MEMORIA PHILOSOPHORUM SEMPITERNA
[Gap desc: illustration]
Francofurti, apud Martinum Hallervord Bibliop. Regiomontanum. Anno, M DC. LXXVII.

image: s001

MEMORIAE PHILOSOPHORUM, ORATORUM, POETARUM, HISTORICORUM, ET PHILOLOGORUM. NOSTRI SECULI CLARISSIMORUM RENOVATAE Decas Prima, CURANTE M. HENNINGO WITTEN.
[Gap desc: illustration]
FRANCOFURTI, Apud MART. HALLERVORD, Typis WENDEL. MOEWALDI, ANNO MDC LXXVII

DIODORUS SICULUS BIBLIOTHECAE LIB. XI.

AEQUUM EST, SIMULQUE VITAE COMMUNI CONDUCIBILE, MALOS EOS, QUI POTESTATEM GESSRRUNT, LITERARUM MONUMENTIS VITUPERARI: BONOS CONTRA, AETERNIS COMMENDATOS LAUDIBUS ILLUSTRARI. NAM MAIORUM AEMULATIONE ET MEMORIA PLERUMQUE POSTERITAS AD COMMUNEM BENEFICENTIAM INCITATUR.

VIRO NOBILISSIMO, AMPLISSIMO, ET EXCELLENTISSIMO. DN. HERMANNO CONRINGIO,

HEREDITARIO IN SISBECK ET ZWULPSTET, SAC. REG. MAI. DAN. ET NORW. UT ET SERENISS. DUCUM BRUNSVICO-LUNEBURG.

CONSILIARIO, GRAVISSIMO, IN ILLUSTRI AD ELMUM IULA PROFESSORI PER UNIVERSUM ORBEM EUROPAEUM DECANTATISSIMO, ICTO, MEDICO, PHILOSOPHO ET POLYHISTORI INCOMPARABILI, DOMINO AC EVERGETAE SUO IMMORTALI OBSERVANTIA MACTANDO, CUI SICUT IN OMNI SCIENTIARUM ET ANTIQUITATUM STUDIO DOCTIOR HODIE ORBIS

SUBMISSIS DEFERT FASCIBUS IMPERIUM; ITA HANC GRATI MEMORISQUE PLURIMORUM MERITORUM ANIMI TABELLAM, QUA NON NULLI ERUDITORUM PRINCIPES, DO CTRINAE, VIRTUTIS ET SCRIPTORUM GLORIA NOSTRO AEVO CONSPICUI, POST FATA RENOVANTUR. SINCBRUM MAGIS QUAM PRETIOSAM DOCUMENTUM, NON PRO MORIS INDICIO, SED DEVOTI CULTUS, PIETATIS ATQUS OESEQUII SYMBOLO, IMO VERO EX DEBITO, M. H. WITTE OBLIGATISSIMA MANU MENTEQUE OFFERT, ET PRO RERUM EIUS AETERNITATI AC PACE VOTA, QUAE SANCTISSIMA SUNT, AD SUMMUM RERUM ARBITRUM FACIT.

*e*i*s*o*d*i*o*n.

PHilosophiam Dei donum esse, ingenii et doctrinae princeps, Plato, [Note: in Timaeo.] Praedicavit, quo maius bonum neque donatum essethominibus, divino consensu, neque tribuendum. Hanc, inter varias easdemque suavissimas mundinascentis delicias, ADAMUS, stirps et caput humani generis, ab ipso Deo in Paradiso didicit: Omnigenâ quippe tum praeditus fuit et sapientiâ et scientiâ. [Note: Sir. XVII, 5.] Videratille effectorempsuum, molitorem universi et rectorem, atque cum eodem sermones familiarissime miscuerat. Idem orbis recens producti principia ac ortus adspexerat, rerumque caelestium, aeriarum, terrestrium, aquatilium naturam sagaci mente indagaverat. Nihil omnino eum latebat, quod acutissimo cuique Philosopho fas esset cognoscere. Quare rebus ille omnibus nomina proprietatibus naturae convenientia apposite indidit [Note: Gen. II, 20. Conf. August. Steuchum lib. I. de per. Philos. c. 1. et Enevalidi Svenonii Nomenci. Adamus §. 24.] ô Deus immortalis!

quae scientiarum copiae, quam multiplex et exacta cognitio rerum in illo inclusa erat pectore, unde tam dissimiles et discrepantes appellationes, suis quaeque generibus congruentes, profluxerint? [Note: Perpiniani Orat. XVIII. de divina et hum. Philos. p. 483.] Sed Diabolus, eiectis e Paradiso protoplastis, mox erroneae Philosophiae semina sparsit. Optimi enim parentis pessimam prolem, Cainum, ex citavit, qui Sophistices auctor, civilem perturbavit societatem: Cumque Oeconomiae nimis studer et; primus pondera, mensuras, numeros, et agrorum limites excogitavit. [Note: Polyd. Vergelii de Rerum Invent. l. 1. c. 19.] Postea ABELUS, novae Philosophiae promus condus, iustitiam coluit, Deique praesnetiam veritus, vitutistrenue litavit. SETHUS, avitae virtutis aemulus, succedens, acceptas a patre disciplinas suis subinde contemplationibus adauxit, ac in liberalem praeprimis scientiam, caelestiumque rerum cognitionem diligenter inquisivit. Huius posteri, cum nominis sui in istis artibus celebritatem a futura diluvii panoleqri/a| vindicare vellent, excitatis duabus columnis sua inventa inscripserunt ut si lateritiam deleri contingeret, lapidia superstes hominibus discendi copiam faceret. [Note: Iosephus lib. 1. Antiq. Iud. c. 2. et ex eo Vossius de Arte Gram. l. 1. cap. 9.] ENOCHUM, qui

pennâ Iustitiae elatus, supergressus est naturae terminos, cum primus mortis decretum ostender et inefficax, ceu de eo Basilius [Note: Select. Orat. 14.] alicubi loquitur, sapientissimus omnium saeculorum Philosophis haud immerito annumeramus. Publicam namque scholam erexit, in qua veri Numini nomen profitebatur. Astronom. per diluvium abolitam NOACHUS restituit, annumque ad Solis, menses vero ad Lunae cursum, primus distinxit. Verum quid de magno fidei patre, divinaeque? familiaritatis viro, ABRAHAMO, [Note: Tertullianus lib. de Resurr. c. 18.] dicamus? Ille Orientalem Philosophiam, e Cainitarum quisquiliis corruptam, pristino nitori reddidit. [Note: Hornii Hist. Philos. lib. 11. cap. 8.] Ille idoloatriam artesque Magicas Assyriorum ac Chaldaeorum aboliendo operam navavit, et ex concinno siderum motu atque incessu, aliquam esse potentiam, horum quae curam ageret, Deum nempe, recte collegit. Quid de ISAACO atque IACOBO, excellenti naturae cognitione Illustrissimis Patriarchis, quorum ille a tanto parente plurima sublimioris scientiae addidicit; hic vero physicali experimento, ut, post pactum cum Socero initum, ovium

caprarumque greges, quales ipse vellet, fetus ederent, effecit? [Note: Gen. XXX, 37. Conf. Valesii de sacra Philos. c. 9. I. G. Schmidii Orat, de Contr. Lab. et Iacobi,] Quid de IOSEPHO, occultorum inventore, cuius tanta olim fuit sapientia, ut inter Aegyptios stupendum exstiterit miraculum, rerumque inibi summa potitus fuerit? MOSEN, sum~i Dei Cancellarium, primi omnino libri scriptorem et Historicum fuisse excellentissimum, formamque administrandi Rem public. longe optimam delineâsse, post alios Polyhistor et Theologus insignis, Ursinus, [Note: in Annal. sacr. Volum. 1. l. 6. c. 6. et peculiaritr. de Zovoastre, ut et Excell. Dn. Arnoldus in Spicil. p. 7.] evincit. IOBUM, patientiae florem, Philosophum Arabem; DAVIDEM, Physicum admirandum atque Poetam eximie pium; SALAMONEM, omnium, quotquot hodie sunt, aut unquam fuere mortalium sapientissimum, neminem facile, nisi qui divinis in literis hospes audit, latere poterit. Praetereo ceteros, qui in ipsis pariter humani generis primordiis, omni scientiarum genere praestiterunt, adeoque ingentem Philosophiae laudem consecuti sunt. Praetereo Babylonicos, Assyrios, Chaldaeos, Aegyptios, Phaenices, in artibus recipiendis quondam sollertes, inque rerum variarum cognitione perquam

sagaces [Note: Pl. Rever. Dn. Durrius de Philos. ortu et progr. §. 5. et seqq.] Praetereo Indorum Gymnosophistas, Brachmanes scilicet, qui non tantum paligtenes1i/an statuebant, sed et ab hominum oculis remoti, in opacis solitudinibus, sapientiae studiis operabantur. Adhaec Discipulos suos sacramento obligabant, ne mysteria, quae essent audituri, ulli posthac viventi revelarent. [Note: Strabo lib. 15. de Geograph.] Praetereo Persarum Magos, ob exquisitam rerum naturalium peritiam undique inclutos, sed qui artem postea suam, Daemonum ope adiuti, in superstitionem et pecuniae aucupium converterunt. [Note: Apuleii Apol. sive orat. de Magia.] Praetereo Gallorum Druides, morali et naturali Philosophiâ exercitatissimos, animarum aeternitatem atque transitum praecipue docentes. [Note: Plinius lib. 6. Natur. Hist. c. 44. et Iul. Caesar de bello Gall. l. 6.] A Barbaris ad delicatiores gentes accessum faciamus. Inter eas eminet PYTHAGORAS Samicus, Sectae Italicae Conditor. Is omnem propemodum Philosophandi rationem ad numeros traxit, [Note: Vallesii de sacra Philos. c. 70.] recondita bene vivendi praecepta brevibus sententiis et Adagiis, sive Symbolis ac Aenigmatibus inclusit, [Note: Vossius de Philos. Sect. c. VI. §. 14. et 19.] et ante omnia discipulos docuit tacere. [Note: A Gellius Noct. Attic. l. 1. c. 9.] Haec

si primâ intueamur fronte, ridicula apparent atque futili; sin sensum propius investigemus, et allegoriam eruamus, pretiosos utilissimorum artium th esauros reperimus. Quorsum et decantatissima illa spectat litera, u)yelo\n, quam a Pythagora, ad exemplum vitae humanae esse formatam, auctores testantur. Eius prima virgula, unde Character surgit, primam hominis aetatem, non in dextrum magis, quam sinistrum vergentem, h. e. nec vitiis nec virtutibus deditam, notat. Hanc aliquis viam em ensus, illud offendit bivium, duabus superioribus lineis repraesentatum, cuiuse alterutram partem ingrediatur, necesse est. Pars dextra arcta admodum et angusta, ad beatitudinem ducit: laeva, latior et angustior ad miseriam arripit, quoscumque ea viae amplitudo decepit. [Note: Vid. Excell. Schalleri Ethica Pythagorica §. 1.] Ceteroquin Pythagoras meteieyu/xws1in credidit, [Note: Dissentit hîc B. Scharffius in Instit. Logicis p. 23] animalium esu abstinuit, et ignem in meditullio mundi statuit. [Note: Doctiss. Vossius de Philos. sectis c. VI. §. 32. 35. et 40.] Qui haec omnia curate et penitius scire desiderat, piagra/fous2 Pythagoricos Laertium, Malchum, Iamblichum et Porphyrium evolvat, aut instar cunctorum, Schefferum, [Note: De natura et constitut. Philos. Italicae seu Pythagoricae.] orbis Arctoi sidus hodie

fulgentissimum. Nos ex Italia in Graeciam, ad illam bonae eruditionis nutricem, proficiscamur. Ea quippe iam dudum, veritatis inquirendae studio, tota exarsit ibidemque Philosophia trinas sectas peperit: Poeticam Ionicam et Eleaticam. [Note: Lipsii Manud. ad Philos. Stoicam Dissert. 7. 8. et 9.] Primum igitur locum, antiquitatis iure, sibi vendicant Poetae, qui ut sententias et utilia vitae dogmata velut oppanso velo tegerent fabulas finxerunt, quas qui prius non discusserit et removerit, ad interiora eius Philosophiae, quam docebant, adyta haud penetrabit. [Note: Dn. Durrius de recondita veterum sapientia Orat. p. 13.] Ex nobili horum Philosophorum ordine solummodo impraesentiarum producere lubet Orpheum atque Homerum, Duum-Viros praestantissimos. Tantâ me hercule eruditione artisque: Poeticae scientiâ ORPHEUS valuit, ut suavissimâ modulatio~e feras etiam et arbores delinire putaretur. [Note: Ludov. Vives ad lib. 18. c. 14. August. de Civit. Dei; et Polyd. Vergil. de rerum Inventor. lib. 1. c. 14.] HOMERUM vero ob sum~am doctrinam polupra/gmona Antiochus, multiscium et omnium peritum Apuleius, patrem liberalium disciplinarum, Vir Maximus Tertullianus dicebat. [Note: B. Dn. Dilberrus in Appar. Philol. lib. 2. p. 253. Conf. Lipsii Philos. Stoic. p. 42.] Secta insuper in Graecia claruit Ionica, quam THALES Miletus, ex septem illis sapientiâ

memoratis viris facile praecipuus, condidit. Astrologiae secreta penetravit, Ecclipsin solis lunaeque primus praedixit, et alia invenit. [Note: Diog. Laert. lib. 1. in vita Thaletis.] Aquam rerum principium censuit, et hinc omnia elementa mundi, ipsumque mundum, et quae in eo gignuntur, exsistere. [Note: August. de Civit. Dei lib. 8. c. 2. Mornaeus de Verit. Relig. Christ. lib. 9. p. 148.] Eleatica Philosophorum Graecorum secta successit, quae auctorem habuit XENOPHANEM, inter cuius discipulos eminuit Eleatis, a quo sectae nomen profluxit. Quatuor elementa statuit, mundos item innumeros; nubes fieri, cum vapor e sole evectus cogitur; animam esse spiritualis naturae, Deum esse formae rotundae, nec quicquam cum hominibus commune habere, sed totum videre, totum audire, non tamen respirare, esseque pariter mentem, prudentiam, aeternitatem. [Note: Vossius de Philos. Sectisc. VII. §. 2.] Hocce vero Philosophorum genus false perstrinxit Seneca [Note: Epist. 88.] itemque Lactanctius. [Note: Divin. Instit. lib. III. c. 6.] Ex Eleatica postmodum secta provenit Epicurea. Eius conditor audit EPICURUS. Hic Rhetoricam seu orationis ornamenta neglexit, [Note: Cicero lib. 1. de finibus.] Dialecticam, tamquam pervertentem, plane repudiavit. Sufficere enim, aiebat, Physicis simplicia vocabula [Note: Laertius lib. X. in Epicuro.] Animas simul cum corporibus

interire putavit, Dumque mortalia curare, pestilentissimo errore ausus est negare [Note: Cicero lib. 1. de Natura Deorum] voluptatem denique ita extulit, ut diceret, eam in ipsum quoque corpus et partem animi sensitivam redundare, et dolores omnes pellere, omnesque perturbationes et molestas commotiones discutere. [Note: Quid de voluptatibus statuerit Epicurus; dissentiunt Diog Laertius et Cicero, cui Plutarchus adstipulatur, de quibus vid. Heideri Syst. Philos. Moralis part. 1.] Inde dissipata est fama, Epicuri doctrinam voluptates corporis pro summo bono habere. Atque haec merx facile allexit emptores, et confluxere gregatim ventris mancipia, quae, ut excusatius cupiditatibus suis serviren, Epicurum Ducem quo iure quave iniuria ad suas partes pertrah ebant, et honestam disciplinam suis impuritatibus praetexebant. Ideo de Epicuri vita non una omnium erat sententia: Quidam enim eum, ut foedissimis voluptatibus immersum traducebant; alii rursus dmodum pium illum in Deos, patriam et parentes, gravem omoino et temperantem fuisse contendebant. Imo solo se pane et aquâ sustentasse dicebatur, sic ut splendide epulari sibi vider etur, si paulum haberet casei, ceu ipsemet in epistolis refert. [Note: Vossius l. c. U II. §. 2.] Quamobrem non Seneca solum nomen

Epicuri ab iniuriis et calumniis passim intentatis vindicavit; verum ipse insuper Lactantius [Note: Div. Instit. lib. III. c. 7.] patrocinium eius suscipere non dubitavit summum bonum in animi non corporis voluptate eum posuisse affirmans. Erasmus [Note: In Colloq. Familiar.] etiam eam doctrinae Epicuri sanctitatis laudem assignavit, ut si de veris Epicureis loquamur, nullos magis Epicureos esse pronuntiet, quam Christianos pie viventes. De his aliisque consulendus est [Note: In Syntagmate Philos. Epicuri, cum refutationibus dogmatum, quae contra fidem Christianam ab eo asserta sunt, oppositis. Item in libis VIII. de vita et moribus Epicuri.] Petrus Gassendus o( me/gas2 in limatissimis de Epicuro scriptis. Nos ad sectam pergimus Socraticam, quae ex dictâ Graecorum Ionicâ ortum traxit. Philosophiâ quippe tum temporis inter perplexas variasque obscuritates fluctuante, tamquam benignum quoddam sidus, SOCRATES emicuit. Is pertaesus, ut D. Augustinus [Note: De Civit. Dei lib. VIII. c. 3.] observat, rerum obscurarum et incertarum, ad aliquid apertum et certum reperiendum, animum intendit, quod esset beatae vitae necessarium. A Physicis igitur ad moralia declinavit, ita ut primus mentem ad definitiones app licaret. [Note: Aristot. lib. 1. Metaph. 6, 1. de part. anim.] Hanc vero ut suam doctrinam

assequerentur Auditores, spe culo utebatur, quo se ipsos cognoscerent, et naturae vel deformitatem vel venustatem intu erentur. [Note: Plutarchus in praec. coniug. Cael. Rhodius. l. XV. c. 12. Dn. Durrius de Philos. oriu et progr. §. 18.] Philosophiam de caelo in terram, uti referunt, devocavit, docuitque non prout alii privatim, sed in publico et officinis, animos a vitiis abstrahere, et ad virtutes transdare. Qui licet vitâ castissimus et moribus patientissimus fuerit; accusatus tamen, quod novos et peregrinos Deos coleret, et iuventutem corumperet. Ideo damnatus in carcere, cicutam bibere coactus est. [Note: Cicero lib. 1. De Orat. Tuscul. quaest. l. 1. c. 29. Dicta et facta Socratis lege apud Xenophontem, Laertaum et Apuleium.] Postea Athenienses tanta eius facti incessit paenitentia, ut palaestras et gymnasia clauderent, et accusatoribus ne dicta quidem causa, supplicium capitis irrogarent; Socratem vero aeneâ statuâ publice honorarent. Huius discipuli varias denuo sectas condiderunt, quas siccô nunc pede praeterimus. Sceptra dein eruditionis PLATONI totius Graeciae facile doctissimo linguae non solum, sed et animi ac virtutis Magistro, delata sunt. Ciceroni tantus, ut malle se se cum Platone errare quam cum aliis recte sentire, scribat. [Note: Lipsii Manud. ad Stoicam Philos. l. 1. Dissert. 4. p. 19.] Locus vero, in quo

docuit, Academia dicebatur. Eratis, nemorosus Ecademi Herois fundus, mille passibus ab Athenis distans. Hinc prius Ecademia, unius postea literae mutatione Academia, nuncupata. Tantopere autem locum reveriti sunt Philosophi veteres, ut nefas putatent ridere istic, nempe quia eum ab omni animi dissolutione purum asservari vellent. [Note: Aelianus lib. III. Var. histor. c. 36.] Sed quaenam in ista Academia explanaverit Problemata, w(s2 en paro/dw| quoque dispiciemus: Deum agnovit unum, summum universi opificem, [Note: August. Tom. VII. lib. 6. de Baptismo contra Donat. item Phil. Mornaeus de Verit. Relig. c. 3. p. 35.] In epistolis namque aliquotiens expressit: a)/n *qeo\s2 e)qe/lh|, fi Deus voluerit, Deo dante, Deo favente. Agnovit Eundem Verum, Bonum, Immutabilem, Aeternum, Omnipotentem, Immensum, Omniscium etc. Haec omnia non adeo pridem pluribus demonstravit [Note: in Theologia natur ali per totum.] Henricus Fergius, et quatenus axiomata Platonica cum Oraculis divinis conveniunt, onperose ostendit. Quare isthoc nos labore supersedere possumus. Praeterea Mundum esse gentium, et quidem a Deo ex materia coaeterna, arbitrabatur; [Note: B. Meisn. Philos. Sobr. Part. 1. Sect. 2. c. 3. p. 406.] De Ideis multa ab Aristotele discrepantia protulit, [Note: Magirus in Ethic. Arist. lib. 1. c. 8. Piccolomin. gr. 9. c. 23.] et numeris denique,

quibus Philosophiam suam obscuravit, et veluti nebulas quasdam offudit, adeo adstrictus fuit, ut numeri Platonici Proverbio [Note: Erasmus Chil. 3. cent. 6. Adag. 32.] locum fecerint. Quae eius mens fuerit de Anima mundi [Note: Sperlingi in Scalig. Exercit. de Subtilit. Medit. XI. et Barthol. Franci. Disp. II. De Fato c. 2.] et Fato Stoico [Note: Hugo Grotius de Fate Philosophorum sententias collegis, et peculiari libello edidit. Conf. Germanicum mele/thma Dn. Danielis Wiilfferi de Fato.] inter eruditos varie disquiritur. Excessit e vita ipso natali [Note: Seneca epist. 58. et Valer. Max. l. 8. c. 7.] anno aetatis LXXXI. Mortivicinus, sortem et fortunam suam extulit, quod 1. homo 2. Graecus, non Barbarus 3. non rationis expers bellua esset natus. 4. in Socratis aetatem ortus suus incidisset. Verum qui de Mose hoc Atticissante [Note: August. De Civ. Deil. VIII. c. 4. 5.] uberiorem cognitionem haurire cupit, poterit, ex recentioribus Martinum Schockium, polumaqe/staton, adire [Note: In Orat. de Platone et Platon. Philosophiae laudibus.] velex vetustioribus plures. Nobis iam ex Academia in Lyceum eundem est, et, relictis Athenis, Stagiram in visere animus subit, prout tempus, ordo et chartarum nos monent angustia. Ambulemus, quaeso, cum Peripateticis, ad eorum antesignanum atque regem, ARISTOTELEM. Quis vero et quantus fuerit Philosophus, frustra plane essemus, si ex instituto id exponere aggrederemur. Abunde enim hoc praestitum a magnis undique viris, Cicerone Plutarcho, Plinio, Quintiliano, Galeno, Macrob. Lact. Arnob.

Hieronymo aliisque sine numero. [Note: Conf. Lipsii de Stoica Philos. lib. 1. Dissert. 4. p. 16. Vossius l. c. p. 83.] Credo tamen, a nemine eruditorum sublimius unquam fuisse Aristotelem celebratum, quam annis abhinc XLIV. a tw| pa/nu, Hermanno Conringio. [Note: In duabus Orat. de Laude Aristotelis, cum Philos. Natur. Professionem aggrederetur.] Invitâhactenus minervâ versati erant in perscrutanda rerum natura veteres illi naturae consulti: Nullus enim eorum naturalem scientiam certis paidei/as2 et methodi terminis definire ausus est. Aristoteles autem, susceptâ post Platonem publice docendi provinciâ in animum, induxit, quae ab aliis benedicta essent, discipulis suis certa methodo proponere, quae vero a veritatis linea abirent emendare denique veram Philosophiam a falsarum opinionum inquinamentis repurgatam nitorisuo reddere. [Note: Excell. Durrius de natura et progr. Philos. Aristotel. §. 10. et 12.] Quod eius docendi rationem spectat, A. Gallius [Note: Noct. Attic. l. XX. c. 5. Adde, si lubet, Nobiliss. Conringium in Introduct. Polit. Arist. c. 3. p. 579.] commemorat; Aristotelem bis quottidie in Lyceo docere solitum: Et vespertinis quidem horis omnes promiscue ad erudiendum admisisse, mane vero non nisi, quorum ante ingenium et eruditionis elementa atque in discendo studium laboremque explorasset. Itaque vespere quidem

propositam e(coterikh\n disciplinam, matutino vero tempore ta\ a)kroamatika\. Hinc commentationum librorumque Aristotelicorum duae spespecies natae sunt; quarum una ta\ e)cwterika\, altera ta\ a)kroamatika\ comprehenderit. Si quis proinde moris huius et Scriptorum discri minis ignarum, in Sacra Aristotelica malo auspicio irruperit, nae ille tantum abest, ut aliquem exinde fructum sperare queat, ut pro nucleo potius putamina, pro floribus venenum retulerit. Ceterum, An Aristoteles cognoverit Creationem? [Note: B. Meisn. Philos. Sobr. Part. 1. sect. 3. p. 410. et Cl. Rixnerus in peculiari Disp. de hac. quaest.] Quid de origine et exitu Mundi senserit? [Note: Certant hac de re viri docti, Vid. B. nostrum Gerh. Loc. Theol. 32. de Consumat. saeculi §. 14.] Num salutem aeternam fuerit adeptus? [Note: B. Waltherus in Cent. Miscell. Theol. LXXXVI. p. 5. 89.] et similes haud ignobiles quaestiones excutere hoc in loco possemus, ni ratio instituti nos retraheret. Notari tamen praeprimis meretur, quod superiori saeculo Pontifi cius quidam anonymus, Cornelio Agrippâ recensente, librum ediderit, de salut Aristotelis, in quo pluribus probare rationibus conatur; ipsum fuisse salvatum. Hisce tandem verbis concludit: Sicut Iohannes Baptista prodromus fuerit Christi in Gratuitis; ita Aristotelem

eiusdem antecursorem appellari posse in Naturalibus. [Note: Walth. l. c. §. 3.] De obtitu eius nonnulli adserunt, ipsum morti proximum, dolore ac spein lacrumas profusum, primae caesae misericordiam intentius implorâsse et exclamâse: Ens entium miserere mei; Alii rursus referunt, quodse praecipitem in mare dederit, cum hoc epiphonemate: Quoniam Euripum non capit Aristoteles, capiat Aristotelem Euripus. [Note: Ursin. in Acerra Phil. p. 30.] Pulscula huius commantis aliorumque memorabilium de Stagirite nostro, eiusque commentatoribus et discipulis, desiderantem ad Ammonium [Note: in Vita Aristot. Cum Scholiis Petri Io. Nunnesii] et Iosium [Note: De script. Histo. Phil. l. 4. p. 339.] remittimus. Inter posteriores eius discipulos familiam ducit THEOPHRASTUS, sive Euphrastus, a dicendi suavitate prope divinâ ita dictus, cum ante Tyrtanus vocaretur. Huic Aristoteles cum docendi provincia Bibliothecam testamento reliquit. [Note: Strabo lib. XIII. Geogr.] Ad eius a)kroa/s1eis2 confluxerunt circiter bis mille auditores, ut Laertius et Hesychius attestantur. Plurima quidem scripta Organicy, Physica et Moralia adornavit, pauca tamen ad nos pervenerunt, quae inter Plantarum Historia, a Theodoro Gaza in linguam Latinam conversa, et characteres Morales Dan. Furlani et Is. Casauboni Commentationibus illustres. Lubetiam ex Academia et Lyceo in Gymnasium descendere more

hodie inverso, quo ex Gymnasiis ad Academias proficiscimur. Docentes ibi cernimus CYNICOS, eorumque patrem ANTISTHENEM. [Note: Laert. de Vitis Philos. lib. VI. p. 365.] Nomen Cynicorum quidam a Cynosarge, Gymnasio sive publico docendi loco; alii a canina impudentia derivant. [Note: Schallerus in Disp. peculiari de Diog. Cynico §. 7.] Hic Cael. Lactantius [Note: Divin. Instit. lib. III c. 15. p. 242.] quid mirum, inquit, si a canibus, quorum vitam imitantur, eriam vocabulum nomenque traxerunt? Dictum hunc Antisthenem audivit DIOGENES, quem imperiti plerumque rident, sed Macedonum Rex Alexander M. sum~e admiratus est. Vivebant Cynici tenuiter; placebat eis simplex et parabilis victus, quippe qui sobriis cibariis utebantur, et solis palliis. Divitias, gloriam, nobilitatemque contemnebant. Plerique etiam herbis et aquâ tantum frigidâ fruebantur, operimentisque forte oblatis et doliis. Deorum esse, dicebant, proprium, nihil indigere: eorum vero, qui Diis essent similes, minimis egere. [Note: Vossius l. c. p. 91. et Laert. p. 432.] Homines ceteroquin asperi erant et inculit, quibus pera fuit et baculus, quod Regibus Diadema, sicut signate de iis loquitur Caecil. Rhodiginus. [Note: lib. XX c. 24. Conf. de a)nupodhs1i/a| et austeritate Cynicorum Cl. Salmasius in Tert. de pallio p. 386.] Paucis: Exsecramur, cum Zazia~ze~o, [Note: Lib. VII. p. 434.] in Cynica secta impietatem, frugalitatem vero laudamus. Huius propago STOICA est, a) po\ th=s2 stoa=s2, a porticu Athe~iensi, ubi docti subinde conve~ire et disserere solebant, ita nuncupata.

In eo docuit ZENO Citticus, sectae istius Dux atque auctor, quem graphice quoque depinxit Laertius, [Note: Lib. VII. p. 434.] antiquitatis indagator sedulus. Vitam ille continentem, adstrictam, et austeritati qtque inopiae propiorem instituit. Hinc ex publico Atheniensium decreto, donatus est aureâ coronâ (raro in id genus hornimum honore) quia vitam suam exemplar omnibus propenebat, consentaneam verbis ac doctrinae. O vere Philosophum! exclamat hund immerito Lipius, [Note: De Philos. Stoica lib. 1. Dissert. X. p. 54.] cum praeclarum hocce Xenonis elogium recitâsset. Quae autem praecipua Stoicorum fuere placita, a(s2 en e)s1o/ptrw| apex eruditionis reconditae, Thomasius [Note: De Stocia Mundi exustione Dissert. VIII. et seqq.] enucleate nobis proponit. Duo Stoici rerum omnium statuerunt principia, Deum nimirum et Materiam. Illum porro duplici considerarunt ratione: [Note: Voss. loco cit. saepius c. XIX. p. 99.] Primo ut mentem divinam, ab opere suo, h. e. mundo separatam. Hocque modô Deus ipsis Spiritus audit igneus. Deinde prout idem spiritus mundo toti est permixtus, ipseque Mundi Anima, Mundus Dei corpus. Unde mundum, dixerunt, et sentire et intelligere, atque adeo Deum esse. Aethera, solem, lunam et stellas, quia divinus ignis igni eorum sit permixtus, etiam Deum esse

putarunt. Rebus igitur, per incendium universale, in sua principia solutis, animas reverti crediderunt in Deum, ex omnibus corporibus massam rudem unam. Mundum proinde animâ et mente praeditum asseruerunt, sed animam illam dixerunt esse Deum, ita ut mundum informet, ceu forma materiam. [Note: Barth. Francus disp. II. De Fato §. 17.] Quomodo autem haec Stoicorum a Platonica Mundi anima differat, alii [Note: Piccolom. cap. 29. de Mundo p. 627. et Dn. Thomasius. l. c. p. 187.] iam satis explicarunt. In transitu hîc insignem eorum perstringimus temeritatem, qui Spiritum Sanctum per Animam mundi Platonicam interpretari haud sunt vertiti. [Note: Idem in Progr. ad Orat. de Columba Pentecostali.] Sed quid demum de famoso isthoc apud Stoicos Fato dicemus? Nihil sane aliud, quam illud variarum esse impietatum sentinam longe putidissimam. Deo enim omnipotentiam atque homini omnem plane libertatem adimit. Fingit, Deum causis secundis esse alligatum, Eundemque scelerum auctorem, et humanam voluntatem necessario agentem. Hasce ut incrustent impietates Stoicorum Patroni, speciosis divinae voluntatis Providentiaeque nominibus suum obvelarunt Fatum. Verum quid Christo cum Belial, luci cum tenebris, sanctissimae fidei Christianae

cum pigmentis ac deliriis Gentilium? Optime Divus monet Hipponensis Episcopus [Note: August. l. 1. de Civit. Dei c. 1.] ut, qui ex orthodoxis Dei voluntatem vel potestatem Fati nomine appellat, sententiam teneat, linguam corrigat. Reliquas Stoae opiniones de Mundi Incendia, eiusdemque aeternitate, Animarum interitu, nunc minime licet excutere. Praestitum hoc abunde a qaumas1i/w| nostro Thomasio [Note: De Stoica Mundi Exust. Dissert. XV. et seqq.] et bonarum literarum vindice, Heinsio [Note: Orat. XXIV. p. 275.] ac forte aliis. Nos ex porticu in viam propositi nostri redeamus, et Pyrrhonios seu Scepticos pari modo salutemus. Celebris eorum antesignanus PYRRHO Eliensis, primum Pictor, mox Philosophus, qui, ut nobilissime philosophiam tractasse videretur, commentus modum, quo de omiibus nihil decerneret, neque quicquam comprehendi posse diceret. Vocati a doctrina, quam profitebantur, *skeptikoi\, quia sepmer s1ke/ptontai, rem considerant, nec unquam decerunt: a(porhtikoi\, quia semper a)porou=s1i dubitant: *zhthtikoi\ quia semper zhtou=s1i quaerunt, nec reperiunt: e)fektikoe\, quia longae inquisitioni snon alius eventus, quam e)poxh\ iudicii suspensio. [Note: Lert. l. c. p. 675. et ex eo vossius l. c. p. 105.] His omnia erant incerta, et vehementissime, ut hoc consicerent, incubuerunt. Novam induxerunt

scientiam, inquit Seneca, [Note: in Epist. 88. circa finem.] nihil scire. Hinc illae Scepticorum voces: o)ude\ o( ri/zw, nihil definio. Cumque nonnemo ex iis interrogatus esset, quid sibi, quas circumferret, lancens vellent? respondit: Lancino in illis rationes, et ad aequalitatem reduco, et cum accurate similes et aequalis ponderi video, tunc quae verior sit, nescio. [Note: Conf. Cicer. in Lucull. et Dn. Schalleri Exercit. in Sexti Philosophi Pyrrhoniarum hypothypos. lib. III. de certitud. boni mor alis.] Inter illlurm asseclas referre quoque possumus HENRICUM CORNELIUM AGRIPPAM, cuius liber, sive ingenii ostentandi seu lusus gratiâ, vel seriâ etiam voluntate conscriptus, de incertitudine et vanitate, scientiarum, unicum id agit, uto omni scientiâ negata atque disciplinis derogatâ, nil scire posse ostendat. Deceretum eius erat hoc. Nil scire felicissima vita est. Omniumvero nostro saeculo s1keptikw/tatos2 est FRANCISCUSSANCHEZ, Medicinae Doctor, et in Academia Tolosana Professor regius. Hic libellum edidit ex professo Scepticae patrocinantem, quem inscripist: Nihil scitur. Omnia principia negat, ipsam denique rationem evertit, ceu pererudite ostendit Amicissimus quondam meus Commilito, Dn. Io. Ulricus Wildius. [Note: In ali quot Disp. Lipsiae anno 1664. habitis, sub titulo: Quod aliquid scitur.] Verum dum omnia negant, ipsum quoque Deum negare omnino necesse est. Qui enim de Deo dubitat

iam Atheus audit. Ad haec suam undique produnt filoneski/an seu contradicendi studium. Tota namque illorum Philosophia nihil aliud agit, quam quod omnium dogmaticorum decretis atque axiomatibus contradicat, eaque quae omnibus falsa habentur, defendere studeat. Imo scientias et artes quaslibet conviciis sibilisque magnopere consectatur, reicit atque disturbat. Id quod Sextus Empiricus, Agrippa, et novissime Sanchez, editis scriptis suis, luculentissime probare voluerunt. Quid? quod Sophisticô geniô omnia pererint, et quae nostro quoque intellectui et sensibus ubivis obvia, negaverint. Rationem adeo oppugnantes ipsam simul naturam quasi furca expulerunt. Sed conscientia convicti, longe aliter mente crediderunt, quam se verbis explicuisse reperimus. Quamobrem non a D. Augustino [Note: Intribus libris contra Academicos] solum, qui frequenter cum istis hominibus disputavit, sed et Schockio [Note: De Scepticismo.] atque Wildio, egregie refutati sunt. Hactenus de vetustiori Philosophia eiusdemque cultioribus non nihil in medium protulimus. Nunc successit e)klektikh\ seu Electiva. Ex qualibet enim secta, quae placerent, quaeque verissima ac optima putarent, seligebant, et ideo seligentes vocabantur. Sectae huius novae, modo ita vocari liceat, quae ex

aliis tota compilata, origo POTAMONI ALEXANDRINO attirbuitur, Caesaris Augusti et Tiberii temporibus in cluto. Hunc praestantissimi quique Magistrum amplexi fuere, et quidem ex venerando quoque Patrum Ecclesiasticorum choro, Clemens Alexandrinus, Origenes et Lactantius. [Note: Vossius de Sect. Philos. c. XXI. P. 113.] Quoniam vero orbis imperium ad Romanos erat delatum, eo studia liberalium pariter artium, selici auspiciô, com~igrârunt. Lo~gum pene foret, omnes illos recensere, qui Philosophicis disciplinis eximiam aliquam sub Romanis operam dederunt. Nec ipsis Heroibus summisque aevi eius Ducibus insolitum erat ingenuas didicisse fideliter artes. Cui etenim latet, M. AUR. ANTONINUM, ut alios taceam, et Imperatorem et Philosophum exstitisse? Maiorem tamen purioris Philosophiae scientiam, in aliquot Ecclesiae Christianae luminibus atque columnis, deprehendimus. Ex illis praecipue DIONYSIUM AREOPAGITAM, quem Suidas [Note: alleg ante I. C. Hahnio in Insign. Caeli Sionaei sideribus. p. 8.] virum vocat clarissimum, et ad summum Graeciae disciplinae factiguium provectum, Philosophiae Stoicae consecraneum, producimus. IUSTINUM deinde Martyrem atque Philosophum percelebrem, utpote qui omnes ferme Graecorum sectas;

Pythagoricos, [Note: Vid. Colloquium eius cum Typhone iudaeo.] Platonicos, Peripateticos, Stoicosque amore scientiae curiose perscrutatus est, iure meritoque ad hanc quoque Doctorum classem referimus. Neque Silentio hîc praeterire decet illud lacteum Tullianae eloquentiae flumen, LACTANTIUM; Philosophicis artibus insigniter imbutum, CYPRIANUM; illum Christianorum Philosopum et Philosophorum Christianissimum, BASILIUM MAGNUM. Alexandriae insuper ORIGENES, Siccae ARNOBIUS, Achenis NAZIANZENUS, alii alibi profanas publice docuerunt scientias. [Note: De iis consule Gerhardi Patologiam, Riveti critieum sacrum, Coci censuram scriptorum Eccles. etc.] Sed quo dilabimur? Floruerunt, sub augustissimo romanorum Imperio, SENECA, Philosophus omnium Stoicorum acutissimus, [Note: Lactant. l. II. c. 9. p. 147.] quemque Tertullianus aliique Christianae Ecclesiae Doctores suum appellare non dubitarunt: PLINIUS, de quo Poeta cecinit: Plinius et Titan illustrant omnia: Lucem Iste dedit terris, artibus ille dedit: [Note: Phil. Caroli Animadv. in Agell. l. X. c. 12. p. 414.]

CICERO, cui similem, post homines natos perspicacissimus mundi oculus Sol non videt, non apud posteros viscurus est. [Note: Dilherri App. Phil. p. 264.] Omnes vero atque singulos Philosophiae ac optimarum artium Antistites, immortali quondam inter Romanos gloriâ illustres, enumerare,

alterius indaginis ecce putamus. Nos enim hîc Prooemium, non annales, scribimus. Quare e divertic culo in viam. Peripateticam hodieque Philosophiam in Scholis nostris publice proponi scimus, adeoque de eius fato, et quô ad nos pervenerit modô, parum adhuc hîc dicendum restat. Theophrastum Praeceptori suo Aristoteli in Lyceo successisse, supra innuimus. Illum ex ordine sequutus STRABO Lampsacenus, qui a diligenti naturae scrutatione, Physici nomen meruit. Post eum defecit genuina philosophandi ratio: Bibliotheaca quippe Aristotelis Scepsin translata, in manus imperitorum hominum incidebat, et inclusa ac negligenter habita tenebatur. Post etiam metu, ne ab Attalicis regibus, quibus illa urbs parebat, ad instruendam Pergami Bibliothecam auferretur, sub terra in fossa occultabatur, ibique a blattis et homore corrumpebatur. Quum itaque liburi isti aliquandiu cum tineis et situ luctati essent, in lucem denuo emersere, operâ et studio Apellicontis Teii, qui corrosionibus manum medicam admoturus morbum ipsâ curatione incendit, nec lacunas recte implevit, et libros Aristotelicos plurimis scatentes mendis edidit. [Note: Excell. Durrius de Natura, orig. et progr. Philos. Arist. §. 30. 31.] Defunctô Apelliconte, Sulla, postquam Athenas in potestatem redegit, Bibliothecam istam transtulit Romam, ubi Andronicus Rhod. ea, quae circumferuntur,

volumina luci exposuit. [Note: Strabo lib. XIII. Geograph. et Plutarchus in Sulla.] Ab illo tempore Interpretes varii laborârunt, ut scripta huius Philosophi aurea a avis quiliis purgarent, et maiorem iis indies splendorem compararent. Tandem ad GALENUM, eruditionis latifundium, Oceanum disciplinarum, omnium igenuarum artium com~une quasi receptaculum, [Note: Heinsii Orat. p. 98.] deventum est; ut hanc ille Philosophiam suis quoque igenii radiis iullustraret. Totam medendi artem, inquit de eo Vir meritis in Rem publicam literariam Maximus, Conringius, [Note: Introduct. in Natur. Philos. c. 11. §. 17.] superstruxit fundamento Aristotelicae doctrinae, nec nisi in paucis ab Aristotele dissentit. Recte certe rem putantes, non possumus non pronuntiare, filos1ofh/mata ipsius propiora Aristotelis quam Platonis esse sententiis: tametsi haud ignoremus, posse id para/docon videri. Verum, ut iterum supprimerentur severioris Philosophiae studia in Graecia atque Italia, barbaries effecit Muhammedana donec saeculô decimô caput efferre licuit, Arabum quorundam industriâ, Averrios maxime et Avicennae. [Note: Hornii Hisi. Philos. lib. V. p. 292.] Horum postea lucubrationes, sub dexterrimis Friderici II. Imp. auspiciis, simul cum Aristotele, ex Asia in Europam

translatae, et ex Arabica in Latinam linguam conversae, hodieque eruditorum manibus teruntur. Qui hasce autem scientias, saeculo XII. et sequentibus excolendas sibi et perpoliendas sumpsere, Scholastici dicti sunt. Hi ex quadam LOQUENTIUMSECTA nuncupata prodierunt, sicuti post alios luculenter evincit Hottingerus [Note: Hist. Eccles. part. 1. c. 8. p. 454. et Histor. Orient. l. II. c. 6. Prolixe quoque de hacce egi tsecta Ed. Pocockius in Specim. Arabico.] sectam, aiens, Loquentium inter Muhammedanos exorta, Theologiae Scholasticae et phrasin et ipsam disputandi methodum suppeditavit. Dicuntur hi Philosophi Ebraeo nomine
[Gap desc: Greek word]
ex Arabica ortum trahentes. Sapientiae illurum columna et fundamentum est: Quicquid cum imaginatione et opinione convenit, illud est possibile, et contra: A sensibus non posse sumi sudicium defendunt: Nullum dari in natura infinitum propugnant: Atomos et Vacuum asserunt, alisque statuunt, ceu ex peculiari Diatriba sum~e Reverendi Theologi, Schertzeri, [Note: Disp. de secta Loquentium apud Arabes ad cap. LXXI. seqq. Part. 1. R. Mosis Maimonid.] pluribus videre est. Nos relictâ Loquentium sectâ, eius progeniem, SCHOLASTICOS rectô pede aggredimur. Primi inter eos fuere Sententionarii, acutissimi habiti, quaestionum,

distinctionum, problematum in utramque partem, Academicorum more, disputatores et auctores. Horum Pater, fons et Iovis statua PETRUS fuit LOMBARDUS, Episcopus Parisiensis, qui circa A. C. M CLX. Theologiâ argutis et otiosis quaestionibus obscuratâ, aut per Philosophiam saecularem curiositate inutili foedatâ, vim scripturae elisit et labefactavit, atque a Christo, a fide, a cultu Dei vero, ad tricas inutiles Ecclesiam abduxit, sermonemque purum et proprium horrendâ barbarie deformavit. [Note: Micralii Synt. Hist. Eccles. lib. III. p. 4.] Quatuor libros ex collectis hinc inde Patrum latinorum, praeprimis S. Augustini Sententiis, confecit, et tantâ quidem cum gloriâ, ut tota Schola Theologorum suum illum Magistrum agnoscat. [Note: Trithemius lib. de viris Illustr.] Hinc et Sententiarum Magister dici solet. Imo Gesnerus in Bibliotheca refert, [Note: conf. Carpzovii Isagog. in libb. nostros. Symbol. p. 388.] suo tempore CCC. exstititisse Auctores, qui in Lombardum Commentarios scripserunt. Hunc secuti ANSHELMUS, collector glossae Interlinearis; HUGO DE S. VICTORE: GRATIANUS, cumus Rapsodia Decretorum in frequenti usu est, et approbationem meruit Pontisicalem, atque inter libros iuris

Canonici habetur optimus [Note: De Gratiani Decretis lege Hotting. Hist. Eccl. Part. III. saeculo XII.] PETRUS COMESTOR, a Comedendo sic nominatus, quod ea dicta Biblica ita memoriter recitaret, quasi in ventrem memoriae esu condidisset, [Note: Micrael. Hist. Eccles. lib. III. p. 22.] Lombardi frater, Historiae Scholasticae conditor: ALEXANDER AB ALES, Doctor irrefragabilis et universalis. Hi omnes in multis, ob dissentientes scribentium opiniones, more scepticorum, nihil definivere certi, sed opinando libertatem permisere. [Note: Binderus in Theaal. Scholast. cap. 1. p. 19.] Non minus postea Quodlibetarii, novô et barbarô nomine, nova ac horrenda monstra pepererunt. Alterutram quaestionis partem adversario libere reliquerunt vel oppugnandam, vel propugnandam sine decisio~e saepissimae disputarunt nudâ do/ch|. Huic se gregi associarunt GUALTHERUS, Episcop Pictaviensis, Minorita, HENRIGUS DE GANDAVO, alii. Isti de eruditione sua plurimum confisi, in disputando rixosi et clamosi, ostentare se magis quam veritatis inquirendae ergo, exercere voluerunt. Ex quibus nostro nati sunt saeculo Iesuitae, loquacissimae ranae, qui emortuas horum Scholasticorrum nugas in orbem Christianum ex orcoreducunt, et alia eorundem s1ubala, novo saltem cothurno involuta imperitis pro indico pipere vendunt, quibus numquam desunt Definitiones, Conclusiones, Corollaria, Propositiones et sexcenta alia.

[Note: Idem l. c. p. 21. 22.] Praeter Sententionarios et Quodlibetarios, duo alia Philosophorum genera esse caeperunt. Unum vetus, locuples in rebus procreandis, quod scientiam rerum sibi vendicat, quamobrem Reales vocantur: Alterum vero novum, quod eam distrahit, avari rerum, nominum atque verborum prodigi adsertores, Nominales ideo nuncupati. Priores iterum hîc quoddam inter se faciunt divortium. Alii quippe sunt Albertistae, quorum Dux et Coriphaeus ALBERTUS, Suevus, Episcopus Ratis bonensis, ob admirandam eruditionem MAGNUS et DIVUS dictus. Alii Thomistae, a THOmA AQUINATE, sive Comite de Aquino, Italo, quem Angelicum et literarum Oceanum salutârunt, nomen sortiti. Hic Pontificalem dignitatem mirifice propugnavit. [Note: Sleidanus de Statu Relig. lib. I. p. 4. et 5. conf. omnino D. Dorschaei Thomas Aquinas, Veritatis Evang. Confessor.] Alii porro Summulistae, a PETRO HISPANO Cardinali, qui summulas, ceu vocat, Dialecticas conscripsit. Alii denique Scotistae dicuntur, eorumque signifer exstitit IOH. DUUS alias SCOTU, s1koteino\s2 quasi tenebricosus, ob inexplicabilem et obscuram in scruntando subtilitatem appellatus: Doctorem hunc subtilem, apoplecticum, pro mortuo extulerunt, adeoque vivus fuit sepultus.[Note: Micraelii Hist. Eccles. Synt. lib. III. p. 34.]

Ab hoc Scoto sicut Reales; ita a WILHELMO OCCA, Anglo defluxerunt Nominales. Illi nullam prorsus esse rem communem et universalem, de qua scientia esse posset, agnoverunt. Etenim, quas scientias de medio tollere absurdum iudicarunt, eas de solis numinibus habere statuerunt. Indeque Nominales, quod tantum Nominibus tribuissent nuncupati. [Note: Collegium Conimbric. quaest. I. in praef. Porph. prart. 2.] Illis addunt praeterea Conceptuales, quinon docuerunt, ut Nominales, universalia esse mere nomina, sed meros conceptus, qui extra cogitationem hominis nihil sunt. [Note: Ex Alstedio allegat Dn. Durrius de Philos. ortu §. 47.] Huc referunt IOH. GER ONEM, ordinis Caelestinorum, Cancellarium Academiae Parisiensis, Doctorem Christianissimum, titulo Galliae Regibus usitatô dictum, Praesidem Concilii Constantiensis Virum reliquis suae aetatis pietate, prudentiâ et eruditione maiorem, Papae et Praelatorum potestatis nimiae osorem, atque Ecclesiae reformandae cupidissimum. [Note: Gerh. Meieri Biblioth. Theol. contr. lib. 1. c. 15. p. 159.] Ob id a Martino IV. Pont. Rom. dignitatibus exutus, Lugduni tandem consenuit. [Note: Micraelii Synt. hist. Eccl. p. 54.] Referunt et Gabirelem Biel, Acad. Tubingensis Rectorem ceterosque, quos iam non attingimus. Quid enim Holcot, Bricot,

Mammatrecti, Maffreti, etc. mirabilia edepol nomina, de quibus interdum dubites, an Scythice vel Latine loquantur, quique Aristotelis problemata divino Verbo aequârunt producere iuvat? Ex hoc ergo Sterquilinio nihil boni proferri possibile videtur: Per hanc insanam philosophandi prurigenem, Evangelium obscuratum, Fides exstincta, nec quicquam pene salvum Ecclesiae remansit. Prae Salvatore mundi Ethnicus, seu pro Christo Aristoteles regnavit: hic caput et vertex erat; Christus vero ipse vix crurum aut etiam pedum munere functus fuit. [Note: Teste Longolio Orat. ad Lutheran. apud Binderum. l. c. p. 16.] Adeo in re etiam seriâ quam maxime ludit hoc hominum genus, ut plane extra rationis lyram feratur, ac factionibus suis rem caelestem subservire cogat. Inde Scaliger Scholasticos appellat protervos, audaces, factiosos, garrulos. Bullingerus [Note: De Scriptura lib. II. p. 153. Vid. Hoitingeri Wegweiser part. 1. c. 4. p. 60.] Theologiam hanc rixatricem, dubiam, loquutuleiam, vanam, indoctm, ac multarum sectarum matrem fecundissimam vocare haud dubitavit. Et Corn. Iansenius, Yprensis in Flandira Episcopus, Scholasticam damnavit Theologiam, quod in eâdem Epicurea, Platonica et Pelagiana dogmata proponuntur. [Note: D. Strauchius in Sleid. Contin. p. 312.] Quid? quod Puritani in Anglia occidi maluerint, quam legere Scholasticos. De iis proinde

plurimae reperiuntur doctorum Virorum querelae, iustaeque indignatio~es, quibus hasce implere chartas non decet. Adeat, cui lubet, ea de re Maximos Theologos Gerhardum [Note: Loc. Th. XXV. De Ecclesia §. 228. Confess. Cathol. l. 1. part. 2. c. 15.] Meisnerum [Note: Dissert. de antiqua vitiosa Theologice disputandi ratione, in Schola Acad. p. 461.] Himelium. [Note: de iure Canon. et Schol. Sect. III. p. 669.] Nobis in mentem hîc venit, quod Chamier, in epistolis Iesuiticis ad Cottonum scribit, se fecisse, non aliter, quam si quis aliquando palatium visitans, post aularum, cubiculorum, caenaculorum magnificentiam, etiam latrinas non dedignetur aspicere, sed parce, ob foetorem. [Note: Hornbeck in summa Controv. Relig. p. 42.] Hasce impuritates atque naenias impudentissime continuarunt Scholastici, ad tempora usque Megalandri nostri Lutheri. Ille, divino impulsu excitatus, Papatum spissis Scholasticorum erroribus ingeniique humani portentis involutum, alter quasi Hercules, generosô plane animo reformare atque purgare aggressus est. negari enim neutiquam potest, quod pro religione tum impietas, pro sollicitudine negligentia. pro veritate mendacium, pro doctrina inscitia praecipuum in Coenobiis locum habuerit. Hoc liquidissime et a)nantir)r(h/tws2 Nostrates iam dudum probarunt Theolog. praesertim

cum primum Ecclesiae Lutheranae iubileum igneti nullo non locorum applausu celebrarent. Nunc animus quidem nobis esset, recentiores quasque Philosophorum sectas pariter perlustrare, eosque commemorare, qui superiori et nostro adhuc aevo, a communi ac recepta Peripateticorum sententia recesserunt. Verum enim vero Diatribae huius terminos iam multi transgressi sumus, ut eam hîc obsignare possimus. Quamobrem paucis et extremis solum lineolis, quod restat, expediendum erit. Nutum utique est hodie etiam tironibus nostris, sectam quandam inter Philosophos Ramisticam vocari. Huius apex et auctor PETRUS RAMUS, Regius olim in Academia Parisiensi Professor, qui, quum relictâ Eloquentiae Professione, in qua regnabat se ad Philosophandum paulo serius, absque illo Magistrorum ductu proprio confisus ingenio, contulisset, haud levem sibi arrogantiae notam apud eruditos conflavit. Erroneam eniam, Thuani [Note: Lib. LII. Histor. suitemporis p. 1078. Conf. P. Rami praelection. in Cicer. Orat. octo consulares, una cum ipsius vita, per Io. Thomam Ereigium collecta, et edita ao. 1580. Basileae in 4.] verbasunt, in Philosophicis doctrinam invexit, et Aristotelem voce ac scriptis importune oppugnans. Quâ de re magnae ipsi cum

Iacobo Carpentario Claromontano controversiae fuere, et ntea maiores cum Antonio Goveano et Ioachimo Perionio. Laude tamen dignus quod ingenio, diligentiâ, assiduitate et opibus etiam suis, rem literariam iuvit et promovit, institutâ Mathematices professione, cui annuum vectigal DC librarum e facultatibus suis attribuit. [Note: Zeileri itiner arium Galliae] Scelestâ autem periit Sicariorum manu, in exsecrabili Parisicensium laniena, ubi inflictis aliquot vulneribus per fenestras in aream praecipitatus fuit. Eius viscera pueri furentes, improborum impulsu per vias sparserunt, et cadaver ipsum senticis diverberantes contum eliose non minus quam crudeliter rptaverunt. Factum hoc est, die Bartholomaeo in fastis sacro [Note: Wolfg. Krugeri Historologia mille vir illustr. p. 215.] iuxta illud:

Ceterum Philosophiae Ramisticae vitia duo agnovit ipsemet Keckermannus, [Note: In Praecogn. Philos. lib. II. p. 163.] Mutationem nempe et Confusionem. Id quod insuper Scherbium, [Note: Dissert. adv. Ram. c. 1.] Philosophum in Academia Altdrophina celeberrimum, commovit, ut hancce sectam scabiem seu vertiginem, seu phrenitidem nuncupaverit. De REUMUNDO LULLO,

[Note: Keckerm. l. c. p. 172. et in Praecogn. Logic. p. 68. confer etiam quae de Lullo recenset Micraelius in Hist. Eccl. lib III. p. 35.] qui omnium disciplinarum Philosophicarum principia et generales terminos non solum conquisivit, et ex iis unam constituit disciplinam; sed et per literarum, sive Alphabeti Latiniaut Graecimiras concamerationes et revolutiones, artium praecepta formavit, non est ut pluribus agamus. Neque PHILIPPUM THEOPHRAS TUM, Bombast Hohenheimensem, Suevorum ev panegyris Nobilium Arpinatem, Confoederatorum Eremi Eremitam, Philosophum paradoxum, Mysteriarcham, artium Magistrum, Medicinarum Professorem, Musarum Mechanicarum Trismegistum Germanum, (tantis semet onerat sesquipedalibus) huc convocabimus, In cuius Sagaci Philosophia gravissimi etiam Theologi nostrates [Note: Inter quos eminet. D. Nic. Gunnius in consider. Theolog. Paracels. et Weigel.] non pauca inveniunt, quae ingenti utique pietatis Zelo reprehendunt. Nobilem vero CARTESIUM, qui hodieque suos ubivis habet cultores et asseclas, Philosophorum, ipsius Maresii [Note: Theol. elencht. nova Synops. Tom. II. controv. 21.] iudicio, hoc aevo Coriphaeum, omni laude dignum, propter acumen et sollertiam et heroicos conatus in promovendo philosopico studio, nos in his ipsis, quas nunc damus, Decadibus exhibemus. Ideo nihil opus videtur, eiusdem filos1ofh/mata hîc deuvo

examinare. Plures eiuscemodi literarum Heroes et Philosophos principes, SCALIGEROS, PICCARTOS, GASSENDOS, GROTIOS, HEINSIOS, STAHLIOS, et quos non saeculi huius alios? in praesenti opusculo redivivos sistimus. Ut nihil plane dicamus, de Linguarum peritissimis, DRUSIIS, BUXTORFIIS ERPENIIS; Mathematicis accuratissimis, BRAHAEIS, EICHSTADIIS, Oratoribus Disertissimis, VOSSIIS, SALMASIIS, BOXHORNIIS, BUCHNERIS, Historicis versatissimis, CAMDENIS, MEURSIIS, EMMIIS, BERNEGGERIS, BOECLERIS; Poetis ingeniosissimis, TAUBMANNIS, OPITIIS, DACHIIS, TSCHERNINGIIS; Politicis perspicacissimis FREINSHEMIIS, FORSTNERIS; ps1lumaqe/a| denique Illustribus WOWERIS, GRUTERIS, PEIRESCIIS, PUTEANISBARTHIIS, REINESIIS. Hosce et plures sane alios quorum nomina etiam post fata summe veneramur quorum in remliterariam merita longe praeclara ac immortalia agnoscimus, ab interitu et hominum oblivione, isthac nostra qualicumque industria, vindicare conatisumus. Indignum omnino, tam segnem hîc esse saeculinostri operam invirorum illustrium nominibus ad posteritatem mittendis, quorum tamen non parca seges tota in Europafuit. Ego certe (ita vir quidam in Holsatia a)kribe/statos2 et percelebris, in suis ad me literis, scribit) in ista Vitarum

recensione nescio quid mihi reperire videor, quod plus doceat, quam ipsa Philosophiae praecepta. Nam ex ipso illo rerum apparatu, eventibus, consiliis, fortuno nescio quis tu/pos2 se prodit, unde formari velut ad speculum animi et mores nostri possunt, sive in literis, sive in Reip. negotiis consumpserint, quorum vitae exhibentur. Quid non ingenii, sunt praelaudati Viriverba, eruditionis, variarum observationum est in Peirescii vita a Gassendo scripta? Quae non vafritiei civilis exempla in vita Caesaris Borgiae exhibentur a Thoma Thomasio Italicâ linguâ scriptâ? Quae sapientiae prudentiaeque specimina habet vita Pauli Sarpii a Fulgentio enarratâ? Qualia si in omni gente, de viris illustribus omnibus memoriae prodita haberemus, minus laboraret Historia literaria. Inest omni pene nationi illa socordia, quâ praeterita et peregrina plus aestimant, quam praesentia et domestica. Quibusdam et invidia obstat, ut famam, quam meruêre, non reportent: Cum tamen ad gloriam omnium populorum pertineret, ut Virorum inter se eximiorum exstaret aliquod ad posteros monumentum. Fatemur equidem, non omnia a nobis collecta Clarorum saeculi huius Virorum elogia tam decenter esse concinnata, ut in illorum fide, semper acquiescere

possimus. Saepe enim ab hominibus ad hasce studiorum partes subeundas ineptis et tumultuario subinde calamo fuerunt expressa. Pleraque tamen, ceu videmus, a magnis undique Viris et Tullianae facundiae nepotibus, adeo graviter nitideque elaborata sunt, ut nihil quicquam in iis vel Cato severus iure desideraret. Ex hisce omnibus, quas hactenus publicae eruditorum censurae submisimus, Diatribis, modo vitam Deus mihi atque otium benigne Suppeditaverit, Memorabilia excerpere, et enucleatum aliquod de aevinostri Celebrioribus viris opus construere animus mihi est. Quin et homines obscurô locô positos, atque Mechanicos non nullos, si eorum insignia sint in rem literariam et societatem civilem e praeclaris in ventis merita, in huncce referre censum curabimus. Sed hôc iam stet littore puppis; Nam calamo nimium hîc indulsimus, ac longiores paululum opinione fuimus. Id quod tamen ingenuo Lectori haud ingratum confidimus, cuius favori nos nostrque omnia sedulo commodamus.

DIODORUS SICULUS BIBLIOTHECAE LIB. XI.

VIRO NOBILISSIMO, AMPLISSIMO, ET EXCELLENTISSIMO. DN. HERMANNO CONRINGIO,

eisodion.

Series Philosophorum, Oratorum etc. PRIMAE DECADIS.