07/2005 Ruediger Niehl
new TEI header; typed text - simplified structural tagging - no semantic tagging - no spell check


page 654, image: s664

MEMORIA Viri admodum Reverendi et Praeclarissimi DN. IOHANNIS HERMANNI, Theologi famigeratissimi, Poetae Laur. Caesarei, et Ecclesiae Köbensis ad Viadrum in Silesia Pastoris emeriti, Renovata et translata Ex Germanica Contione sunebri, in defuncti honorem, Die 27. Februar. Anno M. DC. XLVII. Lissae in maiori Polonia habita, a M. IOH. HOLFELDIO, Ecclesiae ibidem Aug. Confess. addicto Pastore.

SI quisquam alius, hâc nostrâ quoque aetate, de sincera pietate promovenda apprime sollicitus fuerit, eaq: de causa Theologiam Practicam strenue excoluerit, tum IOHANNES HERMANNUS, qui tot piis Meditationibus doctisque homiliis, quas in privatum pariter ac


page 655, image: s665

publicum quondam usum consignavit, hoc abunde praestitit, et magnum proinde in orbe nomen obtinuit. Is felicissimo natus est sidere Rautenae Silesiorum, Annô superioris saeculi octogesimô quintô, undecimô Octobris die. Patrem habuit cognominem, civerm ac pellionem; Matrem Annam Cramericanam, honesti ortus ac vitae homines. Quum vero ille in pueritia letaliter aliquando decumberet, Mater ex flagranti, quô unicum huncce filium complectebatur, amore, votum concepit, ut sanitati pristinae restitutus, Deo eiusque Ecclesiae aetatem serviret. Huius postea probe memor, nec rerum domesti carum inopiâ, nec difficillimis temporibus, a propsito destitit. Quamobrem puer cum prmum peraetatem literis erudiri potuit, in publica Patriae schola, Ioh. Baumanno, informatore, usus est. Duodecimô deinde aetatis suae annô, Volaviam abiit, ut Iacobo Buschio, Medico, famularetur, simulque scholam ibidem frequentaret. Mox vero febri quartanâ correptus, penates repetere necessum habuit, Sed quam primum ad sanitatem rediit, ad intermissas aliquandiu operas se novo quasi impetu contulit, atque scholam denuo patriam, in qua tum Casp. Mumhardus et Georgius Fiebingius strenue docuerunt, salutavit. Annô praesentis aevi alterô, a cordato Viro et fideli Christi Praecone, Valerio Herbergero, benigne susceptus est, ut filium Zachariam liberalibus artibus imbueret. Qua simul occasione Rectorem Lycei Fraustadensis eruditissimum, Ioh. Brachmannum, non sine ingenti studiorum suorum incremento, audivit. Sequenti rursus anno commendatitiis optimi senis, Herbergeri instructus, Vratislaviam, unam ex tribus pulcherrimis Germaniae civitatibus, pervenit, ibidemque Christoph. Scholzio atque Nicolao Steinbergero, in pulvere scholastico cum laude operantibus, suam probavit in dustriam. Postea in Bregensi Gymnasio aliquantisper substitit, ubi adolescentes quosdam nobiles suae fidei ac informationi concreditos nactus est. Illo quoque tempore, in conspectu totillustrium et doctorum Virorum, aliquoties sermones tam solutâ quam ligatâ habuit exquisite elaboratos, et numquam sine maximo omnium applausu decessit. Et cum in literis tantum iam valeret, suaque sponte ad conficienda carmina idoneus esset, his ipsis multos sibi Favitores hinc inde conciliavit. Octavô, quô adhuc degimus, saeculi annô,


page 656, image: s666

duodecimô Septembris die, Vir summus, Iacobus Chimarraeus, Praepositus Leuthmeriensis; S. Caes. Mai. Eleemosynarius maior et Comes Palatinus, Lauream Poeticam, cum nihiltale cogitaret, ne dum peteret aut ambiret, Pragâ HERMANNO Nostro ultro transmisit: Illam Medicinae quidam Doctor, Casp. Cunradus, tamquam Vice- Comes, Bregae, in praesentia trium Poetarum acclamantium aliorumque praestantium Virorum, sollenniter ei imposuit. Tanto igitur honore praeditus, ad exteros pleno gradu contendit; Lipsiam primum, mox et Ienam w)st enparo/dw| perlustrat. Sed Argentina demum fuit, quo Ephorus noster cum nobilissimo suo Wencelio a Roskirch, studiorum sedem figere debuit. In hoc igitur illustri Atheneo, sub auspiciis Magnifici Academiae Rectoris, Melchtoris Sebicii, Uratislaviensis, medicinae Doctoris, ingressus, Celeberrimos illic Theologos, Ioh. Pappum et Phil. Marbachium, e sublimi cathedra docentes, crebro admiratus est. Eximio autem Ipsum amore prosecuti sunt Iustus Meierus, Belga, ICtus et Poeta insignis, ut et Marcus Florus, Eloquentiae Professor, prae primis etiam cum abipso Brigensi Principe com~endatitiis instructus ad ipsos accesserit. Quin et carminibus literisque suis iam tum Iano Grutero, Conrado Rittershusio, Georgio Rhemo, ac multis aliis eruditorum luminibus, diversis in locis, optime innotuit. Quamvis vero HERMANNUS totus in eo versabtur, ut pedem, in laudabili hocce stadio, ulterius promoveret, terrasque sub alio sole calentes magis magisque penetraret, summo tamen Numini aliud placuit, dum Ipsum perpetuis oculorum doloribus excruciatum ad dulce Patriae solum retraxit. In regressa Philosophum sui aevi facile principem, Rudolphum Goclenium, Francofurti ad Moenum offendit, quem succincto et eleganti ita cepit Epigrammate, ut Marpurgum, multis eum invitaret, atque omnia humanitatis officia ultro eidem praestanda offerret; Et ut insuper domicilio mensa, et si quid amplius posset, sine expensis, quousque luberet, apud se uteretur, tw=| makari/th| Nostro liberalissime detulit. Idem Lipsiae factum a Conrado Bavaro, Poeseos Professore publico, sed valetudo satis infirma, suorumque literae reditum urgentes, illud minime permiserunt. Non diu Patriae erat redditus, id qud Anno M. DC. XI. Mense Octobri exeunte, contigit, cum ad Ecclesiae


page 657, image: s667

Kôbenianae Diaconatum legitime accerseretur. Hanc ut divinam facile agnovit vocationem; ita eidem se subtrahere noluit, sed Bregae ministerio Evangelii initiatus est. Quoniam vero venerabilis senex eiusque loci Pastor, Casp. Celichius, iam tum gravi de cubuit morbo, et sequenti mox hebdomade placide obdormivit, HERMANNUS ei rite electus successit, ac omnem in se adhuc iuvenem officii curarumque molem solus suscepit. Ceterum in matrimonio vixit gemino: Primum cum Dorothea, Consulis Raudensis, Christophori Feigenii filiâ, quam annô supra millesimum sexcentisimum duodecimô duxit, et ante sextum coniugii annum sine prole ad meliorem vitam praemisit. Deinde ad secundas vere secundas transiit nuptias cum Anna, Georgii Teichmanni filia, quae cum prudentia, humanitate, observantia ac morum suavitate eidem per XXIX. annos cohabitavit, et trium filiorum uniusque filiae eum Patrem effecit; In publica vero, quam a Deo nactus fuerat, spartâ exornandâ, et voce et calamo numquam non strenue versabatur. Quae enim in Ecclesiae Doctore potissimum requiruntur Virtutes, Eloquentia videlicet, sacrae scripturae peritia, et zelus seu fervor spiritus: illae in HERMANNO plane egregiae fuerunt. Dicendi quippe facultatem, quâ cogitata mentis non modo verbis aperire; verum coloribus quoque illustrare posset; cum singulari naturae benesicio, tum incredibili studio et assiduo usu, eximiam sibi comparaverat. In divino autem Codice tantum valuit, ut in singulis eius contionibus nil nisi cumulatissima scripturae dicta apposite et scelestissimâ ubivis cura prolata invenias: Id quod et exteri hodiernum admirantur, et Beati Nostri laboribus eo libentius fruuntur. Neque defuit ei Theologo dignus ardor seufervor spiritus, quoties a flagitiis revocandi homines, et ad pietatis virtutisque studium essent inslammandi. Testantur de istis quam plurima Viri scripta, quae hactenus publici iuris facta, et toties hinc inde recusa sunt. Testantur desideria multorum intra extraque Germaniam ferventissime urgentium, ut residuae eius lucubrationes fidelium usibus porro exponantur. Hinc sacros illius labores super Evangelia Dominicalia et Festivalia, a doctissimo Viro, M. Ioh. bremero, in modum ideae et compendii, ex Vernacula in Latinum translatos idioma, et Lubecae vice plus fimplici


page 658, image: s668

editos, accepimus. Nec silentio hîc supprimendum, quod praeclaro operi, Continuationis nempe Laborum sacrorum, quondam contigit. Circa annum M. DC. XXXI. cum domicilia Lipsiae suburbana fere omnia igne deleta essent, typographus ibidem habitans, qui homilias istas vix e prelo arreptas cellae cuidam cum reliqua supellectile sua inclusit, non sine summa retulit administratione, quod, ceteris quidem a flamma absumptis, hanc tamen folummodo Continuationem, inter carbones atque cineres, undique integram ac incorruptam invenerit. Quod dubio procul divinâ factum est Providentiâ, quâ summus atque caelestis librorum omnium censor hunc librum suo approbare restimonio voluit, et, ne tam pretioso animae thesauro Ecclesia in posterum careret, cavit. Quicquid enim in illo aliisque ingenii sui monumentis nobis propinavit, illud exemplari ac honesta vita omnino expressit. In con versando ingenuus ac placidus, in potu ciboque temperans, in egenos misericors, et in Deum sincere pius ac devotus exstitit. Nec tamen a naevis, quibus mortales obnoxii esse solemus, se alienum esse putavit, sed quos in candido gessit pectore, cum dolore saepius agnovit, et a Deo veniam illorum humillime et indies deprecarus est. Tantus cum fuerit Noster, quid mirum, quod multis magnisque calamitatibus in tota vita terrestri conflictatus et pene oppressus fuerit, dum illa piorum quorumvis porta est, per quam in regnum caelorum intrare debent. Iam enim supra commemoravimus, quam graviter Optimo Viro praematurus caissimae Coniugis et Filii natu maioris obitus acciderit. Dolorem quoque haud parvum cepit ex periculosissimo Ecclesiae suae statu, dum, circa annum Christi M. DC. XXIX. Reformatio quaedam in Silesia omnes pene urbes atque homines, potenti militum manu instituenda occupavit ac misere tenuit. Quid turbulentissimis insuper belli temporibus expertus, cum furiosi quidam milites vibrantem aliquando gladium super Beati Nostri caput stringere ausi, ipsum in extremum vitae discrimen adduxerunt. Quin imo non a fluctibus minus Viadri fluminis periculum ipsi postea imminebat, dum e navicula, qua et ipse tum vehebatur, tot hominum praenimio timore simul fugientium pondere, tantum non submersa, pavidus et ab omni parte consternatus prosiliens, duos ex bombarda


page 659, image: s669

in se directos globulos, divinitus declinaret, adeoque vitam denuo suam, spolii instar, auferret. Et quod, tanta militum rabie, qui in domum illius haud semel omni petulantia irruerunt, et nummos, vestes, pecora, frumentum, ceteramque inibi residuam supellectilem nefarie abstulerunt; uxorem tamen cum tota familia optime conservatam, et nihil mali vel virae vel famae illatam esse, singulari Providentiae Dei, gratissimo semper pectore, in solidum adscripsit. Inter haec enumerata, quibus Ter Opt. Max. Nostrum toties percussit, paqh/mata, et illud iure meritoque numeramus, quod a teneris valetudine parum prospera usus; sed continuis oculorum auriumque doloribus, febri arida, catarrho fluente et maligno (quem in primis XXIV. annorum decursu, patienter admodum tulit) ac sudore denique largo totumque corpus macerante mirum in modum correptus fuerit. Cui quamvis malo praestantium Medicorum industria mature satis restitit, nihil tamen ad recuperandam valetudinem quicquam obtinuit. Ita tandem infelicissime illud accrevit, ut haud ullam amplius periodum sine maxima suffocatione effari valeret. Hinc in decimum tertium usque annum contionandi officium plane intermittere necessum habuit. Quae etiam causa est, cur Lissae aedificium exstruxerit, quo nempe aegrum diuque maceratum corpusculum suum collocare, ac ipsemet, quamdiu in vivis superesset, pro publico Ecclesiae ambone, in Musei angulo, piis vacare meditationibus liceret. Verum enim vero novam vix istam ingressus est domum, quando ei cum novo quoque morbo conflictari contigit. Per octo enim menses integros insomnes valde noctes duxit, et vires exinde corporis aeque ac ingenii multum debilitatas sensit. Et etiamsi indefessa Medici, Godofredi Flamminii Gastonis cura nonnihil convalescere videbatur, mox tamen uno quasi impetu omnes morborum furiae redierunt, ut Virum hunc insignem ac fidelem Dei servum, post tot tantosque labores incredibili patientia exhaustos, omnimode supprimerent ac enecarent. Ad vitam igitur meliorem, cum paulo ante suis benedictionem divinam animitus apprecatus esset, inter sacras consolationes, circa horam ter: iam, intrepide abiit. Atque sic caelestis ille Paterfamilias, ipsâ Dominicâ Septuagesimae, huic indefesso in vinea Domini Operario egregiam reddidit


page 660, image: s670

mercedem, et pro variis tribulationibus denarium vitae aeternae gratiose concessit. Posteaquam in exilio terreno exegisset LXI. annos XIX. septimanas II. Dies. Corpus eius decenti ritu elatum et honorifice terrae mandatum est, lugubri contione habita, exillustri loco Petrino Epist. I. cap. V, 2. 3. 4.

In Effigiem Theologi Incluti, IOHANNIS HERMANNNI.

DUm patriam Musae, pietas dum deserit orbem,
HERMANNUS doctâ sistit utrasque manu.
Hic, quem Lector habes, quas si non sistere posset,
Scriptis, quae legimus, redderet ille suis.

IOHANNES HERRMANNUS Anagr. NONNE RE AMANS IHESU.

NONNE is RE sit AMANS IHESU, cui solus IHESUS
Omnia, cui lux est, cui decus et requies;
IESUS in ore cui est, nec non in limine cordis
Haeret; cum prece qui voce styloque colit?
HEERMANNE hoc praestas, Prometua Scripta loquuntur,
Queis IESUM et IESU facta stupenda canis.
Est tibi scribendi vis, est tibi flumen ab illo
Dicendi: sine quo nil placet, omne iacet.
Est tibi lectio, et est meditatio nomen IESU:
Est tibi fax, tibi pax, est tibi vera salus.
Quidni igitur dicaris AMANS RE semper IHESU,
Qui quoque te redamat? Quam benedictus amor!

IOH. AMMONIUS, Bethan. Siles.


page 661, image: s671

In Sanctas eiusdem Homilias.

EUsebies, HEERMANNE, decus, Suadaeque Medulla,
Delitiumque hominum, delitiumque Dei.
Quando Evangelici pandis penerralia textûs:
Christiadumque gregi proficis ore, stylo:
Eusebie tibi perpetuum - vernantia serta
Nectit: et in caelis praemia digna parat.

IOH. GERHARD D. Ienae 21. Iul. 1637.

SCRIPTA.

Epigrammatum libri IX. Ienae 1624. in 12.

Exegesis fidei Christianae, oder Biblisches Christenthum~: Wittenberg 1609. in 8.

Gebettbuch, darinnen hundert Christlicher guter und nützlicher Gebett begriffen: Leipzig 1609. et 1645. in 8.

Andächtige Kirchen-Seufftzer oder Reimen, damiter die gewöhnliche Sontags-und Fest-Boangelia durchs gantze Jahr beschlossen: ibid. 1616. in 8.

Labores sacri, Geistliche Kirchen-Arbeit, in Brklärung aller gewöhnlichen Sontags-und vornehmsten Fest- Bvangelien verrichtet. Braunschweig 1624. Leipzig 1629. 1650. 1660. in fol.

Labores Sacri in Latinam linguam redditi per M. Ioh. Bremerum: Lubecae 1641. 1652. 1661. in 8.

Crux Christi, das ist, die schmertzliche und traurige Marter-Woche unsers Heylandes Jesu Christi, in XI. Lehrund Crostreichen Predigten erkläret: ibid. 1618. 1645. 1651. 1668. Ienae 1649. 1660. in 4.

Heptalogus Christi, das ist, die allerholdseligsten sieben Worte unsers Heylandes Jesu Christi, mit weichen er am Creutz sein Leben geendiget hat, in VII. Lehr-und Crostreichen Predtgten erkläret: ibid. 1619. Leipzig 1628. 1639. 1648. Braunschw. 1651. Bremen 1660. in 4.

Laborum sacrorum Continuatio, II. Cheil der Fortstellung Geistlicher Kirchen-Arbeit: Leipzig 1641. 1653. in fol.


page 662, image: s672

Laborum sacrorum Continuatio Festivalis, III. Cheil der Fortstellung Geistlicher Kirchen-Arbeit über die Fest-Bvangelien: iid. 1638. Lübeck 1641. in fol.

Abmahnungs-Schrifft an seinem sederzeit gehorsamen, damahls aber übel-verleiteten Sohn: Franckfurt et Braunschw. 1640. 1648. in 4.

V. Predigten von der bedrängten Wittib und dem ungerechten Richter, auß Luc. 18. Breßlau 1642. Leipzig 1651. in 4.

Bau-Gedancken, oder Fünfferley Häuser, welche ihm ein jeglicher Christ-liebender Datter, wie sonsten jederzeit, also auch und vornehmliche bey seinen bäuen, in seine tägliche Sorge soll befohlen seyn lassen: Breßlau 1642. in 4.

Christliche Leichpredigten in V. Cheil Braunschweig, Rostock, nürnberg 1620. 1642. 1650. 1655. in 4.

Geistliche Hertastärckung, für alle fromme Derfolgete und Krancke, in III. Predigten: Breßlau 1643. in 4.

Dätterlich Liebe-Gedächtnüß, seinem ältesten Sohn, Samueli Hermanno, P. L. Cases. SS. Theol. Stud. in III. predigten auffgerichtet: Königsberg 1644. in 4.

Sechserley Sontags-Andachten:Breßlau 1642. et Brfurt 1652. in 8.

Manuale, Geistliches handbüchlein: Braunschweig 1650. in 12. et 24.

Buß-Leyter, Beicht-Büchlein und Communicanten-Büchlein: Franckfurt am Mayn 1652. in 12.

Christi Aufferstehung in X. Predigten verfasset: Breßlau 1650. in 4.

Schluß-Slöcklein aller Sonn-und Festags-Büangelien: ibid. 1668. in 8.

Devoti Musica Cordis, Hauß-und Hertz-Musica: Leipzig 1639. in 12.

LXXXVI. Christi. Cauff- Sermones: Nürnberg 1656. in 4.

Nuptialia CXLV. Christliche Crauungs- Sermon: ibid. 1657. in 4.

Sonn-und Fest-tägliche Spruch-Postill: Nürnberg 1652. in 4.

Mons Oliveti, oder, Christliche Betrachtung der blutsauren Arbeit, weiche unser hochverdienter Brköser


page 663, image: s673

Jesus Christus im Garten am Oelberg verrichtet: ibia. 1656. in 4.

2. Poetische Brquickstunden, darinnen allerhand schöne und Crostreiche Sebet, nützliche Brinnerungen, und nothwendige Anmahnungen, für Angefochtene, Krancke und Sterbende zu finden seyn: ibidem. 1656. in 4.

I. Contionum variarum fasciculus: Sondebahre Predigten: ibid. 1656. in 4.

Exercitium Pietatis, oder Obung der Gottseeligkeit: Leipzig 1644. in 12.

Zucht-Büchlein: Bußliche Buhlschafften, et quae sunt plura eiusmodi opuscula seorsim edita.