CUm Scipio, qui a devicta gente nomen Africani tulerat, in sua concessisset fata Marcellus Numid. accepto nuntio, exclamasse fertur: Concurrite Cives! concurrite! moenia namque civitatis cecidere: Eundem ad modum quis civium Academicorum non exclamet hodie? cum hostilem illam morborum in ordinem nostrum literarium incursionem, funestamque mortis toties repetitam impressionem, Musarum in castris adeo saevire et Academiam hanc concutere, tantumque non pessundare videamus. Quot enim haud longo intervallo in cathedra et suggestu docentibus ducta sunt funera? quot inter Academicos parietes strages factae? Pauci anni sunt, quando duae Iuris Lucernae (fulcra scholae huius) a complexu nostro avulsae et in sepulcrali specu sepositae sunt, quibus longior per aetatem vita voto nostro contingere debuisset. Quâ iacturâ vix quoque modo sartâ, ecce iterum trigam fidelissimorum Verbi divini Praeconum rebus humanis morte exemptam, et mortuali urnae creditam lugere incepimus; Quorum, qui ex sanguine corpora terris intulerunt, humeri vix calere destiterant, et ecce iterum exsequias ire Parca iubebat, cui ex numeronostro, Theologo non e multis, qui itidem terrestris huius Academiae pertaesus in caelestem penetrarat. Haec scholae huic inflicta vulnera cum nunc cicatrice quasi obducta consanuisse viderentur, eheu quam cito illa recrudescunt, praepropero et acerbo funere Viri non ignoti (quod vitio olim Romae dabatur, et Athenis lege prohibitum erat) sed Theologorum, quos Germania hâc aetate videt (praeficisne id nunc dixerim) facile principis, Venerandi nostri Senis, DN. BARTHOL. BATTI, SS. Theol. Doct. et Professoris celeberrimi, Pastoris ad D. Iacobi meritissimi, Collegae nostri Venerandi. Scilicet hoc unicum in afflicto Academiae nostrae statu restabat, ut aliis in alia loca migrantibus Musarumque hoc domicilium, parsidio suo nudantibus, iietiam, quorum nobiscum vitae curriculum hîc conficere voluntas ferebat, agonizanti huic Academiae subtrahantur. Quis ergo non exclamet: Concurrite Cives, Academici moenia namque Lycaei nostri cecidere. Nam sicuti moeniis ac propugnaculis urbium destructis devastationi omnia dantur extremaeque confusioni: ita etiam Academiae fulcris ac tibicinibus, eiusque quasi moeniis subtractis, ipsum peristylium forte concidit, fidisque ac senibus Professoribus sublatis, Academia vix est, ut non langueat, inclinet, omnibusque modis fatiscat,
quam tamen salvam et omnibus modis incolumem volumus. Illum autem, quem ex oculis nostris nunc subductum cernimus Academiae nostrae Theseum, is, quantus fuerit, novimus, qui fidem, industriam, dexteritatem eius multis modis probavimus, norunt etiam omnes, nisi illi ignorent, qui Theologiam ignorant, quod ne a)fws1iw/s1ews2 ka/rin dixisse videar, vitam tanti viri strictim delibabo. Vitae auspicatissimum initium duxit Hamburgi, et quidem eôdem tempore, quô conventus Dresdae habitus, Formulaque illa, consensus admodum elegans, scripta est; et quô Franckentaliae Theologi cum Anabaptistis collocuti sunt, annô scilicet supra millesimum, quingentesimum septuagesimô primo, ita ut ipso ortu ad militiam hanc sacram destinatus videatur. Indolem animi non nisi optimam traxit a Parentibus famae et opinionis bonae laudeque dignis. Patre spectatae integritatis Viro. Dn. Ioh. Batto. Matre, femina honoratissima, Maria Krakeria Alosto-Flandris. Quia autem in eo, initiis statim, ut solet in generosis naturis, gliscebat elucens quidam ingenii et animi vigor, ideo finebat, ut artium scientiarum linguarumque fundamenta in schola patria, sub sedula cura et sollerti manuductione Viri Clarissimi, Dn. M. Gverneri Rolevincii, scholae eiusdem Rectoris, facile iaceret, suavissimosque ingenuarum disciplinarum favos, studiosae apiculae instar, non diffi. culter colligeret. Quod cum feliciter prae stitisset annô aetatis 18. anno Christi 1589. ad Academiam Rostoch. ne sc. in aditu templi Musarum pedem figeret, ablegatur, ut quae solida sundamenta in scholis percepisset, et ibidem felicius continuaret, et sicuti studia inceperat, ita naviter proveheret, perficeret laudabiliter. Ubi cum in annum quintum commoratus esset, studiorumque suorum Philosophicorum, quibus linguarum Orientalium cognitionem accuratam adiecerat, fiduciam habebat, ab incluto ibidem collegio Philosophico, honores, conferente Viro Clarissimo, Experientissimo, Dn. Magno Pegelio, Med. et Philos. Doctore, Facultatis Philosophicae tum tempore Decanô, augustâ Magistrali laureâ, annô aetatis suae 23. non sine magna exspectatione, efslorescente laude, summoque omnium applausu ornatus est. Quo honore illustris non multo post Wittebergam, ad cultum ingenii uberiorem capessendum, adiit, et frugem ingenii famamque nominis, iam tum clarescentem, ibi per triennium integrum sparsit sacris potissimum addictus studiis,
caelestique sapientiae penitus addiscendae unice deditus, indeque peragratâ maximam partem superiore Germaniâ, ne cum Aglaio Phophidio et Venere Phidiaca testudini inhaerere videretur, Rostochium, occultô fatorum nutu, rediit. Vacabat eô tempore, anno scil. Christi 1596. in hac Academia Professio Logica, et cum de persona idonea substituenda consilia agitarentur, perfulgens vero Batti eruditio passim explorata erat, ideo ab Illustrissimo et Celsissimo Principe ac Domino, Domino Bogislao XIII. Rostochio ad vacantem professionem vocatus, inque Senatorium Facultatis Philosophicae ordinem adscitus, illustrem profitendi provinciam hic obtinuit. Tum vero Battus, primo statim adventu, ingenii sui vires ac dotes longe lateque explicavit, tunc eruditionem suam, maioribus quasi theatris proposuit, legendo privatim, publice enim ac privatim assidue disputando functioneque suâ ut profecto gloriosa ita laboriosa tanta cura et dexteritate non nisi alacriter semper perfunctus est, ut nullus Collegarum, nullus Studiosorum, qui hocignoret. Anno 1597. ad coniugium, quo cum Deus huic Academiae nostrae veluti adtractum et adstrictum servavit, animum applicuit, vitaeque sociam delegit, et auspiciis felicissimis exambivit Virginem lectissimam, Emerentiam, Viri Amplissimi, Prudentissimi Dn. Ioachimi Schwartz, Senatoris quondam Gryphiswaldensis filiam, cum qua annos viginti et sex inoptato nec sterili vixit coniugio, utpote e qua, ceu vite fecunda, quatuor palmites, nunc desideratissimum Parentem lugentes silios suos Dn. Iohannem, civem Stralsundensem integerrimum, et Dn. Abrahamum, Virum Clarissimum, Academiae p. t. Rectorem Magnificum, Collegam nostrum honorandum, et totidem filias, Elisabetham, Viro Praestantissimo et Doctissimo, Dn. Michaeli Canuto, Academiae Secretario fidelissimo, elocatam, et Emerentiam, nuptum collocatum Viro Reverendo et Doctissimo, Dn. Timotheo Martzan, Pastori in Kenz et Diviz dignissimo. Hâc dulcissimâ coniuge annô 1623. beate inter pias preces exstinctâ, ad secunda vota transiit cum Virgine omnium Virtutum decore conspicua, Iudith, Viri Integerrimi, Dn. Ioh. Parow, civis et mercatoris Stralsundensis primarii filiam, cum qua annos 14. mortua enim est annô 1638. in coniugio vixit eo quidem iucundo et pacato, infecundo tamen. Annô 1599. defuncto Reverendo et Clarissimo Viro, Dn. Matth. Flegelio,
in Pastoratu Iacobaeo et Professione Theologica suffectus est; suscepto statim in sequenti anno summo in Theologia gradu, Promotore Rev. et Clariss. Viro, Dn Friderico Rungio, SS. Theol. Prof. et Ecclesiae Occid. Pomer. Superintendenti Generali Quâ tamen sola laude non contentus, Ecclesiae sibi commissae salutem et Academiae incrementum et incolumitatem summâ diligentiâ unice quaesivit. Quomodo enim muneris sui magis quam valetudinis rationem habuerit, quô animi robore a furibus et lupis gregem suum defenderit, quâ perspicuitate, iudicii rectitudine, gravitate in docendo, legendo et disputando usus sit, praedicare meum non est, et norunt me etiam non monente, quiipsum norunt. Illud dico fuisse illum talem Theologum, cuius memoria ob multa et magna in Remp. merita omnibus, qui doctrinam salutis nostrae nunc olim perpurgatam et huc usque adsertam gaudent, singularis et sempiterna esse debet. Quodin Academia hac praestiterit, nobis silentibus, monumenta praeclara loquuntur, nec ulla abolebit oblivio, scilicet Disputationes in Augustanam Confessionem XXVI. Disp. XX. Collegii Theologici, de Scriptura sacra VIII. de Praedestinatione III. etc. Testantur Commentarii in Epistolas ad Galatas, Epheseos, Philippenses. Testantur libri de Iustificatione contra Bellarminum: De Perseverantia Sanctorum contra Benevellum, Anglum, et alii laboris ipsius Academici, in quibus totus consenuit, quibusque perpetuam nominis sui memoriam et admirationem posteris reliquit. Tempus vitae reliquum assiduis sacris Meditationibus piisque et vero Theologo competentibus actionibus consumpsit, Theologus semper et doctrina et vitâ, ita ut certum sit, nihil ita de virtute praeclarum absme dici posse, quod Desuncti nostri, si non superarit, saltem adaequarit virtus. Sed eheu! quem diutius victurum speserat, quemque literarii rei ulterius uberem exsoluturum fructum fiducia erat, hunc morbus subito demetit, deicit, usibusque humanis longius superesse non sinit. Anno enim 1637. 2. Augusti Hemiplexia dextrae eius latus divina tetigit manus, hinc paralysi ab illa corporis parte laborare coepit, a 4. vero Octobris anni huius omnium vitiosarum affectionum maturitas erumpere coepit. Varii enim morbi, febris, calculus, tussis, agmine quasi factô, augustissimum hoc tam piae animae sacellum obsidere et oppugnare aggrediebantur, et tandem 3. Novembris, hora 12. meridianâ catharrus suffocativus cor plane obruit, organô
itaque animae corrupto, ad vitae terminum placide delatus, somno quasi obdormiscens, dolorum expers, Synaxi sacra octiduo ante usus, animam Creatori suo commendavit suspiriis. Professor 44. annorum, Theologus annorum 39. et inter homines homo 68. annorum. Cuius promeritas laudes cum altius perstringent atque explicabunt voce disertâ et publicâ, sollenni panegyri, die quidem 9. Novembr. Vir Clarissimus, Consultissimus, Dn. Hermannus Querinus, I. U D. die vero 15. Novemb. Vir Reverendus admodum et Praecellentissimus, Dn. Nicolaus Vismarus, qui tanti nostri Theologi effigiem, extremis saltem hîc formatam lineamentis, cum flore et colore pingendam susceperunt, hisce quemvis non inimicum literatis aures non invitas largiturum confidimus. Piissimae autem animae inter caelites iam agenti domicilium, cum in requietorium hodie secundâ hora deducetur, Vos, Cives Academicos, ut Musagetem vestrum, quem olim ad cathedram, eam nunc ad sepulturam ultimô officiô, stipatâ caterva, comitemini, et ad cuius pulpitum docentis confluere solebatis, illius ad tumulum nunc ia centis frequenter concurratis, invitamus. Publ. 8. Novemb. Anno 1639.
Pugnas pro nostra Tu relligione serena,
BATTE, Vir eximiis condecorate bonis.
Urge propositum, nullâ non utilis horâ,
Quid? non cessantem te videt ulla dies.
Hos ego conatus laudo, laudabo deinceps,
Laudabo donec spiritus ossa regit.
Pugna tu nostrâ pro relligione serenâ,
Pro te pugnabit sic manus alta Dei.
IOH. GUNDERMANNUS Aulae Ludwigspurgae a Conc.
Tres Disputationes de aeterna salvandorum Praedestinatione: Gryphis wald. 1605. in 4.
Oratio de Christo Servatore, contra huius temporis Neo-Photinianos, inprimis Faustum Socinum publice pronuntiata in Academia Gryphiswaldensi: ibid 1606. in 4.
De Iustificatione hominis peccatoris coram Deo, libri tres, haereticorum huius temporis, inprimis vero Pontificiorum et Bellarmini libris de Iustificatione oppositi: ibid. et Hamburgi 1611. in 8.
Systema Theologiae XXII. Disputationibus inclusum: ibid. in 4.
Disputationes Theolog. VIII. de sacra Scriptura: ibid. 1606. in 4.
*tapologi/a, hoc est, Vindiciae veritatis de Probabilitate Apostasias Sanctorum, contra Synodum Dordrechtanam, ac in specie Sebastianum Benevellum Theol. D. et Pros. Oxoniensem: ibid. 1620. in 8.
Commentarius, sive XXVI. Dispp. in Augustanam Confessionem: ibid. in 4.
De Possibilitate Apostasias Sanctorum, sive amissionis intercisionis gratiae in renatis et electis: Rostoch. 1624. in 8.
Commentar. in Epist. ad Galatas, Ephes. et Philippenses: ibid. in 4.
Disputavit insuper de variis materiis, non solum vidimus: De Anti-Christo et de causis peccatorum.