NEminem Vestrûm magnopere mirari existimo, Auditores optimi, cur ego ad dicendum progressus, animo tam sim fracto, totoque corpore perhorrescere inicipiam. Etenim quae singula, vel exercitatissimo Oratori metum in corde concenturiare possunt, eumque ad dicendum reddere perturbatiorem, ea contra me faciunt universa, meque adeo premunt, ut gelido metu madidus, quod me vertam, non reperiam. Oculorum meorum aciem, ad frequentiam et celebritatem eorum, quos ad audiendum, quae a me proferentur, confluxisse converto: non unicum istum Socratem, cuius praesentiam Tragoedus olim Agathon reveritus, exiguâ cum laude fabulam abrupit: Sed complures Socrate non inferiores; multos insuper Catones, non paucos etiam Aristarchos, mepraesentes habere intueor. Argumentum pooro orationis, accuratâ mentis trutinâ mecum perpendo, de tanto tamque incomparbili Viro, orationem mihi contexandam essevideo, cuius eximias animi dotes, egregiam per totum terrarum orbem pervagatam famam et laudes numquam intermorituras, non modo non oratione me
illustraturum sed ne cogitatione unquam affecuturum confido Alexandrum, curres praeclare et fortiter gestae, Magni nomen peperere, cum forte ad Achillis tumulum constitisset, felicem praedicâsse illum legimus, quod se suisquerbus gestis dignum invenisset praeconem Quid nostro Heroi, maximo isti Pontificii furoris domitori, et felicissimo haeresium multarum Eversori, animifuisse existimabimus, cum vel Excellentissimi Patris sui p. m. vel celeberrimi Gesneri memoriam, divinis praeclarorum Virorum scriptis, aeternitati consecratam legit et evolvit? Numquid semelillum, licet ipse sibi suffenus non esset, aut mente tam praecipiti ambitione afflatâ, ut plausum a posteritate sperare intenderet: Numquid, inquam, semelillum optâsse dubitabimus, dari aliquando sibi a quo res non vi multoque sanguine; sed arte et calamo gestae, memoriâ tamen dignae: florido et stellis quasi illuminato distinctoque orationis genere comprehenderentur? Etsi autem ego vereor, ne ambitiose magis tenuitatem excusare meam, quam precari veniam videar, si de ingenii mei tenuitate multa praetexam: dissimulare tamen prorsus non possum; mesi omnia mea sacra commoveam, omnesque ingenii nervos intendam, ne minimam quidem partem earum laudum, quae in defuncto fuerunt copiosissime, oratione esse complexurum. In hoc autem metu et perturbatione constitutum me solatur et erigit, quod de isto viro verba facturus sum, qui, cum viveret, nemini non fuit gratiosissimus: post mortem vero nominis sui memoriam in venis atque visceribus multorum usque adeo inclusam reliquit, ut non viduae solum, matronae proh dolr! iam maestissmiae, verum etiam omnibus, qui Hunnii Manibus bene volunt, eorumque famam ab interitu vindicatam cupiunt, ex animo favere non desistant. Accedit etiam quod non meo, aut insano et temerario quodam ausu, hoc quantum est oneris, quod certe non exiguum est, mihi imposuerim. Sed eorum precibus adductus susceperim, quorumtantum apud me semper valuit atque valere debet auctoritas, ut aliquâ cum famae meae depraedicatione, oneri succumbere, quam petitioni eorum proterve reluctari velim. Ne de mea in defunctum pietate et observantiâ, eximiisque eiusdem in me meritis multa dicam, quae sane tanta sunt, ut si nulla alia adesset causa, vel haec sola, ut ad scribendum dicendumque animum instituerem, a me impetratum auferre deberent. Quapropter quod mecum constitui exsequar, et de Hunnii,
nostrae totiusque nostrae Ecclesiae Christianae Phosphon, celebri ortu, progressu et pio placidoque occasu, non quantum eius dignitas requirit: sed quantum mea in eloquentiae studio tenuitas permittit, dicere incipiam. Quod dum facere aggredior, a Vobis Magnif. Dn. Consules, omniumque ordinum Doctores, et Verbi divini Praecones, quâ possum, quâ debeo observantiâ contendo, ut quae de tanto Vito in medium prolaturus sum, placidis auribus accipere, mihique ad unius horae spatium audientiam praebere non dedignemini, Inter ceteras, quas Deus et Natura Simonidi concesserant felicitates, satis multas, satisque magnas, non in postremis fuisse habitam legimus; quod illustrem totoque in orbe conspicuam habuerit patriam. Neque sane hoc immerito: Etenim si merces, quas mercatores extrudere contendunt: Si frumentum, quod propolae venale habent, a soli fecunditate, et regionum, unde illud advectum est, distantiâ et longinquitate commendare, pretiumque eius intendere solent: Quidni in commendatione Viri non de multis, sed de paucis praestantissimi, plurimum referre arbitrabimur, quô ipsô locô natus, et ubi educatus sit? Ac gratulandum adeo nostro arbitror Defuncto, quod in Hassiaca potius nobilissimâ gente, quam ad Borysthenem Scythicum, aut inte deserta Nomadum, in vitam ingressus, luce hâc aspectabili frui coepit. Natus autem est Martispurgi, quo Hassia tellus tollitur, et praenobile Themidi Gymnasium fuit exstructum, quam diu humaniores literae excoli coeperunt, anno a salutifera Christi Servatoris nostri nativitate, supra sesquimillesimum octogesimo quinto, quinto Idus Iulii. Sub id fere tempus, quo inimica vis mortis, incomparabilem istum Chemnitium Marbachium, Wigandum, Heshusium, nec non alia corusca et conspicua Ecclesiae lumina abstulit, vitaque devolvit. Voluit nimirum benignissimus Ecclesiae Auctor, Conservator et Propugnator Deus, iacturam illam, quam tot praeclarorum Virorum interitu Ecclesia fecerat, aliquo modo resarcire, neque committere, ut grex Christianus, coetus iste credentium totus dissiparetur, vel quod metuendum erat, tot Pastoribus e medio sublatis, incertis sedibus oberraret. In hac praeclara et nobili civitate, ubi nihil nisi eruditum ac cultum aures circumsonaret, oculi, quod animo, liberaili macime dignum, viderent: cum lucem atque spiritum Hunnius hausisset, quid mirum, si a vitae primordio, et antequam quid literae essent, literas amare, suumque amorem
indole ipsâ ostendere coepit? Parentem habebt Aegid Hunnium, incomparabilem istum totius Europaei orbis Theologum, de cuius laudibus nulla unquam aetas conticescet: nulla memoriae eius finem allatura est temporum series. Matrem vero Eleonoram Felderinam, Nobilissimi Viri, Iohannis Felderini, arcis Schonbarcensis in Ducatu Wurtenbergico, Praefecti optime meriti, filiam. Et cum labores partus, si qui alii in mundo fifficiles sint, talesque quibuscum sive prima, sive decima Herculis plaga nullo modo comparari queat: certe hic partus castissimae Matronae, quo magnum istud Ecclesiae Christianae lumen enixa est, perquam magno constitit, difficilimusque fuit: adeo ut totos octo dies, in doloribus istis anxie solliciteque haereret. Quae res cum maritum feminamque honestissimam vehementer affligeret, nec opis auxiliique humani in terris quicquam inveniretur, ad Deum se piis converterunt precibus, eundemque imis suspiriis invocarunt, ut, quod coepisset opus clementer perficeret, et quem formâsset hominem, salvum in auras prodire permitteret: sancte pollicentes, se opeam daturos, ut si mas nasceretur, fideliter sacris imbueretur literis, et orthodoxam olim religionem mascule tueretur: sin puella, non permissuros, ut alii nisi Theologiae studiis addicto iungeretur. Et Deus piorum parentum vota clementer audivit, suamque concessit gratiam, ut cum diutino et laboriosi nixus puerperio, ad octavum usque diem conflictata esset, omnesque et de matris fetusque salut desperarent, praeter spem et exspectationem,virum hunc admirabilem procrearet. Parentibusigitur prognatus est ut honestissimis, ita etiam Clarissimis. Quid enim incomparabili isto Theologo, Aegidio hunnio, Marpurgensis et Wittebergensis Academiae Professore celeberrimo, praeclarius? quid celebrius et praestantius? de quo quaecumque dicere aggredior, omnia minora sunt, quam ut famam et incredibilem eius eruditionem exaequare possit. Fidem eius in docendo et disputando, tum haereticis oppugnandis acumen et sollertiam, in scriptia et Didacticis Polemicisque evulgandis laborem, et accuratissimu iudicum, Academia Marpurgensis experta est,eumque sicuti suis nec non Illustrissimi Landgravii precibus, ab Illustr. Duce Wurtenbergico esoraverat, ceu alterum Palla dium, suo in Athenaeo retinere, omnibus viribus elaboravit. Atcum paucioribus annis ela psis,postquam ille non Marpurgi solum in luce atque oculis Doctorum magnus; verum etiam exteris in regionibus praestantior habebatur: Motus religionis in Electoratu Saxonico concitatus esset, praelustrissimus id temporis Administrator,
Fridericus, eundem Marpurgo evocatum, ad Academiem Scholasque repurgandas adhibebat. Quo in negotio, quamvis intricatissimo et molestiarum plenissimo, tam utilem tamque salutarem praestitit operam, ut nos qui, hoc quicquid est aevi, degimu, et quae olim nascitur a est posteritas, praeclara eius in Ecclesiammerita, gratô satis animô agnoscere et praedicare nequeamus. Nondum res plane in Electoratu Saxonico compositae erant, cum iterum Illustrissimus Fridericus IV. Lignicensium Dux glorio sissimus, Hunnium ad errores, qui in Ducatum eius irrepserant corrigendos, omnique in ordinemredigenda arcesseret, et a Praelusttrissimo Administratore id obtineret. Erat enim Venerabilis, de quo iam loquimur, Defuncti nostri parens, Aegidius Hunnius, ad summa quae que natus, et idvinitus quasi datus; nec quisquam ubique terrarum reperiebatur, qui Hunnii singularem eruditionem, stupendam gravitatem, Eloquentiam prope divinam, non magnoper e admiraretur. Hunc Virum sine exemplo maximum, non solum quotquot diversis in Academiis sacras literas docebant, ceu Numen aliquod, venerabntur; verum etiam ipsi haeretici, sive Pontificiorum sive Calvinianorum religioni dediti, Scriptaelus suspiciebant, eiusque in erroribus tum detegendis tum refutandis, excellentiam prudentiam, cum gravitate coniunctam, praedicabant. Quid Vobis, togati Patres, Teenim Hungere, Te Gretsere, et qui tibi prae aliis altum sapere videbaris, Taunere, iam alloquor? Quid vobis, inquam, animi erat, cum heros hic invictus, in augustissimo colloquio, non solum machinas vestras convelleret, dolos et sycophantias eluderet, verum etiam tam validum loquacitati vestrae frenum iniceret, ut ne vocem amplius contra veritatem mittere, imo ne mutire quidem auderetis? Sed quid in percen. sendis Theologi tot Trieteridibus Denati mea se fatigat oratio, perinde ac si foenerari laudem, et gloriam a parente opus esset, neque Defunctus noster campum satis amplum. in quo oratio nostra evagari queat, praeberet? Ad propositum npstrum, nostrumque iuniorem Hunnium, parente non modo inferiorem, sed forte etiam maiorem, revertamur. Quemadmodum vero divinus ille Senex operâ suâ, disturbatis provinciis iterum constituendis, multum profuit: ita etiam filium suum primis annis non neglexit; sed quantum in eo fuit, ut in vera pietate, illisque Studiis, quibus pueritia ad pietatem et humanitatem informari solet, non multo post,
cum ab uberibus matris avulsus esset, fideliter exerceretur, laboravit. Et cum eximia ingenii indoles sese proderet, quam ne neglectu torpesceret, aut aliô pactô damnum detrimentumque eaperet, excolendam putabat: Praeceptorem ei praefecit Marpurgi M. Guseberthum, eique hoc negotii dedit, ut omnes cogitationes suas eo conferret, omnem cutam, studium atque operami in eo poneret, ut cumfundamentis verae pietatis, in Romanae linguae cognitione, quam fidelissime erudiretur. Intelligebat enim probe, suoque exemplô et aliorum damnô et dedecore, venerabilis ille Senex didicerat, Latinam linguam non solumlmaximo homini esse ornamento; verum etiam in cassum laborare eum, imo piscari quasi in aere, et venari in mari, qui non literis Latinis probe imbutus, ad alis disciplinas percipiendas viam affectaret. Privatum autem Praeceptorem filio suo Venerandus Senex praeficiebat, non quo publicas ille Scholas altô quasi superciliô despiceret: aut operas ibidem frigere, neque quid ingenuo adolescente dignum geri suspicaretur: sed quod unâ in civitate non publicas simul et privatas florere posse, et privatas semper a publicis obscurari videbat. Sed nec circumforaneum quemvis, aut vagabundum hinc inde Planetam, aut vappas et quisquilias hominum compilabat, quibus filium suum in disciplinam traderet, sed iuvenem quâ literis, quâ moribus probe excultum, et verae atque orthodoxae religioni devotum. Permulti proh dolor! hoc tempore, in solenti fastu tumidi, et vanâ persuasine inflati, cum quid Scholae sint, ipsi non intelligant: nec aliorum de illis iudicium attendere velint, huius, aliotumque exempla imitantes, publicas Scholas, ceu officinas nequitiae, praetereunt, suosque filios privatis Praeceptoribus committunt. At quibus? Doctisne prius, inque hac palaestra exercitatis? minime: Sed Tragis, sed peponibus, fucisque, nomen et titulum Studiosi cauponantibus. Ne de illis, qui iniuriâ temporum, sua in Academiis studia abrumpere coacti, ad victum tolerandum, vel in hanc, vel vicinad confluxerunt civitates, invidiose multa dicam: Quot, quaeso, hodie, qui nullum in Academia Studiosum salutarunt, mala cum Praeceptorum gratiâ aufugerunt, et poenam sceleribus dignam metuentes, reverti nolunt, Studiosi nomen usurpant? Quot Deum immortalem! Praeceptorum titulo superbiunt, qui, quid Praeceptoris officium requirat, numquamipsi a Praeceptoribus didicerunt? simul ex
Ephebis excesserunt et pubertatis annos praeteriisse autumant, omnem, quae in Scholis frequentandis horam consumitur, sibi perire clamitantes, magnô conatu, effractisque disciplinae clathris, in licentiae campum, ubi quodlibet licet, et quod genio placet, impune geritur, prorumpunt. Et cum vix num in Academia annum exegerunt, nullum ex Professoribus noverunt; noverunt? imo ne salutarunt quidem; sed in cauponis, tabernis et lupanaribus suam cum male feriatis rem turpiter fregerunt; tandem a nummis opibusque derelicti, et non solum nihilo, quam cum primum discesserunt, doctiores, verum etiam tanto, quanto peius exteris in locis vitam traduxerunt, imodestiores, unde non ita pridem abitionem fecerant, reversionem faciunt, et paedagogiam, cui cum fructu praeesse non possunt, ambiunt et exam. biunt. Omsanam hominum dementiam! o deplorandam ingeniorum corruptelam! ex hoc valetudinario nequa quam prodierant, quibus pueritiam filii sui venerandus Senex erudiendam committebat. Cum enim anno supra sesquimilliesimum nonagesimô secundô,legitime vocatus, cum tota familia, se Wittebergam conferret, et ampliffimam illam Prose ssionis, Superintendentiae et Pastoratus provinciam, quarum nulla omnino est, quae non exquisitam et omnibus fere numeris absolutam, in quocumque scientiarum genere, eruditionem efflagitet, susciperet, mox voti promissique sui recordatus, omnem lapidem movebat, ut hunc suum filium, de quo spem maximam conceperat, Deo, a quo eum sibi datum esse praedicabat, redonaret. Et cum ipse propter occupationes informationi vacare non posset, quantum humanâ providere poterat prudentiâ cavebat, ne praetervectâ feliciter primae institutionis scopulos pueritiâ, adultior aetas in cautes syrtesque periculosas deferretur. Viros itaque iuvenes selectos, eaque eruditione praeditos, ut non sine magna laude Spartam in Academia ornare possent, arcessebat. Et primum quidem M. Iohannem Schrôderum, de quo, ut omnia sibi summa pollicebatur, ita etiam spes eum non fefellit: quod egregia ipsius in Ecclesiam Norinbergensium merita, nec non singula et universam eiusdem, pro asserenda orthodoxa religione, Scripta testantur. Clariffimo igitur Schrôdero, ad Pastoratum evocato (siquidem praeclara ingenia, ut lucidissimae lampades, diu latere non possunt) parens non minus de filio suo sollicitus, M.
Iohannem Melfurehrum ei praeficiebat, virum in omni doctinarum genere exercitatissimum, qui, Deo auspice, et comite virtute, ad Pastoratum primum Culmbacensem; postea ad Abbatiam Monasterii Hellebrunnensis evectus est. Atque hoc iterum discedente, ne quid in filio legitime educando negligeretur, privatâ utebatur operâ M. Christophori Iordani Viri in Phiosophia et Theologia nemini secundi, qui ad Bricensem tandem, in Electoratu Brandenburgico, Superintendentiam, ad quam eximia virtus, et plurimarum rerum cognitio iam pridem ei aditum praemuniverant, gravissimis Consiliariorum suffragationibus vocatus est. Ab his privatis, at praeclaris sane Magistris, Hunnius noster disciplinam accipiebat. Et cum ad eruditonem viam sibi stratam, eamque satis commodam cerneret, committere etiam nullâ ratione volebat, ut ipse sibi defuisse videretur. Praeceptoribus igitur suis non vacuas solum et patulas, verum etiam arrectas attentasque praebebat aures, totumque quod informationi destinatum erat tempus, ita collocabat, ut aliquis inde fructus ad se redundaret. Et tan tos tamque laudabiles in tribus istis, Latinâ, Graecâ, et Hebraicâ linguâ; nec non Artibus humanioribus, faciebat progressus, ut omnium recte sentientium iudicio dignus, cuifores et Acroateria publicarum lectionum patescerent, censeretur. Egregium me hercule exemplum, pueritiae laudabiliter collocatae, quod utinam non auribus tantum, verum etaim animis suis dadmitterent, qui quidem ut in Scholasticorum societatem recipiantur, calidis nonnumquam lacrimis impertrant; recepti vero et commodam satis vivendi conditionem nacti, se subducunt, suumque tempus non in Palladis et Minervae Orchestra; sed in Martis Palaestra consumunt: et quantum Noster artibus et linguis addiscendis tribuit; tantum aleae, chartis lusoriis, compotationibus obambulationibus transmittunt. At magno suo malo insipidi isti Epimethei, et praeposteri rerum gerendarum Consultores experientur,quam non Praeceptoribus suis, quibus molestiae invidiaeque non parum hoc nomine conciliârunt, sed sibi ipsis nocuerint, cum gemebundi olim et oculis lacrimis humentibus quererentur: O nobis praeteritos referat si Iuppiter annos! Quod quidem optare cuivis integrum est: impetrare autem mortalium nemini datur; cum, quod praeteriit, revocari nullo modo possit, nec factum fieri infectum.
Postquam Hunnis ad publicas lectiones audiendas admittebatur, principiis Philosophiae recte cognoscendis, se totum mancipabat, neque ullum, quod quidem in rem ipsius esse videbatur, sive privatum sive publicum frequentare collegium desistebat; inque hoc doctrinarum genere tam feliciter proficiebat, ut tanto maiori admiratione afficeretur, quanto ceteris, abstrusarum rerum scientiâ magis anteire videbatur. Annô igitur supra sesquimillesimum et centesimum primô, ipsis Idibus Iunii, aetaris vero suae decimô septimô, aliquod sui in literis profectus tyrocinium ponere, et parenti totique universae Academiae, quam de se spem conipere debveret, ostendere aggressus, fratri hel. frico Ulrico, iuveni perquam felicissimi ingenii, publicam de Natura et partibus potissimae Demonstrationis disputationem sustinenti animose et mascule se opponebat, inque arcem ipsius causae tam argute invadebat, ut licet victor abire non posset, causa tamen sua non plane cecidisse, neque absurde aut praeposterenimis, de re tam ardua tamque infricata sensisse videretur. Et cum eximias supremus Deus tumanimi tum corporis dotes ipsi concessisset, nullos labores tantos tamque difficiles iudicabat, quos se suâ non superaturum industriâ speraret. Atque impigro hoc labore iugique industriâ, cum privatim et publice, et quoquo tandem se verteret, Doctorum semper conversatione uteretur, tantum brevi temporis, spatio Philosophicae suppellectilis sibi comparabat, ut aliis in hoc studio persequendo Veteranis palmam praeriperet. Et quid non cito aliis antecelleret? Quis unquam in Clarissimi Philosophi, nunc Theologi celebermi, lacobi Martini, sole apricari voluit, et non aliquem colorem brevi contracit? Quis flumen et lympidissimum Romani eolquii fontem, Siberum, adiit, et non probe irrigatus discessit? Quis Athenas Atticas reconditaeque Sapientiae Virum, Erasmum Schmidium compellavit, et non doctiorem se factu~animadvertit? Atqui omnes modo commemorati Viri, quibus alios, si necessitas postularet, innumeros addere possem, in excolendo poliendoque Hunnio omnem suam operam collocabant, inque id incumbebant sedulo, ut cum ad culmen fastiguumque Theologiae tenderet, solidis artium linguarumque sundamentis fulciretur, neque olim sine pennis volare annixus, aut Daedali alis subvestus, cum Icaro delapsus, vastuosissuno Haereticorum Oceano submergeretur. Adeste, quaeso, animis, qui olim Theologiae Sacris operari, apud
animum statuistis vestrum, aut fortasse iam operamini, et discite; quomodo Theologiae studium recte feliciterque sit inchoandum. Non a contionibus ad populum habendis, qui morbus maximam partem eorum, qui sub divae Theologiae vexillis stipendia merent, sua ordiebatur studia; sed solidâ prius linguarum, artium, totiusque Philosophiae cognitione animum suum instruebat, ut ad sacratissimam illam disciplinam cum fructu percipiendam aptus esset et idoneus. At quid nostirs in more positum esse dicam? Cum Ephaebus aliquis, aut alius duodeviginti annos natus, patriae Scholae valedixit, pedemque in aliqua fixit Academia, non Linguarum, non Humanitatis aut Philosophiae aliquam habendam esse rationem meminit, sed illotis quod dicitur, pedibus manibus que in sacra irruit mysteria,d et Andabatarum more, Theologiae principiis, nondum primoribus labris degustatis, magno conatu, magna insuggestu cum Haereticis, quorum Scripta numquam ante suis oculis usurpavit, certamina edere conantur. Atque hi terrae filli, licet recta ipsis conscientia, quanta in ignoratione versentursuggerat, animum tamen suum ita obfirmarunt, ut conscientiae non magis suae, quam aliorum iudicio pareant; aliosque non in formandis habendisque solum contionibus probe exercitatos, verum etiam illis studiis, quibus solida eruditio aestimari solet, prorsus innutritos, prae se contemnant. Eos quasi umbras per inane vagantes volitare; se vero in maximâ apud omnes laude et existimatione versari opinentur. O caecitatum hominum! ô mentes improbas! Longe alla et diversa nostro Hunnio menserat. Ille a Philosophiae studio, ad Theologiae Sacrad tendebat, non secus ac qui ad mare viam assectat, amnem sibi comitem quaerere solet. Sicuti vero Theologiae studio Parens eum devoverat: ita nullam in hoc ftudio exercendi filium occasionem praetermittebat: inque id inten tus erat, ut quem admodum cum linguarum studio Philosophiam: ita etiam cum Philosophia principia Theologiae addisceret, Publicas igitur Theologorum lectiones frequentare incipiebat; et maximâ cum voluptate, non minori etiam cum admiratione, totius terrarum orbis praeclarissimis Viris, de sacris divinisque rebus disserentibus, operam dabat; tantumque divinae sapientiae hauribat, ut non imis aut tertiis sed secundis, imo primis subsellis, isto in Acroaterio dignus iudiearetur. Nec de domesticâ et paternâ institutione multa dicam, quam facile talem fuisse mihi
concedetis, ut nemo maiori studiô, diligentiâ et dexteritate eam suscipere possit? Quottidiana ipsi consuetudo et familiaritas quasi cum Magno Salamone Gesnero, Excellentissimo Davide Rengio, Clarssimo et Disertissimo Leonhardo Hûttero, acutissimo Wolfgango Frantzio, at quantis Viris! intercedebat. Horum incredibilem et prope divinam Sapientiam, in gravissimis controversiis, quae humanum pectus in ancipites trahere sententias, possunt, diiudicandis adibat, et tamquam ab oraculo, quamlviam insisteret edoctus, inoffenso in stadio hoc decurrendo pede progrediebatur. Dum autemin studio. Theologico tam gnaviter pergebat, et ad metam sibi propositam, equis remisque, ut dicitur, contendebat, accidit, ut Collquium aliquod, de voluntate et consilio duorum Germaniae Principum, Dn. Maximiliani utriusque Bavariae Ducis: et Dn. Philippi Ludovici, Comitis Palatini Rheni, Ratisbonae indictum institueretur, in quo amicabili com municatione factâ, certa spes tenebat multos fore, ut quicquid litigii dissidiique, ob religionis formam, a Beatissimo illo Luthero introductam, toties vero a Concilio et Capitulo Purpuratorum Patrum damnatam, motum esset, placide sopiretur. Ad Colloquium istud, inter alios et Venerandus Senex. Aegidis Hunnius, nostri Defuncti Paresn, ab Electore Saxoniae delegatus erat, cuius etiam mandato, praesertim cum aliquod inde ad Ecclesiam perventurum animô praeciperet commodum, lubens obtemperabat; suumque filium auditum et spectatum, quomodo a praeclaris Viris res magni ponderis et momenti gererentur, adducebat. Iter autem hoc cum Patre susceptum non solum non discendi ardorem in Defuncto exstinguebat, eumque ad capessenda studia et libros tam noctu quam interdiu evolvendos languidiorem segnioremque reddebat: sicuti nostris, proh dolor! delicatulis dicam an refractariolis? usuvenire solet, ut cum pridie pedem portâ extulerunt, postridie Scholam ceu orci fauces fugiant et aversentur: animum et alam quasi Hunnio addebat, quod Parentem suum p. m. eiusque collegas, cum adversariis non indoctis aut indisertis; sed facudis et exercitatis mox placidos sociantem sermones, mox falsitatis neglectaeque veritatis eosdem coarguentem ausiret, eumque tanto excitabat opere, ut domum redux factus, ad studium Philosophicum, a quo ad exiguum temporis quasi secessionem fecerat, maiori cum zelo et ardore se reciperet. Parens autem cognito filii in
studio Philosophico ardore, quo magis magisque eundem exsuscitaret, non obscuris illum verbis hortari et monere, ut dignum labore brabeum, honorem scilicet Magisterii ambiret, futurum enim esse, ut cum laude eundem obtineret. At Hunnius, iuvenis animi perquam sedati et modesti, non titulis eruditionem aestimari: hominemque indoctum, plus ex prolixishonorum titulis infamiae, quam laudis et honoris metere non ignorans, placide honorem hunc deprecari, mox instanti et urgenti, honeste se excusare, suamque tenuitatem praetexere. Nolebat iuvenis prudentissimus, salsam alienae gloriae hereditatem cernere, atque aliquâ ex parte in societatem earum laudum venire, quibus se non iudicaret dignissimum. Secus profecto quam multi hoc temporefaciunt, qui quidem parentibus, et Promotoribus suis, abunde se satisfecisse autumant, si quocumque tandem modo ad honores Magisterii, quibus tamen propugnandis, si se totos excuitant, pares esse nequeunt obrepserint. At venerandus Senex, licet modestiam, virtutem ingenuo iuvene maxime dignam, iudicaret, suo tamen in instituto, quod sibi proposuerat, non tam profuturam,quam nocituram animadvertens, acrius eundem hortari, et tandem animum eius expugnare. Voluntati itaque parentis, quem in oculis semper ferebat, Hunnius obtemperabat, et quarto huius saeculi, aetatis vero suae nonô et decimô, undecimo Cal. Aprilis, mirificô totius Collegii Philosophici applausu, publice Magister artium renuntiatus est. Sed nec titulo hoc, novisque his honoribus effrenatus, aut sibi praefidens, in studiis obmutescebat, aut ea se iam percepisse, quibus ad aliquam nominis celsitudinem via sternitur, existimabat: quin potius hoc sibi negotii datum esse credebat, ut se dignos honoribus collatis, in literis et Philosophia progressus fecisse, re ipsâ demonstraret. Quapropter intra privatos primum pariete,s ingenii sui vires periclitari, et de diversis Philosophiae partibus, Collegium aperire instituebat, suamque id temporis Philosophiam profitentibus industriam, tam luculente tam abunde probabat, ut eum in ordinem et societatem Adiunctorum asscribere non dubitarent. Qui honos dignitasque nova Virum iuvenem adeo exstimulabant, ut ingenii atque industriae pignora saeculo deponere, cumque toto terrarum orbe communicare intenderet. Et hoc animo non de frivolis nulliusque ponderis quaestionibus (sicuti haec Iues maximam partem eorum,
qui se totos Philosophiae devoverunt, corripuit) Theses proponebat, sed pleraque ex toto Aristotelis Organo axiomata. magnô labore excerpebat, eorumque tum in ipsius Philosophiae partibus, tum superioribus facultatibus, verum legitimumque usum monstrabat. Opus sane omnium ordinum Studiosis accommodatumk, tantoque artifice dignum; et quod solum, si nulla alia extarent, hominis famam ab oblivionis interituvindicare possit. Quis enim praesidio axiomatum PHilosophicorum destitutus, in rebus ad aeternam salutem pertinentibus solidi quid crepare, vel de controversiis cum Haereticis, dextre iudicare potest? Nemo. Quis praefidio axiomatum Philosophicorum destitutus, clientium salutem tueri, eamque a Leguleiorum sophismatibus, Iogis aliisque sexcentis fabricis defendere porest? Nemo. Quis praesidio Axiomatum Philosophicorum destitutus, mente atque animo Mediemae scientiam complecti, aut multum ex iis libris, unde cognitio Medicinae emanat hau rire potest? Nemo. Nemo, inquam, ad quamcumque etiam facultatem animum applicaturus est, solidâ axiomatum Philosophicorum cognitione carere potest. Sed immorati aliquantisper studio Philosophico, non plane immori volebat: ad Theologiam, cuius commodis exaedificandis natus erat, et ad quam totô ipse animô ferebatur. persequendam redibat. Et cum in assequenda huius facultatis scientia, cum in Marpurgensi et Giessensi, tum Wittebergensi Academiis, Praeceptores haberet fidelissimos, fieri non potuit, quin, iactis fideliter Philosophiae fundamentis, maiores, omnium exspectatione, eodem in studio faceret progressus. Quos autem et quantos quottidie faceret, et quâ curâ, quô studiô sacras literas tractaret, toties Praeceptoribus suis probabat, quoties vel ad disputationem oppugnandam, vel ad aliquam defendendam, publico in Auditorio comparebat. Atque hâc felicitate ingenii iudiciique dexteritate, animos Praeceptorum adeo sibi devinciebat, ut quod aegre alii, et vix ac ne vix quidem indulgerent, id concordibus suffra. giis ipsi ultro offerrent, eique aperiendi Collegii Theologici copiam facerent. Maximus sane, et qui e milibus multis vix uni confertur honos. Hunnius autem benevolentiam hanc non solum gratô agnoscebat animô: verum etiam, quan. tum in ipso erat, operam dabat, ut exspectationi Patrum Academicorum satisfaceret. Quapropter non ad Aristophanis solum, verum etiam Cleanthis lucernam diligentissime
pensitabat omnia, inque publicum et commune nihil se indignum conferebat. Et cum animo menteque sua assequi non posset, ad quam primum functionem Deus ipsum vocaturus esset, ne ipse sibi olim defuisse, aut in functione honesta amplectenda fluctuare animo et ambigere cogeretur: cum Theoretico Theologiae studio Practicum sedulo coniungebat: et in formandis habendisque ad populum contionibus gnaviter se exercebat. Quae fama, cum subito totam superiorem Saxoniam pervagaretur, mox in Aulam Serenissimi Electoris quoque se penetrabat, eique in supremis Ecclesiastici ordinis honoribus obtinendis, maximo erat adiumento. Cum enim id temporis Ecclesia Eilenbergensis in Misnia Superintendente suo orbata esset, Elector vero hanc praeclaram de Hunnii eruditione, ceterisque eximiis donis famam intellexisset, non foris quaerendum, arcessendumque putabat, quod sua in regione haberet. Communicatô igitur cum Proceribus consiliô, Hunnium in aulam evocabat, et unanimi consensu, munus hoc honorificentissimum maximeque arduum ei delegabat: quod etiam, Deô ita consilia dirigente, sibi imponi patiebatur. Annoitaque supra millesimum sexcentesimum duodecimo, aetatis suae septmô et vigesimô, cum prius septimo idus Aprilis, ab Excellentissimo D. Georgio Vveinrichio, sacrarum literarum consulto, in ordmem Ministrorum Ecclesiae receptus esset, sequente undecimo Kalendas Augusti, ab eodem Eilenbergensium Ecclesiarum Superintendens sollenniter proclamatus et in auguratus est. Hic annus, sicuti in officio perquam honorifico obtinendo, sese benignum Hunnio praebebat: ita etiam alias atque alias dignitates eidem offerre non cessabat. Probaverat iam pridem Hunnius noster, suam in rerum divinarum cognitione scientiam, multisque expressis minimeque adumbratis documentis, non in una, sed in pluribus Academiis, testatus erat, se non indignum esse, cui supremus eâ in Facultate honos, conferretur. Accedebant officii, quo fungebatur, dignitas et amicorum continuae exhortationes, quibus nullâ certâ ratione, nulloque praetextu reluctari poterat, tandemque eam in opinionem Hunnii animum flectebant, ut quem longo ante tempore honorem meritus erat, mense Augustô prensaret, et decimo septimo Calendas Octobris eodem, publice Wittebergensi in Academia decoraretur. Et cum propter labores Ecclesiasticos administrationi domesticae ipse vacare non posset: mox Senatu
consilii in cor convocatô, adhibitisque in deliberationem illis, quos citra religionem praeterire non poterat, vitae sociam, levamen curatum, et post exantlatos labores, recreationem sibi quaerere cogitabat. etsi autem Hunnii nomen et amicitiam affectabant omnes, quotquot coniugii felicitatem, verâ pierate, constantiâ animi et dignitate nubentium aestimare poterant: nulli tamen, quod multis in proclivi est, fidem dabat, ne dum spem faciebat, eamque postea fallebat; sed ex multis unam eligebat Excellentissimi et Experientissimi Viri, Dn. Ernesti Hettenbachii, Medicinae Doct. Prosess. et Senioris, Filiam dilectissimam,eamque impetratô Parentum et propinquorum consensu, matrimonii foedere sibi copulandam curabat, eo ipso die, quô, ante horae spatium, infulâ, quâ novelli Doctores solent, redimitus erat. Quemadmodum vero Hunnius ardentissime Sponsam suam amabat, ita etiam, postquam iam in matrimonium iverat, in eodem amore constantissime perseverabat. Totos enimoptimi et integerrimi Coniuges triginta et unum insuper annum vixerunt, et sine ullis discordiis, sine ulla dissensione vixerunt. Quamobrem etiam Deus Opt. Max. benedictione suâ matrimonium tam pie tam caste tamque prudenter initum non potuit non fortunare. Octonâ prole castissima Matrona, maestissima proh dolor! nunc Vidua, beatissimum Hunnium, et quidem tribus filius, et quinque. filiabus, beavit. Exfiliis natu maximu, avorum cognominem, Aegidium Ernestum, sacrosanctae Theologiae studiosissimu, cum Parentis Avorumque vestigiis laudabiliter insistere, eorumque famam Virtutibus aequare adniteretur, inimica Parcarum vis Regiomonti Borussorum, antedquam morbo constictari coepisset, de praesidio et statione vitae evocavit. Alter Nicolaus Wittebergae natus, ut nullam in vita ex vitae huius usura dulcedinem molestiamve coepit: ita etiam de vita, ob angustum temporis specium, quod Deus ipsi determinarat, iudicare non potuit. Tertius antequam in auras prodiret, et huius lucis usurâ frueretur, crudli mortis violentiâ exstinctus est. Filias porro quinque ex eadem suscepit, quarum prima Eleonora, et altera Anna Maria Eilenbergae in Misnia natae, et ante complures annos, in Libitinae censum relatae: illa Eilenbergae, haec vero Lubecae terrae mandata est: Tertia vero Sabina Wittebergae nata, Virgo me hercule, quâ nihil unquam conspectum fuit pulchrius: nihil magis castum et pium:
nihil magis moratum et elegans, cum eâ esset aetate, ut in matrimonium collocari posset, annô superiori admodum Reverendo, Clarissimo et Excellentissimo Viro, Dn. Fetre Rhebi ndero, SS. Theol. Doctori, et Ecclesiae Luneburgensis Superintendenti gravissimo, matrimonio iuncta est. Postquam vero filioum suum 8. Aprilis. maxima cum molestia doloribus que gravissimis ernixa erat, sextâ a partu luce, viribus proh dolor! nimiô animi maerore, quem toto gestationis tempore, ex contumaci parentis morbo, cum quo numquam eum in gratiam rediturum praevidebat, hauserat attritis, inter maestiffimi mariti et adstantium lacrimas placide exspiravit. Luctum hunc lenire et minuere aliquam partem videbatur soboles mascula, quâ maritum, cum vitae suae dispendio, exhilarârat: at gaudium hoc non fuit diuturnum. Nondum tertia a nativitate elapsa erat septimana cum filius matrem suam in caelestem patriam sequebatur: vulnusque quod nondum coalescere coeperat, tristissimo suo discessu refricabat. O momentanteam castissimorum coniugum laetitiam! Opses fallaces! Nactus iam erat Dei benignitate Rhebinderus, quod spe animoque praeceperat, vitae solatium: Dei benedictionem in coniugio oculis suis videbat: iamque plures ex eadem filios vel filias sibi pollicebatur, quibus nominis sui memoriam, iuxta cum praeclaris Scriptis, per orbem terrarum disseminaret: et quibus iam senio confectus, ceu fulcris inniteretur. At vix gaudii huius dulcedinem primoribus labris gustare coeperat: nondum, quantum laetitiae parenti afferat, cum matrem infante cum lactente lusitare videt, expertus erat, cum et matre et filio misere privatus, funus eis satis honorisicum faciendum curaret. Profecto si absque Dei providentia et singulari voluntate, tot acria, tot acerba in hominis pectore orirentur, mirandum non esset, si Rhebinderus tot doloribus prostratus, repentinâ morte concidisset! Sed quorsum provehor? quid vulnera paulatim coeuntia imprudens divellere laboro? Altissimus, qui Patriarcham lacobum, qui cariorem in terris non habuit alterum, eôdem calamitatis genere affixit; eiusque abductum a maerore animum erexit et confirmavit, praesentissimum quoque huic malo remedium inveniet, vulnusque, quod ipse inflixit, sanabit. Quarta porro Anna Margaretha, et quinta Maria, utraque Lubecae nata, quae DEI
est clementia, vivunt et valent, et ut salvae atque incolumes, mes, diu afflictissimae matrisuperstites suppetant, nos quotquot hîc convenimus, Deum toto pectore veneramur et obsecramus. Bonamitaque partem felicitatis, quam Deus omnibus se timentibus hac in vita promittit, Hunnius noster consecutus est, dum morigeris, probis, et ad nutum et voluntatem suam se componentibus liberis, domum suam repletam vidit. Duo sunt, quae hactenus probare studuimus, eximium quoddam in assequendâ plurimarum rerum cognitione studium; et felicissimum in obtinenda functione Ecclesiastica, nec non contrahendo matrimonio successum: nunc antqueam progrediamur ulterius, ceteras eiusdem dignitates, multiplices labores et Sceripta egregia, quantum temporis angustia permiserit, ordine persequemur. Postquam Hunnius integrum quinquennium, nobili isti Superintendentrs officio, curâ, diligentiâ, fide atque sinceritate praefuit: ab hoc quasi fonte, ad tantam nominis celebritatem, in Electoratu Saxoniae profluit; ut nemo non ad altiores dignitatum gradus eundem evehere, novosque subinde hon ores ei conferre pro viribus anniteretur. Eâ tempestate celeberrimus iuxta ac disertissimus SS. Theologiae Doctor et Professor, Leonhar dus Hutterus, curriculô vitae confectô, ex turbulenta in quietam, ex terrestri in caelestem migrârat Academiam: iamque Reverendi Patres, cumque illis universus Consiliariorum Senatus, in eo erant occupati, ut huic dHerculi alium tanto muneri ferundo parem sufficerent Atlantem, quem se nusquam melius existimabam inventuros, quam si lucidum illud sidus, quod radios suos Eilenbengae, per totum Electoratum vibrâsset, in Professoriam dignitatem collocarent. Et dictum factum: Serenissimus Elector, cognitâ Patrum academicorum suorumque in constitutenda professione Consiliariorum sententiâ, clementissime eandem probavit; et ut literae vocationis Hunnio mitterentur, mandavit. Quibus redditis, etsisluctuare paululum animo, inque diversas distrahi sententias videbatur: cum omnem mutationem aliquo cum periculo coniunctam esse exploratum haberet, seque a grege suo, cuius curam paucos ante annos susceperat, non sine maxima aegritudine avulsum iri intelligeret: non multo tamen post, de toto statuebatnegotio, se pendentem animi consirmabat, professionem legitime sibi oblatam accipiebat, sequecum tota familia Wittebergam conferebat. Nequaquam autem
hanc in Academia docendi provinciam suscipiebat, ut com modiorem liberioremque vivendi conditionem nancisceretur: aut labores istos, quos omnes Ecclesiastico muneri addicti, imprimis vero, qui in specula quasi constituti sustinent, averlaretur: Sed ut commodum Ecclesiae, cui se natum credebat, omnibus modis promoveret. Nihil itaque, quod suarum erat partium praetermittebat, sed legendo, publice et privatim disputando, contionibus ad populum habendis, suam in perscrutandis divinarum literarum mysteris industriam, inque studiis discentium iuvandis, cum alacritatem, tem promptitudinem omnibus et singulis probabat, omnique ex parte desiderium, quod animis Studiosorum, post tristia Hutteri fata insederat, praesentiâ suâ mitigabat. Praeter labores vero publicos et privatos, qui eruditissimo cuique negotii non parum facessere solent: nostro vero Hunnio voluptatem aliquam afferre videbantur: multa eaque vere divina ingenii monumenta in publicum emittere destinabat. Et cum impetus, cogitationes suas, literis mandandi, eum coepisset, id operam dabat, ut vel oppugnatae ab haereticis, et non nihil succumbenti Ecclesiae salutaribus Scriptis opem ferret, aut eandem bene se habentem in possessione sua tueretur, Atque hoc consilio suam in illis versari volebat industriam, quae homines primum in verâ Dei congitione erudire; Superstitiosas ex animis eorum opiniones evellere, et denique dignitatem Ministerii, in quo opprimendo omni telorumgenere adversarii utuntur, sartam tectam servare possent. Capistrum itaque a Lancellotto sibi paratum, feliciter et animose in ipsius iugulum retorquebat, et Ministerium Lutheranum, divinum atque legitimum esse secus quam impuratus iste arbiter opinabatur, firmis solidisque argumentis probabat. Dignitate Ministerii a calumniis vindicatâ, ad ipsos porro Doctores accedebat; et cum nonnullos pro veris et sinceris se venditare intelligeret: quos interitum exitiumque Ecclesiae machinari sciebat: Iarvâ, inquam, se induerent, detractâ foeditatem eorum universo Christiano orbi monstrabat; et succinctâ magnoque labore et studio elaboratâ diatribe, omnia signa, quibus veri a falsis distinguantur Doctores comprehendebat. Non multo post gravissimas quasque controversias, et praecipuos doctrinae Christianae articulos, Scriptis et Commentariis illustrae suscipiebat. Et primum quidem arduam istam de Universitate meriti Christi controversiam (in cuius explicatione non unius hominis
industriam et vigilandi laborem expromptum esse novimus) tam perspicue tamque nervose proponebat, ut qui paulo plus sensus habet, quam surdi lapides, quid verum, quid falsum, facile intelligit. Et cum de Sacramento Baptismi nescio quae monstra opinionum Photiniani id temporis edi. dissent, quibus salutarem hanc doctrinam subvertere conabantur, suam ille, e limpidissimis Scripturae fontibus, sententiam haustam perversis eorum erroribus opponebat, et peculiarem de toto hoc negotio Tractatum conscribebat. Hâc occasione cum ulcus Photinianorum acrius paulo tangeret, eâdem quoque operâ, quam inscite, quam turpiter, et quam blaspheme de fundament oreligionis et fidei, de cognitione Dei et de nominibus Dei sentiant, rigoros quod super his qua stionibus instituit examine ostendere voluit. Et cum feracissimo hoc plurimarum haeresium saeculo alterille Alastor Weigelius perniciosum dogma, quod multis ante annis Paracelsi genius parturiverat; iam vero omnium Sapientum iudicio damnatum, exspirasse videbatur, ex orci faucibus evocatum, animis mortalium inspirare conaretur; huius conatibus cum scuto, cum hasta, edito de principiis fanatuae religionis librô, se opposuit. Et quis omnia illa monumenta, quae Clarissimus noster Hunnius Wittebergae divulgavit, recensere potest? Hoc vero de omnibus, quotquot lucem adspexerunt, affirmare possumus; nullum esse, quod non benignos ipsi nostrâ in civitate patronos conciliarit, et cuius memoriam omnes anni consequentes non excepturi sint. Nam cum annô supra sesquirmillesimum et centesimum vigesimô secundo, Reverendi admodum et Clarissimi Viri, Dn. M. Georgius Stampelius, Superintendens, et Dn. M. Iohannes Stolterfothus, ecclesiae primariae Pastor, et Reverendi Ministerii Senior; Viri de Ecclesia nostra multis annis optime meriti, eiusdem mensis spatio, et quidem exiguo, quindecim nempe dierum intervallo, fatis concederent, nostraque Ecclesia duplici vulnere feriretur: Amplissimus huius Reip. Senatus, non mediocriter hoc fato perculsus, magno in luctu erat; maerebant tristissimi Collegae, omnium ordinum cives columnas mento suffulciebant; et tam inopinatum tamque omniosum duorum praecipuorum Virorum obitum calidis lachyrmis deflebant, Deumque, ut pro sua infinita misericordia
patrioque amore, Ecclesiam sibi haberet commendatissimam, aliosque in Defunctorum locum surrogaret idoneos, devotô pectore precabantur. Atque votum hoc tanto frequentius, tantoque maiori cum devotione, quottidie reperebant, quanto Ecclesiam nostram Defunctorum absentiam aegrius ferre: aliorumque non minus bonorum praesentiam, flagrantiori desiderio exspectare audiebant. Etsi autem ad splendidam illam Pastoratus Provinciam, in qua constituenda Amplissimus huius Reip. Magistratus prius laborandum censebat, non obscuri, sed maxime conspicui nominis Viri adspirabant, suamque operam profitebantur: Deus tamen animos eorum, qui deliberativam in isto concilio vocem mittendi potestatem habebant, ita moderabatur, ut exploratô prius per amicos Hunnii animô, eoque non plane alieniori cogmtô, precibus publicis, more apud nos receptô, institutis, anno supra sesquimillesimum et centesimum tertiô et vigesimô, 17. Ian. sententiis eum suis prae aliis ornarent. De hac electione non multo postper literas certior factus, ceu divinam, sicuti etiam erat, eam amplexus est, et dimissione seu demigrandi veniâ (difficiles enim habebat Dominos Collegas; omnium vero difficillimos Sereniss. Electorem, eiusque aulae generosos Proceres) multis precibus impertratâ, in viam se dabat, cumque tota familia Lubecam faustis avibus proficiscebatur. Hîc ego non dicam, quanto defiderio cives nostri adventum eius exspectârint; quomodo Reverendum Ministerium, cum ipsis Idibus Maii portas ipsum civitatis nostrae ingressurum compertum haberet, nonnullos sui ordinis in proximum vicum ablegârit, qui tanto viro felicem adventum gratulalarentur, eumque comiter et humanissimis verbis exceptum, in urbem, inque aedes Pastoris deducerent. Noverunt illi, qui honorificentissimum hunc ingressum oculis suis aspexerunt, faustisque gratulationibus prosecuti sunt. Sequenti Ascensionis Domini die, qui erat vigesimus secundus Maii, cum res ulteriorem moram non pateretur, Hunnius de voluntate et mandato Ampliffimi Sonatus, a Reverendi Ministerii Seniore, sollenniter in aede Mariana inauguratus, eiusdemque templi Pastor renuntiatus
est. Hanc inaugurationem ipse Hunnius triduo post elaboratâ et contractioribus tunc noctibus lucbratâ contione confirmabat, eaque animos audi orum usque adeo sibi devinciebat, ut quamdiu rebus ipse humanis interesset, infestis a nemine oculis conspiceretur. Pergebat autem in instituto suo, sicuti consueverat Hunnius, suasque ingenii dote,s et subacti iudicii acumen, cum contionibus publicis, tum gravi prudentique colloquio, quoties ipsi cum Proceribus nostrae civitatis communicandioccasio dabatur, probabat, eorumque animos reconditâ sapientiâ et stupendâ iudicii dexteritate eo flectebat, ut dignissimum eum, cui summa Ministerii committeretur iudicarent. Quapropter cum annô saeculi huius septingentesimi vigesimô quartô, ipso Cathari. nae die, precibus publicis praemissis, res eum in locum deducta esset, ut de potestate Ecclesiastica ad certam personam transferenda, quam viri in omni scientiarum genere exercitatissimi ambiverant, consilia inirentur: Deus optimus maxmius, qui nostrae tutelam semper gessit Ecclesiae, Patriae Patrum, nec non Reverendorum Pastorum animos linguas. queita gubernavit, ut vota sua et suffragia in Hunnium, ceu acerrimum Eclesiae propugnatorem, et Haereticorum Oppressorem, conferrent. Et tantum abfuit, ut alieniorem quis ab Hunnio animum haberet, ut potius felicitatem proferendi haec nova, deque novo hoc munere gratulandi Hunnto sibi dari ex animo optaret. Quae spes nec diu etiam praestolantium animos tenuit suspensos. Quotquot enim sententiam rogabantur, Hunnium eligebant: factumque est, ut cum primum electionem capere initium multi arbitrarentur, felicissimum ea exitum sortita esset. Senatus vero, ut quid arduo hoc in negotio actum esset, toti civitati, quae iam pridem supremam Ecclesiarum inspectionem Hunnio destinaverat, innotesceret; decumbente id temporis Reverendi Ministerii Seniore, Reverendo et Clarissimo Dn. M. Adamo Helmsi, in mandatis dedit, ut Dominica proxime sequenti, octavo sc. et vigesimo Novembris die, in aede Divae Mariaeubiad actum hunc spectandum et sollennia celebranda, incredibilis hominum multitudo confluxerat, Ecclesiae Scholaeque inspectionem ei commendaret. Etsi autem in renuntiatione hac non otioso aut ex trivio arrepto, sed probe meditato orationis genere Reverendus Dn. Senior utebatur, eique arduam hanc provinciam tum nostrae, tum vicinarum Ecclesiarum nomine, religiosissime imponebat: numquam tamen
tam graviter tamque sancte quicquam monere potuit, quin fides et industria Hunnii id omne superârit. Quantô enim zelô, quâ fide, quâ industriâ, quantô cum Auditorum fructu et emolumento ipse omnes et singulas muneris sui partes expleverit, Iongum nimis foreet, si recenseere hîc instituerem, verstraque in auscultando aequanimitate citra necessitatem abuterer. Rudi igitur penicilli. inque exigua tabella, praecipua vobis capita ostendam: Ad Superintendentiam vocatus, omnia, quae ratio officii postulabat, ispe obibat, alienâ operâ non utebatur; numquam alium suum in locum substituebat. Et cum industriae subsidia atque instrumenta virtutis nullâ in re utilius consumi arbitraretur, quam si sacris populum contionibus, de Dei essentia. voluntate, et mediis ad aeternam beatitudinem ducentibus erudiret: binas ipse singulis septimanis contiones, tantâ cum voluptate, tantâque Auditorum utilitate habebat, ut nemo, sive literis probe imbutus, sive earum plane rudis atque expers accederet, quin doctior inque fundamentis religionis magis confirmatus discederet. Et hanc indefessam operam, inque contionando industriam satis probavit, dum perbrevi, quod apud nos sospes exegit temporis spatio, totum de Gener atione librum, nec non bonam secundi libri Mosis partem, Threnos; item leremiae, et usitata Evangelia cum Epistolis, perspicuis et antea inauditis contionibus illustravit. Catechesin Lutheri, quam non immerito Religionis Christiane et Orthodoxae fidei fundamenta appellare possumus, quotannis bis, Vere scihcet et Autumno ineuntibus, more apud nos usitatô, octo contionibus intra quatuordecim dierum spatium dilucide explanavit. Et cum praeter docendi munus suae quoque fidei commissum, sciret, Ecclesiarum quotquot ditioni Lubecensium subiectae sunt, accuratissimam haberet rationem; in hac parte officii obeunda tam strenumm, tam que sollertem se praebebat, ut opprimi officii onere, quam id quod cum fide impositum esset, propter imbecillitatem corporis deserere mallet. Tribus igituer annis ordine exactis, cum Reverendo Dn. Seniore, in agros Lubecensium se recipiebat, et quâ fide, quâ dexteritate, Pastores in erudiendis Auditoribus usi essent, et quos illi ex contionibus fecissent progressus, magnâ diligentiâ explorabat: serioque singulos, ut in docendo et auscultando suam Deo et Magi. stratui probarentindustriam, monebat. Et certe in perlustrandis Lubecensium Ecclesiis tantum studii, operae
atque industriae collocavit, ut nullus dubitem, quin grato olim animô Hunnii fidem et diligentiam depraedicaturus sit, ceu legitima Patrum suffragia, honorem successionis decreverint. Et ut Scholas, ex quibus tamquam fecundissimo quodam viridario, decerpi possunt surculi, quos maturior aetas, vel in Politiae, vel Ecclesiae hortos transponat, mangae sibi curae esse testaretur: In auditoria docentium se conferebat, operas eorum inspiciebat; et sicuti vel languere eas, vel perperam geri animadvertebat, ut aliâ rem viâ aggrederetur, comiter monebat. Ipse enim primis annis hoc in Auditorio, lectionibus sacris destinato, utilissimum de studio Theologiae recte inchoando, feliciterque praetexendo, consilium proponebat. O Virum laboris patientissimum! ô osorem otii et voluptatis acerrimum! quamquam autem labore,s quos modo enume. ravimus, virum tenebant exercitum, eumque vix respirare sinebant: ipse tamen hos praeter alios sibi imponebat, et ad scribendi studium, a quo paulisper cessârat, maiori cum alacritate revertebatur. Nam puto anxie solliciterque a me efflagitari, ut, quae passim in Bibliopolis prostant, Hunnii Scripta, ordine recenseam: Si enim pro ea, quae vere divina in illis deprehenditur sapientia, commendare instituerem singula, metuendum omnino esset, ut cum dicendi initium facile repererim, exitum invenire non possim. Quapropter ut Clarissimorum potius Theologrum de illis iudicium, quam meam qualemcumque vobis sententiam aperiam: Nihil viri super ceteros in omni doctrinarum genere florentissimi succinctius, nihil solidius, et cum caelesti veritate magis consentaneum reperiri, ad unum omnes affirmant, quam quod Hunnii Scripta loquuntur. Hunnius ut iuventutem rudi primum articulorum fidei cognitione imbutam, in inchoato religionis studio confirmaret, brevi compendio omnia quae de rebus Divinis scitu necessaria sunt complexus est. Hunnius Catechesin Lutheri, in cuius veritatem per susceptores suos infantes quasi iurare: quam venientibus annis memoriae infigere, et aeetate iam provecti, aliis iterum proponere solent, solidis ex Scriptura sacra fundamentis corroboravit. Et ut artem orandi suos doceret, cum in explicatione Threnorum Ieremiae versaretur, adeo succinctas et ad institutum nostrum nostraque haec conclamata
tempora accommodatas precationum formulas concipiebat, ut nullum in toto mundo malum sit, quod frequenti ipsarum meditatione non mitigari possit. Hunnius omnibus in universum a religione nostra discedentibus tam perspicue, tamevidenter et dilucide errores suos ob oculos posuit, ut nisi animum obfirmassent suum, bonamque veritatis Christianae copiam eiurare destinassent, iam pridem salutaribus ipsius Scriptis ad sanitatem mentis revocati, ultimam haeresi suae salutem dixissent. Hunnius solido et erudiot Scripto Calviaianis, quam longe eorum religio a nostra distet, et quomodo non uni, sed diverso innitatur fundamento: nullaque ratione cum nostra congruere queat ostendit. Hunnius beatissimo Patri (hi honore hoc Principem factionis dignari fas est) nomen et titulum antichristi convenire, neque ovum ovo, aut lac lacti magis esse simile, firmissimis ex Scriptura argumentis probavit. Hunnius porro lutherum, ad exterminandam Pontificiorum Religionem, divinitus vocatum: Et Ecclesiam Romanam non esse Christiani, neque ullum salutaris doctrinae, fidei, cultus et religionis in ea reperiri vestigium, dobus scriptis confirmavit. Nil dico de ovinâ pelle Romanae Ecclesiae detractâ: et evictâ eiusdem ab antiqua Apostolica Apostasia. Lubens praetereo tractatum, de innocentia Lutheranorum, contra ICtos Dillingenfes adornatum: mitto quoque Harmonias Evangeliorum Dominicalium, cum Historiis Veteris Testamenti: Elabi patior accuratissimum eiusdem, ad absurdam et praeposteram magis, quam necessariam quaestionem: Quibus argumentis Lutherani subnixi, se legitimum et genuinum sacrae Scripturae intellectum retinere, nec tr ansversum a sano sensu digitum discedere, certi esse possint responsum: quae scripta omnes
Queîs sincera animi mens est, gravitasque verendi,
Et solidae pietatis opes studioque sagaci
Cognita divini res sacrosancta libelli,
tanti fecerunt, ut non solum ipsi diurnâ nocturnâque manu sedulo versarint, aliosque adeadem evolvenda hortati sint: Verum etiam editionem eorum iterandam tertiumque praelo subiciendam curarint. Quis non admiretur tacitusque veneretur Hunnium, quoties perfectam omnibusque numeris absolutam eius, de Prophetarum non ita pridem ab inferis eresuscitatorum religione, doctrinâ et fide Commentationem cum cura et attentione evolvit? Equidem hoc genus hominum, ex perditis
nefariisque conflatum, sicuti ad errores suos propagandos aliisque, instillandos est callidum, et ad corrependum in mendaciorum latebras assuefactum; non paucos ex civitate nostra in opinionem suam perduxerat, multisque iam persuserat, non magni referre, utrum quis sacris contionibus intersit: modo domi suae piis cogitationibus vacet, et caelestia mente animoque contempletur. Hunnius vero, ut haeresin hanc caput paulatim efferre, perque civitatem grassari animadvertit, sui offici suarumque partium esse ratus est, succrescenti malo obviam ire, suamque in hydra hac opprimenda industriam experiri, Scriptô itaque magnâ industriâ elaboratô, et a Reverendis duarum vicinarum Civitatum Ministeriis approbatô, cornicum istarum oculos confixit, tantumque effecit, ut malum hoc vicinae regioni infestum, non solum cessarit, verum etiam, tamquam in paude lernâ submersum suffocatumque perierit. Quis non magni Hunnii industriam summis laudibus efferret? Quis non singularem eius prudentiam in salute Ecclesiae propaganda pluribus verbis commendaret? Quis non eximia eiusdem Scripta literis monumentisque decoraret? Parietes medius fidius ipsaque templorum subsellia, Hunnio nostro gratias agere gestiunt, quod sua providerit industriâ, ne quid nostra tot anno sarta tecta conservata religio detrimenti coeperit, neve homines erroribus contaminati, vel in Ecclesiam se inferre: vel fixam et stabilem in civitate nostra sedem quaerere conati sint. Sed venio nunc ad privatam Hunnii vitam, Hîc ego, si quod Poetae solent, idem quoque mihi facere liceret, Nestoreum aliquod aut Ulysseum eloqueentiae fulmen optarem, ut singulas, quae in omni vita eluxerunt virtutes, oratione luminibus verborum et sententiarum frequentata exornate possem. Quam enim, quae in supremum Ecclesiae Inspectorem cadere potest, virtutem mihi nominabitis, quâ altus excelsusque Hunnii animus non erat exaggeratus? Ut a Pietate, quae ut splendidissimum solis iubar inter ceteras virtutes splendet, dicendi capiam initium: huic adeo deditus erat, ut non hominis, sed angeli vitam hisin terris vivere videretur. Neque enim Hunnius ex istorum gurgu. stio prorepserat; aut cum illis fycere studebat, qui dictorum ex suggestu, non factorum in vita, Auditores suos esse aemulos exoptant; sed pietate, vitae sanctimoniâ, non aequalibus modo aut minoribus natu; sed ipsi Senioribus exmplum erat, ut nullam numquam ullius turpitudinis,
ne tenuissimam quidem suspicionem dabat. Conversationem, ad quam nemo non, quem natura hominem et non brutum finxit, proclivis est, nec anxie sectabatur, neque fastidiose fugiebat. Quoties in publicum ipsi prodeundum erat, orationem, mores, gestusque ita conformabat suos, ut omni ex parte gravitas comitati iuncta eluceret, neque se aut officio suo indignum quid committeret. Nullum privato in colloquio ex ore eius verbum profluebat, quod non vel ad pietatem praesentes expergefaceret, vel in eiusdem studio confirmaret. Candorem vero et sinceritatem, quanto amârit opere, vix est, ut cogitationibus meis assequi, nedum linguâ exprimere possim. Communi proh dolor! delirantium errore invaluit, ut magnae sibi laudi ducant homines, si ore aliud loquantur, aliud tacito sub pectore volvant. Amicitiam et familiaritatem simulent apertam, fronte autem occultent sententiam. Hos, aliosque id genus perversos hominum mores Hunnius adeo detestabatur, ut quos vitio hoc laborare aut ei affines esse noverat, sua numquam amicitiâ dignaretur, et ceu perditos profligatosque in Morboniam et ad corvos amandaret. Quibus porro laudibus, quibus encomiis, incredibilem Hunnii moderationem animi prosequemur? Equidem ut virtus commendatione est dignissima; ita etiam rarissima: paucique sunt, imo vix numero totidem. quot sunt Thebarum portae, vel divitis ostia Nili,qui animo imperare suo sciant. Hunnius vero eum ita regebat, ut ipse animum suum vinceret, nec ab ipso vinceretur: inque omni conflictu, voties depugnandum ipsi erat, victrices manus reduceret. Quas ille iniurias non magnô patientique superavit animô? Quas contumelias, quae convicia, quas criminationestanti unquam fecit, ut vel iudici molestiam creârit, vel in conviciatorem linguam distrinxerit? Ille, ut verbis Apostolicis totius negotii summam complectar: Typus erat fideliumin verbo, in conversatione, in vita, in spiritu, in fide et castitate. Etcum discordiâ res magnas dilabi; concordia vero parvas augeri, nec Kespubl. tantum, verum etiam omnes societates eâdem stabiliri munirique probe intelligeret: Concordiae tam studiosus avidusque erat, ut omnia sua ei posthaberet, nihil unquam anteponeret. Concordiam ille cum Ampliss. huius Reip. Magistratu coledat, concordiae privatos inter parietes, cum coniuge et liberis studebat. Ad concordiam denique Dn. Collegas incitabat. Toto enim tempore, quo fasces ille
Ecclesiae Lubecensis tenuit, et religiones moderatus est, sedulo cavit, ne qua inter Dn Symmistas dissensio oriretur, aut si quae orta esset, animis insideret, odiumque gigneret, Quae res tantum ipsi apud Dn. Collegas conciliavit amorem, ut non solum debiteum ipsi honorem animo lubenti persolverint, eumque, ceu splendidissimum omnium totius Europae Ecclesiarum lumen, et Reverendi nostri Ministerii Antistitem, veneratione prosecuti sunt: Verum etiam omnia officia, studia, et quae ab amicissimis pectoribus proficisci possunt, beneficia, certatim in eum contulerint, eumque ut oculos suos, aut si quid oculis est charius dilexerint. Hîc vidisses Parentem cum liberis suis suaviter communicantem: Hîc audisses Principem Ecclesiae, de rebus seriis maximique momenti, amicissimos cum fratribus sociantem ssermones: Hîc denique spectasses Collegium amore, observantiâ, et sincerô candore plenissimum. Nullum. quod vere affirmare possumus, locum in Ecclesia reperiebant iurgia: exulabant alter cationes, ipsaque litigandi rixandique mater invidia, e terris videbatur esse sublata. O concordiam suavissimam! ô pectora amore et favore conglutinata! Quemadmodum vero Hunnius fingulari erga Dn. Collegas humantiate utebatur. ita etiam omnibus sive indigenis sive extraneis se facilem praebebat, neminem excludebat, nemini copiam sui conveniendi negebat: adventantibus aures accommodabat, eosque quantum poterat, consilio, opera, re denique iuvabat. Inprimis vero Exulum, quorum magna proximis temporibus ad nox confluxit copia, fortunam ex animo miserabatur; ita fere, ut in neminem, etiam immerentem et indignum, modo se exulem, sedibusque pulsum, attritis lacerisque diplomatibus testaretur, beneficentiam clauderet. Unde etiam tanta fores eius circumstare exulantium multitudo, tanta domum occupare frequentia, ut vel ad mercatum convenisse, vel ad missilia populo spargenda, se ex omnibus angulis homines proripuisse diceres. Equidem multi, quod non in postrema civium nostrorum laude ponendum est, in hac civitate reperiuntur misericordes: at quem tantâ benesicentiâ esse dicam, quem non Hunnius liberalitate et munificentiâ suâ multis post se par asangis reliquerit? Hunnius nonnun. quam suum defraudabat genium, ut exulibus unctiuscule vivere liceret. Quid? quod in exulibus commendandis honestisque functionibus ipsis conciliandis omnis
eius industria versabatur. Ecclesiae quondam Minister nomen suum apud Hunnium profitebatur, eiusque in obtinenda functione opem implorabat: mox ille literis suis Principum aulas pulsare, aditum homini praemunire, neque prius quiescere, quam voti sui comportem fecisset. A Musis se avulsum, et Scholastico munere abire coactum alius querebatur; Deus bone! quem non Hunnius movebat lapidem, quem ex Dn. Collegis non in consilium adhibebat, ut vivendi cum suis conditionem nancisceretur. Alius denique ab opibus derelictus, fortunaque deiectus, literarum Studiosus, ad eum accedebat, et se aliquam ambire Poedagogiam significabat: Vix ille animum suum Hunnio exposuerat, cum diversi ipsi occurrerent, quibus miserum commendaret. In summa: Nemo in miseria constitutus ad Hunnium adibat, quin laetus ab eodem discederet. Ut certe nullum mihi dubium sit, quin multi et intra et extra civitatis nostrae moenia commorantes Studiosi, suam Clariss. Hunnio fortunam, et honestam vivendi conditionem in acceptis referant. Possem hoc loco innumera singularis benevolentiae et liberalitatis Hunnianae recensere documenta, sed ea ipsa, quae modo commemoravi, sentio fuisse longiora: quamobrem ad postremum fabulae actum mea se convertet oratio. Qui Hunnium noverunt, eum satis firmâ corporis constitutione praeditum fuisse; et quod vix millesimo cuique contingerere solet, totis viginti annis, quos apud nos exegit, numquam cum bona valetudine in gratiam rediisse sciunt. At quantum ille virium, quantum sani firmique temperamenti possidebat, id omne negotiorum moles, et indefessum scribendi studium, cui totas saepe noctes tribuebat, sensim ita labefactabat et depascebatur; ut non multo post levis aegrotatio omnibus ipsum viribus everteret, neque ullis remediis ex morbo, qui ipsum corripuerat, recreari posset. Quâ re etiam factum est, ut cum ante unius lustri spatium, ex visitatione Ecclesiarum Bergerdorfensium reversus, a familiari et hereditario sanguinis attracto, nephitidis morbo, non familiariter exceptus, ita excruciaretur, ut sacris ad tempus omissis, in lectum suum sese abdere, et levamen ex decubitu, si quod inde sperandum est, quaerere cogeretur. At malum adeo ingravescebat, omnesque in corpore meatus obstruebat, ut per integrum novendium; et non multo post per quinque dies, vesicam exonerare non posset. Hunnius vero exquisitissimos hos cruciatus tantâ patientiâ tantâque animi
moderatione sustinebat, ut nullum, vel voce, vel gestu, doloris signum daret. Verum enim vero, ut abyssus abyssumquoties vita in undis finienda est, invocat: et castellum prole munitum Imperator belli, modo tormentis aeneis, modo machinis muralibus, modo ex ostris et mortariis aggreditur: Ita etiam, cum in fatis esset, ut Clariss noster Hunnius caput intra terrae viscera reconderet, importuna ex perniciosis letalibus morbis, quasi conflata manus, Virum adoriebatur. Inprimis vero suas in prosternendo hoc Heroe machinas, malum Apoplexiae adhibebat, cui non deficienti, sed strenue adhuc pugnanti succenturiatus aderat scorbutus, viribusque coniunctis tam hostiliter, tam crudeliter hominem oppugnabant, ut ne punctum temporis ab obsidione et proeliis prius cessarent, quam ad consuetos illum labores subeundos fecissent ineptum; et vigore memoriae exstincto, damnosam induxissent oblivionem. Cum his alii capitaliores porro hostesconspirabant, eoque angustiarum redigebant virum alioqui invictum, ut Scipionem familiae ad scriptus, a publico abstineret, seque domi suae, instra vestae penetralia, evolutione sacrarum precationeum oblectaret. Contra hos ut perniciosissimos, ita etiam potentiffimos mortissaftrapas, totum, et quod excurrit, annum Hunnius bellum gerebat: nec ullam machinationibus ipsorum resistendo occasionem negligebat: donec tandem exeunte Mense Februario, tres plus minus ante beatissimum ex hac vita discessum septimanas, corona quasi cinctus et prostratus, victas dare manus totusque lecto affixus iacere cogeretur. Prostratus quidem, at nondum plane devictus Hunnius (ratione enim utebatur integrâ et plane incorruptâ) cum iam praesentissimum sibi vitae que suae parari exitium cerneret. Praeclarissimos, quos non semel antea, maximo cum suo emolumento adhibuerat, convocare Medicos: illisque in quo constitutus erat, vitae discrimine exponere. At quid facerent vitae artifices, eximiique Medicorum filii? res eum in locum devenerat, ut nullum in officinis prostare videretur medicamentum, quo malo huic obviam ire, ne dum hostes arceri possent. Quamobrem ut de Medico animae, cuius praesentiam anxie etiam defiderabat, ipsi prospiceretur monebant. Vocatus itaque Reverendus et Clariss. Dn. M. Siricius, qui actu confessionis legitime consummato, lautiffimô cum epulô, in quo totius mundi sospitator, Christus, Dei filius, veram sui corporis ambrosiam manducandam
praebet: verumque illud sui sanguinis nectar omnibus propinat, excepit. Quantâ vero devotione, quâ animi reverentia caeleste hoc epulum sumpserit, ego sane non dixerim: Loquentur hoc et testabuntur omnes, qui actui interfuerunt, et commemorabilem Defuncti pietatem, maximâ vi lacrimarum profusâ aspexerunt, Deumque, ut si ullâ ratione fieri posset, opportunitate remediorum, affictam aegrotantis salutem in solido locaret, ex animo precati sunt. Non multo post, ad suavissimam coniugem, sororem item dulcissimam, Eleonoram, Amplissimi et Consultissimi Viri, Dn. Christophori ab Hagen, I. U. D, et quondam Consiliarii Megapolensis, relictam Viduam: nec non carissimas filias, Annam scilicet Margaretham et Mariam, conversus, suavissimis eas verbis, quantum deposita valetudo et prostrata virium imbecillitas permittebat, ad Christianam patientiam et continuum pietatis exercitium hortabatur. Et cum suam ipsis defuturam opem iam praesentisceret: ut metu exanimatas erigeret et solaretur, eisque in malo iam praesentianimum adderet: alii benigniori Parenti et propugnatori Deo eas commendabat. Cum triduo ante obitum Dn. Collegae ad ipsum visentes percontarentur, quomodo se haberet, et quô locô res essent? articulatâ voce sibi optime constans; Quo Deus esse iubet, respondebat. Reverendo Dn. Seniori aliquando sciscitanti, an Religionem, quam tot annis in Academiis et Ecclesia docuerat; pro qua, tamquam pro aris et focis digladiatus erat, morte etiam suâ confirmare, eamque olim coram tribunali, Omnipotentis Dei asserere vellet? ille radicibus Scripturae nixus, nihil cessans, clara et articulata voce, numquam se de suâ demigraturum sententiâ, affirmabat. Rogantiporro, quid reverendis Dn. Collegis, futuro, quem prope abesse sciebat, conventu nuntiaret? sanctissimum caput, scitui Concordia paceque nihil prius habebat et antiquius: ita etiam moriens eam Dn. Collegis quasi legare et commendare volebat: eosque monere, ut, quantum salva possent conscientia, concordiae studerent, simultate,s reixas, dissensiones, et quae alio modo Ecclesiam turbare, religioni affricare maculam, totidenique ordinibonorum invidiam conflare possint, cane peius et angue fugerent: inque religione Lutherana, ad extremum usque vitae spiritum, constantes perseverarent. Memorabile autem, nec sine singulari Dei Providentia factum, quod tertiô, qui beatissimum eius ex hac vita discessum, antecedebat die, optatissimum de Nepote sibi
nato acciperet nuntium: quem, etsi oculis se visurum suis desperabat, ut suum tamen, quod ex allato caperet nuntio gaudium, significaret, voce quidem submissâ, sed articulatâ, deo sit gratia, respondebat; eumque suspiriis ab imo pectore ductis, sicuitex gestibus, non obscurum erat colligere, protestioni Dei commendabat. Cum porro in confluxu et frequentia Dn. Collegarum, quis enim operam suam tam caro capiti non offerret? Selectissimis quisque ex sacro codice precibus, adversus mortis violentiam, eum praemunire institueret: Et Reverendus Dn. Senior dictum Regii Vatis ordiretur; Ego nequaquam moriar, sed vivam: eumque ut sermonem pertexeret, rogaret, non diu cunctatus: Et verbum Domini annuntiabo, addebat: suumque quem aegre amplius formare poterat, sermonem abrumpebat. Ceter vero Reverendi Dn. Collegae, animum moxfuturum liberum et solutum cernentes, precationibus sacris, toto isto tempore, quo in extremum ipsum spiritu animam agere vitaeque non obscura facere indicia videbant, indulgebant. Quibus etiam aures suas patientissimo animo accommodabat, donec tande~m, horâ nonâ vespertinâ, usu linguae privatus, et quasi profundo altoque somno per duas horas oppressus, circa concubiam noctem, placidissime in Christo Servatore suo obdormivit, cum supra septem et quinquaginta annos, novem etiam integros menses vivendo explevisset. Clarissima igitur et celeberrima Hunnianorum familia, intra unius anni spatium, quatuor funera spectavit: et noster pie Defunctus, cum filiâ natu maximâ, tristissimum longeque praematurum Clarissimi fratris, Dn. Aegidii Hunnii, SS. Theol. Doct. et Ecclesiarum Altenburgensium, un Ducatu Misinico Superintendentis, eiusque filiae natu maximae obitum secutus est. Quis iam in fletum non irrumpat? Quis animo tam praesenti, ut recordatione huius Viri, a planctu sibi temperet? Quistam opimâ rerum secundarum fiduciâ repletus, ut Hunnii praesentiam non desideret= Republica proh dolor! nostra ornamento, quo per remotissima regna caput efferebat, privata: Ecclesia praesidio et propugnatore, quo trium phabat, orbata: Schola denique nostra Inspectore, cui confidebat, destituta est. Sed quid lacrimis indulgere? quid indecenter et barbarorum more faciem unguibus secare; et nihil profuturo gemitu pectus diducere iuvat? Equidem si Hunnius lacrimis ad vitam revocari posset, ut non nostra solum civitas, verum etiam
tota Germania, largos lacrimarum imbres effunderet, et eiulatu planctuque personaret, monerem. Exarescant itaque lacrimarum rivuli, conquescat fletus: neque Hunnii, quâ cum omnibus Sanctis iam fruitur, felicitati inideatur. Arescant, inquam, lacrimae, Deusque Opt. Max. ardentibus votis invocetur, ut cum sol naturiali circuitu suo, fatalem nobis summam confecerit, beatum ex hac vita discessum nobis largiatur. Quod superest, Te, Clementissime Deus, devoto pectore veneror et obtestor, ut inclutam hanc civitatem, quam quingentos amplius annos paterne propugnâsti: proximis vero quinque et viginti superioribus annis, quibus implacabilis Martis furor totam fere Germaniam ad vastiratem vocavit, servasti incolumen, paterna tuâ gratiâ prosequi digneris. Tu, Magnificos et Nobil. Dn. Consules, patriae patres honoratissimos, omnesque qui patriae laboranti opem ferre, eamque ab exitio vindicare possunt, tibi habeas commendatissimos: omnexque eorum actiones et consilia ad sacrosancti Numinis tui gloriam, et laudatissimae ivius Rei publ. salutem et incrementum dirigas et gubernes. Sospita, quaeso, benignissime Pater, Magistratum nostrum, atque omne noxium morborum genus, et moenibus focisque nostris averte: et serae tandem posteritati notus sit iste dies, quo opus ipsa suum, quod coagmentavit natura, dissolvet, nostrûmque Patrum praesentiam nobis eripiet. Reverendum quoque Ministerium, Clarissimos Dominos Pastores et universos singulosque Ecclesiae Ministros, qui pro aeternâ hominum salute excubant, divinâ tuâ gratiâ complectere, fortuna eorum labore, ut salutari ipsorum doctrmâ, in fundamentis fidei et pietatis fideliter insttiuti, tibi gratiam, nobis vero dignam his in terris vitam agamus: et tandem istas in sedes, in quibus puri a scelerum contagione animi post obitum versantur, transferantur. Tu, Clementissime Deus, benignis patriisque Germaniam, dulcissimam nostram patriam, oculis intuere. Flecte animos Heroum, ut calamitate tox exulum, sedibus suis pulsorum, tot caedibus innocentium, quorum sanguine tellus vallesque omnes restagnant, sibi ob oculos positis, sine bellandi facto, de alma pace reducenda cogitationes suscipiant. Tandem etiam cum Fabula aetatis nobis peragenda est, largire nobis Gratiam tuam,
ne, tamquam in exercitati histriones, in extremo actu corruamus; sed ut mente integra sensibusque illaesis, Tibi, misericordi Deo, animam nostram commendemus: et laeti atque ovantes ex aerumnosos hoc ergastulo liberati, aeterna cum omnibus Sanctis beatitudine fruamur. Vobis vero, Auditores opimi, gratias, quantas animus meus capere potest, ago maximas, quod tanta celebritate et frequentia, supremum pietatis et gratitudinis munus, cevotum piis manibus, Principis et Primarii nostrae aetatis, in omni controversiarum Theologicarum genere cohonestare, et meam qualemcumque Orationem placidis benignisque auribus accipere non dedignati estis. Ego propensissimam hanc erga me benevolentiam, quia verbis eam assequi non possum, tacitus admirabor, operamque dabo, ut memoriam huius beneficii numquam ex animo discessisse meo, neque meum Vobis, totique Civitati, in erudienda pube Scholastica studium, fidem, atque industriam defuisse cognoscatis.
MEMORIAE D. NICOLAI HUNNII, THEOLOGI UNCOMPARABILIS, ECCLESIAE LUBECENSIS PER VIGINTI ANNOS SUPERINTEDEN. TISMERITISSIMI, ANNO CHRISTI M. D. LXXXV. NATI, ANNO M. DC. XLIII. DIE XII. APRILIS DENATI.
ANNO AETATIS XLIIX. HEREDES POSUERUNT.
UNde sibi Pietas Pietatem sumere,, Candor
Candorem, Sophien visa est sapientia posse;
Praesule quô sacrô per bis duo lustra LUBECA
Et Scriptis totum formante, superbiit, orbem,
Par magno Patri soboles, heic conditus urnâ,
Tali NICOLEOS erat HUNNIUS ore videndus.
Ministerii Lutherani Divini adeoque legitimi demonistratio: VVittebergae, 1614. in 8.
Capistrum Hunnio paratum, Lancellotto iniectum, hoc est, evidens probatio, demonstratione Ministerii Lutherani Divini adeoque legitimi. Henricum Lancellottum ita
convictum et captum, ut eius fundamenta toto suo Apologetico ne quidem tangere ausus fuerit: ibid. 1617. in 8.
Canones Logici, primam mentis operationem dirigentes, ad disputandum propositi: ibid 1612. in 8.
Controversia de Universalitate meriti Christi, ut, quantum Calvinistae Marchici circa eam simpliciores fallere conentur, Ecclesiae ob oculos statuatur: ibid. 1618. in 8.
Examen errorum Photinianorum. quos illi de religionis ac fidei fundamento, de Cognitione Dei, et de Nominibus Dei hactenus prodiderunt, ex verbo Dei institutum: ibid. 1618. in 8. et 1624. in 4.
Disputationes Anti-Photinianae, de primo hominis statu ante lapsum, de lapsu primi hominis, et de Peccato originali: ibid. 1620. in 4.
*dia/s1keyis2 Theologica, defundamentali dissensu doctrinae Evangelicae. Lutheranae, et Calvinianae seu Reformatae, cum praemissa consideratione u(pokri/s1ews2 Calvinianae Dordrechtanâ synodo proditae: ibid. 1626. 1663. in 8.
Necessaria depulsio duarum gravissimarum accusationum de Papa Anti-Christo: ibid. 1628. in 12.
Ecclesia Romana non est Christiana, quia Deum veneratur cultu a vero Christianismo alienô: ibid. 1630. in 12.
Apostasia romanae Ecclesiae, ab antiqua Apostolica vereque Christiana puritate sulutaris doctrinae fidei, cultus et religionis: ibid. et Lubecae 1631. in 12. Francofurti 1665. in 8.
Innocentia Lutheranorumin puncto iniuriarum, contra ICtorum Dillingensium pacis compositionem, et Tanneri Anti-Christum proscriptum: ibid. 1631. 1663. in 8.
Exercitationes Ethicae: Marpurg. 1632 in 8.
Pellis Ovina Romanae Ecclesiae detracta: Lubecae, 1637. 1656. in 8.
Hormonia Evangeliorum Dominicalium cum Historiis Veteris Testramenti: ibid. 1637. 1643. in 8.
Gründlicher Bericht, auß welchem der tuthertzige Leser von der Römischen und Evangelischen Kirchen urtheilen kan: Wittenb. 1630. in 12.
Christliche Betrachtung deß neuen Paracelsischen und Weigelianischen Theologi: Wittenb. 1622. in 8.
Epitome Credendorum, oder kurtzer Inhalt Christlicher Lehre, so viel einem Christen davon zu seiner Seelen
Seligkeit, zu wissen und zu glauben höchnöthig und nötzlich ist: ibid. 1625. 1665. in 8.
Erklärung des Catechismi D. Luheri, auß den Haupt-Sprüchen Göttliches Wortes: Lübeck, 1627. in 8.
Offenbahrer Beweiß, daß D Martinus Lutherus zu deß Pabstes Reformation rechtmässig von GOtt sey beruffen worden: Wittenb. 1628. in 8. et 12. Leipzig 1667. in 8.
Christliche Gebett, bey Erklärung der Klaglieder Jeremiä abgelesen: Lübeck, in 8.
Kurtzer und gründlicher Beweiß, daß die Kömiesche Kirche nicht sey die wahre Christliche Kirche: ibid. 1629. Hamburg, 1631. in 12. Franckfurt 1666. in 8.
Consultatio, oder wolgemeynte Berathschlagung, ob und wie man die in der Evangelischen Lutherischen Kirchen jetzt schwebende Religions-Strittigkeit entweder friedlich beylegen, oder durch Christliche bequeme Mittel fortstellen und endigen möge: Lübeck 1632. 1638. in 8.
Außführlicher Bericht, von der neuen Propheten Religion, Lehr und Glauben, gestellet durch das Predigampr der Christlichen Gemeine zu Lübeck, Hamburg und lüneburg: ibid. 1634. in 4.
Anweisung zum rechten Christenthumb: ibid. 1637. Wittenb. 1664. in 8.
Christliches Examen alles Ruhms und Scheinheiligkeit, damit die Römische Kirche pranget, die Einfältigen ztu betrügen: Lübeck, 1637. in 8.
XI. Jubelpredigt en ex Psal. 1000. et Ios. 27. Witt. 1618. in 4.
Gründliche Beantwortung der fürwitzigen ungereimbten Frage: Woher und auß welchen Kennzeichen die Lutherischen gewiß seyn können, daß sie die H. Schrifft recht verstehen und außlegen: ibid. 1640. in 8.
Praeter iam enumeratas habuit et sequentes Disputationes: De Ortu rationalis animae: De Deo Trino et Uno: De Conversione hominis ad Deum: Pro Gradu Doctorali: De Signis Ecclesiae: De Signis veri falsique Ecclesiae Doctoris: De Humanae animae statu post mortem: De Iustificatione: De Baptismo: De Pontifice Romano Ecclesiae seductare: De Universali omnium hominum ad regnum caelorum vocatione: De loco Apostolico 1. Corinth. 1. 7. Principia Theologiae fanaticae, quam Theophrastus Paracelus genuit, Weigelius interpolavit.