ORATIO In Excessum VIRI SUMMI, OLAI WORMII, Medic. Doctoris, et in Regia academia Hafniensi Professoris Celeberrimi; Dicta Hafniae XV. Decemb. An. M. DC. LIV. In Auditorio maiori, a THOMA BARTHOLINO.

QUanto in praeteritarum rerum recordatione, praesentium fastidio et metu futurorum, fessa madore lumina per omnes Augusti huius loci angulos circumduco frequentius, tanto aciem hebescere magis et iusto dolore penitus sentio offuscari. Quaero desideratum sempet mihi vobisque et in purpura nuper relictum WORMIUM, mitissimum vultum quo candidissima illius anima velut in speculo resplenduit, quaero et requiro, ardet amore amimus et anxia cura varie torquetur, desiderio incredibili totum me explico, circumduco, volvo, revolvo, quaero WORMIUM, sed invenio nusquam. Heu fallaces mortalium spes et irrita vota! heu miseram sortem omnium exspectationi et conatibus strenue illudentem! Hic reliqui meum WORMIUM, hic credidi esse revisendum postquam expiata caelestis Numinis ira ad patriam urbem hactenus Maiorum indultu et clementia relictam officii ratio reduxisset. Curiosa diligentia et tristi sollicitudine repeto gressus, saepius antea emensos, compita circumspicio, aedes publicas privatasque Parcarum iniuria desolatas et lugentes circumeo, compello notos et more patrio amicos saluto, qui summa Dei immortalis provid. Libitinam evaserunt; quocumque me verto, nullam Maximi WORMII offendo umbram, qui Viri amicitias, qui frequentatos sermones, consilia prompta, nulloque fuco adornatum pectus in aeternum mihi,

vobis et orbi universo optassem. Silent Musae et semestri otio desiderium suum satiarunt, nuda pulpita totiens erudito WORMI ore animata, molesto funere maerent, haec purpura, ista sceptra, illa Magistratus insignia Patrono suo viduata omino so squalore lugent et splendoris sui Maiestatem temporis indelebili iniuria videntur deposuisse, iamque serio deplorare. Maesta vidua incomparabili marito privata tantum funus in se translatum optat, invidenda soboles optimo Patre orba et indulgentissimo, omnium in se misericordiam vertit. Illustres Runae ex situ nuper protractae, redivivam sibi noctem ominantur, Natura interprete suo fraudata interitum sibi vel ignominiam auguratur, lugubri habitu literae sordent, Asclepiadis Schola turbata, cuncta imminentium malorum praesagio et metu sibi suaeque incolumitati diffidunt. Ego quid conquerar? quid eloquar? an tacito pectore calamitatem concoquam? an lugubri voce aures vestras publico funere impleam? dubius haereo, nec doloris acerbitatem abscondere, nec magnitudinem eius exprimere potens. Desidero Parentem, Praeceptorem amisi, Collegam perdidi, et praeter acerbitatem tanti Senis erepti augetur maestitia quod assidue satiari vultu, complexu amici amplius non contingat. Reddite nobis fata Virum, remittite ereptum, si potestis, vel similem substituite, quia necdum tanta praesentia carere possumus. Oculos lacrimis fatigabo, manus supplicationibus delassabo, tundam pectus querulum, lacerabo ora et totus conficiar, donec vel WORMIUM nobis postliminio restituatis, vel me WORMIO fatalis hora iunxerit. Abominabor inimicam Lachesin, quae sine delectu civium exsequias indicit, inexpletam inferorum damnabo voracitatem et extra Insulas omnes proscribam, qui valetudinis communis, ut securius debacchentur et infesta falce demetant, statorem sustulerunt. Mille terrae inutilia supersunt pondera, fruges consumere nata, tot purgamenta, et putida onera, mimi, balatrones, ambubaiae, calones, ciniflones, agyrtae et hoc genus infinitum, quibus mortalium societas conspurcatur, eluduntur artes, et virtutis pretium vilescit. Mitissima sidera, quae sanctissimam WORMII animam inter vestra collocastis, nullane nostri vos cura tetigit, ut suspiria nostra subscriberetis? Fulgori vestro ut consuleretur, nostrum extinxistis, et ingenti desiderio ereptum WORMIUM, patriae lumen, orbis decus, familiae splendorem,

inter vestros numerastis. Summe DEUS, Rex superum inferumque quid meriti sumus quod tanta nobis mala furor tuus intentarit? Tu variis criminibus obnoxios, a contagio, certo irae Tuae documento, immunes inter tot cadaverum strages conservasti, et admirabili clementia sustentasti quamplurimos, futuris exsequiis reservandos, cur in scelerum nostrorum vindictam irae tuae iustissimae tanti Viri funere, velut hostia litasti? Maiora meriti sumus et exitium propria nece exsolvendum quicquid vel in publicum peccavimus, vel conscientiae confessione a recto pietatis tramite aberravimus. Si aliquod voto mortali apud summum Numen inesset pondus, minori Reip. damno aliorum clade deplorandam summi Viri et Reip. literariae utilissimi, mortem redimeremus. Sed immota suas leges fata servant, nec arbitrio nostro Eruditorum sortem dispensant. Si quidem a mortalium consortio pietas exulat et candor, mirari desinamus, candidam WORMII animam terris indignam, mortalisque erroris pertaesam, caelesti origini adscriptam vanas infra se dispicere viventium ambitiones, extremas malitias, et mille rerum ludibria quibus saeculum inficetum maiori conatu quam gloria, certatim superbit. Nobis quibus praeter aeterna senis merita, et immortalem ex WORMIO memoriam nihil amplius Superum invidia et pessimi saeculi iniuria, videtur relictum, quia coetibus nostris interesse desiit, ubi omnium hactenus bonorum gaudio et publico Reip. literariae emolumento superfuit, quia noster hic dolor, nostrum vulnus; obfirmandus animus, quodque mutare nescimus, in necessitatem interpretari et invictam DEI voluntatem, cui tam nobis parendum qui vivimus, quam WORMIO qui vivere desiit in omnem aevi huius et futuri memoriam victurus. Enimvero si a conditis literis natisque Musis virtus et eruditio unquam felici copula fuit coniuncta, in hoc certe Viro sedem utraque invenit et elegit ex voto amplissimam. Numquam clariori luce Academia nostra resplenduit, numquam Ars Medica caput altius in Septentrione extulit, numquam cum exterorum gloria cordatius certavimus, quam nuperis annis quibus WORMIUM Academia habuit, ars Medica coluit, orbis Arctous admiratus est, et omnes incomparabilis Viri famam immensae virtuti parem vel ex cedro dignissimis Scriptis orbem universum pervolitantibus, vel quottidiana consuetudine et undique confluentium ingeniorum plenissimo ore

intellexerunt. Nefastus sit ille dies et aterrimo carbone in perpetuum notandus, qui patriae invidit hanc gloriam, iuventuti commodum, Academiae splendorem, nobis amicitiam, omnibus felicitatem. Coeperat hoc superstite spiritum recipere Anatome, et sive senis auctoritate et consilio, sive industria nostra multorum ad se studium oculosque convertere. Pessimo medius fidius augurio eveniet, ut cuius auspiciis coepit feliciter, eiusdem iam excessu sit desitura vel immedic abile damnum habeant. Valeant Mathematicorum filli nisi illatam cladem nobis praestent. Nuper Solis deliquium et ipso meridie noctem mundo nostro induxerunt, et mala quaevis mortalibus minabantur. Habetis augurii vestri fidem caeli vates et interpretes; quia periit WORMIUS, utinam mendax sim ego, si ex splendidissimi huius luminis umbra arti nostrae et Academiae inducta, orbi nostro literato sinistra denuntiem, qui ingeniorum fertilitate et numero, scientiarum omnium augmento, fama undique et existimationis laude tantum inter alios caput extulit quantum lenta solent inter viburna Cupressi. Acerba igitur WORMII nostri memoria, immortalia in Rem Medicam et Academiam, patriamque universam merita, intimioris amicitiae iura, et omnium recte de WORMIO sentientium exspectatio, hoc quidquid est officii debiti et pietatis devotae, quod tristi calamo et rauca voce meditor, mihi iniunxit imperavitque, ut, cui nuperae absentiae conditione ante paucos menses amissus est, qui vivum colui et aestimavi, qui omnia in laudem tanti amici debere volui, memoriam desuncti grato animo et penna titubante. quia plura non pssum, publice venerer, iustaque cum suspiriis persolvam, si debitum intueor, plane merita, si necessitatem, invita. Singula tamen quae de sene nostro gravisfime dici scribique et possent et deberent, frustra exspectabitis. A WORMIO res parvas levique momento aestimandas nemo vestrum sibi pollicetur, quarum magnitudini calamus meus non sufficit in scribendo, quia in agendis WORMIUS omnium conatum et fidem superavit. Quicquid in honorem defuncti et aeternam gloriam sumus dicturi, solutum magis erit quam praestitum, ut, quod a beatis WORMII manibus alto somno immersus facere in exsequiis eius iussus sum, sciat orbis, WORMIANA celebaitate plenus, quantum Virum Dania habuerit, et patria, quantum amiserit.

Iniurius in virtutes D. OLAI WORMI, incliti Regiae Academiae Professoris, summeque iniquus forem, si aliunde illas accerserem quam ab ipso WORMIO, summaque ambitione vel patriam vel genus in virtutis excelsae argumentum advocarem illorum more, qui a maioribus suis emendicant quod propria indoles denegavit, gloriam et praeclarae mentis originem. Aliena illa sapiens spernit, et nisi propria virtute fulciantur, in auras evanitura. Non in his ambitiosius iactavit WORMIUS, nec inani fastu virtutem ex moribus mutuatus est, quamquam nec patria defuerit, magnis exemplis abundans, nec parentes, ex quibus virtutis futurae semina cum lacte materno imbiberet, proprio studio et fortunato genio tandem perficienda. Natale solum Cimbria est, fortium olim Virorum, nunc eruditionis seracissima, ubi masculam mentem WORMIO tenello connatam et sequuturae virtuti parem, urbs mercaturis et claris Viris inclita Arhusium, Ptolomaeo Carudes, sicut suspicantur Geographi, Parente Consulari dignitate conspicuo WILHELMO WORMIO, Mater INGERA OLAI Consulis Hotter snensium filia lectiss. an. LXXXVIII. saeculi prioris, die XIII. Maii in lucem edidit omine prorsus felici, ut quemad modum civium suorum saluti illi consulebant, ita multorum incolumitati nuper natus a praescio Numine destinaretur. Felices Carudes quod tantum depositum et pignus terris concrediderint, numquam patriae suae paenitendum. Habent quo glorientur amplissime habemus nos quo nomine ingentis beneficii gratiam illis debeamus, quod praeter utrumque Iacobum Matthiam Arhusium profundâ scientiâ et eloquio stupendo excellentem, multiplicato fecundi saluberrimique soli ac caeli foenore, nostrae Academiae artis Medicae Praesidem et sanitatis humanae custodem accuratum et orbi summiserint. Sic diverso instituto Cimbri noftri ab antiquis dissident, et maiori se gloria commendant. Certarunt veteres in nece mortalium et excidiis augendis emissisque coloniis varia morte vivorum numerum decurtarunt. Nostri vitas promovent, et artem servandi homines, quia corpus, qua animam, profitentur. Certent de patria HOMERI Graeciae urbes. Nos in Carudibus Cimbrorum WORMII invenimus incunabula plus antiquissimae genti et amplissimis Parentibus allatura splendoris quam acceperant. Flos iste puerorum

OLAUS, ridentibus Dîs et Phoebo conscio prognatus, magnam vividioris indolis et felicis genii spem elegantissimis floribus fructibusque utilissimis humanae necessitati suffecturam, primis sex tyrocinii annis in patria meliorum disciplinarum officina et domestico surgentium ingeniorum pulvere apud omnes excitavit. Quam in remotioribus a patria palaestris ut augeret perficeretque, Ducibus Bachmanno et Bloccio optimis tum ingeniorum excultoribus, in Gymnasio Lunaeburgensi humanioribus literis et auctorum melioris notae lectioni ita assuevit anni unius decursu, ut postea apud eruditos Embricae Clivorum Viros partim sanguinis commercio partim elegantioris indolis voluptate ipsi ex asse addictos, coeptum literarum humaniorum et virtutis domesticae studium acriter pariter urserit, et patienti trium annorum taedio navati temporis moram fortiter meliori fruge decoxerit. Non ignoravit etiam primis iudicii incrementis WORMIUS noster sive rectioris genii ductu et auspiciis fortunatis, sive fideli Magistrorum obsequio, quantum ad eruditionis ornatum Philologiae studium conferat et sermonis nitor. Sunt praeposterae ingeniorum quorundam festinationes, quae illotis manibus nulloque literaturae cultu in disciplinarum sacra involant temerario et plusquam ausu barbaro, unde cruda studia in publicam orbis scenam protracturi inconditâ orationis barbarie omnia foedant, et cultissimas Musas deformi veste habituque neglecto pessime prostituunt. Pulchrum esse ille quondam prodidit, bene Reip. facere, et benedicere. Quisquis supra vulgus erigendus ad utilitatem publicam comptum animum informat, sedulo in eam curam incumbit ut futuram eruditionem si non diserto puro tamen ad veterum elegantiam composito dicendi charactere exornet, sicque loquatur ut videri possit et intelligi. Ita in prima aetate instructus WORMIUS aptam profundioribus scientiis maiorisque eruditionis capacem mentem aetatis anno septimo et decimo, communi Parentis amicorumque consensu ad celebre variae doctrinae emporium et eruditis Viris in Germania nobile Marpurgum transtulit, moxque migrantibus inde Giessam Cattorum Musis, se socium et alumnum sociavit, ut Philosophiae mysteria a Magno Germaniae Philosopho Rudolpho Goclenio Seniore hauriret, et Divinae quoque sapientiae decreta apud summos Theologos Menzerum, Finckium et Helvicum in salutis

securitatem accuratius perdisceret. Scilicet ille demum propositi sui certus est, et securus, qui humanis Divina iungit, Deumque inter perituras mortalium artes debita fidelitate quaerit, uttotum possideat. Credite A. pessimo fulcro inniti sapientiam vestram, nisi DEI scientia fulciatur, quae et eruditos vos facit et beatos. Nolite tantum oraculis humanis statuere pretii, ut infra mortalia existimetis esse aeterna, aut felicitatem vestram ex cerebri vestri fictis ideis, et naturae inferioris miraculis metiamini. Ridicula erit Philosophi Demonstratio et Elenchus, infaustum Medici Prognosticum, Trochisci, Iulapia, Pilulae, potiones medicatae, electuaria, opiata, emplastra, collyria, unguenta, magisteria, extracta, olea, spiritus et mille huius census Panaceae quibus in subsidium laboranti aegro accurritur, vana omnia et irrita, si desit DEUS, si illos falsi arguat ob stultitiam, his spe irritâ illudat ob DEI contemptum et artis fiduciam. WORMIUS noster ita cum rebus suis et rationibus calculum posuit, ut eruditus in publicam utilitatem adolesceret, et a DEI cultu prosperos conatuum eventus sibi sponderet, hinc caeli aemulus inter mortales sancte vixit, et caelo redonandus claram beate in DEO clausit senectutem. Tantis praemunitus subsidiis audacius suscepta negotia ursit, transactoque Giessae inter Doctorum exercitationes biennio, Medicarum rerum studio coepit inflammari, ad quod genio dictante ferebatur. Ex senis COI praescripto Natura ad scientiam Asclepiadeam instructus quam felicissime, doctrinam studio et industria constanti, in loco studiis apto meditabatur, consilio prorsus prudenti et deliberato. Frustra sudant qui sine doctrina et Praeceptorum institutione Medici nomen et dignitatem vano supercilio exambiunt, sibi somniant, sibi sine Delio blandiuntur, prius docent exercentque medicinam et innocentium mercantur animas, quam didicerunt. Multi ex hoc genere triobulares, diverso WORMII nostri exemplo erubescent, qui artis immensae amplitudinem assequuturus celeberrimas Europae Academias adiit, ubicumque de Medica arte publici mercatus exercebantur. Recto igitur itinere visis in transitu urbibus Germaniae notissimis, Francofurto, Wormatia, Spira, Heidelberga, Argentorati opportuno Musis severioribus domicilio, substitit, et trimestri diligentia apud insignes Viros, Haffenreuterum, Sebizium Seniorem, Spacchium et Salzmannum tam inoffenso pede in arte Medicorum

processit, ut publico esse documento posset, quantum prompta ingenii facilitas cum industria apud naturae clientes valeat. Hinc ulteriori discendi desiderio accensus, vicinam Basileam, Rauracorum Augustam, sedem humanitatis et Apollinis, adverso Rheni flumine, sed secundo Numine petiit. Tanta ea tempestate Basilensium erat fama, ut, mutata sede, amoenissimam Rheni ripam Aesculapius crederetur inhabitare. Florebant ibidem Medicinae Proceres aeternitatis dudum albo inscripti, Felix Platerus, Casp. Bauhinus, Thomas Zvingerus, Emanuel Stupanus, magna profecto nomina et famae suae maiora. Horum amicitias vel meruit virtute sua WORMIUS Aesculapii pullus, vel obtinuit; frequenti Medicarum Lectionum auditione ita perfecit cupidum saluberrimae eruditionis animum, ut qui hactenus inter auditores numerabatur, postquam binas hiemes totidemque aristas exegisset inter cadaverum humanorum sectiones, inter Helveticae Florae delicias, inter Medicorum Exercitationes publicas privatasque, inter artis universae pressiorem notitiam, tandem disciplina in naturam versa aliis ad audiendum praeluxerit. Quam Medicinae perfectionem in mente conceptam ut opere ipso et confirmaret et ad usus mortalium extenderet, haud nescius, opere ipso non sermone tantum aut artis peritia Medicos aestimari, Italiamo cogitatione volvebat.

Annus saeculi huius octavus ad exitum decurrebat, quum superatis in viis alpibus, visisque in difficili itinere Mediolano, Cremona, Mantua, Vicentia, Antenoream antiquissimam urbem et Serenissimae Venetorum Rei publ, prudentiâ studiorum Matrem Patavium intraret, dignam illam Musarum aulam, benignum exterarum gentium domicilium, Phoebi theatrum et Apollinis fanum. Digna hic visa coeptis WORMI palaestra, in qua invidenda libertate in orbis supplementum exercentur dicatae Aesculapio animae. Non inviti Patavini Doctores WORMIUM, amicitiâ tantorum Virorum dignum, sed cum applausu exceperunt, comitemque sibi aegros vicatim invisuris, pro more loci plane laudando, adsciverunt. Eminebat in Augusto Gymnasio fama meritisque praeclarus Senex Hieron. Fabricius ab Aquapendente, Herophilus redivivus et alter Chiron, quo duce et cadaverum profection. vacavit WORMIUS, et Chirung. Operationes promptissima manu vidit exercitas. Non possum sine insigni laetitiae sensu inter maestos

sermones, temporum istorum memoriam repetere. Desudabat in eodem Anatomes pulvere beatissimus meus Parens, et perpetuus Aquapendentis comes secandi artificium et quidquid magnus ille Democritus in cavea sua Deorum plena spectatoribus exhibebat, dexterrime imitabatur, nec senis contentus observationibus lulium Casserium Placentinum Prosectorem ab illo secundum, sed aemula arte dissidentem ita sibi iunxit amicum in extorum examine, ut non pauca alter alteri debuerit. Iunxit in hoc studiorum foedere dextras WORMIUS, et amicitiae coeptae commercium immota lege sanmum semper conservavit et inviolabile. Praeter Aquapendentem Crasserium, quos in Anatome et Chirurgia principes sequebatur, WORMIUS noster exercitatissimis in arte curandi Eustachio Rudio, et Alexandro Vigontiae se adiunxit, ut Methodum medendi Remediorumque formulas illis familiares in singularibus experiretur, eam ratus tutissimam sciendi rationem, quae usu constat et experientia perficitur. Poterat post tanta scientiarum incrementa suo succo victitare WORMIUS, et speratam patriae operam digno successu polliceri, nisi erectus ad quaevis honesta animus tempore roborari et aliarum gentium confessione sui amasset augmentum. Scilicet ex ruderibus Latii restabant quam plurima ad quae visenda curioso impetu incitabatur. Et certe intererat Medicinae plures soles diversoque sidere calentes terras propriis vestigiis emetiri, sive aegrorum causa et affectionum suis regionibus peculiarium, sive exterorum medicaminum gratia, quae suo saepe solo terminantur, sive Naturae ludentis iucunditate in balneis, mineralibus, terrarum generibus, plantis, arboribus, elementis, lapidibus, animalibus, fructibusque admiranda, sive Eruditorum hominum et linguarum cupiditate, sive denique stupenda dispersarum Antiquitatum curiositate, quae tanto pectus maiori percellunt admiratione, quanto a nostra aetate, moribus nostris vel saeculi ignavia sunt remotiora. Hac mente et in usitata tunc generositate, florentissimas Italiae urbes peragravit, adscitoque itineris comite Henrico Petraeo Clarissimo postea Marpurgi Doctore, Venetorum vidit Maiestatem, Ferrariae celebritatem, eruditionem Bononiae, elegantiam nitoremque Hetruriae, Sienarum eloquium, Viterbiensis agri fertilitatem, Romae antiquitatem et splendidam purpuram, Puteolorum amoenitatem et dispersa thermarum vestigia; nobilem

Neapolin, Pisarum ubertatem, libertatem Lucae, Liburnici portus securitatem et Genuensium pompam; nec vidit tantum moreque plurimorum velut canis ad Nilum libavit, sed apis instar dulcedinem singularum accurato gustu in se traxit, publico aliquando salutarem. Neque istis splendidarum Italiae civitatum deliciis inescatus hic pedem fixit, ad plura properantem, quo virtus et vastus nullisque mortalium finibus constrictus animus ferebatur. Terrarum omnium laudem apud se velut in compendium contraxit Gallia, caeli solique benignitate, incolarum urbanitate et omnimodae eruditionis amplitudine palmam universo orbi praeripuit, sive eximiis inclitae gentis meritis, sive reliquarum gentium spontanea cessione concessam. Fructus peregrinationis tanto molimine susceptae periisse WORMIO nostro videbatur, nisi ossiciosissimam Galliam praesens pari officio salutasset. Genua igitur apud Ligures solvens, littora Sabaudiae infesto a Turcis mari legit, et lustrata in transcursu Savona et Nisa, Marsiliam antiquissimam eruditionis Scholam, nunc mercibus florentem appulit. Inde Nemausi amphitheatra, inscriptiones, aquaeductus, et alia Romanae urbis aemula ornamenta, Pontemque in vicinia Gardium admirabile opere constructum curiosis oculis subiecit. Et ne aliarum terum innumera multitudine transvorsum a principe artis instituto raperetur, quod non raro illis scimus evenire, qui obsoniis magis cupediisque capiuntur quam solidis cibis: in vicinum Montem Pessulum Medicorum scientia ab ultimis Arabum temporibus celebratum, seriores curas transtulit, quatuor mensium mora recolendas. Magnis Academiae luminibus Varandaeo, Bradilleo et Richerio de Belleval Botanico usus est familiariter, ut ab illis ille doctior recesserit, illi a WORMIO celebriores, hi amare, ille colere, utrumque exmutua consuetudine ardentissime. Aegre a fragrantissimo huius Provinciae solo urgente itineris necessitate divulsus, per Bituriges, Narbonam, Carcasonum, Tholosam, Burdigalam, Rupellas, Pictavium, Aureliam ceterasque Galliae civitates, ad caput Franciae et universi compendium Lutetiam Parisiorum pervenit, famâ magni Casauboni Polyhistoris, et Riolani Iunioris Anatomici, tunc ad famam concitato gradu properantis, nunc emeriti et supra famam magni, Monspeliensium desiderium levaturus. Diuturnam amplissima urbis maenia moram omni iure meruissent, ubi

eruditionem omnes vici, civilitatem omnia compita personant, ubi illustris Medicorum Schola tot saeculis saluberrimae artis decori par, Clarissimorum Virorum et numero plurimorum et doctrinae gloria praestantium docta nomina orbis et exterorum velut ad tripoda confluentium admirationem ad se rapiunt. Ceterum nec deliberato WORMI consilio favere fata, quae supra nos negotia curant, nec turbata populosissimae urbis quies Musis istis indulgebat securitatem. Exsecrando enim parricidio Regum Maxumo Henrico IV. Borbonio per scelestam sicarii manum sublato, urbem tanti facinoris indignatione perturbatam innocentique cruore Herois Augustissimi commaculatam horrendae expiationis metu deseruerunt peregrini et advenae, facinus indignum et suam misericordiam apud suos propagaturi. Igitur Rothomago, vetusto Cimbrorum hospicio, a Rege Danorum Roes, cui et originem Roeskildia nostra debet, olim fundato, iam vero immenium et opibus auctis et aedificiis Sequano flumini imminente, Aeolo benigno et Neptuno amico solvit, ut ad Insulam Batavorum belli gloria et omnis scientiae laude inclitam properaret antequam patriae revidendae desiderium augeretur. Nitidissimae in Belgio Foederato urbes, Roterodamum, Delphi, Haga-Comitis, Lugdunum Batavorum, Harlemum, Amstelodamum et aliae complures animum WORMI terum variarum copia onustum tam grato condimento satiarunt, ut Leydae, Musarum Helicone, et Palladis arce, Eruditorum hominum illectus amicitia et noscendi cupiditate, festinato itineri detraxerit particulam. Dulcissimae patriae redditus, quia et domi in Academia nostra invenit quae admiraretur, Hafniae ssubstitit, dulcedinem peregrinationis ruminaturus. Regii huius Lycaei Doctoribus arctiori amicitia et studiorum familiaritate inter primos coniunctus, quid sibi artisque professae perfectioni et late diffusae scientiae deesset apud animum deliberans, coepit de resumendo itinere, rebus domi compositis, iterum cogitare, ut quae hactenus aliis lucubrationibus impeditus neglexerat, Chymiae operas, in Medicae artis complementum exerceret, vel protractiori tempore terum Medicarum semina, passim tanta naturae, doctrinae et locorum benignitate erudito pectori infixa et exculta, Coi Praeceptoris sequutus ductum, ad laetam amplissimamque frugem et maturitatem perficeret. Multorum ille ieuna vota et festinata studia, magnis parvisque

communia, exemplo suo vicit et supergressus est. Sunt qui ex unico Aesculapii somnio repente Medici prodeant, vixque a limine salutato Apollinis fano nomen inter Asclepiadeos exambiant, et una nocte, velut fungi, decoctores potius quam Doctores nascuuntur. Concitato pede ad titulos currunt, compilatisque Receptariorum scriniis ignaviae suae consulunt, non artis honori, non aegrorum saluti, non publicae exspectationi, quam eludunt et pessime fallunt. Saniori mente animatus WORMIUS, multorum incolumitati destinatus, post tot annorum inter severiora studia et peregrinationum taedia, molestas curas, grave non duxit in celebri Marpurgo plusculos menses exerciratissimo Chymico Hartmanno, et Cassellis Gillenio veteri amico, oculos manusque commodare et cum industria ei artis generi vacare, sine quo Medicus vix titivilitio censetur hoc saeculo dignus. naturae ibi vidit abstrusos recessus generi humano profuturos ignei caloris eventus, Deorum commercia et divortia, elementorum pugnas, metallorum metamorphoses, et mille lutorum formas, quibus vel in principia sua solvuntur corpora, vel soluta figuntur. Quid aquas ex floribus, radicibus, corticibus, seminibus eliciat et lignis, quid provocet regias et fortiores, unde spiritus subtilis, mordax acetum, olea tenuia, elegantes tincturae procedant, quid balsama componat, extracta destillet, sales, flores, magisteria, calces, et huius generis alia, perspecta dexteritate conficiat, quicquid Geber cum universa Hermeticorum multitudine docuit, quicquid vel aquila promisit, vel vellus cureum ostendit, WORMIUS noster apud fornaces obtinuit, a carbonibus assequutus est, meruit igneo ingenii et pertinacis laboris calore, ab utroque denique artifice facilis impetravit, sive elegantis ingenii merito sive sincerae familiaritatis obsequio. Compleverat ita eruditionis, consummato Medico necessariae, circulum WORMIUS, et nihil intentatum reliquerat, quo aegris reddi incolumitas, patriae decus expleri possit, et ad immortalem nominis existimationem feliciter ipse grassaretur.

Privata hactenus erant commoda, secreti honores, tacita multorum de WORMIO iudicia, confessione publicâ et orbis eruditi applausu confirmanda. Certatim id sibi laudis aliae Academiae exoptaverant, quas in vota faciles meritum WORMII flexerat. Sola tamen Basilea huic acclamationi digna WORMIO visa et WORMIUS

Basileae. Spretos alibi vel neglectos honores laborumque exantiatorum praemia, apud Medicinae antesignanos numquam sine veneratione nominandos Platerum et Bauhinum exambivit, qui post rigidum examen, masculum in publicâ concertatione conflictum, et laudatissima publice privatimque edita eruditionis sanae documenta, tam erant in cumulandis virtutum titulis summisque in Arte honoribus prompti, quam ille in expetendis timidus et modestus. Undecimus saeculi currentis annus Mense Decembri, sollennitati Apollineae dicatus, lauream coronam in Brabeuterio Academico dudum debitam, more maiorum per Felicissimum Senem Felicem Platerum, auspiciis Rectoris Bauhini, WORMIANO capiti tot virtutum et doctrinae radiis coruico, faustis bonorum omnibus imponi decernique summe laetabatur. Leni strepitu Rhenus vicinus decurrebat, votis perstrepebat Brabeuterium, et laetantium vocibus, plaudebant Eruditi, gratulabantur urbis humanissimae Proceres, omnes fortunatum WORMII Doctoris auspicium in patriae commodum et perpetuam nominis gloriam non falso augurio interpretabantur. Felix tua sobole Basilea et alumnorum delectu, quos non tam numero et nu~mis, quam meritis pensas aestimasque. Alii serunt, tu metis, onera alii augent, tu honores, alii simulatae virtuti et amicitiae favent, tu nisi exploratam suoque pondere gravem virtutem nec amas nec effers, alibi eruditionem tituli praecedunt, apud te sequuntur. Habes in Dania nostra Finckium Senem, Severinum, Fuirenios, Bartholinos, Wormium, Kothium, Hosmannum, Benzonum, aliosque tuorum titulorum gloriâ illustres, qui ab invidorum calcumniis et male sentientium livore tuti, vel ideo cordatius maiore sui fiducia, sua virtute se tuentur, quod tibi sint probati. WORMIUS noster Medicinae Doctor Basil, eruditionis hactenus maturae et honorum partorum fructus aliorum vindemiae expositurus, hieme sequenti secundo Rheni flumine et prospriore successu per Belgium apud divisos toto orbe Britannos divertit, a quibus ob conspicuas Viri huius et omnium oculis expositas dotes, veteri cum Cimbris foedere et consuetudine, Londini Anglorum sesquianni decursu tam exceptus fuit hospitaliter et amicis ulnis, ut non tantum in familiam Illustris Dn. Richerii Baronis de Ingvald, Chymiae et Medicinae amore, sit adoptatus, sed ad intimam quoque Medicorum Regiorum amicitiam Kraigii et Maierni admissus, et his

et familiae Ingvaldianae et urbi Londinensi saepius artis suae ostenderit felicitatem. Interea munitas Britannorum arces lustravit, urbes vicinas peragravit, et Oxoniensis Academiae Bibliothecam nulli in orbe secundam vidit simul et obstupuit. Verum enimvero dum honorum plenus et publici ubique applausus, sui per melioris Europae partes propagaret notitiam, cui natus erat patria in videre coepit, et parentes sollicita cura angi desideratâ tanti filii praesentiâ viduari. Igitur vocantibus amicis reditumque suadentibus, noluit pius WORMIUS aut parentum obsequio aut omnium exspectationi deesse. Niveo calculo notanda illa dies, quae prima mense Iulio tertii et decimi anni in patriam reducem hilari nullisque nibibus aspera fronte WORMIUM vidit et complexa est, parentis gaudium, amicorum solatium, spem patriae, orbis amorem. Advena WORMI gravissime, noli credere recedendi saepius tibi concessam potestatem. Sat soles vidisti, terras es emensus, sat multorum cum Ulysse mores vidisti et urbes. Figendi pedes, neve semper vel discas vel auditor sis iam cum usurâ reddes quae accepisti, sparta alios docendi erit committenda, excuties variae eruditionis sinus et Medicarum rerum ubertate refertos loculos, illustrabis in posterum Academiam patriam et saeculum praesens pulcherrimo docendi scribendique genere. Numquam, me sponsore, committet patria, benigna ingeniorum nutrix, ut maximis tuis virtutibus vel merita laus decedat, vel iustum pretium non statuatur. Vix a reditu pulverem WORMIUS excusserat peregrinum, penulamque complicaverat, quum adventu optimi sui civis excitati Patres Academici, decori suo iuniorumque emolumento invigilaturi, de eligendo Professore deliberant, inclinatisque studiis WORMIO humaniores literas, mox Graecam literaturam commendant, Coi senis patriam, Agamenonis salutem, Ulyssis errores, Helenae securitatem, Achillis fortitudinem et quidquid Graii ingenio, quicquid ore rotundo valuerunt. Hic vires ingenii et industriae exercuit WORMIUS, Graecorum sapientiae par quacumque lance expenderetur, et Latii antiquam laudem Romulique Nepotes maseule tutatus, utilem Academiae iuniorumque ingeniis novem annorum spatio operam locavit, maiori post hac studio et surgente famâ augendam. Et ut propius Medicinae sacris, quibus se nuncupaverat totum, interesset, Naturae scientiam, Medici

animam, publice sequenti triennio, et quicquid ambitu suo universum hoc, expressum DEI simul ac rum complectitur, eo docendi compendio, ea dicendi facilitate velut Naturae amasius et ad secretiora consilia a Prometheo admissus demonstravit, ut se vacuae cathedrae Medicorum dignissimum anno saeculi huius XXIV. probaverit. Iussu et auctoritate Augusti Danorum Monarchae, Divinis monumentis fideique arcanis in Academia publice interpretandis admovebatur Parens meus CASPARUS BARTHOLINUS, caelitibus pridem adscriptus, qui Medicum docendi munus plusculis annis exercitum amicissimo successori, veteri amicitia, recentique affinitatis vinculo, sibi coniunctissimo WORMIO, tanto lubentius resignavit, quod et parem oneri artique decessorem agnosceret, et in affectu erga filios praevideret successurum. Nec concepta spe falsus fuit Pater, aut opinione. Mutavimus post Parentis excessum, WORMIO superstite, nomen Patris, neutiquam animum aut constantem in nos voluntatem. Successit WORMIUS Parenti, non Thessalus Hippocrati, nec Aristoteli Theophrastus, sed Menedemo Asclepiades, frater fratri, amicus amico. Uno animo utrius que calebat corpus, nec vacua post Bartholinum cathedra censebatur, WORMIO praesente, qui a praedecessore excitatas in auditorum mente Medicarum Rerum scintillas et igniculos, continua industria, sibi, Academiae et Parenti nostro gloriosa in immensum accendit. Diversa iam successionis series et ordo fatorum dispar, vicem rerum nostrarum mecum dolete Auditores et ingemiscite! Utinam, quod pro publica utilitate votum in meae tenuitatis veniam et excusationem praetendo, tanta ex loci dignitate et vestro singulorum commodo, vobis ego post WORMIUM possem polliceri, cui onus suum Aetna gravius humeris hisce reliquit, quanta WORMIUS olim post Parentem et promisit vobis splendidissime et praestitit amplissime.

Patebat tum apertus WORMIO optime de publico merendi campus, per quem a primo Medicae cathedrae felici augurio ipsi demandatae momento, summo patriae universae applausu, et omnium candide aestimantium confessione tam strenue et ex voto communi decurrit, ut praecedentium laudem vel aemulatus sit vel in se contraxerit, posteritatis pretium meruerit, praesentium venerationem, et exterorum stuporem. Ad clepsydras publicarum

praelectionum et sollennium Disputationum mensuram metiebatur, quam ea fidelitate et splendidorum auditorum concursu, sine exemplo numerosam, nullo monente a se exigebat, ut diem sibi periisse crediderit et annum, si quando officii huius debitum causa sontica vel necessaria remota interpellasset. Erat autem, ut sciant posteri, in docendo brevis, gravis in disserendo, in explicando facilis, acutus in disputando, omniaque ad captum auditorum ita attemperabat, ut nec tyrones, nec provectiores navatae unquam hoc Duce operae paenituerit. Artis Medicae secreta propalavit, abdita principia detexit, eruit latentes causas, dubia signa exposuit, remedia difficiliora explicavit; quicquid Cous habet gravitatis, quicquid Pergamenus A siatica loquacitate diffusum, WORMIUS expedita reddidit et contracta nec obscurus in difficilibus, nec iusto in necessariis parcior. Dioscordis imitatus diligentiam, herbarum formas et virtutes investigavit, invenit incognitas et in usus mortalium convertit Florae nostrae amor et delicium. Cochleariam Danicam minorem, hostem mali inquilini, quod scorbutum vocamus et damno nostro expetimur re potius quam veteri origine notum, in locis patriae paludosis cum Parente heu! quondam meo primus effodit et in lucem protraxit. In hortum Academicum, cui praesidebat, magna cura congessit bulbos, semina, truncos, et quicquid inter rara vel Creta mittit vel Memphis colit, vel ex Indis miramur, vel inter domestica negligimus. Herophili sectator sectioni cadaverum impense favebat, et quae apud Praeceptores, Platerum, Bauhinum, Aquapendentem, Casserium fidelibus olim oculis manibusque notaverat, sine invidia aut ostentatione, publica esse voluit. Numquam praesentiam suam hisce exercitiis denegavit, quae in accuratam sui perducant cognitionem, et auctoritate sua ad necessarii operis voluptatem auditores nostros incendebat. Multum et ego et praedecessor D. Simon Paulli, WORMIO deferimus quod publicas privatasque nostras sectiones suo consilio et applausu sit semper prosequutus, artisque quam publica auctoritate in salutem generis humani professi sumus, pro virili sustinuerit dignitatem. Assurgunt beatis ipsius Manibus Vasa Lactea Thoracica, et Lymphatica nostra, quae fidem a tanto spectatore et iudice incorrupto invenerunt, contra malitiam saeculi et invidiam qua premimur qui publicae utilitati periculo nostro excubamus. Si fata Galenum ad tempora nostra

servassent, Hafniam prius quam in Aegyptum sceleti visendi discendique studio navigasset. Vidisset saepe WORMIUM compagem ossium humanorum artificiosam demonstrasse, et ossicula didicisset per futuram cranei Lambdoideam dispersa velut novas in microcosmo Insulas, quae in perpetuam tanti inventoris memoriam, WORMIANA ossa pace Prosectorum libuit appellare. Plinium quid memorem, quid a Vesuvio reducam, quem in WORMIO vidimus redivivum et ex merito suspeximus? Candide vobis loquor Auditores, et aperte, numquam in Septentrione saepius Natura fuit visa, numquam maioribus precibus sollicitata, numquam clariori face luxit, quam WORMII aetate, apud quem lubentissime et frequentius divertit. Inaudita ille curiositate et rerum Naturalium amore ductus, ex universo orbe Naturae rariora phaenomena ad se invitavit, collegit ipse, et ab aliis collecta indulgentissime habuit. Musaei sui amplitudinem ita produxit, ut angusto Technicothecae loco vastum pene orbem et quidquid ex natura miramur et Arte, accuratissime arctaverit. metallorum varias species Norwegia misit, Islandia aves terris nostris inusitatas et pisces monstrosos subministravit, Groenlandia Unicornu, vestiumque barbararum et instrumentorum suppellectilem et Balenarum partes contribuit, Germania lapides, salia, terrarumque genera, Britannia quamplura, nec minora Gallia, Schytia agnum suum, Italia antiquitates, marmora, nummos, mineralia, Aegyptus Crocodilos, Armadillos, Iguanas, Balsama, Persia bombyces, India Orientalis aromata, conchas, fructus, gemmas, Occidua aviculas Iunonis, animalia, cannas Saccharinas, Iaponia sagittas, China libellos, laccae artificia, Africa Leonum, Elephantum, Rhinocerotum particulas, Gothi et Cimbri Runas, et quicquid patria tellus fecundo solo profert, omnes orbis, quocumque patent, anguli WORMIO tributarii, pretiosa sua miracula inquilinasque merces, nostro caelo invisas ad contractum istud orbiscompendium et cunctarum rerum gloria illustre theatrum certatim contulerunt. Pascebat his naturae admirandae spectaculis et ostentis animum oculosque WORMIUS, et spectatorum undique confluentium satiaturus desiderium, ille Naturae arbiter et interpres, arte laboriosa disposuit singula, in classes ordinatamque seriem distinxit, obscura illustravit, muta erudito ore loqui fecit, et naturae defectum supplendo, operosam Calceolarii, Imperati, Plateri,

Paludani industriam superando, nobis aliisque, qui impari gressu hic illum sequimur, ad Naturae artisque cupidit atem exemplo suo praeluxit. Dabit illi hanc laudem Natura, patria hanc praerogativam haud invita concedet, hanc industriae gloriam exteri consignabunt, ut quod defuit naturae, patria ignoravit, exteri sparsum per orbem quaesiverunt, apud unum WORMIUM invenerint et didicerint. Tantam in peregrinis adornandis diligentiam, laudemque meritam, patriarum rerum et domesticarum antiquitatum negligentia imminuisset nisi et huc debitum operae pensum contulisser. Habet quippe patria quae alios in admirationem sui trahant, et horridam caeli sui similitudine terram vel ingenii vel industriae vel naturae faventis tempore videas incalescere. Extra se positi videntur et rationem, qui sic peregrinis se emanciparunt, ut negligant domestica, remora sectantur, ut quae ante pedes sita, inscia negligentia transmittant. Iccirco ne spretae neglectaeque dignitatis patriae iniuriam WORMIUS patriae amantissimus experiretur, serias cogitationes cum patriis Antiquitatibus partitus est. Monumenta in campis tumulosque Annalibus nostris celebratos eruit, neglecta hactenus saxa et temporis diuturnitate exesa restituit, Heroum cippos erexit aras dirutas collegit, Runas tot saeculis mutas exulesque revocavit, et ex saxis quibus longo taedio inhaeserant, ex codicillis, quibus immersae latuerant, ex membranis ubi fere deletae vix sui vestigia servaverant, quibus immersae latuerant, ex membranis ubi fere deletae vix sui vestigra servaverant, ex voluminibus fumo annosis, ex bacillis, carminibus Scaldrorum obscuris, et ab omni hominum memoria remotis instrumentis, incredibili et a nullo hactenus tentato successu, propria industria et vigiliis, adhibitisque in consilii participationem documentis antiquissimis, veterumque rituum et sermonum in Septentrione peritis, ab interitu et longa nocte primus vindicavit. Fastos suos et tempora obsoleta Daniae restituit, linguam Gothicam, longo silentio deperditam, in publicam lucem protraxit, Historias patriae illustravit, Heroas oblivione obrutos, quia vate sacro caruerunt immortalitati suae redonavit, giganteos Cimbrorum Patres, olim defunctos, in orbis nostri scenam redivivos protraxit. Immortali mehercules numquamque si Iendo Cimbros suos beneficio devinxit WORMIUS, et WORMIUM Cimbri, qui ex ruderibus suis resuscitati

sibi vitam, WORMIO famam, patriae apud omnes gloriam velut postliminio procurarunt. Multum me iudice et supra opinionem magnum censerur vitae assuetos suae luci restituisse, plus tamen est et Dîs proprium, redeunte saeculo Deucaleonis, ex saxis, ex tumulis, ex cineribus defunctus extento aevo provocare, loquentia marmora erigere, et decantatas chartas sequuturae morti subtrahere.

WORMIUS noster, vindex patriae antiquitatis acerrimus, inter veterum umbras et Runarum occupationes, ita divisit laborum suorum vices, ut qui tacitis saxis con suluit, viventium rationes, cui bono artis suae praesidia sibi comparaverat, ceteris praetulerit. Frustraneo instituto tot pede selici absolvisset peregrinationes, tot studiorum fastidia devorasset, tanta rerum peritiâ animum instruxisset, nisi in humanae salutis solatium uberrimi fructus cessissent, prosperae valetudini conservandae et adversae reducendae. Hic Medico positus finis, haec currendi mera, quam qui proxime attigerit, Gallum Aesculapio lucrabitur, et sussicientissime de mortalium merebitur genere. Prosperrimo eventu suas in hac palaestra partes egit WORMIUS, ut fatalem vitae terminum plurimis visus sit arte produxisse, praesentem mitigaverit et Charonti millenas animarum vecturas interverterit. Itum est ad hunc Aesculapium in conclamatis aegritudinibus, provocatum in dubiis morborum accidentibus, huic vota nuncupata ubi ope destitutis acclamabatur. In consultationibus perspicax, certus in praedictionibus, in remediis felix in aegrorum visitatione facilis promptusque et in omnibus artis operibus moderatus iuxta et prudens. Paris in Prognosticis cum Hippocrate, in causis cum Galeno fecit, cum Scribonio in remediis, ut in sola WORMII praesentia spes aegrotantium sita videretur, morbi terrerentur fugaretur imminentis mali metus, et cum valetudine transigeretur amicissime. Omnes sibi auxilii satis in WORMIO, et numquam nimium morborum esse existimabant. Parum abest, quin pulchrum nobis dicam, hoc Medico aegrotasse, per quam singulari providentiae dono mortalibus concessum vires maximas Ars et Natura exerceret. Omni ille vehementia astutos humanae valetudinis insidiatores, morborum cohortes profligavit, salutares medicamentorum formulas pro publica indigentia invexit, et nullum non movit lapidem, quo sive

populariter grassantes affectiones, sive malignitate contagiosas pestilentias, sive infestas alias morborum procellas exstingueret et inhiberet. Hinc publicae in usum vulgi de Scorbuto, Febree maligna, Dysenteria, Pestilentia exstant Consultationes, Senioris WORMII nostri ductu et Medic. Hafniensium collata opera promulgatae. Hinc tanta illius cura eluxit in Pharmacopolarum officinis, pretiis constituendis, et aestimandis medicinis, in pomposis Theriacae et Mithridatii antidotis componendis, aliisque sollennibus Pharmacis, quibus per vices Decani nomine et auctoritate gravissime et summo iudicio praefuit, in novis inveniendis vel receptis emendandis, vel ignotis inducendis, et huius sensus sexcen tis quibus et Rem Medicam insigni accessione, et aegrorum solatium novâ spe auxit.

Dum tanta patriae et Academiae sollicitudine XXX. annorum experientia cathedrae aegrisque ipsius fidei concreditis assidue vacabat, de posteritate per intervalla et negotiorum spiramenta cogitavit, ne vel famae suae apud exteros Soles vel sequentium temporum exspectationi ulla parte deesset, ne quid profuturum aliis lateret, eruditissmum calamum et expolitum ad ampla illa ingenii et doctrinae monumenta implevit, quibus iam magna nominis WORMIANI immortalitate Arctous orbis superbit. Medicae artis principia, quae Institutiones vocamus, succincta brevitate exili opere complexus est. Decem et octo Exercitationibus praecipua et alicuius ponderis dubia, inter magnos artis nostrae proceres controversa, quae digna aliquo arbitro et vindice videbantur, solvit ingeniosissime, et in nobilissimis universae Medicinae argumentis tam nervose occupabatur, ut Silvaticum et Vallesium multis gressibus superaverit, et demonstrationum certitudine palmam in hoc pulvere sit meritus. In gravissima Hippocratis oracula et Aphoristicas sententias brevissimos Commentarios ad veram auctoris mentem conscripsit. Absolutam admirandorum Naturae Artisque operum in Musaeo congestorum Historiam spisso volumine contexuit, eorundem Catalogum praemisit, et separato praelo Murem in Norwegia depluentem absolvit. Aureum Aristotelis, sive quisquis denique auctor sit, de Mundo libellum aureis notis et elegantissimis scholiis illustravit, mundi applausu condignis. In Antiquitatibus vero Danicis quid praestiterit fecunda penna, in recenti omnium haeret memoria, apud posteros, si qui futuri,

duratura. Fastos Danicos iterata diligentia digessit, patriaeque sua tempora ex Runarum traditione reddidit, sibi aeternitatem. Literaturam Runicam repetita editione in literatum saeculum ire passus est, ne patriae nostrae olim usitati idiomatis vel conterranei vel peregrini diutius essent ignari. Quid Edda, et Scaldri, quid antiqui Gothorum sapientes carminibus suis de patriae Historia et Mythologia sua decantarint, in opusculo de Danorum Poesi exposuit, et in Lexico Runico singularum vocum tradidit signific ationes. Monumenta Runica Daniae et Norwegiae immenso labore conquisita uno volumine composuit, explicuit et ad primos auctores retulit, posteraque cura exauxit quae de menumentis Stroensi, Trygvaldensi, Aureo Principis Danorum cornu, in Cimbria non ita pridem eruto, sparsim et per partes prodiderat. Seriem Regum Danorum ex antiquissimo codice membr anaceo Runicis literis exarato duxit, doctisque scholiis clariorem dedit. Baccalaureum Philosophiae immunitatibus suis stipatum promulgavit, Lauream Philosophicam Fratribus Rosae Crucis opposuit, et Iubilaeo Evangelico de fidei suae certitudine, prosessionis innocentia, et futura beatitudine triumfavit. Superarent ista omnia fidem nostram, et credulitatem posterorum, quibus nominis sui claritatem tanto sudore, vigilatis noctibus et prompta genii indulgentiâ propagavit, patriae decus sustinuit, et omnium utilitati consuluit, nisi nobis esset persuasum, minora a WORMIO exspectari potuisse numquam, qui maximis conatibus par et maior omni diligentia, suam incolumitatem publicae saluti postposuit, inserviendo aliis consumi maluit, animi sui imperio et corporis servitio usus, quam inglorios annos inter voluptates et silentium transigere.

Tot editis bonae mentis et praeclari in publicum affectus documentis, tot meritis inclitus WORMIUS, famae suae magnitudinem patriae finibus angustiorem, ultra Phoebi limites produxit, et nominis sui splendorem ad remotissimos terrarum tractus diffudit. Enimvero non domestica tantum iuventus tanti Praeceptoris succo victitavit, sed ex omnibus melioris orbis patribus praeclara ingenia ad audiendum WORMIUM, velut redivivum Coum concitato studio consluxerunt quae et meliora recesserunt et doctiora, operaeque fructum suis penatibus reddita longe retulerunt uberrimum. Pro magno Praeceptore certare multi, plures

vitam eruditionemque imitari, non paruci celebritate eius adiuti et propria aemulatione inter Eruditissimos locum mereri et clarissimos. Alii amicitiam provocare et exambire, alii coeptam perpetuitate firmare. Praesentes ad ooraculum nostrum concurrere, absentes consulere per literas. Sive inquilinos patriae interroges, sive advenas audias, qui WORMII voces exceperunt omnes Viri stupebant vultum ad gravitatem et antiquam constantiam compositum, mirabantur incredibilem humanitatem et sermones inaestimabiles, nec quicquam apud WORMIUM observarunt, quod vel imitatione dignum non esset, vel senis dignitati. Dispersos in Europae provinciis omni doctrina celebres, in sui amorem cultumque pellexit. Illi per epistolas officiosi de cogitatis lucubrationibus eruditisque argumentis communicabant consilia, quorum, nisi nimia prolixitate peccarem, de facili nomina consignarem: Hi publica opera WORMIANO nomine velut flosculis exornabant. Dies me citius quam candidae animae deficerent, si stricta oratione omnes acclamarem, qui WORMIO nostro de felici celebritate gratulati sunt. Nemo Danicam hanc metropolin insalutato WORMIO transiit, nisi vel literarum imperitus vel festinato itinere impeditus. Principes Viri, Legati Regum et Principum, Comites, Barones, Nobiles, Clarissimi alii maximi, minimi, medioxumi, summa cupiditate WORMIUM invisebant, de raris Naturae et Artis, gentium variarum et linguarum statu et conditione ultro citroque collocuturi. Omnibus vittutibus domus WORMIANA patebat, eruditisque colloquiis cottidie perstrepebat, quasi Parnassum Musae hic sibi mutatis sedibus elegissent, consiliis conventibusque Deorum Dearumque celebrandis dicatum. Inter quos exterorum applausus et certantia officia, nec siluit patria, nec in amore et splendidissimicivis favore, aliis quiequam concessit. Neque enim honores magni optimis in patria Viris, nec honoribus desunt optimi Viri, sicut de Roma sua Q. Fabius Maximus olim gloriabatur. Erectos omnium animos in WORMIUM cerneres expansas ulnas, parata obsequia. In desperata valetudinum causa WORMIO supplicatum, candor in exemplum tractus, vitae integritas laudata, eruditio inusitatae humanitati copulata, stupenda fama, perspecta pietas, et gravissima Senis ora, cunctorum vicere voluntates, officia, venerationem. Externa quidem plebi

blandiuntur, at de internis illi rectius iudicant qui supra alios et honorum fastigio evecti et nativitatis sorte vulgus supergressi, et amplissimis melioris animi bonis instructi, soli virtuti pretium statuunt et merita aestimare didicerunt. In utroque felix WORMIUS, et succulento animae domicilio, miti et ad serenitatem placido vultu, minorum gentium Dîs secommendavit, et excellentibus interioris pectoris dotibus Maximorum Regum, Principum, Heroum, Cl. Virorum, meruit gratiam et quicquid bene de Republ. meritis tribui solet. Bis in nascentis famae exordio Philosophorum Decanus designatus primos summosque Philosophiae honores sollennibus Academiae patriae ritibus, Viris iuvenibusque, laureâ dignis, distribuit. Aetate provectior et meritis, summum in Academia Magistratum ex voto publico quinquies gessit, et in ultimo vitam clausit purpuram suam caelo additurus. Decani in Medicorum Collegio partes decem et quatuor annorum lapsu sustinuit, ex quo summa aetate et decrepitâ impeditus Senex omni merito et encomio antiquior D. Thomas Finckius, priori saeculo libris, hoc liberis suis clarissimus, adhuc XCIV. annorum Senio vegetus, WORMII Scoer, Magnorum virorum Pater, Avus noster, multorum Proavus, et nuper Abavus, concesso otio a publicis muneribus feriatur. Canonicis Lundensibus annumeratus, sic Sacra Divi CHRISTIANI IV. Maiestate iubente, hanc Regii favoris clementiam, quam plures fortunae debent, studio et obsequiis videbatur meruisse et publicorum in patriam meritorum aestimatione. Enimvero tanta in medico hoc fiducia, tanta artis peritia, tanta experientiae existimatio, ut in extremis idem Augustissimus Rex morienti sibi adesse WORMIUM voluerit, cuius saluberrima expertus fuerat consilia, prompta obsequia et subiectissimas curas. Huic Aesculapio valetudinem suam commiserat Electus Daniae Princeps CHRISTIANUS, clementer admisso, et indulgentissime semper habito. Nec tacenda immortalis Regum Maximi FRIDERICI III. Domini nostri sacratissimi, in WOR MIUM sine exemplo clementia singularis, patriae Annalibus dignissima. Infra suam Maiestatem curiosissimus Rex, et omnium literarum amantissimus numquam putavit inter tot Regni curas et sceptrorum sollicitudines, per vices et publicis in Academia Disputationibus et sectionibus nostris in Theatro clementissime adesse et ad WORMIANAS

aedes rerum variarum naturae artisque copia eleganter instructas revisere. Imperii sui diuturnitati et prosperitati interesse credit Princeps opt maximus, si et literis faveat, et ingeniaaliquo in clementia loco esse iubeat, praemiisque ornet quos Rei publ suae profuturos cives vel fecit vel invenit. Ut prospectior esset Augusti Regisfides, numquam dubia aut fallax, filio WORMIANO M. WILH. WORMIO, paternarum virtutum aemulo, Parentis in Capitulo successionem benignissime indulsit. Universis Regni Senator. illustrissimis, inprimis Magno Aulae Magistro Ioachimo Gersdorphio, et Regio Cancellario Magnifico Christiano Themaeo Sebsted, in Regni Senatu Princip. pressioribus WORMIANAE virtutis et reliquorum spectatoribus arbitrisque candidissimis, Danicae Nobil. Generosiss. tam in deliciis WORMIUS, in oculis, in amore perpetuus, ut huic Medicorum Principi sua sanitatis instrumenta post Deum prudentissime et sine paenitentiâ concrediderint. Ita certante amore inquilina WORMIUM prosequebantur, colebant exteri, munera mittebant, deferebant officia, et in uno WORMIO inventa quae Maiores amarent, aequales venerarentur, Nec de DEO dubitemus, summo bene actae vitae muneratore, in quem omnem fiduciam ab incunabulis ad extremum suspirium WORMIUS noster incerâ pietate calens, semper vixerat, apud vos, Auditores, repetite, quam curae Numini fuerit et acceptus. Ut laborum taedia, onera honorum subinde solaretur, ut prosperiore cursu omnia procederent, tres Charites WORMIO sociatae, ut posteritati suae ante fata interesset, sobole numerosa auctam familiam vidit, ut denique domestica felicitate et publica laude frueretur diutisime, aetatis terminum vivendique spatium ad grandem gloriosamque senectutem protraxit. Magna haec et stupenda Divinae gratiae documenta, quibus digni censentur qui se DEO dignos moribus inculpatis, vitae integritate et recti verique voluntate praestant. In thalamum WORMIANUM tres Charites deductae tanto coniugio dignissimae, sive genus spectes, inter nostros praecipuae, sive formam, nulli secundae et vere deae, sive denique proprias animi virtutes expendas, inter omnes sui sexus suaeque aetatis maxime conspicuae Per vices, ne erretis aut de WOR MII castitate sinistre iudicetis, hae sibi successerunt, et unius desiderium altera lenivit, tertia utriusque doloris acerbitatem mitigavit. Prima Dorath. Finchia castos iun mariti amores accendit, altera Susanna Matthiae,

consistentem aetatem firmavit, tertia Magdalena Mothsfeldia, senescentes WORMII canos a praecipiti fato retardavit. Omnes in amore coniugali pares et officio, impares in felicitate. Feliciore sorte natae praecesserunt, ultima infelicitatem ideo suam deplorat quia sequi debet, et illius lugere exsequias, qui priores extulerat. Vixit arctissimâ mutui amoris copulâ cum omnibus, ut inter maritum et uxores officiis certarum sit, vixit, et elegantissima prole familiam suam beavit, Pater WORMIUS decem et octo liberorum, novem Nepoteum Avus, duorum Clarissimorum Generûm Socer. Liberorum masculi sexus trium funeri vivus interfuit et quatuor filiarum. Supersunt filii quatuor in spem patriae et WORMIAN nominis robur nati surgentesque, et sequioris sexus quinque, quarum binae ex primo coniugio susceptae Doctissimorum Virorum thalamis fecundae florent, reliquae in WORMIANO senio et simplici et gemello partu procreatae a superstite Matre sanctiss. educantur quae maerore iusto afflicta posthumum fetum Nixiis Dîs iuvantibus, defuncto heu marito, propediem est paritura. Ingens mortalis beatitudinis solatium in WORMIO Sene excitarunt coniugium beariss. et soboles innocentissima, quibus fessas vigilias, labores fatigatos, publicam famam subinde onerosam, et seniles annorum molestias et mille curas sublevavit, donec confectus lucubrationibus, publica sollicitudine enervatus, satur gloriae et vitae longioris, Climacterici magni iniuriis ingravescentibus, stanguriâ molestâ sine calculi metu exacerbata, et febrili aestu omnem corporis alias vegeti et praeter aetatem robusti vigorem fortiter attentante, inter novissimos piae animae sermones, inter coniugis maestissimae lacrimas, dulcissimorum liberorum eiulatus, amicorum planctus, omnium maerorem et publicas urbis, patriae et orbis eruditi commiserationes, fractus viribus sed animo constanti et ad immortalitatem composito, libens fatum excepturus, Venerandus hic Senex, tot operum auctor, sanitatum assertor et vindex, morborum terriculamentum, solatium familiae, delitium patriae, amicorum quos constantissime semper et sine fuco coluit, desiderium, orbis stupor et virtutis omnis eruditionisque subsidium, et ornamentum saeculi, quo nec praeterita aetas maiorem habuit, nec parem sequutura inveniet, meus ille, heu meus ille, quem siccis oculis non nomino, WORMIUS, sine acerbo doloris sensu non repeto, sine irrepa.

rabili damno, non defleo, WORMIUS sexagesimo et sexto aetatis anno, Tartessionum Regis aetatem vivere dignissimus, pridie Calend. Sept. M DCC LIV. anno urbi populosissimae pestifera lue cladeque multorum exitioso, WORMIO fatali, omnibus luctuoso, mortalem vitam placido spiritu finiret, auspicatus aeternam, exuvias corporis tumulo, animam beatam caelo, famam orbi concrederet, et sui exemplum, n omnem memoriam quamdiu virtuti erit pretium, Runae supererunt saxa immota stabunt, marmoribus erit fiedes et literis erunt literae, apud posteros perennaturum. DIXI.

IN EFFIGIEM Excellentissimi Doctoris OLAI WORMII.

EXernam, WORMI, tibi sculpsit imaginis umbram, Sed mentem Glyptes sculpere non potuit.
Nec decuit, cur non quaris? Dicam: Quia doctâ
Tu melius Glypte hanc exprimis ipse manu.
Haec docet et Med cum te Philosophumque vocari:
Hâe primus Danos tempora prisca doces.

M. IOH. ERASMI, Phys. Pr. P.

SCRIPTA.

Quaestionum Hesiodicarum Heptades duae: Hafniae 1616. in 4.

Iubilum Evangelicum: ibid 1619. in 4.

Laurea Philosophica contra fratres Rosae-Crucis: ib. in 4.

Baccalaureus Philosophiae, cum suis requisitis et privilegiis: ibid. 1621. in 12.

[Note: Rostoch.] Liber de Mundo, Comment. in Aristotelem: 1625. in 8.

Exercitationes Physicae: Hafniae 1623. in 4.

Fasti Danici: ibid. 1626. 1643. 1651. in fol.

Historia Norwagica Vernacula: ibid. 1633. in 4.

Literatura Danica antiquissima, vulgo Gothica dicta. Accedunt de prisca Danorum Poesi: ibid. 1636. in 4. 1651. in fol.

Monumentorum Danicorum libri VI. ibid. 1643. in fol.

Lexicon Runicum, et Appendix ad Monumenta Danica: ibid. 1650. in fol.

Series Regum Daniae et limitum inter Daniam et Sueciam descriptio: ibid. 1643. in fol.

Selecta Controversiarum Medicarum Centuria: Basileae 1611. m 4.

Controversiarum Medicarum Exercitationes XVIII. ibid. in 4.

De Cornu aureo: ibid. 1641 in fol.

Institutionum Medicarum Epitome: ibid. 1640. 1646 in 4.

Historia Animalis, quod in Norwagia quandoque e nubibus decidit, et sata ac gramina, magno incolarum detrimento, celerrime depascitur: ibid. 1653. in 4.

Musaeum Wormianum, edente Wilhelmo Wormio, Filio: Lugd. Batav. 1655. in fol.

Tulshoi, seu monumentum Stroense in Scania: Hafnia 1628 in 4.

Monumentum Trygwaldense: ibid. 1636. in 4.

Catalogus Musaei Wormiani: ibid. 1642. 1645. in 16. 1653. in 4.