December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised
image: as0001JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS QVARTVS Literas R, S, T, V, X, Y, Z, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.
image: as0002
[gap: blank space]
image: s0001
[gap: illustration]
image: s0887aZUGANA urbs Arabiae Felicis. Ptol.
ZUGAR urbs in Africa Propia. Ptol.
ZUICHEMUS Viglius, vide Viglius.
ZUICKAVIA vulgo ZWICKAW, urbs Voigtlandiae, ad radices Sudetorum monium, et ad Muldam fluv. ubi Carolus M. quondam castra habuit, contra Slavos. Iacuit postea, usque ad Henrici Aucupis Imperatoris tempora, a quo restaurata est.
ZUINGERUS [1] Theodorus Philosophus et Medicus Basiliensis praestantissimus, Bucholcer. Ind. Chron. Natus Basileae A. C. 1533. patre Leonhardo [orig: Leonhardô] pellione, Episcopicellano [orig: Episcopicellanô], sed cive Basiliensi, ex Christiana Oporina, sub Conrado Lycosthene Studiorum in patria rudimenta posuit: Petrum dein Ramum Parisiis, Bassianum Landum, Victorem Trincavellam Venetum, Antonium Francanzanum Vicentinum, Hier. Capivaccium Patavinum, Aloysium Bellacatum Brixiensem, Gabr. Fallopium, Patavii docentes audiit. Inde Venetias A. C. 1555. delatus, Laur. Priulo Nobili operam suam addixit, reversusque Patavium, Phil. et Medicinae ibi lauream adeptus est, A. C. 1559. Mox Patriae redditus, Graeca [orig: Graecâ] primum, ex in Ethica [orig: Ethicâ] Professione defunctus, obiit A. C. 1588. Eius prostant Somnium Nautileum, in nupt. Bas. Amerbachii: Tabulae in Arist. Ethica et Politica: Methodus Apodemica et Rustica: Morum Philosophia Poetica: Theatrum Vitae Hum. in 4. tom. Tabulae in 22. Comment. Hippocratis, in artem Medicin. Galeni, in eiusd. librum, de constitutione artis Medicae: Physiologia, a Iacobo fil. edita: Tabulae in Psalmos Davidis, etc. Elogium eius vide apud Thuanum, qui eius hospitio [orig: hospitiô] aliquandiu usus est, in Histor. nec non apud A. Teisserium, Elog. Part. 2. Pater fuit Iacobi.
ZUINGERUS [2] Iacobus fil. prioris, Philosophus itidem et Medicus Basileens. celeberrimus. Natus A. C. 1569. Petrum Ramum, qui ob religionem tum Basileae exul degebat, Patrem lustricum habuit: provectiore dein aetate, ad Medicinam animo [orig: animô] applicito [orig: applicitô], Patavium petiit, Italiaeque celebrioribus lustratis locis, ubi monumenta quaecumque antiquitatem spirantia diligenter in tabulas suas retulit, in Patriam redux, Doctura [orig: Docturâ] primum Medica [orig: Medicâ], Promotore Felice Platero [orig: Platerô], dein Graeca [orig: Graecâ] Professione ornatus, quantus esset, luculenter monstravit. Obiit peste A. C. 1610. Pater Theodori, de quo infra. Eius exstant: Vigilia Socratica, in nupt. Iac. Rudini: Hypotyposis Graecarum Dialectorum: Examen principiorum Chymicorum: Physiologia Parentis, continuata [orig: continuatâ] orationis serie exposita et illustrata: etc. Idem Theatrum Parentis quartum edidit, cum accessione insigni, et indice locupletissimo.
ZUINGENRUS Theodorus, Iacobi ex Iuditha Brandia fil. Theologus Basiliensis incomparabilis. Natus A. C. 1597. ex voto Parentis, sacro admotus studio, miros in illo mox progressus, in Athenaeo Patrio, fecit. Praestantissimos dein in Palatinatu, Belgio, Anglia et Gallia Theologos docentes audiit: inde per Genevam domum reversus, acri desiderio [orig: desideriô] Dordracum sacramque Theologorum ibi congregatorum panegyrin visendi ardens, Ecclesiasticae vocationis vinculis retentus est, A. C. 1619. In qua, dum maioris minorisque Urbis Ecclesias sollicite aliquandiu pavit, Iohanni Wollebio quinto Ecclesiae Antistiti, A. C. 1629. pie defuncto, in primaria [orig: primariâ] statione surrogatus, pietatis, doctrinae, prudentiae, candoris, cloquii exemplar emendatissimum, Maiorum splendori magnorum in Ecclesiam meritorum gloriam, fluctu vent reciprocante, adiecit. Obiit A. C. 1654. Pater Iohannis, ex Magdalena Buxtorfia. Eius exstant: Theatrum Sapientiae caelestis: Analytica recensio Epistolae ad Romanos: Syntagma Exercitationum selectarum, a filio editum, etc. Ei successit Lucas Gernlerus.
ZUINGERUS [3] Iohannes Theodori fil. Theologus item Basiliensis insignis. Natus A. C. 1634. post linguarum Artiumque curriculum prompta [orig: promptâ] felicitate emensum, Theologiae, ad magni parentis exemplum, se totum dedit, tyrociniis eius ad tanti Gamalielis pedes in patria depositis. Inde Genevae aliquandiu Ecclesiastem Teutonicum egit: Germaniae dein Belgiique Ecclesiis aditis, praeter alios, Ioh. Crocium Marpurgi, et Samuelem Maresium Groningae, Theologos nostri temporis summos, docentes audiit. Eodem [orig: Eôdem] postmodum, quo [orig: quô] in patriam reversus est, die, Graecam Professionem, velut hereditariam familiae, nactus A. C. 1656. Postmodum Theologiae Professor, Locos Communes et Controvers. Theol. cum fructu aliquandiu tractavit; Inde iam Novi Testamenti provinciae exornandae summa [orig: summâ] fide industriaque [orig: industriâque] incumbit. Pater egregiae prolis. Eius exstant: Oratio de Barbarie superior. saeculorum: Disputationes Philos. et Theol. quam plurimae: etc. Idem Parentis Syntagma Exercitationum edidit.
O nimium dilecta Deo gens, lumina porro
Spargere ne Patriae desine, neve polo!ZUINGERUS [4] Theodorus, III. fil. prioris, Medicus doctus et felix, Physices in inclita Raurica Prof. Publ. de Magnete, et in Re Medica varia scripsit: iam in Herbario adornando magno [orig: magnô] studio [orig: studiô] desudat, Maiorum famam non sine accessione ad posteros transmissurus.
ZUINGLIUS Ulricus, natus in pago Wildhaus, in Toggiis, honesto [orig: honestô] inter suos loco [orig: locô], A. C. 1484. in Helvetia, Reformator Ecclesiae Tigurinae. Tiguri primam contionem habuit, A. C. 1519. et Euangelium secundum Euangelium enarrare coepit. Kal. Ian. Lavaterus, de Cometis: cum in Saxonia ministerio [orig: ministeriô] Lutheri reformatio coepit. Bernardo Samsoni, Franciscano Mediolanensi, a Leone X. in Helvetiam misso Indulgentiarum praeconi, eodem [orig: eôdem] tempore, quo [orig: quô] idem in Germania munus Ioh. Tezelio demandatum fuerat, strenue se opposuit: adiutus in eo ab Hugone quoque Episcopo Constantiensi. Primum A. C. 1525. edidit Commentarium, de vera et falsa religione, Francisco I. Gall. Regi inscriptum. Item tractat. de S. Cena, in quo tropum in verbis S. Cenae ex S. Scriptura
page 761, image: s0887bdefendit. Eodem [orig: Eôdem] anno [orig: annô], abolitis veteris Missae ceremoniis, primum Tiguri celebravit Cenam Domini, die 23. April. secundum institutionem Domini etc. Porro contra Anabaptistas, Fanaticosque magno cum successu disputavit. Obiit, in praelio, contra Quinquepagicos, cui, ut Pastori, ex legibus urbis, illum interesse necesse erat, A. C. 1531. aetat. 48. Ministerii Tigurini 12. Ultima morientis vox fuit: Ecquid hoc infortunii? Age, corpus quidem occidere possunt, animam non possunt. Myconius in vita eius Cadavere eius ab hostibus flammis tradito [orig: traditô], cor exuri non potuit, Thuan. Histor. l. 1. Ei successit Henricus Bullingerus.
Cor zelo [orig: zelô] accensum divino [orig: divinô], et Numme fervens
Pruna favilliferi non cremat ulla rogi.Vide quoque in voce Ulricus Zuinglius.
ZUIRIA vulgo ZUIRIE, provinc. Georgiae, ad Ortum, versus oram Occidentalem maris Caspii, ubi alias Albania regio. Hic [orig: Hîc] Tartari Daghestani. Dividitur in tres partes; et eius urbes praecipuae sunt Stranu, alias Albana, Zitrach alias Getara, et Chipiche, alias Cabala.
ZUMA vel GIUMA, Mahummedanis dicitur templum magnum et congregatio, a verbo [gap: Hebrew word(s)] gama, i. e. congregavit; quod a Meschita tum materia [orig: materiâ] tum forma [orig: formâ] differre, docet Ioh. Leunclavius. Et quidem, quoad materiam, Meschitam e lignis, Giumam e lapidibus constare, indicat Schindlerus. Hinc dies Veneris iisdem Zuma iuni, i. e. templi dies, quod ad magnum templum tum se conferant, festum suum hebdomadarium clebraturi, vocatur. Io. Forbesius, Instruction. Historico Theol. l. 4. c. 15. §. 24. Vide quoque supra Giuma, item Zema.
ZUMI Germ. gens a Maroboduo Rege subacta. Strab.
ZUNDEBALDUS Slavorum Moravensium Rex, Ducatum Bohemorum ab Arnulfo Imperat. accepit, ut Hungaris Pannoniam occupantibus, propulsandis par esset. Verum immemor mox benefcii, fretusiam auctis viribus, tributa Imperatori reddere negavit, iugum etiam eius excutere molitus. Qua re cognita [orig: cognitâ] Arnulfus copias contra ingratum duxit, Hungarisque, fractis munitionibus, quas Claussas vocant, in auxilium vocatis, cum domuit: Dicitur etiam Zuenteboldus, vide Luitprandum, l. 1. c. 3. Sigebertum ad A. C. 893. etc.
ZUNGAR castellum in Cilicia, Nicet.
ZUNIGA Familia in Hispania illustris, descendit a Didaco Lopezio de Zuniga sive Destunica Dn. de Beiar et Monterey, qui Iustitia maior Castellae fuit, atque ex Iohanna Garcia de Lievia, sive Leva, plures filios sustulit. In his I. Petrus de Zuniga, A. C. 1430. titulo [orig: titulô] Comitis de Ledesma et Placentia [orig: Placentiâ] ornatus est, a Ioanne II. Castellae Rege et Alvarum atque Didacum Lopezium genuit. Ille Dux de Arevalo, Placentia et demum Beiar, sive Bexar, sive Veiar, creatus, ex primogenito Petro D. de Beiar, inter alios Franciscum de Zuniga, et Guzmannum M. de Ayamonte, nepotem habuit; patrem Teresae, quae hanc lineam terminans hereditatem de Beiar Ayamonte, Gibraleon et Bannares marito Francisco Comiti de Balalcazar, atque ita famil. de Sotomayor attulit. Praeterea Alvari II. Ducis de Beiar fil. naturalis fuit Petrus de Zuniga, Marchionum de Aquila Fuente Auctor. Alter vero Alvari filius Didacus, ab uxore Iohanna de la Cerda factus Dominus de Villora titulum, cum Cerdano etiam agnomine, propagavit ad posteros. Nec minius reliqui Alvari filii Alvarus et Franciscus posteritatem reliquerunt. Et quidem hic Dominus de Mirabel fuit, et ab uxore Maria Manuel de Sotomayor, dominium Alconchel obtinuit, sed utraque successio per Mariam Manuel de Zuniga ad familiam Davilarum est delaspsa, unde Marchiones Mirabellani orti sunt. Petri vero praefati fil. Didacus Lopezius A. C. 1467. Comes de Miranda creatus, uxorem habuit Aldonciam de Avellaneda, unde hoc Zunigensi cognomen a posteris adiectum, Comitibus his dein accessit titulus Ducum de Penneranda et Marchion. de Banneza. In eadem linea Iohannes de Zuniga et Avellaneda, Petri II. Comitis filius, ab uxore Stephania domus Requeseniae, in Catalonia, hereditatem crevit: unde reliqui de Zuniga et Requesenees, Barones de Maturel descendunt, in Mencia deficientes, quae M. Velezio et Comiti de Benavente nupsit. II. Minor natu filius Didaci Lopezii, familiae Auctoris, fuit Didacus Lopezius Monterey, qui ex priore matrimonio Elvirae heredis de Viedma et Ribera, Iohannem de Zuniga et Viedma, Vicecomit. de Monterey, patrem Teresiae (unde ad familiam de Ulloa et inde de Azebedo successio translata est) ex altero vero matrimonio Constantiae de Monte Salvo Petrum Dn. Baydes et Pedrosa genuit. Cuius filius Petrus Comes de Pedrosa creari meruit, posteris tamen Dominorum de Baydes titulo [orig: titulô] contentis. Tertius demum filius Didaci Lopezii, Petrique ac Didaci praedictorum frater, Inicus fuit Ortiz seu Arista de Zuniga, Marescallus Castellae et Iohannae Navarrenae maritus. Cuius filius Didacus Lopezius primogenitus Comes creatus est de Nieva, sed hunc titulum eius neptis Francisca Marito Anonio de Velasco attulit. Reliqui, Lupus Arista sive Oritz et Iohannes Lopezius, posteritatem etiam habuere [orig: habuêre]. Vide Spenerum, Theatr. Nob. Part. II.
ZUPA vide supra Quadrata vestis.
ZUPANUS vide supra Supanus.
ZURACHI Arabiae populi, apud Plin. l. 6. c. 28.
ZURINANAE civitatis Episcopalis, in Africa, meminit Vict. Uticensis, l. 1.
ZURITA Hieronymus, vide ibid.
ZURMENTUM Africae Propriae urbs.
ZUROBORA Daciae oppid. Ptol. Temeswar Nigro. Vide Temesvaria.
ZURTA fluv. circa Thraciam, ad quem Aristum devictum a Bulgaris scribit Marcell. Comes.
page 762, image: s0888aZURULUM vide Tzurulum et Turulum.
ZURZACUM vulgo Zurzach, vicus ingens Helvetiae, ad Rhenum, oppidi in morem excultus, inter oppid. Clingenovium, et Caesaris Solium, quae ambo ad praefecturam Badensem pertinent: in dioecesi Episcopi Constantiensis. Celeberrimus est nundinis fuis, quae binae quotannis ibi celebrantur: ad quas non ex Helvetia solum et Germania, sed et ex Gallia mercatores magno [orig: magnô] numero [orig: numerô] conflunnt. Plerisque videtur Forum Tiberii Ptolemaeo memoratum, qui proin nundinarum originem ab ipso Tiberio arcessunt: Aliis ex ruinis Fori Tiberiani ab Alemannis sub Diocletiano eversi Zurcacum excrevisse, nundinasque quae antea apud Forum Tiberii, nunc Zurcacum translatas fuisse, opinantibus. Nomen Zurzaci, quasi Certiaci vici accepit, forte a M. Iunio Certo, milite Romano, vel Viennensi, quem illic conditum vetus inscriptio testatur, apud Guillim. et Stumpf. Oppidum primo, dein per Alemannorum, qui iterata [orig: iteratâ] irruptione Romanos penitus hisce regionibus, sub Valentiniano III. pepulere [orig: pepulêre], vel Francorum aut Hunnorum bella, in vicum redactum est. Abbatia hic [orig: hîc] celebris Benedictinorum, a Regibus, ex Carolinorum familia fundata, quae postea ab Episcopo Constantiensi Eberhardo empta est, circa A. C. 1251. Iurisdictio loci ad Clingenoviensem praefectum pertinet, qui quotannis, mense Ianuario [orig: Ianuariô], apparitorem deligit, ut in criminibus gravioribus, iudicium exsequatur et reum multet: leviorum delictorum multa [orig: multâ], quae non nisi 10. libras excedat, Episcopo Constantiensi relicta [orig: relictâ]. Verum nundinarum tempore, 1. Kal. Sept. et prima feria [orig: feriâ] septimanae, quae festos dies Pentecostes sequitur, pridie nundiarum adveniente praefecto [orig: praefectô] Badensi, iurisdictio omnis Episcopi cessat, solusque praefectus imperandi et edicendi ius habet, ad finem usque nundinarum. Vide Stumpfium, Chron. qui etiam Nobilium de Zurzaco meminit, Ios. Simletum, descr. Helvet. Ioh. Bapt. Plantinum, Helv. Antiq. et Nov. etc.
ZURZURA urbs Armeniae maioris, Ptol. Erzil hodie Moletio, parum in Ortum recedens a Gerva et Magustana.
ZUTHI Carmaniae desertae populi.
ZUTPHANIA vulgo Zutphen, urbs Belgii, ad Isalam, ubi recipit Berkelam. Permunita, cum arce valida. 9. mill. pass. a Daventria in Merid. quot Doesburgum versus. 17. ab Arenaco in Caeciam. Crudeliter expugnata, ab Albano saeculo [orig: saeculô] praeterito [orig: praeteritô], ante biennium proditione, cum plurimis aliis Belgii urbibus, in Gallorum potestatem venit, sed eadem [orig: eâdem] facilitate, qua [orig: quâ] perdita fuerat, recepta est. Caput Comitatus Zutphaniae, a paludibus, quas Venen vocant, dicti, in Geldria; ubi alias Usipetes. Terminatur a Septentrione Transisalania [orig: Transisalaniâ], ab Ortu Westphalia [orig: Westphaliâ], ab Occasu Geldria [orig: Geldriâ] inferiore, a qua dirimitur Isala [orig: Isalâ] a Merid. Cliviae Ducatu. Reliqua oppida Doesburgum, Grolla, et Dotechemum.
ZWEIBRUCKENSES sive Bipontini et Bitschii, Auctorem dicuntur habuisse Weckerum Comitem qui in exercitu Henrici Aucupis militaverit A. C. 934. In Simonis dein III. cognomin. Weckeri (cuius patruus Eberhardus sua Roberto Palatino A. C. 1385. vendidise dicitur) filiis Simone IV. et Henrico, duae cepere [orig: cepêre] lineae, quarum haec cito exstincta est: Illa denuo Fridericum protulit, patrem Henrici IV. et Si monis V. Weckeri: quorum illi Cunigundis Ochsenstenia, huic Elisabetha Liechtenbergia, utraque certarum ditionum domina nupsere [orig: nupsêre]. Sed Simonis Weckeri nepotes Simon VI. Weckerus et Iacobus masculorum extremi familiam superiori saeculo [orig: saeculô] clausere [orig: clausêre]. Priori uxor Barbara Falckenstenia, superioris Henrici Bipontini ex Cunig. Ochsenstenia nepis, peculiaria iura attulisse visa est: a qua praetensionem suam Leiningenses (nam Amalia Simonis filia Philippo Leiningio-Westerburgio nupserat) ab altera Margaretha Ludovica Philippo Comiti Hanoviae nupta, Hanoici derivant: ne nunc quidem lite successionis terminata [orig: terminatâ]. Vide iterum Spenerum, Tomo cit. in Indice.
ZUVOLLA vulgo ZWOL, urbs Hanzeatica Transisalaniae, ad Aam fluviolum, qui mox cadit in Vidrum, non procul ab Isala, ex quo vallum perductum est et tria castra. Munitissima, et. mill. pass. ab ostio Isalae et ab ora maris Australis in Ortum, 18. a Daventria in Boream Levoardiam versus 44. circiter.
ZUZA mons apud Aethicum Sophistam.
ZUZIDAVA urbs Daciae, Ptol. in Moldavia, ad fluv. Gerassum. Hodie Husz dicta. Sacidava Scythiae, Lib. Notit.
ZUZUS Hebr. [gap: Hebrew] monetae apud Hebraeos genus, denario Romano argenteo par, cuius saepe mentio, cum in Misna et Gemara, tum in Syriaca Novi Foederis versione, pro eo quod Drachma est. Valorem autem eius ad receptam olim monetae aestimationem supputans Maimonides, iuxta veterem aeris et argenti commixtionem illi septem aeris partes et octav am argenti inesse vult: Ita ut Zuzis 200. (quae Virginis dos erat) sic commixtis inesset 25. Zuzorum argenti puri valor, id est, siclorum 50. Nam is ita commixtus, quartae sicli argentei parti aequalis erat, ut etiam sumi videtur Chaldaeo Prophetarum Paraphrasti, 1. Sam. c. 9. v. 8. At si argenteus esset totus, binis siclis aequiparabantur. Fuere [orig: Fuêre] autem 200. Zuzi ita Virginis dos, ut minor dari non posset, maior autem esset ita Sponsi arbitrio: nisi quod filiabus suis Virginibus summam duplicari voluit genus Sacerdotale: contra Vitiatae ac Viduae factae, Repudiatae item seu a
image: s0888bLeviro renuntiatae, postquam deducta esset, centum solum Zuzi seu 25. sicli, e Sponsi bonis, pro dote, solebant adscribi, quam et [gap: Hebrew word(s)] Minam vocant. Vide Ioh. Seldenum, Ux. Hebr. l. 2. c. 9.
ZYDRITAE Arriano, in suo Maris Euxini Periplo, sunt populi, circa idem Mare. Hos Procop. Sisilissos vocat, ut scribit Theod. Adamaeus. Eosdem esse cum Zeuliensibus, quos Strabo, l. 10. describit, idem auctor est. Stuckius autem Zydreitas eosdem esse contendit cum Cercitis Strabonis.
ZYGACTES Thraciae fluv. circa Philippos, in cuius traiectu dicunt Plutonem fregisse currus [orig: currûs] iugum, cum Proserpinam rapuisset, indeque sortitum nomen. Appianus, l. 4. Civilium.
ZYGAENA [1] Ptol. Vide Zygena.
ZYGAENA [2] Graece zu/gaina, Latine Libella, e cetaceorum genere [gap: Hebrew word(s)] serpens vectis dicitur Esaiae, c. 27. v. 1. quod caput eius vectis instar transversum sit, uti iugum, quod transversum boum collis imponitur, aut transversum librile, ex quo lances dependent, unde Graecum nomen a zugo\s2. Utrumque enim monstrosa [orig: monstrosâ] capitis forma [orig: formâ] refert, quod neque rotundum, neque rostratum, neque fastigiatum, neque in latera compressum, quale in piscibus reliquis esse solet, sed (quod ei peculiare) in latera extensum atque transversum est. Quam ob causam Gaza libellam vertit, Italorumque alii balista. alii pisce martello vocant, ut quae balistae sit et malleo non absimilis. Neque alio referendum quod Zygaenam indigitant Massilienses barretellam et peis iouziou, h. e. piscem Iudaeum, a birreto, seu quadrato petaso, quo [orig: quô] usi olim Iudaei Avenionenses. Coeterum immane pisci robur, quo [orig: quô] inter ceraceos pisces eminet, uti docet Oppianus, Halieutic. l. 1. et l. 5. Vide quoque Aelian. Histor. l. 9. c. 49. Basilium Hexaem. Homil. 7. Rondelerium, Salvianum, Alios. Ei forma [orig: formâ] plane similis est panapana, piscis in Brasilia fluviatilis, sed mole minor, de quo vide eundem Rondeletium, Bellonium, Aldrovandum, Ioh. de Leri, Itin. c. 12. Ioannem Laetium, Americae l. 15. c. 14. etc. Sed et insigne aliquod huius nominis sidus apud Syros fuisse olim, colligit ex Hiobi c. 26. v. 13. Sam. Bochartus, qui plura de hoc pisce exhibet, Hieroz. Parte poster. l. 5. c. 13. ubi et iconem eius habes: adde Voss. de Idolol. l. 4. c. 28.
ZYGANTES [1] vide Gyzantes.
ZYGANTES [2] Africae populi; apud quos magnam vim mellis apes conficiunt, sed multo plus opifices viri facere dicuntur, Herodot. l. 4. ubi illos simiis tantum vesci corpusque minio [orig: miniô] inficere refert: quemadmodum et Hyporeae Aethiopiae opuli, tota corpora rubrica [orig: rubricâ] illinere leguntur.
ZYGENA insul. in mari Rubro. Gentile Zygenites. Possessivum Zygenicus. Steph.
ZYGES Marmaricae Nomi gens. Ptol.
ZYGI populi iuxta Bosporum Asiae; ad quos pertinere videtur etiam Zygopolis iuxta Trapezuntem. Gentile Zygianus. Steph.
ZYGIA Iuno apud Pindarum sic dicta, eo quod nuptiis praesidere putabatur; Unde *gamhli/a Graecis, et Pronuba Latinis dicitur. Hinc Ovid. Ep. 2. Heroid. v. 41.
Iunonemque toris quae praesidet alma maritis.
Orienti eandem, ac Iunonem et Lucinam magna in veneratione fuisse, docet Voss. Ibid. l. 2. c. 21. et 26.
ZYGIANA Bithiniae regio, Ptol.
ZYGITAE melius Zeugitae, Graece *zeugi=tai tertia erat civium Atheniensium classis. Solon enim, inclitus Reip. huius legislator, in quatuor hos ordines seu classes populum divisit: *pentakosiomedi/mnous2, *(/ippeis2, *zeugi/tas2, *fh=tas2, Pentacosiemedimnos, Equites, Zeugitas, Thetas: de quibus vide Franciscum Rossaeum, Archaeol. Atticae l. 1. c. 4. Petitum, Comm. in leges Atticas etc.
ZYGOPOLIS oppid. Cappadociae, ultra Trapezuntem, in confinio Colchidis. Strabo.
ZYGOSTATES Libripens; qui per civitates constitutus erat, ad controversias de monetis ortas dirimendas. Iulianus ad Mamertinum in L. 1. c. de pond. rat. apud Pancirollum de Magistr. c. 15. Quoties, inquit, de qualitate solidorum orta fuerit dubitatio: placet quem sermo Graecus appellat Zygostaten, per singulas civitates constitutum, qui pro sua industria neque fallat, neque fallatur, contentionem dirimere.
ZYGOSTATICA pars Statices, de qua supra.
ZYGRIS Marmaricae vicus. Ptol. Solonet Castaldo. Olim urbs fuit Episcopalis maritima, inter Catabathmum M. ad Occasum et Paraetonium in Ortum. Popul. Zygritae: Episcopi Zygrorum meminit D. Athanasius.
ZYMNA Syriae urbs inter Edessam et Cyrrhum. Antonin. exstincta. Sacidava Scythiae, libr. Notit.
ZYPOETES pater Nicomedis, a quo Nicomedia condita, cum Lysimacho bellum gesit, eamque multis praeliis contudit; teste Memnone, de quo vide Salmas. Notis ad Treb. Pollionem in Gallienis, c. 4.
ZYRAS amnis Thraciae Dionysiopolim alluens. Baudrando fluv. Moesiae inferioris nunc Varne; infra Varnam urbem cadit in Pontum Euxinum.
FINIS. IEHOVAE SERVATORI GLORIA!
image: s0889
[gap: NOMENCLATOR; INDEX]