December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised


image: as0001

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS QVARTVS Literas R, S, T, V, X, Y, Z, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.



image: as0002

[gap: blank space]

image: s0001

[gap: illustration]

page 421, image: s0547b

THERATAE Graece *qhratai\, gens Troglodytarum, apud Plin. l. 6. c. 29. Gentes Troglodytarum indem Iubatradit Theratas, a venatu dictos, mirae velocitatis. Iidem cum *kunhge/tais2 Agatharchidis, Strabonis et Diodori: feras omne genus venabantur, unde nomen, et earum carne victitabant. Salmas. ad Solin. p. 1267.

THEREBINTHUS medio [orig: mediô] milliari ab Ierusalem, sub qua quiescere solebat beata Virgo, ut auctor est Sasigen. tom. 10. c. 2. nominatur et in regnorum libris Therebinthus iuxta Bethel, r. Reg. c. 13. v. 14. ubi requiescebat vir Dei, qui maledixerat Ieroboam, sacrificanti idolis.

THERGUBIS Mesopotamiae urbs, Ptolem.

THERIACA ex Graeco qhriakh\, antidotum contra venena, quod ex viperae carne fieret, quae per excellentiam qhri/on dicta, nomen accepit, Gerh. Ioh. Voss. de Idolol. l. 4. c. 62. Cur vero non caro cerastae, quod serpentis genus viperae admodum simile, aspidis aliusve serpentis, eam ingrediatur, Galenum vide disquirentem l. de Theriaca, c. 8. qui Andromachi eam, Neronis Archiatri, inventum alibi facit. Scripsit autem hic Theriacam carmine elegantissimo [orig: elegantissimô]. Nempe Andromachus hic, antidoto Mithridaticae admiscuit non exiguam partem carnium viperae: quo [orig: quô] factum, ut haec antidotus andromachi prope antiquaverit Mithridaticum, Theriacae Andromachi, et aliquando Theriacae absolute, nomine insignis. sed et iam ante Mithridatem Nicander Colophonius Theriaca et Alexipharmaca scripsit. Vide Gerh. Ioh. Voss. de Philosophia, c. 11. num. 36. 37. et c. 12. num. 8. de Theriaca Antiochi M. incisa [orig: incisâ] lapidi versibus itidem, in limine aedis Aesculapii, Plin. l. 20. c. 24. de voce vero qh\r, vel qhri/on, aliquid etiam supra, in Belua, item Fera, et Therarchus. Alias qhri/on, in genere animantia notat, volucres quoque, in vivariis alis asservarique solitas, unde celebre *qhriotrofei=on Hortensii, de quo alibi.

THERICLES figulus Corinthius, a cuius nomine fictilia quaedam vasa Thericlea dicta sunt, Plin. l. 18. c. 40. Ad poculorum horum imitationem, e terebintho postmodum calices facti sunt, adeo similes, ut a fictilibus vix dignoscerentur, atque hi tornatiles fuere [orig: fuêre]; Vide Theophr. ubi de ebeno. Inde et ex argento caelatiles fieri coeperunt, vide Cicer. 6. Verr. quibus utrisque mansit proptera Thericleorum nomen. Fuere [orig: Fuêre] autem Thericlis pocula, e terra nigra et summi nitoris, primusque is calices ea [orig: ] forma [orig: formâ] instituit; quam describit hisce Athenaeus, *qhri/kleios2 h( ku/lic au(/th e)gka/qhtai peri\ ta\s2 lago/nas2, i(kanw=s2 baqunome/nh, w)=ta de\ e)/xei braxe/a, w(s2 a)\n ku/lic ou)=ta. Vide de illis plura apud Salmas. ubi Plinium, Thericlem ex terebintho calices facere torno [orig: tornô] solitum, scribentem refellit, Exercit. Plin. ad Solin. p. 1043. et 1044.

THERIMACHUS Spartiata, in praelio ad Methymnam, a Thrasybulo, duce Atheniensium, occisus, Olymp. 97. Anno 1.

THERIONARCE Doridis insula parva, circa Gnidum, Plin. l. 5. c. 31.

THERIPPIDAS Lacedaemonius, Neogenem tyrannum arce Astiacorum et dominatu Oropiorum, scito [orig: scitô] Ephoum [orig: Ephoûm] eiecit sociisque libertatem reddidit. Diodor. l. 15. fol. 472. F. Olymp. centesimae, anno [orig: annô] 4. Vide Erippidas.

THERISTRUM Graece *qe/ristron, memoratur Caelio, l. 13. Antiqq. Lection. c. 6. ex Hieron. Nam et Hieronymus de puella Christo destinata; Numquam exeat (inquit) foras, ne inveniant eam, qui civitatem circumeunt, ne percutiant et vulnerent, auferantque pudicitiae Theristrum et nudam in Sanguine derelinquant. Ubi constat appellari Theristrum, id genus vestis, quod super nudo corpore gestatur: et vulgo subuculam dicimus, Itali Camiscia: quae linea est: Dicitur autem pudicitiae vestis, quia ea pudoris est proprium velamentum; Nam pudica mulier neque se marito visendam praebet illo [orig: illô] prorsus exutam: at eo [orig: ] solo [orig: solô] contectas cuivis meretrices conspiciendas se offerunt. Quapropter ille non inepte, mulieres fatuas ait una cum subucula simul pudorem exuere. Pergit autem Rhodiginus: Ut vero Hieronymi verbum intelligas, multis incognitum, dicitur aestiva vestis Theristrum. Eidem alibi pallium dicitur; genus etiam nunc Arabici vestimenti, quo [orig: quô] mulieres provinciae illius velantur: Et inferius addit, l. 16. c. 10, Postremo aestivam vestem Theristron dicimus, et Theristrion; sicut hiemalem, Chimastrum: Homerus Alexamenon appellavit. Cocco [orig: Coccô] tingi solita Theristra Scribunt Eruditi, tenuissima adeo ut diaphana forent plane. Meminit c. 3. Esaias, v. 22. Auferet Dominus discriminalia, periscelidas, murenulas et olfactoriola, metatoria, vittas et theristria. Sic ergo Theristrum vestis erat linea, tenuissima, prae raritate transparens, tincta cocco [orig: coccô], quam pudicae mulieres aliis vestibus superinduebant; at meretrices super nudo gestabant, quo eo facilius ad libidinem praerereuntes allicerent; figurae, qua [orig: quâ] nunc Cingarae dictae, pallii nomine, usurpant. Unde, ut mererricem se socero suo mentiretur Thamar, Deponens vestes viduitatis suae, operuit se velo (Theristro) et obtexit se, conseditque in bivio, Gen. c. 38. v. 14. In quae verba Lyranus, Assumpsit, inquit, Theristrum: vestis est linea, qua [orig: quâ] mulieres utebantur aestate, et dicitur Graec. qe/ristron, vestimentum messoris aestivum. Sic Gesnerus Onomast. Theristrum, velamen, vel vestis tenuis, qua [orig: quâ] utebantur mulieres Palaestinae. Constantinus et Portos in suo Lexicogr. pariter, Theristron possumus appellare, ait, palliola, quibus obvoluta erat Rebecca, et hodie quoque Arabiae et Mesopotamiae operiuntur feminae: ab eo quod qe/rei, id est, aestate et caumate corpora protegant feminarum, ex Hieron. in Esai. Sed istiusmodi Theristra, sicut in calidissimis illis regionibus, ob subtilitatem, satis erant, ad corpora mulierum defendenda, ne nigrescerent ardore aestivi Solis, maxime superposita tunicis interioribus: ita sine aliis vestibus, immediate nudo corpori circum voluta transparens ostendebant corpus, uti dictum. Coeterum, apud antiquos, linteum istiusmodi subtile, quo [orig: quô] mulierum nihil fere velabantur corpora, meretricium fuisse vestitum, Petronius Arbiter docet Satyr. c. 37. ubi nebulam lineam talem vestem vocat: quemadmodum ventum, Tibullus, l. 3. eleg. 2. v. 21. imo ventum textilem, iterum Petronius. Vide Fortun. Licetum, de Lucernis Antiqq. l. 6. c. 69. Alii thamarem sumpto [orig: sumptô] Theristro [orig: Theristrô], virginalem habitum ementitam fuisse contendentes, nuptialem fuisse amictum


page 422, image: s0548a

qe/ristron; Hebraeasque mulieres peplum tale, a capite ad talos fere demissum, gestare consuevisse, quo [orig: quô] virgines et faciem et corpus totum operuerint; uxoratae corpus quidem, non vero faciem: fornicariae autem, habitu Virginum ementito [orig: ementitô], totum corpus involverint, aiunt. Unde quod Cantic, c. 1. v. 7. ait Sponsa: Ne forte vagari incipiam, iuxta textum primaevum habet, Cur ero quasi desuper amicta? id est velut meretrix huc illuc oberrans, quae est superamicta et contecta per totum, praeferens externa [orig: externâ] specie virginem, ut eo facilius procos seducat. Sic ergo meretrices Poppaeae fuerint imitatae astum, quae numquam totam faciem Neroni ostendit, ut formae latentis desiderio [orig: desideriô] acrius ureretur. Ezechielis, c. 16. v. 13. Interpretes LXX. Theristrum dixere [orig: dixêre] tri/xapton, de qua voce pulchre ibi Hieronymus, qui vertere maluit, Indui te subtilibus: valde enim hoc peplum, utpote ex lino, vel serico, tenue ac subtile fuisse, dictum. Idem, ad Laetam, pudicitiae vocat signum: et in Epist. de suspecto contubern. humeros texisse docet. Hinc Solerius, Theristrum pallium dicit fuisse femineum, praelongum et laxum, sic ut etiam caput involveret; quod probat, inter alia, et ex Gen. c. 24. v. 65. ubi Rebecca, ad ventantem sponsum audiens lsaacum, cito peplum suum arripuit, eoque [orig: eôque] vultum texit. Vide Tertullian. de vel. Virg. c. 11. etc. Quod vero de nutu Iudae Thamar dictum, negat Bochartus, more meretricis faciem theristro [orig: theristrô] obtexisse, sed ne agnosceretur, cum meretricum non sit proprium velari, sed revelari potius, ex Esai. c. 47. v. 3. Ezech. c. 16. v. 36. 37. et Nahumi c. 3. v. 4. Vide eum Hteroz. Parte prior. l. 2. c. 46. ubi quoque ad Cantici locum citatum egregia quaedam addit. Sed et virile Theristrum fuisse, docet Luitprandus, Episcopus Cremonensis, qui suam ad Nicephorum Phocam legationem describens, Imperatorem Graecorum, Theristratum fuisse, refert. Idem Histor. l. 3. c. 5. eum pene laceratum fuisse, per canes ab Hugone Rege missos, narrat, eo quod Graecorum more Theristro [orig: Theristrô] opertus, velut monstrum canibus apparuisset: et in Legat. a Curopalate, se monitum esse, fas non esse quempiam, ubi Imperator esset, pileatum, sed Theristratum, incedere, ait. Verum aliud hoc plane a femineo fuit, maphorti simile forte, quod breve capitis operculum, non nisi ad humeros demittebatur. Unde et Terrullian. de Pallio, c. 14. Herculem in Theristro fuisse referens, huiusmodi maphortem signasse [orig: signâsse] videtur. Cum Theristro et Flammeo Nuptiali, Calyptram confundit Delrio ad Gen. c. 24. v. 65. sed haec proprie Reginarum tegmen erat; ut vidimus suo [orig: suô] loco [orig: locô]. Vide Anselm. Solerium, de Pileo, sectione 6.

THERMA [1] parva regio Siciliae, Steph.

THERMA [2] Bithyniae urbs, Steph. et Cappadociae oppid. Antonin. Africae quoque Propriae, Strabo. Est et locus Prusiae, Steph. et Galatiae Episcopalis sub Archiepiscopo Pessinuntio, inde 16. milliar. in Ortum Ancyram versus 83. Herma in tabulis recentiorib.

THERMAE [1] castrum agri Narbonensis, 5. leucis a carcassona, in altissimi montis supercilio, quod una [orig: unâ] solum parte adiri poterat. Eius domini Raimundi Militis, sub dominio Vicecomitis Biterrensis, meminit Petrus de bello Albig. c. 41. Etiam castrum, de Terminis dictum est, hodie Termes, cuius ager Termenez. Hadr. Vales. Notit. Gall. Item civitas Thraciae; unde sinus Thermaicus, Ital. Golfo di Salonichi. Sinus rnaris Aegaei, in Macedoniam extensus, in cuius intimo recessu ad Boream Thessalonica est, ubi antea Therma, unde ei nomen, vide infra in voce Thermaeus sinus. Urbs quoque Angliae, vulgo Bathe. Vide Mons Badonius, et Bathonia urbs. Thermae quoque in Gallia sunt, vulgo Chaudes Aigues, oppid. Velaunorum, inter Fanum S. Flori et Mimatum. Baudrando oppid. Alverniae superioris in limite Ruthenorum et Mimatum, longe a Velaunis in Occasum, 3. leuc. a Floriopoli in Meridiem, Thermae item geminae, Germaniae urbes, superior et inferior, utraque Baden vulgo. Una in Helvetiis ad Limagum fluv. inter Tigurum 2. et Basileam 6. leucis, ubi comitia generalia Helvetiorum fiunt. Vide Badena. Altera urbs Marchiae Badensis caput in Brisgoia et silva nigra, inter Friburgum ad Austrum 8. et Spiram in Boream fere totidem leuc. ab Argentorato 5. Vide Bada. Sunt et Thermae Austriacae, Baden, oppid. cum Balneis inter Viennam et urbem novam 4. leuc.

THERMAE [2] species aquarum medicatarum, quarum seriem et virtutem recensent Kircherius, Mund. Subterrant. l. 5. sect. 3. Bauhinus, Fallopius, Rulandus, etc. Et primus quidem observat, earum octo dari in Portugallia, 40. in Hispania: 45. in Gallia: 120. in Germania: 86. in Italia: 9. in Hungaria, locisque vicinis: 16. in Illyrico: in Graecia et vicinis Insulis 22. Polonicas certo [orig: certô] numero [orig: numerô] non prodit. Becmannus e thermis Anglicis nobiliores Bathoniensis tribus, et Buxtonenses, novem fontibus ebullientes, addit. Thermarum Iapanensium laus [orig: laûs] Singacko, aqua adeo acris est, ut ad ossa usque carnem corrodat; quo [orig: quô] supplicio [orig: suppliciô] haud pridem Christianorum Nangesaccensium constantia, post multa alia frustra tentata, expugnata est: Eorum enim nemo prae doloris magnitudine perstitit, praeter adolescentulum septendecim annorum, qui multoties aqua [orig: aquâ] illa [orig: illâ] stillatim nudo suo corpori affusa [orig: affusâ] cruciatus, mox refocillatus, dein iterum cruciatus, animam maluit Servatori hoc [orig: hôc] lotam liquore reddere, quam fidem abnegare. Varen. de religion. Iapan. c. 11. Parum absimiles Thermis, ignei sunt fontes, quorum magnus numerus in regni Chinae provinc. Xansi, quibus et incolae ad coctionem suam utuntur, Neuhof. Itiner. Chinens. p. 12. etc. Unde Thermis calor, Pontanus his verbis scribit:

Baiano sed ne fumare in littore Thermas,
Mirere [orig: Mirêre], aut liquidis fluitare incendia venis,
Vulcani fora sulpureis incensa caminis
Ipsa monent, late multum tellure sub ima
Debacchari ignem camposque exurere apertos.
Inde fluit calidum reserens ex igne vaporem
Unda fugax, tectis fervent et balnea flammis.



image: s0548b

De quibusdam Thermis in specie, vide porro infra. Dictae etiam sunt Thermae loca balneis destinata, in quibus plus luxus et insaniae quam in ullis aliis operibus, apud Veteres Romanos deprehenditur, notatque Ammianus, Thermas Imperatorum provinciarum in modum exstructas fuisse. Erant aut aestivae aut hiemales, quales uno eodemque in loco exstruere instituerat Gordianus: sed morte praeventus non absolvit. Hiemales trans Tiberim Aurelianus fecit. Servierunt autem illae primum Imperatoribus privatim, postea et populo vulgata sunt: patebantque aliquando interdiu, corrnptioribus temporibus etiam noctu. Consueto [orig: Consuetô] more mixtae et communes minime fuerunt, quod tamen malorum Principum culpa [orig: culpâ] aliquoties factum est. His, ut Aquaeductibus, caestella adiuncta erant, in quibus aqua conservabatur: et subiuncti canales, per quos caduca et inutilis effluebat. Parietes autem castellorum malthati erant tam tenaci ac dura [orig: durâ] materia [orig: materiâ], ut vix ferro [orig: ferrô] frangerentur. Sola Thermarum Balnearumque interdum vitro [orig: vitrô] sternebantur, ut Agrippinarum: frequentius lapide, aut crustis marmoreis latis, tessellis quadratis varii coloris; nigri, ut Balneae Palatinae: nigri albique, ut Thermae Commodi et Antonini, vide Nicol. Sipontinum, Lipsium, Rosinum, l. 1. Antiqq. Roman. c. 14. Alios: Inprimis Andream Baccium Elxidianum, l. 7. de Thermis. Hodie in urbe maiora omnia acdificia ab imperitis Thermae vocantur, inquit Dempsterus, propter Diocletianaeas et Antonianas, quod suo [orig: suô] quoque factum tempore non dissimulavit Blondus. Species quasdam Thermarum Romanar. Vide infra. Adde de voce, Subintellig. aquae, sicut Graeci cum qerma\ dicunt, subintelligunt, u(/data, Salmas. ad Solin. ubi de Thermis Himeraeis, Siciliae urbe, Romanorum Colonia, multa, p. 114. Coeterum Thermae numquam Romae ante nonam olim patebant: Hadriani tempore octava iis aperiendis constituta est. Tacitus vero Imperator ante lucernam claudi iussit, ne quid per noctem seditionis oriretur; Quam in rem vide Salmas. ad Historiam Aug. ubi et de Thermis Alexandrints, Antoninianis, Commodianis, Diocletianis, Gordianis, Hiemalibus, Neronianis, Severianis, Titianis, Varianis passim: adde quae supra diximus de Balineis Balneis, Gymnasiis et Lavandi ritu.

THERMAE Alvanienses seu Alvonovanae a vico Alvanio vel Alvinovo Alfenau in tertio Rhaetorum foedere, dictae: Sulpureae, mulieribus et febre diuturna [orig: diuturnâ] laborantibus maxime conducibiles, Sprecherus, Pall. Rhaet. l. 9.

THERMAE Brigenses vel Brygenses in Vallesia, a Briego vico dictae: aquam habent limpidam, calidam et sulpur valde olentem. Vide Munster. Collin. et Simler. de Vall.

THERMAE Fabariae vide Fabariae Thermae.

THERMAE Helveticae seu Castellum Thermarum apud Tacitum, Historiar. l. 1. c. 67. ubi de Caecina, locus amoeno [orig: amoenô] salubrium aquarum usu frequens; urbs Helvetiorum inter Tigurum 2 et Basileam 6 leuc. ubi Comitia Helvetiorum generalia haberi solent, German Ober-Baden, ad discrimen Thermarum in Marchia Badensi. Vide Cl. Ottonem I Ctum Notis ad Rhenanum, p. 430. et supra vocibus, Bada, Badenae etc.

THERMAE Leucenses in Vallesiae conventu Leuciano, a praecipuo huius pago Leuca, Leuck nomen habent. Sunt in loco aditu difficili, rupibus arduis et horrendis circumdato, scaturiuntque e 5. fontibus calidis nullius odoris, per cupri et auri, cum aliqua calcis portione, mineras defluentibus. Vide Munsterum, l. 3. et Collinum.

THERMAE S. Martini in valle Telina, saluberrimae, podagricis, ischiadicis, sterilibus feminis aliisque frigidis morbis utiles. Vide Gasp. Sermundum et Gulerum.

THERMAE Himerenses colonia et urbs Siciliae iu ora occidua. ad ostia Himerae fluv. inter Panormum ad Austrum et Cephaloenium ad Boream. Vide Cluver. Scil. Ant. p. 280.

THERMAE Selinuntiae colonia et urbs Siciliae in ora meridionali, inter Agrigentum ad Ortum 40. et Lilybaeum ad Occasum 18. mill. pass. Xacca, vel Sacca hodie Fazello. Vide Cluv. Ant. Sicil. p. 222.

THERMAE Stygianae Tusciae urbs Antonin. Bagni Sabatini Leandro. Baudrando Stigianae, seu Stilianae, vulgo Bagni di Stigliano , prope Stilianum castrum Ducatus Braciani, in provinc. Patrimonii, in ditione Pontificis, et. milliar. a Braciano et a lacu Sabbatino in Occidentem, 9. a Caere in Circium.

Thermae urbis Romae ex Publio Victore et Sexto Rufo:

THERMAE Agrippinae apud Pantheon, inter illud et aedem Minervae, ubi adhuc multa exstant vestigia.

THERMAE Alexandrinae ab Alexandro Severo, cuius vestigia apud aedem S. Eustachii retro cernuntur.

THERMAE Antonianae apud aedem SS. Sixti et Balbinae, versus aedem S. Gregorii, adhuc exstantes, sed semidirutae. Antonianae vero a Caracalla coeptae, et a Severo perfectae, in monte Aventino, ubi mula vestigia et rudera marmorea adhuc visuntur.

THERMAE Constantinianae in dorso montis Quirinalis, ubi equorum statuae, quorum adhuc aliquot exstant vestigia: vel inter Thermas Diocletianas aedem S. Susannae, ubi et Senatulus mulierum Romanarum.

THERMAE Diocletiani apud aedem S. Susannae, ubi inunc granarium Pontificium. Domitiani, quae et Traiani, in campo Martio, ubi aedes S. Silvestri, et ubi vestigia perdurant.

THERMAE Gordiani apud aedem S. Eusebii, ubi columnae 200. marmoreae et pulchrae fuerunt.

THERMAE Neronianae et Alexandrinae, apud aedem S. Eustachii, ibi enim vestigia apparent retro: seu Neronianae post Thermas Agrippae. Locus dicitur Palazzo di Madama.

THERMAE Novatianae ubi nunc aedes S. Pudentianae.

THERMAE Olympiadis ubi nunc aedes S. Laurentii in Panisperna.



image: s0549a

THERMAE Philippi in monte e regione aedis S. Matthaei in Merulana, ubi vestigia cernuntur cum inscriptione lapidea vereri.

THERMAE Tatianae seu Titianae ubi aedes S. Petri in Vinculis, non procul ruinae apparent.

THERMAE Traiani apud aedem S. Martini in montibus Esquilinis.

Praeter memoratas fuerunt et sequentes:

THERMAE Aurelianae ab Aureliano Imperatore transtyberim, ubi vestigia adhuc sunt.

THERMAE Agrippae in 6. regione.

THERMAE Commodianae in 1. regione. Decianae, in monte Aventino, ubi templum Herculis, et nunc aedes S. Priscae virginis.

THERMAE Privatae in Transtyberina.

THERMAE Publicae ibidem.

THERMAE Septimianae in Transtyberina, inter aedes S. Ceciliae et S. Chrysogoni, ubi templum Iani et arcus Septimianus.

THERMAE Severianae quae et Severiae, ibidem, in monte Aventino, inter portam Capenam et Hostiensem, a Severo Imperatore.

THERMAE Titi Caesaris Augusti, locus hodie le sette Sale appellatur. et apud Sanctum Petrum in vinculis. De quibus Martialis, in epigrammate de Spectaculis 2. v. 7.

Hic, ubi miramur velocia munera Thermas,
Abstulerat miseris tecta superbus ager.

THERMAE Varianae in Aventino.

Harum vero nonnullarum vix locus indicatur, cum sint penitus excisae.

THERMAE Zeuxippi vide Zeuxippi porticus.

THERMAEUS seu, et melius, Thermaicus, vulgo le Golfe de Thessalonique Gallis, sinus est maris Aegaei in Macedoniam extensus, in cuius intimo recessu ad Boream Thessalonica urbs sita est, ubi antea Therma oppid. Extenditur autem a meridie in septentrionem per 100. mill. pass. et in eum se exonerant Axius, Peneus, Chabrius, Aliacmon, et aliquot alii fluvii. Thucyd. Strab. Tacit. l. 5. Annal. c. 10.

THERMAYSTRIS Graece *qermaustri\s2, inter saltantium olim schemata, quasi quis vellet vociferari ore aperto [orig: apertô], elatis superciliis, cervicibus inflatis. Item alia Tragicae saltationis species, quam magnum ac laboriosum motum in manibus prae se tulisse scribunt: inter furiosas recensita una cum cernophoro et monga, de quibus I. C. Scaliger, Poetices l. 1. c. 18.

THERMIA nomen Insul. a thermis suis sic dictae, de qua vide supra in voce Delos.

THERMIDA Carpetanorum urbs, Ptol. Raias Pineto. Nunc pagus Madrito finitimus.

THERMIDAVA Dalmatiae oppid. Ptol. Dagno Moletio, in mediterran. inter Scodram et siparuntum, a Scodra 20. mill. pass. in Ortum Episcopalis sub Archiepiscopo Antibarensi.

THERMODON vulgo PORMON, teste Nigro [orig: Nigrô], fluv. Cappadociae in mare Euxinum, inter Themiscyram ad Occasum et Polemonium ad Ortum prolabens. Est etiam fluv. Scythiae Europaeae apud Plut. et Thraciae apud Suidam et Statium. Thermodonta veto Amazones incoluere [orig: incoluêre]. Unde Dionysius de Amazonibus:

*plagxqei=sai pa/trhqen a)po/troqi *qermw/dontos.

Virgil. l. 11. Aen. v. 659.

Quales Threiciae cum flumina Thermodontis
Pulsant, et pictis bellantur Amazones armis.

Propert. l. 3. El. 13. v. 13.

Qualis Amazonidum nudatis bellica mammis
Thermodontaeis turba lavatur aquis.

Idem, l. 4. El. 4. v. 71.

Illa ruit celerem qualis prope Thermodonta
Strymonis abscisso [orig: abscissô] fertur aperta sinus.

Claudian. l. 2. Rapt. Proserp. v. 61.

Qualis Amazonidum peltis exsultat ademptis
Nuda cohors: quotes Arcton populata virago
Hippolyte niveas ducit post praelia turmas,
Seu flavos stravere [orig: stravêre] Getas, seu forte rigentem
Thermodontica [orig: Thermodonticâ] Tanaim fregere [orig: fregêre] securi.

Nonnus, l. 10.

*ou)k a)po *qermw/dontos2 *)ama/zones2.

Hinc ab Ovidio Amazonius Thermodon. Idem Pont. l. 4. Ep. 10 v. 51.

Et tu femineae Thermodon cognite turbae.

Statius quoque Amazonas describens, Thermodontiacas turmas vocavit, uti Seneca Tragoedus, in Oedipo, v. 481. Thermodontiacam catervam. Tryphiodorus,

*(ai d' a)po\ *qermw/dontos2 a)rhi/+fi/loio gunai=kes2.

Dionys. Periegetes,

*leuko\n u(/dwr proi/+hsin *)enua/lios2 *qermw/dwn.

Quinctus Calaber, l. 1.

*kai/ tote *qermw/dontos2 a)p' eu)rupo/roio r(oa/wn.



page 423, image: s0549b

Memoratur praeterea ab Aeschylo, Apollonio, Orpheo, etc. Homer Interpres: *(ai de\ *)ama/zones2 legontai ei)=nai *)/areos2 kai\ *)afrodi/ths2 qugate/res2 trafei=sai para\ *qermw/donti potamw=| th=s2 *skuqi/as2. Nic. Lloydius.

THERMOMETRUM seu THERMOSCOPIUM Instrumentum est quo [orig: quô] Philosophi motum aeris, quoad qualirates seu gradus caloris et frigoris, humidi item et sicci, sensui oculorum dignoscibilem reddere conantur. Et quidem primi huius Artis inventores vas vitreum parabant longioris colli, quod repletum alteri phialae quaa [orig: quaâ] itidem repletae inverso [orig: inversô] ore indebant, quo [orig: quô] fiebat globus vitreus, qui ex superiori parte vacuus aqua [orig: aquâ] in canali ex aeris in globo contenti rarefactione vel condensatione mox deprimeretur calore vel frigore attolleretur. Verum cum vasa huiusmodi non perfecte, quod petitur, exhibeant: ut accuratior praxis sit, vult Kircherus, experiare [orig: experiâre] primum, quousque aqua ascendere aut descendere possit. Quod fiet, si observaris [orig: observâris], quousque in maximo frigore attollatur, aut in maxima aestate deprimatur aqua in canali. Tum signatis, inquit, extremitatis punctis intermedia spatia (si canalis eiusdem ubique crassitiei sit) in 4. aequalia spatia divide principaliter; quorum unumquodque iterum subdivide bifariam, signo [orig: signô] tamen tali, ut notabilis sit graduum differentia. Harum porro partium quamlibet (si proportionem quantitatis discretae immutare velis) in 3. quomodo habebis decades minutorum, aut sex, et habebis quinarium numerum minutorum. Quod si consultius visum, quantitatis continuae proportionem sequi, imagineris tibi, quemlibet 4. graduum spatium palmare explere. Sic quodlibet in duodecim uncias harumque quamlibet in 5. minuta subdividendo, habebis 60. minuta. Qualitatem liquoris quod attinet, quo [orig: quô] magis defaecatus fuerit, ut spiritus vini, eo [orig: ] accuratius evadet Thermometrum etc. Vide Athanas. Kircherum in Arte Magnetica, et Georg. de Sepibus in Collegii Romani Societatis Iesu Musaeo p. 52.

THERMOPYLAE angustiae montis Oetae in Thessalia, in Phthiotide regione apud sinum Oetaeum, seu Maliacum, ubi ex Phthiotide in Phocidem transitus est, 25. tantum pedum spatio [orig: spatiô], varie indigitatae. Scelos Io. Lydo: Terremotto Bonacciolo; Bocca di lupo Nardo, Lycostoma Graecis. Hic [orig: Hîc] Persarum impetum Leonidas Spartanus cum paucis, nempe 300. sustinuit: ubi Euthycus ob caecitatem domum remissus, potius dimicando mori voluit, quam solus periculum declinare. Cicer. l. 2. de Fin. Appellantur etiam Pylae Livio, l. 6. Decad, 4. Catullus, Epigr. 69. v. 54.

Lymphaque in Oetaeis Mallia Thermopylis.

Claudian. Bell. Get. v. 188.

------ Primo conamine ruptae
Thermopylae. ------

Vide Strab. l. 9. Plut. in Cat. Censor. Herodotum inprimis illas prolixe describentem, l. 7. Nic. Lloyd. Baudrando hodie Bocca di Lupo. Eas praeter retro laudatos Appianus accurate descripsit. Iuxta has erat conventus totius Graeciae statis diebus. Distant 110. mill. pass. ab Ambracia in Ortum, 90. a Chalcide in Circium, 70. a Crissaeo sinu in Boream. Sed nulla urbs sic dicta, ut alii volunt. Istiusmodi aperturae vel transitus montium sunt quoque Portae Caspiae, quarum unam iuxta Derbent, ad mare Caspium, inter nobilissimas totius Orientis antiquitates numerat Mandelssovius, Itiner. l. 1. c. 4. Item Porta Ferrea, vulgo das Eisen thor, angustissimus in Transylvaniam ex Europa Orientali aditus, per quem A. C. 1661. Turcae in Transylvaniam irruperunt, Ioh. Beza Descr. Hungar. Insuper Porta Cordillerae, qui transitus est per iuga montium Americanorum unicus, Varenius. De vario Alpium transitu, vide Ricciolum, Geogr. l. 3. c. 1.

THERMUS oppid. Aetoliae, Gentile Thermius; possessivum Thermicus. Stephan.

THERMUSSA mulier Romana, concubina Phraatis, Parthorum Regis, ex qua Phraates nothus genitus, qui, quatuor legitimis filiis Augusto obsidibus datis, astu matris in Parthis remansit.

THERMUTHIACUS fluv. Graecis potamo\s2 *qermouqiako\s2 unus est ex ramis seu brachiis Nili. A cuius maiori flumine, qui me/gas2 potamo\s2 Graecis, ad ipsum Deltae verticem, duae sese findunt ectropae, quae recta Septentrionem petunt. Harum altera dicitur Thermuthiacus fluv. et per Sebennyticum ostium exoneratur; alteri nomen est Taly quae per Bolbitinum exit. Inter maiorem vero fluvium et fluv. Thermuthiacum, Sain urbem et Saiticum nomum collocat Ptolemaeus. Vide Salmas. ad Solin. p. 477. et 478.

THERMUTHIS Pharaonis filia, quae Moysen educavit. Ioseph. Iud. Ant. l. 2.

THERMYDRA portus civitatis unius in Rhodo. Steph.

THERNAE ; urbs Thraciae. Steph.

THERO vel THERON viri proprium. Virgil. 1. 10. Aen. v. 312.

THERODAMAS Rex Scythiae, qui ne per insidias occideretur, leones hominum sanguine alebat, quo magis saevirent Ovid. Pont. l. 1. El. 2. v. 121.

Non tibi Theodamas, crudusque rogabitur Atreus.

Idem in Ibin, v. 383.

Therodomanteos ut qui sensere [orig: sensêre] leones.

THEROMACHUS statuarius egregius. Plin. l. 34. c. 8.

THERON [1] Aenesidami filius Hispaniae citerioris Rex.

THERON [2] Agrigentinorum tyrannus. Vide Benedictum ad Pindari Olymp. Od. 2. Item nomen unius ex canibus Actaeonis. Ovid, l. 3. Met. v. 211.

Nebrophonusque valens et trux cum Laelape Theron:



page 424, image: s0550a

THERON [3] Miltiadis fil. civis Selinuntius. Vide Polyaen. l. 1. c. 28.

THEROTHOAE gens Troglodytarum, apud Plin. l. 6. c. 29. Gentes Troglodytarum --- --- Iuba tradit Therothoas a venatu dictos, mirae velocitatis. Melius Theratae Salmasio, de quibus vide supra.

THERSA civitas in alto sita monte, in tractu Manasse. A Iosua capta, occiso [orig: occisô] Rege. Ea [orig: ] Israelitarum reges ante conditam Samariam pro regia [orig: regiâ] usi sunt. 2. Reg. 15. v. 14. Item Salphaad filia. Numer. c. 26. v. 33. Latine complacens, volens, suavis, vel currens.

THERSANDER Polynicis fil. ex Argia, teste Statio [orig: Statiô], qui una cum ceteris Graecorum Principibus ad Troiam navigavit. Item tibicen Ionius insignis admodum. De quo Polyaen. l. 6. c. 10.

THERSARA Assyriae urbs. Ptol.

THERSILOCHUS Antenoris fil. in bello Troiano occisus: quem Virg. l. 6. Aen. inter viros fortes enumerat, qui etiam apud Inferos arma tractent.

THERSIPPUS [1] Atheniensis eximiae fortitudinis et amoris in patriam, cum proelio [orig: proeliô] mutilus debilisque factus esset, inde, deceto [orig: decetô] Solonis, statuta est lex, ut ex publico alerentur, qui in bello membro [orig: membrô] aliquo [orig: aliquô] fuissent multati, test Heraclide Pontico [orig: Ponticô].

THERSIPPUS [2] 4. Atheniensium princeps, regnavit ann. 12. A. M. 2971.

THERSIPPUS [3] lator literarum Alex. M. ad Darium. Curt. l. 4. c. 1.

THERSITAE gens Iberica. Steph.

THERSITES Graecorum omnium foedissimus, idemque ignavissimus, quem Achilles sibi procaciter convitiantem pugni ictu interfecit. Huius insignis deformitas ab Homer. l. 2. Il. grafikw=s2 expressa, effecit, ut cum hominem vehementer foedum significare volumus, Thersitae faciem eum habere dicamus. Versus Homeri hi sunt, n. 212.

*qersi/ths2 d' e)/ti mou=nos2 a)metroeph\s2 e)kolw/a,
*(\os2 r( e)/pea fresi\n h(=sin a)/kosmata polla\ te h)/|dh
*ma\y, a)ta\r ou) kata ko/smon, e)rize/ menai basileu=sin,
*)all' o(/ti oi( e)i/saito gelo/i+on *)argei/oisin
*)/emmenai, a)/xistos2 de\ a)nh\r U(po\ *)/ilion h)=lqe.
*folko\s2 e)/hn, xwlo\s2 d' e(/teron po/da, tw\ de\ oi( w)/mw
*kurtw\, e)pi\ sth=qos2 sunoxwko/te au)ta\r u(/perqe
*foco\s2 e)/hn kefalh\n yednh\ d' e)penh/noqe la/xnh.

Ovid. l. 4. Pont. Ep. 13. v. 15.

Tam mala Thersiten prohibebat forma latere,
Quam pulchra [orig: pulchrâ] Nireus conspiciendus erat.

Iuvenalis, Sat. 8. v. 269.

Malo pater tibi sit Thersites, dummodo tu sis
Aeacidae similis, Vulcaniaque arma capessas.

*ou)tidano\n, nullius pretii hominem vocat Qu. Smyrnaeus, l. 1. Lycophron vero piqhko/morfon, h. e. Simiae similem. Nic. Lloyd.

THERUINGI pop. trans Istrum, quos Traianus Imperator subegit. Eutrop.

THERUMA vox Hebraea de qua Rabbini: Quidquid eduliorum ex terra incrementum capit, obnoxium est primitiis, Therumae et decimis, Moses Aegypt. in Iad. part. tract. de Therumoth, c. 2. Graeci reddunt a)fwrismo\s2, i. e. separatio, erat enim separatio portionis Deo consecratae, et oblationis Iehovae de omnibus decimis quae fieri solebat per ele vationem: sicut contra Thenuphoth offerebantur, per agitationem. Quo respiciens Paulus Apostol. se vocat a)fwrismenon ei)s2 to\ *eu)agge/lion, Rom. c. 1. v. 1. Vide quae diximus supra, ubi de Primitiis.

THESAURARIUS dignitatis nomen in aula Francica, qua [orig: quâ] apud Dagobertum Regem Desiderius insignitus legitur, in Regis huius Praecepto, de Episcopali dignitate Cadurcorum urbis ei collata [orig: collatâ]: Idem cum Thesaurorum Regalium summo Procuratore, uti Rado vocatur, apud Fridegodum. In Anglica item, cuius descriptionem habes in Fleta, l. 2. c. 25. 28. Medio [orig: Mediô] aevo [orig: aevô] Comes Thesaurorum, cuius Officiales Thesaurenses dicti, l. 14. Cod. Theodos. de divers. offic. et 2. Code. de Palatin. Vel potius Comes Sacrarum Largitionum, cui Comes Thesaurorum (in quibus vestes reponebantur sacrae privataeque Principis) suberat, ut Comes domorum Comiti privatarum, monente Salmasio [orig: Salmasiô], ad Alexandr. Seu. Lampridii, c. 40. Antiquiori Aerarii Praefectus, apud Romanos: Gazae custos, apud alias gentes, Orientales inprimis, uti videre est supra in his vocibus. Eunuchi Candacis Reginae Aethiopum, o(\s2 ho)= e)pi\ pa/shs2 th=s2 ga/zhs2 au)th=s2, historiam habes in Actis Apostol. c. 8. v. 26. et seqq. Sed et apud Ecclesiae Romanae Scriptores Thesaurarius dicitur, cui in Ecclesiis Cathedralibus et Capitularibus, thesauri Ecclesiae servandi cura incumbit, uti habet Car. du Fresne in Glossar. ubi etiam Subthesaurarii, in Eccleiia Remensi meminit, ex Ioanne Sarisber. Epist. 268. Vide quoque supra, Apocrisiarius, Gazophylaces. Apud Hebraeos, tres ad minimum erant, [gap: Hebrew word(s)] seu Thesaurarii itidem dicti, qui sacrum curabant Aerarium: e quo non solum sacrificia omnis generis atque vestes Sacerdotales Pontificiaeque alia item ad cultum spectantia, suppeditabant; verum etiam Censorum seu Curatorum Urbis eorum qui Sacerdotes ritus immolandi atque id genus alios docerent, libros Hierosolymis descriptos corrigerent, iudicia exercerent, aliorum etiam eiusmodi Reip. ministrorum operarumque stipedia ac mercedes in muros, arces, aquaeductus, alia reficienda, solvebam, iuxta Synedrii M. taxationem. In quos sumptus quotannis a quolibet 20. annorum, exceptis feminis, servis et minoribus, dimidius siclus Sanctuarii, i. e. integer ex vulgaribus, didrachmae Atticae aequiparari solitus, conferendus erat, ex Lege Exodi c. 30. v. 12. Quae summa si forte non sufficeret, ex aliis sponte oblatis, quae deerant, supplebantur; quemadmodum


image: s0550b

tertia pars sicli, sub initro templi secundi, ob graviores tum sacrorum operumque impensas, edicto temporario adiectae est, Nehemiae c. 10. v. 32. etc. qua de re vide Io. Seldenum, de Synedriis veter. Ebr. l. 3. c. 10. §. 1. et seqq. nec non supra, vocib. Apostoh, Arcarii, Archiclavus, Archidiaconus: de Thesaurario Garderobae, apud Anglos, vide supra itidem.

THESAURUS [1] pecunia in futuros usus recondita a privatis, ita ut neque memoria exstet, neque dominum habeat, l. 1. ff. de acquir. rer. dom. sive, ut definit M. Aurelius Cassiodorus, l. 6. Ep. 8. Depositiva pecunia, quae longa [orig: longâ] temporis vetustate competentes dominos amisit. Quemadmodum contra omnes opes publicae in unum locum congestae ac depositae, Aerario nomen dederunt, de quo dictum supra. Latini veteres Thensaurum secundum Graecos proferebant. Ael. Donatus in Terentium, atque ita ex ex side Ms. codicis in Prologo Eun. v. 9. legendum:

Idem Menandri phasma nunc nuper dedit,
Atque e Thensauro scripsit, causam dicere
Prius, unde petitur aurum, quare sit suum,
Quam ille qui petiti, unde is sit Thensaurus sibi.

Deponebatur vero pecunia varie: Aliquando in tumulis Maiorum, qui sacrorum in numero habebantur, neque sine piaculo poterant violari, Festus, l. 17. in voce sacrum: et l. 16. in voce Religiosum. Unde Andromache, apud Senecam, Troadibus, Act. 3. sc. 1. v. 483.

Est tumulus ingens coniugis chbari sacer,
Verendus hosti, mole quem immensa [orig: immensâ] parens
Opibusque magnis struxit in luctus suos
Rex non avarus ------

Et paulo post, v. 668.

------ Fuerat hoc prorsus nefas,
Danai, inausum, templa violastis [orig: violâstis], Deos
Etiam faventes, busta transierat furor.

Vide quoque Donatum, in loc. cit. Arrianum, l. 6. et Curtium, l. 10. c. 6. Alios, et supra ubi de Naulo Charontis. Inde Theodorici, Gothorum Regis, exstat Edictum, apud Cassiodorum, l. 4. Ep. 30. quo [orig: quô] istiusmodi opes in tum ulis reconditas, compendio publico vindicari iubet, ita tamen ut a cineribus mortuorum manus abstineantur. Ut de talentis 300. ornatu ex auro et Thesauro multo, e monimento Davidis ab Hyrcano et Herode, apud Iosephum, Ant. Iud. l. 11. c. 11. deprompto, nil dicam. Non raro in Templis recondebatur; ut de Populo sancto legimus, Iosuae c. 6. v. 24. Nam totum argentum et aurum et instrumenta aerea aut ferrea, res sancta sunt Iehovae: in Thesaurum Iehovae venito: ubi de Herichuntis expugnatione agitur. Memoratur quoque Thesaurus domus Domini, 2. Reg. c. 12. v. s. 4. et Thesauri divini Praefecti, 1. Paralip. c. 9. v. 26. Erant vero in Thesauro hoc sacro, non modo vestes sacrae (vide infra Tinea ) aut pecunia, sed et spolia hostibus detracta, ut patet de lanceis et sagittis aureis, quas a Rege Sophene captas David gazophylacio consecravit, apud Iosephum, l. 8. Ant. Iud. c. 10. Sed et privati in sacris aedibus pecuniam, tamquam in loco tuto, non raro deponebant: apud Romanos inprimis. Ulpianus apud Iac. Raevardum, Varior. l. 1. c. 15. Rem pecuntaque signatam in aede reponere. Paulus IC. Sed constat, ut ante litem contestatam Praeses iubeat in aede sacra pecuniam deponi. Cicer. l. 5. Epist. famil. 20. Nam de Luceio est ita actum, ut auctore Cn. Pomeio [orig: Pomeiô] ista pecunia in fano poneretur. Idem ad Attic. l. 15. Ep. 15. Quum ex reliquis, quae Nonis Aprilis fecit, abundarem, cogor mutuari, quodque ex istis fructuosis rebus receptum est, id ego ad illud Fanum sepositum putabem. Meminit moris quoque Plautus, Bacchidib. Actu 2. sc. 3. v. 72,

Nos ibi apud Theotinum omne aurum deposuimus,
Qui illic Sacerdos est in Dianae Ephesiae.

Addebantur autem pretiosissima quaeque in ipso Penetrali, parte Templi secretiore, ut metus praesentis Numinis sacrilegos deterreret. Quipphe hic [orig: hîc] sim ulachra ipsorum Deorum, apud Gentiles, erecta stabant; Claudian. de Raptu, l. 3. Plura apud Alexandrum ab Alex. l. 1. c. 2. Io. Brodaeum, Miscellan. l. 4. c. 17. Ferrandum, Schottum ad Annibalem Nepotis, c. 9. In fluminibus nonnumquam: sic Decebalus Daciae Rex Traiano [orig: Traianô] urgente, thesauros omnes in Sergetiae amnis aversi et mox reducti vado recondidit, operis mox interfectis etc. Inter a)de/spota reponit Grotius Thesauros, i. e. pecunias, quarum dominus ignoratur; quod enim non apparet pro eo, est quasi non sit: quare et Thesauri naturaliter fiunt Inventoris, i. e. eius, qui loco [orig: locô] moverit apprehenderitque. Neque tamen id obstat, quo minus legibus aut moribus aliud constitui possit. Plato magistratibus indicium fieri vult, et Oraculum consuli; Apollonius, Thesaurum quasi Dei beneficium, adiudicabat ei, qui ipsi optimus videbatur, Philostr. Apud Hebraeos receptum, ut domino agri Thesaurus cederet, videtur colligi posse, ex parabola Christi, quae exstat Matthaei c. 13. Idemque in syria iuris fuisse, discimus ex historia, quae est apud Philostratum, l. 6. c. 16. Romanorum Imperatorum Leges valde hac in parte variarunt [orig: variârunt]; quod partim Constitutiones ostendunt, partim Historiae Lampridii, Zonarae, Cedreni. Germaniae populi Thesauros, ut et alia a)de/spota, addixerunt Principi: atque id nunc ius commune est et quasi gentium. Name et in germania, et Gallia et Anglia et Hispania, et Dania id observatur. Quod cur iniuriae accusari non posit, pluribus docet praefatus Grotius, de iure Belli et Pacis, l. 2. c. 8. ubi de acquisitionibus, quae vulgo dicuntur Iuris Gentium etc. Cum incidissent in Thesaurum Veteres qua exclamandi formula [orig: formulâ] fuerint usi, suggerit Phaedrus, l. 5. Fab. 6. v. 3.

Heia, inquit, commune quodcumque est lucri:



image: s0551a

Si nempe quid su/n te du/ e)rxome/nwn forte in via reperisset alter, ut alter hoc [orig: hôc] pacto [orig: pactô] ad ambos illus pertinere ostenderet. Cui similis inter nostrates quoque contestatio est, Dein fund, mein halb. Unde facilius intelligitur, quis sensus sit adagii Graecorum, *koino\s2 *(ermh=s2: Mercurius enim et lucri Praeses et viarum habebatur. Theophrastus, charact. 14. *kai tw=n eu(riskomen/wn xalxw=n e)n tai=s2 o(doi=s2 u(po\ tw=n oi)setw=n deino\n a)paith=sai to\ me/ros, koino\n ei)=nai fh/sas2 tw=| *(ermh=|. Vide et Phurnutum in Mercurio, nec non Aesopum Fab. *(o doiporos2, et Camerarium, p. 110. et 118. In eiusdem Phaedri, ibidem loci, verba, v. 6.

Carbonem, ut aiunt, pro Thesauro invenimus:

Notat Schefferus, natum hoc esse ex superstitione vulgi, cui persuasum, nisi observentur omnia in Thesauris effordiendis, quae observanda praecipiunt huius Artis periti, argentum omne disparer, illiusque loco [orig: locô] meros relinqui carbones; a Dracone forte, cuius idem Auctor meminit, l. 4. fab. 19. unde discimus, iam olim Dracones habitos fuisse custodes defossarum ac reconditarum opum, sicut hodieque vulgus credit. Vide quae de vellere aureo, deque pomis aureis Hesperidum, Ovid. habet in Metam. etc. De ritu locum, ubi thesaurus inventus, coronandi, apud Veteres usitatato, vide Car. Paschal. Coronar. l. 4. c. 4. De Thesauro Galliae Angliaeque Regum, aliquid supra, ubi de Templariis. Addo saltem, in Thesauro San Dionysiano eorundem Galliae Regum asservari, pulcherrimum calicem ex agathe gemma, Caroli Simplicis munificentia [orig: munificentiâ] thefauro illi illatum, unam ex 6. hydriis creditam, quarum in Historia Euangel. mentio, pallium Stephani Pontificis Sanctis annumerati, plurimos libros MSS. praeterea vas crystallinum insigne cum operculo aureo, poculum porphyreticum utrinque ansatum, cornu monocerotis 6. Pedes longum, laternam Iudae, speculum Virgilii, gladium Ioannae Aurelianensis, septem coronas Imperatorias Regalesque, coronam Caroli M. Ludovici IX. Henrici IV. et Ludovici XIII. manum iustitiae Ludovici IX. ensem Caroli praefati, alia, legi apud P. Richeletum, Diction. Gall.

THESAURUS [2] Corinthiorum apud Herodot. l. 1. c. 14. Gyges, regno [orig: regnô] potitus, primus Barbarorum (post Midam Phrygiae Regem) Delphos misit donaria, cum argentea plurima, tum aureas sex pateras pondo talentorum XXX. quae in Thesauro Corinthiorum (vel Cypsli potius) collocata fuerunt. Loculus fuit seu nao\s2, aedicula, in Templo Delphico, in qua Corinthiorum donaria reponi solebant. Civitates enim Graeciae, in Apollinis Delphici templo donaria sua separatim condebant. Unde Thesaurt Sicyniorum, Siphniorum (qui aurifodinarum decimam Apollini obtulerunt) Thebanorum, Atheniensium (ob victoriam Marathonian) Potidaeatarum, in Thracia, et Sysracusanorum, memorantur Pausaniae in Phocicis. Sed et Romanis et Massiliensibus, suus ibidem Thesaurus erat. Appiani Excerpt. Valesii, Captis Veiis ex decima praedae confiatus, crater aureus Delphos missos, in Romanorum et Massiliensium thesauro fuit repositus, p. 546. Neque aliter Olympiae. Pausan. Elia acis, in Alti est crepido tophacea, super qua sunt Thesauri (quales Graeci Delphico Apollini construxerunt) Sicyoniorum, Syracusanorum, Epidamniorum aedificarunt [orig: aedificârunt] etiam Sybaritae Thesaurum suum, et Cyrenaei, Selinuntii Metapontini, Megarenses, et Gelenses. Sic Polemo apud Athenaeum, l. 9. In Olympia nao\s2 *metaponti/nwn, in quo argenteae phialae 132. nao\s2 *buzantinwn, aedicula Metapontinorum etc. Byzantinorum etc. Habebant autem inscripta nomina dedicatorum: sublatisque demum donarii, Inscriptiones in thesauris manebant incolumes; quibus dedicatores indicantur Gyges, Craesus, Sybaritae, Spinatae, alii, Strabo, l. 9. Vide quoque supra Donaria.

THESAURUS [3] Orchivus in versu Naevii,

Itaque postquam Orchivo traditus thesauro etc.

monumentum est, seu sepulchrum hypogeum. Nempe Thesauri Templorum dicebantur, in quibus res sacrae vetustate collapsae reponebantur, erantque, in area Templi, structura [orig: structurâ] et fornice sub terra facti ac operculo [orig: operculô] saxi clausi, uti diximus supra, in voce Cisterna, item Favissa, quomodo thesauri illi quoque dicebantur. Hinc monumentum subterraneum simili ratione lapide imposito [orig: impositô] clausum, qualia apud Romanos olim Iudaeosque erant, Orchivi thesaurt nomine a vetere Poeta eleganter in signitum est. Sed et *qhsauro\n Graeci dixere [orig: dixêre] locum circa Templa, in qua erat aqua inclusa, qua [orig: quâ] sese templum ingressuri lustrabant: alias spondei=on kai\ perir)r(anth/rion. Imo vas sic vocabatur lustralis aquae plenum, quod in ingressu Templorum ponebatur. Cuiusmodi qhsauroi\ seu spondei=a rotulam ex aere habebant versatilem, a(gnisth/rion dictam, quam templum intrantes vertebant, et aqua [orig: aquâ] inde effluente sese circumspergebant ac purificabant. Hero Automat: ubi de Aegyptiorum Templis, *qhsaurou= kataskeuh\ troxo\n e)/xontos2 strefo/menon xa/lkeon, o(\s2 kalei=tai a(gnisth/rion tou=to ga\r ei)w/qasin oi( ei)s2 ta\ i(era\ ei)sio/ntes2 stre/fein ktl. Vide Salmas. ad Solin. p. 306. et supra, ubi de Aspergendi ritu etc. Addo saltem, ipsum quoque Adytum, seu to\ a)po/krufon me/ros2 tou= ie/rou=, Thesauri et quidem inferioris nomine venire apud Arnob. adv. Gentes, l. 1. ipsius scil. Templi penetralia, ubi imago et coetera, quae Mystis, um consecrarentur, ostendebantur, solebant custodiri. De cuiusmodi imagine in thesauro asservata sic Themistius, Orat. 2. *(/wste o( me\n a)/rti prosiw\n toi=s2 a)du/tois2, fri/khs2 te ei)epi/mplato kai\ *)ili/ggou, a)dhmoni/a| te ei)/xeto kai\ a)piri/a sumpa/sh|, ou)/de\ *)/ixnous2 labe/sqai oi(=o/s2 te w)\n, ou)/te a)rxh=s2 h(s2inosou=n e)pidra/casqai ei)/sw ferou/shs2 o(po/te de\ o( profh/ths2 e)kei=nos2 a)napeta/sas2 ta\ propu/laia tou= new\, kai\ tou\s2 xitw=nas2 peristei/las2 tou= a)ga/lmatos, kallu/nas2 te au)to\ kai\ u(posmh/cas2 pantaxo/qen, e)pedei/knu tw=| muoume/nw| marmaru/sson h)/dh kai\ au)gh=| katalampo/menon qesp esia|, h(/te o(mi/xlh e)kei/nh, kai\ to\ ne/fos2 a)qro/on u(per)r(h/gnuto kai\ e)cefai/neto o( nou=s2 e)k tou= ba/qous2, fe/ggous2 a)na/plews2 kai\ a)glai\as2, a)nti\ tou= pro/teron sko/tou. Vide Desid. Heraldum, Animadversion. ad. Arnob. l. 1.