December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised
image: as0001JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS QVARTVS Literas R, S, T, V, X, Y, Z, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.
image: as0002
[gap: blank space]
image: s0001
[gap: illustration]
image: s0685aVALDOVIUM vulgo WALDOW, desertum Poloniae, in Prussia regia et in limite Poloniae.
VALE in digressu sollenne, apud Veteres, uti ave et salve in congressu. Hinc de Athenodoro historia nota, qui cum impetrata [orig: impetratâ] ab Augusto domum redeundi venia [orig: veniâ], discenssurus esset, Caesari dixit vale, volensque aliquod Philosopho [orig: Philosophô] dignum monumentum apud illum deponere. Caesar, inquit, cum fueris iratus; ne quid dixeris fecerisve, priusquam Graecarum literarum 24. nomina recensueris, apus Erasmum, Apophth. l. 4. Non enim sine aliquo pignore plerumque vale illud dicebatur. Addebatur amplexus nonnumquam, uti de Catone Uticae morituro, refert Plut. in eo, et Osculum, uti de Labane, genero Iacobo et filiabus Genes. c. 31. v. 55. et Ephesiis, Paulo valedicentibus, Actor. c. 20. v. 37. legimus, Romanos manum osculari, cum valedicerent, solitos, docet Zuingerus, Theatro [orig: Theatrô] Hum. vitae, p. 253. Carmen insuper apobaterion adhibebatur, cui propempticon respondebat, quo [orig: quô] abeuntes vel votis, vel bonis ominbisu, accipientes Vale prosequebantur. Pro iisdem, vota quoque sollenniter suscepta, non minus ac pro aegrotis, qua de re vide Iul. Caesarem Scaligerum, Poetices l. 3. c. 103. 104. et 107. De Christianorum vero lo/gois2 e)cithri/ois2, Sermonibus valedictoriis, dw/rois2 item, muneribus (quae et e/co/dia dicta) vide Cl. Suicerum, Thes. Eccl. voce *)ecith/rios2, item *suntakth/rios2, nec non infra, ubi de Viatico. Neque vero in discessu solum, sed et in morte, Vale dictum, uri iam de Catone vidimus. Sic Alcestis, pro marito moritura, valedixit singulis in aedibus, omisso [orig: omissô] nemine, apud Euripidem in ea,
---- kou)/tis2 h)=n ou(/tw kako\s2,
*(\on ou) prosei=pe kai\ proser)re/qh pa/lin.Imo et mortuis illud ingeminatum, post tumuli peracta sollemnia. Unde Virg. l. 6. Aen. v. 231.
---- dixitque novissima verba.
Vide supra passim. Hincque valere pro perire, usurpatum. Martialis, l. 6. Epigr. 78. v. 5.
Ridens Phryx, oculo, valebis, inquit:
Id est, pereas, Gall. adieu. Et quia miselli se eos, qui moriebantur, in aeternum amittere credebant, hinc Vale longum, sive aeternum quoque illis dici coepit, quibus amicitia renuntiabatur. Idem, l. 5. Epigr. 68.
Saepe salutatus numquam prior ipse salutas,
Sic erit aeternum, Pontiliane, Vale etc.Graecis e)/r)rwso idem, sed et kai=re i. e. gaude, quod non solum in aditu et epistolarum initio, sed et abitu, ac literarum clausula, Veteres non raro usurpavere [orig: usurpavêre]. Privatorum scil. Literas vero ad Imperatores claudebant hac formula [orig: formulâ], *eu)tu/xei dia\ panto\s2, ut ex Relatione extr. Demetrii Phalerei ad Ptolemaeum Philadelphum conicit Casaubonus, ad Sueton. Tiber. c. 32. Quo facit Virgilianum illud, l. 11. Aen. v. 97.
---- Salve aeternum mihi maxime Palla,
Aeternumque Vale ----Plura hic [orig: hîc] passim, inprimis voce Benevalete. Nec vero hominibus solum, sed et Diis olim cultores sui, uti maturino [orig: maturinô] tempore eos salutabant, sic vespertino [orig: vespertinô], domum redeuntes, valedicebant, sollennibus naeniis, de quo more dictum aliquid, in verbo Excitare.
VALENA Ptol. Valbach Lazio, oppid. Pannoniae superioris, in Hungaria, ad Danubium, nunc pagus, Strigonio urbi proximus. situs tamen apud Ptolemaeum repugnat.
VALENS [1] Flavius Imperator, pietatis et Christianae religionis hostis, ab adversariis barbaris crematus est, Sozom. l. 8. 15. et 25. Historia eius brevis haec est; Filius Gratiani, prope Cibalen in Pannonia natus, a Valentiniano fratre in consortium imperii adscitus est, A. C. 364. Orientis illi cura [orig: curâ] commissa [orig: commissâ]. Hic Procopii rebellione territus, de imperio deponendo cogitavit, sed anno [orig: annô] sequente felicior, vicit hostem caputque eius abscissum Valentiniano in Galliam misit. Interim Gallis, qui Procopium adiuverant, bellum moturus, baptismum accepit, sed ab Eudoxio Ariano, qui Imperatorem in haeresin suam iurare coegit: accesserunt stimuli ab uxore similiter Ariana, unde, finito [orig: finitô] vix cum Gothis bello [orig: bellô], edictum contra Orthodoxos, quorum olim defensor fuerat, vulgavit, persequutionis atroeis prodromum. Ipsemet Caesarea [orig: Caesareâ] Basilium, Antochia [orig: Antochiâ] Meletium, Edessa [orig: Edessâ] alios expulit: in Aegyptios inPrimislaevus. Sed laudem meruit, quum plurimos Magorum, qui eius successorem fore Theod. praedixerant, sustulit: Interim in omnes illos, quorum nomen ab his literis incepit, saevire incipiens, Theodorum quendam Ethnicum, dignum imperio [orig: imperiô], et forte illi im minentem, necavit, ne Theodosio quidem, patri Imperatoris cognommis parcens. Permisit interea Gothis, ut Thraciam incolerent, qui angustiis regionis huius includi impatientes, vicinas undique regiones populati sunt, victo [orig: victô] Lupicino [orig: Lupicinô] Romanorum Duce, et Valente frustra illis obnixo [orig: obnixô]. Hic itaque Constantinopolin se recepit, Gothis ad suburbis usque grassantibus: coactus tamen populi convitiis, pace, quam Gothi obtulerant, reiecta [orig: reiectâ], cum illis ad Adrianopolim conflixit: Victus, vulnere in fuga accepto [orig: acceptô], in proximum tugurium se deferri curavit, sed in illo ab hostibus, quis ibi lateret ignaris, igne subiecto [orig: subiectô] concrematus est. A. C. 378. aetat. 50. Ammian. Marcellin. Hist. l. 31.
page 559, image: s0685bRuffinus, Socrates, Theodoretus, Orosius, etc. Constantini, Constantis et Valentiniani exemplo [orig: exemplô], qui omnes Augustum successoresque eius imitati in hoc erant, Pontificem Maximum quoque se appellari Valens passus est: sed huius successor Gratianus, edicto [orig: edictô] proposito [orig: propositô], se talem appellari vetuit, atque ita ea Sacerdotii dignitas in Imperatoribus defecit, Zosimus.
VALENS [2] Publius Valerius, Achaiae Proconsul, Imperator a Legionibus, Galieni tempore, proclamatus est. Lucium Calpurnium Pisonem contra se missum vicit, paulo post a propriis militibus occisus. Pollio de 30. Tyr. c. 19. Alius Imperator renuntiatus, A. C. 307. a Licinio victus est. Zosim. l. 2. Eutrop. etc.
C. VALENS Hostilianus Messius, Aug. memoratur Pollioni et Aurelio Victori, inter eos, qui Decio [orig: Deciô] imperante, e Ducibus raptum ibant Imperium, alias Graecis aeque Latinisque Scriptoribus indictus. Vide Casaubonum ad Histor. Aug. post Capitolin. Maxim. et Balbin. Eum Superiorem vocat Trebellius Pollio, et Valentis cognomine Thessalonici, qui sub Gallieno, similiter in Illyrico, tyrannidem arripuit, avunculum magnum, an avunculum fuisse perhibitum, refert in XXX. Tyrannis, c. 20. quorum numero, ut rotundus fieret, hund alieni temporis Tyrannum, adiecit, uti noti Casaubonus, initio [orig: initiô] libri de Gallieno.
VALENS [3] Episcop. Mursae, in Moesia, discipulus Arii, amicus Ursacii: qui ambo divinitatis Filii Dei, et S. Athanasii hostes. Item Episcop0us Mediolanensis Arianus: contra quem Patres Concilii Aquileiensis ad Valentinianum et Gratianum scripserunt, A. C. 381. Item Medicus, Messalinae adulter. Item Mathematicus celebris, tempore Constantini M. Zonar. et Cedren. An idem cum Vestio Valente, Antiocheno, cuius quaedam edidit Ioach. Camerar. l. 1. Florid.
VALENS [4] vide Fabius.
VALENS [5] vide Salvius. Item Manlius, et Statius.
VALENS [6] Vectius, vide Vectius Valens.
VALENTIA [1] Otriculanorum Dea.
VALENTIA [2] priscum Romae nomen. Solinus, c. 1. princ. Sunt qui videri velint Romae vocabulum ab Euandro primum datum, cum oppidum ibi offendisset, quod exstructum antea Valentiam dixerat iuventus Latina: servataque [orig: servatâque] significatione impositi prius nominis, Romam Graece Valentiam nominatam. Nempe *r(w/mh Graece, proprie est Valentia Latine: nam e)r)rw=sqai valere est. Glossae, *(ow/mh, Valentia. Qua [orig: Quâ] voce indigitarunt [orig: indigitârunt] robur corporis, quod et ipsum ex eadem origine venit. *r(w=mos2 enim et r(w/mh, u)po\ tou= r(w/esqai. Aeolic. r(w=mor et r(w=bor, unde robur. Sed et inde dicti *r(w=mos, *r(wmu/los, *r(w=mos2 namque vir fortis quoque Latinis Remus, a *r(w=mos2 seu *r(wmu/los2, unde iisdem Romulus. Festus, Romulus et Remus a virtute, h. e. robore, appellati. Prro u(gei/an quoque Glossographi Graeci vocem r(w/mh interpretantur, cum tamen u(gei/a non valentia proprie sed valetudo sit. Hinc u(gieino/ tatoi tw=n giga/ntwn Aristoteli et Stephano peri\ *(eqnik in voce mu/konos2 etc. Vide Salmas. ad Solin. p. 6. et infra Vector. A quo autem Romae nomen invaluit, antiquius illud Valentiae in arcano haberi coepit, quod proin efferre grande nefas fuisse, diximus in voce Roma.
VALENTIA [3] Plin. l. 3. c. 3. 4. Melius et alias Valencia Hispanis, Valenza Italis,urbs Hispaniae Tarraconensis, in ora Contestanorum, ad Turiam fluvium, regni Valentini caput, ampla, nobilis, et elegans, a Barcinone 49. leucis in Meridiem, a Toleto 60. in Ortum, tot a Caesar augusta, a Dianio 10. in Boream, olim episcopalis sub Archiepiscopo toletano, postea sub Alexandro VI. Pontifice Roman. Archiepiscopalis et Metropolis A. C. 1492. effecta. A Romo Rege anno [orig: annô] post diluvium 902. condita putatur. Haec Anno [orig: Annô] salutis 1238. ab Hispanis obsessa, deditione, abeuntibus Mauris, recepta est. De ea Andreas Resendius:
Milibus a pelago seiuncta Valenita tangit.
Hic [orig: Hîc] Academia et totius regni Conventus iuridicus, elegantia [orig: elegantiâ] et populi frequentia [orig: frequentiâ] (si Ulyssipponem excipias quoad incolarum numerum) nulli secunda, Ferrar. Baudrando, Valence Gallis, urbs alias Contestanorum, ad Turiam fluvium, qui paulo infra in sinum Sucronensem, nunc Valentinum dictum, se exonerat, 49. leucis a Barcinone in Africum distat, uti a Toleto in Ortum, et a Caesaraugusta in Meridiem. Regnum hoc a Mauris constitutum est; quibus Metropolim eripuit celeberrimus ille Rodericus Dias, cognomine Cid, saecul. 11. Sed hanc receperunt postea, illa [orig: illâ] iterum exuti a Iacobo I. Arragoniae Rege, A. C. 1238. qui Christianorum coloniam eo deduxit. Vide Marian. et Tutquetum, Hist. Hisp. Caspar. Escolanum, Histor. de la Ciud. y Rein. de Valene. Petr. Auton. Coron. de Valenc. Franc. Diagum, annal. de Valenc. Concilium in hac urbe celebratum, A. C. 524. etc. Vide Moret. in Dict. Hist. et infra in voce Valentiae Regnum.
VALENTIA [4] Altera Ptolem. Valence, colonia et urbs Galliae Narbonensis, ad Rhodanum fluvium, in Delphinatu Viennensi. 14. leuc. in Meridiem, Avenionem versus 23. Valentino Episcopatui Diensis hodie copulatus est, Ferrar. Baudrando urbs est culta et ampla Galliae, hodie divisa in urbem et burgum, cum arce et Academia celebri, in Delphinatu et in tractu Valentinensi ab ea dicto, le Velentinois, Ducatus titulo [orig: titulô] insignito. Caput Segalaunorum olim, qui Plinio, l. 3. c. 4. Segovellani: quorum Principem I. Gellium memorat Plancus Epist. ad Cicer. 6. coloniis provinc. Narbonensis urbem adnumerat Plinius: Forsitan ea quae COLONIA IULIA VALENTIA, in nummo augusti dictiru: COLONIA VALENTIA, in nummo Tiberii. In verterib. Notit. inter provinciae Viennensis civitates 14. sexta ponitur, Episcopalis sub Archiepiscopo Viennensi, 14. inde leuc. in Meridiem, Avenionem versus 23. estque Episcopus eius primus, inter sex Archiepiscopo suffragantes. Episcoporum antiquissimus Aemilianus, Basilica olim S. Stephani, nunc S. Apollinari sacra est. Nomen urbs accepit a valentia, id est,
page 560, image: s0686aviribus et robore. Caput est Ducatus cognominis. Olim enim sub Comitibus, quorum caput Guntardus, floruit A. C. 950. e familia Pictaviensium Comitum, Ducum Aquitaniae. Post Ludovici Comitis obitum, in regiam transiit stirpem, et a Ludovico XI. Delphinatui Comitatus hic unitus est. Ludovicus XII. in Ducatum mutavit, eumque Caesari Borgiae, filio notho Alexandri VI. Pontificis Romani donavit, reclam antibus e familia Pictaviens. Dominis de S. Vallerio. Postmodum Diana Pictaviensis, filia Iohannis, a Francisco I. dum viveret, Ducatum accepti, usque dum lis decideretur. 7. leucis distat a Dia in Occasum, 12. a Vivario in Boream, paulo infra consluentes Isarae in Rhodanum fluvium, et e regione Vivariensis tractus. Pagus Valentinus, Plinio regio Segovellanorum, in Notit. Imper. Tractus Segalaunorum, Rhodani ripam sinistram, ac nonnulla etiam in dextra obtinet: si verum est, Turnonem Helviis, seu pago Vivariensi proximum, Segalaunis, seu Dioecesi Valentinae recte ascribi. Vide Hadr. Vales. Notit. Gall. Plin. l. 3. c. 4. Ptolem. l. 2. c. 8. Chorerium, Hist. Delphin. et Stat. Polit. Delphin. Columb. de Episc. Valent. etc. De Conciliis hic [orig: hîc] celebratis, vide Moret. Diction. Hist. Item parvum oppidum, in finibus Pictonum.
VALENTIA [5] item Liv. Valencia al Menno, oppid. Hispaniae Tarraconensis, ad Minium, praeclarum, in Bracarum et Calaicorum confinio, contra Tydem urbem Gallaeciae, fluvio [orig: fluviô] intercedente, in regno Portugallico, a Bracara 8. leucis in Boream. Est et Valentia oppidum Galliae Cisalpinae, ad Padum fluvium, amplum, ab Alexandria Statiellorum 7. mill. pass. a Ticino 27. Valenza, Hispanorum praesidium. Vide Forum Fulvii, et Forum Valentinum. Valentia quoque in Brutiis, in quorum proin nummis recentioribus VALENTIA sicut in vetustioribus *i*p*p*o*n*i*e*w*n, legitur, apud Ioh. Marshamum, Canone Chron. Sec. XVII. ubi de Magna Graecia. Vide Vibo, et Hipponium. Populi Valentini Plinio ibi, et in Sardinia.
VALENTIA [6] item Valencia de Minho, oppid. est parvum, sed munitum Portugalliae, in ipso limite Gallaeciae, vix una leuca a Tyde in Meridiem, et 5. ab ora Oceani in Ortum. Pluries obsessum fuit ab Hispanis irrito [orig: irritô] conatu.
VALENTIA [7] vulgo Valenza incolis, Valence Gallis, oppid. est Ducatus Mediolanensis, in colle, iuxta Padum fluvium, et permunitum, in limite Montisferrati, et 10. milliaribus infra Casalem in Ortum, 7. autem ab Alexandria in Boream. Captum fuit a Gallis A. C. 1657. sed postea Hispanis redditum, pace ad Pyrenaeos confecta [orig: confectâ]; estque in tractus Laumellina dicto.
VALENTIA Alcantarae Valencia de Alcantara, oppid. munitum Hispaniae, in Extremadura provincia et in limite Portugalliae, iuxta amnem Savar. Captum fuerat a Lusitanis, sed postea redditum Hispanis pace Olysipponensi A. C. 1668. Distat 4. leucis a Portu alacri in Ortum, et 8. ab Alcantara in Occasum.
VALENTIA Nova nueva Valentia, oppid. est Americae meridionalis, in Venezuela regione, et in Curiana provincia, versus lacum Tocariguam, et 25. mill. pass. distat ab ora maris Boreal. in Meridiem.
VALENTIA Vibo dictum est oppidum Bruttiorum Vibo, Graece *(ippw\n, postquam eo colonia deducta a Romanis. Velleius, l. 1. c. 14. proximo [orig: proximô] anno [orig: annô] Torquato [orig: Torquatô] Sempronioque [orig: Semproniôque] Consulib. Brundusium et post triennium Spoletium: postque biennium deducta Valentia. *oui\boouale/ntia Stephano dicitur. Salmas. ad Solin. p. 68. Vide etiam in vocibus Hippo et Vibo.
VALENTIAE Regnum Regno de Valencia Hispanis, Royaume de Valence Gallis, regio Hispaniae, in ora maris Mediterranei, ubi alias Edetani et Contestani populi. Terminatur ab Oriente Catalonia [orig: Cataloniâ], et mari Mediterraneo [orig: Mediterraneô], a Septentrione Aragonia [orig: Aragoniâ], ab Occidente Castella [orig: Castellâ] nova [orig: novâ] et regno [orig: regnô] Murciae: unaque est ex praestantissimis et fertilissimis Hispaniae partibus, ob fluviorum copiam, qui solum farris frugumque omnis generis fecundum reddunt. Serici quoque ibi et salis florentissimum mercimonium est. Nomen habet a Metropoli sua Valentia, nobili emporio, quod Hispanis Valentia la hermosa appellatur. Figuram fere rotundam obtinet, murisque cincta est, sed fossis caret. Sedes hic [orig: hîc] Vice-Regis, cuius palatium, cum curia, et palatio de la Ciuta, monasterio item S. Hieronymi, templo et Collegiis quibusdam, dignum spectatu: Turia quinque pontibus stratus est. Cetera de urbe hac et regno vide supra in voce Valentia.
VALENTIANAE Eginhart. Valentinianae, Reginoni: Valentinianenses, Lib. Notit. Valleschenae, Aimonio, ad Scaldim, ubi navigari incipit, urbs alias Nerviorum, nunc Hannoniae, elegans, opulenta et permunita. Hic [orig: Hîc] Chlodoveus III. ius dixit, circa A. C. 771. Dicta haud dubie a Valente est, sive fratre Valentiniani maioris Augusti atque collegae, sive alio quodam: Eam Scaldis in duas partes dividit, quarum pars trans scaldim in pago Fanomartensi est, ut Eginhartus ait, et in dioecesi Cameracensi: pars cis Scaldim in pago Austrebantensi ac paeoecia Atrebatensi, sub dispositione Archidiaconi Austrebanti Ostrevant. Ex vico seu villa fiscali vel publica oppidum, aut potius urbs totius fere Hannoniae clarissima evasit. Distat 5. leucis a Tornaco in Meridiem, Quercetum versus 2. media inter Montes ad Caeciam, et Cameracum in Africum, 6. leucis, a Tornaco in Meridiem, Quercetum versus 2. media inter Montes ad Caeciam, et Cameracum in Africum, 6. leucis, vulgo Valenciennes. Vide Hadr. Vales. Notit. Gall. Baudrand. etc. De iis vero vicibus, quas bello [orig: bellô] Belgico [orig: Belgicô] subiit, Thuan. Histor. Hug. Grotium, Annal. Belgic. Stradam, etc. Capta nupero [orig: nuperô] bello [orig: bellô] a Gallis A. C. 1677. illis pace Noviomagensi remansit.
VALENTINI populi Sardiniae, Ptolem. Plin. l. 3. c. 7. Calabriae etiam, Plin. l. 3. c. 11.
VALENTINIANI vide Valentinus.
VALENTINIANUS [1] I. in Pannonia natus, prope Cibalen, ex patre restione, cui Gratiani fuit nomen, virtute et meritis emersit.
image: s0686bImperator salutatus, Niceae in Bithynia, post mortem Ioviani, A. C. 364. Valenti fratri Oriente comisso [orig: comissô], Occidentem ipse curavit: contra Germanos, barbarosque imperium infestantes felix. Ecclesiae fautor, egregias sanxit leges, inclitus Princeps, nisi quod nimium irae permitteret. Hinc Quadorum legatis, qui vili habitu incedentes nullum prae se splendorem ferebant, tantopere succensuir, ut nimia [orig: nimiâ] contentione vena [orig: venâ] arteria [orig: arteriâ] que ruptis, brevi postea, sanguinis profluvio [orig: profluviô] exstingueretur: Brigitii in Pannonia, A. C. 375. aetat. 56. Pater ex Severa Gratiani, et ex Iustina, quam priori superinduxerat, Valentiniani II. Gallae, quae Theodosio nupsit, etc. Ammian. Marcellin. l. 30. Prosper et Cassiodor. in Chron. Oros. etc.
VALENTINIANUS [2] II. filius prioris, Imperator salutatus est An. aetat. 10. Anicii, in Pannonia, A. C. 357. cedente tandem Gratiano [orig: Gratianô], fratre maximo [orig: maximô] natur: quo [orig: quô] mortuo [orig: mortuô], S. Ambrosium ad Maximum tyrannum, qui eius impetum moraretur, misit; quod cum frustra fecisset, cum marte Thessalonicam se recepit, opem Theodosii M. imploraturus, qui devicto [orig: devictô] Maximo [orig: Maximô], non tantum Italiam Valentiniano restituit, sed adiecit insuper Galliam, Hispaniam et Angliam: increpuit interim, quod matri Arianae nimium adhaereret. Ab eo tempore ambrosii institutioni et consiliis commisit se Valentinianus: sed dum Arbogasto Gallo nimium tribuit, illiusque instigatu contra Gallos incitatus, postea sententiam mutat, ab eo Viennae in Desphinatu strangulatus est, A. C. 392. Catechumenus, nondum enim ab Ambrosio baptizatus, ut exspectaverat, fuit. Marcellin. in Chron. Ambros. in Valent. Socr. Sozom. Ruffinus, etc.
VALENTINIANUS [3] III. fil. Constantii ex Placidia: An. aetat. 7. post victum Iohannem tyrann. a Theodosio Iuniore purpura donatus, et totius Italiae consensu, Imperator proclamatus est, A. C. 425. Huius exercitus, sub Litorio Ethnico, a Gothis, quos Aetius adduxerat, in Gallia victus, et ipse Attilae in Italiam adventu perculsus est: Nihilominus, siperante metum libidine, Maximi uxori fraude in aulam pellectae vim intulit, quam contumeliam maritus ulturus suasit primo Imperatori, ut Aetium, qui optime de ipso meruerat, (postquam enim ab Imperatore placatus, et Patricius Galliarum creatus esset, Bonifacio [orig: Bonifaciô] Comite in suspicionem apud Imperatorem adducto [orig: adductô] totus aliquandiu hunc possederat, rebus contra Cholodionem Francorum Regem A. C. 428. et Gothos, Arelatum obsidentes, Attilam imprimis ipsummet gestis inclitus.) a se amoveret, imo, ut quidam volunt, propriis manibus occideret, A. C. 454. dein in Campo Martio ipsi vitam eripuit, A. C. 455. aetat. 36. Cassiodor. et Marcellin. in Chron. Euagr. l. 2. Procop. etc.
VALENTINIANUS [4] Praefectus aulae primarius ob alapam scrificulo, quod chlamydi eius aquam lustralem aspersisset, impactam, a Iuliano Apostata relegatus est. Vide Socr. l. 3. c. 10. et 17. Idem cum Valentintano I.
VALENTINIAPOLIS Urbis meminit Concil. Chalcedonense, Ephesinum et Synodus Romana IV. Asiae propriae videtur. In vita Chrysostomi quoque memoratur.
VALENTINUM Forum Plin. Vide Forum Fulvii, et Valentia.
VALENTINUS [1] Ital. Papa Roman. successit Eugenio II. quadragesimo [orig: quadragesimô] post die mortuus, A. C. 824. Baron. in Annal. Eum excepit Gregorius Quartus.
VALENTINUS [2] Haeresiarcha caput Valentinianorum, saecul. 2. Aegyptius gente; doctus, eloquens, et Philosophiae Platonicae sectator: Sed supra modum tumidus, cum alium in Episcopatu sibi praelatum indignaretur, hausta [orig: haustâ] ex fabuli Hesiodi haeresi, Deos triginta sibi fabricavit, illis Aeonum nomine imposito [orig: impositô]. Ex horum, quindecim enim mares, totidem foemellas finxerat, commistione Servatorem, veluti Pandoram, natum esse deliravit. Addidit eum, cum corpore hoc caelitus allato, per Virginem transiisse, refurectionem insuper inficiatus. Huius sectatores in Gnosticorum nomen et castra transierunt. Idem Eugangelium et Psalmos, sub nomine suo, edidit: Romam dein veniens, errores suos eiuravit, sed brevi in eosdem relapsus est, refutatus ab Irenaeo et Tertulliano. vide Theodor. l. 1. Haer fab. Epiphan. Haer. 31. Euseb. Philasirium, Baron. etc.
VALENTINUS [3] Schindlerus, auctor Epitomes Bibliorum Hebr. Chald. Syr. Graec. Latin. et German. quae prodiit Wittebergae A. C. 1578.
VALENTINUS [4] Smalcius, Socinianus. Scripsit Homilias in c. 1. Iohannis, aliaque.
VALENTIUM urbs Episcopalis sub sed Amydensi, Guil. Tyrius.
VALEPONGA Hispaniae urbs, Antonin. inter Liminium et Caesaraugustam.
VALERANDUS Varanius Gallus, edidit A. C. 1516. Poema de Iohanna Darcia, seu puella Aurelianensi, libris 4. Cuius initium:
Ordior augustae titulos et gesta puellae,
Quae sexus egressa modum, longaeva diremit
Proelia et ambiguas lites: dum freta potenti
Robore, Brutiadas Gallis exegit ab oris, etc.VALERANICA quibusdam est Berlanga, oppid. Castellae veteris intra montes, 7. leuc. ab Uxama in Boream, uti a Durio fluv. paulo minus a Numantia in Occidentem.
VALERIA [1] nomen proprium Messalorum sororis, quae amisso [orig: amissô] coniuge, cum rogaretur, cur alteri non nuberet, ait: Sibi semper maritum Servium vi vere.
VALERIA [2] virgo, cum Valerios pestis invasisset, ab oraculo commonefacta, malum id cessaturum, si quotannis Iunoni virginem immolarent, in sortem est ipsa vocata: sed Luperca ensem corripuit: et imposita [orig: impositâ] foco virgula [orig: virgulâ] cum malleo, ensem iuvencae, penes templum pascenti, imposuit. Virgo igitur, re intellecta [orig: intellectâ], immolata [orig: immolatâ] iuvenca [orig: iuvencâ], malleum arripuit, domumque et aegros circumlustrans, ictu parcente, feriit, cumque unicuique valedixisset, eos exsuscitavit incolumes. Quocirca et hoc [orig: hôc] tempore mysterium illud fieri constat. Plutarch. in Parall.