HEu quam invitus compello vos hodie, CIVES ACADEMICI! quam funesta quamque lamentabilis est officii istius ratio, ad quod diligenter sanctequeve faciendum vos invito! Poene dixerim: VELLEMNESCIRE LITERAS. Ullum hoc die gaudii sensum animo percipere, piaculum sit! Vixit eheu! vixit QUISTORPIUS ille, ille QUISTORPIUS, cuius clara et commemorabilia merita omnis posteritas loquetur, omnis aetas exosculabitur. Mortuus est, quem vivere semper omnes optabant. Nimirum restabat haec Rostochio nostro calamitas, ut tam saevo vulnere sauciaretur, ut tam inopinato funere percelleretur. Non est vulgaris haec iactura. Amisimus Academiae ornamentum, Civitatis nostrae delitium, Religionis Christianae praesidium. Amisimus Theologum pietate, doctrinâ pragmaticâ, et mansueto spiritu, hoc contentioso saeculo valde utilem. Nemo vestrum est, scio, qui non QUISTORPIUM in ipso funere iam reviviscere optaret, quo modo Romae Corfidium Plinius, Aciolum Aviolum Valerius, alium quendam Plutarchus commemorant. Sed vixit! Unum nobis, et quod nulla unquam ex animis nostris delebit oblivio, moriens reliquit, sevi defiderium. Processerat in communem hanc lucem heic Rostochii, anno supra millesimum quingentesimum octogesimo quarto, Augusti die decima octava, sextam circiter horam matutinam. Parentes habuit samae quidem et opinionis bonae, sed tenuioris fortunae et conditionis. Patrem IOACHIMUM QUISTORPIUM balantiopoeum; matrem CATHARINAM Dumraths. Sunt equidem splendor natalium et maiorum gesta vere xrus1e/a krhpi\s2, kata\ *pe/ndaron, aureum, ut Pindarus ait, fundamentum; neque ignoramus parentum claritudinem esse potiorem patriae. (Nam communibus praestant in communia, ut cum Tertulliano loquamur.) Imo eam ex donis externis solum eripi non posse. Unde Mithridates oratione generose supplici ita Eunonem affatur apud Tacitum: Mithridates, terra marique Romanis per tot annos quaesitus, sponte adsum. Utere, ut voles, prole magni Achaemenis: quod mihi solum hostes non abstulerunt. In terim et locum habet illud Minutii Felicis in Octavio: omnes pari sorte nascimur, sola virtute distinguimur. Et illud Velleii: optimus quisque nobilissimus. Nimirum nostra non sunt, genus,
pecuniae, kai\ e)ni\ lo/gw|, o(/s1ss oux u(me/tera e(/rga, ut Epictetus ait. Quin maioris est virtutis argumentum, si quis familiam abiectam et obscuram, e tenebris in lucem vocaverit. Iphicrates ille, cum sutoris crederetur filius, ob virtutum, et rei militaris peritiam, factus est Atheniensium Imperator: unde, Harmodio ei ob generis ignobilitatem convitia ingerente, Meum, inquit, genus a me incipit, tuum in te desinit, uti refert Plutarchus in apophth. Imp. Etsi igitur QUISTORPIUS noster non clari generis parentes erat consecutus, ab iis tamen ingenue liberaliterque educatus, et sic institutus fuit, ut maioribus suis virtute antecelluerit, et posteris suis genus, obscuris ortus natalibus ipse fecerit. Elucebat in eo interinitia statim, ut solet in generosis naturis, animi et ingenii lumen, quo siebat ut per benedictionem divinam feliciter in schola patria artium ac linguarum iaceret fundamenta. Quod cum praeceptores eius, ille M. NATHAN CHYTRAEUS et ille PAULUS TARNOVIUS, at quanti viri animadvertissent; tantum aberat ut conatus eius laudabiles aut refrenarent aut insuper haberent, ut potius ad maiora nitentem magis magisque hortatibus paternis exstimularent et doctrinis salubribus redderent illustriorem. Multum enim interest eam aetatulam recte institui, recte tractari, quae suo nisu insistere studiis, et suis auspiciis rem gerere, aut sine cortice nare nequit. Ab hoc enim sonte sluunt omnes vel laudes, vel labes, quibus publica salus stat aut cadit. Iactis itaque probe sundamentis consulto consilio in scholam Berolinensem ablegatus, atque ibi per triennium in studiis humanitatis et literarum versatus fuit: Hinc Francofurtum ad Oderam concessit, non absque piis parentum precibus, sed non multis cum nummis. Cursum tamen ingenii non sufflaminavit illa contubernalis magnorum ingeniorum, quam bonae mentis sororem nominat Petronius, sed potius incitavit et provexit: ita ut intra annuum quasi spatium plurimum in literis proficeret. Accidit autem ex insperato, ut medio tempore pater eius diem obiret, et ipse hoc fato domum reverti teneretur. Reversus itaque Anno M DC CIV. non voluptatibus se dedit et otio, sed per integrum septennium legendo pariter ac disputando ita se adolescentibus studiosis probavit, ut ad eum audiendum magno numero confluerent. Quo etiam factum, ut inclinatione
voluntatis in eum propenderet NICOLAUS Ritter Patricius Lubecensis, suorumque studiorum ac morum rectorem formatoremque ascisceret. Quo cum per Hollandiam, Brabantiam et Flandriam singulari cum laude et maximo studiorum fructu peregrinatus est. Quamquam enim, si Senecae credimus, per se nemini prodest, neque meliorem, neque saniorem, nec Medicum, nec Oratorem peregrinatio facit: plerique etiam vitia tantum imbibunt, et animi corporisque morbos; non tamen ideo peregrinationes ex vita hominum tollendas esse opinabatur: sed potiorem Aristotelis sententiam ducebat, qui Oratorem suum peregrinatorem esse vult variosque hominum mores contemplari. Inde Germaniam salvus in columisque repetens Rostochium iterum appulit: ubi virtus eius iam in obscuro esse minime potuit. Eos enim in literis progressus fecerat, ut magnam de se spem concitaret iis, qui id temporis in Academia e superiore loco docebant. Ceterum consuetudine D. DOMANNI et Dn. GLADOVII COS. item D. GRYPHII, virorum sine controversia magni nominis fruebatur. Hi non solum famam eius auxerunt: sed et locum inter professores ipsi facile impetrarunt. Anno enim M DC CXIV. copse quo iam rebus humanis exemptus, die secundo Maii ad Professionem Theologiae vocatus fuit. Quo munere impetrato, consultum duxit ceteras etiam Germanorum Academias prius perlustrare, quam sunctionem sibi decretam obiret; ut nihil non attentaret, quod ad comparandum magnarum rerum scientiam facere videretur. Adiit itaque Academiam Lipsiensem, Wittebergensem, Ienensem, Marpurgensem, Giessensem, Altorfianam, Heidelbergensem, Coloniensem, Argentoratensem, Basiliensem, et alias. Postquam vero anno supra millesimum sexcentesimo decimo quinto domu rediisset, ex templo vestigium figere in cathedra caepit, et docendi labores cum magna voluptate et alacritate animi subivit, eosque hactenus adeo diligenter ac probe sustinuit, ut merito suo ab omnibus non iniquis rerum aestimatoribus maximam laudem reportet. Eodem anno ipsi RECTORATUS munus demandatum fuit, quod singulari cum dexteritate gessit: quippe nihil in se desiderari passus est eorum, quae ad Academiae dignitatem commodque conservanda et amplificanda facere
videbantur. Cum narurae suae dotes et industriam etiam contionando de suggesto publice non solum amplissimo Senatui, sed et omnibus bonis satis superque probasset, anno post quam professorias partes subierat, Archidiaconus ad aedem B. Virginis in locum alterius demortui die XXX. Aprilis cooptatus fuit. Caeperat iam QUISTORPII nomen quottidie magis magisque inclarescere: quare Academia Rostochiensis non diutius cunctandum rata, summis in Theologia honoribus eum ornavit, cum magno applausu omnium, quibus QUISTORPII virtus et eruditio iam nota erat. Ad actum vero Promotionis et nuptias adiecit, nequaquam veritus bruta Veiovis Tarpeii GREGORII VII. fulmina, qui torrium Acheruns uxoriâ coniunctione Sacerdotibus interdixit, Matrimonio igitur sibi iunxit BARBARAM DOMANNIAM, tum quidem virginem, nunc vero matronam ornatissimam, et obobitum mariti maestissimam. Quae patrem sortita erat STEPHANUM DOMANNUM IC. et Advocatum Osnabrugi celeberrimum, magni illius DOMANNI, civitatum Anseaticarum Syndici, fratrem; matrem vero, Alheit Appelbohms, feminam singularis exempli. STEPHANI, inquam, DOMANNI filiam sibi eligit, cum qua ab accensa nuptiali face usque ad funebrem, concordissime vixit. Ex hac filios suscepis duos, quorum IOACHIMUM natu minimum.
Abstulit atra dies, et funere mersit acerbo;
Alter natu maximus IOHANNES, Philosophiae Magister et Theologiae Professor in Academia nostra designatus, vir iuvenis ad summa quaeque natus, paternarum virtutum genuinus heres, Hagae-Comitis hodie commoratur. Filias ex eadem sustulitocto, e quibus duae in fata concesserunt, sex adhuc superstitibus. Ex iisdem CATHARINA elocata est Viro admodum Reverendo atque Excellentissimo Dn. THOMAE LINDEMANNO, SS. Theologiae D. et Professori tum temporis in Academia nostra diligentissimo, nunc Pastori in aede Teuronica, quae est Haffniae, vigilantissimo, ac bene merenti. MARGARETA vero nuptum data spectatae fidei ac prudentiae viro Dn. IACOBO Schofen, qui Rei pub. huic hodie est a secretis. BARBARAM ambivit et exambivit Vir reverendae dignationis
et doctrinae eruditae M. NICOLAUS RIDEMANNUS, Minister verbi divini ad B. Mariae fidelissimus: ANNA denique nupsit viro spectatissimo doctissimoque Dn. MARTINO Gerdes, Civi ac cerevisiario apud nos integerrimo. MARIA vero et ANGELA adhuc domi maternae vivunt innuptae, et ad rem familiarem bene publicequeve educantur. Ex liberis suis avum se factum heu! quanta cum voluptata vidit Macarites noster. Vidit autem nepotes septendecim, raro sane felicitatis exemplo. Anno M DCc XLV. die XXV. Octobris Pastor Ecclesiae ad B. Mariae, paulo post etiam, nempe V. De cembris eiusdem anni Superintendens, maximo consensu et mirifica gratulatione totius urbis, declaratus fuit. Ad hunc igitur honorem, vel ad honorum quasi solstitium evectus QUISTORPIUS, Deum immortalem! quanta cura officii sui partes explevit? quam egregiam informandi rudes literarum sacrarum methodum invenit et post se reliquit? Memoriam vel huius solius meriti nulla unquam posteritas filebit, nulla unquam obliterabit oblivio. At quae sunt eius merita in Academiam, in literas et literarum cultores? Multoties Decanatus officio in Collegio Theologico magna cum laude et successu praefuit: multisque bonis et doctis viris honores contulit: Undecies etiam susceptum Rectoratus munus, functionem verbo splendidam et magnificam, reipsa molestam et miseriarum plenissimam explevit: in quosi non omnium votis respondit, nihil mirum est: cum nec ipse Iuppiter omnibus placeat, sive pluat, sive tempestates serenet. Praeterquam quod studiosae iuventuti, auditoribus suis, qui discendi studio flagrabant, libenter, dextre et fideliter communicabat, quicquid eruditum in doctissimo pectoris sui scrinio possidebat, in publicum etiam varia ingenii monumenta commodo Rei publ. literariae edidit. E quibus principem locum obtinent Commentarii illi in Epistolas Pauli, in Threnos Ieremiae, in Nahum Prophetam, Quatuor Novissima, Tractatus de Conscientia, Polemica multa, et Notae illae in Biblia, quae iam a praelo liberatae et Francofurto ad nos reditum maturare dicuntur. Ceterum pietatem ac religiosum Numinis cultum et docuit et coluit ipse. Domus eius afflictis semper patuit, ad quam undique confluebant, qui opem in inopia, auxilium in
calamitate, fubsidium in egestate desiderabant. Talem se omnibus impertiebat, ut ad hominum animos ac voluntates devinciendas, ipsis quasi Gratiarum manibus, factus videretur. Inprimis matri suae a)ntitrepqh/ria persolvit, fratres item ac sorores munificentiam eius satis expertisunt. Tempestate illâ bellica, quâ incolae sedibus suis miserrimum in modum undiquaque eiciebantur, et ad maenia nostra sese recipiebant, eo omnem curam et cogitationem intendit, ut miserae illius turbae inopia et pecuniâ et frumentis, ope, operâque sublevaretur. Aequabilem ad omnes casus animum ostendebat, seu prospera illi, sleu adversa nuntiarentur; difficileque erat aut laetitiam in eius vultu, aut tristitiam deprehendere. Omnia divinae providentiae committebat, et quocumque praepotentis Dei voluntas vergere videbatur, eo animum consestim inclinabat. Consilia, poterat inarena capere perquam salubria: quomodo Thucydides scribit, Themistoclem fuisse kra/tis2on a)utoxedia/zein ta\ de/onta, maxime idoneum ad explicandum extempore, quid fieri oporteret. In exaedificanda urbis huius felicitate unice laboravit, neque antiquius quicquam habuit, quam ut publico bono vel cum detrimento valetudinis consuleret. Patientiâ egregie erat munitus, quâ velut clypeo improborum calumnias et obtrectationes excipiebat. Erat hîc occasio recensendi ceteras quoque QUISTORPII virtutes, sed vereor ne patiar aliquam ex copia difficultatem. Exhis igitur liquet, quantum virum amiserimus. O utinam tantum thesaurum fata nobis non invidissent! sed immutabilis est lex illa, et irrevocabile Fati decretum. Satis autem verborum fecisse mihi videor de vita QUISTORPII: restat ut aliquid etiam dicamus de morte. Cum die XXVIII: April. Illustris et Reverend. Princeps ac Dn. Dn. ADOLPHUS FRIDERICUS Dux Megapolitanus Dominus noster Indulgentissimus QUISTROPIUM ad se Doberanum accersisset, mandato confestim audiensitineri sese accinxit, eoque labente demum caelo, pervenit. Postero die cum potestatem quidem salutandi Principem haberet, sed dies, quem vocant, Saturni verteretur, quo a confessionibus aegre abesse poterat, licentiam huc remigrandi submisissime petiit, et, quae est Clementia Principis, facile impetravit, ea tamen lege atque conditione, ut sacris rite absolutis ex
templo rediret. Quo etiam factum est. Cum autem die Lunae sapientissimum Principem summa cum veneratione iterum adiisset, integritas QUISTORPII adeo Principem delectavit, ut eum horâ tertiâ demum pomeridianâ a latere suo dimitteret. Dimissus itaque clementissime, in hospitium, quod presbyter eius loci ipsi aperuerat, se recipit. Sumptâ ibi coenulâ eaque frugali, cubitum se contulit ea mente, ut postero die Illustrissimo Principi iterum adesse et de negotiis incolumitatem Rei pub, huius spectantibus agere vellet. Ante vero quam somno se daret, in haec verba erupit: timeo noctem instantem et horret animus, quando recordor exquisitos illos cruciatus et dolores, quibus praeteritâ nocte afflictus ac pene exanimatus fui. Ita sibi praesagiit quasi fatalem illam horam, nec frustra. Circa meridiem enim noctis asthma illud scorbuticum, quo per menses iam aliquot angebatur, adeo violenter corpus corripuit, ut fere deficeret in dolore vita eius, et anni eius ingemitibus. Quos gemitus vir reverendus et doctissimus M. PETRUS Bddelin in eodem cubiculo cum audivisset, protinus accurrit, et quo medicamento sibi consultum vellet, rogavit; cui QUISTORPIUS: non alio, inquit, potestis malo huic mederi, quam prece Dominica. (Ihr könnet mir nicht anders helffen, als mit einem Vatter unser) Uniceque id crebris a Deoprecibus exoptavit, ut liceret sibi vitam hactenus non otiose actam morte placida terminare. Et vero voti sui summam est consecutus. Animus ad extremum usque spiritum Deo devotus duravit, donec tandem e corporis domicilio, in quo annos sexaginta et quatuor, tamquam hospes praestantissimus, commoratus fuerat, ad beatorum sedes evolavit: ubi nunc sempiterna securitate fruitur.
Gratulentur sibi et coniux Defuncti et liberi, quod Illustrissimus ac Celsissimus Princeps Noster tanto favore tam vivum ac videntem quam fatis iam functum QUISTORPIUM complexus fuerit, ut filio suo IOHANNI GEORGIO Principi Megapolitano illustrissimo totique Aulae defuncti corpus, ad fines usque et limites Dobberanos, sollenni ritu honorifice comitari quam clementissime mandarit. Ad Principis exemplum vestrapte sponte componetis vos, Cives Academici, et frequentissimo comitatu funus hoc ducetis. Mihi credite, suum
erga Defunctum amorem non testari, impietatis; supremum humanitatis officium non exhibere, summae ingratitudinis est. Valete PP: Rostochii d. V. Maii Anno M DC c XLIIX. Conventus fiet in Aede B. Virgini sacra, hora prima pomeridiana.
Concio B. D. QUISTORPIO funebris habita fuit, ex Esaiae 57. 1. 2. a M. Ioh. Corfinio, Verbi divini Ministro in Aede Mariana Rostochii.
HOs oculos, haec docta gerit Quistorpius ora,
Cetera non potuit reddere sole graphis.
At spectes animi dotes, haud dicere promptum est,
Iudicio num sit maior an ingenio.
Ipse manu monumenta Viri tere, volve, revolve,
Philologum, Historicum, Theiologumque leges.
ANDREAS TSCHERINGIUS. P. P.
SEdulo servivi PATRIAE, TEMPLISque, SCHOLISque,
Publica quaerere mâ commoda, vita fuit.
Ossa tegat tellus, redivivum Christe beatis
Coniungens Geniis, caelica regna dabis.
Articuli formulae Concordiae XI. Exercitationibus aliquot inclusi: Rostochii 1618. in 4.
Brevis Manuductio, quomodo Theologiae Studiosus in studio Theologico versari debeat: ibid. 1643. in 4.
Orationes duae, contra Schoristas, Nationalia Collegia et Societates Nationales, et de Oboedientia: ibid. 1624.
Commentarius Analyticus in divinam Apostoli Pauli ad Ephes. ibid. 1636. in 4.
Comment. Analyticus in divinam Apost. Pauli Epistolam ad Philipp. ibid. 1636. in 4.
Comment. Analyticus in divinam Apostoli Pauli Epist. ad Coloss. ibid. 1636. in 4.
Commentarius Analyticus in divinam Epist. Pauli ad Galatas: ibid. 1640. in 4.
Comm. Analyticus in divinam Apostoli Pauli Epistolam ad Titum: ibid. 1644. in 4.
Comment. Analyticus in divinam Apostoli Pauli Epist. ad Timoth. ibid. in 4.
Comm. Analyticus in divinam Pauli Epistolam ad Philem. ibid. 1644. in 4.
Commentarius in omnes Epistolas Paulinas: ibid. 1652. in 4.
Annotationes in omnes libros Biblicos: ibid. et Francof. 1648. in 4.
Predigten über die Rlaglieder des Propheten Jeremiae: Rost. 1634. in 4.
Treuhertzige Vermahnung D. Martini Lutheri an Burgermeister und Rathsheren Teutschlandes, daß sie Christliche Schulen auffrichten und halten sollen: ibid. 1640. in 4.
Perpetuum Mobile, oder, 30. Gewissen, predigten: ibid. 1646. in 4.
Jubel-Predigt/auß Lue. 7/ 1-6. Einzugs-Predigt auß 2. Sam. 19./15. seqq. Danckfest, predigt auß Esa. 14/3-8. etc.
Disputationes habuit sequentes: De essentia, exsistentia et subsistentia: De tempore Anti-diluviano: De fidei ac salutis fundamento, an illud Calviniani sartum tectumque retineant, ita ut inter Lutheranos et
Calvinianos super illo sit consensus: De aeterna filiorum Dei ad vitam aeternam praedestinatione: De natura symbolorum Sacramentalium: De satisfactione Christi pro peccatis: De Sacra Scriptura: De universalitate meriti Christi: De aeterna praedestinatione hominum in fide salvifica ad vitae finem perseverantium: De peccato: De Pontifice Romano etc.