CUm ignei Spiritus Propheta Elias flammantibus quadrigis in caelum evolaturus esset, non tantum Beth-Ele, sed et Ierichunte Prophetarum Filii et sacris dediti gemebant et Elisaeum discipulum eius queribundâ voce inclamabant: Nostin' hodie Iehovam assumpturum Dominum tuum de capite tuo? Ita Eliae hactenus discipulo in memoriam revocabant gravissimam iacturam et damnum per discessum Prophetae futurum, utpote quod de capite ipsius Doctor et ductor incomparabilis, qui caput instar florentissimae coronae cinxerat et exornaverat, sit auferendus. Nihil aliud hodie praefari possumus, dum Viri plurimum Reverendi, Amplissimi et Excellentissimi DN. HEINRICI HOPFNERI, SS. Theol. Doct. et Prof. Publ. celeberrimi etc. publice intimandus est obitus, et iusta eius funebria sunt indicenda, quam ut maximâ cum consternatione omnibus SS. Theologiae cultoribus illud trutinandum proponamus: Nostisne lehovam Dominum vestrum de capitibus vestris assumpsisse? Imo cum non tantum Studiosis, sed et totum orbem Christianum, Academiamque nostram et alias, ut et gravissima collegia haec tangat calamitas, merito insperati luctûs magnitudine attoniti quaerimus: Nostisne Christiani universi, Deum assumpsisse de capitibus vestris veritatis et doctrinae caelestis vindicem et propugnatorem imperterritum, Religionisque Lutheranae splendorem unicum? Nostisne Vos Academici, de capitibus vestris ablatum esse decus augustissimum? Nostisne Vos Consistorii Electoralis Consiliarii, a vobis sublatum esse Assessorem gravissimum? Nostisne Capituli Misnensis Praesules, Deum vobis eripuisse membrum et thesaurarium utilissimum? Nostisne Facultatis Theologicae Assessores, surreptum Vobis esse Senatûs vestri Seniorem et Palladium firmissimu? Et tu collegium Principum maius ac Paulinum nostin te prius quidem collegâ, posterius autem Decemviro orbatum esse sollertissimo? Eheu iacturam nullis lacrumis, nulloque planctu aut fletu eluendam! O damnum, ô detrimentum nullis suspiriis satis exprimendum! Ita eodem tempore, eadem ruina, clade parili tota christianitas et communis res literaria in luctum gravissimum conicitur, et amittit Ecclesia et Academia communi suffragiô Theologum eruditione summum, ingeniô acutissimum, et iudiciô prope divinum,
unô verbô alterum Chemnitium, cui in hodiernâ omnium Academiarum clade, paucissimis exceptis, vix reperias similem, qui Hôpsneri famam et gloriam sustinere queat Sed et porro est, quod in hoc obitu singulariter expendendum. Cumulantur hôc tempore prodigia, nubes sulpureas deiciunt pluvias, aquae in suburbio praeter naturam cruentum induunt habitum, dirorumque eventuum experientia toties hactenus confirmata evadunt indices. Et ecce his tanti Viri emigratio per se satis ominosa copulatur. Aves certe marinae ex alto in terram provolantes certum surgentis tempesatis praebent indicium: Ita Viri magni ex tempestuoso mundi pelago in caelum avolantes graves adversitatum procellas minitatnur: Vix Petrus et Paulus Apostoli profuderant extremae vitae spiritum, cum Ierosolymam oppugnatatm captam, caesis ad internecionem Iudaeis, Romani a fundo subverterent. Augustinum Doctorum suum vix tristi funere sepelierant Hipponenses Afri, et statim ab illius exitu urbem Vandali deleverunt, Africam Gensericus ferô flammisque peragravit, Religionem Arriana impietas diris ab orthodoxis sumptis suppliciis extinxit, ut Possidonius in vita eius recenset. Quam primum Ambrosius, Chrysostomus, Hieronymus a mortalibus discesserunt corporibus, Eutyches, Nestorius, Pelagius foedissimis erroribus orthodoxiam contaminarunt. Non opus est veterum Ecclefiae Doctorum exemplis, ipsa experientia loquitur, quam turbulenta tempestas vicinam iactaverit urbem et Academiam, ex quo tempore Magnus illius Theologus inter vivos esse desiit. Quod ergô fatum nos sit mansurum, ignoramus quidem, postquam autem Deus Academiae Atlantem ad meliores avocavit, exhibitis in simul irae non exiguis indiciis, nil laeti aut prosperi nobis promittere licet. Considerate hoc mortales et paenitentiam agite, expendite hoc pii et suspirate indies: O gladie IEHOV AE usque quo non es requieturus? Ingredere in vaginam tuam, quiesce et subsiste. Mitiga, O DEUS misericordissime, bene meritas poenas, averrunca omne scaevum, et conserva reliquias populi tui, sana scissuras, sana vulnera, quae inflixisti nobis, et ostende iterum faciem tuam, faciem misericordiae et salutis.
Nunc ad Hopfnerum nostrum non nisi cum maximis laudibus nominandum, revertamur, quem quo acerbius lugemus ademptum, eo studiosius nomen eius et virtutem ad
seram posteritatem transmittere laboremus. Strictim itaque de Vitae ipsius laudatissimae telâ tum inchoatâ, tum continuatâ, tandemque egregie pertextâ, adhuc quaedam delibanda sunt. Nimirum vitae primam usuram Hopfnerus noster in hâc urbe, fecundissimâ felicium ingeniorum matre, hausit D. XXIX. Novembris Anno Messiano M. DC. XXCII. ab introducto Calendario Gregoriano decantato. Pater ipsi suit cognominis Vir Reverendus et non minus doctrina quam pietate celebris, Dn. Heinricus Hopfnerus, Parochus in suburbio ad D. Georgii vigilantissimus. Splenduit autem stirps Hopfneriana Arnstadii in Thuringia, eo ante annos ducentos ex Wetteravia Cattorum traducta, quae postea in Electoratu hoc Saxonico et Comitatu Swartzburgico latissime diffudit. Ex eaque prae aliis Nicolaus Hopfnerus, Vir literatissimus, Abbas ad Annum M. DC. XXXIX. Coenobii Homborgensis principali axiomate coruscans eminuit, qui postea sub ortum lucis Evangelicae fermento Papistico renuntiavit, et D. Mauritio et Augusto Electoribus felicissimae recordationis in multis arduis negotiis egregiam operam navavit, et genti suae insignem splendorem conciliavit. Matrem autem sortitus est Anastasiam, Domini Friderici Einwagen Ecclesiastae Gerani Variscorum, verae fidei Confessoris egregii, et in persecutione Crypto-Calviniana, in qua in exilium pellebatur, constantissimi, siliam. Factum enim est, praedicto Confessore CHRISTI in exilio hîc Lipsiae degente, et postea repentino contagio cum coniuge et plerisque liberis ad meliores evocato, ut Parens tou= makari/tou, proxeneta et parariô celeberrimô Theologô, Dn. D. Selneccero, relictam eius supra nominatam filiam in uxorem duceret et ex ea nostrum pie denatum Doctorem susciperet, Vix autem bimulus o( makari/ths2 patrem amittebat, sed a Deo Orphanorum susceptore, altero parente Dn. M. Andreâ Schreibero, Pastore Isenburgico, cui Mater nupserat, beabatur; et ab ipso plane adfectu paternô educabatur. Hic non ignarus eius, quod Salomo ait: Rectâ imbutus viâ puer, etiam cum senuerit, non recedet ab ea, nihil habuit prius aut antiquius, quam ut privignum honestô locô natum honestis tum moribus tum artibus imbui curaret. Quapropter annum agentem sextum Delicium ablegavit, et institutioni Dn. M. Iohannis Stoiae, Ludi ibidem moderatoris commendavit, ubi tyrocinia studiorum egit ad annum duodecimum cum dimidio. Hinc nomine et locô Honspergiae familiae in illustrem ad Albim ludum
missus est, in quo M Danielem Menium Rectorem et M. Mithaelem Rekelmannum, Con Rectorem, Praeceptores nactus, tam felices in studiorum cursu progressus fecit, ut annô aetatis XIX. ab his Praeceptoribus dignus habitus fuerit, quem stipendio quodam extribus illis, quae antehac ipsi diripere solebant, mactatum in Academiam Patriam remitterent. Hic statim in numerum Alumnorum Electoralium cooptatus est, et sub studiorum Directoribus dexterrimis Dn. M. Iohanne Neldelio, Organi et Ethicorum Professore Publ. et M. Christophoro Hunnichio, Alumnorum tum temporis Inspectore, ut et M. Ioh. Fridericho, Utriusque LL. et Historiarum Doctore Publico, Viro literarum bono nato, et iam dudum in mortalitatis albo donato, per quadriennium integrum solidiori Philosophiae et publice et privatim operatus, inque eâ minima, medioxuma, maxima ita prosecutus est, ut lauream utra~que, ceu publicum doctrinae ornamentum reportaret. Praemissis et substratis ita Minervae studiis, Theologiae quoque meditatus est fastigium, ita quidem, ut dulci quadam s1uzugi/a| Musas cum Gratiis Spiritus Sancti quasi copularet. Ex una namque parte Collegia aperiebat ab anno 1604. ad 1617. usque Philosophica tum lectoria, in quibus totam enkuklo paidei/an privatim docuit, et aliquoties enarravit, tum Disputatoria, quorum undecim absolvit, una cum Oratorio. Ex alterâ vero parte Eusebiae, ad quam vel tacitô instinctu, vel divinô quôdam afflatu propendebat, talem addicebat operam, ut non in aditis tantum versari, sed in adyta eius penetrare sibi pulchrum duceret. Quapropter publicas praelectiones Theologorum Excellentissimorum Dn. D. Zachariae Schilteri, Burchardi harbardi, Cornelii Becceri et Vincentii Schmuckii assidue invisit, adiunctis Disputationum Theologicarum exercitiis, partim a Stipendiatis frequentatis, partim in Collegiis privatis a Clarissimo Licentiato Mulmanno, adornatis. Atque ut et aliarum Academiarum docendi methodum, mores et instituta cognosceret, exacta periodo stipendii. Electoralis, ad ienensium et Wittebergensium Academiam excurrit. Huc autem rediens, Academicisque porro laboribus totus insudans, effecit, ut inclita Facultas Philosophica annô M. DC. CIX. ipsum Membrum summ et Assessorem constitueret. Comitata est hoc honorum Academicorum initium Professio Logicae Aristoteleae, Anno M. DC. CXII. Quanta autem fide et iuventutis commodo per integrum quinquennium ei praefuerit, testantur duo in hanc artem Commentarii iam olim typis evulgati. Porro subsecuta est anno M. DC. CXIII.
die VII. Iunii prima in Theologia Laurea, quam, una cum tredecim Competitoribus, impetratis a Serenissimô Electore nostrô sumptibus, ad Promotionem adeptus est. Posterô vero annô Stipendiatorum Ephoriam Philosophicam obtinuit. Hinc mundo valedicente Suadâ illâ sacra, alteroque veluti Chrysostomo, D. Georgio Weinrichio, Ecclesiae Lipsiensium et vicinarum Superattendente, quo sub annum M. DC. CXVII. contigit, demandata ipsi fuit Professio IV. Theologica, una cum Ephoria Stipendiatorum eiusdem Facultatis. Quam Spartam, ut eo maiori cum auctoritate exornaret, eôdem annô sesquimense post auspicia Professionis praedictae, Licentiae, ut vocant, Gradu in Theologia, et iterum binis men sibus elapsis, in ipso Iubilaeo Lutherano, die VI. Novembris, Doctorali dignitate ornatus est. Quantô vero studiô et industria laboreque Provinciae commendatae praefuerit, testantur aurei commentarii in Micheam, in Habacucum, et Psalmorum librum, ut et Tractatus de Caena selidissimus, brevi s1un\ tw| *qew=| lucem visurus, quibus animavit cathedram publicam. Eandem praeterea et Scriptis et Exercitiis Theologicis aliis insigniter decoravit. Nam Scripta quod attinet, versatur in manibus omnium Saxonia Evangelica, contra quam ne hiscere quidem ausi sunt hactenus Romanenses. Habuit praeterea eruditissimas Disputationes de Apostasia Romanae Ecclesiae, de Ave Maria, de quaestione: Ubi fueri Ecclesia ante Lutherum? De Satisfactionibus Papanis, Indulgentiis Pontificiis, Ieiuniis, et inprimis de Iustificatione fidei contra Christophorum Meyerum, quarum XII. lucem adspexere, de Satissactione Christi contra Photinianos, de Nominibus Dei, de Omnipotentia Dei, de Infinitate Dei, aliasque complures, quae cum omnibus sint notissimae, pluribus commemorare supersedemus. Collegia Theologica, quae aperuit et habuit varia, praeterire non possumus. In his enim Disquisitionibus piis libros Symbolicos nostrarum Ecclesiarum declaravit; Chemnitii Locos et Concilium Tridentinum tribus vicibus disputando ad finem perduxit: Eiusdem librum de Persona Christi, et Repetitionem Chemnitianam, nec non Meisneri *sristologi/an discussit. Accedunt Loci Theologici, et inprimis Locus de Scriptura sacra et Deo, quos ipse erudite concinnavit et proposuit. Quatuor Evangelistas privatim exposuit, omnes Apostolicas Epistolas, et ex his nonnullas alterâ, quasdam etiam tertiâ vice disputando percurrit. D. Bergii scriptum de Caena Domini examinavit et refutavit. Bellarmini controversias de gratia primi hominis, de amissione gratiae, et statu peccati
ventilavit, itemque dicta Scripturae de verbo Dei et Persona Christi summa cum industria enucleavit. Maxime quoque eminuit Doctoris nostri dexteritas et iudicium in gravissimis Consultationibus de Religionis quibusdam capitibus, aliisque bonum publicum attinentibus negotiis institutis. Quâ de causâ non tantum Aulae serenissimae meruit gratiam, sed et apud summos Viros sibi conciliavit favorem et aestimationem immortalem. Admirati sunt ipsum Philosophi et Theologi in variis Academiis, Wittebergensi, Rostochiensi, Ienensi, et inprimis Giessensi et Marpurgensi. Imo summa eius industria et rara cognitionis Theologicae soliditas ipsum ita commendavit Altorffinae et Marpurgensi Academiis, ut utraque Professorem nostrum expeteret Doctorem, illa quidem per Clarissimum Theologum Noricum Schroterum anno 1616. haec autem per famigeratissimum D. Iustum Feurbornium annô 1627. Paucis etiam tangendae sunt dignitates eminentes, quae pie Denato in Academia et splendidissimis Collegiis obtigerunt. Inter Collegas Maioris Principum Collegii locum obtinuit anno M. DC. CIX. die XXIIX. Septembris. Rectorales fasces Academiae non sine sui gloriâ tenuit anno M. DC. CXXI. Decanatum, qui per Theologos in orbem ire solet, octies gessit, semel autem Praecellentissimi Theologi D. Polycarpi Lyseri vices, cum Decanatum eius mors inopina interrumperet, sustinuit. Senior omnium votis audiit in Natione Misnica et Collegio Principum Maiori anno M. DC. CXXVIII. In Collegio autem Theologico annô M. DC. CXXVIII. In Consistorium Ecclesiasticum cooptatus est anno XXXVIII. Canonicus Cizensis constitutus est anno XXIII. Misnensis autem electus est ab Universitate anno XXVIII. die VIII. Februarii, et paulo post in Capitulum receptus, posteroque annô dignitate quae custodiae vel thesaurarii nomine venit, annuente Serenissimô Electore, condecoratus est. Academiae tandem Decemvirum, annô et die eôdem, ipsum proclamatum percepimus. Tacemus nunc alias eius expeditiones in Collegii Paulini Praesidatis, Anniversariarum scholarum illustrium visitatione et similes. Ita sibi Theologus optimus evenire comperit, quod de se olim Augustinus protulit. Elegeram abiectus esse in domo Dei Non enim in convivio Domini mei superiorem locum elegeram, sedpotius inferiorem et abiecta: sed placuit illi dicere: Amice ascende superius. Atque talis et tantus qua publica Hopfnerus noster fuit, de Pietate et privatâ vitâ nunc paucis. Vitam certe decurrit talem, ut in eâ,
tamquam Timanthis quadam picturâ, ornamenta egregia deprehendamus. Splendet ibi in DE UM Pietas et in verae fidei, cuius fuit retinentissimus; confessione, usque ad ultimum vitae Spiritum perseverantia, ut et in tentationibus, calamitatibus tam publicis quam privatis, cuiusmodi erat morbi varii, acutissimi calculi dolores, carissimarum Coniugum obitus, maxima cum patientia constantia. Fulget ibi erga proximum charitas, siquidem illi salus proximi vere cordi erat. Lucet ibi in officio fides et assiduitas, quae tanta fuit, ut illâ vim sibi atque mortem prope acceleraverit. Domesticum eius statum si requiris, in coniugio vixit gemino. Prius contraxit annô M. DC. CXX. d. XVI. Octobris, cum Virgine pietatis studiô et Virtutibus Virgineo decori convenientissimis, commendatissima, Veronicâ, Viri Integerrimi et priscae fidei Dn, Hieronymi Iordanis, Civis et Mercatoris in hac urbe, sobole unica, Celeberrimi Dn. D. Leonhardi Badebornii, trium Electo. rum Saxoniae Consiliarii, et in hac urbe Consulis nepte, cum qua triennium cum dimidio vixit suavissime, et DEI benedictione genuit tres liberos melioris sexus, sed qui, ut solstitiales herbae paulisper fuere, et tertius matris obitum vix paucis horis antervertit. Hac ipsa orbatus annô M. DC. CXXIV. die XXVII. Februarii, postquam in Viduitatis decennalis lecto perdurasset, matrimonium alterum iniit, anno M. DC. CXXXIV. die XXVIII. Ianuarii, cum lectissima femina, Maria, Dn. Gideonis Hanmanni, Senatoris Prudentissimi et Mercatoris primarii, relicta Vidua, quae comem suam observantiam, ingenium placidissimum et coniugalem promptitudinem per octennium ita probavit nostro Seniori, ut annô praeteritô, die X. Decembris, humanis exempta rebus acerbissimo luctu totum funestaret. Atque haec vitae, quam vixit Hopfnerus, summa est, usque dum ad fatalem metam eam duxit, ventriculi imbecillitas et senilis marasmus, qui annum integrum, et quod excurrit, variis symptomatibus Doctorem nostrum oppugnavit, sensimque incrementa maiora, accedente inprimis suavissimae suae sociae et Asnathae, hoc est, curatricis morte, sumpsit, donec tandem in nervum erumperet, et paucas ante septimanas debile corpus lecto plane affigeret. Actutum DEI se arbitrio Vir pientissimus submiserat, et ita sensa animi et cogitationes omnes composuerat, quasi qui morte quottidie iret obviam. Ubi itaque virium defectum indies maiorem persentiscebat, quartô ante obitum die, sacrae Synaxeos viaticô instruendum se curabat,
mundanis valedicebat, caelum anhelabat, beatam analysin ardentissime flagitabat, spem et fiduciam omnem in Salvatorem suum, de cuius merito commentationes adhuc plusculas instituebat, Collocabat, et instar militis in acie constitutus mortem contemnebat, illud Ambrosii, quod in Vita ipsius Paulinus recenset, suum faciens: Mori non timeo, quia bonum Dominum habeo. Sic tandem inter preces devotas proximo die Veneris, qui erat X. Iunii, post quadrantem primum horae X. vespertinae auditum, Redemptori ac Creatori traditus, et tam placide exstinctus est, ut qui supremis eius adfuere, non sine admiratione hoc intuiti, petierint ab eo exemplum moriendi, postquam annos LIX. cum dimidio in terris exegisset. Anima iam soluta corporis compage, immiscuit se consuetudini caelestium, ubi vitam vere vitam inter caelestes vivit, et ineffabili gloriâ et inenarrabili gaudiorum voluptate aeternum potitur. O gaudium supra gaudium, extra quod non ect gaudium! Reliquiae vero et exuviae illius postea, hora III. pomeridianâ, in Templo Academico Paulino, funerabuntur. Vestrum est, Academici Cives, quem in vita dilexistis, exsequiali officio quoque prolixe prosequi, et Viri meritissimi funus nobiscum decenter comitari. PP. die XIII. Iunii, Anno recuperatae gratiae M. DC. CXXXXII.
Concio Ei funebris habita est Lipsiae, in templo Paulino, a Ioh. Hopfnero, SS. Theol. Doct. Prof. P. ad D. Nicol. Pastore et Superintendente, ex Cant. Salom. III, 4. ut et Oratio Panegyrica, ab Anania Webero, SS. Theol. Doct. et Prof. P. ipsô die Heinrici, annô Messiae M. DC. CXLII. cuius haec est inscriptio: Hopfnerus Angelicus Doctor h. e. *maka/ris1mos Virc Incomparabilis, Dn. heinrici Hopfneri SS. Theol. Doct. etc. quam, ob prolixitatem, denuo exscribendam hîc omisimus. Aram insuper Gratitudinis memoriae celeberrimi huius Theologi Dresdae consecravit M. Ioh. Fridericus Konig.
Talis erat vultu. Divinam pingere mentem
Hopfneri Hopfnero nemo queat melius.
Scripta vide: expressam cernes in imagine totam
Et, poterunt, dices, haec monumenta mori?
Iudicio, Eloquio, Pietate atque arte politâ;
Vivaque Doctoris nunc quoque signa sui.
Cetera si desint, poterit vel sola referre
Ingenii speculum nobile, SAXONIA.
Meritissimo de se Praeceptori debebat FRID. RAPPOLT, SS. Theol, Doct. et Prof. Publ.
Pinge mihi Eusebien, Sophiam, Crisin atque medullam
Theulogiae? HOPFNERUS pictus id omne refert.
Frons spirat zelum, gravitatem vita, celebrem
Fama Virum, aethereum cultum opus ingenium.
F. Dn. Praeceptori M. IEREMIAS WEBER, Lips. Diac.
Parentatio Memoriae Michaelis Wirthii, I. U. D. et Profess. in Acad. Lipsiensi: Lipsiae 1612. in 4.
Oratio sive Meditatio de Advocatione Spiritus Sancti, ex Ioh. XIV. 16. ibid. 1617. in 4.
Commentarii in Veterem, quam vocant, Logicam, seu in libros Categoriarum: ibid. 1620. in 8.
Tractatus in priorum et posteriorum Analyticorum libros Aristotelis: ibid. 1620. in 8.
Saxonia Evangelica, Saxoniae Pseudo. Catholicae Petri Cutsemii opposita: ibid. 1625. et 1672, in 4.
Oratio Parentalis supremo honori Viri Praeclarissimi, D. Polycarpi Lyseri dicta: ibid. 1633. in 4.
De Iustificatione hominis peccatoris coram Deo, disputationes duodecim: ibid. 1639. et 1653. in 4.
Commentarius in Psalmum IIX. ibid. 1646. in 4.
Isagoge ad salutarem usum Caenae Dominicae, duobus tractatibus, Theoreticô et Practicô, comprehensa: ibid. 1646. in 4.
Commentarius in Psalmum XC. ibid. 1654. in 8. Item in Psalmum CX. ibid. in 8.
Disputationes Theologicas, antehac seorsim publicatas, in unum collegit fasciculum D. Fridericus Rappolt, quarum est: I. Explicatio dicti Hebr. XIII, 8. Iesus Christus heri et hodie idem et in saecula. II. De Satisfactione Christi, contra Photinianos. III. De Apostasia Romano Papisticae Ecclesiae IV. De Sacramentorum N. T. necessitate, numero, fine, convenientia cum Sacramentis V. T. et ab iisdem differentia. V. De Communione sub utraque specie. VI. De Purgatorio. VII. De Matrimonio et cognatis materiis. VIII. De Conciliis contra Rob. Bellarminum. IX. De Satisfactionibus Pontificiis. X. De Indulgentiis Pontificiis. XI. De Ieiuniis Christianorum. XII. Parallela Explicatio dictorum Habac. II, 4. et Luc. XVIII, 14. XIII. *maxaris1mo\s2 Davidicus, ex Psalmo XXXII, tamquam ex propria sede, caelestis de Iustificatione doctrinae. XIV. Analysis Historico Theologica quaestionis: Ubi Ecclesia Evangelica fuerit ante Lutherum? XV. Salutationis Angelicae Metamorphosis, in precationem B. Mariae religioso cultui dedicatam, et precibus omnibus antehabitam refutata. Lipsiae 1672. in 4.
Disputationes etiam alias habuit, utpote: De Nominibus Dei: De Omnipotentia Dei: De Infinitate Dei: De Ordinatione Ministrorum Ecclesiae.