MAGNIFICE DN. RECTOR D. Dn. Cancelarie, Viri Reverendi, Nobilissimi, Praestantissimi, tuque concio omnibus modis ornatissima: cum in augusto hoc Academiae velut templo consiliique publici loco sacratissimo, illam ex adverso imaginem intueor, non possum temporare mibi, quin exclamem.
Sic igitur et tu, WILHELME SCHICKARDE non Academiae huius modo, sed orbis literati universi decus, deliciumque ferali lue absumptus, inter tot praestantium virorum funera alia, funus ipse nunc miserum iaces et dolendum?
Sic tu qui in aevi vigore constitutus, ingenti animos nostros spe impleveras, fore, ut summorum Mathematicorum, Keppleri, Maestilini (quorum illo Augustissima Caesarum aula; hoc altero Academia nostra tamquam splendidissimis sideribus non ita pridem suaviter collustratae radiebant) excessum perte ferremus mitius, leniusque subito nobis nunc eriperis quoque?
O Spes nostras caducas! ô vota mortalium irrita, et inania! Quid sum us miseri homulli? quid molimur? quid struimus? En tibi, qui erectus modo et firmus stabat
SCHICKARDUS, is caelesti rotatus turbine repente concidit, velutque flos emarcuit, evanuit?
Verum quid frustra lamentor? quid planctu inani, aera caelumque incassum verbero? Lex haec indea principio rerum mundo dicta est, ut nata omnia intereant rursum, nec quidquam in terris sit perenne, et immortale, praeter vim mentis, et ingenii praeclara monumenta, quibustu, SCHICKARDE noster, dum in angusto hoc et brevi vitae curriculo sudabas, nomen tibi cum ipsa rerum immensitate pare faciens, comparasti.
Id vero quomodo sis consecutus quaque Viâ ac ratione ad istud doctrinae, famaeque fastigium conscenderis; Facultas Philosophica, hodierno die, in quem sollenne alias, et anniversarium Catharinae fastum, publica oratione inde ab antiquo celebrari a nobis solitum, incidit, ore vicario meo ex poni iussit; rata panegyri huic non posse aliud dignius argumentum reperiri, quam laudes SCHICKARDI. Et sane debetur. stud. Collegae nostro hic honos, debetur exquistae eius doctrinae hoc qualecumque a nobis monumentum posthumum.
Nolite enim putare, nobis silentibus, alios quos toto orbe sparsos amicos habet, tacituros, memoriamque et laudes viri cum ipso sepulturos, Surgeret profecto, ceteris omnibus quescentibus vel solus LANSIUS noster amicorum Schickardi facile princeps, qui praesens contioni huic interest, quemque ut diu rebus intersit mortalibus ex animo precamur. amplius dico; surgeret magnus ille HAFENREFFERUS et porrecto e tumulo, sacratissimo illo et venerando oresuo, sic segnitiem nostram inclamaret, castigaretque Ecquid vos facitis, Philosophi Tubingenses, quid stertitis? Nescitis vestrum illum occubuisse SCHICKARDUM? quem ego filii instar, dum vixi, unice semper amavi, quem opera et commendatione mea vestrum feci; cui auctor, et dux ad penitiora Hebraeortum evolvenda scripta exstiti; qui vestrae perme Academiae ornamentum singulare hoctenus fuit, et Tubingam ex nota iam antea, longe adhuc notiorem, planeque immortalem fecit; huic vos iusta facere cun ctamini?
Quare agite et adeste ad hanc vocem mei auditores, officium hoc no pium nodo sed omni iure debitum mecum exsolvite, et ea quae de vita SCHICKARDI breviter his diebus consignavi et in scriptum retuli, aequis auribus, animisque percipite.
Verum unde initium, SCHICKARDE, laudum tuarum mihi sumam? un de Ordiar?
Unde potius? quam ab iis quae tibi propria, non aliena aut ascititia obtigenunt, bonis? Quare nil iam dicam de maioribus tuis, quos Herbornâ Nassoviorum ortos in has terras olim commigrasse, et hunc nobis surculum, utinam satu diuturno magis! reliquisse constat. Nil dicam de Parentibus quorum probitas non Herenbergae modo suae sed toti viciniae est cognitissima. Nil dicam quoque de Patruo, HENRICO SCHICKARDO, illo insigni Architecto, qui velutalter Vitruvius, Duci olim FRIDERICO non carus modo, sed in pretio summo fuit.
Nil denique de Patria Herenberga, quae te ante hos quatraginta tres annos feliciter in lucem hanc propugnaum prima excepit, aluit, eduxit; nisi hoc unum, quod utrum inter fingularia referri debeat, vobis diiudicandum linquimur.
Abhoc oppido, si rectam mihi lineam versus Aquilonem quis duxerit, veniet post emensum sesquimilliare, aut amplius, Wilam oppidum Imperii, sed in agro Wirtembergico situm: ab utroque horum locorum, si porro facie, pedibusque in ortum versis, idem duas similitr lineas duxerit, rect am alteram, alteram obliquam, ambarumque extrema Goepoingae (qui locus acidis fontibus celebris est) iunxerit, iam nullo negotio angulum aequicrurum effecerit. Haecquidem observatio utcque fors aliis vidatur frivola, aut absurda, mihi tamen eam negligen dam putavi minime.
Nostis enim tres illos Mathematicorum Principes, et velut trium viros, ex singulis istis angulis, e Goeppinga Maestlinum, e Wila Kepplerum, ex Herenberga, ut diximus, nostrum SCHICKARDUM prodiisse, et in divinae artis tum instaurationem, tum propagationem mutua operarum et sedula coniunctione ita conspirasse amice ut non modo nihil quidquam inde rei publicae, damni esset metuendum, quemadmodum funestus ille Romae fecerat trium viratus, sed commoda ab his tribus in orbem universum longe maxima emanarent.
O quam felix eras! quam beata quondam terra Wirtembergica! cum trina haec caeli fulcra totidemque Atlantes tibi procreares, nec tibi uni modo procreares, sed partum hunc tuum, trinumque adeo perfectum cum universo orbe tanta communicare liberalitate velles.
Nunc subductis iis, quam misere nutant omnia, quam prope absumus a praecipitio et ruina?
Sed ad te SCHICKARDE, redeo, tua non aliorum, propria non aliena, aut ocmmunia bona vestigaturus et in contionem allaturus.
Dederat natura eam tibi ingenii vim, celeritatemque ut quidquid animo collibuisset, id non discere, sed didicisse et cum Platone reminisci tantum viderere.
Dederat parem ingenio constantiam, ut quae exsequi statuisses, ea nullo vitiorum, quibus iuveniles animi nimium quam saepe succumbunt, protervo insultu, minus otio et languore eripi tibi paterere.
Hinc trium illa principum, Latinae, Graecae, Hebraicae Linguarum, nata tibi primum cognitio; hinc omnium Philoso phie partium prae cipue Mathematicarum disciplinarum solida, et exquisita post in te orta notitia.
Hebraea primum docere iussus eras, postquam fatis concesserat BERINGERUS: hîctu, quo pollebas iudicii acumine, cum intelligeres, sine multarum, quas Oriens excolit, et loquitur, linguarum cognitione, impossibile esse, ut sacram illam et linguarum omnium principem recte traderes, Spartaque tuam digne exornares: hîc tu, inquam, iterum ad laborem, illum familiarem tuum confugisti, eoque ad ingenii felicitatem advocato, brevi perfecisti, ut non modo Chaldaice et Syriace, intelligeres, sed quicquid uspram Commentationum Rabinicarum, quicquid Paraphraseon utraque in lingua extabat, id ausu plane Herculeo aggressus, incredibili cura volvendo totum velut conficeres, et in rem tuam aliorumque verteres felicissime. Non hic stetit ardor ille animi insolens, sitisque cognoscendi inexplebilis, sed longius te, et ad vicinos Arabes perduxit quoque, cumius linguam gentis tanta aviditate in te ingurgitasti, ut tota vita aliud nil egisse, nil didicisse videri posses. Et ut de illis interim linguis taceam, quas noster orbis loquitur, et miratur, Gallica, Italica, Hispanica, quas tu sine interprete legebas, intelligebas planissime: iam totus in eam animum curam intenderas, ut omni nisu dictistot linguis Persicam quoque, et Turcicam et alias Orienti usurpatas adiungeres, sicque supra famosum illum Ponti regem; et, quem nostrum aevum habuit, omnium prope litiguarum absolutissimum exemplar, Iosepsephum Scaligerum, nomen extolleres tuum. Qua in re id prae cipue dignum admiratione fuit, quod cum aliunde pauca, aut propemodum nulla tibi
suppeterent praesidia, tu qua pollebas ingenii sagicitate, et industria pleraque omnia abs te uno peteres, et in pulcherrimam hanc tot linguarum societatem conferres. Itaque his tu animum linguis excultus, praecipue Orientalibus Rabinorumque praeterea instructus placitis, ita dem um Sacrae Professionis munus sustineri, et cum laude obiri abs re rectissime posse statuebas.
Quem tuum animum! age, ipse nobis edissere, tuisque verbis explica: Sic igitur alibi tu: Noli Lector Vitio vertere, quod tot iudaica passim; apta et inepta, glossas, nugas; religiosa non religiosa affero: Factum id est occasions Sacri contextus, quem in sua lingua sic partim explicant, partim depravant Iudaei; iureque professionis meae et docendi linguam privilegio, cui tu id humanitate tua condonabis.
Neque enim ipsemet omnia statim approbo, quin crassiora subinde refuto, multo minus Iudaismum seminare, aut clarae luci Evangelicae Rabbinicas nubes obducere cogito, absit hoc a me Christiano. Sed haec mens mea est, auctoritatem authentici textus, quamtum possum manu tenere; ad maiora Biblia, obstetricante Buxtorsio, Basileae nuper renata, fructuosius legenda studiosos manu ducere; simulque ab aliquorum veritatis hostium mi???ebrai/wn indo cto, et cyclopico contemptu vindicare; emphases originalium vocum enucleare, Idiotismos sacrae linguae, a genio ceterarum remotissimos, proinde nullo uno adae quato earum vocabulo explicandos, amplioribus verbis, et circuitione utcumque repraesentare; Iudaeastros suomet gladio iugulare; aliorum in terpretatione modestâ est omnibus saeculis concessâ libertate examinare; Masorae, minus quam decet, in vulgus notae, usum monstrare, Cabalae arcana studiosis prodere; strenuos paulatim ad Chaldaismum provehere; tepidos, vel solum ad Hebraismi amorem inflamare
Haec tu SCHICKARDE: Euge vit optime! vir beate! quid potest his tuis promissis uberius, amplius, maius? imoquidte ipso can didius, probius? quod haec omnia tam bona fide Academiae exoluisti? nam per te pomaria Sacratissimae linguae, quâ voce, quâ scriptis in immensum sunt prolata, per te ludaeorum Commenta multis locis protrta; Christi regnum, Christi gloria contra aucta et amplificata. quâ re tu non antecessorum tuorum luminibus obstruxisti modo, Capnionis; Forsteri; Schnepfii; Weigenmaieri (at qualium virorum?) sed te ipsum industria, et linguarum gloria super asti, palmamque om nibus post futuru ambiguam fecisti.
Nunc igitur silente te SCHICKARDE, silentibus tot in te linguis, omnia quoque circa nos silent, et muta sunt. Silet Musaeum tuum tot doctissimis lucubrationibus nuper felix, et fetum.
Silet illius tui Tarich, quo omnibus Historiarum, antiquitatumque consultis, una Persicae Genealogiae editione, tantam moveras expect ationem, subito nunc, et in ipso quasi limine destituta continuatio:
Silent Canones Geographici, doctissimiregum Ismaelis Abulfedae, quos ex Arabico vertia te caeptos, cum commentatiun culis edere parabas.
Silet Arabica tua Grammatiea, quae ut omnibus editis hactenus meliot, absolutrot sperabatur, ita parentenunc suo defecta velut abortivum iacet, nec scitur, ubi iaceat.
Sed quid dico? silet ipsa Academia, tanti membri sui subito, et inopinato casu perculsa et adflicta: silet illa tibi tantâ gloriâ insessa nuper cathedra: silent plena antea auditoribus subsellia; silent, lugentque maesti amici, remoti, propinqui, vocemque SCHICKARDI, heu frustra! desiderant.
Silerem ipse quoque, nisime sors ad argumenti genus aliud traheret.
Nam non omnem vobis, aud SCHICKARDUM dedimus, una ex parte monstravimus modo, dum quam cultam variis linguis linguam habuerit, docebamus.
Adeste nunc, et alteram contemplamini quoque, hoc est; cum radio suo, et circino incedentem spectate, et modo caeli, modo terrae spatia dimetiemtem, sidera notantem, orbium circuitus describentem, alia que facientem quae Mathematica, in quam defuncto Maestlino successerat, professio poscebat, Nolo confessa adeo et omnibus nota prolixe hîc asterre: nam quis vestrûm nescit, quae illius in Mathematicis disciplinis quoque, et quam excellens, quam rara, quam admiranda fuerit eruditio, profectio? Quis nescit, qua hic iterum fide; atque diligentia munus suum privatim, publiceque obierit? quis nescit, quam nihil sibi indulserit ille ut prodesset omnibus? quis nescit, quoties non tam cognoscendi, quam docendi desideno indefatigabili, nostros ille studiosos in hunc montem vicinum Anatolicum, etiam frigidissimisnoctibus secum eduxerit, eisque tum Lunae deficientis cum umbra luctam eminus monstravit, causas patefecerit; tum siderum reliquorum nomina, ortusque et obitus, adeoque caelitotius con versiones, faciem que dilexerit, explicarit diligentissume, corporis curae auditorum doctrinam longe praeferens.
In quo venatori similis ille nobis est visus. Nam quod ille in terris vestigat, captarque hic faciebat in Caelo: illum nulla aeris in iuria auttempestas ab insidiando feris absterret; hic modo liberum et apertum haberet caelum, in omnes illius plagas curiosos oculos immittebat, an fors novum aliquod, et retro insolens phaenomenon posset vestigari, prehendi.
In quo ipsum Labor et industria adeo non fefellit, ut non raro desiderata potitus praeda, laetus domum rediret, eamque cum aliis Europae doctis, taliumque admiratoribus amice postea partiretur. Quis nescit denique, quod, cum omnibus aliis liber curis, expeditusque et sibi redditus videretur, animo tamen suo quietem, somnumque adeo imperare non potuerit, ut domi etiam latens, igneo illo, et caelesti ingenii vigore vel solo comitatus, per immensa caelispatia decurreret, animumque in omnes partes inten deret, an scitum aliquid et quod augendis illustrandisque disciplinis Mathematicis esset mente, cogitationeque erueret.
Quae ipsum cura minime frustra habuit quoque, hinc namque fiebar, ut multa quottidie nova in veniret, multa veterum errata deprehenderet, corrigeret, multa aptius, et commodius monstraret, aliisque post tradenda traderet.
Hîc ego, aud. tacitas quorundam voces et in occulto querelas videor mihi percipere:
Ecquae sunt ista tandem singularia, ista nova et rara, quae tu praedicas? cur omnissis verborum manibus, SCHICKARDUM nobis in iis non monstras, propiusque contuendum exhibes? Verum, quiqui estis vos, nolite turbare, aut turbari. Etenim ipse huc iam sponte ibam, promptus docere, qualis non solum in omnibus Matheseos partibus, sed in aliis naturae arcanis, rimandis quoque Vir noster SCHICKARDUS fuerit. Quare ut ea nunc taceam, quae ab ipso vulgata in luce hominum, atque manibus versantur, quae que de exquisito eius iudicio, ingeniique elegantia summa publicum ferunt, et luculentum adeo testimonium: Ut, inquam, taceam responsum illud non doctum minus, quam, amicum, ad duas Petri Gassendi, plenas suavitate, plenas eruditissimo sale epistolas, quas hic de Mercuno in Sole ab se primum viso detectoque ad nostrum miserat:
Ut taceam, prodigiosi illius descriptionem chasmatis, quod annis abhinc sex, mense Ianuario ipso conversionis Pauli die, sub vesperam fuit conspectum, e quo ge~vinae velut acies prodeuntes, haud leve ad ludicrum prgnae genus, sed multo mixtum terrore spect antium oculis exhibuerunt.
Ut taceam, quae de pareliorum, qui annis nondum exactis tribus, mense iunio, circa solem gemini apparuerunt, forma, situ, notuque et eorum e caelo abitu rursum, et fuga erudite scripsit:
Taceam Wirtenbergiae Topographiam quam ipse maximis laboribus, nec minori diligentia, cum posthabitis itinerum difficultatibus loca omnia praeseus nosceret, distantias computaret, tredecim tabulis adornatam iam pridem Amstelodamum, ut ex literis eius patet, ad Chalcographum misit, quo novae Atlantis editioni insereretur. Unde eam talium cupidimercium magna cum spe desiderioque aspectamus.
Ut taceam doctissimum de globo illo, sive pila ignea tractatum, quae an nis abhinc duodecim tamquam e fulmin ali aliqua machina missa totum superioris Germaniae ad Danubium tractum, or as que finitimas celevitate incredibili per volitavit; qua velut signum e caeli arce datum Martialibus fuit, ad infelicia arma funestius dehinc repetendum:
Taceam modum, rationemque tabulas Geographicas longe certius, peritius, quam fit vulgo, conficiendi.
Haec aliaque id genus plura, et in vulgus nota ut iam taceam; ad ea animum linguamque converto, quae is nova plane et singularia in Mathesi ingeniosissime repperit, quaeque cum doctissimis Europae Mathem aticis frequenti literarum commercio communicans, quo sic robur ex collatione mutua acciperent, bono publico destinata assidue et quantum per alias licuit occupationes, limabat, castigabat. Etenim vastus animus et excelsus non iis se pati poterat spatiis in cludi, in quibus iam ante sudassent alii, et unde ad se gloriae nihil, studiosos utilitatis parum proveniret, sed excusso vulgaris Matheseos iugo libere inter sidera sua vagari, et ad ea animi curam convertere, quae ut rara essent, minimeque protrita, ita studium Mathematicum longe discentibus red derent facilius iucundius, addo etiam certius.
Fugerat Geometras Hact enus, quomodo Ellipsis aliqua esset metienda. Videbatur res deplorata, at noster Conicis in ventis suis fretus rem omnem, datis modo tribus lineis contingentibus, expedirisine difficultate posse suis monstrabat felicissime.
KEPLERUS quam fuerit in omni doctrinarum genere, praecipue in Mathesi vir acer et industrius, id nemo est vestrum, qui ignoret Is crucem hanc fixerat Mathematicis ut dato anomaliae motu medio, verum inde sibi elicerent,
computarentque. nam cum nulla id ratione fieri existimarer posse, ipseque rem desperasset, in eius curam passim per Europam Doctos incitabat; magnum eum sibi Apollin em fore dictitans, qui id praestitisset. Apollo iste, Aud. non e Delo aut Delphis erat arcessendus; sed hic Tubingae est repertus, qui fundamentis illis suis, de quibus paulo ante, in nixus, nodum hunc ingenii sui acie et securi longe solvit felicius; quam olim suum Gordium Alexandet; dum in eas rationes inquisivit diligentissime, quibus omnium Planetarum an omaliae coae quatae ex datis mediis directe et a priori, hoc est, causis sius somputarentur.
Idem noster bono iuventutis publico et ad Planetarum Theorias facilius, feliciusque animo complectendas viam primus invenit familiaribusque commonstravit, qua tota Copernici Astronomia solo usu circini et Regulae, vel Mechanice resolvi, et in tabella exhiberi, vel numeris atithmetice computari posset; quod ipse artificium pictam Mathesin solitus est appellare. Specimen rei in orbe lunae dederat, cuius Schema in tabula expansum, descri ptumque illustrissimo Hassiae Principi PHILIPPO donum miserat.
De Luna quid dicam? illa ut Apuleius vocat, multivaga; de qua communis est Astronomorum querela, esse sidus omnium contumacissimum, cuius motus nullo orbium apparatu, nullis numerorum legibus constringi, coercerique se patiatur. Hic quid noster? non consilio alicuius Cyrenes usus sed cum aliorum ad vocatis in subsidium observationibus, tum maxime inventis propriis fultus Proteum hunc iis in duit vinculis, quae ipsum veram faciem, vultumque ostendere cogerent, ex cogitata in id nova lunae theoria, quam ut usitata simpliciorem dederat et planiorem, ita caelo suo hactenus longe respondisse ex act ius compererat.
Quid de in proximo dicam Mercurio? qui non minus Astronomorum ingenia hactenus exercuit, et propemodum elusit, quam Luna, hunc pari animo aggrssus noster, parique (si fata telam non abrupssent) successum ordinem cogere sibique restituere parabat. Hic quantos illemihi sustinuerit labores, quantas devorarit molestias, ut collatis cum suis, tum aliorum praestantissimorum Mathematicorum inter se tot observationibus, Erronis huius motum corrigeret, testis esse potest eius ad Gassendum responsio, sed longe gratior futurus testis sit, si qua modo in lucem prodeat hac dere suscepta ab eo diligentissima commentatio.
Ptolomaei errorem inveteratum, quem is circa Aequinoctiorum, Solstitiorumque computationem erraverat, qui artifices hactenus mirifice torserat, turbaratque, noster hic primus animadvertit, et suis detexit.
Quid Opticen, illam non Matheseos modo sed totius Phyysiologiae velut animam dicam? haec quo nobilioris obiecti sive argumenti tractationem sibi sumpsit (quid enim lumine, cuius illa naturam atque rationes pandit et explicat, in hac rerum universitate pulchrius, quid divinius?) eo diligentiam et alacritatem in nostro maiorem accendit quoque, ut in illius intima pervadere, penetrareque omni ope niteretur. In quo ipsum nec sefellit rursus ingenium, nec deseruit industria, quin ad fastigium scientiam hanc perduceret.
Daremus aud. hanc in rem, siquidem dubitare vos viderem testem non unum, sed plures, eosque locupletissimos.
Darmus Optica illius Theoremata, quae ut singulari cura ab ipso conscripta, et cum propriis suis legibus tum diligenti observatione, veluti fulcro quodam munita, stabilitaque in lucem dare decreverat; ita eorum, quiisthaec legerunt iudicio consummatissimam, perfectissimamque nobis dare opticen potuissent. Sed unde hunc testem nunc advocem mihi? quo telescopio latentem vestigem, et in propinquo vobis, ac luce sistam?
Daremus quae de refractionibus doctissime caeperat commentari, de quibus haud ioco ille, sed serio confirmare amicis solitus: Natura, inqutebat harum, et quantitas ne Opticis quidem hactenus cognit a latis fuit: mihi autem illa lippientis oc uli dextri damno (hunc nimium ipsi, caelaturae quo excellebat quoque studium hebetarat, corruperatque) innotuere vel nolenti. Sed neque hic testis, omni alias exceptionemaior, uspiam comparet.
Daremus alia in hanc rem plura pulchre affecta ingeniose meditata. Mihi parum, aut nihil prorsus spei relinquirur, fore, ut in lucem aliquando et adspectum hominum haectalia emergant rursum! nisi aut ab ingenio, et memoria Discipulorum quibus-cum SCHICKARDUS noster, ut erat homo minime occultator, atque invidus, haec sua liberalissime solebat communicare; aut aliunde opis aliquid nobis affulsent, quod sit cupidis adeo hominum votis, desideriisque tranquillandis, sisten dis.
Hac varia et eleganti doctrina, quae tot alibi linguas, alibi tantum Mathematicarum artium, etiam abstrusi ssimarum scientiam atque copiam complexa ambitu latissimo fuerat,
effectum merito est, ut in amorem sui non vulgus modo doctorum, sed ipsa eruditionis, in hoc fecundo ingeniis saeculo lumina, adeoque Dynastasrerum et viros Principes converteret, accenderetque.
Quorum si catalogum hic mihi instituere, et contexere libeat, nae citius diesme deserat, quam exitum narrationi inveniam. Sed quoniam ad defuncti laudes plurimum pertinet, scire quae summorum sapientissimorumque de eo virorum fuerint, et sint etiamnum iudicia, sane ex ubere adeo copia aliquow duntaxat, et in his amicorum maxime illustres commemorabimus.
Nolite vero ame exspectare, minuspetere, uteos vobis quo ille hic Tubingae, locisque huius Ducatus aliis amicos habuit plurimos, prolixe recenseam.
Nam cui vestrum ignota esse possunt tot praestantia et tam praeclara Nomina; Lansii; Haffenrefferi; Keppleri; Moesilini, quorum iam supra a nobis facta mentio quoque fuit: item, H. Helleri, Baesoldi., Bidemhachii, Anarcae, Ochsenbachii, cuius Persicum et ex lingua Gallica, in Germanicam conversum Rosarium eleganti, atque erudita praefatione paulo ante vitae finem noster exornaverat; ut taceamus interim eius tam in Senatorio, quam Philosophico ordine Collegas reliquos, in quibus facile primas obtinet Cunradus Cellarius Philosophus, et Poeta, cui cum SCICKARDO nostro, praeter studiorum communionem alii quoque necessitudinis gradus intercedebant; quorum certe nemo fuit; qui ob raras illas, et eximias animi dotes, non praecipuo quodam amore SCHIKARDUM nostrum complecteretur.
Quo circa ad exteros me confero, quorum splendore, atque luce ut SCHICKARDI nomen egregie fuit collustrtum; ubique et Academiae huic singulare conciliatum decus Ita non minus luminis ab hoc nostro transsumptum, inque illos derivatum fuisse est putandum.
In his principem locum merito rribuimus Illustrissimo PHILIPPO Hassiae Landgravio, Germanorum Alphonso qui inde ab avito saguine Matheseos cultor eximius SCHICKARDI Musas adeo coluti impense, ut eas annuo sibi ornandas, remunerandasque stipendio, dum vixit, statueret.
Principi COMITEM iungimus Caesareae militiae Generalem, illustrem Groensfeidium qui inter alia Caesareanae ad Nordlingam Victoriae prospera, vel hoc potissimum sibi
nomine gratulabatur, quod fato singulari quodam, ea in urbe hospitium fuisset nactus, in qua et SCHICKARDUM noscere, et ab eo in Mathematicis erudiri plenius posset.
Iam V. ubi per reliquam Germaniam oculos meos circumfero, ecce Viennae, Austriae metropoli, inter alia aulae illius ornamenta se vel inprimis offert nobis SEBASTIANUS Tengnage, Caesariae Maiestatis Consiliarius, urbique et Augustae Bibliothecae praefectus, qui quantum amaret SCHICKARDUM, quantumque illius inenio et industriae tribueret, vel hoc uno facto demonstravit clarissime; quod insigne opus Geographicum Ismaelis Abulfedae Syriae regis quondam, quo omnes Musulmanicae gentis Provinciae (quaqua patet scil. Alcorani impietas) accuratisfime describuntur Viennâ per tot milia huc Tubingam transmisit, eo fine, et consilio, ut Arabem hunc latine loqui noster SCHICKARDUS doceret.
Sic Argentinae inter alios se offert nobis quoque par illud amicorum SCHICKARDI nobile et eximium Matthias Bernegger; Iohann. Schmidius, hic Theologiae; ille Politices et historiarum Professor, uterque Celeberrimus.
Sic Basilea par alterum amicorum nobis ostentat, patrem, filiumque Buxtorfios de quibus haut immerito dubites, uter excellenti linguarum Orientalium notitia alteri sit praeferendus, Pater filio, an hic patri? Verum orationis copiam compendi facereipsa mereliquorum amicorum iubet copia.
Quare ut Germanos meos absolvam: Ecce Rostochium dabit tibi Tarnovium, Theologum consummatissimum: Francofurdum ad Oderam Ebertum Hebreae Linguae Doctorem clarissimum: Altorfium Svvventerum; Hafnia Daniae Christianum Severini; ambos Matheseos Professores celeberrimos: Putzbachium, Danielem Moeglingum supradicti Landgravii Mathematicum et Medicum Politissimum.
Belgium vero inter alios dabit Iacobum Golium, ornamentum Patriae suae. Arabice Doctissimum; dabit D.de Dieu, Theologum Leydensem praestantissimum: dabit Philippum Landsbergium; dabit Martinum Hortensium, Mathematicos insignes; et quem ante omnes ponere debueram, dabit magnum illum Hugonem Grotium, virum nostra laudatione longe superiorem.
Iam in Gallias si flectas, DEUM immortalem! quam haec amicorum SCHICKARDI
fecunda est, et ferax natio? ex innumeris aliquos a me habe, et auctoritatis praecipuae viros modo; Franciscum I. Huillerium, regi Christianissimo a Consiliis et supremae ration ariorum Camerae praefectum, virum ad bene deliteis merendum unice factum, natumque Habe Nicolaum Fabricium Peresii Toparcham, et ipsum Regis consiliarium inque Aquensis suprema curia senatorem gravissimum, qui Mathematicarum artium apprime sciens, amore, admirationeque SCHICKARDI nostri ductus non solum spendide et prolixe ad se illum invitavit: sed mortem hominis quoque tam tulit acerbe, ut nihil potuerit acerbius. audi ipsam vim generosi, et anxiam vocem, qua is non tam SCHICKARDUM quam in huius morte rerum pulcherrimarum publica eaque gravissima luget damna: Sancte assirmo inquit in epistola quadam, me mortem Patris mei que mihi in hac vita casuum longe fuit acerbissima, non potisisse ferre gravius. O virtutis doctrinaeque aestimatorem egre gium!
Habe Petrum Gassendum Ecclesiae Diniensis Cathedralis Praepositum, illum Philosophorum hodie per Gallias Phoenicem, et in Astronomicis novum Tychonem:
Habe Gabriclem Sionitam, regium Arabicae linguae Parisiis Doctorem:
Habe Iohann. Baptistam Morinum, Med. Doctorem, et eâdem in Academia, eodemque, hoc est, REgio nomine et auctoritate Mathemata publice docentem.
Sed quid taceo Iacohum Gethofredum. I. C. et antecessorem Genevensem, omni laude dignissimum? Quid te, Aeli Deodate, eidem rei publicae a Consiliis, literarum, literatorumque fautor maxime? qui in conglutinandis SCHICKARDI aliorumque per Europam virorum doctorum amicitiis, velut datus a Deo pararius quidam, nulli operae, nullilabori solebas parcere: O niveum pectus!
Quod si in Angliam hinc penetro, ecce inibi praeter Illustrem Equitem Herbertum, qui tanti SCHICKARDUM fecit, ut eius iudicio et censura conscriptum a se de veritare libellum non dubitaret subicere; viros video excellentes duos alios SCHICKARDI amantissimos, Ioh. Bainbrigdium. Med. D. et Ioh. Greves, quorum ille in Oxoniensi Academia, Astronomiam; hic Londini in Collegio Greshamiensi Geometriam docent publice.
Exstant ad illum literae, sub ipsam ducatus huius occupationem scriptae, an missae propter tumultus bellicos vereor! e quibus haec paucula, et ad SCHICKARDUM nostrum plane pertinentia libuit excerpere: Ita vero Bainbrigdium suum ibi affatur: Gratissimae tuae mihi fuerunt, quod et de benevolentia in me immeritum abunde testarentur, et donum ferrent quovis auro pretiosius, observationes nimirum Eclipticas, proposito meo Geographico insigniter profuturas, quod olim Deo dante, grata mentio publice comprobabit. Nunc et ista, et Abulfeda meus et Mercurialia belli furoribus exterrita latent, in munitione, quorsum anxius abditi, nescioan lucem unquam revisura: et post pauca si morinon iubear, et schedas meas tot vigilatarum noctium opus recuperavero, Deusque pacem nobis donaverit, editionem ultra non differam etc. sed aliter visum superis, mi SCHICKARDE!
Tandem ad se Italia nos vocat, ubi inter amicos SCHICKARDI vel in primis occurrit illud sideralis scientiae miraculum, Galilaeus de Galilaeis occurrit Romanae nobilitatis ornamentum eximium Petrus de Valle auctor apologiae pro Abba Mirisi Persarum rege: occurrit Lucas Holstenius, domo Hamburgensis quidem, sed Romae hodie apud Cardinalem Barberinum summa in gratia vivens, et honore, vir Matheseos, et Geographiae Graecae callentissimus.
En vobis, aud. ex innumero amicorum numero, hos pauco et selectos modo; nam quis tempore adeo brevi, et circumscripto, omnes commemoret? Ex his vero intelligerefacile potestis, qualium, quantorumque amicitiis virorum noster SCHICKARDUS floruerit; quos quidem ut ipse religione et pietate sua semper coluit: Ita ab iisdem vicissim affectu pari, pari constantia cultus quoque fuit, ut praetermissa ex longinquis adeo ad hos locis epicedia indices flagrantis in SCHICKARDUM amoris; tot liberae quoque plenae suavissimae humanitatis testantur, quas cum hisdiebus evolverim dicere nequeo, plus ne voluptatis ex argumenti dulcedine, an tristitiae ex casu inopinato heri sui perceperim. O dulce amoris, amicitiaeque coagulum eruditio!
Sed fuit, fuit heu! SCHICKARDUS noster et iam propter iucundam sui memoriam, inscriptam consignatamque tot editis opusculis, praeterque desiderium ingens affectarum tot lucubrationum aliud nobis reliquit nihil. Quare in hoc sine ipse finio quoque et ad te SCHICKARDE,
postremum me verto. Tu caelo, in quo omnes curaetuae defixae erant, libere nunc et ex voto frueris; tu cum notis illis tuis, Kepplero, Maestlino, aliis, ea, quae e terris longissime oculis quondam prospectabatis, in propinque et praesentes nunc contuemini tu caeli magnitudinem stellarum orbes, Solis sive statum, sive circumvolutionem, Lunae variationes et motum, Venerisque et Mercurii in Solem incursiones, aliaque miranda secure contemplaris, exacte cognoscis: Nunc tu non humanis sed angelicis linguis Deum, conditorem tuum celebras, laudesque sospitatori gratus perpetuo accinis. Interim orbati nes splendore illo tuo, quo Academiam hanc, adeoque orbem ipsum universum illustrabas, replebas, in tenebris, et maerore iacemusmiseri, SCHICKARDUMQUEue aut SCHICKARDI similem frustra non sine gemitu quaerimus.
QUi studium Solis, penetusque latentia eoelo,
Sidera, qui voces norat Hebraee, tuas;
Optimus Interpres, quam Besphorus alluit, aulae;
cui melius multo quam sibi notus Arabs;
Pestifero rapitur SCHICKARDUS sidere: docti
Flent simul, atque artes aiscere quis quis amat.
Vix poterunt seri taleen spevare nepotes,
Ut nunc a morbis saecula longa vacent.
HUGO GROTUS.
Bechinath Happeruschim, h. e. Examen Interpretationum Hebraicarum in Genesin, quas vel Paraphrastae Chaldaei vel Cabbalistae, vel Thalmudistae, vel Rabbini, vel nostrates quoque Iudaei super sacrum contextum attulerunt: Tubing. 1621. in 4.
Deus Orbis Saracenorum: ibid. 1622. in 4.
Tarich, h. e. Series Regum Persiae perannos fere 400. ex fide MS. Voluminis authentici apud Musulmanos cum prooemiolongioriedita: ib. 1628. in 4.
Iusregium Hebraeorum: Argent. 1625. in 4. cum notis et Animadversionibus Ioh. Bened. Carpzovii: Lips. 1675. in 4.
Spicilegium Hebraeum ex nonnullis Exodi capitibus: Tub. in 4.
De Mercurio in sole viso, seu responsum ad duas Petri Gassendi epistolas, quas de eodem ad Schickardum miserat: ib 1632 in 4.
De pareliorum, qui anno 1633. mense Iunio circa solem gemini apparuerunt, forma, situ, motu et e caelo abitu: ibid. 1633.
Purim, sive Bacchanalia Iudaeorum: ib. 1634. in 12. et 4.
Horologium Hebraeum, sive consilium, quomodo S. lingua Hebraea spatio XXIV. horarum ab aliquot collegis sufficienter apprehendi queat: Lipsiae 1633. in 8. Franek. 1651. Tubing. 1663 in 8. Prodiit quoque sub nomine Institutionum linguae Ebraeae. lenae 1637. Erfurti 1647. in 4. Auctius aliquotiesedidit Ioh. Ern. Gerhardus.
Alphabetum Davidicum, seu commentar. in Psalmum XXV.
Astroscopium pro facillima stellarum cognitione noviter excogitatum? Francof. 1623. in 12. Nordlingae 1655. 1659. Norib. 1665 in 8.
Paradisus Saraceno-Iudaica: Tubing. in 4.
Ephemeris lunaris: ib in fol. patenti.
Tractatus de globo sive pila ignea, quae anno 1674. totum Germaniae superioris tractum pervolitavit: ib. in 4.
Topographia Wurtembergiae XIII. tabulis adornata: Amst. in folio patenti.
Modus ratioque tabulas Geographicas longe certius et peritius quam fit vulgo, consiciendi: Tubingae in 4.
Rota Coniugationum Hebraicarum: ibid. 1663. in 8. Ien. 1646. in 4.
Eclogae sacrae Ebraeo-Latinae Veteris Testamenti: ib. 1633. et denuo sub titulo: Epitomes Bibliorum, contin ens praecipua V. Test. testimonia, accurante Balthasare Raithio:ib. 1663. in 8.
Hebreischer Trichter: Leipzig 1663. in 12.
Opera omnia W. Schickardi Philologica cum notis et Animadversionibus se editurum promisit non ita pridem CL. Vir, Ioh. Ben. Carpzov. quae adhuc. exspectamus.