December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised
image: as0001JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS QVARTVS Literas R, S, T, V, X, Y, Z, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.
image: as0002
[gap: blank space]
image: s0001
[gap: illustration]
page 284, image: s0410aSUBMONITOR in Tabulario Vindocin. apud C. du Fresne Per ordinarium Submonitorem in Curiam vocatus, Gallis Semonneur, apparitor est, in ius vocans, de cuiusmodi Submonitorum officio, prolixe agit Radulfus Henghamus in Summa magna c. 5. Et quidem, in Controversiis, quae inter ipsos pares enascebantur, reum Dominus nus evocabat, vel per Pares ipsos seu vassllos, quorum erat iudicio interesse: Sic Angliae Regem Eduardum III. a duobus Paribus Franciae, Bellovacensi et Novio mensi Episcopis, submonitum fuisse auctor est, qui Chronicon Flandricum condidit c. 33. Vel per Milites, quomodo Eduardus I. Angl. Rex et Dux Aquitaniae, submonitus est, a Senescallo Petricoricensi et duobus aliis Militibus, A. C. 1293. Idemque ius Barones quoque Franciae sibi asserer conatos, ut non nisi a Militibus submonerentur, praefatus Car. du Fresne docet, qui etiam Episcopos non nisi a paribus et Praelatos Normanniae, ab Apparitore quidem Regio, sed Militibus stipato, Regio, sed Militibus stipato, submoneri consuevisse refert. Alia fuit Submonitio militaris, quarum formulas habes apud eundem. Sed Baronum Franciae non nisi per proprias Principis literas fiebat, coeterotum vero per Submonitores, huic rei destinatos, ut idem pluribus ostendir in Glossar. et in Elogio Ioannis D. Ioinvillae p. 19. At veter. Heroum Submonitores, Graece *mnh/mones2 dicebantur viri moribus et aetate graves, qui iuventae heroicae impetus prudentibus monitis intra hoesti limites continebant, qualis Nestori Phoenix, Tybri Aeneae, Epitydes Iulo, aliis alii fuere [orig: fuêre]. Sed et *mnh/mones2 Doriensibus dicebantur, qui Metatores Romanis, ut videre est apud Ioh. Meursium ad Lycophronis Cassandram. vide de Submonitoribus Heroum quoque supra in vocibus Cantor, Custos, Monitor etc. Hinc Submonitoriae Epistoloe, quibus Episcopi ad Concilum convocantur, apud Radulfum de Diceto.
SUBMOVERE verbum Lictorum fuit, apud Romanos, qui Magistratui eunti turbam submovebant, viamque faciebant. Ad quem ritum alludens Plinius de Api bov, ait l. 8. c. 46. Cum se proripuit in coetus, incedit submoto, grexque puerorum comitarur, carmen eius honori canentium. Ubi submoto incedere, sicut apud Lactantium dimoto incedere, Salmasio, est turbam dimovere, viam sibi facere, quod Galli dicunt fendre la presse. Nempe, quasi lictores haberet Apis, ad submovendam turbam, cum in coetus se proripiebat, populi conferti sponte se dimovebant, religione ac veneratione ducti et venienti via [orig: viâ] decedebant, ut cui religio pro lictore esset. Salmas. ad Solin. p. 307.
SUBNERO apud Tertullian. de Pallio c. 4. Impuriorem Physcone, molliorem Sardanapalo Caesarem designare et quidem Subneronem: est qui Neronem proxime accederet, ac Neroni similis esset, quasi parvus Nero; quo convitio Domitianum hic Scriptor aspergit, qui Nero sui temporis dictus est: Ausonius de eodem, in XII. caesarib. in Monostichis v. ult.
------ quem calvum dixit sua Roma Neronem.
Imitatus Ciceronem est, qui Submarium appellarat eum, qui crudeltiate Marium referret, l. 10. ad Attic. Ep. 1. Sic idem Tertullian. in Apologetico, eundem Domitianum portionem Neronis vocat, quasi pusillum Neornem. Graeci u(po/ ti *ne/rwna, istiusmodi pusillum Neronem dicerent. Ita Philistium Historicum Cicero vocat pusillum Thucydidem, Strabo Amasiam ob meretricum greges, mikra\n *ko/rinqon. Nempe dicere vult Afer, Domitianum impuritate quidem et mollitie fuisse Nerone inferiorem, Sardanapalo [orig: Sardanapalô] tamen et Physcone his vitiis superiorem. Qualem igitur putamus ipsum fuisse Neronem, si talis exstiti, qui eius erat diminutivum? vide Samlmas. ad locum Tertulliani.
SUBNERVANDI equos mos vide infra ubi de Suffraginibus.
SUBOCRINI populi Istriae; ad Ocram montem, inter Tergestum et Polam. Plin. l. 3. c. 20.
SUBOLA vallis lingua [orig: linguâ] Vasconica [orig: Vasconicâ] regio silvestris, pagus est sub radicibus montis Pyrenaei, Elloronensis Ecclesiae finibus inclusus, et Malleone oppido [orig: oppidô] celeberrimus. Vulgo Sole, vel Soule. Eius pagi Basclensibus attributi domini Vicecomites Subolae dicuntur veter. Irrigatur autem Malleo [orig: Malleô] Sasone fluvio [orig: fluviô] optimis troctis abundante, le Gave du Saison, qui cum Gabeo Elloronensi et Sabiensi in Benearnensem, atque hinc in Aturum defetur. Hadt. Hales. Notit. Gall.
SUBOTA et AE Insul. inter Erythras et Chium, exigua et obscuri nominis. Liv. l. 4. dec. 5.
SUBPARUS vide infra Supparus.
SUBPLANTARE Luctatorum verbum, Graece a)gkuri/sai, pedibus pedes subvincire notat. Unde Hesychius, a)gku/risma, sxh=ma tou= e)n pa/lh. Uit enim nodum vocabant et nexum Latini, Graeci a(/mma, brahiroum circa collum implicationem et strangulationem, sic a)gkurismo\n subplantationem appellabant, cum akter alterum pedum implicatione evertere conabatur. Quod utrumque simul faciebant experti plaestritae, et uno [orig: unô] tempore pedes subvinciebant, ac manibus brachiorumque nodis collum stringebant. Epigramma Graecum,
*(/os2 de\ ta/xos2 toi=s2 possi\n u(pozw/sas2 a)ne/klinen
*u(/ption, a)mple/cas2 th=| xeri\ th\n fa/ruga.
*)all' ouk w)\n a)pa/laistos2 o) despo/sunos2 prose/eipen,
*pau=sai, pnigi/zeis2 fhsi\ to\ paida/rion.apud Salmas. ad lamprid. in Commodo. c. 17. Esavum a Iacobo in utero marris iam subplantatum, atque hinc nomen ei inditum habes in Genesi, c. 27. v. 36. ad quam historiam vide Andr. Rivetum, aliosque.
SUBPRIOR apud Ordericum Vitalem l. 5. est, qui absentis Priotris in coetu Monastico vices gerit.
SUBPULMENTARIUS cuius meminit Luithprandus. l. 6. c. 6.
image: s0410bofficialis fuit Ecclesiae Romanae, quem pauperibus, quae vel mensae Pontificis supererant, vel quae ad cibum pertinebant distribuisse, Panumius existimat: mox eundem cum Paracellario esse addit. Vide Car. du Fresue Glossario et Dom. Macrum Hierolex.
SUBREFECTORARIUS vide supra Refectio.
SUBREGULUS apud Witekindum de Gestis Saxonum l. 2. Princeps est Regali prope potestate, quasi parvus Rex, ut videre est supra in voce Subnero. Seu Half-king, h. e. Semirex, uti apud anglos Aethelstanum Ducem East-Anglorum, propter summam, quam sub Aethlstano Rege potentiam obtinebat, appellatum fuisse legimus. Similiter Maiores-Domus, sub prima Franciae Regum stirpe, quod rerum summa penes eos esset, Subregulorum nomenclatione fuisse insignitos, docet idem C. du Fresne, de Gundulpho, ex Vita S. Arnulfi Metensis c. 4. de Ebroino, ex Ursino, qui S. Leodegatii Vitam condidit, c. 8. de Waratone, ex Frigebodo in Vita S. Audoeni. Sic Carolum Martellum compellat Gregorius III. Ep. 5. et 6. Dominum excellentissimum filium Carolum Subregulum. Etiam in veterib. quibusdam Chartis Offae Regis A. C. 786. Eadwi item, et Athelstani, Proceres nonnulli hoc [orig: hôc] titulo [orig: titulô] ornantur, qui idem videntur cum iis, quos Vice Reges hodie appellamus, vel saltem potioris fuisse dignitatis, quam Comites. Plura vide apud Ioh. Seldenum de Titulis Honorar. p. 603. ut et supra, in voce Regulus.
SUBRICIUM seu SUBRICULA in Gloss. u(potufiko\n, operimentum capitis est muliebre, quod sub rica gestabatur. Tufa enim, ex Graeco tu/fh, inter alia velum etiam capitis muliebre significat, et ricam et mitram et galerum. Salmas. ad Lamprid. in Alexandro, c. 33. et Vopisc. in Aureliano c. 45.
SUBRITA Cretae urbs. Ptol. Sandioia Pineto, nunc pagus inter Gortynam et Apteriam.
SUBRIUS [1] Dexter, Praetoriae cohortis, sub Galba, tribunus. Tacit. Histor. l. 1. c. 31.
SUBRIUS [2] Flavius, tribunus Praetoriae cohortis, praecipuus coniurationis in Neronem, Tacit. l. 15. Annal. c. 49. Ideo a Flavio Veiano Nigro vix duobus ictibus capite truncatus. Ibid. c. 67.
SUBROMULA Italiae urbs inter Hydruntum et Equotuticum Antonimus [perhaps: Antoninus].
SUBRUNCINATOR in INDIGITAMENTIS Flaminis Cerealis, inter Divos Agricolas, post Occatorem et Sarritorem positus, coque [orig: côque] ordine, cum sacra Cereri et Telluri Flamen faciebat, invocatus, dicebatur Romanis, quem runcationi vel subruncationi praeesse credebant. Subruncinare enim idem, quod subruncare, ut intricinare et intricare. A subrunco porro, limites subruncivi Agrimensoribus dicti sunt, qui octonos pedes patebant, per quos aditus praebebatur vicinis, ad subruncandos agros: Alii lineares et intercisivos vocabant. Salmas. ad Solin. p. 728.
SUBSCRIBENDARIUS in Notit. Imperii, unus omnibus per Orientem Comitibus et Ducibus rei militaris tribuitur, de cuius munere vide coniecturas Iac. Gothofridi ad l. 1. Cod. Theodos. de Erogar. milit. annonae, utet supra in voce Regestum. At Subscripti, apud Ecclesiasticae Rei Scriptores, Baptismi sunt candidati, quod qui Baptismum postulabant, scripto [orig: scriptô] nomen edere tenerentur, uti videre est supra in voce Competentes, atque insuper ex prologo Catecheseon Cyrilli. De subscriptione Diplomatum Literarumque hic [orig: hîc] passim, inprimis vocibus Encaustum, Epistola, Miniculator, Monogramma, it. Litera Imperatoriae Suus.
SUBSELLIA sedilia erant, in Comitio, in quibus ii Iudices, qui Magistratum Curulem non gerebant, considebant causasque cognoscebant: quemadmodum contra tribunal, suggestus editior, locus erat, in quo Sella curulis, iurisdictionis insigne, constituta erat. Considebant autem in subselliis Tribuni Pleb. Quaestores, Triumviri, Aediles Pleb. et qui cum Curulibus Magistratibus iucicabant, Centumviri: Quinetiam ii, qui causas agebant, sive defenderent, sive accusarent. Vide Aldum Manutium de Quaesitis per Epistolam l. 2. Ep. 4. Cognoscebant vero solum, non autem iudicabant hi Iudices, Sigon. de Iudiciis l. 1. c. 7. etc. Sed nec firma haec subsellia erant, sed ad tempus exstruebantur, quoties iis opus esset, a tribunalium et subselliorum mancipibus, qui pecuniam a litigantibus postea reperebant. Donec id sublatum a Nerone, qui ex Aerario gratuita ptimus dedit, apud Sueton. c. 17. In Theatro Subsellia, per cuneos erant distincta, et alternatim viis per ambitum in descensu, separara: erantque cunei spatia, in quibus subsellia com ponebantur; viae vero per ambitum cardines dicebantur, quod multis versuris cuneos intersecarent, uti videre est apud Tertullian. de Spectaculis. At in Circo, recti ac perpetui Sedilium ordines, per longitudinem porticus, quam longa fuit, erant dispositi, quos proin limites vocat Tertullianus, lineas Ovidius: forte ut minus spatii perderetur. Vide Salmas. ad Solin. p. 918 et seqq. nec non ubi de Theatro, et supra in voce Circus, item Fori, Porticus Trisegae, Spectacula etc. Coeterum subsellium proprie qro/nos2 sunexh\s2, polla\s2 e)xwn kaqe/dras2 Pausaniae: unde Casaubonus Subsellium, in Theatris, sedem sive ligneam sive lapideam ku/klw| *qea/trou, in otbem extensam, definit, ad Aug. Suetonii c. 43. ubi de Ordinibus Subselliorum Theatralium plura. Vide et infra Sytbronum.
SUBSERICA Vestis apud Lamprid. in Alexandro Sev. c. 40. Vestes sericas ipse raras habuit: holosericas nunquam induit, subsericam nunquam donavit: proprie dicta est, cuius stamen sericum, trama de lino erat, atque adeo quae subtextum habebat sericum. Alias enim etiam subsericae erant; quarum trama serica, stamen lineum, quaeque proin tramosericae dicebantur. Et quidem primus sericam, id est, holosericam vestem, apud Romanos, Heliogabalus adhibuit, uti Lamprid. c. 26. docet, cum antea subsericae tantum in usu essent, quas tamen etiam sericas appellarunt [orig: appellârunt]. Unde apud Auctores Heliogabalo priores sericarum vestium nomine non isi subsericae intelligendae sunt, ut cum Quintilianus meminit sericae togae, quam viri
image: s0411agestabant. Post Heliogabalum vero, qui holosericae vestis usum, hactenus mulieribus solum frequentatum, ad fortiorem sexum primus transtulit, passim serica pro holosericis occurrunt. Sic serica texta, serica scutulata et serica varii coloris in Cod. Theod. holoserica sunt etc. uti docet pluribus Salmas. ad Vopisc. in Aureliano c. 45. et Tertullian. de Pallio c. 3. Mansere [orig: Mansêre] autem Principibus sericae vestes, nec ad privatorum usum transierunt [orig: transiêrunt], quibus subsericae solum concessae, uti constat ex Vopisco d. l. et titulo Codicis. Unde inter munera, quae Claudio Gallienus, apud Pollionem, misisse legitur, habemus, Albam subsericam, paragaudem, triuncem unam; ubi tunica intelligitur stamine serico [orig: sericô] subtexta; cuiusmodi tunicas vel purprua [orig: purpruâ], vel paragaude, ornare moris fuit, uti apud eundem Salmas. ad loc. videre est.
SUBSICINUM oppid. Calabriae iuxta Medanam fluv. Antonin.
SUBSICIVUM in re Agrimensoria, dictum est, quod in agro sterile atque ingratum esset; ac proin non assignabatur, vel propter maciem soli, etiamsi in mediis centuriis interveniret, vel quod [orig: quôd] centuriae modum non expleret, si in extremis assignationis finibus incideret: quae duo subsicivorum genera, indigitantur Flacco. Et quidem relicta et soluta dicebantur illa loca, item in soluto et absoluto remansisse, quae aut in saxosis et sterilibus locis erant, aut in paludibus, ubi nulla posset exerceri cultura, utsupra diximus: pingues namque tantum agros, aut illos, in quibus cultura exerceri poterat, assignatione dividi consuevisse, etiam Virgilianus ille Pastor docet, Ecl. 1. v. 71.
Impius haec tam culta novalia miles habebit.
At vacuae centuiae, diversae a Subsicivis; Subsicivum enim minus quam centuria est. Centuriae autem vacuae vel vacantes dictae sunt, integer modus, qui sub assignationem non cecidit, sed privatis forte concessus est. Quam in rem vide Salmas. ad Solin. p. 682.
SUBSIDIA in exercitu, pars magni momenti indigitatur Curtio ubi de acie Darii l. 3. c. 9. In Subsidiis pugnacisimas locaver at gentes. Optima enim ratio, et ad victoriam maxime idonea ut lectissimos de peditibus et equitibus, cum vicariis, comitibus Tribunisque vacantibus, habeat Im perator post aciem in subsidiis praeparatos, alios circa cornua, alios circa medium, ut, sicubi hostis vehementius insistit, ne rumpatur acies, provolent subito suppleantque loca, et addita [orig: additâ] virtute, inimicorum audaciam frangant; Veget. qui Lacedaemonios inventores, alios imitatores, atque ad omnem usum praelii Subsidia necessaria, addit. l. 3. c. 17.
SUBSOLANUS ventus spirans ab ortu Aequinoctiali adversus Favonium; ita dictus quod sub Sole nasci videatur; unde et Graeci Apoliotem appellarunt [orig: appellârunt]. Plin. l. 2. c. 47.
SUBSTERNI de coloribus dicitur, cum alii aliis superimponuntur: sic apud Veteres anchusa coloribus pretiosis, ut conchyliis et purpuris ac cocco; hodieque garancia et guastum, coccineis et purpureis, substerni solent, ut colorem alligent, qua de re vide supra in voce Alligari. At substratum, Graece to\ u(po/strwma, de gemmis, apud Plinium, l. 37. c. 6. ubi de Sardonyche gemma: Arabicae excellunt candore circuli prope lucido [orig: lucidô] atque non gracili, neque in recessu gemmae, aut in deiectu renidentes, sed in ipsis umbonibus nitente, praeterea substrato [orig: substratô] nigerrimo colore, et hoc in Indicis cereum aut corncum invenitur. Ubi substratum, mox radicem idem vocat. Nempe Indicae sardonyches substratum corneum vel cereum, superficies rubra, adeo que haec vere sardonyx erat. At in Arabicis nihil rubri suprereminebat, substratum solum nigrum erat; quod in Indica sardonyche aliquando quidem etiam visebatur, sed ungue semper, h. e. superficie, rubente cum alba zona, adeo ut arcum caelestem plerumque imitaretur. Vide Salmas. ad Solin. p. 563. Substratorium vero, apud Ecclesiae Romanae Scriptores, mappa Altaris est, cui Corporale insternitur, Car. du Fresne in Glossar. Sed et Durandus sic vocat tapeta, quae pedibus, praecipue Episcoporum, substernuntur, Ration. l. 1. c. 3. num. 23. Vide supra in voce Palla, et de Substratione, tertio Paenitentiae gradu. supra itid. in Prostrati.
SUBSTILLUM apud Tertullian. de Pallio c. 2. Substillum et denuo sudum: tempus est inter serenum et pluvium intermedium, cum minutim rorat, priusquam pluvia incipiat, aut postquam desiit. Graecis kata stra/gga r(e/on. Unde substillum straggouri/an et dusouri/an Glossae interpretantur. Vide Salmas. ad loc.
SUBSYLVANIA vide Silvania.
SUBTANEUM in Chron. MS. Nonantul. apud Car. du Fresne, tunicae species, hodieque Soutano Gallis, an quod Sultanorum olim fuerit propria?
SUBTEGMEN seu melius SUBTEMEN, in tela, Veteribus idem erat cum trama, quam kro/khn Graeci dixere [orig: dixêre]. Postmodum pro stamine sumi coepit. Iul. Capitolin. in Pertinace, c. 8. Vestis subtegmine serico [orig: sericô], filis aureis insignior: ubi fila pro subtemine ponuntur. Subtemen vero pro stamine, Graecis ph/nh, unde huiusmodi vestes aureis filis et serico [orig: sericô] subtemine contextas, xrusoph/nous2 appellavere [orig: appellavêre]. Aureo [orig: Aureô] namque stamine texinon posse vestes, notat Servius ad illud Virgilii, l. 3. Aen. v. 483.
Et picturatas auri subtegmine vestes.
Sic fila pro suhtemine, ponuntur in Cod. de vestibus holov. et aur. l. 4. Itaque Subtemen Latinae linguae antiqui auctores tramam appellaverunt, quod subiret stamini et intra illud curreret; at recentiores pro stamine ipso usurparunt [orig: usurpârunt], quod quasi subtexeretur tramae, hinc in d. l. stamina subtexi dicuntur. Qua de re vide Salmas. ad Iul. Capitolin. loco [orig: locô] cit. et plura supra in voce Stamen, infra Trama. Translare vocem usurpat Statius Theb l. 12. v. 774. ubi crudum illud corium, quod pectorale Veteribus fuisse, dicit Varro, quodque
page 285, image: s0411bloricae subetat, et corpus tegebat intra illam, Subtemen durum vocat.
SUBTELARES calcei sunt, appellati Latinis, qui calces plantarum in fime tegebant, uti sandalia et soleae, quae nil nisi pe/lma seu ka/ttuma habebant, quod ad pedemhabenis quibusdam religabatur circa digitos primores. A voce subtel, quae Prisciano infimam pedis partem norat: unde subtelaris vel subtalaris, quod subtei duntaxar tegeret. Infimae aetatis Scriptores corrupte subtlares, subi klares, sotulares atque etiam sutulares scribunt, hodieque Gallis ab hac origine Soulier calceum signar. Salmas. ad Pallium Tertulliani c. 5.
SUBTERRANEAE Cryptae vide supra in vocibus, Crypta, Favissa etc.
SUBTILE apud Ecclesiae Rom. Scriptores vestis Subdiaconorum est, quae et Stricta tunica et Turicella, vide ibi, appellatur. Durandus Ration l. 3. c. 30. Tunica, quae alibi Subtile, in lege vero podh/rhs2. Canonicis Regularibus illam tribuit Io. Buschius, vestem lineam esse dicens, quam Romani Roketum Romanum, Germani Subtile, Sarracium; sive Scorlicium appellant, in Chron. l. 1. c. 23. Etiam Episcopis, Missa ab Illyrico edita, in qua haec oratio ad Subtile, cum scil. Episcopus sacra facturus illud induit, habetur: Inclina me, Domine, vestimento [orig: vestimentô] salutis et cireunda me lorica [orig: loricâ] fortitudinis, uti videre est apud Car. du Fresne in Glossario, in hac voce, ut et in Superpelliceum.
SUBTRAHERE in Regula S. Benedicti c. 14. Sexagesimus sextus psalmus dicitur sine antiphona subtrahendo modice, sicut in Dominica, ut omnes occurrant: est, canere longo [orig: longô] pronuntiationis tractu, ut ex ponit Macer in Hierolex.
SUBUCULA interior erat Virorum, apud Romanos, tunica, quae proxime cutem attingebat. Olim enim tunicis saltem duabus usi in Orbe Romano homines, interiori linea [orig: lineâ] sive Subucula [orig: Subuculâ], et exteriore, ex lana aliave materia, quae proprie Tunicae vindicavit nomen, olim quidem sine manicis, Colobium: post manicata, Dalmatica, nuncupata. Cui Togam quidam iniciebant, quidam Lacernam, aut Paenulam. Octav. Ferratius de Re Vestiar. part. I. l. 1. c. 38. Quando autem primum tunicae lineae interiores in usu apud Veteres esse coeperint, haud facile dictu est. Nam apud Romanos non nisi sero id factum, inde colligas, quod nulla fere mentio linearum, apud Antiquissimos; quique Interulam et Tunicam distinxere [orig: distinxêre], hoc solum posuerunt discrimen, quod altera interior indueretur, altera superaria esset, addituri utique, alteram lineam, laneam fuisse alteram. Nec Plinius, l. 19. c. 1. cum de lino agit, ullum lineae vestis usum agnovisse videtur, praecipue in viris: Scribit enim ex Varrone, in Serranorum familia gentilitium fuisse, feminas linea [orig: lineâ] veste non uti. Plautus etiam non semel mulieribus linea vestimenta adscribit, Viris numquam: uti nec Martialis, qui omne vestimentorum genus retigit, quidquam de linteis habet; et Horatius Subucnlam tritam tunicae pexae oppovit, quod in linea veste esse non potest, l. 1. Epist. 1. v. 95.
Si curtatus inaequali Tonsore capillos
Occurri: rides: si forte Subucula pexae
Trita subest Tunicae. --- ---Ut de balneis nil dicam, quorum usus praecipuus erat, ut sordes depellerentur, quae, cum laneis vestibus etiam interioribus uterentur antiquitus, contrahebantur facile. Ex Suetonio tamen c. 82. colligi videtur, Subuculas fuisse lineas, qui scribit, Augustum hieme, quaternis cum pingui Toga tunicis, ac Subuculae thorace laneo [orig: laneô] muniri solitum. Nam si laneae Tunicae fuerunt, quid opus erat Subuculae thoracem laneum dicere? Sed Beroaldi lectio potior Eruditis, quae habet, Subucula et thorace lineo. Non nisi sero igitur lini usus in Subucula, quo [orig: quô] tempore lineae Tunicae promiscue usurpari coeperunt nec minima pars luxus addita iis purpura [orig: purpurâ] atque auto [orig: autô]. Ut enim Tunicis laneis et subsericis, ita proprie linteis Interulis aureae fasciae limbique ac segmenta addebantur, quas Paragaudas dixere [orig: dixêre], ut nos Magnus Casaubonus docuit, sive ea vox Parthorum fuit, sive Syrorum: vide quoque Salmas. ad Histor. Aug. Scriptores, Lamprid. inprimis, ubi sic de Alexandro, c. 40. Boni linteaminis appetitor fuit, et quidem puri (i. e. sine auro ac purpura) dicens, si lintei idcirco sunt, ut nihil asperum habeant, quid opus est purpura [orig: purpurâ]; etc. Orta vero Subuculae et Indusii nomina sunt, cum binas Tunicas Romani gestare coeperunt; ut sic ab interiore tunica superior distingueretur: dictaque Subucula est, interiot Viti; Indusium, interior Mulieris tunica: quemadmodum superior in Viris Tunica, in feminis Stola appellata est. Vide iterum Ferrarium Part. ead. l. 3. c. 3. Quomodo a Supparo Subucula distinguenda sit, vide Eund. ibid. c. 20. Graeci u(podh/thn subuculam dixere [orig: dixêre], uti tunicam e)pendu/thn, super ariam hinc quoque Latini, docente Salmasio [orig: Salmasiô] ad Pallium Tertull. c. 5. ubi sub pallio Graeci generis omnes cum tunicam, tum interulam, indutui habuisse, haud minus quam Romanos, sub toga; solos Cynicos tunicam non gessisse, sed interulam tantum, addit, Idem Lineas eas absolute dictas esse, docet ad Histor. Aug. Scriptores. Vide supra in hac voce.
SUBVENTIO Festum in Gallia, in memoriam reditus S. Martini Episcopi ad suam dioecesim, institutum; aliter Exceptio, ut habet ex Odone Culuniacense Dominic. Macer. in Hierolex. Car. vero du Fresne sic nonnullis appellari ait Festum relationis corporis huius Sancti, apud Turones, quod Monachi propter Danorum incursus occultaverant; neque id Exceptionem dictum esse, et praeterea 4. Idus Mal celebrari consuevisse, addit, in Glossario.
SUBVERBUSTUS apud Tertullian. de Pallio, c. 4. Enimvero iam dudum censoriae intentionis episcynio [orig: episcyniô] disperso [orig: dispersô], quamum denotatui passivitas offert? libertinos in equestribus, subverbustos in liber alibus, dediditios in ingenuis --- vespillo, leno, lanista tecum
page 286, image: s0412avestiuntur; Dominico Macro reus est, qui post verberum mulctam stigmatizabatur signo [orig: signô] dedecoris et infamiae in Hierolex. Nempe ex sententia illorum, quibus verbustus est, quasi verberibus ustus. Sed verbustus, unde vox illa, proprie o( mastigi/as2 est seu verbero, uti docet Salmas. ad locum.
SUBVICECOMES apud Anglos ICtos est Officialis aut Deputatus Vicecomitis, de quo munere vide Spelmann. in Vicecomes: Sic Subvicarius, in veterib. Chartis apud Beslium in Comitibus Pictav. est, qui Vicarii absentis locum tenet, Ypovicarius, in alia Charta, apud cundem.
SUBVILLICUS in Inscr. veteri.
HERMEROTI. VICARIO. SUO
LUPERCUS. SUBVILLICUS.
HORTORUM. ANTONIANOR.
BENE MERENTI. FECIT.
Nomen ministerii rustici apud Romanos, sub Villico seu Procuratore hortorum Imperialium aliorumque, de quibus vide infra aliquid voce Villicus. Tetigit Subvillici munus forte Seneca Controv. l. 5. Quo, inquam, te isti efferunt? [correction of the transcriber; in the print efferun?] ad ostium alicuius ostiarii, ad hortos alicuius, ne ordinarium quidem habentis officium. Vide Laur. Pignor, Comm. de Servis.
SUBUEL fil. Gerson, 1. Paral. c. 23. c. 16.
SUBULA quasi SUIBULA, a SUENDO, Sutoris instrumentum, de quo Martialis l. 3. Epigr. 16. v. 1. in Cerdonem, qui, nescio quo [orig: quô] casu amplas divitias adeptus, eo insaniae devenerat, ut Gladiatoriae munera Populo daret, sic invehitur:
Das Gladiatores, Sutorum Regule, Cerdo,
Quodque tibi tribuit Subula, Sica rapit, etc.Ea [orig: Eâ] servorum perforari aures vetustissimus mos fuit, in Sacris quoque memoratus. Sulpit. Severus l. 1. c. 31. Hebraeus puer pecunia [orig: pecuniâ] emptus sex annis serviet; post haec liber erit, sponte autem permanenti in servitute auris forabitur. Quod inter Edicta Dei ad Mosen fuit, et apparet ex Exodi c. 21. v. 6. ubi, si Servo Dominus uxorem dederat, finito [orig: finitô] sexennio [orig: sexenniô] manumittebatur quidem, sed uxor eius, et ex ea nati liberi Heri erant: quorum amore si captus a domino discedere nollet, afferebat eum dominus Diis, i. e. Iudicibus: eique ad postem applicato, Subula [orig: Subulâ] autem perforabat, ut ei perpetuo serviret. Eandem Legem repetitam habemus Deuteron. c. 15. v. 17. Unde apud Psalmographum, Psalm. 20. v. 7. CHRISTUS, ad se ritum hunc applicare dignatus, Aures, inquit, perforasti [orig: perforâsti] mihi. Illum autem, ad libertatis studium ingenerandum, Deum praecepisse, Caietani coniectura est, ut, si non servitutem, saltem ignominiam horretent. Theodoretus hoc [orig: hôc] sortis argumento [orig: argumentô] perpetuam sub domino oboedientiam significari putavit. Hinc lux Petronio, apud quem pertusae aures Arabibus tribuuntur, scilicet quia servi apud Romanos erant. Imo et Poeni cum annulatis auribus, eandem ob causam, inducuntur, apud Plautum Poenulo Actu 5. Scen. 2. v. 21. Barbari quoque male audiebant, apud Romanos, quippe qui eos ob servitutis stigma aversabantur. Lucillius,
Nequam est, aurum aures cuius vehementius ambit.
Hanc itaque Servitutis notam, libertate postea donati, licet omnem adhiberent operam, non tamen ita occultare poterant, quin ex fisluris fenestrisque aurium illa appareret, uti loqui amat Iuvenalis, Sat. 1. v. 104.
---- ---- Quamvis
Natus ad Euphratem, molles quod in aure fenestrae
Arguerint, licet ipse negem.In quae verba vetus Scholiastes, Arguit homines, qui cum propter libidinem libertatem meruissent, et in Libertinorum corpus et tribus relati essent, pertusis auribus signa Libertinorum celare non poterant. Vide Caspar. Bartholin. de Inauribus Veter. c. 7. Ad eius imitationem, veru vel ferrum longius ac praeactum, ad supplicia adhibitum, subula quoque et subla, dictum est recentioris aevi Scriptoribus. Unde Nicephorus Constantinopolitanus scribit, Iustinianum Rhinotmetum aliquot ex primoribus Chersonensium culi/nois2 o)beloi=s2 immissos ad ignem torruisse. Quo [orig: Quô] loco [orig: locô] Theophanes habet, ei)s2 sou/blas2 culi/nas2, in subulas ligneas: quod Moschopulus soubli/zesqai vocat. Etiam voce hac [orig: hâc] Graecobarbara Graecorum Synaxaria utuntur, cum subulis Martyrum catnes dilaniatas scribunt passim. Vide quoque infra Taurica. Inter arma vero quoque Subulas, quibus scil. loricarum defectus scrutarentur, recenset Guil. Brito Philipp. l. 11.
Hic sudibus, talis hic dimicat, ille bipenni,
Hic vierubus, cultris alter subularibus arctas
Scrutatur thorace vias, galeaeque fenestras,
Qua ferro [orig: ferrô] queat immisso [orig: immissô] terebrare cerebrum.Cuiusmodi forte fuerunt soubli/a illa, de quibus Leo in Tacticis c. 5. §. 4. etc. Vide quoque infra in voce Subulo.
SUBULCI apud Iudaeos, vilissimi. Unde est, quod acolastum, ut ad extremas incitas sciatur fuisse redactus, Christus ad pascendos porcos rus amandatum fuisse, narrat Lucae c. 15. v. 15. Nec ratio obscura est, cum fuillae esus Lege olim fuerit prohibitus, ut notum. Sed et Aegyptii hoc hominum genus usque eo coutemnebant, ut tamquam profanos homines a Templorum aditu arcerent, neque, etiam ex faece plebis, quisquam esset, qui cum illorum familiis ullam coniugii societatem inire vellet, teste Herodoto [orig: Herodotô] l. 2. c. 47. Atque, utut Eumaeum subulcum Poeta summus
image: s0412btam multis commendaverit, Subulcos tamen in Graecia non fuisse meliore loco [orig: locô], suadet, quod nusquam eos Theocritus inducit cum opilionibus aut bubulcis colloquentes. Quin, ut Donatus observat, tria sunt tantum Pastorum genera, quae in Bucolicis, dignitatem habent, bubulci, opiliones et omnium minimi ai)po/loi, caprarti. Unde et in Virgilio altum de subulcis silentium. Et Ecl. 10. v. 19.
Venit et upilio, tardi venere [orig: venêre] bubulci,
recte observat vir doctus, a Servio perperam legi subulci. Quod docet tardi epithetum, bubulcis apprime congruum, sed subulcis non item, quibus per porcorum celeritatem tardis esse non licet. Et Theocriti versus Idyll. 1. v. 80.
*)=hlqo/n toi bou=tai, toi poime/nes2, ai)po/loi h)=lqon,
quem Poeta hic imitatur. Sam. Bochart. Hieroz. Parte prior. l. 2. c, 56. Interim e subulco miles, e milite Imperator, factus est Iustinus I. quem vide. Alius a subulco porculator, de quo discrimine vide supra voce Pastor.
SUBULO apud Plin. l. 11. c. 37. Sparsit haec in ramos ut cervorum; aliis simelicia tribuit, ut in eodem genere subulonibus ex argumento dictis: Graece est o( spaqi/nhs2 vel pattali/as2, cervus videl. secundo [orig: secundô] anno [orig: annô] cornua edens simplicia ac recta, molliaque eadem et lanugine vestita, Gall. brocard: nam hrocae iis sunt verua. Nempe subulae etiam instrumentum fossorium est, et acutum, quo [orig: quô] terra eruitur, et lapides primo [orig: primô] rudimento [orig: rudimentô] punguntur, priusquam poliantur, o)/ruc Graecis oppapa quoque Latinis: unde subulis impoliti lapides, apud Auctores de Limitibus. hinc itaque, cornua illa recta et simplicia in cervis bimulis, subulas et ferulas Latini, Graecis spaqas2 et patta/lous2, Galli hodie daguas, uti in capreis brocas, vocarunt [orig: vocârunt]. Verum, quia cornua haec recta quidem, interim non acuta sunt, suspicatur Salmas. apud Plinium, potius vode hac [orig: hâc] feram indigitari, quae Graecis o)/ruc hinc dicta, unico [orig: unicô] cornu suo [orig: suô] non male refert illius, quod diximus, ferramenti formam: namque illud et simplex, et rectum, atque insuper acutum est. Quam in rem vide eum ad Solin. p. 222. et seqq. nec non supra in voce Oryx.
SUBVOLUMINA apud Isidorum, ubi de cameris, quid sint, vide infra in voce Volutiles Columnae.
SUBUR [1] oppid. Hispaniae citerioris in ora Catalauniae, hodie Siges, vel Ciges, teste Villanovano [orig: Villanovanô]. Aliis Cubilles dicitur.
SUBUR [2] fluv. Mauritaniae Tingitanae qui se in Atlanticum Oceanum exonerat. Ptol. et Plin. l. 5. c. 1. Subu Marmolio et Castaldo. Item fluv. Lusitaniae, Sor vulgo, teste Vasconcello [orig: Vasconcellô] in Tagum apud Salvaterram oppid. influens.
SUBURANA Tribus inter Urbanas prima recensetur, a Varrone de L. L. l. 4. sic dicta, quod sub muro terreo Carinarum esset, vel quod fuerit sub antiqua Urbe. Apud Sext. Pompeium vero, Suburam a pago Sucusano. Verrius appellatam ait; probatque eorum auctoritate, qui aiunt, ita appellatam et regionem Urbsi et Tribum, a stativo praesidio, quod solitum sit succurrere Esquiliis, infestantibus eam partem Urbis Gabinis, indicioque esse, quod adhuc ea Tribus per C. literam et non per B. scribatur. Complectebatur autem haec Caelium montem, et circum adiacentia loca. Vide quoque Dionys, l. 4. Liv. l. 1. Plinium, l. 18. c. 3. Alios. Paulus Manutius Scholiis in 8. l. Epist. Cicer. ad Famil. existimat, de ea Ciceronem locutum fuisse Orat. 2. Agrar. ubi tamen in vulgatis legatur Ogriculana; in libris autem quinque anriquis, Abusurana, pro quo ipse legendum putat Suburana. Vide Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 6. c. 15.
SUBURBANUM vide supra Proastium.
SUBURBICARIA REGIO vide infra Urbicaria.
SUBURGIA hodie BURGI, oppid. Mauritaniae Caesariensis mediterraneum apud Toemphoetium fluv. et Auximim oppid. Ptol.
SUBURRA vicus Romae, de quo vide Varronem l. 4. de L. L. in parte, quae Rione de Monti dicitur. Hinc vicina regio dicta est Suburrana, in qua meretricum diversoria erant, quae ob id Suburranae vocantur. Martial. l. 11. Epigr. 79. v. 11.
Ergo Suburranae tironem trade magistrae.
Idem l. 12. Epigr. 21. v. 5.
Nulla nec in media [orig: mediâ] certabit nata Suburra [orig: Suburrâ].
Iuvenalis Sat. 3. v. 5.
--- -- Ego vel Prochyten praepono Suburrae.
Persius Sat. 5. v. 32.
--- -- Totaque [orig: Totâque] impune Suburra [orig: Suburrâ]
Permisit sparsisse oculos iam candidus umbo.Nic. Lloydius. Regionem urbis frequentissimam, appellat Vetus Schol. Iuvenalis, ad Satyr. 11. v. 50. Sed constat, viam, non autem regionem fuisse, celebrem habitatione Caesaris, apud Suetonium c. 46. nisi forte ante Urbem ab Augusto in regiones XIV. distributam, quaelibet via nomen Regionis obtinuit, ut colligere est ex Varrone l. 4. de L. L. ubi Regioni secundae eam attribuit, et Festo l. 7. ubi Regionem is vocat: Si enim Regioni attributa ergo non ipsa fuit Regio, Dempster. in Rosin. loc. cit. Sub muro Carinarum collocat Varro loc. cit. in ipsa vero Urbe, Iuvenalis Sat. 10. v. 155.
---- Nisi Poeno milite portas
Frangimus et media [orig: mediâ] vexillum pono Suburra [orig: Suburrâ],
image: s0413aSed, si Tonsores ibi meritorias suas tabernas habuerunt, utconstat ex Martiali l. 2. Epigr. 17. 1.
Tonstrix Suburae faucibus sedet primis,
Cruenta pendent qua flagella tortorum.extra pomoerium Suburram fuisse necesse est, Servus enim publicus sive tortor in urbe habitandi veniam non habebat. Ibidem venales rure merces exponi solitas fuisse, puta, ficus, olivas, poma, idem docet l. 7. Epigr. 30. et l. 12. Epigr. 48. ubi, quod clamoribus praeconum et aliorum, res venales ac promerclaes clamitantium, perpetuo streperet, clamosam eam vocat. Summoenium quoque locum dictum esse, patet ex eodem, Epigr. 35. l. 1. ubi meretricum in Summoenio meminit: Unde Summoenianae uxores dictae, ut et Subur anae. Ideo vero Summoenium, quod sub antiquis moenibus, via vocata est. Vide Thom. Dempsterum Paralipom. in Rosinnum, ubi de secunda Regione. Sed et furtivarum rerum hic [orig: hîc] forum fuisse, dicemus infra voce Vespertilio. In eadem via Stellam habitasse [orig: habitâsse], praedictus Martialis indigitat l. 12. Epigr. 3. v. 9.
Vel si malueris, prima [orig: primâ] gradiere [orig: gradiêre] Subura:
Atria sunt illic Consulis alta mei.In quae verba Scholiastes. Ad Consulem, inquit, Stellam, in prima Subura, h. e. aditu Suburae habitantem. Incipiebat a Foro Romano; desinebat ad initium viae Praenestinae.
SUB-UTRAQUE dicti ex Hussitis, qui et Calixtini et Utraquistae, vide ibi.
SUBUTTUM urbs Indiae citerioris Ptol. Item, urbs Insul. Mindanao, unius ex Philippinis. Natal. Metel.
SUCCA in Concilio Palentino A. C. 1322. can. 6. lineae vestis species, Episcopis et Praelatis usitata, apud Car. du Fresne Glossar.
de SUCCA Maria vide Maria.
SUCCABAR seu SUCCUBAR oppid. Mauritaniae Caesariensis unde succubaritana purpura, apud Pollion, in Claudio, c. 14. uti quidem legi posse ait Salmas. Nam quod alii Succubitanam legunt, a Succubone Basteraniae oppido quod Succubianum Municipium quoque dictum occurrit, ideo minus placet, quod hoc in mediterraneo est, purpurae autem baphia non alibi, quam in locis ad mare sitis, sunt instituta. Vide eum Not. ad l.
SUCCADANA urbs Bornei Insul. cum portu, in eius parte Occidentali in ora maris Indici.
SUCCASSES Aquitaniae populi Plin. l. 4. c. 19. inter Aquitaniae minoris populos memorati: Horum nomen locus vulgo Socas, vicus Gassiae, inter Garumnam et Leriam amues, 3. ab urbe Burdigala leuc. servat. Hadr. Vales. Notit. Gall.
SUCCEDERE vox Circi. Uti enim de primo ostio missis dicebatur, occupavit et vicit; sic de secundo, successit et vicit. Nam secundo [orig: secundô] ostio [orig: ostiô] missus plane succedebat ei, qui primo [orig: primô] ostio [orig: ostiô] exierat et proxime eum sequebatur. Silius l. 16. v. 346.
Proximus a primo distans, quantum aequore currus
Occupat ipse loci, tantum sed proximus ibat
Astur Panchates. ----Unde in vetere Inscr. successit et vicit, verba accipienda sunt, tamquam si dixisler, secundo [orig: secundô] ostio [orig: ostiô] missus est et vicit. Et in Tabula agitatorum Circensium, verba haec, Occupavit et vicit: successit et vicit: eripuit et vicit, de primo, secundo, tertio ostio missis, sunt exponenda. Vide supra in verbo Occupare, item ubi de Circi Ostiis.
SUCCENTOR Praecentor, et Concentor, Musicorum in Ecclesia Romana genera, inter quos Praecentor vocem praemittit in cantu; Succcntor canendo subsequenter respondet; Concentor vero, consonat, Durandus Ration. l. 2. c. 2. num. 1. Ioh. de Ianua Succentor est, qui post Praecentorem seu principalem Cantorem subsequenter canendo respondet, vel qui facit officium principaliter in Choro sinistro. Eius munus seu diginitas Succentaria dicitur. Vide de illa Car. du Fresne Glossar. et Macros Fratres in Hierolex. quorum hi aliquibus solum Eeclesiis Cathedralibus eam vindicant, et Messanae alibique in Sicilia Succiantro voce Gallica [orig: Gallicâ] appellari, addunt.
SUCCESSOREM dare apud Spartian. in Hadriano, c. 8. Cui (Titiano) cum successorem dare non posset, quia non petebat, id egit, ut peteret: phrasis est illis tempotibus adhibita, ut verbi invidiam mollirent, pro summovere, exanctorare, Graece kaqairei=n. Sic idem paulo post, c. 11. Septitio Claro et Suetonio Tranquillos successores dedit. Capitolin. in Pio, c. 5. Successorem viventi bono Iudici nulli dedit. Lamprid. in Alexandro Sev. c. 32. Si unquam alicui praesentium successorem dedit, semper illud addidit, Gratias tibi agit Resp. etc. Idem est mittere successorem, dia/doxon pe/mpein, apud Herodian. l. 7. c. 9. Simile ratione, accipere successorem dicebantur, qui dignitate privabantur. Plin. Ep. 43. l. 9. Collega Certi consulatum, successorem Certus accepit. Unde iure notat eiusdem Spartiani, ubi supra, pleonasmum, Casaubonus, cum de Catilio Severo Praefecto Urbis ait, Qua [orig: Quâ] re prodita [orig: proditâ], successore accepto [orig: acceptô], dignitate privatus est, vide eum ad loc. et supra, voce Adalingi, uti de Successu inter Numina velato, supra ubi de Diis.
SUCCI Lazio Turckzuest, oppid. olim Mysiae superioris inter Thraciam et Daciam, ubi Succorum angustiae. Ammian.
SUCCIDANEA hostia dicebatur olim teste Festo, quae secundo [orig: secundô] loco [orig: locô] caedebatur, quod quasi succideretur, dicta. Quidam a succedendo, non a succidendo, dictam putant. Cum nempe primis hostiis litatum non erat, aliae post easdem ductae caedebantur, quae quasi prioribus iam caesis, luendi piaculi gratia [orig: gratiâ] subdebantur, et succedebant. Et quidem, Si per marem litare non possent, succidanea dabatur
page 287, image: s0413bfemina; si autem per feminam non litassent [orig: litâssent], succidanea adhiberi non poterat. Meminit earum vetus Senatusconsultum, quod in Regia hastae Mactiae movissent, M. Antonio [orig: Antoniô] A. Postumio [orig: Postumiô] Consulib factum: Quod C. Iulius L. F. Pontifex. nuntiavit. in. Sacrario. in. Regiathastas. Martias. movisse. de. ea. re. ita. censuerunt. uti. M. Antonius. Consul. hostiis. maioribus. Iovi. et. Marti. et. coeteris. Diis quibus. videretur. placandis. uti. procurasset. satis habendum censuerunt. si. quid. Succidaneis. opus. esset. Robigus. accederet. Alius codex habet, Robius accederet: Dicebantur autem Robi boves a colore rufo, quem Graeci canqo\n appellant. Sic et antiqua inscript. Robius vitulus occurrit, ut Praetor cui haec regio sorti obvenerit, litaturum se sciat, aliusque quis Magistratus, Volcanalibus 10. Kal. Sept. omnibus annis vitulo [orig: vitulô] Robio et Verre. Vide A. Gellium l. 4. c. 6. cum Notis Anton. Thysii ICti. Praecidaneae contra hostiae dicebantur, quae ante sacrficia sollennia ptidie caedebantur: quemadmodum porca praecidanca, piaculi gratia [orig: gratiâ], ante fruges novas captam immolari Cereri consuevit. Vide supra.
SUCCIDI apud Plin. l. 16. c. 12. postea [orig: posteâ] tota arbor succiditur et medulla eius uritur: de arbore dicitur, cum caeditur funditus et evertitur. Sic idem de oleastro Megarensi, in Foro, cui viri fortes affixerant arma, quae cortice ambiente aetas longa occultaverat, l. eod. c. 39. Fuitque, ait, arbor illa fatalis exeidio urbis praemonitae oraculo [orig: oraculô], cum arbor arma peperisset: quod succisae accidit, ocreis galeisque intus repertis. Qua de arbore loquens Theophrastus habet, ou) e)kkope/ntos2. At conlucari dicuntur arbores, cum rami superflui luminique officientes reciduntur. Quae proin duo male Festo confunduntur, et Plinio l. 17. c. ult. ubi, Idem, inquit, Cato arbores religiosas lucosque succidi permisit, sacrificio [orig: sacrificiô] prius facto [orig: factô]. Locus enim, quem is designat, sic habet, lucum conlucare Rommo [orig: Rommô] more si oportet, porco piaculo facito. Nempe incaedui prorius luci erant, nec ramum aut frondem inde decidere, nisi facto [orig: factô] sacrificio [orig: sacrificiô], quo [orig: quô] facinus istud expiarent, licuit: Ut totus vero lucus aut integra aliqua arbor exscinderetur, nullo [orig: nullô] piaculo [orig: piaculô] poterat fieri satis, quo tantum, ut rebantur, scelus purgaretur; nisi eo [orig: eô] casu, quando arbores fulguritae erant, tum enim non solum, sacrificio [orig: sacrificiô] prius facto [orig: factô], interlucare, sed etiam penitus exscindere eas, erat permissum. De cuiusmodi arboribus videtur intelligenda vetus Inscr. Earumque arborum adolefactuarum et coinquendarum, et in eo luco aliae sint repofitae. Vide Salmas. ad Salin. p. 585. et supra in voce Coinquere.
SUCCINCTORIUM vide supra Subcingulum: item Cincti et Cinctum, nec non Epigonation et Praecinctorium.
SUCCINCTUS Renibus seu lumbis, Proverb. c. 30. v. 31. Hebraeis canis est tenuibus lumbis, venaticus, vertagus: Bocharto equus animal superbi incessus, et lumbos succingi solitum, vide supra Lumbus, infra Vertagus: uti de Virtutis simulacro succinctis vestibus contra quam aliarum Dearum, pingi solito, itidem infra voce Virtus.
SUCCINUM a SUCCO compacto dictum, Graecis h)/lektron, Persis Carabe, ut et Saracenis; Arabibus Ambra; priscis Germanis Glossum, seu vitreum; Prutenis Gentarus; cumnigrum est, Carbo etc. Andreae Aurifabro gluten, viscum, bitumen, aut tale quid; sudor certe terrae est, quid in mare per venas et meatus effusus, mollis adhuc et liquidus, obvia quaeque amplectitut, retinet, includit: fluctu vero lambente in altum provolutus, maris vertigine ac salsugine, temporisque diuturnitate, lapidescit et sic concretus, vel piscatu (de quo infra in voce Sudeni ) extrahitur, vel in littora eius scaturigini opposita adversis ventis eicitur. Et quidem, quamvis dicatur per multa inveniri littora, conveniunt tamen Auctores maxime in Insulas Septentrionales, Prussiam praecipue, quae vera Succini mater merito cluet: cuius proin Principes vel unius anni decursu triginta milia marcarum argentearum, vento [orig: ventô] et mari propitiis, ex hac piscatione confecisse leguntur. Hinc Plin. l. 37. c. 3. Affertur, inquit, a Germanis in Pannoniam maxime provinciam. Inde Veneti primum --- rei famam fecere [orig: fecêre] --- id accipientes circa mare Adriaticum. Padi vero adnexa fabula evidente cansa [orig: cansâ] etc. quod ab Equite quodam Romano misso ad id comparandum a Iuliano, curante gladiatorium munus Neronis Principis, qui proin haec commercia et litora peragraverit, exploratum esse addit. Color varius est, nigrum aliquando mari eicitur, vel terra [orig: terrâ], cum per alluvionem collibus arenosis impactum est, effoditur. Album, idque nobilissimum, diutius agitarum et procellis Oceani excoctum est, hinc gradus dehiscentes ad nigredinem, scil. color mellis cocti auri et croci. unde Graecis suum chryselectrum: cinericei coloris est impurius. Nec idem sapor omnibus, nigraum est insipidum, album dulce, quod secundum gradus remittit. Odor quidem myrrhae genuinus ipsi, sed gradu; liquidius rarum inventu (quod quidam cum Anime Orientali Lusitanorum confundunt) asperrime fetet. Duritiei summam tenet nigrum, secundum locum sibi album vindicat, iterum ex gradibus deficiens. Conciunantur hinc globuli aunuli, cochlearia, pyxides et imagunculae quaevis, utpote materia [orig: materiâ] torno [orig: tornô], pro diversitate colorum, valde obsequenti. Segmenta et ramenta fussitui inserviunt: Etiam oleo addita, flagrant dilucidius, diutiusque, quam lini medulla. Iisdem manubria cultrorum ornantur; globuli per forati torques effitiunt, et intuentium oculis gratos, et ferentium utiles. Idem Plinius ubi supra, Hodicque transpadanorum agrestibus feminis, monilium vice succina gestantibus, maxime decoris gratia [orig: gratiâ]. sed et medicinae. Indidem armillas conhci conlueville, ex Iuvenali discimus Sat. 9. v. 50. ubi succina grandia, vetus Interpres dextrocheria exponit. Sed et in munere Neronis antea indigitato, retia arcendis feris podium prolegentia succinis nodata, arma vero et libitinam (h. e. sandapilas et lectos, quibus mortui gladiatorum efferebantur) totumque unius diei apparatum, e succino fuisse, es Plinio iterum discimus. Tanta [orig: Tantâ] copia [orig: copiâ] tum invectum est ab Equite praedicto, qui maximum inter alia pondus attulit, XIII. librarum: e quo Solinum c. 23. XIII. milia facientem, adfingentemque de suo, donum Germaniae Regis fuisse, merito perstringit Salmasius. Porro, a succino Pictores, rerum oblinendarum gnari, speciem
page 288, image: s0414aglutinis mutuantur tenuissimi ad splendorem. Ut de usu eius, oleique inde confecti, Medico, qui multiplex est, nihil addam. Spectaculo inprimis sunt pellucido et pretioso huic carceri inclusa: Licet enim Gedani spectare succinum, in quo rana et lacertus sepulti, iucunda oculorum admiratione; imo concavum quid in medio apparet, cum aqua fluida, quae iuxta Lunae phases augetur et minuitur. Certum namque, animalcula, et quae praeterea clauduntur succino [orig: succinô], adeo perfecte servare situm membrorum, colorisque splendorem, ut modo incidisse videantur, modo cum naturalibus certare, imo superare possint, nullo [orig: nullô] sui detrimento [orig: detrimentô], utique naturalia, sed in syllabum rerum immortalium relata, supra omnem aetatem, quae tamen omnia laia consumit etc. Quam in rem vide plura apud Plinium d. l. Auctorem Anonymum Sinae et Europae c. 31. Salmas. ad Solin. passim, et supra ubi de Ambaro, ac Electro. Quia vero Succimum gummi pinus arboris, vel populi, veteribus creditum est, hinc eodem [orig: eôdem] cum illo nomine variae gummium species appellatae leguntur: inter quas *berni/khn Graecos recentieres appellasse [orig: appellâsse] electrum, diximus in voce Beronice. Inde succini crines, pro succinei, quos in Poppaea sua carmine quodam [orig: quôdam] laudaverat Nero. Plin. loc. cit. Domitius Nero in coeteris vitae suae portentis, capillos quoque coniugis suae Poppaeae in hoc nomen adoptaverat, quodam etiam carmine succinos appeliando. Sic souki/noi da/ktuloi, apud Artemidorum, sucini annuli, qui ex succino, Et succina gemma Martiali, l. 4. Epigr. 59. v. 2.
Repsit inobstantem succina gemma feram:
qui Poeta succina trita, inter odoramenta praestantissima, passim quoque commendat, l. 3. Epigr. 65. v. 5. l. 11. Epigr. 9. v. 6. etc.
SUCCOLLATOR vide infra Vespa.
SUCCOSA quibusd. est Saz de Surta, castrum Aragoniae. Aliis Ainsa, oppid. in viciniis ad Cincam fluv. Sobrarbiae caput, 25. mill. pass. Barbastro in Boream, Pyrenaeos versus totidem.
SUCCOTH-BENOTH 2. Reg. c. 17. v. 30. nomen idoli est, quod, e populis ex Assyria in Iudaeam a Salmanaslare translatis, Babylonii coluerunt, Talmudicis, qui illud exponunt gallinam cum pullis suis, in Sanhedrin c. 7. fol. 63. b. Bochartus vero [gap: Hebrew] ad verbum significare ait, filiarum, vel puellarum tabernacula. Itaque cum Babylonii leguntur fecisse Succoth-benoth, eos struxisse intelligit sacellum Dearum, quae [gap: Hebrew word(s)] benoth, i. e. Puellae, dicebantur: uti Graecos Proserpinam ko/rhn, i. e. Puellam, appellasse [orig: appellâsse], notum. Sic Amos c. 5. v. 26. [gap: Hebrew word(s)] tabernaculum Regis vestri, i. e. idoli vestri sacellum. Vide eum Hierozaoici Parte poster. l. 1. c. 16. Gerh. Ioh. Vossius et Io. Seldenus Mylittam seu Venerem Assyriam hoc [orig: hôc] nomine intelligentes, puellas corollis redimitas, ad Templum eius, hospites opperiti solitas, et post Deam sollenni formula [orig: formulâ] invocatam, iniectamque feminae, quae maxime arrideret, sinui quantulamcumque pecuniam, in proximum tabernaculum, abduci consuevisse, neque ulli earum a Fano recedere licuisse, nisi his ritibus idolo initiata fuisset, referunt, de Orig. Idolol. l. 2. c. 22. et de Diis Syris Synt. 2. c. 7. Vide et supra.
SUCCUBAR colonia Tingitaniae apud Mauros. Plin. l. 5. c. 2.
SUCCUBO quod Succubitanum municipium Iul. Capitolino, in Marco, c. 1. oppid. Hispan. Baeticae, patria proavi Antonin Philosophi: locus apud Arundam urbem. Sierra de Ronda Morali. Hinc Succubitana purpura, cuius meminit Pollio in Claudio. c. 14. Salmas. tamen mallet Succabaritana, ut vidimus supra in Succabar.
SUCCUMBENTES vide supra Excommunicatio.
SUCCUS in arboribus Nympharum olim sanguis, uti ipsae, animae velut arborum, habebantur. Servius ad Ecl. 9. v. 62. Hamadryades cum arboribus et nascuntur et pereunt. Unde plerumque caesa [orig: caesâ] arbore sanguis emanat. Unde apud Ovidium Met. l. 8. v. 761. ubi quercus annosissima caeditur, legimus,
Cuius et in trunco fecit manus impia vulnus,
Haud dliter fluxit discusso [orig: discussô] cortice sanguis,
Quam solet ante aras, ingens ubi victima taurus
Concidit, abrupta [orig: abruptâ] cruor e cervice profundi.Vide Casp. Barthium Animadversion ad Stat. Silvar. l. 1. Carm. 3. et Thebaid. l. 6. v. 95. ac 113. de Succo vero tinctorio, supra ubi de Coceo, Conchyliis, Purpura: et plura hanc in rem, apud Salmas. ad Solinum passim, inprimis p. 1282. et seqq.
SUCCUSANUS pagus qui et Suburta. Vide Varronem l. 4. de L. L.
SUCHE oppid. Aethiopicum circa sinum Adulitanum. Plin. l. 6. c. 29.
SUCHEUM urbs Sinarum in Queichea, intra montes. Item tertia provinc. Nanchinensis, in regione perferaci, intra fluv. prope lacum Taium. Emporium celebre, cui 6. urbes minores subsunt. M. Martinius.
SUCHINA urbs Quansiae, nunc in regno Tunchini, ad radices Lengyuni montis. Idem.
SUCHUENSIS i. e. quatuor aquarum, provinc. ampla Sinarum maxime ad Occasum extensa, versus Indiam et regnum Thibeti. Divicitur in duas partes a fluv. Kiang, pessime bello [orig: bellô] Tartarico [orig: Tartaricô] habita. Terminatur a Septentrione Xensia [orig: Xensiâ], uti ab Ortu Huquania [orig: Huquaniâ], a Meridie, Queichea [orig: Queicheâ] et Iunnania [orig: Iunnaniâ], ab Occasu India [orig: Indiâ] ulteriore. Primaria Urbs Chingtu. Aliae Paoning, Xunking, Siucheu, Chungking, Queicheu, Lunggan et Mahu, sub quibus 89. urbes minores cum 29. aliis Idem.
SUCHUS Graece *sou=xos2, nomen Crocodili, Sacerdotibus mansueti, qui in Arsinoite Nomo Aegypti, cuius metropolis Arsinoe, prius Crocodilorum urbs vocabatur, impense coli olim solebat, teste strabone p. 811.
SUCIDAVA oppid. Mysiae inferioris apud Danubium, inter Durostorum ad Meridiem 18. et Axiopolim in Caeciam 12. mill. pass. Antonin.