NOs quidem vivimus, si id vivere est, laboribus fatigari, stomachum ruentem cibis fulcire, corpus gerere debile et omnibus iniuriis obnoxium, somno viriculas colligere, somniis ludi, in momenta omnia dura atque aspera exspectare, ea experiri quottidie et spectare in sui similibus, a notis atque amicis divelli, mortuos sepelire, et supervivendo iunioribus thesaurum dolorum, aegritudinum, lacrimarum, singultuum, suspiriorum lucrari. Sed tamen vivimus, si non cum mortuis sumus, ut mortui, et eos non sepelimus, ut mortui. Est enim et viventium quaedam mors; gerere animum humi defixum, ad res inanes et frivolas proiectum, praeterpropter vitam vivere, nec ulli utilem esse, nec sibi, ignorare veras suavitates, et non gustare fluvios toirentes mellis et butyri, quorum fontes non sunt in terra. Est vicissim et moribundorum vita, quam non
velint commutare cum robore iuvenum, cum ulla delectatione oculorum, vel demulsione aurium, vel gulae titillatione. Neque enim illa materiam vitae habent, quae in promptu sunt et patent in huius mundi proscenio, claritatem Solis, Lunae blandos vultus, micationem stellarum, virorem terrae germinum, varietatem florum, lucem tenebris, calorem frigore, serenitatem tempestatibus distinctam; panis, carnium, mellis, aromatumque sapores; odorem agri, minuritiones avium, sonos organorum, strepitum urbium, quaeque tetram inferorum scrutantibus caliginem promuntur, et per mortes advehuntur, auri pallorem, argenti candorem, gemmarum nitorem, neque etiam manibus structarum splendorem domorum, vel pretiositatem vestium, ullarumque formarum novitatem aut concinnitatem: ne dum sermones hominum maledicos, stulitia ridiculos, impuritate abominabiles, fraude fallaces, calumnia veritatis et suasione mendacii atque iniustitiae pestilentes. Quemadmodum enim in se ipsi inveniunt animum illis rebus meliorem et ad puchriora atque nobiliora suscipiendum ornamenta aptiorem, quam ut pascatur et exsatietur illis omnibus, quae etiam diu, eis fruens, sustinere non potest, quin molesta fiant, etiamsi primo allapsu fuerint iucunda: ita sentiunt, esse ali quid nobilius atque praecellentius, cuius luce illuminari possint, qui sit suus cibus, quo frui sit sua vita: eum nempe, qui ut effector omnium, ita aeternum et perfectissimum bonum est, DEUM. Ita enim iudicant, vivere suum esse iucundissime agere. Quare, si ab animi actione absit quies, stabilitas et perpetuitas, adsit autem vel dolor vel metus vel paenitudo ac pudor et exulceratio; vel desiderium atque inquierudo: non potest animus, se vivere, vel se suis ornamentis decorum, sua luce illustrem, suis bonis divitem, cibique sui plenum ac saturum reputare: quinimo, etianm si se reserserit omnium eorum, quae foris sunt sensusque lacctsunt, cupiditate, vacnum temen se, imo mortuum, deprehendit. Nihil enim in se, si se ipsum introspiciat, invenit dignum amore suo atque laetitia: invenit autem in se cupiditatis stultae pruritum, ardoris in vanitatem maculas et stigmata, sui taedium et lucis fugam, indignitatem amoris ac laudis, odii dignitatem, demque, ut spiritale cadaver, se ipse fastidit, neque libenier contemplatur. Qui igitur cum tali anibulant animo, etiamsi vivere videantur, mortui sunt. Nam, quimotus in iis est, est ut
cadaveris in vermes cum diro putore effervescentia. Hanc mortem sentiunt in se, quivivere coeperunt. Quemadmodum enim in corpore, quae membra vitam spiritumque perdiderunt, etiam sensu carent: ita animus emortuus ipse suam mortem ultro ignorat, imoin lapidem indurescit, imomortem suam vitam esse sibi persuadere conatur; et, si quid in eo superest ab animi vita, DEO, aut, si ei nolenti radii lucis ingerantur, tamquam mortem abominatur et exstin guere laborat, conscientiam nimirum et bonum DEI verbum. Quod etiamsi aliquando cum gaudio audiverit, et non cognoverit esse morti suae tollendae, ubi gaudium illud cum gaudio propriae mortis ac cupiditatis fervore coniungi amplius nequit, in acriorem tristitiam et odium esteratius vertitur. Ita bis emoritur. Sed, quibus caelestis gratia et potens manus succurrit, ii, dum incipiunt videre fontem omnium bonorum, eundemque perfectissimam charitatem, non minus atque incontammatissimam lucem h. e. amatorem veritatis, sanctitatis ac iustitiae, eiusque testem atque vindicem rigidum; simul incipiunt vivere, h. e. honum suum cognoscere, et lucem illam, sive sanctitatem, quae est charitas, amare; simul, se mortuos fuisse, sentiunt atque animadvertunt: atque ex eo non desinunt interficere, quae erant mortis, et animi artusq. s1fakelis1qe/ntas2 per vitam novam excitare, et sanis motibus exercere; et putredinis suae insidiosas nimium et in Spiritum DEI contumaces reliquias exhorrescere, et um S. Paulo ad DEUM opitulatorem identidem exclamare: Me miserum, quis me eripiet ex corpore hoc mortis! Ex quo efficitur, ut in corpore mortali habitent non quidem ut clauso obseratoque et squalore ac tenebris horrente carcere (quippe quod corpus Spiritus DEI templum suum fecerit et menti sanctificatae ad ministerum subicere inceperit) sed tamen ut ergastulo, aut carcere aperto, ex quo carnifex non penitus eiectus est, aut ut in domo vitium faciente, quae, nisi destructa, corrigi non potest, ideoque gravati suspirent perperuo; non quidem tamquam fastidientes opus DEI, quod sibi in inferioribus hisce impositum vident, ut nomen Salvatoris et Sanctificatoris sui celebrent, et virtutes eius annuntient; et regoum eius amplificent, et utiles sint iis, qui ipsorum amori a natura et a DEO benignissimo patre commendati sunt: nedum tamquam metuentes inde proficisci, ubi gratia et filanqrwpi/a Dei ipsis illuxit; quasi tum nudi essent futuri extorresque domus DEI, aut
in carcerem ex carcere detrudendi: sed desiderantes intrare in penitissimum domûs DEI; in cuius vestibulo collocati sunt; quam vident patentem et a Servatore suo et Domino pro se occupatam, unde pignus hereditatis, Spiritum renovationis, acceperunt; ubi sciunt esse oculum pastoris sui, qui ipsos custodit, et manum, quae eos attrahit, unde voces DEI sui et Patris sui et Domini sui et Fratris primogeniti, quas in cordibus scriptas habent, exaudiunt; ubi norunt esse omnes filios DEI, quos terra non amplius videt: DEI, inquam, cuius profunditates scrutari eum, qui in ipsis non loquentibus per suspiria eorum loquitur et interpellat, minime ignorant: atque ita mortalitatem cum vita immortali et incontaminabili commutare gestientes. Sufpirant igitur, quia vident ante se memetam suam, et ex porriguntur ad eam, et eam amplecti cupivut: gravantur autem, quia sine timore esse non possunt, dum vetus leti imperator tentat et manus inicit, dum frangitur carcer suns dum is negotium facessit et iustam sui curam flagitat, dum turbatur ipsorum in lucem intentio, dum impeditur opus lucis, dum amori non satisfacit, quod faciunt, dum dolent aliorum iacturas, dum improbitatis conflictu exercentur ad patientiam et experientiam suae fidei ac charitatis, dum pro suis necessitudinibus solli, citi sunt, dum pavoribus improborum et iudiciis intersuntdum nomen DEI blasphematur, dum consortes regni non nisi tenui nota cognoscunt, dum in mundo ambulant personato et picta fictaqueve, non veras hominum facies, vident, mundumque illum occultum, nisi quatenus is se prodit verbis ac factis, non cognoscunt. Unde fit, ut saepe associentur sui dissimilibus, et imprudentes ab illis vel contagium aliquod accipiant, vel prodantur, vel peccati aliquo consortio coinquinentur, atque ita cogantur cum illo divinae mentis conscio Rege dicere: Quis mihi det pennas instar columbae, volem et procumbam, imo in longinquum extendam fugam, pernoctem in deserto: accelerem effugium mihi prae vento serente, prae turbine. Est enim profecto aliquis ventus, est procella, est vortex, quo rapiuntur, torquentur, auferuntur animae DEI inanes, cuius potestatem habet DEUS huius mundi: qui etiam bonos afflat et concutit et tantum non prosternit. Quibus omnibus perpensis, facile est iudicare, quomodo ii, qui stant et contuentur dilectorum suorum fracta tuguriola, eaque telluri commendant, animati esse
debeant, ne videantur mortui sepelire mortuos, neque etiam iniuriam faciant iis, qui non mortui sunt, sed DEO suo vivunt. Nam, si ipsi mortem horremus, ut ademptionem vitae, non, ut a)na/lusin ac discessum ex corpore mortis, et profectionem in patriam et e)pe/ndu/sin ac penetrationem tabernaculi, quod ex caelo est, sive introitum in Sanctum Sanctorum, expetimus atque excipimus, mortui sumus. Quos autem nimium lugemus atque deploramus, eis iniuriam facimus, vel quasi indigni essent, qui credantur esse in vita, vel quia illos malumus nobiscum esse in discrimine, quam apud Dominum suum esse in tuto. Agamus igitur et nos ita, A. qui viri egregii exuvias paulo ante terrae mandavimus. Ostendamus, nos vivere, in spe, et viri optimi abitum a nobis ut triumphum prosequamur. Quamquam enim multa sint, quae dolori esse possint multis, sive spectes familiam, et cognatos, sive amicos et collegas, sive studiosorum exspectationem et vota, sive Academiae splendorem et celebritatem, sive multorum salutem, sive artis, quam diligentissime tractavit et acerrime scrutatus est, illustrationem et exornationem, sive utilitatem boni Civis, sive decus honesti inter pios exempli, et efficaciam vitae integrae ad redarguendum mores dislolutos: ita ut multis nominibus immatura et acerba debeat videri, et non nisi tristis ac luctuosa haberi possit carissimi pignoris ablatio: neque ineptum sit multorum deplorare kamna, et cum flentibus flere: tamen libenter animum ab ea cogitatione abduco, quem molliorem atque teneriorem gero, quam ut de dolore meo et luctu bonorum, licet Christiana Philosophia prae munitus, loquendi praebeat constantiam. Atque utinam mihi liceret hac hora tacito meum devorare dolorem, et non meam imbecillitatem ac tenuitatem publicare oratione conturbata et minime pari meritis et dignitati Viri excellentissimi. Sed enim non denegandum fuit laudationis officium ei, qui id ante paucos menses Collegae quondam coniunctissimo Adolpho Vorstio prolixo affectu praestitisset: neque mihi committendum fuit, ut viderei deesse partibus et amici per quinque et viginti annos familiarissimi, et hominis grati, Sostrum enim ei debeo meimeorum que omnium (ne ancillis quidem exceptis) curatorum et feliciter recreatorum ex variis et gravibus morbis. Praeterea toto tempore, quo una viximus, expertus sum eum mei amantissimum, et ad omnia commoda mea meorumque
invigilantem. Habui eum restem et instigatorem studiorum meorum, scriptorum meorum et lectorem et censorem, denique, supra merita et usque ad ruborem meum, profusum laudatorem. Quum igitur ipse eum non minus multas ob causas diligerem, et a vivente ac valente intellexissem votum eius, si contigisset eum priorum decedere; idque, quos reliquit superstites, sibi in mandatis datum a defungente ut a me peterent, serio affirmarent, denique Senatus amplissimus mihi, ut id facerem, proclivi affectu auctor fuerit, nequaquam potui defugere hanc provinciam, quam me implere non posse sat sciebam. Neque enim facile est dicere de iis, quorum vita non est insignis notabilibus casibus aut rebus magnis gestis, quales sunt urbium expugnationes, proelia, populorum subiectiones et e)candrapodis1moi\, legum lationes, civitatum erectiones, aut si quae alia sunt, quae historiae crepant. Natus est o( makari/ths2 in ea tempora et in eo loco, ubi ruinas regnorum et motus populorum audiret quidem, sed non videret. Ita placuit divinae providentiae avi proavique saeculum a nepotis tempore distinguere: ut illi quidem aetatem suam per sua recenserent pericula, et calamitates: hic autem per longinqua; et positus in pace, quemadmodum Scriptura amat dicere, buryrum et mel comederet, et alios quidem ad dextram, alios ad sinistram cadere videret, malum vero ad tentorium ipsius non accederet (ut est in Pslamo) et non quidem immunis a communi sollicitudine et sumpaqei/a| et consideratione iudiciorum Dei et timore, quem merito cuivis pio inurit observatio vulgaris ingratitudinis et proterviae, quae iram DEI provocat (de quibus rebus ei frequens sermo fuit0 sed tamen immunis esset a periculo, calamitate et molestia, ita ut ipsius virtutes intra theatrum conscientiae tum propriae tum eorum, quibus per occasionem artis innotuit, et eorum animi, quibus ad sapientiam Medici praeluxit, propemodum constiterint. Quod genus vitae nemo negaverit minus quidem esse ad famam, et fru/agma atque iactantiam, sed longe maius ad laetitiam et beatitudinem: et habere quidem laudem innocentiae et bonae fidei apud Deum et probos, non vero admirationem in vulgo: nisi quatenus manifesta sunt dona Nummis, quibus fideliter dispensandis vitam suam et opportunitatem omnem collocant atque impendunt, quibus ita vivere clementia vivina concessum est. Fuit aliquaudo tempus, quum in hisce terris aliter viveretur: quando amare verbum Dei, nomen Dei nominare, laudes
eius praedicare, a malo recedere et se castum servare ab idololatria et nequitia capitale fuit. Eo tempore vixit avus to=u makari/tou Henricus, Antonii filius, Henrici Regneri nepos Nerdenus. Est Nerda oppidum non inelegans, Goylandiae metropolis, Geldriae et Ultraiectinis propinqua, iuxta lacum Flevi. Henricus Regnerus abavus Civis Hardervicenus fuerat: qui opibus accisis, quum domus ipsius incendio Civitatis Hardervicenae consumpta esset, Nerdae consedit. Proavus Antonius in ea civitate omnibus gratissimus fuit, Cantor in Choro et Ludimagister (collega Lamberti Hortensii Viri eruditiss. quem sibi superiorem adiungi a Consullibus impetraverat) et secretarii partibus fungens: sacris Papist. diu immixtus; nisi quôd de Iustitia Dei, h. e. iure filiorum Dei, quod in Christo per fidem, per Spir. ipsius unum corpus cum ipso facti, obtinemus (qui relig Christianae apex est) integram semper habuerit sententiam. Uxor ei fuit Henrica, Hermanni Losdrechtani filia, Viri iustitiae amantissimi, qui nec pecuniam foenore occupare sustinuerit, quia id illicitum putaret, et hereditates satis opimas repudiaverit, quia non satis recte partas iudicarat. Ex his parentibus natus est Anno saeculi superioris quadrages. et sexto Henricus avus, vir aeterna memoria dignus, qui ingenio ad res cognoscendas aptissimo, memoria admodum tenaci, et eloquio facili ac perspicuo. anim fortitudine ingenti praeditus, et amans bonae conscientiae a pueritia, incredibili studio linguam Latinam, Giaecam, Hebraeam, se sere magistro, initio quidem in Monasterio Aldenerdensi, in quode vera religione institui coepit, deinde vero (postquam statmsset nihil commune habere cum superstitione Romana et legibus hominum) inter aerumnas, ministeria, manuale opificium, fugas, exilia. penuriam et famem, cum omni eleganti scientia ac historia, et imprimis veritate divina, didicit; nulli odiosus, nisi iis, qui ipsum ad societatem nequitiae et idoloatriae pertrahere non possent: dum iuvenis esset, utilis ecclesiae oppressae docendis eorum, qui ob veritatis amorem persecutionem patiebantur vel latebant, pueris, nonnumquam etiam coram multis disserendo. Quam tamen operam in Orient. Frisia Diickhusae et in ditione Dynastae Godensis praecipue exercuit: iam maritus, ducta uxore Ludovica, Herberti Wiincoop oriunda ex non ignobili in Gelria familia dominorum Castri Wiincoop. Eam virginem primum in navi, cum eam recepisset in multitudine, ut solet, arctius
sedere renuente, ob pietatem amavit et coniugem optavit, ac deinde a parentibus impetravit. Cum ea multas est passus angustias et pericula. Ex ea suscepit filium primogenitum Antonium, to=u makari/tou parentem, in communes miserias. Quae mirum in modum auctae sunt, quum intellexerunt fortunam patriae civitatis, in qua iam plurimi cognoverant veritatem, atque etiam parentes, gavisi iam filii sui studiis, quae ipsos aliquando in eum irritaverant. Laniena Parisiensi nudato Regis Galliae animo, terrore maximo completis Belgis, Zutphaniâ captâ, omnes trans Isalam et agri Traiectini urbes obviam Hispanis claves tulere. Sola Nerda portas clausit militum primis, donec integer exercitus adventasset. Ita pacti de cond tionibus Hispanos admittunt. Qui immemores fidei darae cives ad curiam convocatos trucidant; curiam, urbemincendunt. In ea strage periere pater, socer, affines, cognati: anno praeteritt saeculi septuagesimo secundo. Hic sanguis, haec flamma toti Rei publicae saluti fuit. Nam, quos pactis non stare videbant, eos omnibus viribas propulsare non destiterunt obstinati omnes, donec eis DEUS haec pacis Halcyonia et libertatem non controversam concessit. Utinam vero illa tempora numquam nobis ex memoria delerentur; semperque cogitaremus. quantum intersit, inter servitutem DI et servitutem hominum: ne, dum servimus mundo, non DEO liberatori, libertatem tanto impendio partem, quod absit, amittamus. Ceterum ego haec praeterire non potui, quia hae sunt imagines, quibus o( makari/ths2 condecoratus est, haec exempla, ad quae formatus est, haec incitamenta ad amandam patriam et libertatem colendi DEUM veritatemque eius profitendi et conscientiam non offendendi. Avus post illa ab anno septuagefimo octavo Enchusae Ministerium Sacrum obivit, summa cum omnium dilectione: unde tamen anno octogesimo quinto coactus est abire, vocatus Franekeram ad professionem Theologiae primariam, quam Academiam ipse initiavit oratione prima, et lectione, Atque in ea sunctione diem suum obiit Anno huius saeculi quarto decimo: vir sine dubio cum non infimis sui saeculi comparandus. Huius plures filii fuere, Viriomnes honorati et utiles Ecclesiae, nominatim Herbertus Pater Reverendi et optimi viri, D. Hermanni, quem hîc inter consanguineos praesentem videtis, Ecclesiae Hagiensis Ministri fidelissimi. Deinde Clemens, cui postea
Hermanni nomen porpter memoriam fraris praedefuncti, admir abili ingenio pueri, inditum, Ecclesiae Nerdenae Pastor, quondam Collega et Sororius Reverendi Viri, quem Seniorem, ut nostrae Facultatis in hac Academia, ita in Ecclesiae huius Ministerio amamus et veneramur, D. Abrahami Heidani, cui adhuc plures annos et non gravem senectam bono Ecclesiae precantur omnes boni. Ceterum Pater to=u makari/tou Antonius, Vir incomparabilis, ingenii supra communem sortem vividi, probe educatus a parentibus, Latinae Graecaeque linguae, bonarum artium, poesios, ita gnarus fuit, ut ab Enckhusanis ad regendum Gymnasium vocatus sit, eique rei operam dederit cum laude. Hisce adiecit Musicam artem vel potius scientiam, et o)rganopoii+/an atque organi pulsandi peritiam. Neque setius excoluit Theologiam. Habeo domi totam Theologiam per tabulas ab eo minimum inepte nec sine accurato iudicio dispositam, eleganter ipsius manuscriptam. Maxime se tamen im pendit in artem Medicam. In qua facultate gradum magna cum laude et gaudio parentis obtinuit in Frisiorum Academia Anno huius saeculi octavo. Ex quo tempore Medicinam fecit primo Enckhusae, deinde Amsterodami; magna non minus cum felicitate, quam prudentia et sagacitate. Quod non modo ex filio saepe mihi auditum, sed etiam locupletissimis testibus. Ex quibus memini me percepisse eius praedictiones imprimis non fuisse fallaces. Quae res maxime ostendit artis pertiam. Coniux ei secunda fuit Sara Sweerts de Weert, femina prudens, pia, cordata, egregie morata. Quam cognovisse et cuius memoriam animo retinere mihi non exiguae voluptatiest. Cuius etiam extrema de pietate deque regno CHRISTI colloquia animo meo infixa sunt. Erat ea ex Patritia et perantique Bruxellis prosapia Sweerdiorum, sive Gladiferorum, octava proles Iohannis de Weerdt (qui an. 1585. inter Magistratus Antverpienses fuit) et Clarae Wonderer. Fratres habuit, ut et sorores, bene multos, per quos familia et cognatio valde est amplificata. Unde affines censebat defunctus eximios Viros, et inter eos quosdam, quos mihi etiam licuit nosse. Inter avunculos fuit Rolandus de Weert, Consiliarius et Fiscalis Brabantiae. Eius gener unus fuit Amplissimus Vir Iasperus van Kinschot, Curiae Hollandicae Senator, cuius filius primogenitus in Curia Brabantina Senatorem agit prudentissimum et integerrimum, ceteri ad
honores amplissimos per paternarum virtutum vestigia grassantur: filia nupsit Iohanni Halling. Consuli hagiensi; alter Imannus Cau, Curiae supremae Graphiarius. Neque praetereundus mihi Vir Reverendus Iacobus Rolandi Eccles. Amstelodam. Doctor, inter Novi Testam. Versores census, materterae maritus. Fuit inter avunculos to=u makari/tou Sebaldus de Weert celebris praefecturâ Classis, quae sub auspicus Rei publicae Fretum Magellanicum scrutatum profecta est Anno superioris saeculi penultimo. Quam scrutationem fide. lissime et accuratissime peregit: et cum variis miseriis luctatus in patriam rediit, relicta sequentibus commodioris viae inveniendae felicitate. Postea in Taprobane Insula, quae nunc Ceylon dicitur, iussu suspicacis reguli, in cuius gratiam quatuor Lusitanas naves ceperat, inter amica colloquia cum multis trucidatus est an 1609. Fuit et David de Weert Senator Silvaeducensis, vir magno rerum usu et prudentia ac gravitare singulari, cuius altera filia nupsit Petro Schuyl van Walhoren, Senatus Silvaeducensis praesidi, bonorum Ecclesiasticorum quaestori: altera Iohanni van Beveren, Tribuno vicario Gertrudismontis Gubernatori; filio Nobilissimi D. Corneln van Beveren, viri multis dignitatibus illustris, et diu Academiae huius Curatoris splendidissimi. Ex provi fratre affinem salutavit Amplissimum virum Iustum de Hubert, Secretarium Civitatis Zirizeae, ad potentissimum Galliarum Regem nuper legatione nomine Rei publicae cum dignitate functum. Sed cogor vela contrahere, ut tandem to=u makari/tou, de quo non libenter hoc loco verba facimus, vitam perstringamus. Is igitur anno huius saeculi nono ex parentibus optimis mensis Ianuarii, die tertia decima in lucem editus est cum Hispaniae Rege initio induciarum Enckhusae, quae prima Hollandiae Civitas libertatem apprehendit, atque ibi libertatis amori innutritus est. Unica cura parentum fuit. Post rudimenta literarum in patria posita, decennis commendatus est institutioni patrui Hermanni apud Nerdenos verbi divini ministri. Apud quem biennio tantum profecit, ut domum reversus traditus sit erudiendus Scholae Rectori Gulielmo a Niewenhuysen Viro undiquaque doctissimo, qui inter Revisores versionis Novi Testamenti deinceps sedit. Eius institutione triennium usus est, atque ita sub eo profecit, ut tum a Rectore, tum a Scholarchis iudicaretur idoneus, qui Academicis studiis admoveretur. Sed ex ludo literario
dimissus in gravissimum incidit morbum, ex quo demum sequenti anno convaluit. Ita domestica et q. paterna institutio per morbum finita est. Noluit DEUS deesse suis partibus: sed in adolescentiae finibus per afflictionem corporis ei coepit cogitationem firmam melicoris vitae infigere, et experientiam fidei, quam ab utroque parente hauserat, largiri, eumque ad veram Philosophiam, imo vitam, quae est mele/th to=u qana/tou, moriendi, ut ita dicam, usus et exser citium, praeparare. Et certe crebris a)s1qenei/ais2 et revera infirmationibus corporis didicit, quam parvi esset roboris, et ut longaevitatem sibi non promitteret. Circa id tempus pater familiam Amstelodamum transtulit. Ergo Collega makari/ths2 mense octobris anno 1625. sexto decimo aetatis anno Academiae huius civis factus est. In ea Philosophiae praeceptis imbutus est a Clarissimis Viris Gilberto Iacchaeo et Francone Burgersdicio. Qui cum collegium publicum disputantium instituisset, sub eo bis respondit, de motu et anima vegetante. Cuius Collegii membrum et to=u makari/tou commilito, atque ex eo tempore amicus sincerus fuit Amplissimus Vir D. Daniel Colonius, huius Academiae Professor celeberrimus. Post deinde, etiam Mathematicis non neglectis, animum totum applicuit Medicinae. Quae sive ars sive scientia, ut in confesso est, divino munere est mortalibus data, ad insigne miserorum solatium et Rei publicae inaestimabile bonum. Equidem sum in illa sententia, quando Apostolus inter dona spiritus numerat i)a/mata sanationes, eum non tantum miraculosas, quales ad pellendum stuporem infidelium aliquando fiebant, sed etiam illas, quae prudenti usu remediorum fivut, intellexisse. Quemadmodum enim donum linguis loquendi est et, quod subito accipitur, ut Apostoli id acceperunt, et quod studio paratur; et donum ptoplietiae et sermo sapientiae ac prudentiae utroque modo datur per eundem spiritum: ita sanatio corporis, quae sine remediis ht, et, quae per medicam manum, utraque et huius scientia ac felix actus a spiritu Dei est. Deus, ut hominem vivere facit non tantum sine pane, sed et per panem: ita sanat et sine herbis et per eaw. Quamadmodum autem apertum est, alios cibos aliis vel aetatibus vel temperamentis hominum esse paratos: ita negari non potest, alia sanis, alia aegris convemire, mirabilemque esse in eis, quae in hominem ingrediuntur, ad movendum mutandumque ea, quae in homine sunt,
quaeque ipsum aegrum ac languidum faciunt, efficaciam, praeterquam, quod et morbi suis quodammodo regulis et mensuris incedunt: et ipsa, quae apponuntur corproi et quae exterius sunt, in sanum et in id, quod labefactum est, valent, vel ad recreationem vel ad noxam. De quibus rebus dicere supersedeo, ne videar ineptus, si velim id persuadere, qupd omnibus est persuasissimum. Habuit o( makari/ths2 Medicinam pro vera arte. Id credidit Hippocrati, credidit patri, credidit rationi. Credidit tamen, esse artem profundam, variam, difficilem; sive spectes morborum naturam, et eorum cognitionem, sive remediorum proprietatem et commoditatem, sive utendi kairo atque opportunit tem, sive sanitatis tuendae prudentiam. credidit, eius et peritiam et prudentem usum esse donum DEI. Ideoque et animum ita erga DEUM et erga proximum composuit, ut ad iuvandum miseros a miserorum unica rupe et curatore scientiam, prudentiam et sagacitatem impetraret: et studio ingenti cum mutos Magistros tum etiam vivos et ingenio atque peritia praelucentes complexus est. Sectatus est igitur enixa industria Viros Clarissimos et Doctissimos, quibus tum Academia haec luminibus gaudebat, O. thonern Heurnium, Ewaldum Schrevelium, Adrianum Falcoburgium, et Adolphum Vorstium. Anno nono et vigesimo, aetatis vigesimo, quum Patri videretur non inutiliter tempus in Academia hac trivisse, missus est ad Academiam Franekeranam; eam ob causam, quod et Pater in ea titulum Doctoris adeptus esser, et Avus eam suis dotibus exornasset. Ibi hospitem et praeceptorem habuit Virum Clarissimum, Doctissimum, Peritissimum Menelaum Winsemium Medicinae Professorem. Sub cuius praesidio de omnibus Medicinae partibus propositas a se meditationes decem Disputationibus magna alacritate nec sine laude pertractavit. Deinde, quum se examini subiecissset, dignissimus iudicatus est, qui titulo et honoribus Doctoris potiretur: et sollenniter 19. Octobris Doctor renuntiatus est. Hanc promotionem infecuta est febris quartana, exercendo novo Doctori comparata. Ea sub ver proximum remittente, Patris ductu incepit Medicinam facere, usque ad annum huius saeculi trigesimum et tertium, aetatis quartum et vicesimum. Atque ego credo, ei id tempus ad cognitionem artis et prudentiam fuisse utilissime impensum, longeque utilius, quam si per maria et terras famae celebrium
hominum inhiasset. Quantumvis enim magnam habeant vim ad animum poliendum etiam peregrinae virtutes et dotes: (quandoquidem Deus non uni regioni sua dona impertit, aut gratiam adstringit) tamen nihil tanti fuit, ut propterea prudentissimum, certe fidelissimum, praeceptorem patrem desercret. Atque ipse erat ea pietate et prudentia, ut patri in omnibus, satisfacere cuperet, et bonum (quod alii peregre quaerunt) ac sapientiae thesaurum domesticum se habere, non ignoraret. Quum igitur Pater anno trigesimo tertio, aetatis sexagesimo tertio diem suum obiisset, solus in curam aegrorum incumbere perrexit. Duxit porro anno proximo uxorem, lectissimam virginem, nunc maestissimam viduam; Helenam Grondt, exornatissima et bonorum ferace et prae cipuis affinitate innexa familia: cuius soror nupserat, in mea patria Brema, Laurentio Wouters, meo quondam ab adolescentia amico, viro, ut spectabili, ita optimo; ut et affinitate hac bearus esset. Anno 39. saeculi huius ab illustribus et potentibus Frisiae ordinibus ad professionem Medicam vocatus est. Quam in eorum Academia per annos fere duodecim solus sustinuit, enixe operam dans, ut Medicinae studiosi quam minimum desiderarent eorum, quae ipsis utilia esse possent, se simul et auditores exsecsens, nec magis promptus ad docendum, quam ad discendum; nec ad discendum, quam ad docendum. Ideoque et lectionibus theoreticis ac practicis, et sectionibus anatomicis et demonstrationibus botanicis magna cura ipsis praeluxit. Exstant inter schedas eius orationes et lectiones examussitatae, dubium pietatem magis an eruditionem redolentes. Quamquam autem eum Academia sic satis occuparet, neutiquam tamen defuit officio inserviendi valetudini primariorum in republica virorum: praecipue in metropoli Frisiae Leoverdia. Erat cum omnibus praecipuis, tum imprimis Academiae Curatoribus Nobilissimis Renico a Burmania, et eius successori Ioachimo Andre, Hobbio ab Aylua, Livio a Scheltinga, Iohanni Niis, viris sine controversia summis, carissimus et acceptissimus: neque ullus erat inter Collegas, quam non demereri studeret: quibus etiam se probavit, nisi ubi conscientiae amplius litandum putaret, quam corrupti moris torrenti. Rectura Academiae ei suffragiis unanimibus Collegarum delata est anno quadragesimo tertio; quam cum frustra, etiam oblata ad aerarium summa auri non mediocri, deprecatus esset, gessit feliciter et
cum laude, nec sine fortis animi experimento. Eo rectore et favente mihi nec opinanti duplicatam Professionem recordor. Meruit quoque ipsius fidelitas et industria Bibliothecarii munus: quo tam diligenter functus est, ut bibliothecam publicam spoliatam restitueret et exhiberet locupletissimam, per magnatum, quos compellavit, benevolentiam et liberalitatem. Quorum favori et gratiae erga ipsum debet illa Academia et hortum Academicum mirisice amplificatum et domum in eo splendidam. Igitur, quum ipsius virtus et eruditio in tam illustri theatro positae essent, non latuêre tum Proceres Traiectinos, tum Nobilissimos huius Academiae Curatores ac Civitatis huius Consules. Quorum illi eum anno quadragesimo nono ad suam: hi feliciores anno quinquagesimo primo in hanc celeberrimam et splendidissimam scientiarum officinam atque ingenii palaestram vocarunt, et viris excellentissimis ac doctissimis, Adolpho Vorstio praeceptori (nuper a latere ipsius, nobis maerentibus, avulso) et Alberto Kypero Collegam dedêre. In hoc loco quem se praestiterit, quid attinet dicere? Cui enim ignota est ipsius religiosa diligentia ad obeunda mandata munia? vel privati labores? vel lucubrationes indefessae? vel studium subveniendi laborantibus? vel honesta et inculpata vita? vel animus tenax propositi et memor iurisiurandi? vel, quam, si omnia, nemo in eo desideravit, integritas et mens seria, aperta, fuco carens atque fillacia? Industriam eius et multam lectionem et iudicium et peritiam suae artis testabuntur monimenta, quae posteritati consecravit. Medulla Medicinae laudata a Vopisco Fortunato Plempio. Medicina Physiologica. Selecta medica et Meletemata: Laboriosa opera et plena nervorum. Consilium item de Hemicrania. De scriptis medicis commentarius ter recusus et auctus. Edidit etiam aliena scripta: spigelium, Cardanum de utilitate ex adversis capienda. Celsum magna cura emaculatum, quem Latinum Hippocratem solebat appellare. Ipsum denique Hippocratem antiquissimnm et laudatissimum artis Medicae magistrum ad multos et optimos Codices cum editos tum manuscriptos emendatum non tantum prelo paravit, sed et commisit, eoque adduxit, ut spes sit, cis paucas septimanas eum in publico appariturum non sine nitore atque elegantia, gratum studiosis et rei medicae et Graecae antiquitatis atque rotunditatis. Nisi quis putet, quod
Venusinus de Graiis iudicat, Coo seni defuisse. Scio, to makari/thn multa de variis locis medicorum principis esse meditatum, et magnam sibi supellectilem collegisse observationum ad hunc Auctorem illustrandum utilium. Quas non potursse ab ipso edi, dolendum est. Recturam gessit in hac Academia semestrem, suffectus C. V. Alberto Kypero: ex illo tempore non optavit. Amicos (ut, quantum mihi innotuit, dicam) interartis suae professores habuit et coluit Amplissimum D. Tulpium, Clarissimos viros, Bodaeum, de Vick, Pisonem, Sladum, Amstelodamenses: Plempium, Lovaniensem: prostremo guidonem Patinum Professorem Regium. Liberos reliquit duos filios, Henricum ante hac domi accurate doctum, nunc Patini ab ore pendentem, Medicinae Candidatum, et Antonium, adolescentem bono ingenio praeditum: filias item quatuor virgines optime educatas, et parvulam unam, quae modo parentum delicium, nunc matris spla/gxna miseratio est. Haec, A. de vita tou= makari/tou, exoptatissimi Collegae et coniunctissimi, dicta sufficiant, quae satis puto esse dolori, honori non satis. Restat, ut eius et piam catastrophen tangamus. Tertio et vicesimo superioris mensis ab amico rus prope Harlemum invitatus est, ut de valetudine Viri primarii cum eo consultaret. Ibi inter deambulandum frigore correptus est, et ex eo male habere coepit. Postridie, qui erat Dominicus, binas contiones attente audivit: tertiam ne audiret, impeditus est. Die Lunae officio faciendo vacavit, lectionem habuit, privatae institutioni operam dedit, et ex Nosocomio, in quo Collegium auctoritate publica habere nuper admodum inceperat, reversus, cum studioso, qui eum domum deduxerat, diu ante fores collocutus est, sui negligens. Die Martis decubuit, et remedia, quae sibi probata, adhibere coepit. Accurri, quum accepissem de morbo eius, die Vereris. Intellexi, febri synocho putrida laborare. Significabat, se ei morbo non fidere. Mecum, ut et postridie cum Reverendo D. Heidano, de divina providentia, de vitae huius miseria, de hominis ou)deneia|, de firmitate divinae gratiae, de spe Christianorum collocutus est. Interim nulli sudores ex voto, nulli somni, etiam remedio quaesiti, donec vis morbi ingravescere eumque in karon, conicere, ex quo tamen subinde excitabatur, interdum trubata mente, sed non diu. Ante extrema enim apud se fuit, et accedentes agnovit, prudenter ad
interrogata respondit, et, quamdiu potuit loqui, spem vitae beatae et voluntatem discedendi ad Dominum omnibus signis ostendit, atque ita instillatae a parentibus, exemplis domesticis auctae, Ecclesiasticis allocutionibus educatae, et verbi divini quottidiana lectione et frequenti repetitione neque segni meditatione et in mysterium DEI inquisitione roboratae pietatis fructum in terris percepit, ut in certitudine spei se abnegans, et DEUM sanctum iustificans ac bonum glorificans, animam suam, ut patri fidelissimo, commendaret. Spirare desiit die 5. Martii post meridiem circa horam tertiam. Memorabile est, quod inter assidentes lecto erat femina ex boreali Hollandiae parte veris eum deflens lacrimis. Quam septennio cum remediis conflictatam, ut ipsa praedicabat, hac hiemo per gratiam DEI restituerat sanitati. Nostrum erit, A. quemadmodum initio dixi, hoc exemplo mortis in morte finitae, animum habere eorum, qui per hunc tramitem ad beatam vitam, terminum vocationis supernae, curriculi nostri metam, hereditatis mansurae summam, desiderii satietatem, charitatis in fructu veri boni hic in side amati, suavitatem, et Dei animum impleturi susceptionem, in viva ac forti spe, anhelant atque contendunt; eorumque, qui praecesserunt (condonata communi infirmitate; cuius irritatio saepe imputantibus imputanda est) cum benedictione nominis eorum meminisse: et ad Christum prodromum atque a)gwnoqe/thn, ad dextram Patris sedentem, uno corde, defixis in eum oculis, magis magisque accedere. Vestrum autem, optimi iuvenes, qui Medicae vos arti dedistis, et praeceptore vobis carissimo orbati estis, Deum imprimis timere, ab eius spiritu munus sanationis petere atque exspectare, per charitatem proximi ad artem discendam et exercendam anniti, denique animum integrum et sanctum, oculos puros, vitam honestam, sermones salubres, medicinam animarum, ut necessarium medicinae feliciter faciendae commeatum, parare. Deusautem, qui haec nobis debit intelligere, det nos ita hic bene agere et ad se in bona conscientia accedere et in die suo magno irreprehensibiles, indutos filio suo dilecto, in conspectu suo apparere. Amen. DIXI.
IOHANNES ANTONIDES VAN DER LINDEN MORTUUS EST. An mortuus?
SI MORI EST QUIESCERE A LABORIBUS, MORTUUS. SI VIVERE EST TRUI ASPECTU DEI NON MORTUUS EST SED VIVIT. Ubi ereptus sed non Orbi ablatus. VETAT HOC INCLYTA VIRI VIRTUS MENS COELO RECEPTA. Terra in Terram rediit. Manet PIETAS APUD CONSCIOS MEMORIA APUD GRATOS FAMA APUD POSTEROS Anima inter Myriadas sanctorum gloriose in Caelo triumphat. IS NON SEGNI OTIO TORPESCENS OMNES DIES ANNOS HORAS REBUS SEMPER PROFUTURIS IMPENDIT. Legit ut intelligeret, scripsit ut legeretur Erecturus sibi industriae, posteris utilitatis, omnibus imitandum monumentum NON ARENAS AUT VANA COGITATIONUM. DUBITATIONUM, SUSPICIONUM Sed marmora materiarum sumpsit Inscipturus quae perennarent literas non quae delerentur lituras. SECULA ELEGIT VICTURUS IN SECULA. Semperne dubitantes et Platonicos Mundos instaurantes? O semper pueri! Hoc Aegyptii ad Solonem, hoc tibi a nostro dictum sit. Quis que scilicet novum sibi mundum, elementa. causas, remedia, morbos, mortes, omnia nova suruit: mox destructurus iterum omnia. Et hoc saeculum vocatur.
SED IACES! KEITAI KAI *p*a*t*r*o*k*l*o*s Commune id tibi cum parvis, medioxumus, magnis. Sola haec regula exceptionem non habet SED IACES IN TUMULO SALUTIS QUIA DEUM COLUISTI. IN TUMULO FAMAE QUIA VIRTUTEM AMASTI. Mors nihil abstulit nisi quod suum erat, peritura brevi, mox resurrectura omnia. ERAT IN TE HOFMANNI ILLUD PENETRANS ET ACUTUM PERSPICUITAS MONTANI EXPERIENTIA CRATONIS ET MAIOR COI SENIS CULTUS QUAM IN FOE SIO. Quanta reconditae Lectionis Copia! Nec Medicos modo in numerato habebas, sed quicquid uspiam eruditi et solidi sive antiquitas reliquit sive recentior aetas superaddidit. SCRIPTA MEDICORUM QUOT MILIA DESCRIPSISTI, TOTIDEM MENTE PECTORE MEMORIA US U TUA REDDIDERAS. Ita aliena legebas diligenter, ut accurate simul intelligeres Obscuris et nulli hactenus intellectis fax eras praefulgida: Omnes dispellebas tenebras luce ingenii et perspicuitate dictionis RESTITUISTI DIVINO SENI CIRCUITUM SANGUINIS QUEM INCURIOSA VETERUM HAEC AETAS, PROH STUPOR! ALIIS ADSCRIPSERAT Repererant margaritam in simeto ignari a quo recondita fuisser. Et quid hoc ad illos novos Herostratos? Maneat illa laus qui primus scripsit Hippocrati. Lindano qui primus rescripsit perennis gloria. TIBI VERO TUMULUM ERIGET ACADEMIA Non Memphiticas Pyramides QUIPPE SIMPLEX FUIT TUA PROCUL FUCO PROCUL VANITATE CONVERSATIO.
Non Mausoli luxuriosam molem MENS TUA ET FAMA TOTO ORBE SPARSA NON CAPITUR ILLO QUANTUMVIS MAGNIFICO ARTEMISIAE APPARATU Non Colossum Rhodium MAIORA TIBI LABORIOSUM TUUM OTIUM ET HIPPOCRATES REDIVIVUS PRAESTITIT. Studiosa iuventus quae viventem copiosa frequentia coluit eadem sublatum ex oculis gemebunda saepe et errabunda quaeret. UTINAM PAREM INVENIAT! Sed reliquisti quae absentis vicem fungantur opera tuemenda semper et amanda IN ILLIS TOTUS QUALIS QUANTUS FUIT LINDANUS SUPEREST.
Memoriae ergo G. HORNIUS:
LEIDA suum Nomen iam dudum aequavit Olympo,
Sub Geminoque sibi Sole Tropaea videt.
Sexcentis plus clara Viru: Quos atra Cupressus,
Proh dolor! atque Erebi flebilis unda tenet.
Has dederat Laudes non una ex PALLADE Laurus:
Hac propria Phoebi Laurus in AEDE fuit:
Cuius tot Populi vitam duxere sub Umbra,
Hippocratesque suum iactat et Ipse Genus.
LEIDA tuum Nomen, par Immortalibus Astris,
Nunc iterum in Cineres cernimus ire suos.
Ipsos Magnates, et Summa Papavera quando
Falce manuque sua Mors truculenta metit.
Et, post VORSTIADEM, Centum Caput Artibus illud:
Nunc Heroa Novum Tartara adire facu.
LINDANUM et Fato Batavis subducit iniquo,
Vultque simul Cunctas hic periisse Deas.
Quis suor, ô Superi! Cognatis parcite, quaeso,
Numinibus. Sempor nec Iovis ira premat.
COCCEII vox Sacra decet, quam vulnere multe
Saveia Pieridum facta sit inde Domus:
Cui tunc a Frisiis, ut prima pene luventa.
Cara fuit canti Fama stubenda Viri.
Si tibi nec satis est Lacrimarum, ô LEYDA: Dolorem
Hunc, inter Drutdas, Sequanaque Ipse dolet.
PATINUSQUE, illic Pater et, Natusque cruentis
Haec Lacrimis cupient Busta rigare suis.
Hoc agite, Aeternas LINDANI Manibus Aras.
ILLIUS et Centum ponite Tura Focis.
REINERUS NEUHUSIUS.
SPlendida quem falsi capiunt tectoria mundi,
Quem fovet ingratis aura maligna bonis:
Huc ades, hic animum sancto compone recessu
Mentis, et erectus sidera disce tua.
Ceu tremulo radios splendescere flumine cernis
Sole repercussos, icta renidet aqua.
Sic in mente bona caelestis origine flamma
Vibrat, et a summo lumine lumen habet.
Hoc ANIMAE PRECIUM sublimis imagine lucis
Haec tibi de sacro pagina fonte refert.
Inspice, cognosces, quo sensu nostra gemenda
Funera, qui lacrimis debeat esse modus.
Terra suum repetit supremo pulveris haustu:
Debita sed caelo mens super astra volat.
Qualis et hanc vitam LINDANUS morte resignans
Explevit numerum quem sua fata dabant.
In cuius niveum se multa scientia rerum
Abdiderat pectus. Multa decora viro
FAS ANIMI. PIETAS, vitae sanctissima custos.
VIRTUS, ad superas dux animosa domos.
Haec sunt illustri signant quae limite caelum.
Haec sccat aetherias LINEA RECTA vias.
Ergo viri tanti mors est toleranda modeste:
Est potius verbis concelebranda piis.
HOC. PLACIDE. TUMULO. LINDANI. MEMBRA. QUIESCUNT.
INGENS. QUI. MEDICA. GESSIT. IN. ARTE. DECUS.
EXIMIAE. FUNCTI. NE. LAEDAS. IMPROBE. MANES.
SIC. TIBI. COMPOSITO. SIT. QUOQUE. TERRA. LEVIS.
B. CNIPPINGIUS.
Universae Medicae compendium decem disputationibus propositum; Franekerae 1630 in 4.
De scriptis Medicis libri duo: Amsterod. 1637. 1651. 1662. in 8.
Manuductio ad Medicinam: ibid. 1637. in 8 Lovanii 1639. in 12.
Selecta Medica et ad ea exercitationes Batavae: Lugd. Bat. 1656. in 4.
Medulla Medicinae partibus quatuor comprehensa: Franekerae 1642. in 8.
Hieronymi Cardani de utilitate ex adversis capitenda libri IV. serio emendati: ibid. 1648. in 8.
Medicina Physiologica, nova curataque methodo ex optimis quibusdam auctoribus contracta, et propriis observationibus locupletata: Amsterod. 1653. in 4.
De Hemicrania menstrua historia et consilium: Lugd. Bat. 1660. 1668 in 4.
Meletemata Medicinae Hippoeraticae: ibid. 1660 in 4.
Hippocrates de circuitu sanguinis: ibid. 1661. in 4.
Oratio funebris in excessum V. CL. Adolfi Vorstii, Med. et Botan. Prof. Primarii: ibid. 1664. in 4.
Ex Disputationibus separatim a Lindano publice habitis quoque sunt De Melancholia morbo: De sanitatis et morbi causatis: De Febris essentia: De natura Medicinae: De virulentia Venerea: Alcippus curatus: Sepia Volvox tribus dispp. proposita etc.