum coelestem per Iesum Christum filium suum unigenitum, ut ipse suam Ecclesiam gubernare, eique tranquillitatem Principibusque moderata consilia, a priuatis prauisque affectibus aliena largiri dignetur, quo sana doctrina con seruari propagarique possit. Nosque ministros indignos illuminet, confirmet ac custodiat in sui gloriam. Amen. Opto te mi D. Philippe in Christo semper bene ualere. Datum Dessauiae ipso die S. illius Ioannis Baptistae gratiosissimi, gratuitae gratiae Christi praeconis. Anno Dom. M. D. XLIII.

D. Ioachimo Camerario per D. Licentiatum Antonium Musam, quem breui hic futurum spero, responsum reddam.

DOCTISSIMO VIRO D. IOAchimo Camerario Lipsiae bonarum artium Professori suo haud uulgariter dilecto. GEORGIVS DEI GRATIA PRINceps in Anhalt, etc. Coadiutor in spiritualibus ecclesiae Merseburgensis et praepositus Magdeburgensis.

GRatiam et pacem in Deo patre et domino nostro Iesu Christo, Amen. Marcus Crödel Torgensis Ludimagister, uenerande D. Camerari, uir doctiss. hunc adolescentem, quem coram conspicis officiose nobis, et ab ingenij indole, et a summa morum modestia commendauit. Iuxta etiam rogitans, ut illi destituto parentum, cognatorumque praesidio, uel conditione aliqua uel beneficio ecclesiastico prospiceremus. Is adolescens ex oppido Lutzen, huius diocesis oriundus est. Quem ipsum etsi nos et ppter uirtutem, et quod huius episcopatus alumnus est, propensi sumus iuuare, quantumque in nobis est ipsius studia fouere: Tamen hoc tempore nullam occasionem inuenimus, qua existimemus illi adolescenti commode per nos prouide ri posse. Cum autem Illustriss. Princeps dominus Mauritius dux Saxoniae etc. Cognatus ac dominus noster chariss. Gymnasium uestrum certis stipendijs, quibus bonae indolis et tenuis fortunae adolescentes, ad studia pietatis educarentur, abunde dotauerit, optaremus

sane, huius quoque adolescentis, cuius indoles eccle siae insignem spem pollicetur, rationem haberi, non dubitantes, quin adiutus aliquo stipendio, in uerbo Dei non exiguos progressus sit facturus, ministerioque olim operam debitam impensurus. Quare, uenerande Camerari, clementer petimus, ut dicti adolescentis curam pro impetrando stipendio non grauatim suscipias, quo illi apud uos in celeberrimo Gymnasio studia sua recte colere, ecclesiaeque, quod uni ce expetit adolescens, aliquando inseruire liceat, Ipse quidem pro tua erga ecclesiam pietate facile intelligis, meliori remedio periclitabundae posteritati consuli non posse, nisi idoneos et in studijs enutritos prae cones Christi, qui puram Euangelij doctrinam tuean tur, illi relinquamus. Quod autem ad hunc adolescen tem attinet, speramus ipsum uicissim uobis gratum et ecclesiae usui fore. Hoc etiam officio perpetuo tibi adolescentem demereberis, nobis autem rem gratam feceris. Valeas, una cum tuis in Christo felicissime. Datum Mersburgi Feria secunda post Quasimodogeniti. Anno M. D. XLV.

DOCTISSIMO VIRO D. IOAchimo Camerario Lipsensis Academiae pri mario professori, suo inprimis dilecto. GEORGIVS DEI GRATIA PRINceps in Anhalt etc. Coadiutor in spiritualibus Ecclesiis Mersburgensis ac Praepositus Magdeburgensis.

GRatiam et pacem a Deo patre et domino nostro Iesu Christo. Dolor tuus, propter obitum charissimi fratris tui, cuius literae ad Antonium Musam scriptae mentionem faciunt, pro nostra erga te beneuolentia non leuiter nos affecit, doctissime Camerarie. Sed cum dulcissima caelestis doctrinae cognitione, nec non sapientiae studio, instractissimus sis, neque ignores, quod idem frater tuus ex hoc calamito so domicilio mortalique natura ad aeternam uitam coetusque piorum migrauerit, satis tibi argumentorum esse arbitramur, quae luctum hunc tibi leuare queant. Et nos quoque hac orationis parte breuiores esse uolumus. Quod autem ad defuncti fratris relicta negocia abitum parare cogeris, fefellisti nos quidem spe gratissimi aduentus tui, dum existimabamus te una cum dilectissimo nostro Philippo Melanthone (sicut is se certo facturum recepit) post natalitias ferias nos inuisurum fuisse. Verum ut ut haec se habeant, precamur nos ex animo, ut ista profectio tibi feliciter et ex sententia cedat, nobisque Christo protegente incolumis redeas. Porro meminimus Roderum nostrum nobis pridem significasse Epitaphium sanctae memoriae Forchemij absolutum esse, sed cum de artificum mercede nobis hactenus nihil certi constiterit, tardius illud aduehi curauimus. Postea uero intelleximus te aliquid nostro nomine excusori numerasse. Fecisti quidem tu pro tuo erga nos candore, rem nobis gratam, Itaque illam pecuniam una cum caeteris impensis praesenti tabellario restituendam

dedimus, curaturi ut Epltaphium per Georgium Nagelium nobis quamprimum aduehatur. Interim tibi uicissim ad omnia humanitatis officia benignam nostram uoluntatem pollicemur. Valeas in Christo Iesu felicissime. Dat. Mersburgi die 23. Decembr. Anno Salutis M. D. XLV.

Si quid nouarum rerum apud uos fuerit, non dubitamus te id nobis non grauatim communicaturum esse.

DOCTISS. VIRO DOMINO IOAchimo Camerario, Academiae Lipsensis in bonis literis primario Professori suo inprimis dilecto. GEORGIVS DEI GRATIA PRINceps in Anhalt, etc. Coadiutor in spiritualibus Ecclesiae Mersburgensis et Praepositus Magdeburgensis.

GRatiam et pacem a Deo Patre et Domino nostro Iesu Christo. Perculsit nos initium literarum tuarum, Doctiss. Ioachime, quibus significatio partim de Philippo, partim de nouo priuati doloris nuntio ex patria tua continebatur. Quorum alterum nos monet quidem, ad eam te animi moderationem hortari, quam cum coelestis doctrinae lectio tibi abunde suppeditat, tum sapientiae studium, cuius suauissima cognitione tu uel quemuis alium hac aetate

antecellis, docet, nisi sciremus nos [gap: Greek words]. Caeterum ex altera scripti tui parte nos rur sum collegimus, ubi inter reliqua scribis, comperisse te Philippum aut in itinere esse, aut ad suos iam peruenisse. Proinde te illi impulsorem fore, ut antequam ad colloquium proficisceretur, ad nos huc ueniret. Quod unice certe a te, si ulla ratione ab ipso obtinere queas, ut nostris ac tuis precibus Philippus persuasus, ad nos hic diuertatur contenderimus, atque efflagitauerimus. Sunt enim quaedam nostra, quae cum ipso conferre mirifice cupiamus. Facies nobis hac opera tua rem gratissimam. Praeterea uehementer nobis placuit, quod ea, quae tibi hic studiose iniunximus, expedieris. Porro cum has obsignare uellemus, aliae nobis literae tuae afferuntur, quibus iuxta postulata nostra Epithaphium Misnensis Marchionis descriptum, una cum luculentissimo Stigelij carmine, quo Euangelia Dominicalia complexus est, misisti. Quae omnia sicut summae uoluptati, et iucundissima nobis fuerunt, ita uicissim nos ad omnia Clementiae et humanitatis officia tibi deuinctos habes. Bene ualeas doctissime Camerari. Die VIII. Ianuarij. Anno salutis. M. D. XLVI. Mersburgi.

DOCTISSIMO VIRO DOMINO Ioachimo Camerario, Academiae Lipsensis Primario literarum bonarum Professori suo singulariter dilecto. GEORGIVS DEI GRATIA PRINceps in Anhalt, etc. Coadiutor in spiritualibus Ecclesiae Mersburgensis ac Praepositus Magdeburgensis.

GRatiam et Pacem a Deo Patre et Domino nostro Iesu Christo. Accepimus literas tuas Dilecte Camerari, ac certe non existimes nostra culpa factum esse, cur tardius hactenus te, quid de Ludimagistro apud nos constitueretur, certiorem reddere uisi simus. Inciderunt enim nobis uaria impedimenta, de annuo stipendio, seu ut uocant, salario. Cuius grae tia nonnihil nobis negotij fuit, donec tandem de hoc quoque inter nostros concluderetur. Sed qua ratione conuenerimus, ex Cancellario Mersburgensi, qui adhuc apud uos moratur, cui de hac re peculiariter quoque scripsimus, poteris cognoscere, animumque nostrum resciscere. Alioquin in tui benignitatem omnino propensi sumus. Bene ualeas dilecte Camerari Dat. Mersburgi die 27. Ianuarij. Anno M. D. XLVI.

CLARISS. VIRO D. IOACHIMO Camerario nostro dilectissimo.

Gratiam et pacem in Christo Iesu, saluatore nostro, Hactenus hic commorati sumus, respon sum quod nosti, expectantes. Redijt autem nuntius die 26. Februarij, interceptus bis in itinere cum literis,

nullum responsum afferens, nisi testimonium, quod literas reddidisset. Quid boni sperandum sit nihil pos sumus polliceri, nisi quod assiduis precibus apud Deum obtinuerimus. Noscertiores facti a Fratre nostro Prin. Ioachimo, de imbecillitate ac ualetudine aduersa fratris nostri Prin. Ioannis hodie hinc discessimus, illum inuisuri. Rogamus igitur T. Humanitatem, si citra iacturam tuarum rerum ac tuae familiae fieri poterit, ut quamprimum ad nos redeas, huc iter faciens, ubi ex D. Iacobo cognosces, quo ad nos peruenire debeas. Nam de communibus negocijs cum D. Philippo tractaturi sumus, quibus T. H. adesse magnopere expetimus. Hoc ipso facies nobis rem longe gratissimam. Datae Mersburgi. Vltima Februarij. XLVII.

CLARISS. VIRO D. IOACHIMO Camerario nostro in Christo dilectissimo.

GRatiam et pacem in Christo Iesu saluatore nostro. Gratum nobis fuit humanissime Camerari, te cum tota familia prospera frui ualetudine. Quod ut diuturnum sit, Deum ex animo precamur. Etsi hactenus cupide expectauimus tuum reditum ad nos, Noluimus tamen te a tuis propter praesentia pericula et multas alias caussas auocare, et nunc

quoque abesse te tua caussa facile patimur. Pecuniam pro uino committere tabellario non fuit tutum. Erimus erga T. H. grati. Ea quae apud nos deposita sunt, aeque ac nostra nobis curae erunt. Noua quae apud nos sunt ex literis Magistri Vuolffgangi cognosces. His breuibus te cum tota familia tua Christo commendamus. Bene ualeat T. H. his breuibus. Datae Mersburgi 15. April. Anno XLVII.

CLARISS. VIRO D. IOACHIMO Camerario nostro in Christo singulariter dilecto.

GRatiam et pacem in Christo Iesu Saluatore nostro, H. C. Quamprimum huc reuersi sumus ex nostra Dessauia, hic redditae sunt nobis literae tuae, nobis inprimis gratae. Cognouimus enim ex his summam animi tui erga nos et nostros candorem et beneuolentiam. Fuimus autem cum nostris subditis non in leui periculo. Deus tamen ineffabili sua benignitate hoc malum quod nobis imminebat, clementer mitigauit. De D. Philippo et nos aeque soliciti fuimus, cuius aduentum quotidie expectamus, cum quo, iussu Illustr. Ducis Mauricij, de reformandis Ecclesijs et restituendis scholis deliberare et

conferre decreuimus. Optaremus etiam si nihil in itinere obstaret, et tuto fieri posset, ut huc cum tuis ad nos redires. In hoc non tantum Illustr. Principi M. gratificaberis, sed etiam nobis ac Reip. rem longe gratissimam facies. Illa quae apud nos sunt deposita, adhuc salua et integra habemus, nec minori curae nobis ac nostra fuerunt. Habebis etiam in alijs omnibus nos beneuolos et promtos. Nosque, his breuibus, tuis precibus commendatos cupimus. Datae 10. Iunij, Anno XLVII.

CLARISS. VIRO D. IOACHIMO Camerario nostro in Christo singulariter dilecto.

GRatiam, misericordiam, et pacem a Deo patre et Domino nostro Iesu Christo, seruatore nostro, Doctiss. Domine Ioachime, mihi cum propter singulare in me studium, tum propter communem parentem Magistrum Georgium S. memoriae, unice dilecte. Humanitatis tuae literas quas tuus tabellarius me absente attulit, mihi redeunti in ipso itinere Roderus meus exhibuit. Quibus statim cum ex equo descendissem, rescribendum duxi, et mittenda ea quae petijsti inspicienda. Horum descriptio ne

in aliorum manus perueniat, cauendum est. Quia aliqui unde unde possunt, occasionem inutilium et perniciosorum certaminum quaerunt. Quam praebendam esse nullo modo puto. Si sine nostrorum culpa arripitur illa, nos excusati sumus. Et respondebit aliquando nobis innocentia nostra, coram Deo et hominibus, possent sane ista commouere peruersum zelum aliquorum, uti in rebus longe leuioribus accidit. Quod etiam Illyrici recens editum scriptum declarat, quo non parum praeceptores ipse ingratus discipulus sugillat non commeritos. Sed Deus hanc rem in melius uertat, quam Satanae conatus uolunt. Quaedam bona scribit, hortatur ad constantiam, idque recte, sed interea etiam leuissimam concessionem in rebus nihili iudicat defectionem esse. Mirabilis homo, rumores colligit curiositate non laudanda, et ignorat rationem et caussas consiliorum nostrorum et omnium quae aguntur. Intelligo quantum mihi periculum sit ab istis. Sed erit hoc commune cum pijs caeteris. Ego tamen consirmante me filio Dei custode generis humani et Ecclesiae suae, non defatigabor in fungendo officio, neque deterrebor calumnijs et maledictis turbulentorum, a cura et labore et respectu fideli ad harum regionum congregationes pias, si adiuuante Deo maiores et fediores distractiones forte possint prohiberi. Turbantes Ecclesiam Dei portabunt iudici um suum. Vtinam conuertantur et non condemnentur. Oro autem patrem coelestem per unigenitum filium

Dominum nostrum, principem, pastorem et Episcopum animarum nostrarum, ut sanam doctrinam suo singulari dono repurgatam, porro corrumpi aut sophisticis interpretatiunculis et flexiloquis sermonibus contaminari non patiatur. Sed ut eam incorruptam retineamus, et ad posteros transmittamus. Hic cardo uertitur, ne admittantur ea quae priorem impietatem uel firment, uel quocunque modo restituant. Hic Spiritus sancti gratia opus est. Alia omnia tolerari et ferri poterunt, modo coelestis ueritatis exorta lux non obscuretur, et puritas doctrinae Euangelicae retineatur. Haec tumultuarie et inconcin ne effusa in meliorem partem accipias oro. Bene uale. Die uigilia S. Apostolorum Petri et Pauli M. D. XLIX.

CLARISS. VIRO D. IOACHIMO Camerario nostro in Christo singulariter Dilecto.

G. E. P. in Christo saluatore nostro claris. D. Ioa chime, Cum multa negocia nobis quotidie offeram tur, satis grauia, quae propter Ecclesiae utilitatem indigent deliberatione communi, constitueramus

Dessauiam proficisci proxima septimana. Postquam de his negocijs cum domino Philippo et te contulissemus. Sed cum hoc iter impediatur, tuo consilio et colloquio hic nobis opus est. Petimus igitur, ad nos ut ad proximum diem Veneris uenias, ad nostrum Castellum Vuarmssdorff. Vbi de his rebus, et quid cum alijs maxime Domino Philippo sit agendum, deliberabimus. Quod ut fiat omnibus modis petimus. Bene uale. Datae Vuarmssdorff. XIII. Decemb. M. D. LI.

DOCTISSIMO VIRO, D. IOAchimo Camerario, bonarum artium Professori in Academia Lipsensi nostro inprimis dilecto. DEI GRATIA GEORGIVS PRINceps Anhaldinus, etc. Praepositus Magdeburgensis et Missnensis.

GRatiam, et misericordiam a Deo Patre per Dominum nostrum Iesum Christum. Significatum nobis est mi Ioachime, graui cum morbo te conflictari

coepisse. Quod nobis profecto, magnam tristi tiam attulit. Cum autem solicitudines ob publica praesentia et imminentia mala huic tuo morbo caussam aliquam praebuisse putemus, magnopere te rogamus, ut illas ex animo eijcias et tibi parcas. Nos ut te Dominus noster Iesus Christus seruet, et tibi sanitatem restituat, toto pectore precamur. Fac, quae sumus, ut quamprimum sciamus, uti nunc ualeas. Quid nobis D. Philippus scripserit, accipies de Doctore Pfeffingero. Illi enim exemplum literarum misimus, et adiecimus partem disputationum Synodicarum. Bene uale. Datae in arce nostra Vuarmsdorff. XII. Februarij.

DOCTISSIMO VIRO D. IOAchimo Camerario bonarum artium professori in Academia Lipsensi, nostro singulariter dilecto.

GRatiam, misericordiam, et pacem a Deo patre et Domino Iesu Christo, seruatore nostro, a quo toto pectore et tibi et familiae tuae, imo et ue strae scholae et toti gubernationi, cum Ecclesiasticae tum ciuili, huius anni ingressum, progressum et egressum faustum felicemque precor. Etsi autem optime D. Ioachime D. Doctoris Fachsij responsum cum tuis literis singulis horis expecto, tamen uolui ad te transmittere exemplum literarum D. Philippi, quas hoc uesperi tabellarius meus ex Dresda reuersus mihi reddidit. Et quia ex illis cognoui D. Philippum, aduentum D.

Fachsij Dresdae expectare, dubito num D. Fachsius priusquam eo proficiscatur me uelit alloqui. Et, si cer te sciuissem eum adhuc Lipsiae esse, necdum iter Dresdam ingressum, uoluissem crastina luce eo accedere, quo ante abitionem suam eius colloquio potiri potuissem. Quare resciscas, oro, si mihi eius ad me ad uentus expectandus sit, uel mihi isthuc abeundum, quod haud grauatim facturus essem, si modo congressus cum eo obtingere posset. Sin autem iam Dresdam abijsset, operae precium iudicarem ut ipsum sequaris, atque ea, de quibus collocuti sumus, utrique exponeres, uel certe si commode eo proficisci res tuae non ferrent, literis quamprimum proprio nuntio meis impensis conducendo, ipsis significares, quo de his rebus dum una sunt, constituere possint. Etsi malim D. Fachsium antea, si fie ri posset, conuenire propter multas, uti mihi uidetur, necessarias caussas. Hoc autem singulariter abs te peto, ut quamprimum D. Philippus (quod spero ei concedendum) ante ablegationem suam domum uel saltem ad uos redeat, ut recta eum ad me perducas. Nam si D. placuerit octiduum commorari hic decretum est, Tamen quando et ubi mihi mutuum colloquium expectandum sit, primo quoque tempore significato. Nam me in hoc ad D. Philippi commoditatem et rei rationem accommodabo. Bene ualeas in D. nostro Iesu Christo. Datum Mersburg. Die natali Dom. nostri Iesu Christi. An. M. D. LII. quam celerrime uesperi hora octaua.

Domino Doctori Ciglero meis uerbis faustum annum et plurimum salutis precare et roga eum, ut mihi transmittat scriptum D. Philippi de negotio. N. cuius mentionem D. Philippus in suis ad nos literis facit.

ERVDITISSIMO VIRO, DOMIno Ioachimo Camerario, Tubingae suo amico inprimis suspiciendo. S. D.

NOndum opinor excidit animo tuo, Ioachime Doctiss. Bedrotus, quem annis ab hinc duodecim, cum Erasmi uisendi gratia Basileam peteres, Friburgi una cum Engentino prandio excepisti. Is inquam Bedrotus maximopere te rogo, aequo animo feras me his tandem literis mei apud te memoriam renouantem. Locum certe amplius pudori nullum relinquere potui, qui me a scribendo, ut olim, retardaret, postquam et propinquior nobis es factus, et a communibus amicis Gerbellio, Grynaeo ac Bucero denique tantopere humanitatem tuam praedicari audio. Huius equidem luculentam erga me signi ficationem dedisse te mihi persuadebo, Si omnium quae tuo nomine sunt edita, titulos per occasionem mihi indicaueris. Praeter enim annotatiunculas in Fa bij priores, ac Dionem [gap: Greek words], opus item de ostentis, ac his diebus editas declamationes Libanij et Aristidae a te uersas, nihil uidere licuit. Quod si,

quam in tuis legendis acquiescam, scias, nihil dubito, quin me primo quoque tempore uoti compotem sis facturus. Retulit mihi his diebus Gybertus Longolius ex Italia in patriam rediens, Venetijs excusos libros sex commentariorum Ioannis Zezis in Hesiodum, Idem se Bononiae uidisse deierauit eiusdem in Lycophronem [gap: Greek words] toties et tanta laudis praefatione a Politiano, Pico, Parrhasio, alijs item citata, quae eadem sperat breui proditura. Quae de Galeni methodo demonstrationum Grynaeo scripserit Sinapius, sine dubio comperta habes. Atque haec illinere literis ad te uolui, mi Ioachime, ne nihil scriberem. Tu in Domino uale, qui te diu seruet incolumem. Gerbelius, quo cum de te et saepe et amanter loqui soleo, plurimam tibi salutem ascribit. Iterum uale, ac pro nobis, quos Dominus peste satis adhuc clementer ad poenitentiam inuitat, ora. Argentinae Cursim. XIIII. Septembris. Anno Christi. M. D. XXXVI.

DOCTISSIMO VIRO D. IOAchimo Camerario amico suo primario. S. D.

OPeram dabo mi Ioachime, ut libellus tuus eleganter et castigate prodeat, idque Basileae fide ac diligentia Ioannis Oporini, uiri et docti et

canditissimi. Apud nos equidê, quales sint Chalcogra phi, meminisse pudet. Valde uero gaudebit Oporinus meus, occasionem sibi tandem iucundae tecum amicitiae oblatam, quo suis amicis, quibus nuper omne instrumentum Chalcographicum uendidit Cratander, per te etiam consuli possit. Mittam itaque proxima occasione, eidem libellum tua manu correctum una cum distichis et mensibus, hac lege ac omine, si in editione tu nihil requiras, posthac nouae officinae rationem te nonnullam habiturum, id quod nullo negotio potes. et ultro facturus es, cognito Oporini ingenio, digno sane multis nominibus, qui abs te ametur. Edunt nunc Pollucem Grynaei consilio, huius specimen hic habes. Pontanum recte citasti, quia uero nunquam is mihi uisus erat, non recte legi, ego properans [gap: Greek words], cum uertenda esset pagella Erasmum pridie quam haec scriberem, tantum non agere animam audiui. A Milichio hodie liter as accepi, in quibus scribit Philippum mir abiliter exerceri Regijs legationibus. Sed heus, mi Ioachime, fac sciam de Sinapio, aduentum huius expectetis nec ne? De peste diu nobis familiari, quid scribam, non satis scio. Ea sane est, ut si metuerimus nonnihil, forsan non sit futurum [gap: Greek words]. Amicissime te resalutat Hedio, Gerbelium conuenire non licuit, propter tabellarij festinationem. Vale, et cum potes commode, literis tuis me bea, amicitiae tuae erga me testibus. Argent. XVIII. Decemb.

ORNATISSIMO VIRO, DOMIno Ioachimo Camerario Tubingae suo amicissimo. S. D.

ETsi tu rarius ad me scribis, antiquum tamen ego obtinere pergo, et meis te magis obtundere. Vtinam uero mihi ea scribere, quae tibi lectu iucunda sint, liceat. Tabellarius iste, quo momento uenit, abituriebat, Ideo et breuibus nunc tecum agam. Oporini obsecro sis memor. Tua [gap: Greek words] in Tusc. lubens edet et eleganter, modo in tempore tu miseris. Id quod, ut tibi significarem, nuper a me petijt. Sed heus, pridie uenit huc Ioannes Sturmius, qui Lutetiae aliquot annos, bonas literas maxima cum laude docuit, iuuenis doctrina singulari, moribusque elegantiss. Spero hunc apud nos conditionem inuenturum esse bonam. Refert is de pace inter monarchas nihildum agi serio, pontifex quidem Ro. sedulo conatur, reconciliare istos, sed conditionibus alijs perni ciosis. Elocauit Gallus filiam suam, regi Scotorum, iuueni ferocis ingenij, et iam nuptiae aguntur magnifice. In Anglia motus compositos aiunt, uerum multis hoc non fit uerisimile. Turca sese apparat, inuasurus Italiam, Gallum is solicitat improbe, atque adeo splendidis promissis, ne in Carolo perdendo sibi obstet. Frustra ille quidem, ut speramus, Et tamen uerendum est, bellum huiusmodi futurum, unde Germaniae grauiss. periculum immineat. Gallo non deerunt milites, nec peccunia,

utinam non accederent, adminiculis istis, et artes. Haec ad te festinantissime. Tu me ama, ut coepisti, mi Ioach. ac rescribe. Philippum aiunt casu laesisse grauiter sacrum os. Tu fac sciamus, omnia. Salutat te Bucerus ex animo tui studiosus. Argent. XIIII. Ianuarij.

A Sinapio ante paucos dies literas accepi, eodem, quo priores argumento. Nosti autem ipse quid petat. Vellem daretur opera, quo tandem responsum acciperet, tot iam menses [gap: Greek words] Ornamento futurum uestrae scholae non dubitarim, uirum et solide doctum et humanum. D. Sichardum meis uerbis saluta.

ORNATISSIMO VIRO, DOMIno Ioachimo Camerario suo amicissimo. S. D.

PRolixius ut ad tuam epistolam modo respondeam, nec per nuntium mihi licet, nec est praeterea, quo describam. Sententiam tuam de utroque Luciani loco accipiam, dum tu uel alius certiora attulerit, modo certiora afferri possint. Obsecro uero te mi humaniss. Ioachime, meam impudentiam boni consulas, atque adeo non graueris meam mediocritatem adiuuare tua doctrina minime uulgari. Paucissimi sunt, quos in hisce rebus consulere licet, te igitur

utar, tantisper dum id officij praestare te mihi non pigebit. Sturmij opera a magistratu nostro conducta est, stipendio annuo flor. c. ut artes dicendi ac disserendi doceat, Incepit igitur [gap: Greek words] Aristotelis, in quo ita se nostris approbat, tam diligentia quam eruditione, ut Deo Opt. Max. plurimum debeamus, qui nostram scholam tanto uiro dignatus est. Communicabit idem suam tibi de imitatione sententiam. Id enim se facturum mihi recepit ultro, uerum quia triduo uix in literas referet, quicquid id est, nunc mitti non potuit. Ciceroni est addictissimus, neque opinor a te multo dissentiet. Iuuenis est candidissimus, atque tuae amicitiae inprimis cupidus. Potes igitur atque, adeo debes, eidem prima quaque occasione scribere. Sed forsan te scribendo anteuertet. Grynaeus Basileam hunc auocare conatus est, sed frustra, hic enim haerere mauult, certis de caussis, habiturus, ut spero, breui stipendium liberalius. Cum de rebus nouis ad te scribo, fides sit penes famam, autorem [gap: Greek words]. In Galliam redeunt milites nemine prohibente. Caesaris quidem et Ferdinandi edicta affiguntur passim contra Cares istos, uerum nemo illis magnopere absterretur. Metuebamus, non ita pridem excursionem in Agrum Alsaticum, et episcopi nostri ditionem, autore Gysio, eoque nomine omnibus, qui cis Vogesum habitamus, arma imperata sunt. Sed metus fuit panicus. Quanquam uerisimile sit Gysium, per occasionem ulturum iniuriam: Audijsti enim forte, hunc esse exutum rebus

suis omnibus, solo etiam aequata urbe, quam in Belgico habuit. Gallum in eos, quos uocant Lutheranos, saeuire etiamnum aiunt, et forsan atrocius fuisse saeuitum in Pontificis Rom. gratiam, nisi opus ei foret, milite Germano. Molem belli totam ad quod nunc iterum se apparare dicitur, in Germaniam inferiorem esse erupturam conijciunt. Non possum praeterire, quod nuper accidit, non procul ab urbe nostra in pago quodam Episcopi nostri, cum quia uerum est, tum quia tale, ut dignum sit memoria. In uno symposio septem rustici, totidem uini mensuras nostrates, singuli singulas [gap: Greek words] exhauserunt, itaque ex his quinque statim efflarunt animas, reliquis duobus forsan breui expiraturis, grauiss. enim uterque decumbit. Habes hic historiam occupatae urbis Indiae a piratis Lusitanis, excusam a Cratone nostro. Tu in Christo uale uir doctiss. Salutat te Sturmius, Gerbellium conuenire hodie non licuit, Bucerus cum Legatis Schmalkalden. profectus est. Lutherum ita decum bere aiunt, ut nulla uitae spes sit reliqua. In Silesia nouam sectam exortam aiunt, circuncidentium se. Tu si certiora habes nobis communica. Cursim Argent. IIII. Febr.

DOCTISSIMO VIRO DOMINO Ioachimo Camerario, Domino et amico suo inprimis uenerando. S.

VBI ubi es, te saluum cupio, Ioachime charissime, Tubingam redieris nec ne, etsi nondum mihi constat, nihilominus ad te nunc scribere uolui, nactus scilicet nuntium adeo optatum, Cratonem nostrum, quem tibi unice commendatum uolo. Vt res nostrae habeant, ex eodem fuse in telliges. Sturmius noster utcunque tandem conualuit, Auctum est ei ante paucos dies stipendium, additis XL. nostratibus. Redijt itaque ad Analytica et Orationem pro Quintio, bis enim quotidie docet. Sed heus rem indignam audi, quae accidit XXV. Nouembris. Grynaeus conuictorem habuit Gallum, uirum nobilem, atque adeo primo loco apud suos, eruditum denique et pium, is ut pilae lusu commode se exerceret, egressus in proximum moenibus Vrbis Basiliensis pagum, cum famulis suis, a quodam qui se pro scholastico gereret, nefarie proditus est quibusdam, qui se Regis Gallorum hostes fingunt. Capti sunt ex ministris duo. Dominus altero die in sylua mortuus est inuentus, globo bombardae per pectus traiectus. Quo captiui sint perducti, et ad quos, exploratum satis habent Basilienses. Toti igitur sunt in hoc, ut istam iniuriam ulciscantur. Scholasticus enim Academiae fuit is, qui interemtus est, adhaec res gesta est in agro Basiliensi, Habentur eam ob caussam iam Comitia Heluetiorum, et Bernenses, quos nosti ualde potentes esse, Basiliensibus se affuturos omni ope polliciti sunt.

Faxit dominus, ne [gap: Greek words] haec sit habitura plus quam Tragicum exitum. Luget tota urbs, ut audio, mortem uiri generosissimi et bonarum literarum ac pietatis studiosissimi. Alia quae modo scriberem, non habebam. Vtinam tu Boeotiam Homeri cum aliquot sequentibus libris, ita ut primum, commentarijs illustrares. Legi omnia, summa cum uoluptate. Salutat te Bucerus et Sturmius. Cursim Argent. Tu, si uacat, obsecro te, tuis me literis recreato. VI. Decemb.

ORNATISSIMO VIRO D. IOAchimo Camerario amico suo praecipuo. S.

VTinam ea diligentia noster Oporinus libellum tuum editum curasset, uir Doctiss. qua se ipse merito tibi approbare posset. Ego, qui nihildum in libello hodie primum allato legi, nihildum pronuntiare queo. Interea tamen gratissimum mihi feceris, si uirum hunc amore singulari digneris: merentur autem uirtutes ipsius, ut boni omnes eundem complectantur. Ex Bucero de rebus nostris audies. Adolescentem istum surdum, ciuis optimi filium, non

pessimum tibi commendo. Sed heus, mi Ioachime, quando semel tua humanitate abuti coepi, obsecro mihi uelis indicare, ex quo Poëta Thessalici illius iuuenis meminerit Lucianus in initio Charontis, uidetur enim mihi ex Tragoedia quapiam hoc desumtum. Praeterea quis sit ille Magister apud Cic. pro Muraena. Non multa peccas, inquit ille fortissimo uiro Magister, sed si peccas, te regere possum. Impudenter quidem te rogo, at sic me corrumpit humanitas tua, postquam nullo meo merito. in amicorum tuorum numerum me retulisti. In Epinomidem Platonis, quando te semel aliquid scripturum recepisti, non desinemus urgere te, dum praestes quod expectamus. Dabit tibi adolescens iste nostras surdus quidem non indoctus, Pollucem, quem apud me tibi mittendum heri reliquit hic Oporinus. Tu uale amice suauissime, ac me tuis literis bea. Cursim Argen. Vltima Martij.

Si forte Ciceroniane scripsisse tibi uidebor, ne mireris, mi Ioachime, Collocutus enim sum heri horam fere perpetuam cum Ciceronianorum alpha, Mario Nizolio, qui uastum illud [gap: Greek words] uolumen, cui titulus est, Obseruationes Linguae latinae, nuper edidit, uenditurus illud ipsum quanti poterit. Liber est sane is, qui studiosis linguae latinae magno usui esse possit, quae fortasse laus autoris

DOCTISSIMO VIRO DOmino Ioachimo Camerario amico suo summo. S.

SCio quidem meas non esse eiusmodi, ut tibi merito iucundae uideri debeant, atque hoc ego maiores tuae humanitati gratias ago, qui animum erga te meum tanti facis, ut meorum nihil fastidias, quamuis illa, palato tuo eruditissimo, minus satisfecerint. Fabula Protesilai, cuius me admones exciderat. Quod uero scribis Lucianum [gap: Greek words], non satis intelligo, nisi uelis hunc ipsum notare Poëticae in soluta oratione affectationis. Sed heus mi Ioachime, in tuis ne rebus etiamnum tumultuatur fortuna, necdum tibi mutato etiam loco aequior est facta? Ego sane uicem tuam hoc uehementius doleo, quo te magis fefellit spes tantum non certa. Verum quid facias? Nihil insolens euenit tibi, atque adeo occalluisse iam animum tuum malis istis perpetuis opinor, si modo in malis numerari debent, quae Deus Opt. Max. ut bono nobis sint, immittit. In schola uestra, requiri non pauca audio, atque istud forsan tibi uitam

acerbiorem facit, at cum malis istis nullam tu culpam praestes, Domino securus, quicquid id est, pro tua prudentia committe. Oporinus, nisi fallor, tibi nuper scripsit, is me urget perpetuo, ut suam tibi officinam commendem. Vir est candidissimus, mihi crede, et qui nihil perinde horret, atque ingratitudinis accusari. Quod si in errato tuo alicubi erratum est, in quemuis alium quam in Oporinum, culpam reijcias uelim. Sententiae tuae tum de loco ex Muraena, tum de Cicerone ipso totus accedo, mi Ioachime. At Ciceronianis huius aetatis (nescio enim cur non ita appellem eos, qui quasi familiares ipsius et uernaculi imitando scripta eius, uideri cupiunt) istis igitur hoc ego quotidie minus atque minus tribuo, quo saepius uel ipsos coram audio, uel scripta illorum lego. Nizolius uir humanus est, et doctus, non plurimum autem Ciceronis referre mihi uisa est oratio ipsius. Non credis quam sibi placeat, propter opus illud bene magnum ac tot annis elucubratum, quam item Grammaticis semel omnibus parum tribuat, hoc duntaxat nomine nisi fallor, ut sibi omnia. Sed quid haec ad te. De bello Italico incertiora iactantur, quam ut horum meminisse libeat. Certum tamen esse constat in Caesaris castris saeuire pestem, atque hac multo intolerabilius Caribus malum, [gap: Greek words]. Deficiunt itaque nonnulli hinc ad Gallum liberalius aliquanto suos tractantem. Taurinum is acerrime communit, quo Germano milite tuto

liceat ibi hybernare. Nondum congressos exercitus esse, nec facile congressuros asseuerant. Vicinum hunc meum surdastrum, uel mea caussa amice compella, tibi enim familiarius colloqui cupit. Hedio noster. te plurimum salutat, Gerbelij non ita pridem literas te accepisse existimo, scripsisse enim illum scio. Vale in Domino uir humaniss. ac de tuis lucubrationibus breui edendis me certiorem facito, modo istuc tibi non sit fraudi. XXVIII. Maij.

ERVDITISSIMO VIRO DOmino Ioachimo Camerario, amico suo primario. S.

NON modo pro epistola, sed et libello gratias tibi ago, Ioachime candidissime, gratissima enim mihi utraque fuere, quod et tuis legendis mihi semper eximium operae precium facere uideor, et hoc argumento tuae erga me beneuolentiae significationem dare tibi libuit. Erratum ante percurreram. In quo, ut uno uerbo dicam, placere mihi semel omnia fateor ingenue. Quod ad [gap: Greek words] attinet, uereor ne Plinij subsidiarum testimonium de Regio sene forsan eludat aliquis, si ea fide adductum dicat, qua idem ille lib. 31. c. 6. Homerum calidorum fontium meminisse negat, cum tamen

Placuit inprimis Iudicium mihi tuum de Vbio isto, quem cum in eruditis numerari audio, id quod persaepe fit, non sine stomacho exclamare libet. O stultas hominum mentes. Aiunt Lutetiae nuper excusum Budaei librum, de transitu Hellenismi ad Christianismum. In Epinomidem Platonis, quae polliceris, utinam tibi et uacet, et libeat in studiosorum gratiam edere. Pestis hactenus clementior nobis fuit, atque sperabamus. Et nisi proximo nouilunio recruduisset aliquanto saeuius, omnino desijsse nobis uidebatur. Domini uoluntas fiat, qui ut sibi et uiuamus et moriamur, nobis omnibus largiatur. Gerbelius, ut tibi plurimam salutem nomine suo asscribam iussit. Neque enim ipse scribere potuit, ex Vangionibus primum reuersus. Non credis quam honorifice ac amanter de te loquatur, uir et doctrina singulari et moribus suauissimis. Vale mi Ioachime chariss. et Bedro tum, qua coepisti beneuolentia, perpetuo amplectere. Argent. V. Nouemb.

DOMINO IOACHIMO CAMERArio, amico charissimo. S.

TVum diuturnius silentium, mi Ioach. nobis per molestum fuit. Quod enim res est, coniecimus, te non optime habere. Beasti itaque nos tuis literis, quibus sanitati te restitutum scribis. Ea ut sit perpetua faxit D. Nos hic recte ualemus omnes. Fuchsio Herbarium impetraui. Liber, qualis sit nescio, neque enim mi hi nunc ista legere uacat. Spopondi certe nomine et meo et uestro. Tu igitur apud D. Fuchsium effice, ne Chalcographo res haec fraudi sit, cum fidei nostrae labefactatione. De militibus certi nihil habeo. Discursant et mussant spe pleni et tamen non beati. Eckium a Reischach capitaneos aiunt nuper conduxisse Friburgi. A Lothoringo autem conscribi militem Geldriae occupandae nomine. Gallum rumor est cum triumpho Mediolanum recepturum, idque Caesare con sentiente. Aduersarij nostrae religionis, quid et consultent, et apparent, breui sentiemus. Vtinam pacem sine pace etiam habituri simus, quod tu [gap: Greek words]. Metuo ego grauissima. Nostri certe XIII. Viri, hoc est sanctius consilium, quibus cura belli com missa est, et auertendi et suscipiendi, frequentius solito conueniunt, et tot commeant ultro et citro nun cij, ut nonnihil turbarum metuam. Vtinam sit [gap: Greek words]. Gerbellius noster moerore propemodum se confecit, ob libellum cuiusdam, qui temere, ubi tractat status, pro exemplo adducit Nicolaum Gerbellium sacrilegij accusatum et conuictum. Nos itaque uiri opti mi caussam communem nobis fecimus, quotquot hic doce mus, Historiam habes omnem ex scripto nostro ad

autorem, cuius ad te libuit exemplum mittere. Scripsisset Gerbellius ipse tibi, uerum occupatior fuit, quam ut nunc posset. Tu etiam uirum opt. consolare, ut aequius ferat, quicquid id est. Oporini literas tibi mitto, quem uirum tibi commendare nunquam desinam, idque merito ipsius. Cratonem de tabellario feci certiorem, an uero ad te scripserit, nescio. Sed heus, mi Ioach. unum abs te contendo uehementer, ut Homeri patrocinium suscipias aduersus non tam Platonem quam eos, qui tanti Philosophi sententia abutentes in ordinem cogere uel extorrem potius agere audent tantum Poëtam. Id uero ut abs te petam, non temere adducor. Id enim te posse feliciter non dubito, non nolle autem satis significasti in praefatione tua in Homer. quo loco scriptoris huius consilium exponis. Sed et quid hac de re sentias, in scholijs tuis ad Sophoclem subindicasti, fortassis adiuuabit te Proclus, cuius exegesim in quasdam [gap: Greek words] quaestiones, te legisse satis declarant tua in primum Iliad. commentaria. Leges Platonis enarro nunc, quae etiam caussa est, ut hanc operam a te petam. Verum ne tibi diutius molestus sim, ualere te cum tuis omnibus cupio. Frossius noster ualet ut solet, hoc est, pedibus progredi in septimum iam Mensem non potuit. Intra Mensem opinor ferinas thermas petet, emolliendorum neruorum circa genua, quae obriguerunt, nomine. Te idem amice resalutat. Sturmius noster uir optimus et non vulgariter Doctus, ad te scribit, sed paucis.

Hunc enim diem impendere oportuit literis scribendis nomine nostro, qui Gerbelij caussam in nos aliqua ex parte suscepimus. Fere exciderat, quod te nolui ignorare. Odium graue et periculosum potentis cuiusdam, necessarius tuus, qui tam minaces ad te, sibi conflauit, ob nescio quae conuicia in quosdam effusa. Quorum cum ille potens, numen tutelare sit, iniuriam hanc ad se etiam pertinere arbitratur. Si ullus est mortalium, cui linguam Erasmi diligenter et integre legere utile est, isti homini esset utilissimum, sensuro aliquando uerum esse quod de Thersite dixit Calaber [gap: Greek words]. Sed uale, atque literis adeo longis ne succense, Tecum enim libenter et integra cum uoluptate nugari soleo. Argent. XIII. Ianuarij. M. D. XXXIX.

ORNATISSIMO VIRO D. IOAchimo Camerario, amico suo summo. S. D.

MEnses aliquot abest ille, cui reddendas literas misisti cum exemplo illarum. Sed et abfuit, cum primum tuas huc mitteres, id quod tum me fugiebat. Rediturum putant sub nundinarum nostrarum finem, quae modo caeperunt. Curabo ego, ut quamprimum uenerit, accipiat tuas. Caeterum ne putes

istum ideo abesse tam diu, ut aduersus te conscribat militem scilicet, absentiae caussam uerbo tibi indicare libuit. Quidam in nostra uicinia nuper honoribus et opibus auctus, illum antequam eo dignitatis euectus est, in delitijs habuit. Hic igitur ne nihil agat, Solone isto iam utitur, illi enim sanctum est, quicquid hic dicit. Atque haec de Trasone, cui tua modestia crux erit. Exemplum literarum tuarum aut remittam breui, aut ipse afferam Tubingam transiturus, ubi me in Thermis Faberianis, quas hisce diebus petam, dies aliquot macerauero. Oporini nostri binas hic habes, cui obsecro adsis, modo id per ualetudinem aliaue ne gotia potueris. Exemplaria, quae et tibi et Fuchsio iam olim mittere debueram, nunc mitto. Culpam uectoribus malo imputes, quam mihi, quod tardius ad uos perferuntur, a nundinis enim proximis in nullum incidere mihi contigit. De pace inter Caesarem et Gallum, etsi plerique sperant optima, hodie tamen ea legenda mihi obtulit amicus quidam fide dignus, ut nihil minus ego quam pacem expectem, adeo iniquas et asperas conditiones uterque fert alteri. Quid quidam aduersus Episcopum Monasterien. conentur, audijsti opinor. O miseram Germaniam. Nos hic recte ualemus, omnes in schola noua constituenda occupatissimi. Sturmius conualuit ita, ut nuper ad lectiones suas redierit. Tu in domino uale mi chariss. Ioachime, et me, ut soles, ama. Cursim Argent. III. Iulij.

CLARISS. VIRO D. IOACHIMO Camerario, amico suo praecipuo. S. D.

ANte triduum mihi significauit Oporinus, ante nundinas commentarium tuum excudi non posse, cum quia breuius sit tempus, tum quia liber est prolixior. Orauit igitur me, ut excusem ipsum, pollicitus daturum se operam, ut quo serius imprimitur eo imprimatur diligentius et emendatius. De Gallicis reb. etsi forsan certiora quam nos habes, ego tamen, quae nostris certissima uidentur, ad te perscribere non grauabor. Aliquot urbes in Arthesia Caesariani non tantum ceperunt, sed et [gap: Greek words]. Morinum, quam Terbonam uocant, nunc obsidione cingunt. In quod Oppidum cum Galli praesidium nouum. 800. militum inducere uellent, a Caesarianis partim interfecti, partim capti sunt. Captorum aliquot, qui et ditissimi et rei bellicae inprimis periti sunt, nomina audiui, uerum exciderunt memoria. Belligeratur itaque Caesar in Belgis secundo Marte. Quid in Ita lia agatur, nihil certi norunt nostri. Heri accepi literas ab amico, qui nunc agit Patauij. Is inter caetera scribit. Veneti undequaque conuocant et conscribunt milites, quos, ut audio, partim in triremes partim in loca littoris Adriatici sinus, in Istria et Dalmatia collocant. Habent classem. CX. triremium, dicunt aliqui uniuersam fore. CL. uela, ita enim uocant omnis generis naucs, e quib. pugnatur. Nec de Gallo

nec de imperatore quidquam certi fertur. Veneti stant ab imperatore constantissime, etc. Datum Patauij V. Iulij. Noster Sturmius febri his diebus grauiter laborare coepit. Sinapium uobis gratulor, hominem summa olim necessitudine mihi iunctum, quem utinam complecti semel liceat. Electram te enarrare audio. Eam obsecro mi Ioachime, scholijs illustra, quo et ad alios lectionum tuarum fructus aliquis perueniat. De Phoenissis frustra te admonui aliquoties, ut eas a chal cographo repetas. In oratione tua funebri, ex Tragoe dia inseris carmina quaedam de Cassandra, quae unde sint desumta, rogo mihi significes. Tu meo animo chariss. in Domino uale, et meas boni consule. D. Brentium meis uerbis reuerenter obsecro salutes. Amo et suspicio uirum ex animo, postquam nouus scilicet Theologus ego factus, commentaria ipsius euoluere coepi. Argen. I. Augusti.

DOMINO IOACHIMO CAMERArio, suo amico. S. D.

ROgo te mi suauiss. Ioach. tuas inclusas ad Vitum Noribergensem mittere uelis, quamprimum id tu commode potes facere, quo is Vuitebergam illinc perferendas curet ad Milichium nostrum. De rebus nouis scribere non libet multa, partim quia incertae hae

sunt partim quia iniucundae auditu. Erecti erant om nium animi sub aduentum Caesaris spe concilij nationalis, sic enim, ut scis, uocare nunc solent, [gap: Greek words], uerum eam expectationem uanam esse, clamat res ipsa. Potior enim putatur, huic esse cura tam occupandae Geldriae, quam retinendi Mediolani. Accusati sunt nostri primum, quasi affectent opes ecclesiasticas, nec moliantur reformationem. Esseque Maiestati Caes. iniquos, et cum hostibus eius communicasse, petendo conuentum et deliber ationem, de restituenda pace ecclesijs, non hanc pacem, sed ut tempus extrahatur, eos quaerere. Atque haec sunt accusationis capita, Ad quae nostri modestissime responderunt, autore quodam tibi noto, et ualde amico. Scriptum si nondum habes, fac sciam, et curabo, ut in tuam gratiam describatur. Metuo ualde mi Ioach. si adeo aequae conditiones, ad quas se nostri offerunt repudientur, tanta denique occasio pacificandae Germaniae, amittatur, ne maior ira diuina in nos prouocetur. Gallum ferunt, quod callide differri rem a Caesarianis putet, reddi a Caesare alieniorem. Sed audi spectaculum apud Venetos editum. Christianitas implorat opem a Pontif qui respondet, sibi non uacare his curis incumbere, quod nimium sit occupatus in pileis cardinalitijs conficiendis. Remittit igitur illam ad Caesarem. Is interpellatur iam accinctus ad uenationem et Miluium gestans in pugno, excusat etiam occupationes. Ait se gestare Miluium, quem oporteat diligenter curari.

Nam si illum semel dimisero, uix potero recuperare, inquit. Gallice autem Miluius uocatur Milan: quod nomen ad Mediolanum alludit. Misera igitur uenit ad Regem Galliae, ille quidem accingitur, sed trahit secum magnam turbam comitatus delicatioris, quae illi est impedimento, etc. In summa habere Mediolanum Gallus, Caesar retinere uult. Geldrium in aula Caesaris esse iam ferunt, atque cum eo transigi de ditione. Sed heus mi Ioach. his diebus obijt Doct. Franciscus Frossius Iurisc. ciuitatis nostrae, maximo omnium moerore. Id uero eo ad te scribo, quod dum uiueret, persaepe tui meminerit amicissime. Tu quaeso meas cura, ut ad Vitum perferantur, et haec boni consule. Scribere ad te soleo, quicquid in calamum incidit, tua humanitate fretus. Scire aueo, quid iam lucubreris. Rogo meas tibi non esse molestas tua responsione declares. Micyllum ad Ioannis Baptistae huc spero uenturum, quod si te uolet inuisere, ut constituit, Sturmius et ego comites erimus, nisi sontica nos caussa impediat. Vide igitur, ut optimo, id est, Tubingensi uino nos recrees. Vale mi amice chariss. Cursim Argen. Penult. Aprilis.

D. Fuchsium saluta meis uerbis, cui uelim dicas, Aeginetam recognitum et illustratum ab Andernaco hic excudi. Adfuit autem ne nescias dies aliquot apud nos Andernacus uir ualde humanus.

SVMMO AMICO ET VIRO Doctissimo D. Ioachimo Camerario. S. D.

NAE tuum mihi carmen de Eclipsi nuper egregie imposuit. Cum enim non satis animaduersa inscriptione bonam illius partem legissem, atque mihi tot Homerica et Hesiodia occurrerent, plagij suspectus esse mihi coepisti, adeo ut ad furta tam manifesta me tui misereret initio. Verum cum te prudentiorem satis scirem, quam ut temere deridendum te quibusuis exponeres, ad titulum respicere uisum est, Is ubi te [gap: Greek words] probaret, incogitantiae me statim damnaui. Atque haec eo te scire uolui mi Ioach. ut quod in me ipse damno, tu rideas, si modo uacat. Oporino scripsi diligenter, ut caueat, ne quid uel tu uel Obsopaeus in se desideretis. Quantum ex ipsius proximis intelligo, quas ad te dedit, non sunt redditae. Scripturum se recepit tibi prolixe, quod interea fecisse ipsum non dubito. Arithmetico pro uirili mea adfui apud Typographum. Caeterum quibus conditionibus libellum hic editurus sit, ex ipsius ad te literis intelliges. Ne uero nescias, Typographus ad librum edendum nequaquam sese adduci passus fuisset, nisi polliciti fuissemus impetraturos nos praefatiunculam aliquam abs te, qua liber commendetur. Scriptor enim cum sit obscuri nominis, et paucos inuenias, qui id genus artis curant recte cognoscere, suis rationibus pernecessarium iudicauit Bibliopola fore, ut libro

momentum aliquod accedat, ex tuo inprimis testimonio ad lectorem. Rogo igitur te mi Ioach. et homini nobis abs te commendato adesse, et fidem nostram apud Typographum liberare, non graueris. Sadoletus aduersus Sturmium nostrum epistolam edidit, cui amice hic respondebit, ita tamen ut non prodat caussam, quam tuendam suscepit libellc edito, quo nonnihil offensus est Sadoletus. Ab alio fictam epistolam nomine Sadoleti quidam suspicantur. Verum nobis non fit hoc uerisimile, cum ex Gallia scribant amici, editum nescio quid a Sadoleto ad Sturmium, et aliae sunt plurimae coniecturae. Visum esse in Gallia mense praeterito Cometam, occidentem uersus, scribunt fide dignissimi. De Cicerone nouo, eoque elegantiss. et castigatiss. qui Lutetiae excuditur, audijsse te opinor. Sed heus in libello tuo de tractandis equis offendo, positum Ademtum, Exemtam, Comtum, sine p. Velim igitur mihi rationem huius nouae aut ueteris potius orthographiae indices, ut possim sciscitantibus respondere, quae tibi sic scribendi caussa constiterit. Tabellarius iste mihi ante multos annos familiariter notus, a me contendit, ut se tibi commendem, quo uel tuo colloquio frui possit. Admirator est tuarum uirtutum, non igitur denegabis, opinor, quod petimus uterque. Dolet nobis uehementer tua ualetudo. Plura quae nunc scriberem non erant. Tu in Domino uale, uir meo animo charissime. Cursim Argentmae. XV. Iunij.

DOCTISSIMO ET OPTIMO uiro Domino Ioachimo Camerario, suo amico praecipuo. S. D.

ETsi nihil habeo, quod tibi scribam modo, non potui tamen committere, ut iuuenis iste sine meis literis abiret. Haganoae aduersarij in colloquium consentire hactenus noluerunt. Suffundit frigidam strenue legatus Pontificius, partim promittendo nescio quae, partim contendendo, non licere colloqui de emendandis ecclesiae moribus, absque Pontificis Rom. consensu. Nostri nihil aliud cupiunt, quam ut praestetur, quod Caesar ultro nostris Francfordiae pollicitus est, anno superiore. Crutzigerus, Iustus Menius, Fridericus Myconius, Brentius et Lipsensis Nicol. Scheubel, hic fuerunt ciuitatis nostrae uisendae gratiae. Vrbanus etiam Regius est Haganoae. De Philippi ualetudine nihil certi habeo, reliquerunt ipsum Vuimariae ualde imbecillem, meliuscule habere coepisse, nuncius secutus indicauit. Pestis ante dies aliquot minari coeperat nobis nonnihil, subito tamen destitit. Oporini ad te literas, una cum Nazanzeno accepisse te puto. Misit ad me Neobarius Lutecia [gap: Greek words]. Ocellum item, [gap: Greek words]. Legere nondum uacauit, quanquam exigui libelli sint. Haec ad te mi Ioach. ne nihil scribam. Tu in Domino, uale. Saluta Fuchsium. Crato, ne

DOCTISSIMO ET OPTIMO uiro Domino Ioachimo Camerario. amiciss. suo. S. D.

IN scholam cum irem, incidi in hunc tabellarium, quem sine meis literis abire nolui, utcunque non esset scribendi uel locus uel tempus. Fasciculus librorum hodie mihi primum est redditus, quem ut ad te mittam, iussit Oporinus, id quod facturus sum, ubi habuero, cui recte committi possit. Ante biduum scripsit nostris quidam [gap: Greek words], Brunsuicensium ciuitatem incursionibus hostilibus uexari, ideoque a socijs ciuitatem petere praesidium, quo se commodius defendere possit. Vides mi Ioach. quae sint praeludia futuri colloquij Vuormatien. quod Caesar indixit habendum, secundum formulam decretorum Hagenoicorum. Conuenient igitur nostri et aduersarij ad XXVIII. mensis huius. Vtrinque uiri undecim, praesidentibus Episcopo Argent. Ludouico Bauaro, Palatino Electore, adfuturo etiam legato Papali. Interea uero in Germania inferiore diriss. mandatis non tantum extirpare Euangelium, sed et meram barbariem inuehere conantur. Arcentur enim homines

ab eorum etiam librorum lectione, qui nihil prorsus habent, quod ad religionem attinet, ut est Syntaxis et Dialectica Philippi, quibus nihil scilicet officit praeter nomen. Sed piget haec commemorare. Tu in Domino uale, et Sebaldum quem expectamus, saluta, Grempium item et Volmarium. Prima Octobr.

OPTIMO VIRO D. IOACHIMO Camerario, suo amiciss. S. D.

ANte quadriduum, opinor, ad te literas dedi per nuntium quendam Vlmanum, ex quibus facile intelliges, quid D. Sebaldum facere uelimus, nimirum ut ad Martini, aut citius, huc approperet tota cum familia. Domus est conducta. Messis est satis lauta. Operarij enim pauci sunt, atque adeo uix unus, in tanta hominum frequentia. Non deerunt patroni. Sed et tu amico potes adesse, literis ad Senatorem Sturmium scriptis. Is enim te facit plurimi. Audio uestrae urbis bonam partem incendio absumtam, quod nobis uehementer dolet, Deo uero gratia, quod ea urbis regio, quam tu habitas, nihil sensit mali. Fasciculum quem ad te mitti iussit Oporinus, curabo Tubingam mittendum. Simul ac Francoforto allatus fuerit. De Nazanzeno rogat te Bucerus maximopere, ne cuncteris ecclesiae prodesse in tanto scriptore

edendo. Quod si non sint apud uos, qui conferre uel possint, uel uelint libellos Theologi, mitte huc scriptum exemplum, nec dubita nos remissuros ad te, quamprimum partim collata, partim descripta sint, idque primo quoque tempore, et illaeso exemplari. Potes autem id mittere, cum supellectile Sebaldi. Idem te rogat Oporinus etiam. Tu quid tibi uideatur, obsecro mihi uelis significare. Nondum quicquam nostro magistratui de futuro conuentu Vuormatiensi scriptum est a Caesare. Turbae satis graues inter Bernenses et Geneuenses sunt, hae nisi in tempore componantur, in bellum erumpent. Qui tibi has dabit, uir est pius, et eruditus, mihi ante decennium notus familiariter, cum ageret Sapidi collegam. Tecum loqui ualde cupit, nec aliud quicquam. Vale in Domino mi chariss. amice, et Sebaldum et Grempium meis uerbis amiciss. saluta. Raptim Argen. ad Michaelis. Anno XL. Rescribe.

DOMINO IOACHIMO CAMErario, uiro Doctissimo, suo amico singulari. S. D.

HEri primum te domi esse intellexi, mi Ioach. usum scilicet Antegastanis thermis, quas tibi salutares optamus. Quid Haganoae agatur, aut ut

dicam uerius, non agatur, ex alijs opinor audis. Nostrorum minor habetur ratio, quam Megarensium. Rex exegit articulos doctrinae, quam etiamnum tueri uelint nostri, oblati sunt, Delecti sunt arbitri quatuor, Palatinus Elector, Ludouicus Bauarus, Epi scopi Treuerensis et Argentinensis, nec ij reiecti sunt a nostris. Consensum est in hos, ea quidem lege, ne fraudi sit istorum actio pactis initis Francfordiae. Augustanus et Coloniensis, ad consilia non admissi sunt hactenus. Vides igitur mi Ioachime, quam suspecte agant aduersarij. Sed rem ipsam loqui ista potius sinamus. Aduentare dicitur Contarenus Cardinalis, nimirum ut regi praescribat, quo facto sit opus, ne peccetur in pontificem. Philippum itineri accinctum aiunt periculose aegrotare coepisse. [gap: Greek words] quid spargatur, non ignoras. Nolo nunc plura. Apud nos pestis, licet nondum saeuiat, minari tamen incipit, ut metuam inclementem futuram. Sed quid dico, metuam, cum eam optare nonnunquam soleam, in tanto offendiculorum pelago, et tantis diuini furoris documentis. Ex Gallia nihil certi habeo. In Anglia rex agit quod solet. Nuper captum esse ferunt Crumbellum uirum et optimum et primi loci, ante coniectis in uincula alijs quibusdam. Pontifex Rom. obsessam Perusiam ac occupatam militi dedit diripiendam. De Gallo et Caesare mitto Epigramma, cuius penultimum te uersum emendare uelim. Mitto item epistolam [gap: Greek words], sed lectu non indignam. Plura non uacat modo propter nundinas, et

ORNATISSIMO ATQVE OPTImo uiro Domino Ioachimo Camerario, amico suo omnium charissimo. S. D.

SEbaldo nostro scripsi, domum conductam, eiusque aduentum ad Martini expectari. Hortator igitur uelim ei sis, ne tempus extrahat. Collega ipsius Petrus, solus fere Medicinam factitat, quo igitur citius uenerit Sebaldus, hoc e re ipsius magis id fore, mi nime dubitamus. Te obsecro mi Ioah. in Theonis pro gymnasmatis pergere ne cesses. Mirifice mihi placuit gustus. Bucerus adhaec orat te, Chalcographis au tor esse uelis, Nazanzenum ut edant, Nos hac de re, et cum Bibliopolis Basiliensibus, simul ac reuersi fue rint, agemus. Ocellum libenter misissem, sed non licuit per istum nuntium. Viuem aiunt esse mortuum, id quod et Budaeo, superiori mense accidit, cuius obitum et funus, amicus quidam Lutetia Sturmio nostro descripsit. Matrimonium Iuliacensis cum filia reginae Nauarrae nondum processit, uerum procedet, ut putant. Rex Galliae non procul a Callis, ubi traiectus est in Angliam, arcem munitissimam extruit. Quae de Anglo sparsa sunt, uera esse affirmant omnes,

quotquot ex Gallia et Antuerpia huc scribunt. Sed audi, quae ad me Milichius noster. Philippus reuersus est, adhuc ex morbo languidus, et uiribus admodum fractis, tamen spero eum melius ad autumnum habiturum esse. Coepit iterum Euripidem praelegere, breui Medeam finiet, D. Martinus bene ualet, cum Antinomis litigat. Recuduntur rursum sacra omnia biblia, profecto magni laboris opus est. Quod spero ad omnem posteritatem utilissimum futurum. Haec Milichius. Metuo ualde, mi Ioach. Philippo. Quantum ego conijcere possum, in his quiddam est, quod [gap: Greek words]. Qua de re alias ad te, et ad te solum. Caesar etiamnum podagra laborat, infinitam pecuniae uim corradere dicitur. Scripsit he ri Bucero concionator Vuormatiensis, Caesarem ma gistratui Vuormatien. scripsisse ut legato suo, quem LX. equis comitatum eo missurus sit, hospitium parent, eumque suo nomine tractent humaniter. Praeter Moguntinum nemo adhuc Vuormatiae apparari sibi curat hospitia. Putant quidem Caesarem paucos principes conuocaturum eo, ac de pace ad tempus tantum duratura acturum. Ex Protestantibus nemo dum uocatus est. Da operam ut D. Iacobo Sturmio scribas. Multum commodare tuis literis Sebaldo po tes, maxime quod ad itineris impensas subleuandas attinet. Crede mihi, magni te facit Sturmius. Absque enim te fuisset, non obtigisset Sebaldo conditio ista quantumlibet tenuis. [gap: Greek words] quem in ueteri charta mihi ostendisti, si tibi non est molestum,

obsecro mecum communices, simulque exponas, quid apud Pollucem lib.8. haec uerba in iureiurando militari uelint [gap: Greek words]. Sed uale tandem mi dulciss. amice, ac meas miscellaneas boni consule. Rogo uero diligentissime meis uerbis salutes Doct. Lud. Grempium, uirum optimum ac humanissimum, atque Volmarium nostrum, Argen. XXII. Septem. Vtinam tibi uacet comitem te Sebaldo adiungere.

De partibus corporis humani, quod inchoasti, nisi absoluas, efficiam, ut aduersus te popularis actio instituatur. Qua in re satis scio, mihi non defuturum Oporinum, ut alium, cui spem fecisti te haec editurum.

DOMINO IOACHIMO CAMERArio, amico intimo suo. S.

NEc ego, quid ad te nunc scribam, habeo mi Ioachime Adeo etiam negocijs obruor, ut queri non uacet. Tu igitur ignosce breuitati. Redijsse quidam aiunt Caesarem Norimbergam, alij Viennam descendisse. De inaudita rerum, quib. uiuitur, difficultate Ratisbonae, audijsti procul dubio, ut eo igitur multi conueniant, non est uerisimile. [gap: Greek words] male audit a bonis etiam, Gallus a Caesare sibi metuit. Iudicium nuper publicum est habitum in caussa Comestabuli et Amiraldi, damnatus est hic ad perpetuam custodiam, et confiscata sunt ipsius bona. Sed quid hoc ad nos? Pestis minatur nobis, sublatis tribus intra

quadriduum e schola nostra, quorum primus fuit Claudius Feraeus Gallus, iuuenis graece doctissimus et optimis moribus. Is inquam Claudius est, qui meo loco enarrauit Aiacem et Electram Sophoclis, et cum adesses, te salutauit. Sturmius noster inconsolabiliter propemodum amici mortem luxit. Sebaldi nostri res iam habere melius incipiunt, postquam aliorum deterius. Scribit is ad te adolescentis cuiusdam nomine, quem et ego tibi commendatum uolo. Patrem habet latine doctum, uirum primi ordinis in Rep. atque adeo ex primis, qui et pietati et literis bene uolunt. Oporino quae uolebas significaui, Tu in Domino uale, mi chariss. Ioach. Hedionem nostrum obsecro, ubi ad uos uenerit, humaniter complectere. Vir est optimus et humaniss. moribus. Iterum uale. Saluta Grempium, Benignum, et Volmarium. XVI. Martij.

DOCTISSIMO ATQVE HVMAnissimo uiro D. Ioachimo Camerario, amico charissimo. S.

DIarrhoea adeo me debilitauit isto biduo, ut aegre paucula haec ad te scribere potuerim. Metuebam ualde, ne morbus hic degeneraret in dyssenteriam, qua multi nunc apud nos laborant. Sed medicus in meliorem me spem erexit, postquam

fluxus alui desijt, Venio ad tuas, quibus ut respondeam, paucis accipe. Paumgartnerum tuum pulchre conualuisse, atque hinc recta domum profectum IX. Augusti. Quae tu de Hieronymo praedicas, uera esse non dubito. Idem enim de ipso et alij sentiunt. Mihi hominem saepe adire non licuit, neque enim me nouit et morbo huiusmodi laborauit, qui non semper admit tit alienos. De conuentu autumnali tecum sentio. Non enim simpliciter est promissus, sed cum conditio ne, si scilicet Caesari placuerit, an uero huic placere possit, quod Papae displicet, uideo a quibusdam dubitari. Quid tu per Macedonica [gap: Greek words] intelli gas, scire aueo. Redierunt hesterno uesperi legati nostrae Reip. ex quibus spero me tantum omnia certo intellecturum. Vtinam uanum sit, quod hactenus iactatum est, sed ualde metuo, non temere iactata omnia. Vae miserae ecclesiae nostrae, quam tot grauibus offendiculis, ij etiam funestant, quos inprimis dedecet. Redijt hac hora ex Gallijs quidam, meus olim discipulus, Iuuenis opt. et doctissimus, qui mihi retulit, tranquilla satis in Gallia esse omnia. Regem fugere singula, quae molestiam et curas afferre possint. Aureliam missum inquisitorem, esse enim ibi multos pios, ex quibus, si uel unum coeperit, hunc indicaturum reliquos omnes. Rumorem denique esse, inter Regem et Caesarem optime iam conuenire. Id uero nostris hominibus non uidetur uerisimile. Caeterum ne quid te rerum nostrarum celem. Est hic Rupertus a Moscham, Decanus Patauiensis, Doctor Iuris. Is postquam

colloqui cum concionatoribus nostris cupijt et ipsis indicare uiam in concordiam redigendi sectas omnes, tollendique e medio, quicquid [correction of the transcriber; in the print qucquid] tam a Papistis, quam a Lutheranis in docendo peccatur, impetrauit sane diem totum, qui huic audiendo datus est. Verum bone Deus, quam nihil dignum tanto tulit hic promissor hiatu. Itaque fustra egimus cum homine, totius doctrinae ignaro. Scripsit Electori Saxoni, ut colloquendi cum Luthero sibi faciat potestatem. Id forsan impe trabit, uerum quo pacto ipsum sit excepturus Lutherus, ubi huius uiderit [gap: Greek words] nescio. Miser est homo, aut potius miserabilis. Mihi enim non malitia, sed stulticia quadam melancholica peccare uidetur. Verum de his nugis plus satis. Sturmium mihi conue nire non licuit, neque enim hoc triduo domo sum egressus, et ille migrando in domum aliam fuit occupatus. Carmen tuum non intelligo ubique, proxime scribam prolixius. Tu uale in Domino, uir animo meo charis. Bucerus te salutat amanter. XIIII. Augusti.

DOMINO IOACHIMO CAMErario, suo amicissimo. S.

DE peste ex Iacobo Gallo cognosces. Scholae reli quias Gengebachum transferimus. Locum adhuc mi nime pestilentem, licet nimium uicinum pagis quibusdam, ubi lues ista saeuire caepit. Disputa~us interea, fortiter,

fugere expediat nec ne. Ego etsi satis scio pilos capitis mihi numeratos, audio tamen a medicis et uetustis et doctissimis, Aeris mutationem inter remedia poni. In historijs quidem raro aut fere nunquam inueniri aiunt, soeuiente peste discessisse illis ex locis aliquos, nihil tamen ego isto argumento moueor. Potuit enim fieri, ut ab historicis, etsi discesserint aliqui, tamen nulla sit facta de hoc mentio, aut non fuisse, quo se tuto reciperent. Vegetius certe cum exercitus peste uexantur, nihil aeque prodesse atque castrorum mutationem crebram ait. Et Lucretius, describens pestem Atticam, ante a Thucydide depictam, nonne et ipse quid tali tempore facere multi soleant, indicat, inquiens. Nam quicunque suis fugitabant, ut fit ab aegris, Rogaui aliquando, ut tu, qui multa legisti, obseruasti plurima, tuam de hac re sententiam communicares, quod cur non feceris, uel caussam indicabis, uel nunc praestabis. Theologorum missos libellos legi, sed quid tu sentias maxime omnium nosse cupio. Sturmius ab Episco po missus est, nescio quo. Obsecro ad nos isto tempore frequenter scribas. Secundum enim literas sacras, nihil perinde me recreat, atque tuarum literarum lectio. Tu in Domino uale, quem pro nobis ora. Cursim. Argent. .XI. Septemb.

CLARISSIMO VIRO DOMINO Ioachimo Camerario, Tubingae Graecas literas cum dignitate profitenti, amico antiquissimo suo. S.

INcredibili me uoluptate affecerunt literae tuae humanissime Ioachime, cum ob excellentium homi num Eobani et Micylli, amicorum ueterum, iucundam commemorationem, ac Cordi Epitaphium, quod intra se inclusum continebant: Tum uero propter pristinam erga me uoluntatem tuam, propterque illum singularem in me animum, quem clare expresseque testantur. De quo tametsi dubitare potuerim nunquam, periucundum fuit tamen eiusdem mihi tam gratum ex tuis literis spirare odorem, tamque uiuam repraesentari imaginem praesertim post tantum temporum locorumque interuallum, quo omni literarum communicatione sumus prohibiti. Ad Sueuos te migrasse sane quam lubens accepi, publici commodi, hoc est ipsarum literarum nomine, ad quarum uindi candam gloriam scio tibi neque uoluntatem neque facul tatem deesse posse: modo id tuo quoque cum commodo tuorumque fiat. Quod ex animo optarim. De ualetudine tua aliquot annis afflicta, quod scribis, pro eo quantum te merito amo, grauiter doleo: sed spero omnino eam tibi redituram prosperam, si thermis de Megobachi nostri aliorumue medicorum consilio usus fueris, animique exercitijs interdum etiam corporis quaedam exercitia ante prandium coenamue

adiunxeris, sine quibus integra constare ualetudo non potest. Studia profecto assidua, cum corporis ualetudine mirabiliter pugnant, uiresque nobis nec sentientibus depascunt. Dabis igitur humaniss. Ioachime operam, ut relaxato interdum a studijs animo, corpori etiam nonnihil inseruias. Sinapius sub autumnum, ut audio, ad uos ueniet, Quem si conditionem oblatam repudiare contingeret, egoque honesto proposito stipendio uocarer, tum iucundissimae consuetudinis nostrae renouandae gratia, tum gymnasiorum, in quibus uehementer uiuere amo, cupiditate adductus, Sueuis me adiungerem. Optime uale amicorum antiquiss. cum tuis omnibus. Clarissimum Theologum D. Erhardum Sneppium meo nomine diligenter salutabis. Et Doctorem Ioannem, Medicum senem principis uestri, si Tubingae agit. Ex Patauio III. Augusti.

CLARISS. VIROD. IOACHIMO Camerario, Tubingae Graecas literas profitenti, Amico suo optimo. S.

COpiose satis respondi literis tuis suauissimis humaniss. Ioachime, proximis superioribus die bus, quo fit ut breuiori esse liceat iam: Scribendum tamen potius aliquid quam tacendum prorsus uidebatur,

ut si priores meae literae ad te perlatae minime essent, has saltem acciperes, mutuamque uoluntatem nostram ergate amantissimum mei cognosceres. Ad Sueuos te migrasse perlubens accepi, idque tibi ut com modo bonoque sit, ex animo precor. Valetudine te aduersa uti doleo. Sed spero eam te recuperaturum incolumem, si medicorum consilio usus fueris, et mediocri exercitio ante prandium coenamue, calorem corporis natiuum conseruare studueris. Profuturus tibi esset iudicio meo liber Marsilij Ficini, qui de sanitate tuenda post Galenum optime scripsit, multa sane praecepta utilia ualetudini tuae inde excerperes. Nam rusticis, et opificibus, alijsque qui laboriosam uitam agunt, medici non uidentur dedisse praecepta. At ingeniosis omnibus studiosisque summopere necessaria sunt, ut quorum tota uitae ratio sanitati aduersetur. Sinapius hoc autumno ad uos ueniet, conditionemque ut arbitror accipiet. Quod si is oblatam conditionem accipere non uellet, equidem occasionem consuetudinis pristinae renouandae oblatam non negligerem. Optime uale mi Humaniss. Ioachime cum uxore et liberis omnibus. Quoties Micyllo scri pseris, Salutem meo nomine asscribes. Ex Patauio XX. Augusti.

DOMINO IOACHIMO CAMErario, uiro egregio amico suo. S. D.

IS qui tibi liter as hasce perfert adolescens est egregio ingenio praeditus, id quod animaduertere ex ipsius oratione statim poteris. Contendit Vuittebergam ad Pbilippum Melanch. fama nominis eius excitus, tam certo cum proposito, ut, quanquam nihil ad eam rem paratum habeat (est enim pauper, et linguam nostram non callet) tamen uel uidere Philippum, uel quiduis adire periculi uelit. Constitit hactenus apud nos, cum progredi per hyemem non liceret. Quaerit autem praeter hoc uidendi Philippum consilium, conditionem aliquam, ubi audire doctos homines possit. Iussi eum istac iter facere, ut si qua fortassis occasio offerretur remanendi uobiscum, ea uteretur, et salutato auditoque Philippo rediret ad te. Comperi enim sumtibus publicis quosdam studiosos ali. Optarim posse eum studia literarum, quae tanto feruore sequitur, apud uos prosequi posset. Hoc institutum aequum est, ut tu pro uirili iuues. Ego impendi in eum nonnihil, dum apud me hactenus alo in summa rerum omnium charitate. Bene uale praestantiss. uir Ioachime. Spirae die XXVI. Martij. Anno XXXI.

DOMINO IOACHIMO CAMErario suo amico. S. D.

FVere iucundiss. mihi tuae, non solum quia rarae, quando enim tu quidem annis iam multis ad me scribis? Sed quia amoris et honestiss. iudicij de me plenae, ac Ioachimum mihi, quanquam in ista breuitate planissime referentes. Mire gratum est officium. Addis tuo iudicio aliquam mihi fiduciam, cum intelligam te non plane nostra fastidire. Quae quidem ego ut indigna iudico quae a doctis legantur, sic a tenon despici, uel etiam approbari, uehementer mihi gratulor. Noui enim iudicij tui acrimoniam. Dico haec, mi Ioachime, sicut sentio. Sed de his satis, ut arbitror, uel etiam nimium. De rebus meis possum uno propemodum uerbo tibi respondere. Incredibilis mea est cupiditas discendi, et indies crescit in me [gap: Greek words]. Sed inter conandum, saepe multumque periclitando, eo interdum adducor, ut propemodum desperem, posse quicquam a me effici in quo operae precium sit, adeo mihi magna uidetur authorum ueterum uere classicorum, omnib. in rebus et incredibilis excellentia atque perfectio. Haec cum ita fere de meipso statuam, tamen superat ardor ille discendi. Contineoque me in studijs. Sed ad istam difficultatem accedit, quod mihi permolestum est, nullam adeo esse inter doctos consensionem. In caussa est inter contentiones magnas et necessarias omnino,

distractio animorum. Cui malo adhibere remedium optimus quisque debebat, et in hoc maximo studio incumbere. Nunc nescio quomodo pueriliter litigando tempus conterimus. Magnum etiam impedimentum est, quod neque honorem neque praemia artes bonae adhuc inueniunt. Verum nulla caussa est, quin concordibus animis, in patriae salutem et eorum qui secuturi sunt commoda, noctu diuque aduigilemus. Haec ad te Ioachime scribo, qui eo loci es, et cum ijs amicitiam annis iam multis contraxisti, ut possis in ista re efficere plurimum. Quod ego te per illam, qua nulla maior esse potest, communis patriae charitatem rogo, ut, si quam iuuandi patriam occasionem ullam perspicis oculis tuis, eam communicare amicis uelis, et in ea re ostendere felicem istam ingenij uim. Scripsi Schonero de re quadam, quaeso in ea conficienda operam mihi des. Vale et me ama. Basileae X. die Iulij. Anno XXXIIII.

CLARISS. VIRO D. IOACHIMO Camerario amico. S. S. D.

QVanquam ego propter summam apud me semper authoritatem tuam, uiua apud te epistola expediundum esse duxerim, quod uolo, ad haec princeps ipse meo hortatu literis te inuitet,

paucis addam tamen quae etiam mihi uidentur. Nam in Gymnasio hoc nostro adornando, cum sedulo circunspicerem, ac tu mihi non nunc quidem tandem, sed longe primus omnium semper uenires in mentem, quem longe nostris hominibus (pace caeterorum sine adulatione dixerim) rebus omnibus antepono, non ante ab ista te Rep. tamen et honestissimo loco auocare sum ausus, quam in hanc me spem Amantius noster non impulisset solum, sed pertraxisset etiam. Itaque secutus hominis consilium, amicissima sibi de te omnia persuadentis, Legatum sic ad te de adducendo te mittimus, ut si temerarios hos nostros de te conatus iudicaris, qui author consilij huius mihi et suscipiendi et exequendi fuit, idem ueniae apud te fiat impetrator. Sane cum ille multa mihi de studijs, de ingenio, de gratia omnium saepe narraret, (quorum nihil fere mihi esset ignotum) istud cogitare coepimus, uix dignam te arenam istic esse. Itaque induci te posse sperauimus, ut tua consilia ac studia patriae communi Germaniae, magis idoneo loco consecrares, praesertim cum hoc tempore patriae uicinitatem non admodum tibi esse iucundam. Nihil addo aliud. Scio autem scholam hanc longe clariss. futuram, si uel pauci, quib uere cordi res sit, concurramus. Caetera non iam cohortandi tui gratia, sed eo tantum, ut ne ignores ad quam conditionem uocere, scribam. Quanquam enim non is es, quem leuis ambitio ab isto aeterno studiorum proposito, quo animus tuus flagrat, depellere quoque possit, tamen ne dubites

quin futurum sit, ut iustis honoribus afficiaris. Cupio autem te mihi membra scholae colligenti, in eis collocandis adstringendisque succedere. Salarium si non par uirtutibus tuis, quas ipsas per se inaestimabiles esse scimus, honestissimum tamen dabimus, quamdiucunque uti conditione hac uolueris. Non imponetur tibi onus quo graueris, hoc contenti erimus, si explicandis Graecis authoribus, quatenus erit commodum, qua amoenissima Atticae eloquentiae prata sunt, te una cum studiosis inambulando oblectes. De me ipso possum hoc fide optima testari, quanquam nihil habeam ad istam societatem tuam et doctrinam singularem, quod afferre confidam, tamen operam me daturum, ut sentias uere quanti te semper fecerim. Faxit Dominus Christus, ut in mentem tibi ueniat studia publica iuuare, quod unus omnium maxime, et hoc loco maxime potes. Vale et me ama. Tubingae ultim. Maij, Anno Christi M. D. XXXV.

IOACHIMO CAMERARIO suo amico. S. D.

DE Praefatione in Fauorinum, quem a te peti mihi significat Typographus, oro te ne neges, nam incredibile est quantis impensis constet opus. Posses dicare alicui, ut frons, quemadmodum Pindarus, ait uestibulumque appareat augustius. [gap: Greek words] libenter obsecutus ei fuissem, et conuertissem

libellum, quanquam mire angustum sententijs et concisum, facere tamen illud hoc tempore non potui, cum ob alias occupationes, tum quod nullam ad rem paulo magis seriam applicare et intendere ani mum possum, ob luctum meum atrocissimum, quem et notum et cordi tibi esse maxime scio. Praestantiss. uirum et charissimum uitae socium amisi. Dominus Christus seruet te nobis in hoc studiorum cursu alacrem et integrum. Ipse ualetudinem sustineo, sicut possum. Necesse autem est corpus imbecille et languidum magnis doloribus et grauibus curis, uehementer perturbari et affligi. Vale, salutabis amicos istic nostros meis uerbis, et tuam familiam inprimis. Basil.

SINGVLARI DOCTRINA V. D. Ioachimo Camerario, suo amico. S. D.

DOlet mihi uehementer accidisse ea, de quib. scribit D. Amantius. Sed quia tu nihil quereris, neminem accusas, nulla ob re magnopere te angi ostendis, ideo sum aequiore animo. Etsi ignota mihi quaedam [gap: Greek words] tua in talib. non est. Ego hoc tempore praesens apud uos esse non possum, nisi cum maximis incommodis publicis et priuatis, quae demonstrare non est opus. Tuigitur feres molestias

istas. Non autem ferendas esse diu confido. Crede mihi, ualde expetere me communionem studiorum, et dulcissimos sermones tuos. Sed ut summa mihi hodie ista uoluptas futura esset, sic ea frui non conceditur. Nihil impono tibi quo grauari possis. Vnum te oro, ut principio esse animo magno uelis. Cum autem te timidum non esse sciam, scio tamen esse uerecundum. Tu uero non est cur spectes alios, te spectent et spectabunt omnes. De Theonis libro, nunc quoque obsecro quamprimum ad me illum mittas. Habemus in manibus [gap: Greek words] Ptolemaei quae hic exprimatur. His illa addentur, neque per quem hic nisi me res ista curari recte possit non uideo. Exemplar seruabitur et tractabitur, sic ut nulla in parte labefactatum restituatur. De rebus uestris et scholae processu, quid fiat et quae tua spes sit, audire cupio. Vale, et da operam ut me breuibus istis argutisque et suauibus epistolijs tuis exhilares. Gestit animus mihi statim ubi tuas auiculas uideo. Scire cupio quae sint, et cur tibi signo isto uti libuerit. Salutabis amicos isthic nostros. Iterum uale.

DOMINO IOACHIMO CAMERArio S. charissimo. S. D.

SIc mihi quoque cum scriberem, uidebantur meae praeter solitum hilares. Nam ingenij huius squalorem

iamdiu nosti. Debeo mutationem hanc tuis, quae ab ista amoenorum studiorum consuetudine me quoque uelut afflatum motus quosdam incompositos dare cogunt. Ferre modo et eadem beneuolentia excipere nostras possis, alioqui ut equi clitellarij, tantum quo uia ducit sequor. De auiculis tuis idem iudico ominorque, praesertim tam liquido auspicio. Quid enim qui euolarunt iam libelli tui nobis de te, non promittant? ac fuit illud profecto cur nosse illas cuperem. Facimus hoc omnes, ut quos miramur, in ijs obseruemus studiosius omnia. In praesente nuper os; oculos, digitos saepe, in absente etiam literarum ductus, et frustra diu iam auiculas tuas considerabam. Cui rei nescio quod recte nomen imponas. Inscitia est, ut opinor, in oculis et manibus quaerere ingenij rationem, quae nusquam quam in ipso clarius elucet. Ac meum quidem fuit hoc consilium. Verum tu non solum quod hae cornices sint doces, sed inuidiose propemodum illas defendis etiam, quasi non perconctari ego, sed calumniari has sim conatus. Staturae quod regnum ego trado paruae, eam secutus sum Philosophiam, quae coacta collectaque praefert amplis et uastis. Nostrum necessarium [gap: Greek words], qui nescio quid fertur edere, ut ulciscatur aduersarios, uelim, si quo modo possis ab instituto dimoueas, atque id esse puto, quod apud uos tumultuari quosdam scribis. Amico omnino illi opus est, Qui ei ut sis operam da bis, nec ab officio te retrahet, si ille non agnoscat. Chartam praeter epistolam tuam accepi nullam,

excussis omnibus fasciculis quos ille attulit. Vide quid sit factum. Scire cupio, aeque enim mihi quoque curae est. Nec tu abripiere quoquam, absit modo suspicio. feci simpliciter cum istud abs te postulaui. Leges quod conditis, nulla inuidia est. De Gradibus quod quaeris, cupio tecum sane explicare. [gap: Greek words] haec non sic habent, ut tu putas. Neque ista [gap: Greek words] est superstitiosior exquisitiorque, sed [gap: Greek words] sunt, ad totum negocium lectorem rebus omnibus necessarijs instruentes. [gap: Greek words] usumfructum tibi concedo, quandiu fuerit commodum, sed ea lege, ut Phil. tu pro me utens fruens accurate gratias agas, ipsius libri ne proprietatem amittam possidente amico nihil est pe riculi. Erasmus uiuit. Imo reuixit, examimauerat eum propemodum [gap: Greek words], de quo non existimaui mihi multa scribenda, cum Sigismundus noster se diceret literas ad te esse daturum. Vale. Basileae. Saluta tuos. Salutat te Nicolaus Bromius studiosiss. tui. VI. die Ianuarij.

PRAESTANTI VIRO D. IOACHImo Camerario amico. S. S. D.

GRatias habeo tibi cum meo tum studiosorum no mine, mi Ioachime, plurimas, quod nobis negotium pulchre expediueris. Verum postquam sic euenit, ut ad alium liber subito sit translatus, dabis

operam ut ne sit infectum quod hactenus effecisti. Conditionem uero pro uirili mea belle omnino admi nistraturus accipio libenter. Equidem aduigilabo quanta cura decet in opere uulgo ignoto, et autoris non iam amplius superstitis, et permisso nobis et precibus uix impetrato, expedi. modo quod est reliquum, et operam tuam studiosis ea in re imperti. De caeteris uix possum nunc quicqu explicare, quam quod sperem bellum haud temere motum iri a nostris hominibus, nisi fortasse [gap: Greek words] aliquam uim parabit. quod tamen haudscio an futurum non sit. Sed si fiat, [gap: Greek words]. Verum perplacet tuum praeceptum [gap: Greek words]. De nostris sic habe. Excudimus Aristotelis opera Graeca omnia eleganti charactere ad Aldinum exemplar, sed quod parari, ut arbitror poterit propemodum quanti [gap: Greek words] fuit olim, etsi omnia opera duobus uoluminibus non grandibus comprehendentur. Plutarchi uitas obsecutus Typographis conatus sum cum exemplari Graeco diligentius conferre, uerum immensus labor est. Lacerum foedumque magis nihil propemodum uidi, mendas sustuli pene innumerabiles. Itaque prodibit Plutarchus Latinus qualiscunque, emendatior tamen plusquam mille locis quam ante. Valetudo mea dubia est, caetera recte habent. Vale.

IOACHIMO CAMERARIO SVO amico. S. D.

IStud [gap: Greek words] uereor ut intelligant. Nisi perpetuum id negotium est tibi cum ualetudine tua, utinamque ne eam insturando labefectes. Epistola proxima monui et hortatus sum, ne nimium tibi tuoque iudi cio in te medicando concederes. Certe enim proxima amplecti uideris, dum quod molestum in praesentia est remoueas. Quod genus medendi simile est uersurae, cum in aere alieno dissoluendo aes alienum confla tur. Debes tu aliquid afflictae ualetudini. Vellem cogi tares hoc aes alienum quomodo totum dissolueres, consultis serio praestantissimis medicis, et adhibito uitae studiorumque modo. Nam ego certe puto, neque uictus te eam habere rationem quam oportebat habere, [gap: Greek words], et ita in pertinacia legendi commentandique illud malum sic promanare, ut ex montibus riui solent. Sed quid istud monstri est, me instituere desperata propemodum ualetudine hominem, consilium dare, ignosces igitur. Incido in meipsum, meque ego ipsum admoneo in te monendo. Curabimus ergo suam uterque. Sic scilicet ut hactenus, inquies. Nolim sane. et non immerito reprehendatur hoc in utroque, malum quod ad aliquem proxime pertineat negligere, uel etiam fouere. Videat sibi quisque. Tu dabis operam, mi frater, ut nobis bene ualeas. Vale in Domino Christo, qui nos secundum

bonam uoluntatem suam benignam conseruet. Salutabis meis uerbis istic amicos. Iterum uale cum tuis omnibus. Basileae ultima Iulij.

CLARISS. VIRO D. IOACHImo Camerario. S. S. D.

PLacet ut in hoc argumento pergamus, mittes autem epistolae, quam hac de re ad te scripi, exemplar ad me, quod tu habes unicum, ut pertexere reliqua, quemadmodum institueram, possim, nisi tibi aliter uidetur, quanquam intelligere sententiae nostrae summam praesente nuper istic Philippo nostro potuisti, ei enim est exposita fideliter. Nihil potius agendum, quam ut certa et illustria et utrisque perspicua retineantur. In ignota, obscura dubia no recte conceditur. Cum in incerta nunquam sine uitio eatur. Ptolemaei quantum expressum est hactenus, mitto ad te. Nulli dabis alteri, ne fraudi id sit Typographo. Primae paginae non admodum accurate sunt excusae. Facit ignotum istis argumentum, et characteres insoliti, et numerorum notae. Ipsum Theonem hoc absoluto, aggrediemur, quod ante nundinas proximas uix fiet. Interea constitues quid de eo fieri uelis. Coniungentur libri, si per te licebit. De his igitur hac tenus. Quae nunc scribam, uelim bono pacatoque et

maxime amico animo accipias. Venit ad nos, id quod te ignorare non puto, [gap: Greek words] noster. Homo ut praestans ingenio et doctrina, ita natura uehemens uel etiam ferox. Molitur nescio quid, nisi fallor aduersum uos. Certe contra Sophistas quosdam, scri bere se aliquid non dissimulat. Quos petat, aut quomodo negotium instituat, nescio. Hic qui ista exprimendo diuulgent, non facile inueniet. Quid tibi uero cum ipso fuerit, quae offensio aut simultas intercesserit, ne ipse quidew proferre liquide potest. [gap: Greek words] fertur mentionem apud quosdam facere, pro qua, uelut non Helena sed Helenes umbra Eurypidea iampridem, haud scio quo fructu dimicatur. Haec pro nostra amicitia sincerissima tibi putaui significari oportere. Tu re intellecta prudentiam et moderatio nem adhibeas uelim. Ac nunc iudico faciendum tibi, ut humanissime per epistolam cum ipso agas. Quid ei illi dicam pro te et de te, non narrabo. ne tuas tibi laudes accinens, minus sincere scriptas literas mittere uidear. Si non habeo inimicum hominem, certe non admodum amicum mihi esse facile intelligo. Experiri per epistolam potes, quo sit animo in te. Neque contrarium mihi est significari illi, quod ex me cognoueris eum aliquid moliri. Fortasse reprimet iras, quantumuis nunc ferueat. Miseri et infelices sumus homines, qui, cum praeire caeteris debeamus sapientia et uirtute, ipsi exemplo nostro offendimus muitos, et studiorum progressiones impedimus. Cum haec scripsissem, uenit ad me necessarius noster,

rursum igitur inter nos querelae et admonitiones et obiurgationes. At ille se ad te liter as daturum esse dixit, et indicaturum tibi aperte quid in animo et mani bus habeat. Postridie accessit iterum me, cum paulo ante allatae fuissent tuae ad me, in quibus perofficiose adscripta erat Salus illi. recitaui totam epistolam ei. Incredibile est quam mutarit ille statim animum. Scriptum suum se reuocaturum aiebat. Quod fortasse fieri uix poterit, nam audio ante dies XIIII. missum esse, in nescio quam officinam. De epistola resignata, ipse confessus fuit. Sed perscribere hoc ad te nolui. Vide exhibeas te talem, qualem te semper expectaui. Spero hoc incendium extingui posse. Pror sus enim illius animus iam alius est quam fuit, [gap: Greek words] Et locum esse commoditati orationis apud aliquem, non mali ingenij signum iudico. In tua epistola quam dedederas abeunti Tubinga, ambiguitas quaedam offendit illum, aliud suspicantem quam erat. Hoc omnes facile animaduerterunt, quibus eam dedi legendam. Sed nimis multa de re tam leui. Vale, et me ut facis ama. Basileae.

D. IOACHIMO CAMERARIO Suo amico. S. D.

AMantiss. literas tuas ac plenas fide erga me, cum incredibili uoluptate legi. Veritus certe eram, ne haec postulatio offenderet te. Dabo uero operam, ut et hac in re, et omni officiorum genere ac uitae parte, tu me haud minore fide et studio tecum egisse intelligas. Vale in Domino Christo, qui te seruet, Amen. Saluta tuam familiam et amicos meo nomine. V. April.

IOACHIMO CAMERARIO uiro clariss. amico. S. S. D.

LIbellum [gap: Greek words] exijsse tandem comperi. Ferunt quosdam peti amicos nostros, etiam quaedam intorqueri in Caesarem. Mihi nondum uidere contigit. Vnum exemplar allatum huc est, et curatum statim a me, ut prohiberetur editio nostris. Itaque libellus iste hactenus latet. Non scribo haec ideo, quod te magnopere hac re commoueri credam, etiam de te mentionem nominatim non fieri puto, uel certe non inhonorificam. Mihi ille discedens bellum propemodum indixit: [gap: Greek words]. De his igitur tantum: Ptolemaei reliqua mitto nunc. Theonem ipsum quoque aggressi sumus iam, ac pari diligentia elaborabimus. Tu quid constituere uelis decernes. Praefationem adornabis, ut

calendis Aprilis illam habeamus. Commendo tibi scholam, et caussam illam quam maximae curae mihi scis esse, et debet bonis omnibus. Non possum plura nunc scribere, in turba quam excitauit hic quorundam scelerata improbitas, de qua perconctari istum qui has reddit, poteris, nuntium sane minime facundum. Saluto amicos D. Brentium inprimis, et tuos. Christus seruet uos omnes. Vale III. die Decembris.

DOMINO IOACHIMO CAMErario suo amico. S. D.

CVM Vormatia discederemus in illa festinatione et tumultu, dum ad iter accingimur, et colligimus sarcinulas, scripsi ad te, quae uidisti, negligen tissime ad tuas elegantissimas et doctissimas respondens. Sed non potui nunc melius, et fortasse non pos sum omnino. De Chartis curaui. Cum Argentoraten sibus egi [gap: Greek words] Ipse huius conuentus narratiunculam quandam breuem pertexui, quam descriptam mittam tibi, feci id ideo, ut alios ad scribendum, si possem excitarem. Ostendere uolui aliquo saltem pacto, hae res quae hoc tempore geruntur memoria dignae, quam indigne a nostris hominibus negligantur. Quod te oraui, ut ad Iacobum Sturmium saepe scriberes, hoc exoratum esse patieris. Ex re erit. Haec inter occupationes plurimas scripsi, uix dum domum reuersus. Tu cura ut ualeas. Saluto amicos. Basil.

HVMANISS. VIRO DOMINO Ioachimo Camerario Bampergensi, amico suo pl. obseruando.

SAlutem in Christo. Fasciculum literarum, ea pro pemodum hora qua accepi, cuidam amico ex opti mis Friburgum perferendum commisi. Neque dubito Stiberum iamdudum legisse quae scribis. Quid uero tu agas, ut uiuas, ut se tecum habeant studia et Musae, miror cur nihil scribas. Deinde quo in honore apud uos sint literae. Apud nos enim in maxima eruditorum hominum frequentia, mire auditoria Echo illam roboant. Vtrum hoc sit urbis nostrae fatum, an praesentes rerum omnium motus in caussa sint, nescio. Certe ni aliter Germani tandem huic rei se mancipauerint, uereor ne maximam studia omnia iactur am factura sint. Ego in tanta multorum oscitantia, quicquid post forenses caussas suffurari possum, historiarum lectioni impendo. Qua in re si quid tu ha bes, que opitulari mihi possit, siue hoc ad historicos siue Geographos pertinet, rogo me, pro mea in te maxima obseruantia, adiuues. Atque hoc libris inprimis, quod uideam nulla alia re me magis posse proficere, cum ad peregrinationem neque opes neque aetas sufficiant. Audio Auentinum in his maxime pollere. Is si quid in publicum edidit, aut alius quispiam, fac quaeso me participem. Celtis olim de Germania IIII. libros instituit, quo illi peruenerint incompertum habeo. Pirckheymerus magni ingenij uir dubio procul multam in hoc scripti genere

operam impendit, Is si quid edidit, rogo ne me celes. Inuenio quendam Zachariam Lilium in Geographia utiles admodum libros scripsisse, si quid tu certi de hoc aut alijs habes, fac sciam. Vale et, me. ut soles, ama. Vltima Martij. Anno M. D. XXX.

ELEGANTIS INGENII VIRO Ioachimo Camerario, amico suo chariss. S.

HEri literas tuas, una cum libellis duob. a uestrate tabellario accepi. Habeoque gratiam tibi max. pro munere tuo, quo nihil potuisses ad me hoc aeuo mittere iucundius et utilius. Iam enim me totum, si quando per otium mihi licet, in Graecorum delitijs oblecto. Quid enim ad me attinent tumultus illi, quibus docti pariter et indoctorum hominum turbae exercentur. Et quia in manibus habeo Athenaei coenas, rogo tuum consilium ne neges mihi. Videlicet quem nam arbitreris autorem legendum mihi, quo mihi facilior fiat Athenaeus, saepe enim me cruciat. Siue exemplar me fallat, seu rerum quas tractat, uarietas et uetustas, tum citati Poetarum uersus tenebras offundunt. Si quid potes, fac me certiorem. Incredibili enim ardore et desiderio huius autoris captus sum. In cuius gratiam libenter alios quoque, qui ad hanc mihi lectionem usui possent esse,

euoluerem. Studia apud uos quo in precio sint, rogo ad me scribas. Eobanum Hessum rogo meis uerbis salutes, Tum alios Musarum antistites. Vale XIII. Octobr. Anno M. D. XXXI.

ORNATISSIMO VIRO D. IOAchimo Camerario studiorum Patrono, amico suo summo. S.

LIteras tuas Ioachime doctiss. reddidit mihi Petrus Brubachius, homo uere candidus, suauis et doctus, tuique, id quod iure optimo facit, amantiss. Quib. inter alia nonnulla, non iniuria sane, quereris, cur tanto ad te tempore nihil scripserim. Ego tametsi Tabellionum ad te raritatem caussari possim, longe tamen alia ratio est, quae me, uti confido, tuebitur: optimae simul atque chariss. coniugis meae acer biss. morbus, quo cum ad menses nimio plus sex magno cum periculo colluctata, tandem Dei miseratione aliquantulum conualuit. Incumbebat humeris meis rei familiaris cura molestissima mihi, ad has res scilicet minime idoneo. Vrgebat liberorum solicitudo, uexabant negocia forensia. Accedebat ad haec perpetua illa de amantiss. coniuge anxietas, qua nulla non hora uerebar, me ab humaniss. et cordatiss. muliere diuellendum. Atqui modo meliuscule se habent

omnia. Nam Musis meis redditus, curam propemodum omnem Coniugis humeris imposui. Quare mi suauiss. Ioachime, si quid peccaui, peccasse autem fateor, da ueniam, posthac crebriores a me habiturus literas. Heruagio de Heliodoro scripsi, qui respondit ijs fere uerbis quae imposita leges. Itaque si tibi animus est libri ad nos mittendi, id quod studiosorum omnium atque Heruagij nomine maxime peruelim, nulla in me mora erit. Ilico eundem ad Heruagium transmittam, Nisi tu compendiosiore uia Basileam mitti posse arbitraberis. Ad studia nostra quod attinet, totum me historiae tradidi. In hac non solum oblector, sed et utilitatem indies capio incredibilem. Anni sunt fere uiginti cum Pirckheymero fuit commissus Ioh. Mona chus, qui ab orbis exordio ad multa usque saecula, graece gentium omnium res doctissime descripsit. Si is autor apud uos est, rogo me facias certiorem. Tanta enim me istarum rerum inuasit cupiditas, ut laboribus nullis sim parsurus, si modo huic studiorum generi pulcerr. sane, quantulacunque opera mea opitulari possim. Si Monachi opus extaret, cum Heruagio aut Frobenio agendum crederem, si forsan operi manum admouerent. Persuadeo autem mihi, te, ut in Heliodoro nunc facis. et studia nostra et humaniss. hos uiros pro uirili tua adiuturum. Vale mi Ioachime, et de his, cum hoc sinent curae et studia tua, ad nos copiose scribe. Eobanum Hessum, rogo meo nomine diligenter salutes. Argent. IIII. Septemb. Anno M. D. XXXII.

Sic scribit Heruagius: Heliodorum paratus sum dare praelo latine solum, aut Graece et Latine, modo eius copiam mihi faciat Ioachimus, cui me diligentiss. commendes. Vale.

DOCTIS. PLANEQVE OPT. VIRO Domino Ioachimo Camerario, amico suo chariss. S.

Toto fere anno nullas a te literas accepi Ioachime doctiss. sed diebus hisce proximis cum diligentissime de te, ut soleo, loci mei hominem interrogarem, nuntium mihi attulit longe tristissimum, aiebat enim, horresco referens, e crure altero acerbissime te laborare, corporeque toto exuccum, fere marcere, ueluti flores solent, radicibus malo aliquo occultiore laborantibus. Vicem tuam, mi amantiss. Ioachime, uicem deinde bonarum literarum maxime doleo. Iam enim spem nonnullam Euripides, nonnullam et Aeschylus conceperat, se quoque Sophoclis exemplo melius olim habituros. Quorum ego te nomine plurimum oro, si quid uirium superest, illis opem tuam ne neges. Cum enim diebus su perioribus commentariolos tuos in Sophoclis fabulas aliquas legissem, Legi autem max. cum desiderio, cupie bam ardentissime sane ueteres Poetas, multiiuga erudi tione plenissimos, hoc modo illustrari. Si enim ijsdem uirib. pollerem, quibus tu magnus es, nulla alia exercita tio est, qua magis cuperem studiosis omnib. prodesse.

Tu uero quoniam prosperiore sidere natus es, hac uia perge felix. Magno nuper desiderio captus sum uidendi ueterum Poetarum commentarios, max. uero in Lycophronem, quod is rarissimas historias com plexus sit, quarum incredibili iampridem cupiditate teneor, credebamque fore, ut Aldi officina aliquando horum nobis copiam faceret. Verum cum hactenus nihil uiderim, tu si quid habes, fac quaeso de omnibus me certiorem. Cuperem autem multo magis de his consimilibusque studijs longissime tecum coram commentari, quod cum haud facile sit factu, te per Gratias oro, hoc meum inenarrabile desiderium tuis literis expleas, scribasque, si uel tu meditatum huiusmodi aliquid habeas, quo animo meo satisfieri possit. Vdalricum Vendenheymer. Reip. uestrae scribam, hominem probum fideque admiranda praeditum, tibi diligentissime commendo. Ea enim apud me olim dexteritate rebus meis praefuit, ut nulla unquam commemoratione beneficiorum satisfacere illi possim. In hunc quicquid amoris, quicquid humanitatis contuleris, mihi gratiss. erit, perindeque ac si in me sit collocatum. Vale, et de Poeticis studijs rogo posthac plurihus mecum agas. Video enim haec sola, animos tollere humo, astrisque inserere. Argent. V. Mens. Febr. Anno, etc. XXXV.

Literas tuas ad Heruagium hac hora fidissimo homini et negotiorum Heruagij gestori commisi.

Paratus in multo maioribus tibi gratum animum ex hibere. Hoc enim tua in me beneficia, merentur. Adijce quaeso literis tuis anne reliqua in Sophoclem atque Euryp. absolueris. Iterum Vale.

IOACHIMO CAMERARIO VIro clariss. amico suo plurimum obseruando. S.

EXhibuit mihi literas tuas Carinus noster, homo non amoeni tantum ingenij, sed moribus etiam mansuetissimis, quibus adeo reuerenter, atque adeo fide summa mentionem mei fecisti, ut nunquam maiore gaudio exilierim. Non quod in me praeconia tanta agnoscam, sed quod certissimum apud me sit, ex pectoris tui imis penetralibus ista proficisci. Consimilia prope nuper reperi in Bedroti mei epistola, ad eum a te cura magna nec minore ingenio conscripta. Quare cum apud tales uiros talesque amicos, de tua in me beneuolentia atque fide tam ingenue testeris, inhumanus uel potius crudelis forem, si non ingentes tibi gratias haberem, perpetuaque tuum in me fauorem memoria retinerem. Itaque te per gratias perque Musarum dulcissimum nomen obtestor, in hac tam amica obseruatione perstes ac perseueres. Nihil enim uideo, quod me beatiorem unquam reddere possit, qud dignitas tua, quam autoritas nominis tui, quam illae pectoris tui erga me placidissimae cogitationes. Sis felix. Et de tua ualetudine, deque studijs atque lucubrationibus

VIRO DOCTISS. ET SVMMA SApientia praedito D. Ioachimo Camerario. amico suo plurimum obseruando. S.

NVnquam tu scribis Bedroto nostro Ioachime doctiss. quin ille mihi literas tuas ostendat. Nunquam eas lego, ut non in his praeclaram uideam summae in me beneuolentiae tuae et amoris constantissimi significationem. Pro qua tua in me uere singulari obseruantia, quid tibi debeam probe intelligo, Sed ut praestem plane non possum reperire rationem ullam. Adeo superat omnes cogitationes meas, animi tuierga me incredibilis mansuetudo. Id uero me beat Ioachime suauissime, eo te esse candore, ea sinceritate iudicij, ut sperem mentis meae inclinationem satis tibi facturam, quam non dubito aliquousque perspectam et cognitam tibi esse. Certus sis itaque mi Ioachime, me ab ea opinione, quam de te dudum concepi, deque benemerendi de te studio si qua se facultas obtulerit, nunquam discessurum esse. Nam de tua in me propensissima uoluntate, non credo cuiquam notiorem esse domum suam, quam ea sit mihi. Tu cura nt ualeas. Si Sinapius apud uos est, eum

meis uerbis diligentissime salutabis. Nam is homo est, quem ob eximias uirtutes et insignem eruditionem, merito amant et mirantur omnes boni et docti, id est [gap: Greek words] Argent. Kal. Augusti. Anno M. D. XXXVII.

Fuere apud uos duo ingentia uolumina Iohannis Tritemij, de origine atque uetustate Hirsaugiae, quae an Abbati reddita sint, rogo apud Vdalricum Typographum inquiras. Nam in illius manus uenere. Horum uidendorum copia si mihi per te fieret, (sum enim antiquarum rerum studiosiss.) non credis quam faceres mihi rem omnium iucundissimam et gratiss. Iterum Vale.

CLARISS. VIRO D. IOACHIMO. Camerario, amico S. plurimum obser. S.

LIteras tuas accepi, commentarios in primum Iliad. Craphtho reddidi, mandauique ex officio quod tu mihi diligentiss. iniunxisti, ut et graecos characteres optimos castigatoremque aliquem, non indoctiss. illum ascisceret. Pollicitus est se nihil operae atque studij omissuru. Scripsi tibi nuper per nobilem quendam adolescentem discipulum tuum de libris Tritemij. Verum quia de his in literis tuis nihil reperio, uereor tibi uel non redditas literas, uel te absente alioqui interijsse.

Mirus ardor, et prope inemendabilis Iynx me inuasit rerum germanicarum, tum etiam uetustalis nostrae. Quod si quid ea in re opitulari nobis poteris, et gratum et acceptum mihi erit. In officina Craphthi excuduntur Iurisconsultorum Veterum uitae, a Rutilio Iurisconsulto ualde docto conscripti, qui Romae legum est interpres, Is VIII. libros Diodori Siculi nondum excusos, ad nos missurus est, una cum alijs eiusdem autoris ab nescio quo uersis. Tu ut ualeas, quidue parturias, deque Tritemij libris rogo proximis ad me literis non graueris scribere. Nuntius properat, da ueniam posthac diligentius et copiosius. Bedrotus S. tibi suo nomine ascribi iussit. Vale XXIII. Octobr. Anno XXXVII.

VIRO DOCTISS. D. IOACHImo Camerario, amico suo plurimum obseruando. S.

LIteras tuas Ioachime doctiss. Crato noster, ut solet plerunque omnes, mihi ostendit. quibus tu certior fieri cupis, an ciuitas nostra lata sententia condemnata sit. Rem ut mihi comperta est, breuiss. accipe. Comes Hanoius fractae uiolataeque pacis ciuitatem nostram accusauit, post multa atque uaria iudicatum a Iudicib. fuit, ciuitatem Hanoio pendere debere aureorum nummum V mill. Neque uero in sententia expositum,

ob uiolatam pacem, sed alias ob caussas nescio quas, in hanc poenam nostros incidisse condemnatosque esse. Ciuitas cum sententia longe secus quam rata erat, cecidisset, prorogationem rei iudicatae uix tandem impetrauit. qua concessa, iam nouas caussas adducit, quarum gratia sperat sententiam temere, uel ut mitius dicam, inconsiderate latam, reuocari posse. Et, si iudices in sententia priore perseuerarint ad Amphictyones ilico prouocabunt nostri. Sunt autem hi iudices, ut nosti qui in extremis malis quaeruntur. quique de male pronuntiato pronuntiare debent sanctius. Sunt tamen qui uereantur, ne aliqui conentur impellere Iudices a quib. est prouocatum, antequam eo deueniatur, ut ad proscriptionem, hoc est malorum et dissensionum semina procedant. Hoc enim multi moliuntur, ut in his uarijs rerum motibus coelum terrae misceatur. Haec mira festinantia, alias omnia diligentius et copiosius. Vale mi Ioachime, et ut facis, me ama. Argent. XVIIII. Martij. Anno M. D. XXXVIII.

DOCTISSIMO VIRO, D. IOAchimo Camerario, amico suo et fratri plurimum obseruando. S. D.

QVam acerbus mihi casus a quodam acciderit, credo te ex Bedroti nostri literis intellexisse. Quamobrem pro restitutione famae meae plurimum laboris insumsi, adeo ut tot iam mensibus, ad te uirum optimum et mei amantissimum, nihil scripserim. Caussam meam tuendam susceperunt uiri clariss. D. Iacobus Sturmius procos. urbis nostrae, Philippus Melanchthon, et Martinus Bucerus. Qui cum eo, sub cuius ditione est ille qui me, quemadmodum persuadere mihi conantur, tam atrociter insciens lae sit, egerunt, ut Francofordiam uocaretur, eique Philippus formulam praescriberet, qua maxime posset existimationi et nomini meo consuli, credoque nunc negotium totum confectum esse. De quo quamprimum certior factus fuero (in horas enim omnes ueredarium expectamus) per me tibi significabitur. E Basilea accipiemus autores rei rusticae Graecos una cum Aristotele de Plantis, Arrianum de reb. gestis Alexandri Magni graece, cum praefatione nostra, quam inprimis tibi uiro doctiss. probari cupio. Si enim uni tibi placuerit, excitabor tandem ad educendos fructus grauiss. laborum, quos iam multis annis cura et uigilijs max. pertulimus. Viue felix. Et de ualetudine tua, quam si me audis diligentiss. curabis, pluribus ad me scribas oro, Argentorati X. Martij. Anno salutis nostrae M. D. XXXIX.

VIRO, DOCTISSIMO D. IOAchimo Camerario, amico suo summo et plurimum obseruando. S.

PRaefationem accusatoris nostri, Rhetoricis suis praefigendam, ut policebar nuper, ad te mitto. Quae quoniam existimationi et famae meae satisfacere uisa est, prudentibus et mei amantiss. uiris, ego libenter omnem meam dignitatem, omnem salutem illorum curae et fidei commendaui. Neque dubium mihi est, quin et tibi sit placitura, qui nihil non probas, quod a Philippi iudicio proficisci intelligis. Quod uero tam amanter me adhortaris Ioachime, ut hoc saeculum laboribus nostris exornem, ut studio sorum industriam adiuuem meis uigilijs et lucubrationibus, ut nonnullus studiorum nostrorum fructus ad posteritatem perueniat, facis tu quidem more tuo, hoc est mansuete et sapienter, cum nibil aliud cupias ardentius, quam uerorum studiorum prouentum om nium maximum fieri. Ego sane ut uerum fatear, nulla maiore cura, nullo uehementiore desiderio distineor, quam illud facere, quod tu me facere posse tibi persuasisti. Possemque uel aliorum studijs et benefactis ad id excitari, nisi me huius aeui praeclarissima ingenia, exactissima disciplinarum omnium cognitio, eloquentia Ciceronis saeculo par, ab omni scripti genere deterreret. Quanquam autem Ciceronianum illud subinde occurrat, honestum esse in secundis atque tertijs consistere, et sat

esse uoluisse etiam in magnis, tamen ut ille Persium nolebat, sic ego aetatis huius iudicium acerrimum extimesco. Sed tamen aliquando tuo consilio, subdam colla iugo. Rem mihi facies gratissimam, si ualetudinem tuam curaueris. Arrianum graecum muneri tibi mittimus ob nullam aliam caussam, quam ut certus sis te a me plurimum amari. Argent. IX. mensis April. Anno M. D. XXXVIIII.

EXIMIO ET VERE PRAESTANti uiro D. Ioachimo Camerario, amico. S. plurimum obseruando. S. D.

CVr ad te nihil scripserim tot mensibus, mi doctiss. Ioachime, non immerito miraris, neque iniuria succenses mihi, cum a te prouocatus amantiss. litteris, magis mutus sim quam Scapha. Verum cum multas atque uarias caussas possim praetexere, haec tamen, proh, nimium uera, me nulla hyeme, me nullo Martio per multos annos atrocius diuexatum a calculo, quam hoc isto, qui iampridem praeterijt. Nihilo minus tamen saepe tentaui. sed frustra, alijs negotijs (ut est nunc tempus omnium turbulentissimum) impeditus. Nunc aliud non est quod scribam, quam cratonem, nostrum in opere Imperatorum, pergere auibus ut spero felicibus. Sed in eo, quod tu nuper monueras,

diligentissime expendi, tibique obtemperarem libens, ut ni forent et alia, quae me non secus atque ea quae tu com memoras, excruciant. Scis tu. quam laudem assecutus sit Tranquillus, quod tam libere scripsit uitas Im peratorum. Quid si concedamus Ioachime eandem gloriam. uiro ueritatis amantissimo Cuspiniano? Quem omnia, quoniam. praesens eadem uidit atque audiuit, uerissime scripsisse credo. Ego non facile feram, ut periculum subeant optimi uiri labores. Ac te per manes Cuspiniani, per amicitiam nostram uehementer oro, consilium tuum, et quid in hac re tibi potissimum placeat, longissimis literis exponas. Caetera Crato tibi pro candore suo diligentissime denarbit. Vale. Argentorati sub finem April. Anno, M. D. XL.

VIRO DOCTISSIMO DOMINO Ioachimo Camerario, suo optimo atque singulari amico. S. D.

DE prooemio in Cuspiniani historiam quae tu admonuisti, faciam qua possum summa cura atque diligentia. Sunt enim insignia multa, quae de Cuspiniano dici possunt. Et nonnulla ipse ego uidi in hoc uiro, admiratione et laude max. digna. Deinde si qua fuerint praecipua, neque tractata a multis, attingam

gam breuiter. De laborib. meis nihil aliud, quam quod necessarium mihi uisum fuerit. Te uero nondum restitutum ualetudini prosperiori, exceptumque aduersis multis redeuntem domum, doleo plurimum. Verum hac re moderaberis forte dolores tuos, me supra quinquaginta annos, nunquam unum animaduertisse acerbiorem ac magis calamitosum. Nam ut omittam reliqua multa, quid morborum atque malorum attulit Hagenoa? Decumbunt passim optimi atque clariss. homines. Inter quos humaniss. noster Hieronymus Boumgartner, hic apud nos decimum nunc diem in lecto cum tenasmis luctatur. Quid uero Philippo nostro acciderit, intelligo tibi significatum ab amicis. Qui si occubuisset, dic quaeso quid reip. nostrae potuisset contingere asperius, quid calamitosius? Philippi caussa descendi cum filiolo Hagenoam, ut puer uirum tantum uideret. Quotidie meos mittebam ad Saxones, quaesitum ubi nam esset, quandoue uenturus esset Philippus? Incerta semper nec fida satis mihi responsa dabantur. Itaque tandem omni spe ablata, domum redeo, referoque mecum ex ardentiss. illis harenis, et calculos et uomitus, et dysenteriam, et nescio quid non pessimarum aegritudinum. A quibus uix liberatum domestici me casus, atque illi acerbissimi, excipiunt. Nam ante dies pauciss. filiola infans adhuc in curru per gradus, quib. in domus meae aream ascenditur, deuoluitur, non aliter credentib. nobis, quam occidisse innocentissimam puellam. Haec autem ad te ideo, ut sua quisque aduersa ferat patientius,

cum intelligat nullum esse locum. nullum angulum, qui non sit miserijs atque calamitatibus refertiss. De elegantiss. munere tuo gratias tibi aget filius meus, conabiturque per otium aliquando imitari quaedam, quoad eius tali puero licuerit, gustumque aliquem ad te transmittet. Nihil uidi profecto pulcrius, nihil praeclarius, nihil uenustius hac pictura, quam in thesauris habet habebitque perpetuo filius meus. Ego uero non minores tibi gratias habeo, cum utraque uideam esse eximia atque mirifica, et animum tuum et munus aeternitate dignum. Vale. Vtinam coram mihi liceret referre tibi, quae Hagenoae cum doctiss. uiro D. Lazaro Bayfio de Historicis Graecis, deque elegantissimo loco institutionum de pub. Iud. sub finem, ubi uulgo in Xerolopho legitur, egimus. Sperabam eum uenturum ad uos, sed recta cum Christophoro Principe Vuirtenpergico ad regem suum profectus est. Iterum uale, et nos ama ut coepisti humaniss. atque doctiss. Ioachime. Argent. Kl. Iulij. Anno, etc. XL.

VIRO IN OMNI DOCTRINA summo Domino Ioachimo Camerario, suo singulari et obseruando amico. S.

LIteras tuas una cum elegantissima oratione tua ante triduum accepi. Quibus non iniuria deplo ras acerbitatem temporum nostrorum, quo nobis eruditissima illa ingenia eripiuntur, inque locum succedunt homines inepti, illiterati [gap: Greek words]. Quae lamentabilis rerum innouatio quid mali, quid damnorum allatura sit, non dubium est mihi, et tibi et bonis omnibus nimis esse perspectum. Ad quam calamitatem accedit horrendum illud bellum, quod et fata, et scelera nostra nobis minantur. Neque scio ex omnib. historijs, an unquam grauiorib. malis pressae fuerint literae, quam hodie premuntur. Quare si cum uulgi uesania, conspirauerit Turcarum furor, heu heu actum est de elegantiss. studijs nostris, de ipsa pietate, de omni denique Germania, Quo fit, ut perpetuo mihi in auribus sonent doctiss. Poetae uersus? O terque quaterque beati, Queis ante ora patrum, Troiae sub moenib. altis. Contigit oppetere, etc. Sed quid frustra lamentamur? Quae per Thomam Venatorium doctum hominem ad nos misisti, ad Oporinum illico deferri cur auimus. Quod uero nihil interim responsi acceperim, in caussa esse puto res Heruagij afflictas, ut audio. Te ualde oro, si quando per occasionem potueris, me Philippo nostro commendes. Homines hic docti, quorum meministi, adhuc bene habent. Vale. Argent. XV. Febr. XLII.

VIRO LITERIS DISCIPLINISQVE omnibus ornatiss. D. Ioachimo Camerario, amico suo unice obseruando. S.

QVAE tu de amico nostro ad me scripsisti, pla ne non intelligo. Nihil enim apud nos huic simile auditur. Nam ubi, quando, quo discesserit, nihil scio. Adhuc apud nos est in quorundam magno precio, quorundam max. odio, et munere suo fungitur non sine gloria et laude. Quicquid igitur de eo rumores sparserunt, id uanum, stultum, falsum esse certo scias. Si quid mali Luthero aut eius scriptis accidit, plane ut par est, doleo. Sed tamen in ea spe sum, tam esse circumspectum Lutherum, ut quicquid scribat, non uereatur ea omnib. communia fieri. Quan quam saepius apud amicos quaedam effundamus, quae uulgo minime cupiamus euulgari. Veriss. enim Graecorum uersiculus est:

Atque, ut tu uere dixisti, tempora nunc grauia et periculosiss. sunt. Neque fere ullus angulus est in tota Europa, in quo non perstrepant et inhorrescant arma. Quid bonorum, inprimis autem ueterum scriptorum penes te sit, quaeso ad me scribas. Oporinus fragmentum Aeliani de uaria historia ad memisit, sed adeo mancum et lacunis plenum, ut fere mallem me non uidisse. Quid enim Tantalo cum pomis? Video autem librum esse omnium pulcerr.

mirandis rebus refertum, et dignum qui in studiosorum eruditorumque hominum manibus uersetur. Tu mi doctiss. Ioachime, ualetudinem tuam diligenter et summo studio curato. Salutamus opt. coniugem tuam ego et uxor mea. Vale feliciss. Argent. Idib. Iulij. XLII.

ORNATISS. DOCTISSIMOQVE uiro Domino Ioachimo Camerario, suo obseruando amico et domino. S. D.

OPtatiss. literas tuas Ioachime, sub finem Augusti, accepi. In quibus, deplorato infelicis huius saeculi statu, felicem me putas, qui relicta tam afflicta patria, in Graeciam me receperim. Quae tamen hodie non minus misera est, quam haec nostra. Nisi ueteres Athenas, ueterem Lacedaemona, diuinasque illas Thebas inspexeris, quae cum consilio atque opib. florerent uigerentque, a nemine potuere non felicissimae praedicari. Sed quae illis exitio fuere, eadem nobis gra uiss. interitum minantur. Intestinae seditiones, bonorum odia, pietatis contemtus, et plus quam Graecae uoluptates, quib. malis opt. Deus mederi uelit. Mea illa qualiscunque Graecia. Francofurdiam modo petet. Ad te si uenerit, per ipsas te Musas oro, benigne eam excipias. Scis tu, mi Ioachime, quam imperfectae, quam male maturae sint, senum foeturae. Quare

si quid in ea (quod sane ualde metuo) indolatum aut male absolutum offenderis, id tu pro tua in me perpetua obseruantia et dilectione, clementer expolias perficiasque. Aut saltem apud homines tui similes, hoc est, humanitate, doctrina, iudicio excellentes, excuses. Audio in regionibus uestris dissensiones aliquot eruditorum gliscere: quod non minus mihi dolet, quam si mea domus dissidio fluctuaret. Tu pro tua incredibili sapientia, una cum D. Philippo annitere, ne tot periculis subiecti, etiam intestino hoc malo opprimamur. Vale mi Ioachime, et per otium mihi rescribe. Argent. ultima Augusti. L.

VIRO DOCTISS. IOACHIMO Camerario, amico s. summo, et fratris uice obseruabili. S.

GEorgius Fabricius, homo comis et facundus, qui multorum mores, qui multas nouit et urbes, liter as tuas mihi ostendit, In quibus cum me quoque inter studiorum proceres agnouissem, incredibile est, doctissime Ioachime, quantopere me officium tuum exhilarauerit, quam gratum fuerit mihi, nominis mei memoriam apud te non interijsse, Quod ut saepe facias, te uehementer etiam atque etiam rogo. Deinde ni te gra uissimae occupationes et curae tuae impediuerint, de

uita tua, de coniugis, liberorumque tuorum ualetudine, me fac certiorem. Praeterea quid sub doctiss. incude tua, quam nunquam quiescere certo scio, fabrefiat. Ego studiosorum iuuenum hortatu, Graeciam meam edidi, de qua iudicium tuum libenter audirem, nisi uererer, illud nimis exactum, nimisque graue futurum. Vix enim ullius alterius censuram uehementius extimesco. Quod si aliqua in parte labores mei tibi probati fuerint. accendes animum meum ad alia, quaecunque tu tandem uolueris. Nisi forsan humeris meis futura sint intoler abilia omnino. Tanti ego et amicitiam et iussa tua facio, ut libenter consilio sententiaeque tuae, sim obtemperaturus. De bellis nostris nihil sum solicitus. Porro autem ad studia nostra quod attinet. Basileae Isacij commentaria in Lycophrona excuduntur. Et ni fallor, Iohannis [gap: Greek words] de uaria historia Chiliades supra XII. Aeliani uaria historia prodijt Romae. Scriptum exemplar apud me est, sed mutilum. Caret enim duobus libris. Euripidis Electram habet Heruagius. Vale mi humaniss. Ioachime, Et de te librisque tuis ad me multa. Argent. X. Kl. Decembr. XLV.

LATINARVM ET GRAECARVM literarum peritiss. Ioachimo Camerario Gymnasij Norinbergensis praefecto, amico antiquiss. S. D.

EGo atque Niger expectandis literis tuis, quas discedens nobis prima quaque occasione missurum te esse recepisti, iam defatigati sumus, neque satis mira ri possumus, qui fiat, ut promissa non exolueris. Sed condonabitur tamen tibi omnis culpa, si quamprimum ad nos de gymnasij uestri statu et ratione, longissimam perscripseris epistolam. Quod si feceris fidei seruandae memor, ne dubita quin id nobis futurum sit gratissimum. Nihil est profecto. quod me ita delectet, ut cum audio literarum bonarum studia coli, qua in re meam quoque operam prodesse posse opta rim. Salutat te Niger et L. Coruinus, qui apud me tam amanter te est complexus, et quem te uidisse perquam libenter praedicabas. Vale opt. Raptim ex Vratislauia XXV. Octobr. Anno M. D. XXVI.

DOCTISS. AC HVMANISS. VIro Ioachimo Camerario, amico suo summo. S. D.

SCripsi Danieli nostro uerbosissimam epistolam, eamque una cum alijs literis ad te mitto, teque rogo, ut ad eum omnia quamprimum cures perferenda. Hoc feceris utrique nostrum gratissimum. Ego constitui reliquum hoc hiemis tempus Tubingae consumere,

eoque in animo habebam proficiscens crastino die iter ingredi. Te, ut inter dum literis me illic tuis inuisas, summopere oro. Plura iam scribere non uacat, tametsi quid scribam etiam non habeam, nisi forte magnifica et splendida illa uerba desideras, quibus aliqui amicitias metiuntur. Ego uero amicitiam no stram maiorem firmioremque esse existimo, quam quae talibus lenocinijs sustentanda sit: Tu igitur optime et candidiss. Ioachime, hanc meam breuitatem bo ni consule, atque me inter tuos non uulgares amicos annumera, et bene uale. Datis Eystadij XXVIII. die Nouembris. Anno Christi M. D. XXVIII.

OPTIMO ET DOCTISS. VIRO Ioachimo Camerario, amico suo summo. S. D.

CVm sciam tibi me meosque omnes singulari curae esse, charissime Ioachime ac amicorum integerr. teque de rebus nostris omnibus tam prosperis quam aduersis certiorem fieri percupere, neque aliter quam nos ipsos in utraque fortuna affici solere: mitto ad te exempla quaedam literarum comitis Nassauiensis et illius Secretarij, scriptarum ad Bernhardum patrem meum. Praeterea fratrismei Philippi epistolam

ex quibus intelliges Comitis beneuolentiam erga nos omnes, et nauigationem fratris mei Philippi cogno sces. Atque scio haec tibi non iniucunda futura esse. Quo autem animi magnitudine contendat frater meus, uides, quae quidem ignota tibi non est. Itaque una nobiscum Deum opt. Max. precaberis, ut et eum nobis quamprimum incolumem restituat, et nos interea saluos conseruet. Plura in praesentia adte neque possum ob negotia, neque etiam necesse est, cum circiter solstitium, ut spero, me istic una cum meo agnato Hippolyto uisurus sis. Tum igitur coram de omnibus rectius. Cura igitur ut quam rectissime ualeas, et te nobis sanum et incolumem intueri, tuaque suauiss. consuetudine frui liceat. Salutabis tuam familiam a me uniuersam. Vale Eystadij Calendis Iunij. Anno Christi M. D. XXXV.

THOMAE VENATORII HENDEcasyllabi In Ioachimi librum de Decoro.

SVnt quos carminibus suis uetustas
Tollit non sine laude, quod uel uno
Purgassent patriam malo: quod hostem
Fudissent tumidum manu potenti.
Sunt qui corpora mox casura seruant.

PIETATE ET DOCTRINA PRAEstanti D. Thomae Venatorio. S. IOACHIM. CAMER. THOmae Venatorio. S.

INserti numeris scriptae sermone soluto,
Illi quae nobis a te data epistola uenit,
Sex Thoma uersus Musis operate, queruntur
Esse locum nusquam studijs pietatis et artis
Ingenuae. Prisci tacitam Pandionis urbem
Fata sui interitus lugere grauemque ruinam
Quodque olim excellens uix mussitet Itala uirtus.
Nuper et exortus uanescat Gallicus ardor.
Sola, inquis, sanctamque fidem Germania seruat,
Artibus et studiosa bonis largitur honorem,
Ni faciat, spes nulla super. Summa ista querelae
Nempe tuae Thoma, heu uere nimis. Et tamen est quod
Addere si libeat, possis, sic omnia uergunt
In peius, nec opis sese offert copia. Nam qua
Parte modo hanc laudem Grrmania quaeso tuetur?
Aut ubi non alia has praecurrunt omnia curas?
Dic ubi relligionis amantia pectora quaeram?
Debitus aut cultus studijs ubi constet honestis?
Omnia fac lustres late loca lumine mentis,
Inuenies ueterem iam defecisse calorem.
Caetera quid memorem, quae nostris dura diebus
Fata reseruarunt? bellorum tristia damna,
Iusque datum sceleri, confusaque sacra profanis.

D. IOACHIMO CAMERARIO.

AVsus eram nuper tenui quae ludere uersu,
Sunt uir, iudicio docte probate tuo.
Quare age, pangendo, dicebas, carmine saepe
Ingenij uires experiare tui.

Visum modo fuit allegoricam fabulae tantum explicationem his adiungere [gap: Greek words].

SVauia quae patriae facerent obliuia Loti
Pabula, doctiloquis exponi uersib. audit
Moeonidae qui forte puer, cupidusque requirit,
Quid doceat sapiens tam miro aenigmate uates.
Significet ne aliquid Lotus, quid uerbere stultos
Naritius caedat, cur alliget ad iuga dura?
Haec qui forte inquam cupiet cognoscere, uersus
Subscriptos legat, et prudens in mente reponat.
Grata uoluptatem Lotus caecam tibi signat.
Virtutis studium quae mentibus eripit omne,
Nec patitur uerae sectari nomina laudis,
Donec eam ratio pellatque et membra labore
Astringat, curaeque animo tractentur honestae.
Ergo uoluptatem fugiat, cui gloria cordi,
Otiaque ut pestem caueat, sic certa sequentur
Praemia, sic homines ornabit uiuida uirtus.

IOACHIMO CAMERARIO, Matthaeus Irenaeus Francus.

NVnc redit ille dies, quo Ianus frigora pellens,
Te nobis reducem lucide Phoebe refert.
Mutua quoque sibi mittunt munuscula amici,
Omine principium ut prosperiore fluat.
Hoc ego si uotis possim impetrare, benigne
Annuat ut precib. lubrica diua meis.

SVAVISSIMO COMPATRI ET Colendiss. Domino Ioachimo Camerario suo.

QVas pridem ut legerem mihi Nouellas
Misisti, nitidas nouasque prorsus,
Et quas tam latia phrasi disertus
Gaudent esse modo, uoluntque Manes
Diui Iustiniani, eas remitto
Mi suauissime compater, uicissim
Ad nutus tibi me tuos lubenter
Omnino ex animo offerens [reading uncertain: page damaged] paratum.

PSALM. Domine quis habitabit.

QVis Domini regnum Coelos habitabit? in huius
Quis quaeso requiem montibus inueniet?
Qui uitijs sine progreditur, iustumque capessit
Cautus iter, casto pectore uera loquens.
Quique sua nullum lingua deferre, nec ulla
Vicino cupijt damna ciere suo.
Impius in Domini conspectu corruit, ipsum
Qui Dominum timet, hunc gloria magna manet.
Qui fratrem iurans non decipit, aeraque praestat
Mutua, nec quicquam foenoris inde capit.
Munera qui spernit, ne corrumpatur, ut ille
Qui bonus est pereat, suffugiatque nocens.

DOCTISS. IVXTA ATQVE humaniss. Compatri et D. Ioachimo Camerario suo. Volland.

MAgnates dent magna, pigrae tibi matris alumnum
Nos tenues, tenui mittimus ecce manu.
Quod si iudicio mentem perpenderis acri
Dantis, erunt etiam grandia nostra. Vale.

IOACHIMO CAMERARIO Compatri et S. amico S. S. D.

MItto tibi uersus quos tantopere expetiuisti. Crede mihi fuit Bebelius uir optimus et integerr. et bene doctus, neque ineruditus, ut captus fuit saeculi illius. Credo te ex Melanthone aliquid de ipso audijsse. Qui admodum adolescens senem eum coluit et ueneratus est uiuentem, et luxit cum alijs mortuum, et ijs uersibus, de quibus nuper dixi, et quos iam potes uidere, quanti fecisset, declarare uoluit.

Quos ego ab illo adolescente, inter initia elegantioris et uerioris doctrinae, supra modum admiratus, Lations etiam facere conatus sum. Tu uelim meorum censor uersuum sis, Philippi uersus autem scio te quoque admiraturum esse, si non propter excellentem bonitatem, at tempus quo scripti sunt, et eius qui scri psit aetatem.

IN MORTEM BEBELII Poetae. Philip. Melanch.

INTERPRETATIO Volandi.

SI uiuere est, mortalibus
Prodesse, uiuit inclytus
Bebelius, qui literas
Hercynnijs primus dedit.
Sin uiuere est accumbere
Diuis, Bebelium quidem
Dat sede uirtus perfrui
Coelestium. Viuit igitur
At caeterarum quicquid est
Rerum, unus est tricesimus.
Nam corpus aridus cinis.
Merum est uoluptas toxicum.
Et fastus imprudentium
Nugae. Omnia caetera omnium
Vmbrae fugacis somnium.

VIRO LONGE DOCTISS. ATQVE optimo Domino Ioachimo Camerario, amico suo obseruando. S. D.

ACcepi literas tuas, uir doctiss. quibus mihi commendas adolescentes duos, Lorberum et Mylium. Ego uero operam dabo, ut si qua in re mea illis opera opus fuerit, intelligant commendationem tuam apud me uulgarem non fuisse. Caeterum meministi

opinor, te mihi aliquando Triada tuam mittere, eam ut Theodoro Bezaeetiam legendam mitterem, conciliatricem utique futurae amicitiae uestrae mutuae. Id quod feci. Mittit igitur ille ad me aestate superiori epigrammata sua emendata et aucta, ea ut uel denuo inprimenda hic curem, uel, si uisum fuerit, in totum abijciam. Abijcere animus non est. Quod autem hactenus impressa non sunt, Morhardi nostri antea occupationes, et nunc eiusdem mors in caussa est. Extat autem inter illa, unum etiam ad te, in fronte libelli ponendum, quod autumno proximo exacto, tibi, cum hic aderas eram ostensurus, putabam enim, ut cum multos hic (quod audiebam) domi ipso rum inuiseres, DD. Baltasar. Voland. Fuchsium, fore ab hoc cum redires, uel transeundo ad me quoque diuertereris. Quod cum non fecisses, mane postridie (si memini) aut saltem tertio die ad diuersorium Coronae ipse accessi, sed tu iam discesseras.

AD IOACHIMVM Camerarium.

ERgo meos etiam laudas Ioachime libellos,
Et mea quae recito carmina digna putas?
O nimium natas felici sidere Musas,
Queis tam facundo contigit ore legi.
I nunc, Mome, crepa: nam quis nisi pessimus illa
Nunc odisse uelit, quae Ioachimus amat?

Agnoscis nimirum ex stylo et scriptione ipsa, me, quum haec scriberem tabellarij festinatione fuisse oppressum. Itaque bene uale. Tubingae VIII. Iunij. M. D. LVIII.

CLARISS. VIRO IOACHIMO Camerario. S. D.

DVlce mihi fuit clariss. Ioachime, uidere humanissimum uirum Peucerum, Nec minus gratum frui conspectu tui filij Ioachimi, in cuius uultu per totam coenam hoesi, de te cogitans, et nostra prima consuetudine. Spero utrunque rebus confectis ad me rediturum. Quod si euenerit, mea officia pro uoluntate, summa, pro facultate, mediocria, ipsis non sunt defutura. Bene uale. Ex eo pago in quo nos mutuo conspeximus, et dextras dextris iunximus. Anno, etc. LV. XXIX. Augusti.

D. IOACHIMO CAMERARIO Compatri suo. S.

SVauiss. mi Compater. Quam grauib. et serijs prorsus studijs occuperis, equidem non ignoro.

Tamen pro ea quae inter nos coepit, et ut spero confirmata est amicitia, te etiam atque etiam rogo, ut mea caussa tempusculi cuiusdam, uel modici, iacturam facere, hoc est scriptum illud nostrum, scis quod, et legere, et pro doctissimo iudicio tuo castigare, tandemque etiam remittere uelis. Ex animo te, quam bellissime semper ualere cupio.

CLARISSIMO VIRO, ERVDITIone et uirtute praestanti D.Ioachimo Camerario Pabepergensi. S. D.

ETsi uerebar ne quid tibi literis meis molestiae afferrem Clariss. Vir, a quo nihil, nisi accurate et per ocium scriptum legendum est: tamen cum scribendi ad te caussa mihi esset, fretus et humanitate tua et beneuolentia, qua me nuper tam amanter complexus es, non dubitaui abs te petere, quod et unice cupio, et mirifice exopto. Danieli Stibaro Equiti Franco ut notus esse cupiam et commendatus, te iam tum cum eius mihi literas praesenti legeres, coram D. Praecept. Philippo Melanchthone, per spexisse arbitror: cum autem tu de eo humaniss. mihi receperis, oro te atque obsecro uir clarissime, ut literas ad Stibarum scriptas, cum puero meo quem ad uos misi, ad me perferri cures, comites enim nactus

per Halam iter facere cogor, alias praesens ipse ate eas efflagitassem. Ocio mihi adhuc ad aliquot annos opus est, cuius mihi spes istic ostenditur, maius igitur mihi beneficium dare nullum potes, quam si literis me tuis ad Danielem scriptis, apud quem plurimum uales, potesque, notum feceris et cohonestaris, quod ut facias uehementer etiam atque etiam te oro. Dabo operam ut apud memorem et gratum beneficium a te positum esse intelligas. Mitto tibi Elegiam de natali meo proxime a me scriptam, quam in fine huius libelli inuenies, eam ut una cum incultis his literis boni consulas ualde te rogo. Bene uale clariss. uir, et me tibi commendatum habe. Vitebergae XI. Cal. Decemb. Anno M. D. XLIX.

CLARISS. VIRO D. IOACHIMO Camerario Pabenpergensi. S. D.

MItto ad te clariss. uir et patrone obseruande, libellum carminum meorum, quem D. Stibaro inscripsi, non quod lecturum hic quicquam te putem, quod ingenium tuum limatum et politum delectare possit, sed ut memoriam me beneficiorum tuorum sanctissime conseruare intelligas, quamuis

iam diu scribendi officium praetermiserim, quoniam tardissime hinc omnia ad uos perferuntur. Nul la ingenij lumina, nullum orationis florem inueni es, omnem enim animi commotionem et alacritatem illam haec tempora nobis eripiunt, si quid igitur erit, quod doctissimas aures tuas offendat, malitiam horum temporum accusabis, et me apud clarissi mum uirum D.Danielem, pro singulari humanitate tua, defendes. Si tranquillitas erit, dabo operam, ut proxime elegantiora et paulo maturiora ad uos mittam. Pueri nostri mediocres iam in literis processus fecerunt, Georgius etiam puros et suauississimos uersiculos cudit, quorum aliquando egregium apud te dabit specimen. Spes mea nisi medio in cursu frangatur, D.Danielo abunde satisfaciam. Tu ut commendatum me habeas ualde te rogo. Lutetiae Parisiorum. Nonis Iulij. Anno M. D. L I.

CLARISSIMO VIRO D. IO Achimo Camerario Pabenpergensi.

VNde tibi gratam portent Ioachime salutem,
Imparibus numeris condita uerba, rogas?

CLARISS. VIRO D. IOACHIMO Camerario Compatri suo charissimo. S.

TE tuosque ualere, ac Lipsiam uenisse feliciter, gau deo. Valemus et nos gratia Deo. Verum pestis malum pergit, mitius tamen agit nobiscum Pars debitum soluunt naturae, pars a morbo conualescunt. Timor non mediocris inuasit ferme omnes. Hinc fama oborta, quae maior est q sit res ipsa. Vires enim acquirit eundo. Mox ab initio Fuchsius discessit. Deinde Sichardus. Postremo

contubernales et stipendiarij cum praeceptoribus suis abierunt in Monasterium Hirsaugiense. Qui uero animam Deo reddidere sunt forte numero C L. Reliqua in eodem quo tu reliquisti sunt statu. Porro necessitudo et inita amicitia firma est, manebitque, tu enim praesens es semper. Atque utinam ista non amoris tantum praesentia, sed etiam consuetudinis esse posset. Sed publica et sua cuique fortuna est feren da. Tibi ut bene sit opto. Supellectilem adolescentis cuiusdam, de quo scribis, depositam seruabo diligenter. Vale Compater chariss. cum omnib. tuis. Tubingae XXVI. Ianuar. Anno XLII.

DOCTISSIMO VIRO D. IO. Achimo Camerario, amico suo summo. S. P. D.

EA est uirtus tua Doctiss. D. Camerari, maximeque nemorabilis doctrina tua, ut longo iam tempo re ardentius nihil optarim, quam ut coram tecum [gap: Greek words] mihi liceret: et quan do utrunque ad humanitatem, ad Musas pertinet, nunquam non nouas gratias, nouos amores [gap: Greek words] parturijsset, uerum ita semper aduersa mihi mea est sors, FERENDVM KAI [gap: Greek words]: fruemur aliquando amicitia nostra in conuersatione coelesti: Christophorus

Thennio amitinus meus charissimus superiore anno e Lipsia ad nos rediens, amplissimis uerbis officia erga se tua, et studium in consultando super negotio sororis suae, apud Areopagitas Lipsen. praedicauit. Ego uero tametsi iam olim mihi approbata sit humanitas tua, tamen noua quadam uolupta te affectus sum, cum egregiam illam uirtutem tuam tanti fieri etiam ab homine non stupido intelligerem. Graecus quidam, cum interrogaretur, quod esset, [gap: Greek words], respondit, suas ipsius laudes. At ego non tam meis, quam amici tam egregij laudibus faueo, et Christophori illius candore unice delector, qui diligentiam tuam undique tam liberaliter praedicat, ut non tantum soror illius, sed et omnes nos necessarij et propinqui eius, utroque brachio felicitatem ipsam nos amplecti probe arbitremur, atque [gap: Greek words] adeptos, si quid dignum meritis tuis, dignum fauore tam candido possemus adijcere. Thennionia illa uirgo amitina mea mi sit istis dieb. ad D. Stephanum Chandlerum Norinbergam uini Rosacei lagenam, ubi primum poterit, Lypsiam tibi destinandam, id quod iam factum existi mat, et rogat, ut grati sui animi significationem, non munus perpendas, iuxta illud Catonis

Exiguum munus, cum dat tibi pauper amicus
Accipito placide, plene et laudare memento.

M. Paulum Vadinum amitinum meum chariss. tibi propter ipsius uirtutem commendatissimum esse cupio, teque rogo, ne ei desis, si qua in re tuo consilio

tuaque opera indigebit, collocabis officium apud hominem gratum et uirum bonum. [gap: Greek words], et petunt a se cum reuerentia salutem dici D. Philippo Melanchthoni Principi et Deo digno uiro, et qui unus Germaniam suam, quasi quidam Hercules, autoritate, fide, eruditione, monumentis editis sanctiss. restituit, illius cum ammiror gratiam [gap: Greek words] ut is apud Poetam, a me ipso mihi certe uideor abesse, illum [gap: Greek words] sic amabo perpetuo, ut eius memoriam inter res fortunae meae primas habeam semper. Vale Saloburgi 8. Idus Ianuarij M. D. L.

CLARISSIMO VIRO VIRTVTE, et eruditione praestanti Ioachimo Camerario S. amico S. S. D.

CVM Georgio Theodoto, qui tibi has reddidit, fuit multus mihi usus et familiaritas, praesertim hoc biennio quo Lignitiae uersatus sum, cum schola exulante, is quod istuc iam iter haberet, maxime ut de ratione studiorum suorum deliberaret cum eruditis, magnopere a me contendit, ut meas ad te literas sibi perferendas adiungerem, ut occasionem aliquam haberet te adeundi. Quod officium

homini amico denegandum non putaui. Peto igitur a te maiorem in modum, ut Georgio in his, quae tecum agere uolet, consilium et operam tuam benigne impertias. De his quae in Vngaria de Transsyluania aguntur, quoniam nihil praeter rumores [gap: Greek words] habeo, scribere non est tutum. Faciat Deus, ut rumores isti uani sint. Sed tu in hac frequentia mercatus ex istis, qui ex illis locis istuc ueniunt, melius et certius cognosces. Vale Lignitia XX. die Aprilis.

ERVDITISSIMO VIRO D. Ioachimo Camerario suo S.

CVM nuntio nostro nihil potui ad uos scribere propter ualetudinem aduersam. Nunc quia nonnihil firmior sum uolui ad tuas literas, in quibus de D. Cratone et amanter et diligenter scribis, respondere. D. Cratonem primum ante menses aliquot ex literis ipsius ad M. Moybanum et cognoscere et amare coepi, Deinde fretus eius humanitate rogaui Moybanum, ut ei salutem in suis literis nomine meo ascriberet, quod gratissimum sibi fuisse ex posterioribus eius literis ad Moybanum cognoui. Venit deinde praeter expectationem huc, accepi amicum non sicut eius eruditionem decuisset, sed sicut per meam tenuitatem licuit. Nec scio an ob praesentiam ullius antea non uisi hominis maiorem ceperim uoluptatem

unquam atque Cratonis. Egi cum ipso inter colloquia nostra de eligenda hic sede, idque inprimis ob magnam penuriam bonorum medicorum. Quales enim plerique simus non tam in alijs, quam in meipso perspicio, ut cuperem omnino aliquem eruditum et bonum medicum, qualem certe Cratonem esse iudico, hic residere. Collocutus tum etiam sum cum D. Hieronymo, ac ei quam potui diligentiss. Cratonem commendaui, antequam in eum sermonem de hic haerendo cum Cratone incidissem. Ille respondit pertentandum esse illius animum, se talibus ingenijs deesse non solere, si manere hic uellet, se per occasionem ea de re in senatu acturum. Scripsit postea Crato Lipsia ad me, in quibus et suum et tuum consilium aperuit, neque recusat, hic artem exercere, si sibihoc senatus uoluntate, ac ijsdem conditionibus, quibus ego hic sum, permittatur. De eo animaduerto deliberari, nescio qua sane de caussa, Interea incido in grauissimam aegritudinem, cum qua adhuc conflictor, ut nihil postea de hoc negotio a me actum sit. Sed scripsi D. Cratoni, quanquam admodum aegre, me nihil praetermissurum, quod ad eius honorem et commoda prouehenda pertineat. De meo hinc abitu incertus adhuc sum, nam si perrexerit inquisitio, quemadmodum uocant, ut coepit, nullo modo mihi Coloniae locus erit. Videbo quid Augustana comitia adferant tandem. Sed mea mansio nihil impediet Cratonis caussam, imo cuperem nos simul in una Repub. uiuere posse, eo mihi nihil esset iucundius. Sicut igitur dixi,

agam fideliter et diligenter eius caussam, et putarem non fore praeter rem, si et humanitas tua ad aliquem ex nostris senatoribus scriberet de D. Cratone. Atque hactenus satis prolixe de D. Cratone. Nec ipse scio, ubinam sit terrarum D. Ireneus noster. Quidam ipsum in Belgicum cum quodam nobili uiro, qui illic lites habeat, profectum dicunt. Vbi aliquid explorati de ipso habuero, faciam te certiorem, Medmanum admonebo ut scribat. Nos hic per Dei gratiam paucos uulgares et malignos morbos habuimus et habemus, metuo tamen adhuc dysenterias, quae circumquaque grassatae fuerunt in agro Norico, sed in urbe hac pauci hoc malo laborarunt. Miror istud [gap: Greek words] uicinum uobis non defatigari, conuiciando, et certe si sic pergant, uereor ne in neruum erumpat haec ipsorum libertas. Et nos hic quosdam habemus ualde illis clamatoribus fauentes, cum quibus mihi quandoque disputandum est. Sed uideo plau sibilitate caussae saepe etiam eruditos uiros exerceri, ut meliora uideant probentque, deteriora uero sequantur. Sed dabit spero Deus finem istis furiosis ac fanaticis spiritibus qualem meruerunt. Bene uale clariss. uir. Credo D. Moybanum ad te scripsisse, quomodo post condictum biennium iam ab hero suo missionem petierit et obtinuerit, quanquam aegre. Sed ea conditione, ut inquirat apud uos iuuenem, qui oruditus et probus sit, ac iuris studiosus. Quanquam autem scio, uos optimo uiro non defuturos, tamen quia me Moybanus rogauit, ut ad uos ea de re

scriberem, libenter ei morem gessi. Vale iterum eruditiss. uir. Datae Norimbergae, XXVI. Septemb. Anno M. D. L.

EXIMIO MEDICINAE DOCTORI Cornelio Sittardo, V. CL. amico praec. S. S. D.

DE Cratone nostro (quem quanti faciam studui literis meis nuper declarari, sed existimatio melior atque praeclarior de ipso mea est, quam quae uerbis possit explicari.) De hoc igitur uereor ne deliberationes nimis sero futurae sint. Nam is est Crato noster, ut magis solicitet eum cura, ubi locorum considere, et quibus addicere operam suam uelit, quae expetitur a compluribus, quam reperiendi locum et conditionem muneris boni. Vos autem coniungi magnopere optarim. Etsi enim uterque uestrum eximius est, et solus ubicunque maneat, prodesse potest, tamen nosti illud a multis celebratum, [gap: Greek words]. Sed quicquid euenerit, id boni scilicet est consulendum. De his igitur satis. De Nente quod promisi, id annitar ut praestem aliquando prolixe. Nunc uersum latinum graeco expressum mittendum putaui. Deque hac interpretatione

ODOEPORICVM HIEMALE Anni M. D. LVII.

LIpsidos egressi renouatis moenibus urbis
Pleiade occiduas mane obeunte plagas,
Nato uno comite, et tecum Lechnere uolente
Quocunque iretur, nos Iacobe sequi:
Fertilis emensi pingues Duringidos agros,
Ante alias terrae cui fauet alma Ceres,
Quaque Sala, atque tuis foecunda Vstrote fluentis
Vitifero Bacchi munera colle patent:
Montibus Hessiacis in syluarumque salebris,
Quinque procellosos haesimus imbre, dies:
Dum te quaero sequens praestans pietate Melanthon,
Et mihi perpetua iuncte Philippe, fide.
Hic etiam Zigenhana tuam conspeximus arcem
Cuius opes celebris nobile fama uehit.
Marpurgum hinc petitur, Musis ubi cura sacrauit
Principis, egregiae clara Lycea scholae.

CL. V. D. CASPARI VOLANDO compatri. S.

ALphata mihi nare Grunianus
Lactescens animae, nepos, salillum,
Setosus lutinoluulus, quod a te
Donatus fuit, hoc quidem, Volande
Magnas tempore gratias habemus.
Sed cum grandior ille forte fiet
Et fartis abilis, gulam secari
Mandabo, et tibi tum tuas referri
Partes. Si Deus ocium benigne
Donarit. Sed ut huc uenire ne sit
Oramus, graue nunc tibi parumper
Nostrum ad colloquium, rogare quaedam
Te res fert minus apta scriptioni.

PHILIPP. MELANCHTHON Ioachimo Camerario.

DIuinas Ioachime conciones
Donamus tibi Rhetorum duorum,
Facundo quibus ore Dij dederunt
Ingentes regere et tueri Athenas.
In ripa ueluti solebat Hebri
Orpheus carmine flectere efficace
Et mulcere feras, uirentibusque
Ornis indere quercubusque mentem:
Plebem non aliter tenent sequacem
Hi leges quoties foro frequente
Condunt, et minitantur improborum
Vim iustam temerario furori,
Et donant melioribus salutem.
Aut ciues pia cum uocant ad arma,
Ignauaeque adhibent faces coronae,
Aut cum reddere dulce ciuitati
Optatumque diu ocium laborant.
Deberi tibi lucubrationes

DN. SEBASTIANO MAGNO, DE primo libello epistolarum Eobanicarum.

QVae tibi notus homo scripsit, Magne, Helius olim,
Accipe iam studio publica scripta meo.
In quibus ipse tuae inuenies quoque nomina laudis,
Hessidos Aonio pollice ducta manus:
Eximio qui te coluit ueneratus amore,
Quique a te pariter cultus et ipse fuit.
Quod si quae addidimus quoque nostra legenda putaris,
Vir proprio et gentis nomine digne tuae.
Sic uersetur in his animi bonitas tua, Magne,
Non bona ne dubites consuluisse boni.

IN IMAGINEM PLVTARCHI uersum e graeco Agathiae Scholastici.

CLara Cheroneae ciui, Plutarche, dicata est
Fortibus effigies haec tibi ab Ausonijs,
Inter se quod compositis uirtute uirorum
Praestantum uitis iunxeris historiam.
Graecia quosque tulit rebus florentibus olim
Resque fero Romae publica Marte potens.
Verum ne ipse quidem alterius componere possis
Consimilem uitae nec reperire tuae.

DE LIBRIS FL. IOSEPHI uersum e graeco nostro.

IOsephi hic labor est quo fit communis Hebraea
Historia Argiuo percipienda sono.
Prima sacra est cuius pars. at quae deinde sequuntur,
Exitium miserae flebile gentis habent.
Haec qui forte leget, quae sit sententia paenae
Quam tulit offensi, cogitet, ira Dei.

NOBILITATE GENERIS ET dignitate praestanti D. Henrico a Lindenaw.

AD nostram ut coenam uenias Henrice rogamus,
Virtute, genere, nobilitate, clare uir.
Et toto amplectens pietatem pectore ueram,
Scholasticique amator eximius gregis.
Et uenias socia casti cum coniuge lecti,
Futurus hic comitatus est gratissimus:
Ac uenias mox cum quintam aes uocale sonabit
Horam, iam adultae, noctis ortu, uesperae.
Non tamen ad lautas epulas Henrice uocaris,
Quin et epularum non uocaris gratia.
Quae non ponentur meliores uersibus istis,
Laudis bonique parum in quibus quam sit uides.
Sed tibi iucundus quia consuetudinis usus
Nostrae est, uoco te ad fabulas non ad dapes.
Quicquid erit tamen exhibeat quod forte culina,
Candore pro tuo boni tu consules.

DE EFFIGIE PHILIPPI Melanchthonis.

PIcta manu artificis quae cernis, muta Philippi
Haec sunt ora, loqui si cupis, adde libros.

DE LIBRO AELIANI misso ad amicum.

EN mitto tibi forte nunc repertum,
De quo mentio facta erat, libellum
Autoris ueteres neque optimi inter
Autores, neque pessimi Aeliani.
Qui Romanus homo Atticae loquelae
Scribendo studium suum dicauit,
Et cui sermo fuit prior paterno
Ille exoticus atque transmarinus.
Quondam hic tempore uixit Adriani,
Terrarum imperio regentis orbem,
Collegitque suo utili labore
Multarum monumenta multa rerum,
Quarum cognitione liberali
Et possunt animi instrui, et uoluptas
Non indigna uiro bono parari,
Quae coniuncta ferunt duo omne punctum.

HIERONYMO VVOLFIO OPT. et doctiss. V. amico praec. S.

VVolfi te cupio mihi parare
Quandam interpretem ad allocutionem,
Quam non sic perages fidelis actor,
Vt nos scripsimus haud boni Poetae,

OPT. ET DOCTISS. IVVENI Matthaeo Irenaeo Vuurcepurgensi suo. S. S. D.

R Emitto tibi Epistolas missas mihi ut legerem. Eaque sum reb. miseris et pene desperatis nonnihil consolatus tristem et solicitum animum. A nobis enim certe caussa non est data malorum. Quae autem narrat autor Epistolarum, cum summa moderatione de studio suo, ea quantum felicitatis parere huic aetati et nostris hominibus possent? Si

non quasi foetus nascentes elidere et abijcere, quam educare et fouere improbitas et uesania saeculi nostri mallet. Sed haec omittantur. obrectationes quorundam, quib. ille petitur, mihi perquam molestae sunt, facile est autem de nugis declamitare ad uulgus. Verum si esset certamen aequum, [gap: Greek words], ut ait Tbeognis. Vel potius ut ego, [gap: Greek words], secundum eundem Poetam. Tu uero quid cogitas aut agis? Quoue et quando? Mihi animus est relicta familia uel hic uel in patria, redire ad Academiam, et operam quam possim nauare, quam diu liceat. Fac tuas literas huc ad me mittas his prox. diebus X. non deerunt tibi qui perferant. Adiunxi his et uersiculos quos describi nuper uolebas. Vale. Nor. Cal. VIIbr. Anno M. D. XL VII.

OCtonas menses Idus describe per omnes
Et quinas Nonas, tum retro a mense sequente Deinde Calendarum numeretur in ordine tempus. Quattuor excipies menses ubi septima Nonas Lux non quinta notat. Quorum est qui nomina Martis Primus habet, Maiusque et Iulius Octoberque.

CLARISS. VIRO ERVDITIONE et uirtute praestanti Matthaeo Ireneo Vuurceburgensi amico S. chariss. S. D.

CHariss. Matthaee, Saepe uersum a te mutatum repeto, Et quo fata uocant pietas secura sequetur. Etsi enim pulsi nostris nidulis uagamur extorres cum filiabus, tamen non solum conscientiam rectae uoluntatis in studijs circunfero, sed etiam scio pleraque a me uere et dextre explicata esse, cum quidem fato quodam meo in Labyrinthos incidissem opinionum pene inextricabiles, nosque curae esse Deo in hoc labore uersatos, non dubito. Hac cum consolatione priuatum dolorem utcunque leniam, tamen rursus maiore moesticia opprimor cogitans de posteritate. Qualem nobis Ecclesiam? Qualia imperia relinquent ij, qui nescio quod [gap: Greek words], stabilire, ut ipsi loquuntur, uolunt. Nunquam mihi turbulenta et seditiosa consilia placuerunt, ut ipse testari potes. Sed tamen gloriae Dei et ueritati alicubi cedere [gap: Greek words] hominum, aequum fuerat. Verum postrema aetas ista Mundi est, cui quae impendeant calamitates, uox diuina praedixit, praeparemus igitur animos. Spero tamen Deum tibi et tui similibus et Ecclesiam et honesta hospitia aliqua instauraturum esse, et ut instauret, toto eum pectore oro. Vbi Ioachimus sit certo non sciebam. Credo

eum a Stibaro uix abesse, si a familia liceat. Bene uale, rescribe de conuentu quamprimum. IIII. Iulij.

D. SEBASTIANO ILLVSTR. Comm. Hennebergenss. consiliario, praec. amico. S.

AD te praemissa, ut cernis, de more salute,
Nomina cui Graeca sunt ducta ab origine, linguae
Ausoniae forma Augusti signantia nomen,
Quorum istis aduersa modis natura repugnat:
Hos primum ex quo me Musarum eiecit ab arce
Cum multis rabies Martis, componere coepi
Versieulos numerisque leues uerbisque solutos,
Non famam affectans aliquam laudemue Poetae,
Ingenio studioque etiam cum tempora laetae
Ocia praeberent curarum expertia uitae
Hac in parte rudis, Sed sicut saepe solebam
Per ueterum atque nouorum abiens uestigia uatum,
Pieridum in lucos et florida prata uenire,
Nunc etiam quia te uidi et quasi mollia cultis
Flabra Heliconiadum campis spirantia sensi,
Solicitum iuuit tristi de corde dolorem
Pellere, et hoc uitare animo obuersantia tanquam

CARMEN GRATVLATORIVM in natiuitatem Christi scriptum a Valerio Fidlero.

Opromissa Dei uenis propago
Contritura trucis caput colubri,
Humani generis uenis redemtor?
Tu nos perpetuo leuas dolore,
Aeternisque malis, quibus parentis
Immersi fuerant Adae nepotes.
Non laetas igitur tibi canemus
Laudes Diue puer, benigne Iesu?
Assitis populi Deum colentes,
Qui de femineo profectus ortu
Electos redimet suos ab Orco,
Prodam facta dei stupenda nostri.
Aeternus sobolem parens ab alto
Cunctis exhibuit pijs Olympo.
Quae nunc uerus homo, deusque uerus
In matris teneris cubat lacertis
Tectus panniculis, nec est quod hunc quis
Fastidire uelit Deo placentem
Est hic omnipotens, benignus est hic,
Mens et fine carens, carens et ortu,
Verax et sapiens, patri coaeuus,
Aequalisque suo, perenne numen
Haec inquam soboles miserta nostri
Casus aetheream reliquit arcem,
Ne quos condiderat pater perirent.
Huius non metuit subire uitae
Aerumnas, quibus est referta, donec
Peccati fuerit iugo soluta
Est et facta probrum, suaque nostrum

CARMEN IN NATALEM DOmini saluatoris nostri scriptum a Valerio Fidlero.

IAmne tibi libuit coelestes linquere sedes
Aeterni fulgens patris imago puer?
Nonne perhorrescis feruentem caedibus orbem?
Infestas acies, arma cruenta uides.
Quis tibi diue puer locus est ubi bella geruntur?
Miles et insano quolibet ense ruit

IOACHIMO CAMERARIO VIRO doctrinae eruditione praestanti.

SAxonicas a te cras diuellemur in oras
Ortus ubi summo margine Phoebus erit.
Hinc abeam tecum uix terue, quaterue locutus,
Quo studio posthac te coluisse ferar?
Viximus hic quinis forsan sine mensibus annum.
Temporis angustas has queror esse moras.
Nec tamen apparent illae feliciter actae,
Quod nobis tecum rarior usus erat.
Forte sed his aliqua possem ratione mederi,
Quae moueant animum, ni grauiora forent.
Triste recessuro uestrae de moenibus urbis
A nobis quod te separet, instat iter
Hinc mihi quod ualeat natum cohibere dolorem,
Aut illum saltem leniat, unde petam?
Forsitan hoc aegrae praestet solatia menti,
Quod tibi nos una iungere luce queam.
Et loca quae petimus poterunt lenire dolorem,
Nempe quod haec similem sunt habitura tui.
Inclyta uos merito geminum Germania sidus
Consueuit primis annumerare uiris.
Quo tamen es nobis usu coniunctior illo,
Hoc maioris erit caussa doloris iter.
Tu quoque nonnulla poteris hunc parte leuare.
Reddetur scriptis lenior ille tuis.
Me breuis eximio commendet charta Philippo
Hoc mihi non parui muneris instar erit.
Id quia non uideor frustra petijsse, quid optem
Musarum decori, quae tibi uota feram?

AD PHILIPPVM MELANCHTHOnem, Valerij Fidleri.

AEqua pijs tandem fauerunt numina notis,
Quae sunt pro reditu facta Philippe tuo?
Audijt humenti quas fudimus ore querelas
Intima qui mentis cernere sensa solet.
Ille tuis saluum te conseruauit alumnis,
Te reducem laribus reddidit ile tuis.
Magna quidem superis debetur gratia, quod te
Incolumem Aonio restituere choro.
Ah quoties dubiae torquebat cura salutis
Omnes, ah uitae quam timuere tuae.
At modo quisque suum gaudet uenisse Philippum,
Atque iterum chari pendet ab ore senis
O utinam multos hic nobis prosit in annos.
Viue diu studijs nate Philippe bonis
Numina sed uotis quae sunt sic inuida nostris,
Sorte frui quae nos prosperiore uetant?
Vix bene Saxonicos redijsti sospes in agros.
Tam subito poteris destituisse tuos.
Falsa cur haec animos eludunt gaudia nostros
Nuda secuturis spes sine rebus erit?

EXIMIO MEDICINAE D. Iohanni Cratoni, Archiatro Caesareo, amico suo S. S. D.

QVantum morae est illatum huius libelli editioni, occupatis officinis alijs laboribus, tantopere nunc est acceleratum in exprimendo. Atque ego literas Metzleri, quas nudiustertius accepi missas abs te, inter primas collocari studuissem, si ad me fuissent perlatae citius, adiectas illas quidem uni, quam de complurib. ad me scriptis reperi solam. Nunc id fieri non potuisse, mihi sane est molestum. Sed loci nullum erit detrimentum, legenturque illae etiam in postremis pagellis non incommode, neque ideo quicquam detrahetur, de existimatione praeclarissima et splendore summi uiri, praeceptoris et amici mei, obseruandi dum uixit, et cuius mortui cum reuerentia, ut par est, semper soleo meminisse. His autem epistolis adiungi placuit, et Iohannis Hessi Theologi duas epistolas ad me. Qui me qualis fuerit, qua naturae bonitate, qua facultate ingenij, qua studij industriaeque excellentia, qua doctrinae copia, ut taceam sapientiae, eloquentiae, uirtutis, humanitatis laudem,

et in omni officio diligentiam, et religiosam pietatem, et beneficam ac liberalem operam paratam uniuersis: Haec igitur apud uos et nota et celebria sunt. Quae si uellem disserendo explicare, nouum opus idque grande esset texendum. Nunc uero sit uiri opt. atque sanctiss. et de uestra ciuitate bene meriti reuerendam memoriam nos colere, et de his modo ad te satis. Vale. XI. CL. Ian. Anno Christi, M. D. LXI.

IOHANNES METZLERVS I.V.D. Vratisl. Senator primarius Philippo Melanchthoni. S. D.

IN tanta rerum omnium mutatione non est mirum si ingenium quoque meum immutatur. Risi antea eos saepius, qui edendis libris immortalitatem sibi parandam putauere, Iam uero in illorum rapior sententiam, me quoque alijs ridendum propinaturus. Si ueram caussam mutati consilij inquiris, Nescio. Quia immortalis fieri gestio. Valde quidem mihi placet. Iohanne Metzlero interprete. Quod qui con spicabuntur [gap: Greek words] inquient. Num istaec parua res est? non opinor. In summa insanire libet, sed sine te nequaquam uoti compos fuero. Quare te ro go mi Philippe, in hac parte amicum iuuare uelis. et curare quo Plutarchi libellus una cum Epistola dedicatoria

et praelectione, quae tibi in hoc descripta mitto, pulcellis formulis quam correctissime chartis imprimatur. Scio enim te multam habere familiaritatem cum Typographis, ideoque facile impetrabis, quo alioqui etiam fortasse perituram chartam, meis nugis denigrent. Vellem id quamprimum fieri. Nifi uero te multis negotijs occupatum uererer, peterem a te ut recognosceres, tamen ut saltem inspicias rogo. Siomnino uidebitur indignus publico labor, concidito ac comburito. Ne graueris, si quid est in quo tibi uicissim gratificari possum, significato modo, atque ego exequar. Translationem praeterea Olynthiacarum remittas uelim laute nimis et prolixe eas opinor accepisti, ut patriae nullo desiderio teneantur. Valentinum et Ambrosium tibi commendo. Vale optime cum coniuge et liberis, saluta Martinum Theologum et Apellum Iurisconsultum. Ex Vratislauia XXIII. Decembris. Anno M. D. XXVI.

PHILIPPO MELANCHTHONI. S. D.

TV quia paulo fuisti longior, fortasse a me quoque longiores expectas, sed frustra, neque enim per occupationes licet. Tum etiam superuacaneum puto, redeuntem ad uos Valentinum tibi denuo commendare. Siquidem ita uideri possem parum fidei tibi

habere, deque promissis tuis subdubitare saltem, quod minime omnium uellem. Nutus tuus est mihi pro iureiurando, tantum abest, ut tuarum literarum fidem uel in minimo suspectam habeam. Quod cum ita sit, nulla commendationis iteratione est opus, sed tamen ne adolescens mihi charissimus me negligentiorem fuisse existimet, te maxime occupatum admoneo, quod eum tibi ita commendauerim antea, ut quem maxime, neque dubito quin inceptum beneficium sis absoluturus. Illud mi Philippe mihi aegre est, quod Olynthiacas meas nullibi castigaris, nequeo adduci ut credam in eis nihil te reperisse quod obelisco confodi debuerit. Vbi tua contra Aristogitonem exierit, nihil sane tibi occuluero, Id enim aperte a me petere uidere. In meis uulgandis timidior tibi esse uideor, et uere quidem. Sum mihi conscius imbecillitatis meae. attamen si hac uia studia iuuarentur, non grauarer omnia grauia atque molesta subire. Nihil mihi optatius, quam ut studia ad pristinam dignitatem restituantur. Ei rei utinam utilis esse possem, nullos refugerem labores. Quod te occupes in meo Plutarcho excudendo gratias ago ingentes, et si qua in re respondere potero indica, et libens faciam. Vale opt. Ex Vratislauia IIII. Nonas April. Anno M. D. XXVII.

CROTO. S. D.

QVin Pontifici Clementi recte et pro eius meritis acciderit, nemo sanae mentis, nisi forte in illius uerba iuratus, negauerit. Et ut ego me tibi totum aperiam, non captiuitate aut exilio dignus est mea sententia, sed cruciatu et supplitio non uulgari. Tu quidem aeque mecum nosti quibus ille rationibus, sub Leone X. sub Adriano VI. et nunc ipse Tyrannus, studuerit. Quae exactio, quod tributum ab hoc uno multis iam annis non excogitatum? Quod bellum non istius consilio susceptum aut depositum. Quae indutiae, quod foedus istius suasu non factum et idem pro eius libidine non ruptum? Ne te morer sic mea est sententia, Omnium malorum istum fuisse autorem, Quare eum uel a Carolo, uel a Deo opt. max. quod nolim, supplicia manere maxima. Si uictoria uti uolet, Caesar noster, omnino futurum spero, ut tandem aliquando orbis Christianus ab intestinis et ciuilibus armis liberatus uacet, Sin minus, non libet augurari, sed tamen uidemus quam referat gratiam Gallus dimissus. Fama apud nos est constans, quae etiam Fuccarorum scriptis confirmatur, eum magnam uim Heluetiorum et Gallorum contraxisse, ut Mediolanum repeteret, atque omnino coniunctis cum Venetis copijs Caesarem de uictoria parta deturbaret, Italiaque amoueret atque expelleret. Quae isthaec sint Crote animo reputa. Aduersus uitae datorem et patronum, ab eo belli lege qui occidi poterat, et quem manu miseris pactis conditionibus, arma parantur et capiuntur? Sed hoc fortasse humanum duxeris,

et in istis magnatibus uenia dignum, toler abile fortassis regni caussa. Esto, sed quae ista inhumanitas liberos obsides relinquere. Verum haec uideant ij a quibus committuntur. Ludouici Vngariae Regis mortem egregie (ut spero) Ferdinandus ulciscetur, neque diuina ultio desertori deerit, qui nullas dicitur habere copias, et, ut nonnulli aiunt, de fuga ad Transsyluanos, non ita ualde ei bene cupientes, aut ad Turcas cogitare. Interim ille noster Diui. Max. Aemiliani progenies minime cessat, progreditur, atque aliud post aliud castellum in suam redegit potestatem, Quod sciam resistit nemo, deditione recipiuntur omnia, si quid belli erit, in Transsyluania aut cum Turca erit. Deus Opt. Max. rebus nostris et interesse et praeesse uelit. Nec dubitamus quin iam Strigonio et Buda sit potitus. Vbi aliquid certi afferetur, et nuntij copia fuerit, te ignorare non sinam. Gaude quoque nobiscum mi Crote, natus est Ferdinando Max. Aemilianus, qui, ut spero non modo proauitum nomen, uerumetiam uirtutes proauitas possidebit. Deus faxit. Ego praeterea filiola Catherina auctus eram, sed altero postquam nata est die, in locum communem abijt. Magnum hoc mihi dolorem attulit, sed non minorem, mihi crede, communis nostri amici Coruini obitus. Desideratur ab omnibus, non possum de eo plura. Lacrymae uerae me impediunt. Etiam Casparem Doctorem, amisimus. Reliqui sumus salui, quam diu Deus uolet. Salua quoque mea uxor et Lacherius qui tibi omnes bene esse

uolunt, et te salutant plurimum. Negligentiam meam immerito accusas, qui ad te saepius scripserim. Si quid culpandum, mercatorum et Tabellariorum improbitas est culpanda. Nunquam committam, ut huius criminis reus peragar. Atque ut principia bene ponam, mitto ad te fasciculum lucubrationum, uel potius nugarum mearum. Quas istas? Infantissimam translationem meam Olynthiacarum, quas ora tor conscripsit eloquentissimus Tu boni consules, siquidem hoc tempore audacia pro sapientia uti licet. Adiunxi Melanchthonis et Camerarij nostri uersionem, quas ego paucis ante mensibus nactus sum, neque quicquam cum transferrem de eis sciebam. Oblectabit te fortassis ingeniorum diuersitas, quae, nisi fallor, in theatro illo tuo non inepte collocabitur. Cupiunt nonnulli ut edam, Ego hominum censuram, timeo si tamen tibi meus probabitur labor, et eum studiosis utilem putaueris, nihil cunctabor, neminem reformidabo. Te adiuro ut ne quid amicitiae nostrae in hac parte tribuas, sed uere et ex animo tuum iudicium quamprimum poteris perscribas. Transtuli etiam Plutarchum de liberorum educatione, is iam sub praelo est, excusum ad te mittam, Ignosce quod prius de ea re te non consuluerim, Non sine caussa matur atnr editio, cupio Vratislauienses meos ad literas alacriores reddere, haec mihi commodissima uisa est uia. Et nequa in parte rei literariae deesset labor meus, aestate ista interpretatus sum orationem pro Deiotaro, hyeme libellum de senectute praelecturus. Vide quid audeam,

habeo adhuc alia multa, quibus te obruam, quandoquidem literas et lucubrationes meas tantopere expectas. Bene alioqui mecum agitur, nisi quod podagra quandoque est infestior. Tibi ex animi sententia omnia euenire, optatiss. foret. Vale optime et Vildium saluta, meque principi tuo commenda. Ex Vratislauia XX. Augusti. Anno M. D. XXVII.

CROTO. S. D.

GRatissimum profecto mihi esset, si Vildius ad nos ueniret, et tua et illius caussa mea ei non deerit opera. Vnum uereor, ne res occulte confieri nequeat. Sunt nostri, ut uere dicam [gap: Greek words]. Vtcunque res est coniungam meam operam cum Viperto. De tuo in Germaniam reditu gauderem, si eadem, quae olim esset, Sunt inuersa omnia, nullus habetur honos literis. Crote rogo te, senectutis tuae rationem habeas. Nec priusquam aliam nactus sis con ditionem, a principe optime, ut audio, tibi uolenti abi tionem pares. Vince teipsum, et iniquitati temporum concede. Si meae res in eo essent, quo debebant, statu, cohortarer ut te ad me conferres, Dum uiueret, non discederet a Mecelero Crotus. Ne praecipita, neque teme re quicquam agas. Certa ne cum incertis, commutaueris.

Contine te, fortasse interim aliquid fiet. Ex animo loquor, et ita me Deus amet, ut tibi in hoc recte consultum cupio. Neque sinam te mei consilij expertem, si quid aliquid inciderit. Amo te, quo mihi res tuae magis sunt curae. Iterum hortor et moneo in eam, quam dixi sententiam. Vale optime et me ut soles ama. Translationem meam acrioribus intueare oculis. Criticum age, obeliscis utere, denique uitia indicato, aut si displicet tota Vulcano eam mandato, nihil me offenderis, imo erit, cur tibi gratias agam. Non sum adeo [gap: Greek words] ut in ordinem cogi non ab amico potius quam publice carpi malim, Iterum uale Prin cipis Clementis et senectutis tuae memor. Caussam cur hoc seorsim tractarim, facile cognosces, Tertium Vale opt. et Athletice.

CROTO. S. D.

QVintus hic mensis est ex quo bene longas ad te dedi literas, quibus adiunxeram a me uersas Olynthiacas Demosthenis cum Philippi Melanch thonis et Ioachimi Camerarij translatione. Petijque ut de meis tuum mihi aperires iudicium. Nonnull? enim editionem petebant, sed nihil interea literarum accepi. Quae res me plane solicitum habet. Non possum mihi persuadere, quod Metzleri sis oblitus, semper

itaque ueritus sum ne ultimum nobis dixisses uale. Si uiuis Crote, quod tamen spero, hac me libera sollicitudine, omnia perscribe et tuum iudicium detege. Loquitor aperte nulla circuitione usus. Non ita me amo, ut uerum audire fastidiam. Literas bonas quantum per negotia forensia licet iuuo. Res meae in pristino sunt statu. In filiae Catherinae locum, cuius hic dies obitus anniuersarius est successit Modestinus quarto huius mensis die. Duos itaque habeo filios Chilianum siue Lacherium et Modestinum, filiolam nullam. Hoc te celare nolui, ut una mecum gauderes. Sed uxor ex partus doloribus adhuc male habet. Plura ut scribam negotia non sinunt. Tuas expecto literas. Vale opt. Ex Vratissl. VII. Ianuarij. Anno M. D. XXVIII.

N. N. S. D.

NVntius ualetudinis tuae aduersae tanto me dolore quanto hominem tui amantissimum debuit, affecerat. Nec recusassem, eius mali partem aliquam ipse ferre, quamuis tum podagra non parum molesta mihi esset. Quod potui feci, uota suscepi, Deum optimum maximum precatus sum, Cuius benignitate postquam te ex literis amicorum melius habere et pristinae ualetudini esse restitutum intellexi, ex moerore summo in gaudium traductus sum, tantum

ut uel emori eius magnitudine potuerim. Omnes illico amicos tanti boni participes feci, festus is omnino nobis dies fuit, uota persoluimus. Quamprimum etiam nuntij copia data est, sum tibi gratulatus meis literis, easque Valerio Volano perferendas dedi, sed is cui redderet reperit neminem, abieras enim in Hispanias legatus. Aegre tulissem profecto abitum tuum, nisi me principis nostri atque adeo totius orbis Christiani commoda in diuersam sententiam rapuissent. Ita enim animo persuasi meo, non esse de re leui ubi tu legarere, neque quicquam esse, quod tua opera cura et diligentia non perficeretur. Non dubito quin reditu tuo curas multas et ingentes molestias principi nostro absterseris uel leuaris saltem. Tot tantaque attuleris rebuspublicis et priuatis bona, ut aduentus tuus omnium ordinum hominibus non acceptissimus et iucundissimus esse non possit. Mihi certe nihil iucundius nuntiari potuit, uix enim credas quam te diligam et amem. Tantum unius horae sermo efficere potuit. Quid futurum esset si et saepius et diutius colloqui liceret. Quod ne fiat quia longinquitas locorum, quae nos disiungit, facit, rogo, si sine molestia fiat tua, tuae literae ad me nonnunquam commeent. Inprimis uero certior fieri cupio, quid de translatione mea Plutarchi, quam tibi redditam scio, sentias, Ex animo, nihil amicitiae tribuens, tuum mihi declara iudicium. Id enim sequor in caeteris meis lucubratiunculis uel edendis uel premendis, continendisque domi

Ne sinas me frustra expectare, aut temere famae periculum subire, ne quid uereare. Omnem in partem lubens consilijs tuis obtemperabo. Paria faciam, si modo facultatis meae erit unquam. Audio tibi negotium praepositurae non satis successisse, non est quod mireris, hic eius collegij mos est. Annos studij numerant num sis doctor quaerunt, quam doctus sis rogat nemo. Disperdat rationes istas Deus. Vale opt. et me sereniss. regi nostro officiosiss. commenda. Ex Vratisslauia XV. Maij. Anno XXIX.

IVLIO PFLVCK.

NVllas ad te daturus eram literas. Intellexeram enim ex Anthonij Nigri epistola, te Augustam profectum domo esse. Tum, ut uerum fatear, quod scriberem non habebam. Cum uero ex Brussia in Ger maniam rediens Crotus noster, me ut conueniret, iter Vratisslauiam deflexisset, atque ostenderet se aesta tem istam Lipsiae mansurum, committendum mihi nequaquam putaui, ut is ibi a te sine meis literis offenderetur. Inprimis cum is etiam a me id ipsum peteret. Commendarem tibi hominem, nisi iampridem mores eius, studia, eruditionem et uitae integritatem cognitam haberes, ipsiusque consuetudine iucun diss. esses usus, ut plane scires, talem eum esse quem merito amplecterere. Quod cum ita sit, in pauca rem

conferam, teque rogabo ut si ulli commendationi in hoc homine apud te sit relictus locus, hanc meam accipere uelis, hominemque mihi amicissimum ita tracta re, ut intelligat commendationem meam non fuisse uulgarem. Facies mihi admodum rem gratam. Interim etiam si potes Antonium Nigrum iuuare ne gra ueris. Quicquid in eum beneficiorum contuleris, bene collocatum senties. Ad literas et postulata mea quaeso rescribas. et si quas orationes ab Alcyonio uer sas habes transmittas. De me studijsque meis ex Croto omnia cognosces. Vale opt. Ex Vratisl. XXVI. Iulij. Anno XXX.

CLARISSIMO DOCTISSIMOQVE uiro, Domino Ioachimo Camerario, amico optimo suo. S. D.

ACcepi epistolam tuam, uir doctiss. a uectore tuo homine fideli, quae mihi multis nominibus fuit gratissima, quia testimonium ueri et ueteris amoris tui in me. Sic enim solent amici, ut tu facis omnia sua, suis in sinum effundere et bene cognita facere, Tuas enim migrationes, ualetudinem, pios conatus et recta studia, ut res meas proprias, et ad me pertinere arbitror. Ob res Turcicas et imminens malum, necesse esset, ut scribis. Nos quo propiores eo

magis angi animis, sed si nobiscum esses, diceres, quo propiores, eo securiores. Sub metum conduximus et conscripsimus in expeditionem aduersus Turcam et equites et pedites, quos nunc ablegauimus, nescio qua spe sese ostendente, minime, ut uidetur firma. Pecuniam adhoc ex uiduis, pupillis, pauperibus hospitalibus publicaque Eleemosyna collectam conferunt, ad faciendas naues, instruendamque Artelariam, hunc enim titulum, ut audio, illi negotio dederunt. Nunc timet mercator suis mercibus, ciuis suis possessionibus. Equites enim quos ex prouincia conduximus, nunc timetur, ne maneant in ipsa prouincia, ut insidiatores et latrones, irritati exasperatique ob denegatum stipendium. Capitaneus utriusque Slesiae est nouus noster Episcopus, olim Philippi nostri auditor. De caeteris nihil attinet scribere, neque mihi narratio, neque tibi cognitio horum iucunda esse possit. Ea igitur omittantur. Pupillum meum Nazianzenum esse sub tutoribus Philippo et Crucigero libenter audio. Valetudinem tuam si nos omnes amas, cura diligentissime. Nos precib. ad Deum nostrum non deerimus. Dominus exaudiat nos, amen. Ziglerum, candidissimam anima, tuae animae esse dimidium facile credo, quis enim non posset diligere hunc uirum? Ha bet coniugem, piam et disertam, cum qua mihi paci fica semper fuit concertatio. Salutabis amanter Declamatricem, cuius inuectiuas, timeo, et quis non timeret sibi ab illa irata? Ista ne serio a me scripta intelligat, tuae curae et solicitudinis erit. Nolo iritare

Crabones. Satis superque satis habemus insectorum talium. Dum ista scribo uenit ad me Hungarus natione, D. Hieronymus Salius uir pius et Herbariae Medicinae studiosissimus, qui noua quaedam ex Hungaria dixit et scripsit, quae tibi mitto. Bene Vale. ornatissime uir, et tuam ualetudinem cura. Et Moybanus meus te Ziglerumque diligenter salutat. Dat. Vratisslauiae XII. die Aprilis. Anno XLII.

CLARISSIMO ET ORNATISSImo uiro Domino Ioachimo Camerario, amico suo semper obseruando. S. D.

AMicitiam cum genero meo, opt. Ioachime, te contraxisse ex epistola tua intelligo, et uehementer gaudeo. Commendo tibi hominem mihi ualde charum. Facile patior meum Nazianzenum diutius esse hospitem apud te. Recepit etiam ad se Gener meus librum Graecum, in membranis scriptum, ex Bibliotheca mea quem uoluit tibi et D. Philippo ostendere. Quam horribilis sit fama de expeditionib. Turcicis, En habes Regis nostri literas ad Capitaneum Slesiae Episcopum Vratisslauiens. Disce quid nobis et uobis tandem expectandum sit. Pro libello tuo tibi gratias ago, et reuerenter atque amanter salutes Zigler nostrum, cum honesta sua coniuge. Bene ualete omnes. Qui hanc tibi meam

epistolam dedit M. Ioannes Crato Vratisslauiensis discipulus Philippi ad multos annos, saepe rogauit, se ut meis literis tibi commendarem, Lipsiae enim nunc uiuit. Certe dignus est adolescens, tuo amore, ob pietatem et diligentiam in studijs suis. Commendo eum tibi pro ueteri amicitia nostra. Dat. Vratisslauia Die XX. Mens. Septemb. Matthaei Euangelistae uigilia. Anno XLIIII.

CLARISSIMO ET DOCTISSIMO uiro D. Ioachimo Camerario amico ueteri et charissimo suo. S. D.

QVod tu de uetere condiscipulo tuo Lipsiam accersendo scribis mi charissime Ioachime, id antea quoque a me et coram et per epistolas D. Bernhardus Ziglerus imaginibus et doctrina uere nobilis, efflagitauit. Idcirco et Dresdae et nunc hic Torgae partim per me, partim meum principem effeci, ut uterque Saxoniae Dux et Elector et Maurîcius in hoc consenserint, modo obtineri possit, ut ille di mittatur, quod uix futurum esse Princ. Elector arbitratur. Meus autem Princeps ut nihil intentatum relinquat, perendie Vuittenbergam adibit, ea de re acturus, quapropter non uideretur inconsultum mihi, si tu et Ziglerus pro dimissione illius scriberetis,

quanquam credo, si modo aliquid est quod uos a scri bendo deterreat, non admodum multa referre, si nihil scribatis, nam princeps meus omnem mouebit lapidem, quo uoti compotes fiatis. Quod ubi impetraueritis, facile deinde restaurationem uniuersae scholae auxilio et consilio illius, qui uobis nusquam deerit, impetrabitis, in quo si ego, aliqua in re, uel apud uestrum ducem Mauricium, uel meum principem Philippum uobis prodesse potero, non negligam ullam occasionem, spero te usum medicationis tuae, non ita multo post melius sensurum, quod ut fiat, Christus uelit. Pro thermis tuis et Epicedijs Micylli, habeo tibi gratias ingentes, quas si potero etiam olim referam. Bene uale doctiss. et chariss. Ioachime. Salutabis meo nomine diligenter et reuerenter nobilissimum et humanissimum uirum D. Zigelerum, cuius caussam ita diligenter egi, ut pene peregerim, quemadmodum breui coram ex me audiet, nam nos in reditu isthuc iter instituimus. Iterum uale chariss. Ioachime. Torgae. Iubilate. Anno LII.

INCOMPARABILIS DOCTRINAE ac prudentiae uiro D. Ioachimo Camerario Babenpergensi, amico suo ueteri. S. D.

EX quo intellexi te Lipsiam cum tota familia, id quod tamen sero ad me certo perlatum est, profectum esse, Tubingamque deseruisse, libens profecto dudum ad te scripsissem, cum ut ueterem amicum ueteris amicitiae submonerem, Ne illa fortassis abolesceret literarum desuetudine, tum uero ut rescirem qui rerum tuarum status esset, qua ualetudine praeditus, num aer Misnensis melius conueniret tibi quam Sueuicus ille, haec tibi inquam scripsissem, uerum nostra Grypsualdia ita sita est, ut non multum hominum uestratium ad nos perueniat, quibus literas ad te perferendas dare potuissem, tacere igitur coactus sum. Nunc uero optimam ansam scribendi nactus sum, cum Iacobus hic adolescens Nobilis ad te esset pro fecturus, cum quo hanc meam moram et scribendi difficultatem huiusque dilatam, licebit resarcire, quam copiosissime. Ex hoc autem percipiemus duplicem fructum, Primum, quod ex eo affatim intelligere poteris rerum mearum omnium statum et conditionem. Is enim a consilio est Illustriss. meo principi et saepe una Vuolgastij, ubi Principis sedes est et consistorium, multos dies considemus, alterum quod et uicissim tibi ex ponet uiam et rationem, quibus tuae ad me literae peruenire possint, quae me de tua et tuorum omnium ualetudine certiorem faciant, atque credas uelim ita te a me amari ut nihil magis cupiam quam te diu nobis et bonis literis superstitem uiuere et saluum. Tuum nomen apud nos non tantum notum est, sed et Rostochij quam celeberrimum

habetur. Reperi ibi tua opera multa, nec mihi exiguam authoritatem praebuit, quod te mihi notum esse praedicaui ac gloriatus sum. Id quod eis ex prooemijs quibusdam ante perspectum erat, itaque et tua amicitia etiam apud alios mihi utilis est, id quod profecto multis argumentis exploratum habeo, Deque eo tibi non parum debere fateor. Habent uirum Rostochienses nomine Petrum Sassum, qui multis annis et Parisijs et in Italia studuit, singularem patronum bonarum Musarum ac nominis tui amantissimum ac summum praedicatorem, non ausim dicere quid tibi tribuat. Est autem magna prudentia et eruditione incomparabili, saepe a me petijt, nam multus sum Rostochij, ut per occasionem scriberem rogaremque te ut ipsum tuis literis dignareris. Id quod me facturum, si ferat opportunitas, pollicitus sum. Atque dignum existimo uirum tua amicitia propter amorem quem habet erga te summum, tum etiam propter comunia studia quae ipse solus Rostochij et colit et tuetur totis uiribus etiam ipse doctissimus. Recte igitur feceris, si illum literis lacessas. De his satis. Caeterum quod ad Iacobum pertinet, oro ut illi, ut soles semper, beneuolum te exhibeas, ac ames. luuenis est, sed doctus et pius, Itemque prudens, uersatus in Italia et Gallia multis annis cum uiris longe doctissimis. Praecipue charus nostro principi. In summa ob uirtutes suas, quas habet singulares plane dignus quem in numerum amicorum tuorum recipias. Si hominem propius cognoueris, adeo non poenitebit

recepisse, ut etiam gratias sis acturus, quod commendauerim. Nihil amplius addo, nisi hoc ut si illum honoraueris existimaturum me perinde ac si mihi contigisset. Cura ut ualeas, et ita tibi persuadeas mihi te tuaque ualetudine carius nihil esse. Rogo ut uxorem tuam feminam longe optimam ac honestissimam plurimum nomine meo et uxoris saluere iubeas. Ex Grypsualdia Pomeranorum. Pridie Id. Xbris. Anno M. D. XLII.

CLARISSIMO VIRO DOmino Ioachimo Camerario amico suo. S. D.

NImis uerum est Homericum illud, [gap: Greek words], Vir clarissime. Scis Petrum Lotichium secundum, ingenio, doctrina et modestia singulari praeditum, in Italia aliquando uenenum hausisse, et aliquoties postea lethaliter decubuisse. Is morbus, Cal. Nouemb. proximis, ualetudinem illius iterum affligere coepit, cum pridie eius diei Heidelbergae amanter familiariterque mecum uersatus esset. Tantus autem ardentissimae

febris aestus fuit, ut [gap: Greek words] per biduum in eo obseruata esse, quidam perhibeant. [gap: Greek words], rationis prorsus compos. edita pia confessione, placide, VII. D. Nouemb. uitam finijt. Lugubris profecto. Reip. et Eccles. casus, propter excellentem ingenij ipsius memoriaeque uim, ac condendi, seu potius fundendi carminis usum. Tam cultis enim et bonis ingenijs Ecclesias orbari nostras, in hac postrema mundi senecta, ominosum duco. Quae hic aguntur credo te ex alijs cognoscere. Me scribere piget, coram autem sane exponere uellem quaedam, quae literis committenda non sunt. Vale. Spirae. XV. Nou. Anno M. D. LX.

CLARISS. VIRO, DIGNITATE ET sapientia praestanti D. Georgio Cracouio, Iurisc. etc. amico obseru. S. D.

ACerbum nuntium attulerunt literae tuae V. CL. neque mihi solum, sed omnibus quibus legendas eas dedi. Mihi tamen inprimis. Non modo autem multis iam annis notus mihi fuit Petrus Lotichius, de cuius obitu scripsisti uerum ad elaborandum et perficiendum quoque decus istud ingenij et doctrinae non nihil allatum est adiumenti opera studij mei. Nam meis aliquando ille primum literis deinde sermonibus

conciliatus praestantiss. V. D. Stibaro, et huius est benignitatem erga se expertus, et profectus ad externos cum propinquis ipsius summa diligentia ac fide eos instituit, et praeceptis opt. et salutaribus mo nitis ad Reip. munera praeparare omnibus uiribus contendit. Itaque et ad honestatis uirtutisque amorem, laudisque uerae cupiditatem conuertere uoluntates illorum, et bonarum literarum artiumque doctrina exco lere animos nunquam destitit. Erat Danielo Stibaro hoc maxime curae, ut patriae laboranti subueniretur, et ruinae illius quasi fulcirentur, educatione liberali corum qui alijs recte praeesse possent. In qua parte desiderari respectum suum ad publicam necessitatem cum minime pateretur, quantum suis impenderit, non est obscurum. De Lotichio quidem apud illum prudentia excellentem et simplicis ueritatis amicum, non opus multis uerbis, praesertim a me, et satis fuit, dixisse quidesset, quomodo se Mecoenati commendatum Horatius scripsit. Estque constantissimo fauore Stibarus Lotichium relatum in suorum numerum complexus. Et Lotichius nomen Stibari ita celebrauit, ut non tam beneficijs istam gratiam esse relatam, quam admir atione eximiae uirtutis illa quae de eo scripsit expressa appareat. Quae, quidem sunt ciusmodi ut et authori famam praeclariss. facultatis Musicae, concilient, et de Stibari pietate, magnitudine animi, consiliorum et actionum honestate, testimo nia extent illustrissima, ut uterque ueris ornamentis afficiatur optimis et eruditiss. scriptis illis, quae legentur

donec erit apud nos qualiscunque literarum latinarum usus et cultus ingenij. et odium uel saltem fuga barbariae. Reliquerat Stibarus, ut successorem in coeteram praestantiam suam. ita beneuolentiae erga Lotichium quasi haeredem, Reuerendae dignitatis et excellentiae D. Erasmum Neusteter, cognomento Stur mer. Qui animo suo habuit charissimum Lotichium, et sensit erga se promtissimum studium ipsius. Quem nunc in moerore et luctu esse scio. spoliatum tali amico, et extincto splendore isto, et hac spe commodita tum max. erepta patriae. At ille sibi iam etiam uiuere et in suas laudes crescere coeperat. Vides quid addere congruat, O spes fallaces, et quae [gap: Greek words] simi lia exclamant in dolore. Sed, non enim commouendus dolor est, quem max. reprimi posse uellemus, ista omittantur. Ac iam etiam minus affligit hic casus, ut cruciatu corporis maior hebetari solet minor. Cognouimus enim his diebus CL. V. et summum nostrum D. Georgium Sabinum uix reuersum domum migrasse ex hac uita. Conuenimus eum VII. Id. IXbr. cum hac transiret reuertens ex Italia, et febre quartana laborans. Cuius [gap: Greek words] diem unum impendere fuit coactus, quo hic decubuit. Mediocris tum spes erat omnium de uita illius, et ipse in morbi molestia. cum de sui itineris fortuna, tum rebus Italicis multa narrabat, et familiariter, cum amicis sic confabulabatur, ut nemo tam celerem exitum metueret. Non possum autem non uehementiss. perturbari Sabini morte, quod et a prima pueritia indolem

ipsius adamauerim, et annis plurib. XXX. quamuis disiuncti locis essemus, singularis amicitiae inter nos necessitudo fuerit, Et quia intelligo quantum boni una cum ipso decesserit, quae studiorum adminicula, Quae reip. commoda, quae aetatis nostrae celebritas, et (quod max. cum tristitia, dum subit patriae pietatis imago, scribimus) respiciens relictam ab ipso [gap: Greek words]. Sed huic uulneri remedia adhibebunt qui possunt et debent. Nos si non magnopere doleremus, essemus ferrei. Et tamen haec etiam ferenda aduersa sunt, perpessis grauiora. Quid enim uel publice uel priuatim lamentabilius, aut omnino tristius accidere nobis potuit decessione hinc Philippi Melanch. Ad quam mentionem scilicet quasi caput obuoluendum et reprimenda oratio est, quae deplorando tanto malo nulla par aut aequalis esse possit. Tantum autem abest ut bonis desiderium illius tempus leniat, ut maius etiam indies existat, ijs rebus atque negotijs sese ostendentibus et offerentibus quibus consuli et quae explieari aeternus Deus si uellet, Philippi Melanch. praesentiam et administrationem nobis non subta xisset. [gap: Greek words], et quae praeterea sunt in Theognideis. His etiam amicis nostris, quos modo deploramus, quamuis alter iuuenis uiuere desierit in terris, alter incipiens senescere (attigit enim Sabinus quinquagesimum et secundum annum) haud scio an hoc fuerit acerbiss. in sua sibi uita allatum

mortis illius nuntium qui fuisset alterius socer, utriusque magister, auxiliator, patronus et perfugium omnium. Sed quoniam necessario haec calamitas est perpetienda, ut aliquid esse in nobis probemus quod rectum et laudabile existimatur, toleremus tam tristem euentum forti animo et resistamus aegritudini. Neque ego de his plur a nunc scribam. De caeteris autem expeto sane colloquium tuum. Atque te optare scio ut hoc maturetur. Vale Lipsiae V. Id. Decemb. Ioach. T.

EXIMIO MEDICINAE D. IOanni Cratoni, V. Cl. amico S. S. S. D.

QVod a me petis ut curem quamplurimas epistolas meas diuulgandas, declaras tu quidem hac etiam in re quam bene sentias de nobis, qui mea legendi indicas desiderium, expeti illa enim a te ideo credibile est, quod neque inerudita, et aliqua doctrinae copia exculta esse existimes: sed hoc tempore mos tibi geri non potuit. Nam neque spacium fuit euoluendi chartas nostras, et colligendi epistolarum scripta, si qua forte extarent informata a nobis, et aliorum, quae raptim exprimenda operis tradebantur, consideratio, conquirere me mea non passa est, et itinerum quoque quorundam necessitas, nonnihil institutum nostrum quasi interpellauit. Nam cum epistolas nostras quibus et respondetur literis aliorum hoc libello expositis,

et quae missae sunt a me priores, tum alia quorum in quibusdam mentio fit, addere erat animus. Sed exclusum fuit studium nostrum tempore, praesertim me id agente quod offertur, neque praeparante fere in futurum quicquam. Paucula tamen oblata nobis dum congeriem quandam chartarum ex plicamus, sparsim quasi inculcauimus huic [gap: Greek words]. Cuius tanta, est uarietas et tam discrepans, ut sane uerear quid de hac opella, quam posuimus in istius libelli editione aliqui iudicaturi sint. Sed si tantum temporis concedetur mihi, et res forte feret, aliae quoque epistolae opt. et doctiss. uirorum ad me, ut accuratius ordinatae et collocatae aptius publicentur, annitemur. quibus fortasse et nostrae plures adiungentur, Atque de his hactenus. Quod autem quaeris de lucubratiunculis nostris, de eo quid scribam nescio. Quae prodierunt tuo iudicio meliora sunt, quam meo. Instituta autem et inchoata habemus multa uersuum opuscula, quos partim lusimus ociosi, itaque [gap: Greek words] licebit appellare, partim in uia dum sine idoneo comite peregrinamur meditando composuimus, quae poterunt [gap: Greek words] uocari, partim studio adhibito perscripsimus, in quib. sunt [gap: Greek words], in quodam secessu factae, anno Christi M. D. XXXV, et postea alijs additis auctae. Sed et pronuntiatae apud nos diuersis occasionibus orationes passim iacent inter meas chartas, cum epitaphijs. Historica autem quaedam nuper misimus Oporino nostro, quae, ut spero, edita afferentur ad mercatum Francofordensem.

Alia non indicabo, quae extremam manum desiderant, cum quando possit haec imponi ignorem. In officinis nostratibus fere nulli adhuc operi locus fuit quam cuius esset explorata uenditio. Noster Ernestus ad quem superiore aestate cum huc uenisses te adduximus, magna sane cura et non modicis sumtibus instruit suam officinam et cogitat autorum ue terum libros bonos et utiles aliquando exprimere, Et Ciceronis quidem opera ubi primum possit, in manus sumere. Ad quod opus fortasse aliquid adiumenti a nobis afferetur conatibus illius. Sed et in caeteris tam Graecorum quam Latinorum autorum scriptis ad commodum usum proferendis, studio, ut opinor, meo nonnihil rationib. ipsius consu liposset. Sed, ut fatear uerum, desperatio extrema mirifice debilitat animum meum, cum omnia undique optimarum disciplinarum et artium studijs perniciem uel etiam interitum minentur. Et ad hanc perturbationem accedunt curae et occupationes multiplices, saepe etiam improuisae, et nonnullae alienae. Quid igitur a nobis fieri laudabile possit? cum prae sertim assiduitate et diligentia, non ingenij acrimo nia atque solertia, quaecunque a me elaborantur, commendari soleant. Quid autem sedulo et diligenter perfi ciatur animo neque uacuo neque quieto? Sed in nostris non multum damni fiet. Vtinam ea fortuna sit Reip. ut aliorum speciosa et luculenta opera edi spectarique possint. Cui enim obsecro, obscurum est? quae negligentia fere sit omnium in ijs non

dico augendis sed omnino tuendis, quae Dei benignitate nostrae aetati bona contigerunt, et superioribus annis cupidissime excepta, et ambab. ut dicitur, manibus comprehensa sunt. Vbi sunt admiratores sapientiae et uirtutis? Quis iam elegantiam et eruditionem et splendorem bonarum literarum optimarumque disciplinarum et artium contemplans, ita saltem laudat, ut pueri Iunonis auem, secundum Poetam. Quapropter quid fiat cernimus. Frigent studia, neque in his uera ratione quisquam propemodum ulla in parte uersatur, atque procurritur temere ad publica munera, et sic administrantur, gerunturque omnia, ut animaduertentes et considerantes non possint non magnopere uereri, ne grauissimae ruinae impendeant institutioni liberali et doctrinae eruditae. Quae utinam non cum reipublicae euersione coniungantur. In qua quae sint iam factae labes, nimis est manifestum et admodum sentitur Verum ista rerum humanarum est conditio, Nihil ut perpetuum sit in terris, sed uicissitudine quadam fluctuent uniuersa. Quemadmodum singulis annis uariantur tempora, ita aetatibus alijs alia in precio sunt et magnifiunt atque expetuntur. Quinetiam multo sunt interdum celeriores conuersiones rerum, neque in dies modo sed horas quoque illae mutantur, Verum insignium et praecipuarum mutationum quasi momenta, diuinitus indicari ijs quae portenta et ostenta et monstra appellantur, dubium ferme est nemini, ne ijs quidem quibus omnia

efficit fortuna gubernans, cum hac ipsa quoque com moueri euentuum signa posse uideantur. Quod autem saeculum uidit coelo, terra, marique plus mirabilium specie et terribilium effectu omnis generis prodigiorum, quam hoc nostrum? Quorum recordationem renouauit cum haec scribere caepissem apparens ad septentriones candentis ferri rubor in coe lo, longo et fornicato tractu, demittentibus se plurimis quasi aculeis ferri colore, quam inusitatam coe li intuentes faciem, stellas in ipso illo igneo splendore sua luce effulgentes clare conspeximus. Erat autem tempus hoc horae post mediam noctem VI. Alij alias [gap: Greek words] magnarum mutationum uel orbium caelestium conuersione, ut Aegyptij, uel annorum certis interuallis, ut Hetrusci quondam definierunt, de quib. nunc non est disputandum. Sed quin uersemur in articulo nos ipso singularis et admirabilis mutationis, cui dubium est, eum uel nimis fortem, uel omnino stolidum esse oportet. Quod autem impendentis miseriae tristitia ad studia nostra ipsa quoque omnino pertineat, declarat hominum contemtus et incuria illorum, et fastidium, de quo et ipso plura non scribam. Quod reliquum est ab humanitate tua peto, ut quoniam tu editionem istius libelli putasti urgendam, factum etiam ipsum defendendum suscipias. Sane neque peius in hoc opere excudendo perierunt chartae neque inutiliores sumtus facti, neque minus probandus labor impensus est, quam solet nunc passim, dum scripta diuulgantur partim mala et perniciosa,

partim futilia et leuia, partim etiam prorsus nugatoria atque ridicula. Ego sane recensendis istis scriptis, praesertim amicorum nostrorum optimorum et doctiss. uirorum, quasi in consuetudinis usu et familiaritate colloquij suauiss. acquieui. In quib. plurimis cum extent testimonia iudicij ipsorum de me ho nestissima, si maleuolis aliquis publicatione horum gloriolam quandam me aucupatum esse perhibeat, non negauerim ego me proferendo praedicationes tales meam existimationem studuisse reddi meliorem, neque mihi turpe aut recusandum duco, Laudari me a laudatis uiris, quo ipso laetari etiam non sit reprehendendum. Sed eorum caussa, qui obtrectandi alijs et calumniandi et culpandi artem factitant, neque ista non emittenda, neque mei nominis celebritati obstandum putaui. Quale autem est obsecro et quam exiguum quod in me extollitur? cognitio quaedam utriusque sermonis, et studium in bonis autoribus Graecis Latinisque legendis positum, et quaedam cura purae et emendatae orationis. De quibus, nisi fallor si instituatur certamen, facile mihi ista relicturi plaerique, et quemadmodum adolescens in Comoedia de anu se negat dimicare uelle, ita perpauci futuri sint, qui de ista facultate contendendum esse existiment. At ego et tempus a prima pueritia in his studijs absumsi, et dum ea persequor occasiones opulentiae et dignitatis neglexi. Quorum si poeniteat, sero hoc fiat et frustra. Pergam igitur potius in isto cursu, praesertim cum hoc ipso delecter, siue haec uera

ratio seu affectionis ille error est. Sed quorsum ista? aut unde huc prolapsi sumus? Nimirum quia tecum loqui scribentes uidemur, et non dubitamus etiam liter as allucinantes mittere, quales saepe fuerunt sermones nostri quos coram habuimus, et essent nunc quoque si uersari una liceret. Quod etsi fortuna utriusque non concessit, id tamen nihil potuit eripere, neque, fauente Deo, eripiet unquam, quo minus summa sit et maneat animorum nostrorum coniunctio et mutui amoris copulatio et consensionis fides. [gap: Greek words] de his quoque hactenus. Te bene ualere et feliciter cum honestissima coniuge uiuere omnes nos apud me precamur. Vale VI. Calend. Ianuarij. Anno Christi. M. D. LXI.

NOBILITATE GENERIS DIGNItate, sapientia, uirtute, pietate, praestanti D. Iacobo Fuchs. etc. D.S.Col. S. D.

QVinto Id. Sextil. e Prussia fasciculus literarum allatus est ad me, quas omnes Custor noster ad amicos scripserat. Inter eas fuere ad te quoque Mihi misit longam epistolam, refertam uetere

querimonia, quam praesentib. etiam nobis occinnit, et repetere in omnib. epistolis consueuit. Sed de qui bus queritur ijs ipsis et tuus animus et meus uehementius commouetur, quam uel ille, uel quicunque hodie grauiter et indigne fert miserias communes. Ego autem magnam laudem esse nunquam putaui, posse scite, in ea quae passim peccantur inuehi, nam et culpando aliorum malefacta cuiuis diserto esse licet, et qui fere sunt imbecilli ingenio, ne nihil sape re uideantur, in hanc partem neruos suos intendunt. Quod tamen de nostro amico dictum accipi nolim, quem uestrae familiae doctrina singularis iampridem conciliauit, et ego, ut par est, admiror atque colo. Quod tamen uulgarium istarum querelarum similes usurpat, non possum probare. Nemo scilicet re male gesta in praelio seipsum accusat, sed quemuis po tius alterum. Cur uero non hoc agitur et huc incum bitur a cunctis, ut non obiurgando sed corrigendo consulatur rebus afflictis? et cur non a se quisque emendationem orditur, et ita deinde negligentiam aliorum, uel etiam improbitatem exagitat? Sane nimis uera sunt quae a multis contra uitia horum temporum declamitantur, Sed uitia sic tamen insectanda sunt, ne partes sincerae laedantur. Verum de his satis uel nimium quoque. Epistolam Prusiacam adiunxi his ad te meis. Misi nuper uerbosam epistolam ad te, sed [gap: Greek words]. Quod metuerem ab insidijs non mihi sane, cui aper ta uis paratur, sed tibi, cui ne noceretur cauere debui

Hanc epistolam misi Andreae tuo, quem existimo ueterem animum erga te et fidelitatem retinere, praesertim tanto nuper a te beneficio affectum. Etsi, quod obesse tibi, aut ullum mortalem laedere possit, scio me nihil in meis literis scribere, sed quidam nunc omnia in partem deteriorem accipere solent et interpretari. Solicitudine de te rebusque tuis angor. Nostrae res uetere loco sunt. Non modo ignominia, sed adhuc calamitate grauamur. Atque id nunc est, ut sola relligiosae pietatis ope fulciri sustentarique possimus, alia enim auxilia sunt leuia et uana. Affuit his diebus CL. V. Iohannes Rullus, tibi quidem ueteri necessitudine coniunctus, mihi uero in hoc luctuosiss. casu fratris mei, studiosissimus nostri et humanitatis, diligentiae, liberalitatis plenissimus cognitus. Cui ego,ut ante literis, sic coram modo uerbis, quibus potui, gratias egi. Atque is mihi dixit, se transeuntem te istic salutasse tantum, sed reuertentem aliquantisper esse commoraturum. Et mihi omne studium operae diligentiaeque rursum benigniss. obtulit. Ego autem, quo in loco res nostrae sint, plane ignoro, cum nihil a meis literarum acceperim mense propemodum toto. Et quid fieri possit non inuenio. Oraui tamen eum, ut te et fratrem tuum praestantiss. V. in consilium adhiberet, ut de communi sententia, quid amplius tentandum esset, statueretis. Ego neque dolorem meum declarare, neque sententiam meam expromere scribendo conabor: Tuam autem praestantem humanitatem oro, ut ubi D.Rullus ad te

redierit, ad eum statum, in quo nunc res nostrae sunt, quem penitus ignoro, uestram deliberationem accommodetis. Deum aeternum patrem per Iesum Christum precor, ut nos sic etiam iacentes et prostratos seruet atque tueatur. De te quid agatur ualde solicitus sum. Quapropter eundem Deum similiter precor ut tibi assit, et quicquid institueris, clementer fartunet. Vale. XVI. Cal. Decemb. An. Christi M. D. XXVII.

EXIMIO I.V.D. IOHANNI Rullo, V. CL. amico obseru. S. S. D.

Qvanta assiduitate et labore pro nobis enisus sis, meorum quoque literis sum factus certior, quanquam tuis ad me diligentissime scriptis id ipsum inprimis declaratum est. Ego uero tibi, uir clariss. ut debeo, quas possum maximas et amplissimas gratias ago. Atque hoc unum mihi concedi, ac non etiam posse saluis rebus tuis referre, mihi uehementer dolet. Quae tamen tua est humanitas, ex hac nuda gratiarum actione, animi nostri cupiditatem agnosces, et memoriam beneficiorum tuorum a nobis perpetuam tibi policeberis. Quod autem ad nostras res attinet, etsi tot Principum deprecationes, generosique Comitis tui tanti uiri, opera, studium, contentio

nihil profuerunt, hoc tamen perfectum esse confido, ut iam et nostra innocentia spectatior, et indignitas rei indies manifestior fiat. Quanquam autem miseria nostra grauiss. querelis digna est, non uolo tamen deplorando illam et meum dolorem iritare, et tibi esse molestus, tametsi odium quorundam aduersum nos intolerabile esse uideatur. Sed Deo aeterno permittenda scilicet sunt omnia. Quam orationem prudentes esse aiunt piam quidem illam, parum tamen efficacem, Et ille tamen uindictam atque ultionem relinqui sibi postulat. Quae saepe uereor ne existat maior et saeuior, quam uellemus ipsi. Dehis igitur satis, Te oro V. CL. ut nos uarijs fortunae lusibus exagitatos, non minus quam integros ames et tueare, ut tibi saepenumero meritas gratias agere, non habere nunquam, referre autem etiam commutato nostro tempore aliquo modo liceat. Vale. XII. Calen. Septembr.

REVERENDO OPTIMO ET doctiss. V. Henrico Vrbano, amico obseru. S. S. D.

Literas ad Vitum nostrum scriptas a te nescio quis attulit, eas pro beneuolentia nostra, qua ipsum complector, resignaui ac legi, statimque nactus tabellarium, curaui ad ipsum perferendas. Abest enim iam menses totos tres, quod apparet te ignorare, profectus me quoque hortante in Francos, ad gerendum munus scholasticum. Nam cum eum mecum libenter haberem, quod homo adolescens diligentiss. operam discendis literis bonis tribueret, uiderem autem non sine detrimento apud me illum tamdiu delitescere, ipsius utilitati non meis rationib. consulendum duxi, et ad munus illud, quod dixi, obeundum eum dimisi,ita tamen, ut ei potestatem fecerim, si minus conditio bona ferretur, ad nos, quandocunque uellet, reuertendi. Quam ob rem et tuas literas libentius et citius ad eum peruenire studui, ut si in Francis maneret inuitus, gemina ei uia pateret decedendi. Haec ut scires, quid de tuis literis factum esset, putaui tibi a nobis scribi oportere. Cum uero de nostris rebus etiam singulariter solicitus, id quod literis tuis charta imposita demonstrat, scisciteris, amoris et studij erga me tui nomine, tibi debeo plurimum, idque ita nos statuere et fateri, te certiorem facere officij nostri esse duximus. Scito autem omnia fere esse uetere loco. Consolatio uero unica est in tantis aerumnis ac moerore, explorata innocentia hac in parte nostra, Itaque, adiutore Deo, ita aduersam hanc fortunam feremus, ut eos serre aequum, qui in rectae conscientiae testimonio opis auxilijque plurimum

esse sciant. Neque ego tam interdum malis praesentibus excrucior, quam futuras extimesco miserias, publicas quidem magis quam priuatas, nisi quod priuatae semper publicis implicantur. Habes quod ex Vito quaesijsti, expositum a me. Tibi autem maximas gratias ago, cum ueteris amici memoriam et curam studiose retines. Vale.

PRAESTANTISS. IVVENI, NOBIlitate generis et studio pietatis bonarumque artium, Danielo Stibaro. S. S. D.

Nactus forte fortuna hunc tabellarium, mi suauiss. Daniele, quin scriberem aliquid ad te, facere non potui. Res nostras scito esse ueteri in loco, de quibus prae indignatione et dolore scribere amplius quicquam piget atque taedet. Nuper festinatione summa cuidam tuae epistolae respondi, in qua parum considerate disserueras de utilitate quae cum honestate pugnaret, de alterius quidem, quod omnino existimo, sensu. Remitto igitur uos ad Officiorum Ciceronis librum 3.cuius affirmationi uolo te credere. Nam lubet nunc ista tractare ratione et intelligentia nostra. Quae enim ad religiosam pietatem pertinent, habent breuem illa quidem, sed aliam explicationem. Si qui autem sunt, qui usum rationis hominum

generi diuinitus insitum, in ijs rebus quae non complectuntur coelestis ueritatis arcana, tollunt, ij ut Cicero ait, tollunt hominem ex homine, relinquunt igitur [gap: Greek words], hoc est beluam. Quare, mi Daniele, parricidij simile putemus priuationem luminis istius. Nam uitam quidem hanc, et quod [gap: Greek words] cernimus, id habemus commune cum reliquis animantibus, at rationis diuinitate, unde orationis facultas existit, longissimo interuallo ab illis separamur. Cum autem propositum nobis sit hanc excolere, et nihilo minus religiosae pietatis doctrinae obtemperare, ornemus hanc uitam, Daniele, illo pulcerrimo habitu uirtutum et honestatis, ut homines simus. Spem autem futurae uitae beatae aliunde concipiamus, id est de praeconio regni Dei, ut simus aliquid supra hominem. Haec recordans [gap: Greek words] tua, cum attingere tantummodo uellem, nescio quo pacto produxi longius, nisi perspicuum forte est, studio hoc factum esse tui, et cupiditate quasi colloquendi tecum. De ijs quae proximis literis tuis mihi mandasti, uelim te esse animo ocioso, Nam quicquid tua caussa facere potero, qualecunque erit, et a quocunque imponetur, faciam sedulo. Sensi enim me abs te mirifice amari, et ego te, ex quo primum cognoui, animo meo habui carissimum. Narrarunt hic tristia admodum, de supplicijs quorundam, qui in confessione ueritatis celestis perseuerarint.

Vereor ne respectus ad haec irati Dei incitetur, ut uindictam ille maturet. Quare, mi Daniele, ad atrociss. euentus confirmemus animos nostros. Hanc confirmationem, ex quo libro Ciceronis possis discere, non habeo tibi demonstrare. Hic igitur aliquid [gap: Greek words] requiritur. Quare accedamus ad eum qui fecit nos, et ab ipso, qui solus ferre potest, opem et auxilium petamus. Vale, et cum reuerentia a nobis saluta Hutenum. Iterum uale. Cal. Sextil. Anno Christi M. D. XXVII.

EXIMIO MEDICINAE DOctori Georgio Sturciadae, V. CL. amico obseru. S S. D.

Mi carissime Sturciade, tuas proxime allatas literas, non sine animi praecipuo dolore, legi. Et quanquam proprijs miserijs ita differor, ut alienarum sensus uix admittatur, mihi tamen tuorum fratrum casus, et meum luctum renouarunt, et tua caussa addiderunt tristitiae plurimum. Etsi tu quidem minime es alienus, neque ego dixero, ea enim deuinctos humanitate et ijs meritis obligatos tenes, ut te non aliter quam fratrem diligere debeamus. Id quod facimus, et facere nos tibi

confido esse persuasum. Mihi hactenus scribendi ad te occasio data non est, Non tam propter meas occupationes, quae quidem sunt immensae, quam tabellariorum penuriam, Quos sane puto crebros istue commeare, sed nobis ignorantibus. Itaque ad te, ex eo tempore, quo profectionem [gap: Greek words] illam in Hispanias moliebamur, nihil tibi scribere licuit. Tum autem literas perbreues quidem illas, sed grati animi erga te locupletes testes, tibi mitti studuimus, atque una librum Caluinum Hippocratis, quod tibi coram receperamus. Sed is profecto interpres malus est, id quod eo confidentius affirmo, quia modo huc allatus graecus liber Hippocratis est Venetijs, qui ferme eahabet quae transtulit Caluus. Tuam coniugem salutamus. Nos ob ea, quae accidisse nosti, sumus in luctu et squalore, erimusque tam diu patienter, quamdiu uolet is, qui nisi haec patinos uellet, nunquam accidissent. Cum in hac quidem parte non modo culpa, sed et crimine careamus ad Deum et homines. Caeterum meritos nos esse uel grauiora, non possumus neque debemus ire inficias, cum in omni honestate a nobis, ut hominibus, saepe multumque peccatum sit. Vale. V. Cal. Maij. Anno Christi M. D. XXVII.

EPISTOLA SCRIPTA FAMIliariter ad Reuerendiss. clementiae Principem, liberalium studiorum fautorem. S. S. D.

CVM tandem priuatim quoque literas ad te dare statuissem, et posthac me idem facturum esse saepius te uolente arbitrarer, fretus summa sapientia et humanitate tua non dubitaui, si possem, latini sermonis proprietatem, contra saeculi huius consuetudinem obseruare, ut neque uocabula neque formam alienam a latinitate usurparem. Hoc non careret scilicet apud ineruditos uel inscitiae, uel stultitiae, uel etiam arrogantiae crimine, quod abs te uiro doctrina praestante, et bonarum artium inprimis perito et maximo amatore, non fuit pertimescendum. Quin etiam in ea sum opinione, tibi hanc constantiam studij mei non minus quam uitae, gratam acceptamque fore, neque tamen hoc nisi ijs in literis, quas in tuas solius manus peruenire uoluero, faciendum mihi putaui. Sed de genere scriptionis hactenus. De te rebusque tuis Danielus noster nuper significauit mihi ea, quae maxime uellemus. Hoc me terruit, quod audissem, te medicum e Norico nuper accersiuisse, quamuis de aduersa ualetudine tua nihil cognoscere potuerim. Deum autem oro, ut et corporis tui sanitatem benigne conseruare, et animi consilia ad ueritatem dirigere uelit. Vndique

enim hoc tempore et corporibus et mentibus pericula impendent. Ego hoc sane anno molestijs laboribusque et curis nequaquam carui. Sed propitium Deum me et respicere et protecturum esse confido. Has literas dedi populari meo adolescenti probo et moderato, qui decreuit Principi alicui operam suam addicere, et faciendis scripturis seruire. Apud te autem inprimis locum sibi contingere posse optat. Vidit autem te aliquando summa humanitate et beneuolentia me complecti Vurcepurgi, sibique persuasit, me facile meis literis aditum ipsi ad te esse patefacturum. Quod ita se habere, neque ego dubito. Plane enim mihi exploratum est, eximiam quandam esse uoluntatem et propensionem animi erga me tui singularem. Quapropter uelim, si ita nunc ferant res gubernationis tuae, ut scribae alicui non quidem celebri et egregio, sed diligenti ac fideli locus in illa esse possit, hunc adolescentem retineas tecum, quacunque conditione, quem ausim policeri tibi, te, fide et taciturnitate, nec non assiduitate et diligentia, atque etiam nonnullo ingenio praeditum esse, celeriter, si tecum manserit, cogniturum. Habes testimonium et petitionem meam. Quorum illi quidem te crediturum scio, de hac autem id modo fieri cupio, quod rationibus tuis conueniens esse uideatur. Vale.

DIGNITATE SAPIENTIA ET doctrina praestanti Simoni Grynaeo, amico S. S. S. D.

TVas liter as hilariusculas legi singulari cum uoluptate, hoc enim genere haud scio an nullas a te acceperim. Gratiores igitur aliae, iucundiores nullae tuae fuerunt unquam. De nostris auiculis quod sciscitare, scito has illo loco dignatas fuisse ab auo. proauo, abauo, atauo, ut ille apud Plautum ait, nostro. Itaque retinendas mihi religiose puto, significatrices cuiusdam uetustatis generis nostri, neque uidisse eas haec tempora, ad posteritatem, ut spero, ignominiam habiturum est, quemadmodum neque me pudet maiorummeum. Sed quaenam sint quaeris? Minerueae sunt, quo mihi nomine placeo, et longaeuae, nosti enim iactata etiam prouerbio cornicis saecula, unde ominor aliquam memoriam nominis mei relinquendam liberis, nam diuitias, ut scis, nullas habemus. Nugae hae uidentur, et sunt. Sed ineptire amplius non sumus ueriti, et mittere de his ipsis auibus nostris uersus, quos nuper peruigilando in lecto commenti, mane descripsimus. Hic cum satis commode se res haberent, una dissensio exorta, uehementer disiunxit hominum uoluntates atque animos. De qua, cum iam caeperit quasi arbitrio et sententia amicorum decidi, non iudicio et legibus, bona sum in spe compositionis tolerabilis,

nisi quid nouae alicunde turbae extiterit. De quo, si opus putauero, scribam mox plura, et si quid acciderit, faciam te quamprimum certiorem. Ad nostram Academiam, quam tu reliquisti inchoatam, quod attinet, laboratur a nobis strenue, et bene speratur, Et iam quasi [gap: Greek words], leges, quod tu facere debueras [gap: Greek words]. Retinemus uetera pleraque, et transferimus in orationem paulo meliorem, hoc paucis quibusdam animaduerti displicere, quibus si placeret, deterius esset. De caeteris datur opera, ut uniuersitatis scholasticae forma euidens sit frustratio expectationis, cum te reuersurum esse dicaris promisisse, a quibusdam exagitatur. Ego apud me te facile defendo, ad alios ago caussam tuam ut possum. Ea enim est sanctitas amicitiae nostrae, ut sine scelere patrocinium tuum deserere nequeam. Neque te unquam amare, magnipendere, admirari, propugnando tueri desinemus. Quae quidem fierimelius quam dici uolo. Valebis igitur, et me etiam, quod profecto facis, diliges. Vale.

AD SIMONEM GRYNEVM de signo auium.

QVaeris de signo nostro Grynee paterno
Rursum, et in hoc quaenam conspiciantur aues

TERTIVS LIBELLVS Epistolarum H. EOBANI HESSI ET ALIORVM QVORVNDAM VIROrum, Autoritate, Virtute, Sapientia, Doctrinaque excellentium. EDITVS AVTORE IOACHIMO CAMERARIO PABEPERG. [gap: illustration] LIPSIAE ANNO M. D. LXI.

CAMERMEISTER

EXIMIO MEDICO, PIETATE, SAPIENTIA, VIRTVTE PRAESTANTI IOANNI CRAtoni archiatro Caesareo V. CL. amico S. S. S. D.

EXIMIO MEDICINAE DOCTORI IOANNI CRATONI PRESLAVIENSI, ARCHIATRO CAEsareo V. CL. amico S. S. S. D.

IOACHIMVS CAMERARIVS LEONHARDO CRISPINO S. D.

HVMANITATE ET ERVDITIONE INSIGNI VIRO DOmino Leonhardo Crispino amico charissimo suo.

OPTIMO ET ERVDITO VIRO D. Leonhardo Crispino Ludimagistro [correction of the transcriber; in the print Ludimagisto] Hohenburgensi amico singulari suo. S.

OPTIMO VIRO ERVDITIONE et pietate praestanti D. Leonhardo Crispino Ludi magistro Hohenburgensi, amico charissimo suo. S.

OPTIMO ET ERVDITISSIMO uiro Magistro Gerhardo Eugenio Hohenburgensi amico ac fratri charissimo suo.

OPTIMO AC HVMANISSIMO VIro Domino Ioanni Alberto ad S. Goarem De cano, Domino et amico charissimo suo. S.

MATTHAEO CAPELLAE IVRISconsulto ac Duci Pompeianarum partium suo charissimo, etc. S. D.

CAPELLAE SVO. S.

CAPELLAE SVO. S.

CAPELLAE SVO. S.

DOCTO IVXTA ET PIO VIro Leonhardo Crispino paedagogo Hombergensi amico et Fratri chariss. S. D.

DOCTO IVXTA ET PIO VIro Leonhardo Crispino Paedagogo Hombergensi, fratri et amico praecipuo suo. S. D.

IVSTVS IONAS. D. IOANni Kymeo.

ORNATISSIMO VIRO D. CASpari Lanio Ecclesiastae Cassellensi. S. D.

IN NOMINE IESV CHRISTI.

HELIO EOBANO, ANTONIVS Niger Medicus et Poeta.

VENERABILI ET CLARISSIMO nobis Dilecto Deuoto D. Chunrado Mutiano Rufo Doctori et Canonico Gothensi. DEI GRATIA FRIDERICVS Dux Saxoniae Sacri Rom. Imp. Archimarschalcus Princeps Elector et Vicarius, etc. S. D.

REVERENDO NOBIS DILECTO deuoto D. Chunrado Mutiano Doctori Canonico Gothensi. DEI GRATIA FRIDERICVS Dux Saxoniae S. Ro. Imp. Archimarschalcus Princeps Elector, etc.

REVERENDO NOBIS DILECTO Deuoto D. Chunrado Mutiano Ruffo Docto ri Canonico Gothen. DEI GRATIA FRIDERICVS Dux Saxoiae S. Rom. Imp. Archi marschalcus Princeps Elector. etc. S.

REVERENDO NOBIS SINGVlariter Dilecto Deuoto D. C. Mutiano Doctori Canonico Gothensi.

REVERENDO NOBIS DILEcto Deuoto C. Mutiano Doctori Canonico Gothensi.

EPISTOLAE SPALATINI AD MVTIANVM. REVERENDO ET ERVDITISSI. mo uiro D. C. Mutiano Rufo Doctori et Canonico Gothensi suo Praeceptori amantissimo. S. D.

CLARISSIMO ET ERVDITISSImo uiro D. Mutiano Ruffo Doctori et Canonico Gothensi suo in Domino Praeceptori amantissimo. S. D.

ERVDITISSIMO VIRO D. C. Mutiano Ruffo Gothen. Canonico et Docto risuo patrono et praeceptori amantissimo. S. D.

ERVDITISSIMO VIRO D. C. MVtiano Rufo Doctori et Canonico Gothensi suo praeceptori charissimo. S. D.

IOACHIM.

IN OLYNTHIACAM DEMOSTHEnis a Philippo Melanchthone uersam in sermonem latinum.

Vel.

Vel.

Item.

EOBANVS IOACHIMO S. S. D.

EOBANVS HESSVS IOHANNI Matthesio Ludirectori Vallium Ioachimicarum.

ELOGIA VERSVVM EOBANICOrum asscripta signis eruditorum quorundam depictis in aedib. pietate, uirtute et sapientia praestantiss. V. D. Michaeli Maiebergij, Northusani consulis.

Ara Reuchlini.

Terminus Erasmi.

Cygnus Eobani.

Crux cum rosa, Lutheri.

Serpens crucifixus Melanchthonis.

Contignatio Ruffi.

Cornu Croti.

Cetus Ionae.

Hutteni.

Spalatini Laurea.

Alterum.

Mosellani Ciconia.

Petreij Aper.

Neseni caput femineum.

Vorhemij Pilatus.

Draconis [gap: Greek words].

Ioachimi Cornices.

Cordi [gap: Greek words].

ERVDITISSIMO VIRO D. C. Mutiano Rufo Doctori Canonico Gothensi, suo praeceptori amantissimo. S. D.

PRAESTANTISSIMO VIRO D. C. Mutiano Ruso Decretorum Doctori Canonico Gothensi suo praeceptori et patrono amantissimo. S. P. D.

REVERENDO ET ERVDITISSImo uiro D. C. Mutiano Rufo Doctori Canonico Gothensi suo praeceptori chariss.

ERVDITISSIMO VIRO D. C. MVtiano Rufo Doctori et Canonico Gothensi suo patrono et praeceptori colendo.

REVERENDO ET DOCTISSIMO uiro D. C. Mutiano Rufo Doctori et Canonico Gothensi suo praeceptori amantiss. S. P. D.

REVERENDO ET ERVDITISsimo uiro D. C. Mutiano Rufo Doctori Canonico Gothensi suo praeceptori amantissimo.

FLA. S. S. D.

ENARRATORI IOANNIS BAptistae uatis clarissimi in ludo literario. S. D.

FLA. S.

DOMINO RECTORI Academico.

BACVLARIO MVNIcipi Suo.

LIBERALIVM ARTIVM STVdioso inprimis Ioachimo Camerario. S. D.

EGREGIA DOCTRINA ET PIEtate praedito Leonhardo Crispino in oppido Homburg docenti iuuentam bonas literas amico suo. S. D.

EGREGIA DOCTRINA ET PIEtate praedito Leonhardo Crispino Gubernatori scholae Hombergensis in Cattis amico suo. S. D.

EGREGIA VIRTVTE ET DOctrina praedito D. Leonhardo Crispino Hombergensi amico suo. S. D.

OPTIMO ET DOCTISS. uiro Leonhardo Crispino, etc. amico S. S. D.

REVERENDO VIRO DOCTRIna et dignitate singulari praedito D. Leonhardo Crispino Pastori Homburgensi amico S. obseruando. S. D.

CLARISS. DOCTISSIMOQVE V. Ioachimo Camerario. S. D.

ERVDITIONE ET PIETATE PRAEstanti uiro Leonhardo Crispino Ecclesiastae Goarino Domino et amico suo in Christo colendo.

OPTIMO VIRO D. LEONHARDO Crispino OEconomo Christi in Goarina Ecclesia suo dilecto fratri et amico charissimo. S.

OPTIMO VIRO D. LEONHARDO Crispino concionatori Goarino suo dilecto fratri. S. D.

ERVDITIONE ET PIETATE praestanti uiro Ecclesiastae Goarino Domino et amico suo in Christo colendo. S. D.

REVERENDO VIRO D. LEONhardo Crispino Pastori et gubernatori Ecclesiae Hombergensis suo in domino charissimo et dilectissimo fratri. S. D.

LEONHARDVS CRISPINVS KYmeo compatri suo charissimo.

EPITAPHIVM VXORIS EIVS.