December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised


image: as0001

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS QVARTVS Literas R, S, T, V, X, Y, Z, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.



image: as0002

[gap: blank space]

image: s0001

[gap: illustration]

image: s0051a

RHADAMANTHUS Iovis ex Europa fil. Rex Lyciae, qui quod severus fuerit iustitiae minister, finguitur a poetis apod in feros nocentum culpas explorare. Virgil. Aen. l. 6. v. 566.

Gnosius haec Rhadamanthus habet durissima regna,
Castigatque auditque dolos, subigitque fateri,
Quae quis apud superos furto [orig: furtô] laetatus inani.
Distulit in seram commissa piacula mortem.

Hoc ex doctrina Platonis (inquit de la Cerda ) uti credi potest, qui in Minae, potestatem Minois ac Rhadamanthi ita discriminat: Rhadamanthus quidem vir bonus exsistitit, a Minae siquidem instructus erat: nec tamen regiam disciplinam omnem, sed regitantum ministrare in iudiciis didicit. Unde iudex bonus appellatus est. Eo [orig: ] plane, veluti legum custode, per urbem usus est Minos. Et supra loquens de Homero: *ou) *(rada/manqon pepoi/hke dika/zonta. Idem in Gorgia Rhadamanthum facit inferiorem Minae, cum ait Asiaticos iudicari ab Rhadamantho, Europaeos ab Aeiaco: Minois vero esse munus iniunctum, ut iudicaret supra illos: ait eium e)pidiakri/nein, si quid illi ambiguum reliquissent. Verum est quidem, ab eodem Platone Rhadamanthum induci iudicem, l. 22. de Legg. Dat enim illi kri/sin tw=n dikw=n. Quin, l. 1. de legg. maiore adhuc dignitate illum afficit, facit enim illum dicentem, et distribuentem Ius diane/mein ta\ peri\ ta\s2 di/kas2 o)rqw=s2. Est autem longe aliud iudicare, ac ius dicere. Pindarus Od. 2. Olymp. Rhadamanthum vocat Saturni pa/redron sive assessorem: et Od. 2. Pyth. ait, illum non delectari a)pa/taisin dolis. Plato, l. 1. de Legg. dikaio/taton vocat, Aristides in 2. Platonica [orig: Platonicâ], dat ei eu)se/beian kai\ dikaiosu/nhn. Idem laudans Antoninum Philosophum: ti/s2 ga\r *(rada/manqos2, h)/ tis2 *li)/akos2 ou(/tw di/kaion e(auto\n pro\s2 a(/panta dikasth\n, diefu/lace; Demosthenes in e)rwtikw=|, alt Aeacum et Rhadamanthum amatos a Diis dia\ swfrosu/nhn, non minus quim propter fortitudinem Herculem, Castorem, Pollucem, propter pulchritudinem Ganymedem et Adonin. Unde Theognis, in Gnomis:

*ou)d' ei) swfrosu/nhn me\n e)/xois2 *(radama/nquos2 au)tou=,
*plei/ona/ t' ei)dei/hs2 *ai)oli/dou *wisu/fou.

Nic. Lloyd. Fratre Minae durior habebatur. Virg. d. l.

Gnosius haec Rhadamanthus habet durissima regna etc.

Unde Rex cruentus dicitur Statio, Theb. l. 8. v. 27.

---- Iuxta Minos cum fratre verendo
Iura bonus meliora monet, regemque cruentum
Temperat ----

Ad quem locum vide Animadversiones Casp. Barthii.

RHADANISTUS Pharasmanis lberorum Regis fil. quum Mithridatem Armeniae regem dolo [orig: dolô] cum uxore et liberis interfecisset, ab Artabano Parthorum rege fusus fugatusque est sub A. C. 52. a Patre, quasi ipsius proditor, postea occisus. Tacit. l. 13. Annal. c. 37.

RHADANUSIAS urbs Massiliae, Steph. Forte a Rhodani vicinitate dicta. Vide Rhodanusin.

RHADATA oppid. Syenitarum in Aethiop. in quo felis pro Deo colebatur, Plin. l. 6. c. 29.

RHADIAE feminei calceamenti genus, vide supra Femina.

RHADIANA virgo quaedam, de qua Strabo, l. 8. Item urbs non procul a Corintho, in quam Stesichorus poema scripsisse videtur.

RHAEA urbs inter Scythiam et Hyrcaniam, Steph.

RHAEBA REBANE urbs alias ampla, nunc viculus Langeniae, ad Birgum fluv. in Comitatu Reginae, 7. mill. pass. a Reginaepoli in Ortum, Kildariam versus 10. in Hibernia.

RHAEDA seu RHADA urbs mediterran. Arabiae Felicis Ariae regiae finitima, ab Arabia empor. nunc Aden, supra 200. mill. pass. interius distans.

RHAEDESTUM vide REDAESTUM.

RHAESAPHA urbs Syriae, apud Euphratem, Suris proxima, dein Sergiopolu. Vulgo Raslafe.

RHAESENA oppid. Mesopotamiae, apud Tigrim et Duram urbem, terminum Imperii Romani et Perfici: ubi Gorianus Imperator sepltus. Aurel. Victor.

RHAETI [1] vel RAETI gens antiquissima fortissimaque Tuscorum proles. Hi aliquot ante Christum Natum saeculis, domo [orig: domô] pulsi a Galis, duce Raeto [orig: Raetô], Alpes occuparunt [orig: occupârunt], Plin. l. 3. c. 20. fusius iustinus Hist. l. 20. c. 5. quibus addantur Livius, Strabo, etc. Circa A. M. 3369. iuxta supputationem Verderii, l. 2. Urb. Cond. 184. Olymp. 52. 4. anno [orig: annô] 9. regni Servii Tulli Romanor. Regis secundum Chronologiam Fonccii, circiter 359. ann. ante Christum Natum, unde et aliquidde Tuscorum lingua hodieque retinent. Vide Strabonem, l. 4. Merulam, p. 794. etc. Varios olim cum sub se populos comprehenderint, namque duas Rhaeticas provincias fecere [orig: fecêre] Romani Imperatores. Vide infra, hodie tamen vox solis Grisolibus, veterem illam et primam Rhaetiam, i. e. circa Rheni fontes non exiguum tractum et vicinas ab utroque latere valles incolentibus remansit: quiolim quoque Cani, a Campis Caninis, hodieque German. Grampilndtner appellaptur. Divisi olim in Lepontios, Nantuates, Rheguscos, Triumpilinos Camunos, Vennones, Hisarcos, Breonos, Focunates, Vennonetes, de quibus vide Ioh. Bapt. Plant. Helvet. nov. antiq. Dicuntur autem Grawpundner, et simpliciter Pundner, Cani foederati, vel foederati, quia non tantum Helvetiis foedere iuncti sunt, A. C. 1479. et 1498. sed ipsi quoque vetustis foederibus inter se coierunt. Lingua [orig: Linguâ], quam Romanam vocant, maxima ex parte, coeteri in con finio Italiae Italica [orig: Italicâ], quidam etiam Helvetiae propiores Germanica [orig: Germanicâ] utuntur: Religio quoque non eadem omnibus cum magna pars


page 51, image: s0051b

Euangelicae doctrinae adhaereat, reliqui Latinos ritus hodieque servent. De Rhaetorum foederibus tribus, et Praefecturis eorum vide in voce Rhaetia. Habent illa tria Foedera Conventus 50. ex quibus Res pub. Rhaetica constitutitur: summa [orig: summâ] potestate penes Senatum trium Foederum, quem ipsi vocant ein Punds-tag, consistente, ad quae consilia ex singulis conventibus totius gentis legati conveniunt, et quidem si ordinarius sit Senatus, superius foedus Legatos mittit 28. Cathedrale 23. Decem Iurisdictionum 14. nonnumquam et Consilium totius gentis convenit. Loca Senatus habendi tria sunt. Iliantium in superiore foedere, Curia in Cathedrali, Davosium in Decem Iurisdictionibus, frequentius tamen Curiae convenit, idque nundinarum tempore, quae ter quotannis ibi habentur, primo mense Ianuar. post festum Conversionis Pauli. Secundo, Septimana [orig: Septimanâ] post Dominicam Trinitatis. Tertio, mense Novembr. Martinalibus. Monetam in gente cudunt Episcopus et Civitas Curiensis, ut et Abbas Disentisius. Vide Simlerum de Republ. Helvet. Ioh. Baptist. Plantin. tract. supra memorato [orig: memoratô], Sprecherum, Pal. lad. Rhaet. Goulerum, etc.

RHAETI [2] Alvei limites Atticae et agri Eleusinii, paludes sunt, de quibus vide Cl. Sponium, Itiner. Parte 2. p. 276.

RHAETIA regio gemina: prima inter ortum Rheni, seu inter Rhenum a capite usque ad lacum Brigantinum. Danubium, Lycum, et ortum Oeni: cuius populi Rhaeti, Grawpundner, et Italis Grisoni dicuntur. Altera, teste Welsero [orig: Welserô]. Vindelicia appellatura Ptolemaeo, a prima [orig: primâ] Lyco [orig: Lycô] fluv. divisa. Aliis vero ex Lib. Notit. Rhaetia I. ea appellatur, quae Italiae contermina est, Insubriae scil. et Cenomannis Venetiae; in qua tota Rhaetorum regio, cuius caput est Curia, urbs et Comitatus Tirolensis continentur. Rhaetia autem II. a Curia usque Danubium, a Vindelicia seu Bavaria Lyco [orig: Lycô] fluvio [orig: fluviô] discreta; quae Suevia Cisdanubiana dici potest. Eius meminit Claudian. de Bello Get. v. 330.

Prominet Hercyniae confinis Rhaetia sylcae.

Vide omnino Cluverium, in Vindelicia et Norico, c. 2. Itemque de Ital. Antiq. l. 1. c. 16. Baudrando Rhaetia sumitur, vel Late, et sic post divisonem Imperii Romani continebat Rhaetiam propriam ad Austrum et Vindeliciam ad Boream, eratque pars Illyrici Occidentis. Postea ad Propriam restricta est: quae complectebatur totam illam regionem inter Alpes Rhaeticas et Tridentinas, ubi hodie Grisones, seu Rhaeti, Tridentina ditio, Tirolensis Comitatus et Vallis Telina, ubi fuere [orig: fuêre] Brigantii, Sarunetes, Rigusci, Vennones Tridentini, Breuni, et Genauni, inter Vindeliciam ad Boream, partem Norici ad Ortum, Galliam Transpadanam ad Meridiem, Helvetios ad Occasum. Vel Stricte; Ita nunc continet tantum partem Occidentalem Rhaetiae propriae, Vulgo Grisones, qui post varia inter sefoedera, tandem omnes sociati sunt A. C. 1471. in loco Watzerol; A. C. autem 1498. perpetuo [orig: perpetuô] cum omnibus Helvetiis foedere coierunt. Totaregio montibus horret, ideoque aspera et sterilis est, dividiturque, in Rhaetos seu Grisones foederatos et eorum subditos. Illorum partes sunt tres, Foedus superius, seu Canum, German. Oberpund, Gall. Ligue Grise; Foedus Domus Dei, German. Gotteshauss pund, Gall. la Ligue de la Maison de Dieu; et Foedus decem Iurisdictionum, German. Zehen Gerichten. pund, Gall. le dix Droitures. Sed Istorum sunt tres. Vallis Telina, Bormiensi s et Clavennensis Comitatus. Vide Grisones, Rhati, et quamque partem suo [orig: suô] loco [orig: locô]. Hinc Rhaetica iuga, quae et Alpes Rhaeticae, Monte Braulio Italis, et Wurmserloch German, quae ad Insubrum et Cenomanorum confinia excenduntur. Thscudo Rhaetico. Vide infra mons altissimus, inter Alpes Rhaeticas, inter Rhenum (ubi Curia) et Oenum occurrens, a Curia 6. leuc. in Ort. unde vallis Drusiana in Boream et Occidentem incipit. Inde Rhaetica vina, quibus maxime delectatum Augustum Caesarem scribit Suetonius, c. 77. maxime, inquit, delectatus est Rhaetico [orig: Rhaeticô]. Hinc forte Virgil. Georg. l. 2. v. 96.

---- Et quo [orig: quô] te carmine dicam
Rhaetica? nec cellis ideo contende Falernis.

In explicando Poeta [orig: Poetâ] dissentiunt Seneca et Plinius. Priori enim l. 1. Nat. Qu. c. 11. videtur Virgilius incertus fuisse, laudaretne. an vituperaret Rhaeticum vinum. Posterior, l. 14. c. 6. ita: In Veronensi item Rhaetica, Falernis tantum posthabita a Virgilio. Quae posterior sententia Turnebo placuit, l. 29. Adversar. c. 26. et ad mentem Poetae propius accedere videtur.

RHAETICO Tschudo Prettigowerberg, in Helvetia: Tacit. l. 1. Histor. c. 70. et Plin. l. 3. c. 20. Rhaetica iuga. Cluverin et Sansoni est mons Istae vonum, in German. Sibengebirge, ad Rheni ripam, ex adverso Bonnae, in Veteraviatractu, prope Segum fluv.

RHAETICUS Georgius Ioachimus nomen a patria [orig: patriâ], Feldkircha Vallis Telinae, quae Rhaetica Latinis, nactus, Mathematicus, Astronom usque excellens, publice docuit Wittenbergae. Inde Copernici, relicta [orig: relictâ] sua [orig: suâ] statione, per aliquod tempus auditor, hocdefunct [orig: hôcdefunct] ô scripta illins luci dedit, atque ipse iuxta eius hypotheses Ephemerides novas scripsit, A. C. 1551. usque; Voss. de Mathemat. Scient. p. 190. ut et varia alia, quae nondum in lucem prodierunt, ut ex Simleri Biblioth. et Rhaetici ad P. Ramum epist. discimus: reliqua, quae impressa sunt, enumerat in Elogits, Antoq. Teissier, Part. 1. Obiit A. C. 1576. odore cubiculi recens illiti enecatus, aetat. 62. Cassoviae in Hungaria. Vide quoque Thuanum, Histor. Quenstedium, de Patria Illustr. Viror. Melch. Adami, Vitis Philosoph. etc. ut et Erasonum Reinoldum.

RHAETIUM in Rhaetis arx, vulgo Retzuns, ubi posterior Rhenus. anteriorem suscipit, qui cum eo in Ortum prope parallela [orig: parallelâ] decurterat linea [orig: lineâ]: Condita a Rhaeto Dace, sedes quondam nobilissimae et antiquissimae familiae Baronum Raetiensium, in foeder. Cano. Huius arcis et iurisdictionis dominus, antiqua [orig: antiquâ] quadam [orig: quâdam] praerogativa [orig: praerogativâ] Raetiensis familiae, quamvis non eadem [orig: eâdem] stirpe ortus, auctoritate ipsum totius Cani foederis Praefectum superat. Vide Ioh.


page 52, image: s0052a

Camertem in Solinum, c. 34. Sprecherum Pallad. Rhaet. l. 1. Simlerum, de Rep. Helv. Ioh. Bapt. Plantinum, Helv. nov. etc.

RHAGA Mediae urbs a Nicanore condita, vae et Rhagae. Olim Europus vocabatur, deinde Arsace, ab Arsace Persarum. Gentile Rhagenus.

RHAGAEA urbs Parthiae, Ptol.

RHAGE seu RAGE Nottinhgam, ut aliquibus videtur, oppid. Angliae inter Conventriam ad Occasum et Lincoln. ad Ortum Ptol. Aliis Rhatae Antonino esset videtur. Vide Ratae.

RHAGES oppid. fuit Tuessaliae, ad Peneum fluv. 10. mill. pass. a Larissa, Liv. l. 2. dec. 4. cuius nihil superest.

RHAMA et RHAMNA per metathesin literarum, factum ex Harma, locus erat seu pagus Atticae, in quo Amphiarai, fanum, teste Solino [orig: Solinô], c. 7. ad quem vide Salmas. p. 146.

RHAMATA vide RAMOTH.

RHAMIDAVA Ptolem. Lazio Repicza, oppid. Walacchiae. Aliis Moldaviae, ad Ordissum fluv.

RHAMNAEI populi Arabiae Felicis, Plin. l. 6. c. 28.

RHAMNES etis, Rex et augur, qui Turni partes secutos, noctu dormieus a Niso est interfectus. Virg. Aen. l. 9. v. 325. 359. 452.

RHAMNETES vide supra, voce Ramnes.

RHAMNIS urbs Euboeae erat, ubi templum Fortunae. Alexandrinus. l. 6. c. 28.

RHAMNUS [1] oppid. fuit et portus Cretae in ora occidua, inter Phalasarnen, et Chersonesum, Ptol.

RHAMNUS [2] a)po\ th=s2 r(a/mnou, i. e. spinoso frutice, ibi copiose nascente. Vide Scholiast. Aristoph. in Pluto [orig: Plutô], Act. 2. Sc. 5. Atticae regionis vicus in tribu Aeantide, Amphiarai templo, et Nemesis Phidiacae, vide Plin. l. 36. c. 5. simulacro [orig: simulacrô] insignis, quae ab hoc vico Rhamnusia dicta est. haec indignationis Dea putabatur, ab iis poenas repetens, qui praesentibus bonis se indignos prabuissent. Ovidius, Trist. l. 5. eleg. 8. v. 9.

Exiget at dignas ultrix Rhamnusia poenas.

Claudian. de Bello Get. v. 601.

Sed Dea quae nimiis obstat Rhamnusia votis.

Suidas: *(ramnou/sios2, e)pi\ tw=n sofw=n, kai\ e)llogi/mwn. *(ramnou=s2 ga\r dh=mos2 *)attikh=s2, e)n w(=| kai\ *)antifw=n h)/kmase kata\ r(htorikh\n, o(\n polloi\ mimh/sasqai qe/lontes2 paroimi/an e)/lipon tw=| bi/w|, w(/ste tou\s2 kalou\s2 *(ramnousi/ous2 kalei=n. Catervm de fano Amphiarai, quod in Rhamnunte non fuerit, vide Voss. ad Melam. l. 2. c. 3. Nic. Nloydius. Statua haec Nemesis ibi collocata erat, ab Agoracrito, discipulo Phidiae, hac [orig: hâc] occasione. Erat ei certamen cum Alcamene, eiusdem Phidiae discipulo, uter in simulacro Veneris sculpendo palmam meriturus esset? cumque ambo summa [orig: summâ] qua [orig: quâ] potuerunt arte opus suum perfecissent, Populo Atheniensi rei arbitrium detulere [orig: detulêre]. Qui cum in Alcamenis, utpoie civis sui, favorem, causam decidisset et altero [orig: alterô], qui Parius erat, reiecto [orig: reiectô], ne petmittere quidem illi vellent, ut sim ulachrum suum Athenis venale exponeret, egit cum Rhamnusiis Agoracritus, ut statuam suam, quam Nemesin appellavit, in Fano collocarent: vindictam sic insignem de Atheniensibus se sumpsisse haud vane ratus. Namque illa [orig: illâ] in loco sacro publice exposita [orig: expositâ] omnium oculis, facile perspici potuit, alterius Venerem inique huic esse praelatam. Varro certe maioris Agoracriti hanc statuam aestimavit, quam omnes quas vidisset unquam alias. Iac. Sponius, Itinerar. Graeciae Part. 3. p. 189. Vide quoque eum, Part. 2. p., 315. ubi de ruderibus huius vici. Idem ex Grutero, p. 84. hanc Inscr. veterem eodem pertinentem, Athenis Patavium delatam, sic corrigit et explicat, p. 191. Part. 3. cit.

*q*e*o*f*i*l*o*s *q*e*o*f*i*l*o*u
*a*n*t*i*o*x*e*u*s *m*e*l*a*n*h*f*o*r*o*s
*t*h*n *k*o*n*i*a*s*i*n *t*o*u
*p*a*s*t*o*f*o*r*i*o*u *k*a*i
*t*h*n *g*r*a*f*h*n *t*w*n
*t*e *t*o*i*x*w*n *k*a*i *t*h*s
*o*r*o*f*h*s *k*a*i *t*h*n *e*g
*k*a*u*s*i*n *t*w*n *q*u*r*w*n
*k*a*i *t*o*u*s *e*n *t*o*i*s *t*o*i*x*o*i*s
*k*a*i *t*a*s *e*p *a*u*t*o*i*s *s*a*n*i*d*a*s
*a*n*e*q*h*k*e*n *s*a*r*a*p*i*d*i *i*s*i*d*i
*a*n*o*u*b*i*d*i *a*r*p*o*k*r*a*t*e*i
*e*p*i *i*e*r*e*w*s *s*e*l*e*u*k*o*u
*t*o*u *a*n*d*r*o*n*i*k*o*u
*r*a*m*n*o*u*s*i*o*u.

THEOPHILUS THEOPHILI
ANTIOCHENUS MELANEPHORUS
DEALBATIONEM HUIUS
SACRI TECTORII ET
PICTURAM
PARIETUM ET
CONTIGNATIONIS ET EN
CAUSTICAM PORTARUM
ET MUTULOS IN PARIETIBUS
ET IMPOSITAS IIS TABULAS
DEDICAVIT SARAPIDI ISIDI
ANUBIDI HARPOCRATI
SUB SACERDOTE SELEUCO
ANDRONICI
RHAMNUSIO.



image: s0052b

Vide quoque Inscript. Graecam Herodis, cum Casauboni Salmasiique ductissimis Commentariis, Barthium item de Superstitionibus, ut et ad Statium, l. 3. Sylv. 5. ubi hoc Idolum observare ac punire magnidicos homines creditum fuisse, notat. Hinc. Aedes Rhamnusianae Patavii, in quibus marmoreum Triclinium vetustissimum visitur, cuius iconem exhibet Hier. Mercurialis. de Arte Gymn. l. 1. c. 11.

RHAMNUS [3] spinosa arbor, inter a)ei/fulla Theophrasto, e qua sepes vivae fiebant, quibusdam videtur esse Alba Spina, qua [orig: quâ] nulla hodie sepibus faciendis communior, sed folia repugnant. Graeci enim rhamno tribuunt folium makro\n u(po/mhkes2, u(poli/paron, malako\n, parvum, longiusculum, subpingue et molle, quod de Alba Spina dicinon potest. Interim, facultatem malas noxas a foribus pellendi, quam Albae Spinae tribuit Ovidius, r(a/mnw| veteres vindicant Graeci, qui eam propterea a)lecia/rhn appellavere [orig: appellavêre]. Vide Salmas. Exercitationib. Plin, ad Solin. p. 271. et p. 525. ac 531. ubi de Rhamni duobus generibus, albo et nigro, ex foliis, quaedam addit.

RHAMNUSIUS mons Illyrici, Scodrae urbi imminens, Monte di Scudari.

RHAMPSINITUS Rex Aegypti post Protea, qui tantam pecuniarum copiam habuit, quantam nemo regum posteriorum adaequavit. Herodot. l. 2.

RHAMSES Aegypti Rex potentissimus, in Thebanorum Regum serie LVI. eorum, qui toti Asiae imperitarunt [orig: imperitârunt], secundus, successit patri Sesostri seu Sethosi: Herodoro Rhampsinitus, Africano *(raya/khs2. Cum exercitu 700000. militum egressus Lybia [orig: Lybiâ] Aethiopia [orig: Aethiopiâ], Medisque et Persis et Bactriano [orig: Bactrianô] et Scythia [orig: Scythiâ] potitus, quasque terras Suri Armenlique et contigui Cappadoces colunt: inde Bithynum hinc Lycium ad mare imperio [orig: imperiô] tenuit. Tacit. l. 2. Annal. c. 60. Vide integrum locum. Rex fuit omnium ditissimus, atque avarissimus: ut qui totam aetatem accurandis vectigalibus, et acervandis undiquaque opibus in sumpsit; neque in Deos, neque in homines munificuns, Diod. Sic. l. 1. Vide de furtiva aerarii eius expilatione Herodot. l. 2. c. 21. Coeterum struxit Porticus ad templum Vulcani ab occasu, sicut Rex Moeris alias Boream spectantes exstruxerat. Idem ibid. Luculentissimum vero eius monumentum, cui et nomen illius inscriptum, Thebis olim vidit Germanicus Caesar: amplissimum sane non tam Regis ipsius, quam Maiestatis Aegyptiacae, testimonium apud Tacitum praefatum, d. l. ad quem eruditum scripsit Commentarium Ioh. Marshamus, Canone Chron. Sec. XV. Inde certe, nulli unquam Imperio secundum fuisse Aegyptiacum, facile colligas; cum Romano illud comparare liceat, quod sub Traiano (quo [orig: quô] tempore Tacitus scripsit) maxime splendidum fuit validumque. Sed et indidem discas, verum esse quod Diodorus. Sic. de Rhampse, tum primum indicta sunt gentibus tributa, ait. Sesostris enim iussit quidem devictas gentes dwroforei=n, munera quotannis in Aegyptum perferre. Idem, l. 1. Rhamses vero tributa impravit, a qua exactione avari nomine aspersus est. Regnavit annos ultra 70. successore Amenophe IV. quem Graeci Memmonem appellavere [orig: appellavêre], vide ibi, et plura de Rhamse, apud Marshamum, d. l. e quo id unum addo, nimiam Regis huius filarguri/an fabulae forsau ansam dedisse, de illius descensu ad inferos, ubi cum Cererealea [orig: Cererealeâ] luserit et reversus inde ab illa donum tuleris, mantile aureum: quae memoratur Herodoto, l. 2. c. 122. Ubi adicit, Feriantur Aegyptii a descensu Rhampsiniti ad eius reditum; et Sacerdotes pallium quod dam eo [orig: ] ipso [orig: ipsô] die contextum, uni ex suis induunt, et oculos mitra [orig: mitrâ] obducunt; quem ubi in viam deduxerunt, quae fert ad Cereris templum, ipsi redeunt, illo [orig: illô] velicto [orig: velictô]. Hunc autem Sacerdotem velatos oculos habentem, aiunt a geminis lupis agi ad Cereris templum, quod ab urbe 20. stadia abest; et rursus a templo in eundem locum a lapis reduci. Similem Aegyptiorum fabellam de Mercurio alea [orig: aleâ] ludente cum Luna et dies e)pagogue/nas2, lucrante, habes apud Plutarchum, libro de Iside, p. 355. Vide et supra Ramises.

RHANOSBATES vide HANOSBATES.

RAPHANEAE oppid. Syrium, in Cassotide regione. Civis Raphaneotes, Stephanus.

RHAPHIA vide RAPHIA.

per RHAPISMATA et alapas manumittendi ritus vide supra Gladius.

RHAPPHA urbs Indiae extra Gangem, Ptolem.

RHAPSODI Graece *(rayw|doi\, dicebantur olim, qui epica carmina Homeri vel Hesiodi, e)pi\ r(a/bdw| pronuntiabant, Lauream enim hi virgam tenentes ea solebant decantare: non tamen propterea sic dicti, quasi *(rabdw|doi\. Nam antequam mos ille tou= r(ayw|dei=n aliena carmina nates notusque esset, Auctores ipsi ac Poetae hymnos et alia carmina in honorem Deorum, a se composita, sic cum lauru in manibus pronuntiare consueverant, hinc e)pi\ r)a/bdw| a)/|dein dicti. Pausanias in Boeoticis, de Hesiodo, qui cum cithara pictus erat: *ou)de/n toi oi)kei=on *(hsio/dw| fo/rhma dh=la ga\r dh\ e)c au)tw=n tw=n e)pw=n, o(/ti r(a/bdw| da/fnhs2 h)=|de, Nullum certe Hesiodo familiare gestamen, quod ex ipsius carmine apparet, cum virga enim laurea cantavit. Intelligit hos versus ex Theogenia, v. 30.

*kai/ moi skh=ptron e)/don da/fnhs2 e)riqhle/os2 o)/zon
*dre/yasqai qhhto/n. ene/pneusan de/ moi au)dhn
*qei/hn, w(/ste klu/oimi ta\ t' i)sso/mena pro/ t' e)o/nta.

Ubi tamen sibi a Musis ex lauri ramo baculum dicit, tamquam vati futurorum, non tamquam Poetae, datum: At Pausanias sic accepit: Et morem hunc postea *(rayw|doi\, qui aliena pronuntiarunt [orig: pronuntiârunt], imitiati sunt. Certe r)abdo\s2 omnium fuit communis, qui carmina quaecumque publice privatimque pronuntiarent; at non omnes, quicumque e)pi\ r(a/bdw| canebant, *(rayw|doi\ erant, sed


image: s0053a

illi soli, qui per r)ayw|di/an alienis carminibus certabant. In convieiis apud antiquos iam moris fuit, ut pro lyra myrti vel lauri virga circumferretur; cum qua accumbentes, qui fidibus nesciebant, scolia, i. e. convivalia carmina cantarent, ut videre apud Athenaeum, Hesychium et Aristophanis Scholiasten. Nempe et Lyrica carmina, si quis citharizare nesciret, a tenentibus virgam canebantur. Unde videmus e)pi\ r)a/bdw| a)/|dein, rem esse antiquiorem *(rayw|doi=s2, qui postmodum, aliena opera in theatris recitaturi, numquam id similiter sine virga vel baculo laurino fecerunt. *)apo\ tou= r(a/ptein igitur potius Rhapsodi dicti sunt, quod aliena camrina velut suerent texerentque. Homeri namque Poesis per pattes et membra olim cum discerpta esset, nec in unum corpus relata; Agonistae, qui per r(ayw|dian in certaminibus super ea recitanda contendebant, partem aliquam sumere consueverant, quam pronuntiarent: psotea vero partes carmi nis, quas uterque antagonista recitandas elegerat, invicem committebantur et veluti sartoris acu iungebantur. Qomodo quum universam Poesin percurrerent et sparsas partes coniungerent ac veluti sarcirent, dicti sunt *(rayw|doi\. Nam quod Philochorus eos a)po\ tou= suntiqe/nai kai\ r(a/ptein th\n w)|dh\n, h. e. componendis carminibus, dictos vult, locum propterea habere non potest, quia si r(a/ptein w)|dh\n idem simpliciter est, ac carmen aliquod texere seu componere, non Epicus solum, sed quivis etiam versificator, Tragicus, Comicus, Melicus, *(rayw|doi= fuissent dicti: quam tamen appellationem Epicis solis tributam videmus. Habitus illorum fuit e)sqh\s2 poiki/lh, vestis picta seu varia, ut habet Plato in Ione; capite gestabant xrusou=n ste/fanon, auream coronam, Ibid. sed et mutabant vestem, pro argumenti ratione, et purpuream modo alteriusque, cum bella canenda essent; modo coetulei gerebant coloris, cum alia decantanda sumpsissent, vide omnino Dialogum hunc Platonis, qui totus ferme de iis agit. Scaliger illus cum scipionibus rubris, cum Iliadem profiterentur, hoc enim signum caedium et cruoris; croceis vero, cum Ulysseam, quod eiusmodi colore erules designarentur, prodiisse ait. Interim, cum Tragoediac Comoedi Actores fabulas, quales a Poetis acceperant, agerent, nihilque de suo illis adderent; Lyroedi quoque et Citharoedi nomos et cantica, quae Poeta Lyricus aut Diahyrambicus ipsis composuerat, ficut erant ab Auctore facta, cantarent: contra Rhapsodi, qui Epica carmina thapsodiabant, quia per partes ea sumebant cantillanda, quibus nec finis esset et initium aliunde saepe penderet, ut perfecti operis haberent imaginem, iis plerumque de suo finem aliquem aut principium accommodabant ac adsuebant. Unde r(ayw|dou\s2 exordia saepe a Iove sumpsisse dicit Pindarus. Quo [orig: Quô] pacto [orig: pactô] vero non mediocriter Homericae Poesi nocuere [orig: nocuêre]. Certe Cynaethum Chium, qui primus fertur Homeri carmina r(ayw|dh=sai, multa in Homeri poesin infulsisse et velut insuisse, scribit vetus Scholiastes, *(rayw|doi= e)pifanei=s2 e)ge/nonto oi( peri\ to\n *ku/naiqon, ou(/s2 fasi polla\ tw=n e)pw=n poih/santas2 e)mbalei=n ei)s2 th\n *(omh/rou poi/hsin etc. Quam in rem vide plura apud Salmas. ad Solin. p. 868 et 869. utide clausula Rhapsodorum supra voce Dixi. Addam saltem, eosdem *(omhri/das2 et *(omhrista\s2 quoque dictos, primumque a Demetrio Phalereo in Theatrum introductos esse: quamvis non Homeri solum, sed etiam Hesiodi, Archilochi, Mimnermi et Phocylidis carmina, a Rhapsodis cantillata fint, vide Athenaeum, l. 14. laudatum eidem, p. 867. Illustrium autem Rhapsodorum nomina haec Mnasion, Cleomenes, Hegesias, Hermophantus, apud Scaligerum, Poetic. l. 1. c. 41. ubi Heroicos Poetas Romae querna [orig: quernâ] corona [orig: coronâ] donari solitos, addit ex Val. Martiali, l. 4. Epigr. 54. v. 1. 2.

RHAPSODIA Graece *(rayw|di/a, Aristoteli carmen est, ex vario versuum genere compositum, veluti cento: quemadmodum Poema illud Chaeremonis, cui titulus Caemptaurus fuit, r(ayw|di/as2 habuit nomen, quod ex variis metris, velut cento, consutum esset. Proprie vero, quod a Rhapsodis cantabatur, ut carmina Homerica, quibus hodieque *(rayw|diw=n nomen haeret inde, quod cum olim dispersa essent et indigesta acper partes tantum legerentur, primi qui in dei/cesi publicis ea cantare coeperunt, hinc inde partem aliquam sumentes, ea veluti contexuerint, consuerint et in seriem posuerint. Hoc enim proprie r(a/ptein est, hiantia componere, conciliare et acu concipere. Unde r(apta\ e)/ph Plindaro, quae *(rayw|doi= canebant, quod ea sparsa velut colligerent et in unum corpus suerent; quemadmodum r(aptoi\ ste/fanoi, sutiles coronae, r(apta\ navigia, r(apta\ peristrw/mata etc. Idem ibid. Sic porticulatim canebant prisci, Pugnam ad naves, *dwlwnei/an, ubi Ulysses et Diomedes abeunt speculatum; a)ristei/an Diomedis, *boiwti/an seu navium catalogum; *patroklei/an, *lu/tra, hectoris, Parentalia ad Patrocli tumulum; *(orki/wn a)fa/nisin, seu foederis icti violationem, in Iliade: In Odyssea, ta\ e)n *pu/lw|, i. e. Telemaehi peregrinationem. *ta\ e)n *lakedw/moni; Calypsus antrum: Ulyssis navigationem in rate; Alcinoi apologos: *kuklw/peia; *nekui=a; *ki/rkhs2 ni/ptra, Procorum caedes; ta\ e)n a)grw=|, Alia. Primus demum omnium universa Homeri opera ex Ionia in Graeciam portavit Lycurgus Lacedaemonius; quae in duo corpora, Iliadem atque Odyssaeam composuit Pisistratus, an filius eius Hipparchus, qui in Panathenaicis festivitaribus Rhapsodos canere instituisse legitur, apud Aelianum, Var. Histor. l. 8. c. 2. et l. 13. c. 14. Vide Iul. Caes. Scaligerum ubi supra.

RHAPSODOMANTIA Graece *(rayw|domantei/a et *(rayw|domantikh\, Divinationis genus, quod per sortes fiebat, Virgilianas plerumque, aut Homericas; Ael. Spartian. in hadriano Caes. c. 2. Quo [orig: Quô] quidem tempore cum sollicitus, de Imepratoris erga se iudicio, Virgilianas consuleret,

Quis procul ille autem ramis insignis olivae
Sacra ferens? nosco crines incanaque menta
Regis Romani, primam qui legibus urbem


page 53, image: s0053b

Fundavit, Curibus parvis et paupere terra [orig: terrâ],
Missus in Imperium mognum, cui deinde subibit:

Sors excidit etc. Varii autem huius *mantei/as2 modi fuere [orig: fuêre]. Interdum nobilis alicuius Poetae selectos versus in pitraciis describebant: quibus in situlam coniectis idem ordo servabatur, qui in aliis sortitionibus, quibus [orig: queis] urna interveniebat, et de hoc genere proprie dicebatur, sors excidit vel exstitit, Graece klh=ros2 e)ce/pese. Interdum versus fatidicos in tabella describebant, et talorum arbitrante alea [orig: aleâ] divinationem peragebant: et hic est pi/nac a)gurtixo\s2, seu a)gurtikh\ sani\s2 cuius crebra in Graecorum libris mentio. Fuit et alius modus, *(raywdomantei/as2, cum temere arrepto [orig: arreptô] apertoque [orig: apertôque] Poetae cuiusdam libro [orig: librô], ut quidque se primum oculis obiecerat, pro sorte id et oraculi loco habebatur, de quo vide Augustin. Confessionum l. 4. c. 3. Atque hoc divinationis genus, a paganis acceptum, etiam Rabbinorum curiositas frequentavit et veteres quoque Christiani nonnumquam usurparunt [orig: usurpârunt], substitoto in Poetarum locum Sacri Foederis utroque [orig: utrôque] Testamento [orig: Testamentô]. Gregorius Turon. l. 4. tmem. 16. Positis Clerici tribus libris supra Altarium, i. e. Prophetiae, Apostoli atque Euangeliorum, oraverunt ad Dominum, ut Christinano quid eveniret ostenderet. Mox. Aperto [orig: Apertô] igitur primo [orig: primô] omnium Prophetarum libro [orig: librô], reperiunt, Auferam maceriam eius. Et l. 5. Ego vero, reserato [orig: reseratô] Salomonts libro [orig: librô], versiculum qui primus occurrit, arripui, qui haec continebat, Oculum qui adversus aspexerit Patrem ---- Post haec contmuatb triduo [orig: triduô] in ieiuniis, vigiliis atque ordmationibus, ad beatum tumulum iterum accedens revolvit librum, qui erat Regum. Versus autem prinus paginae, quam reseravit, hic erat: Pro eo quod dereliquistis Dominum Deum etc. Vide eiusdem librum 5. tmem. 49. et Nicephorum Gregoram, l. 8. ubi similis Andronici Seni consultatio, aperto Psalmorum libro. Aliquando vero, qui consulebant, non aperiebant ipsi librus sacros, sed de voce Diaconi legentis in Ecclesia omen captabant, cuius rei exemplum est, apud eundem Gregorium, l. 8. tmem. 4. Vide quoque Metaphrastem in Octobri de B. Cypriano (qui alius est ab eo, cuius hodie scripta exstant) loquentem et plura hanc in rem, apud Casaubonum, Not. ad Spartianum, l. c. ut et hic [orig: hîc] passim, inprimis voce Prognosticon, it. in Psalterium aperiendi ritu; et infra in voce Sortet.

RHAPTAE metropolis Aethiopum, cuius incolae Rhapsii.

RHAPTICE vide infra Sartoria.

RHAPTON Graece *(rapto\n, promontor. Barbariae, a quo urbs totius huius regionis Metropolis *(rapta\ et portus et emporium. Stephanus, *(raptai\ mhtro/polis2 tw=n ento\s2 *ai)qio/pwn, oi( oi)kh/tores2 *(ra/yioi ------ e)sti\ de\ kai\ mhtro/polis2 th=s2 *barbari/as2 ta\ *(rapta\, Rhaptae metropolis interiorum Aethiopum, cuius incolae Rhapsii ---- est et metropolis Barbariae Rhapta; sed Rhaptae et Rhapta idem oppidum. Erat illud haud longe a Mari, dicebaturque Barbaria, quidquid post mare Rubrum, inter sinum Arabicum et Persicum ad Meridiem patet versus Austrum tendenti, in ora finus Barbarici, qui ad Orientem iungitur Mati Indico, usque ad promontor. Rhapton. Salmas. ad Solin. p. 798. Alias *(rapta\, quum appellativum est nomen, dicuntur Graecis tapetia Babylo. nico [orig: nicô] opere picta. Xenophon, u(potiqe/ntwn de\ tw=n qerapo/ntwn r(apta\, e)f' oi(=s2 kaqi/zousin oi( *pe/rsai malakw=s2. Consuta tapetia videtur vocare Plautus, Stich. Actu 2. sc. 2. v. 54.

Tum Babylonica peristromata, consutaque tapetia
Advexit nimtum bonae rei.

i. e. r(apta\, kenthta\, r(apidopoikilta\. Unde *)rapidopoioi= Graecis oi( poikiltai=, qui acu faciunt, ut de Phrygibus dicit Plin. l. 8. c. 48. Insuere enim non minus proprium Babylonicorum plumariorum, quam intexere: quemadmodum vicissim intexere non minus de Phrygibus sive phrygionibus dici queat; quam insuere. Vide supra, ubi de utrisque. Quid o(apta\ navigia, r(aptoi\ ste/fanoi. vide infra, in voce Sutilis, et plura hanc in rem apud Salmaspraesatum, Not. ad Historiam Aug. passim.

RHARIAS cognomen Cereris, a Rharo, teste Stephano [orig: Stephanô]. Fuit autem Rharus hic fil. Cranai, qui Cecropi, in Atheniensium regno, successit. Eo [orig: ] Triptolemum genitum, docet Pausanias in Atticis, ubi et Choerilum auctorem laudat. Suidas vero patrem Celei, avumque Triptolemi facit. Quia autem sive Rharus, sive Celeus, Cererem hospitio [orig: hospitiô] exceperat, haec Triprolemum agriculturam docuit et a Rharo voluit cognominari. Sunt tamen, qui ad Pandionis tempora, quae de Cerere, Rharo, Celeo ac Triptolemo modo dicta, referre maluntt Voss. de Idolol. l. 1. c. 13. Hinc Rharius aget, Eleusinis, a Cetere primum consitus, Pausan. loc. cit. *to\ de\ pedi/on to\ *(ra/rion sparh=nai prw=ton le/gousi kai\ prw=ton au)ch=sai karpou\s2, Agrum Rharium consitum primo ferunt et primum fruges protulisse. Vide Rharium.

RHAPTRA portus quidam, et metropolis Barbariae, Steph.

RHAPTUS fluvius quidam, Idem.

RHARIUM campus in Eleusine, unde Rharia regio, et Ceres Rharias.

RHASCUPORIS Suetonio, in Tiber. c. 37. Thrascypolis, Velleio, l. 2. c. 129. Rhascupolis, Tacito, l. 2. Annal. c. 64. 66. Rhescuporis, Rhoemetalcis fil. Thraciae Rex, qui parte regni ab Augusto artributa [orig: artributâ] non contentus, in vasit Cotyi data. Et cum arma ponere Tiberius iussisset, Rhascuporis fratris filium Cotym ad convivium vocatum onerat catenis, eumque occidi iubet. Post, astu Pomponii Flacci, Moesiae propraetoris, captus, et in urbem tractus damnatusque est. Quare Alexandriam devectus, illicque fugam tentans, vel ficto [orig: fictô] crimine interficitur. Tacit. loc. cit.

RHATACENSII Ptolem. Reteck Lazio, populi Transylvaniae quorum locus adhuc sic dicitur.