Generis Nobilitate Praestrenui, Virtute
Magnifici, Auctoritate Conspicatissimi,
Dignitate Amplissimi,
Consultissimi, Excellentissimi;
Admodum Reverendi, Experientissimi,
Clarissimi Viri:
Nobilissima Oelhafiorum Familia,
Patroni, Fautores, Cognati Honoratissimi,
Auditores officioso honoris et observantiae cultu prosequendi:
[Note: Frane Verulam. lib. II. de Augement. Scient. cap. 7.] NOn inelegans inventum est Poetae recentioris: in extremitate fili* Parcarum numisma quoddam, sive monile pendere, in que defuncti Nomen sit impressum: Tempus autem cultrum Atropi praestolari, et statim abscisso filo numismata eripere, eaque asportata paulo post in fluvium Lethes ex gremio suo proicere: circa fluvium autem magnam avium vim volitare, quae numismata arripiant, ac postquam in rostris ipsarum paulisper eadem circumtulerint, tandem per incuriam in fluvium decidere patiantur: inter eas vero cycnos reperiri nonnullos, qui, si numisma aliquod cum Nomine prehenderint, ilico ad templum immortalitati consecratum deferant. Nonne hoc figmenti peplo Virorum Illisstrium virtutes involvuntur? meritorum scilicet memoria ultra vitae tempus proroganda, funebrique elogio ad posteritatem publice celebranda venit. Hinc apud erectas gentes in more olim positum erat, Celeberrimorum Virorum suorum funera delubis clausis, indicto iustitio, sordidato vultu, seissis vestibus, publico planctu repetita sui doloris ac virtutis sibi ademptae commemoratione, imo externatis propemodum animis afferre. Nec id abs re factum videri debet: Ut enim Luminum, quae diem distinguunt et noctem, defectiones cum horrore in caelo observantur, sive quia natura vim pati videtur, sive quia in publicas calamitates, mortalium generi exitiosas exire solent: Sic Optimorum Illustrium interris Virorum mortes non minore animorum consternatine excipi debent, quippe quae fatalem Rerump. conversionem, ne dicam occasum, portendere videntur.
Sed quorsum haec, quaerat aliquis? dicarn paucis. Tertius nunc mensis labitur, quo DN. D. TOBIAS OELHAFIUS, e vivis excessit: qui, si ullus laudibus in caelum ferendus, si ullus grata memoria praeclarissimis in patriam meritis, digna laudum praedicatione explicatis, ab interitu oblivionisque iniuria vindicandus, hic erte Noster est: si ullum perfectum virtutum doctrinaeque exemplar ad imitandum proni potest, Noster OELHAFIUS potest: Hic enim in firmaissimae virtutis petra omnis vitae fundamenta collocavit: hic tantus et talis omnino fuit, in quo vel plura, vel maiora, quam prae se tulit, optare, comminisci, desiderare pudor profecto sit: non approbare vero, plane peccatum, in quo virtues omnes certam quasi sedem sibi sixerunt, Iniquum omnino esset, si tanti Viri,
tam bene per omnem vitam de Republ. meriti, imo emeriti, de patria, in qua, tamquam in circo aliquo virtus illius non sine dignitate, ac splendore excurrit, memoria vel temporis oblivione tacite sopiretur, vel invidiae saltem iniquitate imminueretur.
A nullo autem alio magis hoc pietatis et gratitudinis officium exigi potest, quam a me ipso, qui naturali agnationis beneficio Defuncti consobrinus sum. Igitur, quia et in veterum historiis adolescentes defunctis coniunctiores, non semper qui facultate dicendi antecellerent, orationes funebres habuisse legimus: ego quoque iustae pieratis officio incitatus, mihi ipsemet hoc onus imposui, idemque facere decrevi. Licet vero hanc gravem et arduam provinciam esse agnoscam, licet haud immemor mearum virium sim, quid splendidissimo huic consessui deheatur, tantaque rerum tractandarum excellentia et amplitudine dignam proficisci vix posse orationem ab Oratore felicissimo facundissimoque (nedum a me infacundo) deprehendam: tamen cohibere me silentio non possum, quin de laudibus OELHAFII aliquid coner effari: nec adulantibus verbis, nec blandis vocibus, sed libertate, veritate purpuram eius venerari: Praestat eloquentiae, quam pietatis periculum facere: praestat audacis animi crimen dicendo subire, quam tacendo pusillanimi et ingrati. Et me me ipsum consolatur ac recreat, quod Vo bis utique testibus adulationis nulla mihi deprecanda sit opinio: habebitque haec mea oratio si minus in assequenda tantarum rerum dignitate gloriam, in praedicanda certe fidem existimationemque veritatis. Quoniam vero minus graviter, quam per erat, sum dicturus, praestate mihi quaeso, Sacri Musarum Antistites, qui de ICto Vestro meritissimo, de Avunculo meo, eheu non amplius meo! de TOBIA nostro venerandae memoriae OELHAFIO, verba sum facturus, audiendi patientiam faventiamque.
Platonem indies pro tribus beneficiis gratias egisse Dîs, legimus: quod homo, non bellua, quod Graecus, non barbarus, quod Atheniensis, non Megarensis aut Thebanus natus esset: Praeclaros enim habere parentes, pro summa felicitatis parte semper habuit. Hinc Charmidem laudaturus, eundem felicissimo coniugio et parentibus vetustate familiae, et virtutum conspiratione praecellentibus prognatum fuisse, praedicat. Quod ad incomparabilis D.
OELHAFII natales attinet, parentibus nobilissimis, honestissimis, optimis, piissimisque natus est, anno post millesimum sexcentesimo et primo auspiciis, felicissimis, patre Elia, qui reconditae summaequ eruditionis Vir enobili et antiqua Oelhafiorum familia ortus, dum prius quidem curae eleemosynariae et sacris reditibus, post vero per viginti et aliquot annos publici aerarii censibus, aliisque Reip. secretissimis negotiis summa fide, singulari dexteritate, et plus quam humana industria praefuerat, Nostrum in lucem suscepit: matre vero Hedvvige generosae indolis, a praenobili, vetusta et praeclara Loffelholtziorum prosapia oriuda: quam utramque, sive antiquitatem gentis spectetis, celebratissimam a multis retro saeculis fuisse: sive claritatem generis consideretis, honoratissimam, et in magna apud omnes bonos existimatione semper exstitisse, et etiamnum esse, liquet. Ut enim de reliquis taceam, Proavus paternus TOBIAE nostri, Sixtus Oelhafius b. m. trium S. R. I. Caesarum FRIDERICI III. MAXIMILIANII, et CAROLIV. ex ordine regnantium, domesticus Consiliarius, Comes Palatinus, Legatus in Ungariam, Belgium, et ad multos imperii status exstitit. Hic, ceu famliae nostrae, imo universae patriae Sol longe lateque splendebat.
Quid de Patruo Illius dicam? de Iohanne Christophoro Oelhafio, qui Caes. Mai. Ordini Tautonico, Ducibus Saxoniae, Reip. patriae aliisque Sacri Rom. Imperii Ordinibus a Consiliis, Universitatis Altdorfinae Pro- Cancellarius gravissimus, vita sua laudabiliter acta et transacta, meritisque tum in Remp. tum in Academiam, tum in cives tum exteros amplissimis summum etiam nomen sibi comparavit, illustri laude apud omnes conspicuus, cuius vitam Noster pientissimis manibus dignitate quadam et virtute par Tulliana eloquentia Altdorfii ore parentavit caelestissimo.
Praetereo nunc magnam seriem Parentum matris, Cognatorum et affinium et Senatorum, et aliis dignitatum generibus Clarissimorum Virorum: quos, si limites praesinitos transire liceret, non dicam complecti orando, sed percensere numerando utique possem. At quem fugit, Avum maternum Dn. Thomam Lofselholtzium a Colberg, fuisse Senatorem Reip. nostrae fulgentissimum: quippe qui una cum DNN. GEORGIO VOLCKAMERO, BARTHOLOMAEO POEMERO, PHILIPPO et
IULIO GEUDERIS, Reip. nostrae Principibus, Scholam Altdorfinam, verae pietatis, liberalium artium et disciplinarum necessariarum linguarum quoddam quasi delubrum constituit.
Haec ergo Optimi TOBIAE Nostri familia, quae nisi antea nobilis fuisset- ab unico Nostro OELHAFIO nobilitatem aeternae memoriae gloriaeque immortalis initium adipisceretur: Hi Avi, hi Parentes erat, qui bono et nomine et omine vitalibus Nostrum auris ediderunt. Ab ills piis optimisque Parentibus simul ac matris gremio et cunis maior redditus aliquantum adolevisset, sine mora in ludum literarum emittebatur: cumque vix annorum quinque fines attigisset, studiis humanioribus tradebatur. Nisi vero Parentum ac Praeceptorum cura cum fatorum benignitate certet, non tantum illa laeta herbarum semina exstinguuntur, sed et ipsi ingeniorum agri sylvescunt, et in vepreta degenerant Igitur a fidelibus magistris iis statim artibus, quarum capax prima aetas esse solet, feliciter imbuebatur,
Integerrima oelhafii vita
Non senio solum, sed et infantia caruit:
Amica medii virtus
tum ab utroque semovit extremo:
Heroem voluit non minus nasci,
quam fieri.
Felix ager culturam omnem praeveniens,
Cum ne quidem vernant alii, autumnavit:
Agricolam Deum exhilaravit
Miraculi plena maturitas:
Clara, in novi Solis aurora, meridies erat:
Semper pollicitus Noster maiora,
dum daret maxima:
Animum suum iis fovit studiis,
iis stimulis incitavit,
Ut ingenitae probitati acquisitam adiciens,
Ipsismet fieret eruditoribus suis schola:
Ubi ea ipsa discerent, quae docerent.
Cum patria in classe initiis literarum esset eruditus, anno post millesimum sexcentesimum quinto et cecimo Altdorfium, (quoniam ingenia divina cum fructu plerumque patriam relinquun, ceu plantae, quae si interdum
transferantur, felicius surgunt,) ab optimis Parentibus, cum vix decimi tertii aetatis anni limites excessisset, una cum fratre natu maiore Elia oelhafio, Seniore nunc in maioratu Scholnbach adhuc, utinam seros in annos! superstite, est ablegatus, uberioris capiendi cultus causa. Ubi summa animi intentione, vigilantia, labore et affiduitate bonarum artium studiis incumbabat: quicquid in Poetis lepidum, apud Oratores grave, in Historia fidele erat, annotabat. Hinc non unum diligentiae praemium ex Athenis illis retulit: primo enim anno, Festo Petri Pauli, non solum in secundam, ex hac ad supremamclassem est promotus, sed etiam primus ipsi locus extra ordinem et morem in ea assignatus. Rem ipsam eloquar: quales alii paulatim fiebant, Noster a natura statim, ab initio fieri videbatur. Neque eruditionem solummodo consecutus, sed et laudem a Praeceptoribus adeptus est singularem, se numquam vidisse tam indefessum ingenium, et laboris aut appetens magis, aut furens.
Quia vero eadem virtutis est ratio, quae flammae surgentis, ut latere diu non possit: tam facile Doctores invenit, quam amicos: quos sequeretur, et quibus praeiret. Nactus est e reliquis, quanta nomina! Dn. Michaelem Piccartum, et Dn. D. Fravenburgerum, quorum quam illustris fuerit eruditio, eruditorum orbis testatur. In horum notitiam Noster perveniebat, lectionibus publicis ac privatis intererat, auditas calamo excipiebat, exceptas in locorum communium forulos dirigebat: inprimis vero coniuncta Philosophia, et salutaribus Iurisprudentiae fontibus suaviter degustatis, studio Mathematicis quasi mancipando operam dabat, et curiosa mentis indagine terrarum orbem lustrabat: publicis etiam privatisque disputationibus et orationibus animum incitabat, linguamque et memoriam exercebat, quarum duas praecipuas, unam sub magni Illius Piccarti praesidio de formis et speciebus Rerump. non formosam minus, quam speciosam: alteram sub umbone celeberrimi D. Fravenburgeri, de donationibus habitam, enumerasse sufficiat.
Sic igitur cum in hoc Lycaeo et discendi, et audiendi, et interrogandi cupidissimus, magnos in bonis artibus fecilset progressus, perque triennium hic esset versatus Musarum sedem, uberiore cum quaestu excolendi, et sapientiae virtutisque solidioris comparandae gratia, ad augustissimum illud literarum emporium, Tubingam, transtulit. Hic quamvis linguae Gallicae et Italicae animum adiecerit, studiis tamen
non valedixit: sed potius. quod semel ingressus studiorum iter, summa animi alacritate ursit, indefessa sedulitate nocturnis vigiliis totius acta diei, audita, lecta, dicta memoria recoluit. Effulgebant co tempore in hac Academia magna illa et aeterna eruditionis lumina, Rumelinus iuxta ac Besoldus: fuit illud in his Viris, quod in Socrate non semel miris eloquentiae coloribus depinxit Plato: ut si quis iis se dedisset, eius animum inexpugnabili illecebra ac Suada captum et possessum, ad praeclarum aliquid inusitatumque trausferrent. Ad hos igitur Noster venit, ab his quasi manu ad Iurisprudentiam deductus, cum his vixit coniunctissime, hoc audivit felicissime, ea, quae dicebant, arripuit avidissime, hos Praeceptores agnovit, coluitque officiosissime: Horum lectiones, tum scriptas tum in lucem editas, sibi auro cariores habuit, thesauro pretiosiores fructuosissime asservavit. Ante autem quam oelhafius ab hac Academia discessisset, publicam cathedram et hic loci disputationibus egregiis ornabat: unam in Collegio Pandectarum, praesidii operam commodante Dn. Rumelino, alteram Duce Dn. Besoldo de Magistratibus magno Aud. concentu habebat.
Quemadmodum vero generosus et acer equus, ad palmae cursurus honores, in medio cursu non subsistit: sed alacer summis viribus celerique pede ad metam sibi propositam contendit: Sic Noster Academiam Tubingensem cum Argentoratensi, Argentor aetensem cum Besileensi commutavit: ubique eruditionis opes indefessa diligentia collegit, ad almae Iurisprudentiae studium ita se totum composuit, ut nullum alium sibi scopum proponeret, quam ad capessendam publicam provinciam pectus munire. ubique clarorum Virorum iudiciis sese exposuit, a quibus etiam, et a toto ICtorum ordine testimonium satis honorificum, satis illustre, satisque amlpum, disputatione de principiis iuris, solius DEI praesidio, feliciter habita, accepit obtinuitque. Hinc ex iis, quae adhuc vidimus, quam frugem facturae sit haec seges, quae adhuc in herba est, facile auguramur.
Gemuit, sub loquentis Iuvenis facundia,
Seniorum lingua oppressa:
Seu modestiam interrogantis,
Seu auctoritatem respondentis attenderent:
Tot suspiciebant in Illo monstra, quot verba.
Numquam facundior,
Quam cum mutos faceret,
vel tacendo facundos.
Quantumvis vero congressus Sapientum, non montes nec maria prudentiam doceant, varias tamen gentes quo que dum adimus, dum audimus, semper invenimus, quod admiremur, quod imitemur: imo in peregrinatione plus hauritur unius mensis contubernio, quam lectione annua.
Inde Noster quoque non omnia e libellis solis ediscenda, (quod genus eruditionis aquam cisternae dicere solebat prudentissimus Dux Albanus) sed aquam de fonte petendam, rerum illam universitatem lustrando quodammodo sibi degustandam ratus, magis magisque inflammabatur: quae legisset, intueri: quae audisset, experiri: experientia sese aptiorem ad Remp. reddere, urbes cognoscere, instituta perscrutari: mores, ritus, legesque gentium penetrare. In Gallias itaque suasu et consilio Parentum, iter direxit, et inter florentissimi illius regni civitates Avaritum Biturigum, ubi per aliquam temporis partem moraretur, elegit. Hic loci Noster Natinis Teutonicae praeses communibus suffragiis creatus est, quo officii genere non minore sua cum gloria- quam nationis commodo et ornamento functus est. Anno insequente vicinas regiones ac urbes, Aurelianum, Lutetiam, aliasque circumspecta cura perlustravit: Inde per Piccardiam, Normandiamque londinum pergens, egregia nobilissimi illius regni et spectatu dignissima palatia penitius inspexit. Hinc per Flandriam Brabantiamque cursum itineris in Hollandiam direxit: et per Hannoniam, itemque Artesiam, Parisios reversus, ab hac omnes urbes celebres, memorabilia omnia, et quae vetustas temporumque iniquitas spectanda reliquit, inquirens, Lugdunum petiit.
Licet vero generosum pectus Maiorum Iohan. Sixti et Iohan. Christophori Oelhafiorum imaginibus accensum, invicto fere desiderio proficiscendi in Italiam Hispaniamque inflammaretur: litetis tamen Parentum morem non gerere, nefas effe ducebat: quare, proposito relicto, per Belgii oras, patrios longo post tempore fines repetiit. Hic cum praeclaris eruditionis prudentiaeque mercibus, et ornamentis iuxta ac linguarum exoticarum notitia probe instructus, ad suos feliciter redux factus esset, ut virtus in obscuro esse non potest, brevi innotuit: suaque eruditione ac morum gravitate animos omnium sibi conciliavit:
Praeprimis vero Dnn. Georgii et Georgii Christophori Volckamerorum, quipppe qui ut Virum viderunt, audiverunt, statim probarunt, mox generum sibi delegerunt: idcirco de futura suae vitae ratione optime instituenda solliciti, certam seriamque cum Parentibus animi deliberationem susceperunt, quibus divina ita disponente providentia, Noster quoque hac conditione assensum praebuit, ne proposito in Italiam itineri esset haec res impedimento. Quamvis enim Oelhafius, viarum satis itinerumque molestiis et laboribus exantlantis, dulcissima amicorum cognatorumque et domesticorum consuetudine frui potuisset: animus tamen illus nihil unquam abiectum: nihil vile spitans, sed de fama ac gloria semper cum maioribus contendens, plura quocidie ac maiora cernere comprehendere, et cognoscere ardebat, Tempus arridebat, quo Dn. Georgius Holizschuerus, b. m. in Italiam abire in animum induxerat, huic comitem sese Noster adiungebat, cum hoc itr pede fausto ingrediebatur. Denique ubi Ille huius etiam regionis provincias peragrasset, praeclarissimas civitates, antiquitates, memorabiliaque oculorum acie penetrasset, iussu Parentum in urbem patriam ex itinere regressus est: quem ovantes ac laeti Dei beneficio salvum acceperunt incolumemque
Ita mores perfecit, in oris peregrinis, suos,
Ut et alienos perficere videretur
peregrinorum.
Qualis esset futurus, edocuit,
antequam esset.
Diu peregrinatus, ut luci suae latebras quaereret:
Lumen Curiae factus est.
Ex hoc statim Altdorsium se recepit, ibique post consueta examina, publicamque disputationem de appellationibus magna cum laude habitam, Doctoris titulum (ad quem fata ipsa eum destinaverant) induit: simulque dignitas consultoria non ab ipso flagitata, sed oblata: nec pretio aut precibus empta, sed meritis debitis, non extorsa, sed ipsi obtrusa fuit. Omaturas segetes! ô fortunatum agricolam! ô nobilem stirpis Oelhafianae ramum! etenim Noster, annis aetatis viginti quatuor vix completis, Consiliarius Noricus inauguratus, proclamatusque est. Sic, sic inquam, ad inaiora festinandum!
Priusquam vero difficillimum et vero arduum hoc
officium usurparet, ipse ad supremum iustitiae tribunal, quod Spirae fixam tenet sedem, se recepit. Post haec virginem antea sibi desponsatam, Annam Sabinam, Senatoris quondam gravissimi, Dn. Georgii Christopbori Volckameri filiam, sive ortus splendorem, sive indolis praestantiam, sive morum venustatem et vitae sanctimoniam, sive reliquas dotes sexu hoc apprime dignas intuearis, ornatissimam, lectiffimam, ipsique Sponso supra modum amantissimam ad digniffimas taedas invitavit. Quod si vero unquam fato connubium aliquod factum esse, pie decretum est, hoc certe matrimonium vere fatale, vere auspicatum, vere fortunatum fuisse, quem Vestrum later? Nostro enim cum carissima sua Anna Sabinae, vitae et laborum socia, per annos XL. placidum, felix, et omnibus modis exoptatum fuit coniugium: e qua liberi progenerabantur lectissimi.
Filium, nomine Georgium Christobhorum, divino favore Anno 1628. peperit, qui infans in vitae limine fatis excessit. Deinde femina prole, maria Salome, matris aemula, maritum beaverat: de qua, cum nubilis esslet facta, Parens, pro intimo suo erga liberos affectu, per Dei voluntatem commode elocanda, piam mente suscepit cogitationem: et divina providentia Generum nactus est, qualem vix optare potuisset: Generum, inquam, natalium splendore, pietate, prudentia, omni doctrinarum genere multiplici rerum optimarum usu, eximiis virtutum maximarum ornamentis celebratiffimum, Dn. Georgium Iacobum Poemerum, qui hodie Reditibus Lauffae est praefectus. Post insignem stirpis ramum Anno 1632. filium Dn. D. Georgium Tobiam, non modo pietatis, studiorum et virtutum, sed et honorum dignitatibus stadio magni illius Parentis, raro felicitatis exemplo, strenuum imitatorem, imo animi paterni imaginem pariendo in lucem edidit. Qui sese cum Nobilissima Virgine, Susanna Catharina, Magnisici, Praestrenui, Nobilissimi et Prudentissimi Dn. Esaiae Gumpelzheimeri, S. Caesareae Maiestatis et Sereniffimi Ducis Saxo - Lavenburg. Consiliarii, Rei publ. patriae Ratisbon. Consularis et Quaestoris quondam gravissimi, meritissimi, filia pietate, castitate, morum elegantia, omnibusque animi et corporis bonis eximia, Ratisbonae iunxit feliciter. Denique Oelhafio Nostro annis abhinc triginta, et quod excurrit, filia Helena Sabina nata est, quam, cum matura coniugio esset reddita. Parentes Viro antiqua generis nobilitate, iudicii dexteritate,
prudentia, variarumque virtutum studiis Spectatissimo Dn. Tobia Tuchero a Simmelsdorff, Assessori iudicii suburbani elocarunt. Sic itaque coniux Oelhaflana quater, Dei gtatia, puerpera facta.
Eam ad Illum Sponsam Hymenaeus adduxit,
In qua et genus et Genius,
et amores et mores etiam pares essent.
Nobilium animorum aequalitatem
caelesti credatis exploratam in libra.
Dignam Patre Optimo sobolem
Natura mater dedit.
Quae felicibus semper obstetricata puerperiis.
Vera mundi Lucina est.
Sera posteritas
Multorum annorum iustus est labor:
Hinc
Qui non pariunt, nisi aeternum victuros,
Diu coguntur cogitare, quos pariant.
Oleum,
casto coniugii incendio,
Superstites flammas
in laetitiae argumentum accendit.
Nunc revertatur, unde digressa erat oratio mea. Noster virilem modo aetatem ingressus, amplissimi Dicasterii Norici Assessor factus, spartam hanc egregie ornabat: ita, ut cum veteranis consilio et dicendi gravitate certarit, cum tyrocinia Reip. demum libasse videretur. Magnam sibi brevi studio, fide et vigilantia auctoritatem comparavit: et quae antea passim singulari diligentia hauserat, id omne in Reip. commodum effundere non frustra conabatur. Deliberabat circumspecte et mature, rite ac perite iudicabat, conciliabat prudentet et nervose. Quod cum Reip. Patriae Patres animadvertissent, secretissima quaeque negotia, et in quibus summa pars saluti Reip. consistebat, fidei ipsius comiserunt.
Longum profecto hic fuerit, legationes omnes, quas subsecutis temporibus eximia cum Principum, Ordinum, Reip. patriae laudatione ac fructu, sui vero commendatione admodum honorifica confecerit, recensere: itinera et infinitas difficultates describere: plurimasque urbes, quas non sine maximo prudentiae incremento peragrarit,
memorare: Operae igitur pretium me facturum existimo, si vel praecipuas earum extremis potius labellis delibemus. quam ore sicco prorsus illibatas relinquamus. Quis vero ad Imp. Maiestatem sermonis magnitudine citius ac propius accessit, quam Noster Oelhefius: cuius linguae omnes cum Gratiis Musae incumbebant, in cuius sinum et Suadela et Pitho acervatim sua munera conferebant. Cum enim Dn. Ioh. iacobus Tetzelius et Dn. D. Iacobus Fetzerus, b. m. sat diu Viennae arduis et gravioribus in negotiis haesissent, Nostro a Superioribus demandatum est, ut munere illorum fungeretur. Non mora: illuc contendit, ubi per mensium quinque spatium maximis defatigatus molestiis. ad Imp. Mai. ter facillime admissus est, aures ipsi patientissimae, responsa benigniffima fuerunt: suaque consilia tum Ipse Imp. tum Proceres Imperii non tacita tantum animorum opinione, sed et perspicua admiratione comprobarunt. Hoc loquor, nec satis eloquor: Quid? quod annis insequentibus conventui Geislingensi, noribergensi vero nomine ac voluntate Illustr. Principis IOH. CASIMIRI, Ducis Saxoniae interfuerat, qui plurimi Oelhafium fecit, Consiliariique munus concredidit.
Ut vero una virtus alteram, sic et legatio legationem statim excipiebat: invitabat enim Illustris Senatus Noster Eundem Pragam, ad alia bene expedienda. Posthaec neagoram et Ambergam profectus, egregie res suas peregit. Anno 1636. rursus, nomine Ducis Saxonico - Coburgensis. conventui Franconio, Noribergae collecto, interfuerat: annis insequentibus modo hic, modo ille Bero, sive Nobilis illius consiliis benigne, clementer, et benevole usus, ab eisque admodum arduis et gravibus in negotiis Bambergam, Culmbachium, Coburgum, Greffenstein et Monachium inissus est: legationesque has summa fide ac industria obivit. Circiter annum 1641. Ratisbonae comitia celebravit, et sub finem eiusdem anni herbipolim missus est. Quanta vero expediverit insequente anno, quis vestrum ignorat? nostis utique, Nostrum herbipolim, (ubi nomine huius Reip. novo electo Archiepiscopo Moguntino gratulabatur) denique Francofurtum profectum, ibique per duos insequentes annos esse commoratum. Non multo post, Culmosschium et Bambergam, monasterium et Osnabruggam abire feliciter iussus, et re tandem praeclare acta, post integrum biennium ad suos cum gloria laudis reversus est: Sed
rursus dimittendus patria erat Oelhafius: et (ubi in terim Princeps Wirtenbergensis Everhardus, et Comes Ioachimus Ernestus ottingensis laudatissimae memoriae, qui Consiliarii munus Illi concredidree) Bambergam commeavit: inde Erfordiam, post Monachium profectus: eodemque anno multa tum pericula tum praemia, honoresque et dignitates adeptus est. Cum Carolus Gustavus, Com. Palatinus Rheni, militiae Svecicae tum temporis Generalissimus, postmodum Rex ipse glorisissimae memoriae, cum magno illo Wrangelio, Dux Amalfaeus, aliique Regum ac Principum legati hanc in urbem adventassent, Oelhafio non alius dignior visus, qui Dn. Burckhardo Lostelholtzio (quod Curiae Numen, inter mortaeles, diu servet vestigia, precor!) et Iodoco Christophoro Kressio. b. m. adiungeretur: Posthaec Francofurtum rursus. Eslingam et Bambergam ablegatus est.
Intelligo vero, me iamdudum iniuriam facere erudi tissimo Oelhafio, cum de procancellariatu eius nihil adhuc dixerim. Postquam Dn. D. Richterus, b. m. naturae concessisset, noster in vicem Illius Procancellarius designatus, etiamque ad maiorem dignitatis et eminentiae gradum evectus, Assessor Iudicii Appellationis (ut vocant) constitutus: qua in functione ipsi nihil prius nihilque antiquius fuit, quam ut tanto Antecessore se dignum luculenter demonstraret, exspectationique de se responderet: et respondit profecto ad amussim: Nec in fastu ostentationeque decorem tantae dignitatis situm duxit. Inde factum, ut Professoribus pariter ac Studiosis Eius procuratio fuerit gratissima, patriae vero fructuosissima. Hoc insuper anno Ratisbonam denuo ad comitia reversus, et per biennium inibi haud deses fuit: inter haec temen curam Academiae non remisit, sed potius in complexu, oculis et auribus habuit: rursus atque iterum Ratisbona illuc profectus, unice eam dilexit et coluit. Quoties enim illam, veluti theatrum ingenii sui, non absque audientium admiratione et applausu, caelesti sua voce celebravit: cuius quidem triste silentium ac desiderium nunc relictum est?
Tanio fueri praeficas
Omnes decet adesse Camenas:
Omnes regnarunt in vivo,
Omnes Lamententur in mortuo.
Luctum indicit, hac lege, Iustitia,
Ut in luctu iam non timeatur excessus:
Privatus saepe cum vitio~,
Publicus Academiae Pater
Samper cum virtute lugetur.
Aures suas obstuens nulli,
Vocem omnibus exhibens,
fecit incertum,
Audiendo ne magis profuerit, an dicendo?
Vocem prudentia corrborans,
Disertissimus etiam, cum taceret,
Numquam avidius optabatur audiri,
Quam cum diutius esset auditus.
Deficiente natura, nulli deficiens,
Ita Procancellarium se esse meminerat,
Ut senem se esse nesciret.
Qui potuit inter bella Mars credi,
Inter Musas visus Apollo est?
Ìn omnibus vero comitialibus consiliis et actionibus suis ad unius publicae salutis et Reip. nostrae scopum collimabat, illique quibuscumque rebus potuit (potuit autem quam plurimis) consulere non super sedit. Hinc fide illius dexteritateque cognita non defuere, qui Oelhafium, patria abstrahendum, lateribus suis iungere, et inter Consiliarios arcanorumque conscios cooptare, ingenti studio et praeclarissimis oblatis conditionibus, conarentur: sed Ille, quo ardebat erga patriam amore, qui rectum naturae genium sequebatur, hos gloriae cumulos, et dignitatum plaustra deprecabatur: inque Patriae dulcissimae gremio ac complexu vitam transigere paratus erat.
Interim Ille ad omne studii et muniorum genus excitatior factus, nullis pepercit laboribus, quantumvis gravibus et arduis. Circiter enim annum 1654. Bambergam, anno sequente Francofurtum, quo in loco per quadriennium fere continuo moratus, iter instituit. Neque tunc quievit, sed anno 1659. rursus iterumque Bambergam, mox Ratisbonam, Monachium, Ambergam, anno 1661, rursus Monachium, Ratisbonamque ablegatus, ubique, quicquid magnarum rerum geri poterat, exsecutus: quicquid scire, complexus: domi, foris, ubique, clam, palam apud omnes etiam bonarum artium obtrectatores in pretio constanter habitus, maximique aestimatus.
Posthaec longinquis eiusmodi legationibus et id genus loca ad extera profectionibus valere iussis, tamquam mari
negotiorum superato in portum se domesticum recepit, et tranquillius reliquae vitae spatium, per DEI gratiam traducendae, genus sibi delegit. Ante biennium vero adhuc semel praesenti animo et opera Ratisbonae aderat. Hoc modo Nostrum ultra sex et triginta legationes in difficillimis Rei pub. negotiis obiisse. constat: in quibus omnibus non modo ipse legati munere bene functus est, sed et aliis legationis bene gerendae exemplum rradidit. Ita sese in omnibus ad dignitatem prosperitatemque Reip. spectantibus gessit, ut non minorem ab eo Imp. sive principe, sive Statu, ad quem ablegatus fuerat, gratiam, quam a Senatu nostro laudem reportarit.
Stertant ubique desides animae.
et unus iis sit labor, tueri otia:
Oelhafio Nostro,
Ne quis in vita vacaret quieti locus,
momenta omnia, velut monumenta,
laudatissimis curis impleta.
Algoris, ardorisque comes assiduus
vitam suam fecit
et nobile solatium strenuis,
et calcar molestissimum delicatis.
Aeiterna consultatione mentem sollicitans,
qui et agenda non facile decerneret,
Et acta prudentissime trutinaret.
Cot us ipsum in animi propemodum naturam coegit:
Ita illi et somni tempus arctavit,
et amplificavit laboris:
Nulla re magis, quam fatigatione recreatus.
Qorsum vero abripior? ipsa me absorbet oratio, dum cono aliquid etiam ex multis praelibare recensendo, et artingere ipsa veluti terum capita enumetatione corum, quae maxima felicitare gessit Nolite vero Aud. haec, quae de Illius laudibus usque adhuc a me dicta sunt, parvitate potius dicendi, quam magnitudine singulorum expendere: si enim orationis meae tenuitas tanti Consiliarii ingenio incompa abilis, conspicui arte, sapientia et iudicio ICti, Oratoris disertissimi, magnitudinem non aequarit, tanti Viri maginem complectimini.
Nunc reliquum est, ut ad extremam quoque Illius metam et fabulae humanae ultimam scenam deveniamus.
Quamvis igitur Oelhafio naturae beneficio satis firma et robusta contigerit valetudo: diris tamen vigiliis, concatenatis laboribus, continuis peregrinationibus et mordacibus curis animum fatigavit, vires fregit, artus debilitavit, mortalemque se effecit, qui ob res praeclare gestas immortalis credebatur. Et ita fieri amat, ut dum pro aliorum commodis strenue laboramus, nobis ipsismet postea bellum cum adversa valetudine durum atque infelix sit gerendum. Praeprimis vero anno aetatis tertio et sexagesimo virium imbecillitas coepit, quo anno quaedam iuxta filios Astrologorum in hominum vita fieri solent mutationes- aliquando ad meliorem statum sanitatemque interdnm vero ad deteriorem et ad morbum vel ad mortem, pro ratione cuiusque temperamenti. Verum quis cuique annus sit climactericus, ex diei et horae natalis observatione, non ex ipsius morbi aut periculi ratione constat. Hinc varii esse solent climacerci anni, nec iidem omnibus: quidam enim ca dunt in septenarios, eosque esse longe gravissimos periculosissimosque existimant: quidam vero in annum vitae sexagesimum, quidam in quartum et sexagesimum, quidam in secundum et sexagesimum. Quicquid sit, nos hoc Astrologis relinquamus, quoniam Noster omnes sibi dies climactericos esse existimavit: nec vitae spatium annis amplius vel mensibus metitus, sed diebus et horis omnibus paratus ultimam necessitatem excipere. Inde labores diurnos quottidie a precatione et lectione Graeca Novi Testamenti inchoabat, finiebatque: nec cum anno insequente ambigua valetudo, sive hemiplexia eum invasisset, corporis que viribus magis magisque destiturtus, noctes inquietae secutae essent, corporis infirmitas pietatem eius vel tantillum debilitare, nec frigida senectus flagrantem religionis amorem exstinguere poterant. Testantur pietatem, et clare testantur libri Theologici, in quibus plurimis non sinc industria versatus erat: neque enim satis credidit esse, profanis delectari auctoribus, nisi et sacris deliciis animum reficeret suum. O sanctum pectus! tunc recte omnia fieri et convenienter prospectum est, ubi pietas pro scopo et fine et regula actionum nostrarum proponitur.
Taceo iam. quod tamen, si temporis ratio permitteret, tacendum non esset, senilem animum multa optimorum librorum lectione se recreasse: omne otium, quod a Reip. negotiis ipsi liberum dabatur, in cultu optimarum artium
liberaliter occupasse: libros amplexum esse, quos in instructissima bibliotheca, veluti sapientiae amamenratio, optimae notae auctoribus in variis disciplinarum generibus refertissimo, possidebat: quam bibliothecam magno sumptu studioque sibi comparavit, non ad ostentationem sed ad usum auxit ornavitque. O Musarum Patrem! o excelsam et praedicandam omnibus saeculis mentem! nulli se otio tradebat, quo otio communi consuleret: propriam quiescat proiciebat, ut nos quietem et securitatem haberemus. Sed hoc modo aliis inserviendo, instar candelae. ipse consumebatur: vitae flamma, quae medicis calor naturalis dicitur, decrescebat: vires attenuabatur, absorbebantur, exhauriebantur. Praestantissimorum certatim medicorum experientia in consilium adhibita, templa precibus fatigata, et quoad mortalibus datum, hosti huic accessus frustrae obstructus. quem nullum satellitium penitus arcet. Cum animadvertilset TOBIAS Noster, morbi nulla arte vim mitigari, non amino fracto, non sublata constantia, sed erecto ad optatam vitae catastrophen digne se praepara bat: mundum hunc, quem tanto labore perdidicerat, ex animo plane deponebat: mentem universam Christo tradebat, aeterna cogitabat, divina anhelabat, animum caelo inferebat, antequam animam inferret. In suprema hac necessitate quoties ab assistentibus liberis fidei et confessionis suae admonebatur, quoties de sua in eadem perseverantia interrogabatur, toties primum quidem verbis, dein vero his ob virium imbecillitatem deficientibus, capitis et pectoris nutu quavis lingua efficacius loquebatur:
Iesu Christe. Tibi vivo, morior Tibi. Christe:
Mortuus et vivus sum maneoque Tuus!
Oelhafii animus maior,
quam ut in corpore, sine augustiis, habitaret.
Mor bis monitoribus usus,
Aluit mortalitatis memoriam:
et his gravatus oneribus
praeclusit levitatibus viam.
Amasius aeternitatis
in manifesta erupit odia temporis.
Deum anhelanti
nullus, dolor, humana deserere:
Summa vero laetitia,
fluxas res aeternis mutare.
Spei plenus, metum omnem excludens,
quia vixerat, ut moriturus,
mori quoque debuerat victurus.
Qui denique id semper egerat,
ut nulli quicquam debert:
nullum solvit libentius debitum,
quam supremum.
Tandem cum a. d. 27. Octobris clarum mane fenestras intrasset, (ô tristis quidem, sed beata lux illa! anima quasi satis et abunde officio suo functu, corporis vincula exuens, feliciter ab huius mundi carcere liberata, ad caelestes illas sedes, unde nata erat, evolavit: et sine ulla pugna, sine sensu, sine mortis gustu, tamquam de domo in domum migravit, aeternamque beatitudinem cum mortali hac miseria commutavit: ab ICtorum consortio ad consortium Angelorum et Sanctorum introducta, e caliginosa mortalitatis huius custodia ad aeterna caelorum palatia translata: ibi DEI serenum intuetur sine caligine, DEI gaudium excipit sine felle, DEI gloriam possidet sine satiertate. Corpus vero terrae redditum est: quae ut ipsi levis sit, omnes mecum precantur.
Sic itaque Noster cursum confecit, quem divina iniunxerat clementia: sic pugnam cum morte commisit, et summa contentione pugnavit: iam palmam habet, iam coronam, nulli hiemi, nulli tempestati obnoxiam: sic praemisimus, quem haud amisimus. Eheu OELHAFI, siccine Tu patriam repetens tristi nos orbe reliquis? itane a nobis, rediturus numquam, abis? a Nobis superstitibus in turbulento hoc rerum statu, et exulcerato hoc mundi corpore. hac, inquam, tempestate, qua peregrinatur pietas, exulat iustitia, charitas frigescit, omnia in peius prolabuntur. O quantas et quam iustas nobis maerendi causas relinquis! relinquis patriae, quae destituitur tanto Cive: relinquis Curiae, quae tanto Consiliario: relinquis Consiliariis, qui tanti Collegae consuetudine: relinquis OELHAFIANAE familiae, quae tanto lumine: relinquis Universitati, quae Procancellarium gravissimum, gloriam itemque amplissimam: relinquis universis et singulis, qui Virum omni laude naiorem, et inter praecipua saeculi
ornamenta numerandum, amittunt. O traglcas rerum vices! qui stylo semper et ore locutus, nunc tacet! Atenim vero Aud. Sol Noster non occidit: non vixisse, sed vivere ICtum Nostrum vel in tumba suspicor. Pergit expeditius vivere, qui sine corporis impedimentis vivit: vivit in ipsa morte, qui magno animo eum cum vita commutavit: non moritur, qui bene vixit!
Solare fletibus tuis Iustitiae maerorem, Pegnese!
quando suo consepulta Oelhafio,
funeris, cuius et Ipsa pars magna est.
aegere praeficam minus potest.
Lugeant oculi damna sua, si aliena dissimulant:
Inde doleant, obici sibi argumenta luctuum,
Unde semper fluxerant gaudiorum.
Omnium linguis laudetur, et lacrimis,
qui ita vixerat apud omnes,
ut sine omnium damno mori non posset.
Hinc, in testamento
ne quis se quereretur praeteritum,
reliquit omnibus desiderium sui.
Cavete vero,
ne Illum e saxo metiamini, quo capitur:
Tantos Viros nuspiam minus, quam in urnis reperietis;
His nulla mundi pars vacat;
Qui et caelum replent anima, et terram fama:
Hanc praesens veneror, absens ubiique colam,
Ultimum Manibus vale dicturus,
ac primum Musis salve!
Funeralis quoque concio, in honorem insignis huius Viri, habita tum fuit a Ioh. Michaele Dilherro, Past. Sebald. et Profess. Prim. ex Esaeiae III, 1. et 2. cuius quoque hoc est Epicedium:
PLange, Themis! lacrimas, Peitho maestissima! funde:
Atque ob nube caput, Noris amata! tuum.
OELHAFIUS, quovis titulorum Syrmate maior.
Eripitur Patriae. Haud scribere plura queo.
*kat) a)vagr. IS. QUI HIC ORE SUO INCLARUIT, NUNC ABIT E SOLO, A SUIS. FLORET SANUS:
NUnc abit e vita, longum qui viere dignus:
Dignus is OELHAFIUS, vivere dignus erat.
Nunc abit OELHAFIUS, qui dudum inclaruit orbi,
Hîc atavo, hic tritavo clarus, et ore suo.
Clarus et ore potens, qualis decus orbis Ulyffes,
Ast abit, aque suis devius, eque solo.
Haut abit, haut abiit: sed sanus perpes, adauctus,
Corpore floret, humi vivit, honore viget.
DANIEL WULFER.
NEfas est, praeterire, quem fama victrix temporum
Sermonum adscripsit ordini.
Natalium ac meritorum splendore
Nobilis et Incomparabilis Viri,
Cui quicquid ICtorum est, merito assurgit.
Hic veram in Christo vitam exspectans
D. XXVII. Octobr. M DC CLXVI.
ObIIt, qVI fVerat LegatIonIs NorICae DeMosthenes,
et Comitiorum Comes Individuus:
Cuius offa sub tumulo hoc placide quiescunt.
Eiusdem merita ad Astra tollit
Grata insignium Meritorum nutrix Aeternitas.
Nullius ore saepius ac melius locuta est NORIBERGA,
quam huius:
Sive enim pro Patria, sive cum, Patria,
Sive ad patriam loquendum fuit,
Tullii huius facundia omne tulit punctum.
Deplorant Heroem Consiliorum Rei publ. Patriae Atlantes,
Neque dissimulant, quantum nunc urat illud CARERE.
Quippe fugientium nonnumquam meritotum
Memoria tenacior, quam praesentium.
OELHAFIUS non sui ipsius sed Rei publ. Civis,
Exemplo suo iam ostendit:
Multum efferri Civitatis cum hisce Civibus.
I. G. RICHTERUS, IC. Reip. Patriae a Consil.
Templum Pacis in Romano Germ. Imperio: Francos. 1657. in 8.
Dea Moneta, sive orationes de statu hodierno rei monetariae in Imperio Romano Germanico: Norib. 1665. in 8.
Disputationes diversis locis temporibusque habuit aliquot e. g. de formis et speciebus Rerum publicarum: De Donationibus: De Magistratibus: De principiis iuris: De Appellationibus etc.