AT quibus lacrimis, quibus, inquam, lacrimis, et Academiae nostrae, et universae Ecclesiae perquam miserabile fatum deplorabimus? Quâ voce tandem dolorem nostrum edisseremus? Haeret lingua, et spiritus ipse vix sequitur: Dicendum tamen est, FRIDERICUM BALDUINUN (ô afflictiosissimas vices nostras) excessisse rebus humanis, eoque erepto, praecipuum decus Academiam, Ecclesiam fulcrum, nos omnes deprecatorem ad Deum unicum verissimumque amisisse Antistitem. De B. Ambr osio sacratissimus Imperator Theodosius dixisse traditur: Se neminem nosse, qui vere sciret Episcopum gerere, praeter unum illum Mediolanensem. Aut fallit nos amor Viri, aut eôdem elogiô cohonestari Balduinus meretur: Usque adeo et eruditionis eximiae copiâ, et sanctimoniâ vitae, et eloquentiae opibus praestabat aliis et excellebat: ut inter saeculi nostri non modo Antistites et tractatores divinarum literarum emineret maxime, sed veterum etiam, et vere Apostolicorum virorum gloriam prope videretur aequare. Adeo in eo et artem Hieronymi et Augustini iudicium et pietatem Paulini et Zelum Ambrosii atque constantiam licebat mirari. Quid augurandum quidem nobis ex Viri tanti obitu sit, pronuntiare difficile est. Ceterum si fundamentis subrutis magna aedificio clades imminet; Si destituta magistro navis periclitari pessime solet: in magno profecto discrimine templum Domini et navis Christi versantur, quum, tot turbinibus undique frementibus circum, tot incumbentibus tempestatibus atrocissimis, aut evertuntur fortissimi quique tibicines ac destinae, aut peritissimi nobis eripiuntur navarchi. Quod solum itaque miseris superest, confugiamus ad bonitatem divinam, eamque seriâ vitae emendatione propitiam nobis reddere, et pacem eius impetrare studeamus.
Natus Venerabilis noster Praesul est Dresda anno Christi M. DC. XXV. d, XVII. Novemb. sub ipsam mediam noctem. Patrem habuit Paulum Balduinum, Pellionem, civem honestissimi nominis; Matrem Magdalenam Sperlingiam, et ipsam optimam feminam. Puer in scholam Patriam traditus sub Thoma Pitschio et M. Michaele Rackelmanno, Viris perquam literatis, et instituendae iuventuti natis propemodum, pro docilitate ingenii, quod egreigum nactus, brevi ita profecit, ut commilitones suos facile praeteriret. Inde in septemviralem, qui Misenae et Albim est, ludum Anno M DC XC. Mense Aprili missus, tres cum quadrante annos in literis consumpsit. In Academiam nostram venit
anno M DC XCIII. quo tempore ipsam aeterna illa Theologiae lumina: Polycarpus Lyserus, Aegidius Hunnius, Salomon Gesnerus, illustrabant. Quamvis autem initio ob tenuitatem; quâ constrictae erant parentum res, arcte ipsi vivendum esset, tamen virtute ac eruditione sua mox impetravit, ut fatis melioribus donaretur. Nam ne praeclarum ingenium esus iaceret diutius, et situ quôdam obsolesceret, Celsissimus Princeps, Fridericus Guilielmus, Saxoniae Dux et Proelector, porrexit manum et numeratô non unô stipendiô, eius sublevavit fortunam, ut egregie coepta studia non promovere modo; sed et commodius, quâm ante, tractare posset. Hoc fretus praesidiô mirum, quanta alacritate animi, qua contentione per omne literarum genus fuerit grassatus. Larinas enim Graecasque ad elegantias usque tenuit, Hebraearum etiam peritus: praeterque Philosophiam Mathesin quoque excoluit. Accedebat Antiquitatis et Historiarum notitia: et ad Poesin, ut a natura videbatur factus, ita ex lectione optimi cuiusque Poetarum eo profecit, ut, imitationis sumpta fiducia, simillima fingeret. Nam quo uberiore ingenio erat praeditus, hoc minus angustaac tralaticia eruditione erat contentus. Ad vetustissimorum Ecclesiae Doctorum scilicet exemplum; qui, priusquam SS. literarum studia aggrederentur, in Grammaticorum, Sophistarum ac Philosophorum scholis se exercebant probe ac praeparabant. Hinc itaque factum, ut post praeclara publica privataque specimina anno M DC XCVII. a Clariffimo ilo et immersae lectionis Viro, Friderico Tilemanno U. I. D. et Historiarum Profess. publ. id temporis Collegii Philosophici Decano, inter 43 Competitores ipse primô loco positus, Philosophic a et secundo post anno, Poêticâ laureâ, ac Magnifico, Amplissimo et Excellentissimo Viro, Nicolao Reusnero, ICto. et in Academia Ienensi Professore longe Clarissimo, nec non S. C. Aulae Comite, publice bonis quibusvis ac doctis adplaudentibus, sollenniter ornaretur, Anno M DC CI. quum inter Aaiunctos, quos vocant Collegii Philosophici adscriptus esset, cum Aegidio Hunnio, et Davide Rungio, SS. Theol. Doct. et Professoribus Publ. Ratisbonam, ubi colloquium cum Pontificiis instituendum erat, profectus est, quibus in excipiendis et consignandis dictis actisque colloquii egregiam operam navavit. Inde reversus, duobus Baronibus Ungaricis praepositus est, ut studia ipsorum et vitam regeret ac gubernaret. Quâ Provincia, dum strenue fungitur, Frbergam vocatur, ut ibi Diaconi partes
susciperet: quas quum per sesquiannum administrasset, et interim cum honestissima Virgine, Dorothea, Reverendi Viri, M. Balthasaris Meisneri, Ecclesiastae Dresdensis, Filia fecisset nuptias, Olsnicensis in Voitlandia Ecclesiae Antistes et Superintendens ordinatus est. Sed posteaquam anno M DCC IV. David Rungius, decessisset, Olsnicensi Ecclesiae, quam XIV. Mensibus rexerat, valedicere, et Professionem Theologicam vacantem, a Serenissimo Electore, in hac nostra Academia suscipere iussus est. Quam vicem ut cum maiore auctoritate sustineret, supremum in Theologia gradum, qui Doctoris est, anno MDCCV. sollenniter assumpsit. Anno M DCC VII. communibus Academici et Oppidani Senatus suffragiis, in magnanimi illius Theologi, Georgii Mylii, locum surrogatus, et Antistes huius Ecclesiae designatus, sequenti vero anno, qui erat M DCC VIII. Ecclesiastici Consistorii Assessor constitutus est, et brevi post Ecclesiarum huius territorii visitationem, Serenissimi Electoris iussu, cum magna fidei ac diligentiae laude, peregit. Anno M DCCX. cum augustissimae memoriae Serenissimo Electore Christiano II. Pragam ivit, ut Contionatoris Aulici munere interim (nam paulo ante nobilissimus ille Polycarpus Lyserus, decesserat) fungeretur. Ubiquam egregie Domino Christo nostro Iucratus, quantem existimationem nominis consecutusfuerit, dici non potest. In eo dum esset itinere, sollicitatusfuit per Serenisfimi Electoris Consiliarios, de prorsus suscipiendâ eâ Provinciâ, quam vicario et ad certum tempus administrandam susceperat. Sed malebat ille n am oenis umbris A cademiae, quam in invidioso aulae splendore degere vitam: praestantius ducens, mereri dignitatem, quam recipere, magno documento modestia, quae in eo fuit. Anno M DCC XXII. acerbissimo luctu turbatus confususque est: quum ipsi sua longe carissima uxor, cum qua XX. ipsos annos summa concordia vixerat, ex qua XII. lectissimos liberos (de quibus VI filii superant) susceperat, adimeretur. Hac clade quum valde percussae res eius domesticae, nec respirare posse viderentur, nisi aliam sibi iungeret, quae, quod ipsi non erat integrum, familiam regerat et tueretur, anno M DCC XXIV. ad secunda vota transiit duxitque coniugem, Sophiam, Virginem ornatissimam, virispectatissimi Eucharii Barvvasseri, Praetoris Torgensis, filiam. Quo ipso, ut et praecedenti anno, Theologorum Conventibus, Dresdae et Lipsiae, super quibusdam Religionis negotiis institutis, nec non sollenni Synodo, cum magno fructu Ecclesiae ac disciplinae
interfuit. Quippe qui hoc unice semper studebat, ut servaretur in Ecclesia pax et concrdia, et quaecumque intervenire possent scandala praeciderentur. Quamvis autem infirmitatibus antea, quas sedentaria atque perpetuo in studiis acta vita laboresque assidui atque vigiliae accerserant, saepius tentatus fuerit, hâc tamen potissimum hieme cum primis male habere coepit. Quam aegritudinem auxit maeror, quem ex coniunctissimi sibi affinis atque Collegae, Balthasaris Meisneri obitu contraxerat. Interim tamen solita munia strenue obiit, nec quicquam in offcii sui partibus desiderari passus est. Hoc agens, ut commissum sibi ovile melius, quam ipse, haberet: ne, dum de se sollicitus nimium, Ecclesia aliquid detrimenti caperat. Quoties rauca atque obscura voce aegre verba protrudentem audivimus? Quories defecto spiritu vix anhelantm? lngemiscebamus omnes, et quamvis taciti, clamabamus, ut parceret sibi, ut sui, imo nostri haberet rationem, quorum salus ab Episcopi maxime penderet salute. Sed ille tenebat decretum animi, sic, quasi in ipsa Ecclesia Episcopo moriendum esset. Ad istum modum quum vires prosternerentur penitus, et praeter vehementissimam tussim tumores, quos contraxerat dudum, magis magisque incrementa caperent, d. XI. Martii lecto affixus est. Ac quamvis nihil relinqueretur eorum, quae ad recuperandam sanitatem viderentur facere, nosque affidue pro salute de nobis bene meritissimi viri vota faceremus, tamen et Medicinarum omnis vis elisa atque frustrata est, et nos indigni iudicati, qui tanto viro diutius frueremur. Sic igitur factum, ut proximis [Note: Anno aetatis 52. Minist. 26. Profess. 23. Epis. 20.] Kalendis Maii, qui Academiae natalis est, ipsa horâ IX. matutinâ, quam pau o ante SS. Domini Caena refecerat, animam in manus DEI traderet, deque vitae Statione virtutum magis, quam annorum senio aestimandus decederet ac emigraret. Cui viro quum satis dignum praeconium persolvere nullum, ac ne disertissimum os possit, nobis certe religio sit tumultuaria hac et festinata scriptione laudes ipsius atterere. Quemadmodum itaque Maiestas Numinis plus tacita mentis veneratione, quam multo sermone colitur: sic nos religiosius venerati virtutes viri maximi videbimur, quo magis de iis siluerimus. Quamquam de iis silebunt minime tot scripta praeclara atque egregia, quae edidit; totque praeterea homines, qui admirati superstitem candide sunt, et anxie nunc defunctum desiderant. Vos Cives Academici agite, et funus, quod ex Parochia, ad h. l. postea ducendum est, eâ, quâ par
est, frequentia comitamini. Haec enim perfecta pietas est, bene meritis praeceptoribus, quacumque ratione possis, referre gratiam, et quos coluerisvivos ingenue, mortuos sancte venerari. P P. ad d. IV. Maii Anno recuperatae gratiae M DCC XXVII.
DEO. OPT. MAX. ET. AETERNAE. MEMORIAE. FRI. DERICI. BALDUINI. SS. THEOL. D. ET. PROF. PUBL. UT. ET. ECCLESIAE. HUIUS. ANTISTITIS. VIRI. VERE. APOSTOLICI. ET. NON. NISI. CUM. MAXIMIS. LAUDIBUS. NOMINANDI. USQUE. AD. EO. IPSUM. ABSOLUTA. ERUDITIO. SUMMA. PIETAS. INUSITATA. VITAE. INNOCENTIA. MORUMQUE. SUPRA. SECULI. CAPTUM. PROBITAS. ADMIRABILEM. OMNIBUS. FECERANT. ET. MAXIMORUM. THEOLOGORUM. GLORIAE. AEQUARANT. SOPHIA. BARWASSERA. FILIIQUE. SUPERSTITES. AMISSIONE. DESIDERATISSIMI. CONIUGIS. PATRIS. IDULGENTISSIMI. BENE. MERITISSIMI. QUOTIDIANA. EIULATIONE. DAMNATI. S. P. NATUS. EST. DRESDAE. ANNO. M DC LXXV. D. XVII. NOVEMBR. OBIIT. WITTEBERGAE. AN. M DCCXXVII. D. I. MAII. QUUM. XXIII. ANNOS. THEOLOGIAM. IN HAC. ACADEMIA. DOCUISSET. PUBLICE. XX. ANNOS. REXISSET. ECCLESIAM.
O Mors quantum Virum extinxisti!
Sed bene habet,
Virtus Balduini immortalis est.
Parentatio Anniversaria pro D. Martino Luthero: Witteb. 1599. in 4.
Flosculi et emblemata praecipuarum absurditatum, quas Iesuitae in nupero colloquio Ratisbonensi evomuerunt, carmine descripta: ibid. et Mûlhusii 1600. in 4.
Hyperaspistes Lutheri, adversus maledicam Orationem Nicolai Serarii: Lipsiae. 1603. in 4.
Examen Apologetici, quem Caspar Scioppius, Apostata, opposuit tractatui de indulgentiis D. Aegidii Hunnii, pro bibris Rob. Bellarmini: Witteb. 1605. in 8.
Tractatio Theologica et Scholastica, de Disputatione cum Diabolo, Apologetici loco, ingratiam Nicolai Serarii: Lipsiae 1605. in 8.
Oratio de Scrutinio rationis humanae in mysteriis Divinis: Witteb. 1605. in 4.
XXII. Disputationes pro Articulis Smalcaldicis: ibid. 1606. et 1616. in 4.
XIII. Disputationes pro aureolo Visitationis Misnicae libello: ibid. 1607. 1620. et 1630. in 4.
Diatribe Theologica, de Antichristo, in qua papicularum fabulae de Antopico Antichristo refutantur, in gratiam cuiusdem Casp. Scioppii, apostata, et amasii Romanae Tedis tenerrimi: ibid. 1607. et 1615. in 8.
Comment. in Epistolam ad Hebraeos ibid. 1608. ad Romanos 1611. et 1620 in utramque ad Corinth. 1620. ad Eph. 1620 ad Galat. 1622. ad Philipp. 1623. ad Coloss. 1624. ad Thess. 1627. ad Timoth. 1630. et iunctim in omnes Epistolas Pauli Apostoli, cum indice generali D. Iohannis Olearii: Francof. 1644. 1655. et 1664. in 4. et fol.
Commentarius in Psalmos Davidis paenitentiales cum textu trilingui, Hebraeo, Graeco et Latino: Witteb. 1609. et 1621. in 8.
Epistola Apologetica, in qua respondetur epistolae Martini Becani nuper editae, de communicatione sub utraque: ibid. 1610. in 8.
Commentarius iu Prophetas posteriores trium-viros, Haggaeum. Zachariam et Malachiam: ibid. 1610. in 8.
Oratio inauguralis de quadruplici facie Ecclesiae Novi Testamenti, a temporibus Christi et Apostolorum, ad hoc usque saeculum: Lips. 1611. in 8.
u)pomnh/mata homiliarum in Evangelia Dominicalia et Festivalia: Witteb. 1612. et 1622. Rostoch. 1616. in 4.
u)pomnh/mata homiliarum in Epistolas Dominicales et Festivales: ibidem 1614. 1618. et 1631. in 8.
Passio Christi typica: ibidem 1614. in 8.
Oratio panegyrica de Synodo Evangelicorum generali, quam in componendis controversiis Sacramentariis frustra urget D. Pareus in suo Irenico: ibid. 1614. in 4.
Examen compendii Theologici D. Christ. Pelargi: ibid. 1617. in 4.
Antitheses Apologeticae D. Christoph. Pelargo oppositae: ibid. 1617. in 4.
Oratio de Tenebris Papatus longe densissimis circa doctrinam de Sanctis et eorum cultu: ibid. 1617. in 4.
Collegium SS. Trinitatis, seu Dispp. Theologicarum Dodecas, de arduo mysterio SS. Trinitatis, potissimum Photinianorum recentium Mateologiae opposita. ibid. 1619. in 4.
Adventus Christi typicus: ibid. 1620. in 8.
Solida refutatio Catechismi Ariani: ibid. 1620. in 8.
De meritis bonorum operum: ibid. 1620. in 4.
Oratio panegyrica de impedimentis Religionis verae: ibid. 1621. in 8.
Brevis institutio Ministrorum verbi, potissimum ex 1. ad Timotheum epistola conscripta: ibid. 1622. in 8.
Idea dispostitionum Biblicarum: ibid. 1622. et 1666. in 8.
Defensio Augustanae Confessionis, eiusdem Apologiae et formulae Concordiae, opposita invectivae, quam Petrus Patzmannus, Iesuita, in libros illos scripsit: ibid. 1623. in 4.
Speculum Idololatriae Papalis: ibid. 1623. in 4.
Oratio de modo convertendi homines Papistico: ibid. in 4. Casus Conscientiae: ibid. 1627. 1635. et Francof. 1654. 1663. in 4.
2. Pfingstpredigten: Wittenb. 1600 in 4.
Christliche Sterbens-Gedancken auß dem 31. Psalm in 5. Predigten: ibid. 1607. in 8.
Erklärung des Haußbüchleins Ruth, in 22. Predigten: ibid. 1608. 1611. et 1620. in 4.
Psalmi graduum von dem 120. biß 135. Psalm: ibid. 1608. 1611. et 1625. in 4.
10. Osterpredigten: ibid. 1610. in 8.
Rettung seiner lateinischen Oration de synodo generali Evangelicorum wider D. Pareum: ibid. 1616 in 4.
4. Predigten auß dem 110. Psalm: ibid. 1611. in 4.
Bedencken: wie man sich zum Tode schicken solle, und ob man in Sterbens-Läufften fliehen könne, ibid. 1613. in 4.
Churfürstliche Sächsische Leich- und Huldigungs-Predigt: ibid. 1611. in 4.
Bescheid auff die 12. berühmte Haupt-Ursachen, warum die Reformirten mit Hrn. D. Lutheri Außlegung der Wort Christi im H. Abendmal nicht wollen eins seyn, wider dessen zu Düsseldorff neulich unter einer hoben Stands-Person publicir tem Bedencken gestellt: ibid. 1614. in 4.
Nothwendige Antwort auff das schändliche Lästerbuch eines Berlinischen Politici, warum die so genante Reformirte, mit D. Lutheri Lehr vom Abendmahl nicht eins seyn wollen: ibid. 1616. in 4.
Biblisch Betbüchlein, welches eines jedes Capitels des 1. und 2. Buchs Mosis Summ und Inhalt in einem kurtzen Gebettlein zeiget: ibid. 1617. in 12.
Erklärung des Buchs der Richter: ibid. 1617. in 4.
Funebrium oder Christlicher Todten-Gedächtuns 1. und 2. Theil: ibid. 1617. 1625. in 4.
Kurtze und schrifftmässige Erinnerung vom Gabriel Rotstockels Buch der Christliche Hauß-Vatter genant: ibid. 1618. in 4.
Gründlicher Gegenbericht auff D. Abrahami Sculteti vermeinten schrifftmässigen Bericht von Götzenbildern: ibid. 1620. in 4.
u(pomnh/mata Homiliarum in Evangelia Domin. Evangelische Außlegung auff die Sontage und Feste, verteutschet durch Andream Richardum: ibid. 1622. et 1664. in 5.
Außführlicher und in Gottes Wort wolgegründeter Bericht von Bildern Gottes, Christi, und der Heiligen, in und ausserhalb den Gotteshäusern, darinnen zugleich Theophilo Mossano geantwortet wird: ibid. 1621. et 1663. in 4.
Gründliche Erklärung des Buchs Josuä in 68. Predigten der Gemeine Gottes in Wittenberg vorgetragen: ibid. 1621. in 4.
Investituer Predigt auß dem Luc. 5. von der geistlichen Fischerey, so Gott durch sein Predigtampt verrichtet: ibid. 1624. in 4.
Antapologia und schrifftmässige Proba der vermeinten Apologia Ungründlicher Salvation der 12. Hauptpuncten, warum die so genante Reformirte Kirchen mit D.
Lutheri Meinung in der Lehr vom H. Abendmal deß Herrn nicht einig seyn wollen: ibid. 1619. in 4.
Vom heiligen Abendmahl deß Herrn: ibid. 1626. in 4.
Unterschiedliche Leichpredigten, die absonderlich gedrucket worden, darunter sind: auff D. Georg. Mylii, D. Leonh. Hüttern, und dergleichen Leichbegängnuß etc.
Disputationes D. Balduini variae multaeque sunt, proutex Disputationum Theol. Wittebergensium Tomis videre est: inter quas: Dehaereticis, et quomodo sint coercendi? De fide parvulorum: Accedunt de pane vitae, ex Ioh. VI, 33. De communione nostri cum Christo: De vera Christi Ecclefia ante Lutherum: De Anathematismis seu condemnationibus Ecclesiasticis, ubi inprimis tractatur quaestio: An Calviniani et similesin contionibus nominatim sint refutandi? et de locis Theologicis aliis.