December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised
image: as0001JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS TERTIVS Literas M, N, O, P, Q, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.
image: as0002
[gap: blank space]
image: as0003
[gap: illustration]
image: s0629aPEACOCKIUS sive PEROKIUS Renaldus vide Renaldus.
PEAPOLIS eadem cum Herbipoli. Vide ibi.
PEBECHIUS nomen Auctoris Chymici, apud Zosimum, de quo vide Salmas. ad Solin. p 1160.
PEBILIUM seu PEBLISIUM oppid. Scotiae meridional. in Tuvedalia provinc. ad Tuvedam fluv. 15. milliar. Scotic. ab Edinburgo in meridiem, Carleolum versus 30. circiter.
PEC in Notis Antiquorum Peculium, vel Pecunia etc.
PECAJA oppid. Occitaniae cum arce munita, ad tutelam Salinarum, prope ostia Rhodani, 1. leuc. ab Aquis mortuis in Ortum, totidem ab ora maris Mediterranei in Boream Nemausum versus 6. leuc.
PECCAMUS Iohannes Archiepiscopus Cantuariensis, doctrina [orig: doctrinâ], scriptis, muneribus, virtute inclitus; parentibus egenis natus. Discipulus Bonaventurae, velut Oraculum Theologiae sui aevi: Docuit Parisiis, in Anglia, Romae. Obiit A. C. 1292. Vide Harpsfeld. Hist. Angl. saecul. 13. c. 8. Wading. in Annal. Min. Walsingam. A. C. 1279. et seqq. Pitseum, de Scriptor. Angl.
PECCATOR cognomine quo [orig: quô] se ipsum, humilitatis testandae ergo insignivit Car. Perrotus Theologus Genev. qui obiit A. C. 1607. post editum, De extremis in Ecclesia vitandis, librum. Vide Iac. Sponium Hist. Genev. l. 3. ad ann. praef. Sed et iam olim idem sibi ascivit nomen Isidorus Mercator, de quo supra. De muliere Peccatrice, in Euangelio, res nota. Quid autem voce Peccatoris, Graece *(amartwlou=, apud Scriptores Ecclesiasticos proprie indigitctur, vide apud Cl. Suicerum Thes. Eccl.
PECENTINUM seu PERCENTINUMLazio Pekaricz oppid. Pannoniae inter Sisciam ad Occadsum et Cibalim ad Ortum 82. mill. pass. Antonin.
PECHINENSIS provinc una ex 15. partibus Imperii Sinarum, et primaria. Terminatur ab Ortu Leaotonia [orig: Leaotoniâ], et Gange sinu, ab Occasu Xansia [orig: Xansiâ], a Meridie Xantonia [orig: Xantoniâ] et Honania [orig: Honaniâ] provinciis, a Septentrione separatur a Tartaria montibus et muro [orig: murô] Sinensi. Est in parte Boreali; in ea sunt Octo Urbes praecipuae nempe Pechinum seu Xuntien, Imperii caput, Paotinga. Hochienum, Chintinga, Xunta, Quanpinga, Taminga et Iunpinga, sub quibus 130. urbes min. Vide Martin.
PECHINUM i. e. palatium regium Septentrionale, aliter Xuntienum, i. e. oboediens caelo, urbs amplissima, ex praecipuis totius Orbis, Imperii. Sinici caput, ab A. C. 1404. quo sedes regia eo translata est e Nanquino ab Imperatore Taisungo. Fere innumeris referta est incolis, quamquam pluries vastata ultimo [orig: ultimô] bello [orig: bellô] Tartarico [orig: Tartaricô]. Nunc restauratur, et indies pulchrior evadit, sub Tartaris. Ei subsunt 26. urbes minores. Est in planitie, ad radices montium cum superbissimo palatio Imper. 100. mill. pass. in Meridiem a muro Sinensi, 70. a sinu Gangetico in Occasum. In parte totius Imper. Septentrionalis. M. Martinius.
PECI fructus Sinicus, magnitudine castaneam nucem haud multum excedens, nascitur in stagnantibus aquis, per totum agrum urbis Kiahingae, in provinc. Chekiang. Pellis subtilissima, pulli coloris, nucleum vestit, cuius intus candidissima caro est, plena succi, gratique saporis, durior quam pomorum vulgarium, ac parumper acida. Cum eo fructu si cupream monetam ori immiseris, dentibus eadem [orig: eâdem] facilitate, qua [orig: quâ] fructum, comminues, ac in palpam comestibilem rediges, mira [orig: mirâ] naturae vi et experimento [orig: experimentô] saepissime probata [orig: probatâ]. Auctor Anonymus Sinae et Europae c. 32.
PECORA conscindendi ritus in Bacchicissacris, occurrit apud Papin. Statium Achill. l. 1. v. 596.
---- nemus. Huius in umbra,
Alternum revocare prae Trieterica matres
Consuerant [orig: Consuêrant], scissumque pecus, terraque revulsas
Ferre trabes ----Ubi Vetus Scholiastes, ut Pentheum, inquit, pro fera consciderunt. Alius, Soliti in simulato aut sanevero furore, capreolos et alia pecora conscindere. Arnob. adv. Gentes l. 5. de eodem [orig: eôdem] more. in (Bacchanalibus) circumplicatis vos anguibus, atque ut vos plenos Dei numine doceatis, caprorum reclamantium viscera cruentatis eribus dissipatis. Iterumque Statianus Scholiastes ad Theb. l. 3. In sacris Liberi consuetudo talis est; ut occiso [orig: occisô] capro [orig: caprô] omnes sacrati sanguinem eius bibant, vide et Prudentium contra Symm. l. 1. Ad quas proin usitatas animantium ruptiones, alludit Nero, apud persium Sat. 1. v. 100.
Et ruptam vitulo caput ablatura superbo
Bassaris et lyncem Maenas vinctura corymbis.Vide Euripidem eo [orig: eô] loco [orig: locô], a Casaubono prolatum, alia a Theodoro Marcilio: quibus adde Casp. Barthium Animadversion. ad loc. At in veteris Test. Sacris non conscindebantur, sed dividebantur rite Pecora, uti diximussupra ubi de Dissecandi ritu. Vide quoque infra in voce Pecus.
PECORANTES et Sodomitae iunguntur in Fleta, l. 1. c. 37. §. 3. a)logeuo/menoi, kthnoba/tai. Vide Meursium Gloss. in a)logeuo/menoi, laudatum Carolo du Fresne Glossar. et Cl. Suicerum Thesaure Eccl. voce eadem [orig: eâdem], nec non supra voce Iumentum.
PECORIS [1] Magister apud Servium, ad Aen. l. 7. v. 485.
---- Tyrrhusque pater, cui regia parent
Armenta, et late custodia credita campi:est, ad quem omnia pertinent animalia. *)arxipoi/mhn Graecis, Princeps gregis Hebraeis dictus. Cuius meminit quoque Cicero, Nominat hominem, quam Magistrum pecoris esse dicebat. Et Liv. l. 1. c. 4. ubi de Faustulo, cui Latii Rex Numitor eandem curam demandaverat, Ut lupam, inquiens, lingua lambentem pueros Magister Regii pecoris invenit. Vide supra in voce Pastor,
PECORIS [2] usus quadruplex iuxta Tullium Tusculan. l. 1. Videmus, ait, multitudinem pecudam, partim ad vescendum, partim ad
page 629, image: s0629bcultus agrorum, partim ad vehendum, partim ad corpora vestienda. Ad vescendum [correction of the transcriber; in the print vestendum] utiles olim erant mundae omnes, ex Lege, i. e. quotquot ruminant ungulamque divisam et fissam habent, puta, bos, ovis, capra: coetera ea mensis semotae, tamquam immundae, Levitic. c. 11. Cuius distinctionis usus non fuit modo ante Legem, sed et ante diluvium, Gen. c. 7. v. 2. Ea tamen tandem sublata est, Actor. c. 10. v. 15. Ex mundis autem, praeter carnem, etiam lac comedebatur et butyrum et adeps, Deuter. c. 32. v. 14. medulla item, Psalmo 66. v. 15. Sed sanguinem attingere nefas, Gen. c. 9. v. 4. cum quia in sanguine est anima, tum quia Deus sanguinem destinaverat ad expiationem faciendam in altrari pro animabus nostris, Levit. c. 17. v. 11. Quod cum mere esset ceremoniale, nihil quicquam causae fuit, cur Apolstoli Gentibus sanguinem ad tempus prohiberent, Actor. c. 15. v. 10. quam spes Iudaeos infirmos hac [orig: hâc] ratione lucri faciendi, qui ab esu sanguinis tantopere abhorrebant, ut eos omnes populos gladio [orig: gladiô] destruendos scribant, qui renuunt huic se mandato subicere, vide Maimonidem Tr. de Regibus c. 9. Quam ob causam hoc observatum, quamdiu spes fuit, Iudaeos in his ritibus educatos posse ad Christum allici. At postquam de illorum conversione desperari iam coeptum, etiam hoc interdictum, ut Legis Ceremonialis partem, abrogavit Apostolus 1. Corinth. c. 10. v. 25. alibique. Itaque Augustini aevo [orig: aevô], si qui putarent ab esu sanguinis ea [orig: eâ] lege se prohiberi, a coeteris irridebantur, ut docet contra Faustum l. 32. c. 13. Graeci tamen hodieque eo [orig: eô] scrupulo [orig: scrupulô] tenentur. Eaedem autem pecudes, quae ad esum, etiam ad sacrificia aptae erant atque adhibitae, mundae videl. omnes, Gen. c. 8. v. 20. Vide quoque infra, ubi de Sanguine et Suffocato. Qui sacrificiorum usus cum diluvio [orig: diluviô] sit antiquior, idem de pecudum esu omnino dicendum. Neque enim Abel in sacrificium id obtulisset Deo quo [orig: quô] vesci nefas credidisset et frustra pavisset agnos, quibus non licuisset uti, ut alia omittam. Insuper ad cultus agrorum iumenta necessaria sunt: qua in parte bovis maxime opera requiritur, Salom. Proverb. c. 14. v. 4. Unde Hesiodus in e)/rg. v. 403. inter necessaria rei familiaris, commendat,
*oi)=kon me\n prw/tista, gunai=ka/ te, bou=n t' a)roth=ra,
Domum primum, uxoremque et bovem aratorem.Huc et tritura referenda, cuius etiam in Lege Deus eousque rationem habuit, ut bovi triturantios obligari vetuerit, Deuter. c. 25. v. 4, quo sacilius in pecudibus praemeditata humanitas in hominum refrigeria erudiretur, ut ait Tertullian. in Marcion. l. 2. c. 17. etc. Sed et ad vecturas utilem operam equi praestant, Esai. c. 66. v. 20. Asini item et cameli et muli et boves, 1. Paral. c. 12. v. 40. Et quidem equus ad bellum aptior, Proverb. c. 21. v. 30. Asinus ad pacis artes, Zachar. c. 9. v. 9. etc. Iam, ut aliquid de vestibus dicam, quae fiunt ex quadrupedum spoliis, lanea vestis olim fuit. ut hodieque est, in promiscuo usu, Iobi c. 31. v. 20. Proverb. c. 27. v. 26. et Ezech. c. 34. v. 3. Sed villosa seu cilicina videntur Prophetarum fuisse propria: puta, Eliae 2. Reg. c. 1. v. 8. Esaiae, Esai. c. 29. v. 2. Pseudoprophetarum, Zachar. c. 13. v. 4. etc. Quorum exemplo [orig: exemplô] Iohanni Baptistae, vestis fuit a)po\ trixw=n kamh/lou kai\ cw/nh dermati/nh, Matth. c. 3. v. 4. Auctor Epistolae ad Hebraeos mhlwta\s2 vocat et ai)/geia de/rmata, c. 11. v. 37. quod vestimenti genus, uti simplicissimum, ita antiquissimum est. Unde Graeci heroes apri, aut tigridis aut leonis ex uviis induebantur, aut pelle Libystidos ursae; ut Bacchae nebride, i. e. hinnuli; aut bassari, i. e. vulpis pelle, quae Coptis etiamnum Basor dicitur. Et, apud Sallustium in Fragm. Germani rhenonibus corpus tegebant. Romae etiam, ut apud Poetam, priscos civium mores describentem, inter alia legimus,
Curia, praetexto [orig: praetextô] quae nunc nitet alta Senatu,
Pellitos habuit rustica corda Patres.Et
Verbera pellitus setosa movebat arator.
Inde Lucretius, de mottalium primis agens, l. 5. v. 951.
Nec dum res igni scibant tractare, neque uti
Pellibus et spoliis corpus vestire ferarum.Nempe, utut nudis hominibus videatur obvium ferarum et pecudum pelle vestiri, tamen ille pellium usus latuit primos mortales, donec a Deo edocerentur. Quod sibi volunt haec Mosis verba, Gen. c. 3. v. 21. Fecit Dominus Deus Adamo et uxori eius tunicas pelliceas quibus vestivit eos. Nec omittenda Columellae coniectura Praefat. l. 6. Nomina Pecuniae et Peculii tracta videri a Pecore, quod non solum Veteres possederunt, sed adhuc apud quasdam Gentes unum usurpatur divitiarum genus. Ut enim nos pecunia [orig: pecuniâ], ita Veter. Pecore in permutatione rerum utebantur. Proverb. c. 27. v. 26. Agni erunt ad vestitum tuum, et pretium agri sunt hirci. Ubi quod dicitur de hircis, ad quodvis pecus pertinet. Proinde Graecum verbum w)nei=sqai, emere, ductum creditur a)po\ tw=n o)/nwn, ab asinis, ut et pwlei=n, vendere, a)po\ tw=n tw/lwn, a pullis equorum, et a)/rnusqai, consequi, permutare, a)po\ tw=n a)rnw=n, ab agnis. Quo referunt nonnulli, quod Gen. c. 33. v. 19. Iacob emisse legitur partem agri filiorum Hemor e(kato\n a)mnw=n, centum agnis. Quod, praeter Graecos, sequuntur Chaldaeus, Syrus, Samaritanus, Arabs uterque et Vulgatus Interpres. Alii tamen e(kato\n mnw=n, i. e. centum minis, legunt, alpha [orig: alphâ] extrito [orig: extritô]: aut pro agnis nummos intelligunt, agni effigie signatos, quales cudisse legitur Servius Romanorum Rex; quia in narratione Stephani Protomartyris, Actor. c. 7. v. 16. ager ille emptus dicitur timh=s2 a)rguri/ou, argenti pretio [orig: pretiô]: ubi tamen facile regeri posset, argenti vel pecuniae nomine eoloc [orig: eôloc] ô censeri, quidquid illa [orig: illâ] aetate pecuniae vicem praestat. Quod Arabs, Actorum Interpres, egregie expressit, vocabulo [orig: vocabulô] tam pecudes, quam nummos, significante, etc. Vide plura hanc in rem, apud Bochart. Hieroz. Part. 2. l. 1. c. 2. et infra Pecus.
PECTEN [1] inter Ornatricum olim instrumenta. Ciaudian. de Nupt. Honor. et Mariae, v. 99.
page 630, image: s0630aCaesariem tunc sorte Venus subnixa corusco
Fingebat solio: dextra [orig: dextrâ] laevaque sorores
Stabant Idaliae: Largos haec nectaris imbres
Irrigat, haec morsu numerosi dentis eburno
Multifidum discrimen arat: sed tertia retro
Dat varios nexus etc.Ubi Ornatricum altera caesariem Veneris nectareirrigat, hinc Psecas vulgo [orig: vulgô] dicta: altera Pectine utitur: quem idem Poeta Eunucho tribuit, in Eutropium l. 1. v. 105.
---- Eous Rector Consulque futurus
Pectebat Dominae crines.Appuleius in praeconio capilli, Metam. l. 8. Vel nunc guttis arabitis inunctus et Pectinis arguti dente tenui discriminatus. A calamistro differt, hoc enim immoderatum comae cultum, Pecten laudabilem, arguit. Unde Theodorus Marcilius ia Commonitoriis suis in Laur. Ramiresii hypomnemata, Triplex, inquit, capillorum genus, flexi ad Paectinem, sive pexi; flexi calamistris et turbati: Primum genus elegantiae, alterum mollitiei, tertium sine elegantia ac venustate. Et Ovid. Fastor. l. 1. v. 405.
Naiades, effusis aliae sine pectinis usu,
Pars aderant positis arte manuque comis.Laudat Pectinem in Hadriano Spartian. c. 26. statura [orig: staturâ] procerus, forma [orig: formâ] comtus, flexo [orig: flexô] ad Pectinem capillo [orig: capillô]. Interdum tamen et mollitiei argumentum inde desumptum, quod quis se pexum ostentasset [orig: ostentâsset]: de Catilinae sociis M. Tullius Orat. 2. in illum, c. 10. Hi sunt, inquit, quos pexo [orig: pexô] capillo [orig: capillô] nitidos videtis: Et talem inducit Cupidinem Moschus, in signis Poeta Bucolicus, Phocylidesque referente Iunio [orig: Iuniô] de Coma. c. 8. Horatius de Paride l. 1. od. 15. v. 13.
Nequiquam Veneris Praesidio [orig: Praesidiô] ferox
Pectes caesariem.Quod diebus inprimis festis assolebat. A. Persius Sat. 1. v. 15. 16.
---- -- Pexusque togaque recenti
Et natalitia tandem cum sardonyche albus.Tibullus l. 2. Eleg. 5. v. 26.
Sed nitidus, pulcherque veni, nunc indue vestem
Sepositam, longas nunc bene pecte comas etc.Vide Thom. Dempster. m Iob. Rosin. Antiqq. Rom. l. 5. c. 35. Veneri Pectinem mulieres decalvatae consecrarunt [orig: consecrârunt]. Georg. Codinus Constantinop. *th=| *)afrodi/th| to\ a)/galma pla/ttousi kte/na fe/ron. *)epeidh\ sune/bh tai=s2 tw=n *r(wmai/wn gunaizi\ knh/fhn loimw/dh gene/sqai, kai\ zuroume/nwn pasw=n gego/nasin au)tai=s2 oi( kte/nes2 a)xrei=oi, vide quoque Suidam in voce *)afrodi/th. Fuere [orig: Fuêre] autem Pectines ex ebore, unde numerosi dentis eburnum morsum, dixit supra Claudian. sed plerumque e buxo, ut docet Martial. ubi de Pectine, calvum alloquente, ludit l. 14. Epigr. 25.
Quid faciet nullos hic inventura capillos,
Multifido [orig: Multifidô] buxus qui tibi dente datur.Ioh. Laurentius IC. in Phaedrum fab. 7. l. 5. ad v. 1.
Invenit calvus forte in trivio Pectinem etc.
Nec hominum solum, verum et statuarum aliquando capilli pecti solebant, Iunonis inprimis, cui, quod munditiei et ornatus curam haberet, crines additi et curiosa [orig: curiosâ] superstitione dispositi fuere [orig: fuêre]: Sed et Minervae, teste Augustino [orig: Augustinô] de Civ. Deil. 6. c. 10. Sunt quae Iunoni et Minervae capillos disponunt. Hinc Prudentius in Symmachum l. 2. de Victoria,
---- ---- Non pexo crine Virago,
Aut nudo suspensa pede ------Et de Idolis in genere Lipsius, ex Tertulliano, Quiin Idolis comendie et ornandis et ad singulas horas salutandis adulantur. curationem facere dicuntur. Quia enim Deos, utpote pulchritudinis studiosos et perpetuos, comam lavare caris sibi amnibus fingebant Poetae; ad eius lotionis aemulationem balnea, simulacris instituta sunt, uti de Lutris Palladis, docet Elegia Callimachi: eique rei pecten etiam adhibebatur, quo alludit Papinius Thebaid. l. 2. v. 723. de Pallade,
------ seu tu Libyco Tritone repexas
Lota comas etc.Vide quoque infra Plynteria, uti de Petinibus ferreis, inter Martyrum tormenta infra aliquid voce Taeda. Tandem et ad vestes, vox translata, pexaeque vestes Plinio l. 8. c. 48. dictae sunt, in quibus ob villorum densitatem nec stamen nec trama appareret: quales omnes fuere [orig: fuêre] vestes recentes: sed hac de re vide infra in voce, Pexa, ut et aliquid supra in voce Pauperes. Addam saltem, inter ministeria sacra Ecclesiae Romanae pectmem quoque, quo scil. Sacerdotes ac Clerici, antequam in Ecclesiam procederent, crines pecterent, occurrere, uti ex Testam. Riculfi episcopi Helenensis a. C. 915. et Monastico Angl. observatum Car. du Fresne Glossario: ubi et pectinariorum meminit ex libro Ord. S. Victoris Paris. Ms.
PECTEN [2] enis, apud Cyrillum in Glossario, plh\ktron, Latine quoque plectrum est: a significatione alterius inflexione hac distinctum. Quam tamen Auctores non observant. Virgilius de Orpheo, l. 6. Aen. v. 645.
Non non Threicius longa cum veste Sacerdos
Obloquitur numeris septem discrimina vocum;
Iamque eadem digitis, iam pectine pulsat eburno [orig: eburnô].De eodem Statius Thebaid. l. 5. v. 341.
Mitior et senibus cycnis, et pectine Phoebi.
Maximanus in Elegiis,
Nunc niveis digitis, nunc pulsans pectine chordas,
Vide quoque Val. Flaccum l. 3. v. 160. 541. Alios: plura vero infra in voce Plectrum.
PECTEN [3] Amazonius apud Statium Achilleid. l. 2. v. 159. ubi de variis saltationis modis, apud Veteres usitatis,
image: s0630b------ ------ Nunc obvia versae
Pectine Amazonio, modo quo citat orbe Lacaenas
Delia, plaudentesque suis intorquet Amyclis:choreae genus est, Amazonibus olim usitatae, quae complicatae invicem serieque pectinis constitutae, choreas ducebant saltabant que. Pecten enim talis quaelibet series, quali constare pectines videmus. Ovid. Metam. l. 9. v. 297.
---- ---- subsedit in illa
Ante fores ara [orig: arâ], dextroque est poplite laevum
Pressa genu, digitis inter se pectine iunctis
Sustinuit partus. ------Ubi quid velit, enarrat Plin. l. 28. c. 6. Adsidere gravidis, vel cum remedium alicui adhibeatur, digitis pectinatim inter se implexis, veneficium est, idque compertum tradunt, Alcmena [orig: Alcmenâ] Herculem pariente: peius, si circa unum, ambove genua, item poplites alternis genibus imponi etc. Vide Casp. Barthium Animadversion. ad Statium d. l. De pisce vero huius nominis, Plinium passim inprimis l. 9. c. 33. et Voss. de Idol. l. 4. c. 19. ubi de pisce volitante huius nominis, et c. 36. ubi de Pectine, ostreaegenere.
PECTINALIS Carduus seu Pectiniolus, quibusdam dicitur carduus, fullonius Gallis dictus, cuius capitula carminandis et rudibus pannis laevigandis, usum praebaent, quemadmodum spinulenta folia hippophaesti, seu potius capitula eius inania echinata, fullonibus olim ad pectendam vestium mollitiem inserviere [orig: inserviêre]. Vide Salmas. ad Solin. p. 396. Hinc Pectinator, in Gloss. *ktenisth/s2. de quo Claudian. in Eutropium l. 2. v. 381.
---- doctissimus artis
Quondam lanificae moderator pectinis unci.In Inscr. veter. Lanarius pectinarius etc. Vide hic [orig: hîc] passim.
PECTINATA Tecta veterib. Romanis dicta sunt, quae in duas partes essent devexa; Unde Gallis hodie Pectiniones vocant, qui ex utraque parte fastigium sustinent, et plane sunt triangulari forma [orig: formâ], ut et ipsum fastigium, quod ipsis incumbit, et tri/xwron vel tri/gwnon propterea Graecis dictum est. Omnia enim apud Veteres tecta, autplana erant, aut fastigata. In Graecia et in Asia et toto pene Oriente aedium privatarum tecta plana fiebant: aedes vero sacrae culmen habebant et fastigium, quod Graecis a)eto\s2, item a)e/twma etiam, dictum est, quod pte/ruzin a)etou=, alis aquilae, simile esset, unde et pteru/gia quoque et ptera\ appellata sunt, Eustath. Il. w. Talia namque satigia. Fiebant autem plerumque tecta pluribus fastigiis, i. e. trichoris, ut in l. 3. Epistol. 7. Cicer. ad Q. Fratr. videre est: Absolutum offendi in aedibus tuistectum: quod supra conclavia non placuerat tibi esse multorum fastigiorum. Unde Statius Papin. l. 1. Sylv. 3. v. 58.
---- Partitis distantia tecta trichoris.
i. e. fastigiis. Neque vero *ae)toi\ et *ae)tw/mata in Templis solum, sed et in privatarum aedium tectis usurpata fuere [orig: fuêre]: hoc [orig: hôc] tamen discrimine, quod fastigiis Templorum quaedam adderentur ornamenta, quibus privatorum culmina carebant, ut statuae, victoriae, et alia Deorum simulacra. Quo [orig: Quô] modo [orig: modô], cum multa Caesari decernerentur ut Deo, eius quoque aedium fastigium ornaverunt, Cicer. in Philipp. Quem is maiorem honorem consecutus erat, quam ut haberet pulvinar, simulacrum, fastigium, Flaminem. Ubi fastigium dicitur non ipsum tectum (quae propria eius significatio) sed fastigii ornamentum adeo que fastigii quasi fastigium, qualia non a)etoi\ seu a)etw/mata seu a)krwth/ria, appellata sunt, quod altiora ipsis fastigiis essent etc. Salmas. ad Ael. Spartian. in Pescennio Nigro. c. 12. Vide quoque supra in voce Fastigium, et infra in Trichora. Alius est Pectineum opus, quod memoratur in Visitat. Thesaurariae S. Pauli Londinensis A. C. 1295. Capa Fulconis Episcopi bene operata opere pectineo auro et argento. Alibi, Vestimentum Fulconis Basset habet paruram de opere pectineo, cum rosis, arboribus, floribus et bestiis etc.
per PECTINEM tonsurae genus cui opponitur id quod strictim fieri solet. Vide infra Tonsura uti de modo per Pectinem texendi, cui oppositus alter per spatham, infra ibid: ubi de Pecta tunica et Texendi arte.
PECTORALE Hebr. [gap: Hebrew] inter octo vestes aureas Summi Sacerdotis Hebraeorum, et quidem inter harum quatuor illi soli proprias, memoratum Exodi c. 28. v. 15. et seqq. pannus erat pretiosissimus, ex auro, hyacinthino et purpureo et coccineo dibapho et xylino internexo, quadratus, duplicatus, palmi magnitudine, quem iusserat Deus amiculo Sacerdotali Ephod appellato medio in pectore illigari. Eiduodecim uniones opere stupendo [orig: stupendô] inserti erant, XII. Tribuum nomina praeferentes, quae sic Pontifex, quoties in Sanctuarium ingrediebatur, in sacro illo Pectorali Iuris, supra cor suum portare solebat, in monimentum coram Iehova iugiter. Atque hi quaterni gemmmarum ordines (quadruplici enim serie erant dispositi) ipsa Urim et Thumim erant, vel certe fuere [orig: fuêre] illa secretius, et sanctius quiddam a Deo artifice Mosi traditum, et mystico isti panno inscriptum, Scripturis vero tacitum adeo que nobis ignotum. Significabatur autem hoc [orig: hôc] Pectorali (quod inter vestes sacras, sicut inter vasa Arca, pretiosissimum fuit) tribuum duodecim nomina Deo quottidie ob oculos exponens, iugem Christi inter cessionem; utpote, qui sempcr in Templo Dei degit intercedens pro nobis, semperque vivit ad interpellandum pro nobis, Rom. c. 8. v. 34, et Hebraeor. c. 7. v. 25. De Urim et Thummim dicemus suo [orig: suô] loco [orig: locô]. Vide Franc. Burmannum Synopisi Theol. Christ. Part. 1. l. 4. c. 29. §. 2. et hic [orig: hîc] passim, inprimis in vocibus Ephod, item Rationale. Apud Scriptores Ecclesiae Romanae vox quoque occurrit, et vestem si miltter sacram notat. Sic enim Ceremoniale Roman. ex MS. Vaticano de Consecratione PP. apud Rayn. A. C. 1272. n. 9. Cum ad ordinem Presbyteratus ordinari debebit --- nec tamen habebit tunicellam, nec Dalmaticam nec calciabitur sandaliis, nec habebit Pectorale, sed solum amictum et albam etc. In Lib. Anniversar. Basilicae vaticanae, ubi de Bonifacio
image: s0631aVIII. occurrunt, Pectoralia de opere Cyprensi; in Neerolog. Ecclesiae Carnotensis 2. Id. April. Pectorale ex auro mundissimo et gemmis pretiosis. In Visit. Ecclesiae Thesaurariae S. Pauli Londinensis A. C. 1295. Rotunda Pectoralia aurifrigia --- Item, Pectorale aurifrigium vineatum --- Item Pectorale literatum etc. Vide Car. du Fresne Glossar. in hac voce, ut et in Rationale, ubi haec ambo cum Pallio Episcopali eadem facit. Alia notio vocis est, apud Verronem, ut supra vidimus in Lorica; alia in Gestis Innoccentii III. Pontific. Romani. Super novos gradus constituens novum altare, novaque Pectoralia faciens ante chorum. Quae verba Germanus Patriarcha Constantinopolitan. in Mystagogia p. 148. ita ferme expressit: ta\ kio/nia, h)/toi ta\ sth/qea diaxwri/zonta to\ bh=ma a)po\ tou= loipou= laou= kai\ ka/gkella. Uib Fectoralia sunt cancelli, forte ad pectus usque erecti. Certe Graeci recentiores *sth/qea vocant columellas ordine dispositas, ac superiori epistolio iunctas, ut recte observat Goarus ad Cedrenum p. 631. Vide quoque Codinum in Orig. Constantinopol. Meursiants p. 68. At Pectoralis, apud Gregorium M. L. 10. Ep. 52. tunicam hiemalem, pectus tegentem, notat. Vide Car. car. du Fresne ubi supra ut et infra aliquid, voce Pectus. Addam ex Burmanno, gemmarum in Pectorali Hebraeorum et Tribuum parallelismum, sic enim exacte quamque gemmam cuique Tribui respondisse, ut virtus lapidis genium ac virtutem Tribus, cuius nomen habebat, expresserit, Magistri asserunt. GEMMAE IN PECTORALI SACRO TRIBUBUS ISRAELIS RESPONDENTES. Pyropus. Topazius. Smaragdus. Ruben. Simeon. Iuda. Hic ordo primus. Chrysoprasus. Sapphirus. Adamas. Levi. Dan. Naphthali. Hic ordo secundus. Cyanus. Achares. Amethystus. Gad. Aser. Issachar. Hic ordo tertius. Beryllus. Thalassius. Iaspis. Zebulon. Ioseph. Beniamin. Hic ordo quartus.
PECTUS apud Gentiles, Neptuno sacrum, ferocissimo Deorum et ab omni sapientia alienissimo: cum Palladi potius consecrandum videretur, hoc Sapientiae domicilium. Unde sine pectore miles Aiax dicitur apud Ovid. Metam. l. 13. v. 290. Homo sine pectore Menelaus, apud eundem in Ep. 17. Heroid. quae est Paridis ad Helenam v. 305. etc. Id in pinum illidebant Galli in sacris Cybeles, cum planctu et eiulatu, ut eam in medio continentem simulacrum Attinis ac lanis circum volutam et ramis coronatum violaceis. in sacris illis gestabant. Statius Papinius Thebaid. l. 10. v. 70. et seqq.
Sic Phryga terrisicis genitrix Idaea cruentum
Elicit ex adytis, consumptaque brachia ferro
Scire vetat, quatit ille sacras in Pectora pinus,
Sanguineosque rotat crines.Cuius ritus [orig: ritûs] Claudian. quoque meminit in Eutrop. l. 1. v. 279.
Cymbala ferre licet. Pectusque illidere pinu
Inguinis et reliquum Phrygtis abscindere cultris etc.Vide Voss. de orig. et Progr. Idololatriae Gentil. l. 2. c. 53. et supra Cybele. Fasciis porro illud, quo graciliores apparerent, Virgines succingebant. Claudian. de Consul. Honorii 6. v. 526.
------ ------ Virdique angustat iaspide pectus.
Et anteipsum Ovidiusl. 3. de Arte, v. 274.
Augustum circa fascia Pectus eat.
Imo utroque [orig: utrôque] antiquior Terentius Eunucho Actu 2. sc. 3. v. 22.
Haud similis Virgo est virginum nostrarum, quas Matres student,
Demissis humeris esse vincto Pectore, ut graciles sient.Quod Graece *stro/fion, ut ex Iul. Polluce observatum. Turpilius in Philopartore, Me miseram, quod inter vias Eipstola exciditmihi inselix inter tuniculam et strophium collocata. Nec hoc solum, verum et Aegide Pectus ornabant. Iul. Poll. Onomastic. l. 5. c. 16. *peri\ de\ toi=s2 ste/rnois2, ai+)gi/das2, ubi Auctor, non scutum, quale Palladis hoc [orig: hôc] nomine dictum, sed Pectorale intelligit; ut docet Servius, ad Aen. l. 2. Ornamentum pectorale habens in medio Gorgonis caput. Meminit Ovid. de Remed. Amoris l. 1. v. 346.
Decipit hac oculos Aegide divas amor.
Sext. Propertius l. 2. Eleg. 2. v. 7.
Aut cum Dulichias Pallas spatiatur ad aras.
Gorgonis anguiferae Pectus operta comis etc.Vide et supra Encolpium, it. Mitra. Porro in conviviis Veterum non caput solum, et cervicem coronis evinciebant, sed pectori quoque, cordis sedi, eas applicabant. Inter quas coronae hypothymiades dictae erant, quas de collo descendisse ad pectus, ex Anacreonte discimus.
*plekta\s2 d' u(poqumia/das2
*peri\ sth/qesi lwti/nas2
*)/eqento
Plicatiles hypothymiades,
E loto circa pectus
StatuerumEt Phileta in Atactis, qui, referente Athenaeo [orig: Athenaeô] l. 15. hypothymida
page 631, image: s0631bait a Lebiis vocari myrtigenns, cui circumponant violas, aliosque flores, quorum fragrantia [orig: fragrantiâ] pectus recreatus etc. Quam in rem vide Paschalium Coronar. l. 2. c. 3. et supra ubi de huiusmodi coronis: de adoratione vero Saturni, Veneris. Solis, apud Orientales gentes complures et illustres, manu non ad os, sed ad pectus, admota. Seldenum et de Synedriis l. 3. c. 16. num. 8. uti de Pectoris nudandi, in humilitatis signum, moreretro voce Nudandi, vide quoque supra ubi de Iuramento. Mactatione Agni Paschalis Oblatis, Pater noster.
PECUARIA Res seu Pastio zw=sa gewrgi/a, viva Agricultura, dicta Aristoteli Polit. l. 1. c. 8. cum Agricultura primitus coniuncta fuit. Unde varro de R. R. l. 3. c. 1. Agricultura primo indiscreta fuit. quod a Pastoribus quierantorti, in eodem agro et serebant et pascebant. Quae postquam divisa, proximus post Agricolas Pastoribus Iocus concessus est, teste Aristotele Polit. l. 6. c. 6 *meta\ to\ gewrgiko\n plh=qos2 be/ltistos2 dh=mo/s2 e)stin, o(/pou nomei=s2 ei)si, kai\ cw=sin a)po\ boskhma/twn. Hinc in Aegypto post Regem proximum locum obtin visse ordinem Sacerdotum, hinc virorum Principum, inde milltum, deinde Agricolarum, tunc Pastorum ac postremo Opificum, Legimus apud diod. Siculum l. 1. Primus autem qui rem Pecuariam exercuit, Abel fuit, quem Pastorem gregis vocans v. 2. Moyses. de primogenitis gregis sui et de adipe eorum Deo obtulisse illum relert Gen. c. 4. v. 2. Unde antiquitas et honestas Pustoralis vitae satis clucet: sed et illud contra Varronem et ex eodem loco notamus, iam sub ipsis Mundi primordiis Agriculturae et Rei Pecuarile seu Pastoralis rationes fuisse distinctas, ita enim v. 2. legimus: Fuitque Abel Pastor gregis et Kain fuit Agricola. Vide Gerh. Ioh. Voss. de Philosophia c. 7. cui tit. de Pastione ac Venatione, et supra in voce Abel item Pastor, ac infra in voce Pecus.
PECULIARES servorum apud Romanos genus, de quo vide infra voce Vicarius.
PECULIUM Festoservorum, a pecore dictum est, ut pecunia Patrum familiae. Non tamen solorum servorum fuit, sed et sic dictum, quod filius familias [orig: familiâs] sibi parentis permissu servabat, deducto [orig: deductô] illo [orig: illô], quod Parenti debebatur. Ita filiis cedebat, si pluris vendidissent merces, quam quanti eas pater aestimasset. Plautus Mercatoris Prolog. v. 94.
Lucrum ingens facio, praeterquam mihi meus pater
Dedit aestimatas merces: ita peculium
Conficio grande. ------Imo et peculium vocabatur, quod a Patribus familias [orig: familiâs] seponebatur; Sic Celsus, Pecuniam, ait. sine peculio fragilem esse. Praeter quae castrense peculium erat, quod vel in castris acquirebatur, vel occasione militiae obtingebat, vide Brissonium de Verb. signis. l. 14. voce Peculium, Cl. Suicerum Thes. Eccl. in *pekou/lion, Alios. Et quidem ultimum quod attinet. ad signa illud deponi consuevisse, ut eo minus de deferendis iis cogitaret miles, pluribus docet Alex. ab Alexan. Gen. Dier. l. 14. c. 2. ubi varia in hancrem praeclara. Vide et infra ubi delege Petilia.
PECUNIA [1] Graece *xrh=ma, item a)rgu/rion, est omne aes publica [orig: publicâ] forma [orig: formâ] signatum, quo [orig: quô] velcommutandis vel vendendis emendisque rebus et mercimoniis comparandis gentes inter sese uti solent, quod pretium rei emptae et venditae appellatur, Ioh. Calvin. Lexic. Iur. Signanter dicit aes, namque Peruniam, ab auro et argento, etiam Lampridus distinguit, in Alexandro Severo, c. 33. Scenicis numquam aurum, numquam argentum, vix Pecuniam donavit: aereum duntaxat nummum hac [orig: hâc] voce indigitans. Quemadmodum nos hodie Monetae nomine, aereos fere min utulos nummos intelligimus et ab auro discernimus, cum tamen etiam aurea dicatur monera, ut et argentea aereaque. Sic nummum ab auro et argento separavit Sueton. in Neron. c. 44. Partem etiam census [orig: censûs] onmes ordines conferre iussit: et insuper inquilinos privatarum aedium atque insularum pensionem annuam reprasentare fisco: exegitque ingenti fastidio et acer bitate nummum asperum, argentum postulatum, aurum ad obrussam. Graeci ko/llwbon et kerma/tion vocant. Glossae Isidori: Collybum, Cermation. Glossae, ke/rma, aes. Et quidem aes Latini de auro etiam argentoque signato dixerunt, at Pecunin hic [orig: hîc] proprie aes signatum kai\ to\ ke/rma: quemadmodum et noummi/a recentiores Graeci de aerea pecunia fere tantum usurparunt [orig: usurpârunt]. Salmas. ad Lamprid d. l. Einomen a pecu, quod onmis Veterum substantia in Pecudis Scalig. A pecu enim pecuinus, et pecunius, unde Pecunia subintelligeres vel quid simile; et sicut Veterum divitiae in copia pecudis constabant, ita Moneta pecudis effigie primum notata est. Hinc apud Athenienses, nummos figura [orig: figurâ] boum signatos fuisse, refert Macrob. et luculenter docent apud Hormerum illa, ennea/boios2, e(kato/mboios2 etc. Servium quoque Regem Roman. qui primus in illa gente aes signavit, pecudis ei notam impressisse, tradit Plin. l. 18. c. 3. antea enim rude in usu fuit. Solebat autem pensari potius, quam numerari, antiquitus, ut Pseudocornutus ad v. 69. Sat. 2. A. Persii docet: Hinc Plinius aliique Auctores neque per aureos, nec per sestertios aut talenta, seu qua mlibet aliam Pecucuniae ' summam, sed per pondo numerasse [orig: numerâsse] leguntur, Neque aliter militibus divisa stipendia, quam ad stateram. M. Varro de L. L. l. 14. Stipendium quoque a stipe dictum; quod aes quoque stipem dicebant; Nam quod asses librae pondo erant, qui acceperant maiorem numerum, non in arca ponebant, sed in aliqua cella stipabant: Godesc. quoque Stevechius idem obser vat ad Veget. l. 1. c. 7. Festus Pomp. l. 14. Pendere poenas, solvere significat, eo quod aere gravi uterentur Romani, penso [orig: pensô] eo [orig: eô], non numerato [orig: numeratô], debitum solvebant. nec ignota est Brenni historia, qui libertatem Romanis obsessis vendidit mille pondo auri, apud Plut. in Camillo. Unde de illo egregie Silius Italicus Punicor. l. 1. v. 624.
Hic galeae Senonum, pensatique improbus auri
Arbiter ensis adest.Et ad hunc ritum, licet suo [orig: suô] feculo [orig: feculô] desitum, allusit Martial. l. 7. Epigr. 52. v. ult.
page 632, image: s0632aQuanto commodius, nullo [orig: nullô] mihiferre labore
Argenti potuit pondera quinque puer?Quare in emptionibus illis familiarum imaginariis, quan quam res obsolev erat, Libripen dis tamen retentum est nomen, ut Theodor: Marcilius ad LL. Decemusrales c. 14. exactissime docet: Quo Horatius quoque respexit l. 2. Ep. 2. v. 158.
------ Quod quis litra mercatus et aere est.
Hinc frequentissima in solutionibus pecuniartis lancis mentio. Iuvenal. Sat. 6. v. 205.
Quod prima pro nocte datur, cum lance beata [orig: beatâ]
Dacicus, et scripto [orig: scriptô] radiat Germanicus auro [orig: aurô].Ubi vetus Scholiastes, solidos ita signatos exponit, qui pro virginitaete deposita novae Nuptae donabantur; quam Pecuniam: Graecis celebratam usuque frequentissimo [orig: frequentissimô] receptam, *qew/rhtron appellar Harmenopolus l. 4. tit. 7. alii *)anakalupth/rion aut *)opth/rion, Callimachus in Hymno Dianae: Dictonarium Graeco-barbarum *)aqrh/mata, sed hac de re vide supra in voce Nuptiae et alibi. Asservabatur autem Pecunia olim in cophinis et sportellis, unde Fisco postea nomen mansit: Publica vero Magnatibus asservanda committebatur. Vide supra in voce Aerarium; idque in templis, quod ea loca sacra et inviolata censerentur. Hinc nota Templi hierosoly mitani opulentia, apud Urspergensem Chron. p. 41. nec quisquam ignorat, Aerarium olim totius Graeciae in Delo Insula fuisse. Templum quoque Apollinis Delphici, propter opes in eodepositas, a Brenno petitum. Qua [orig: Quâ] ratione et Romani inducti, in aede Saturni Pecuniae asylum esse voluerunt. Pseudocornutus ad v. 59. Sat. 2. Persii. Aes in aede Saturni condebatur, nondum argemo [orig: argemô] auroque [orig: aurôque] signato [orig: signatô], unde Aerarium nomen accepit. Idque propterea, quod ab ipso primum fuerit signatus nummus, Tertullian. Apologei. adv. Gentes c. 10. et quidem eam aedem primus his usibus addixit Val. Publicola, apud Macrob. Saturnal. l. 1. c. 6. Huc itaque tributa ordinaria, buc autem vicesimarium, huc pecunie ex repetundis interebantur: Huc et Pupillorum Viduarumque, quo tutius asservarentur, deferri solebant, T. Livius Decad. 3. l. 3. et L. Valerius Trib. Pleb. in Legis Oppiae dissuasione, apud eundem. Sic ergo Pecuniae publicae in unum locum congestae et depositae, modo Fisci, modo Aerarii nomine venerunt: ac privatorum Pecunias vocarunt [orig: vocârunt] Thesaurum, cum nempe ita depositae essent, ut neque memoria extaret, neque Dominum haberent, l. 1. ff. de acquir. rer. dom. Porro in tumuli sMaiorum non raro recon ditam olim fuisse Pecuniam legimus, quippe qui in sacrorum habebantur numero, neque sine piaculo violari poterant, Festus in voce Religiosus, l. 16. Unde Andromache apud Senecam Tragoedum in Troadibus Actu 3. Sc. 1. v. 483.
Est turmulus ingens coniugis cari sacer,
Verendus hosti, mole quem immensa parens
Opibusque magnis struxit in inctus suos
Rex non avarus.Vide Donatum in Terentium Prolog. Eunuchi. Idem in more positum fuisse Hebraeis ex Iosepho Antiqq. Rom Iud. l. 1. c. 11. Persis, ex nobili illa Cyri historia, apud Arrianum l. 6. et Curtium l. 10. etc. discimus. Inde exstat edictum Theodorici gothorum Regis apud Cassiodorum, Ep. 30. l. 4. Moderata [orig: Moderatâ] iussione decernimus, ut ad eum locum, in quo latere plurima talenta suggeruntur, sub plurima testificatione convenias; si aurum, ut dicitur, vel argentum fuerit cua [orig: cuâ] indagatione detectum, compendio [orig: compendiô] publico [orig: publicô] fideliter vindicabis, ita tamen ut abstineatis manus a cineribus mortuorum, quia nolumus luera quaeri, per quae funesta possunt scelera veperiri: adificia tegant cineres, columnae vel marmora ornent sepulchra, talenta non teneant, qui vivendi commercia reliquerunt. Aurum enim sepulchris iuste detrahitur, ubi Dominus non habetur, imo culpae genus est. inutiliter abdita relinquere mortuorum, unde se vita potest sustentare viventium. Non est enim cupiditas eripere, quae nullus se Dominus ingemiscat amisisse. Vide Thom. Dempster. Paralipom. in Rosini Antiqq. l. 7. c. 31. et 36. Apud Romanos porro servi erant mutuis Pecuniis dandis; foenerandis, accipiendis praefecti, quos Mense Praepositos appellant Iurisconsulti, l. ult. ff. quod cum eo Leg. 19. §. ult. ff. de Institut. act. L. 13. eodem. leg. 18. ff. de solut. et liber. leg. 5. in princ. ff. de Institor. act. Alii Danistas et Trapezitas. Vide quoque supra voce Argentarii, it. Mensa Trapezitarum. Eiusdem plane numeri Exactores erant, memorati Scaevolae leg. 441. ff. de Fideicom. libertat. et in antiquo monumento Romae, in Musaeo Carpensi: Sex. Pompeius. Faustus. Pompel Exactor. Apud Caesares peculiaris Exactoris Heredicatum, Legatorum, Peculiorum, mentionem faciunt vesteres inscriptiones: ad haec Exactoris Auri, Argenti, Aeris officina monetae etc. Contra vero Dispensatori credita fuit arca, ut ex ea erogaret, hinc Arcarius, Graece *oi)kono/mos2 Roman c. 16. v. 2 3. dictus: fuitque ea sive ex aere, sive ex ferro, stataria: cum contra Loculi, quos tractasse [orig: tractâsse] videtur unuse grege Ministrorum, mobiles essent ac gestatorii. Par ministerium illius fuit, qui crumenam et eis qui marsupium gestabat, ad nutum Domini. Vide Laur. Pignorium Commentar. de Servis, ut etiam supra in vocibus Moneta ac Nummus. Apud eosdem in populum Pecuniam spargebant Consules, auream quidem Imperatores, argenteam vero privati: unde apud Fl. Vopiscum in Aureliano c, 12. Dabis ad editionem Circensium aureos Antoninianos trecentos, argenteos Philippeos minutulos tria milia etc. Ex Iustiniaii constitutione 105. Coss. in minoribus nummis argentum spargere per missum fuit, pora miliarensibus, mu/lois2, kauki/ois2, tetragwni/ois2 et similibus, Casaubon. ad loc. Qui vero multum haberet in numerato, et praesenti pecunia [orig: pecuniâ] selvere poterat, in optimo Glossario, Praefens dicitur, Graece *eu)/xalkos2: nam xalko\n ex vulgariter loquentium usu argentum dixere [orig: dixêre]. Apud A. Gellium l. 19. c. 10. Ostendebantque depictas in membranulis varias species balnearum, ex quibus cum elegisset unam formam speciemque, interrogavit quantus esset pecuniae conspectus ad totum opus absolvendum. Pecuniae conspectus est diati/mhsis2, et summa
image: s0632bpecuniae, qua [orig: quâ] erat opus, ad earum balnearum absolutionem. Sic Graeci su/noyin dicunt: Glossae, su/noyis2, taxatio. Aliter Latiis. adaeratio vel aestimatio rei, Graece e)cargurismo/s2. Salmas. ad Pollionis Claudium c. 14. etc. Addam saltem aliquid de Pecuniis repetundis, quae quaestio publicorum criminum prima fuit et prima Praetorem certum habuit. Dictae autem sunt Pecuniae repetundae, quas sive Socii sive cives privati a Magistratibus, aut publicis Curatoribus, iudicio [orig: iudiciô] repetiverunt, quas illi aut in Provincia, aut in Urbe, aut ob iudicandum, aut ob aliud aliquid publice curaudum, cepissent. Quod genus furti cum exprimere vellent, Pecuniam ablatum, captam, coactam, conciliatam, aversam dixerunt: quas voces cum Cicero, in accusatione Verris repetundarum rei, tum veter. Legum fragmenta celebrant. Istiusmodi Leges fuere: Porcia, Calpurnia, Caecilia, Iunia, Servilia, Acilia, Cornelia et Iulia, de quibus suo [orig: suô] loco [orig: locô]. Apud recentioris aevi Scriptores, Pecunia iterum id quod primitus pecu niae vice erat, atque unde ipsi nomen, pecudes nempe, designat. L. Aleman norum tit. 74. Quidquid ibi toltum fuerit, mancipium, pecuniam. omnia tripliciter restituar. Adaladrus in Statutis Abbatiae Corbeiensis l. 1. c. 8. boves et reliquam pecuniam habeat, cum quibus laborare possit, unde et ipse et omnis familia eius possit vivere. Epistola Synodalis Concilii Duziacensis I. generis diversi ac sexus Pecuniae meminit. Vide Auctores laudatos Car. du Fresne Glossar. Cum epitheto Pecunia viva, in LL. Eduardi Confessoris c. 10. et Guil. Nothi c. 9. Inter dicimus, ut nulla pecunia viva vendatur aut ematur nise intra civitates. Hic Florentius wigornien sis et Simeon Dunelmensis A. C. 1086. Gulielmus Rex fecit describi omnem Angliam, quantum terrae quisque Baronum suorum possidebat --- quae animalia, imo quantum vivae pecuniae possidebat. Qui opponitur Pecunia operata. i. e. signata seu moneta, apud Burchardum Episc. Wormatien sem in Lege Familiae: Si ex familia vir aliquis et uxor eius obierint, et filium cum filia reliquerint, filius hereditatem servilis terra recipiat, filia autem vestimenta matris et pecuniam operatam accipiat, apud eundem Car. du Fresne, etc. Plura hanc in rem hic [orig: hîc] passim; de pecuniae vero circumferendae apud Vereres more, item de modo Pecuniis apud Romanos statuto, vide Casaubon. ad Sueton. in Galba c. 8. et Tiberio c. 49.
PECUNIA [2] Dea Augustin. l. 4. de Civ. Dei. c. 21. Deaepecuniae commendabantur ut pecuniosi essent: eodem [orig: eôdem] ibid. teste, Aesculnaum, et eius filium Argentumum Deos habebant antiqui. De his vide versus elegantes Menandri, qui exstant apud Stobaeum in ratione, quae inseripta est Pluti Laus, quibus consonat Petronii Arbitri pulchrum carmen, cui tale est initium:
Quisquis habet nummos. felici naviget aura [orig: aurâ], etc.
Fuerunt ad haec Lucri dei, lucris praepositi, ut l. 4. adv. gentes prodit Arnobius, a lucro denominati. alias Pecunia, pro pecude: et expressius Pecunia viva, apud Scriptores medii aevi. Item pro bonis: Unde Pecunialis causa res omnis, quae est in bonis aut facultatibus: Equi, Aurum, Argentum, Arma, Vestes, Utensilia, etc. Vide Spelmanni Glossar. Archaeol. PECUS quo [orig: quô] nomine appellari bruta, quae sub hominis imperio degunt, Laur. Valla in Elegantiis l. 4. c. 42. scriptum reliquit, Pastoris curam defiderat, vide supra in voce Pastores ac Pecuaria res, Pastoribus autem praefuit is, quem Pecoris Praefectum Cicer. pro Plancio et Pecoris Magistrum, Varro l. 2. R. R. C. 10. ac Columella l. 1. c. ult. vocant. Servius ad illud Aen. l. 12. v. 717.
------ ------ Pavidi cessere [orig: cessêre] Magistri:
Proprie, inquit, Magistri sunt militum, Pastores pecorum. Sed reciprocaesunt istae translationes. Nam et ductor militum Pastor vocatur et Magistros pecorum dicimus. Cicero, quem Magistrum pecoris esse dicebant. Ad quam regulam, quem armenti Custodem vocat Ovid. Metam. l. 11. v. 348. Luctatius Grammat. Pastorem vocat armentorum. Pastor certe fuit Athenio, Cilix ille, apud Florum l. 3. c. 19. qui in Sicilia, interfecto domino, familiam ergastalo liberatam sub signis ordinavit, et veste purpurea [orig: purpureâ] baculoque [orig: baculôque] argenteo [orig: argenteô] et diademate mimum Regem aliquandiu egit etc. Autiquitus vero Regium fuit, pecora pascere. varro l. 2. de R. R. c. 1. De antiquis illustrissimus quisque Pastor erat, ut ostendit Graeca et Latina lingua, et vetere: Poetae, qui alios vocant polu/arnas2 et polumh/lous2, alios polubou/tas2. Qui etiam ipsas pecudes propter caritatem aureas habuisse pelles tradiderunt. Vide quoque Didymum ad Odyss. v. Scholiastem Hesiodi l. 1. et Io. meursium Commentar. ad Lycophronem, ubi de Paride. Sed et a pecore abacto antiquissima bellorum causa etc. Ligari autem solebant pecora, quae saginabantur, et in his oves inprimis: quod Arabice bannana dicitur, voce maxime propria [orig: propriâ]. Unde in ovibus [gap: Hebrew word(s)] ligatae, in agnis [gap: Hebrew word(s)] ligati, Hebraeis dicti sunt obesissimi et pinguissimi, Bochart. Hierozoic. ubi de Ovibas. Porro Strabo auctor est, Pecisdibus fuisse adalligata tintinnabuls, ut tinnitu noxiae ferae ab ipsis arcerentur. Unde Sidonius Apollinaris l. 2. Ep. 2. ad Domitium, vocat greges tintinnabulatos, vel tinnibulatis, ut est in veter. codicibus. Hodie non minus, more antiquo [orig: antiquô] perdurante, ovium, caprarum, suum, boum, equorumque collo tintinnabula aptari solent; non tam ad terrendas feras, cum et illae non raro etiam sonantes invadant necentque pecudes, quam ad deprehendendum, quibus in locis nemorum, montium vallium que oberrent atque hac [orig: hâc] ratione longae inquisitionis labor praeveniatur. De his Iustinianum Imper. in LL. rustic. tit. 2. §. 2. ita sanxisse videmus: Si quis crepitaculum sive tintinnabulum bovis aut ovis aut alteriius cuiusdam animalis sustulerit, convictus flagellator, ut fur. Et si animal deperditum fuerit, et id damnum sarcito, quod eius crepitaculum sustulit. Hinc Fortunatus l. 2. de S. Medardo,
Tintinnum rapit alter inops, magis improbus ille,
Qui iumentorum colla tenere solet.Meminit et Lex Burgundionum titulo 4. §. 5. Gothorum l. 7. tit. 2. 11. Antiq. denique Baioariorum c. 8. tit. 11. §. 1. Sed et non
image: s0633asine ratione, existimant non nulli, non solum dulcedine istiusmodi tin tinn abulorum labores iumentorum leniri, verum etiam ut tibiae, sic tintianabuli, sono [orig: sonô] mirum in modum oblectari ac pinguescere. Cerete in mari Delphinos sibilo [orig: sibilô] allici, et quasi prae gaudio [orig: gaudiô] exsultare ac detineri videmus: Pastorum quoque fistula [orig: fistulâ] cervos sisti et Musicae illius agrestis dulcedine capi, notum est. Visuntur quoque Romae in antiquis marmoribus ac sculpturis Elephanti, e quorum collo tintinnabula propendent, qua [orig: quâ] forma [orig: formâ] et in vetusto numismate visos exaere exhibet Magius. Imo hinc et ad volucres transitum, atque Hieracarii, quos Accipitrarios Latini dicunt, aquilis maioribus minoribusque accipitribus tintin nabula alii aerea, alii argentea coriaceis compedibus iisdem de causis assuunt. Vide Hier. magium modo memorarum l. de Tintinnabulis c. 9. cum Notis Franc. Swerrii, et praeter hucn, Plinium l. 11. c. 37. Corn. Kilianum Dufflaeum in Poematibus, Suidam in voce *kwdwni/sai etc. nec non hic [orig: hîc] variis in locis. Alicubi Pecora et pellibus integi fuisse solita, notat Voss. ex Varrone de R. R. L. 2. C. 2. Pleraeque similiter faciendum in ovibus pellitis; quae propter lanae bonitatem pellibus (ut sunt Targentinae et Atticae) integuntr, ne lanainquinetur, quo minus vel infici recte possit vel lavari, acparari. Ubi pro Atticae, alii Altinates legunt. Interim et Atticas quoque sic integi fuisse solitas, vero simile est. De Megarensibus enim, Atticae tam vicinis, disertim id nos docet Laertius in Diogene, de eo sic scribens: *)en *megareu=sin i)dw\n ta\ me\n pro/bata toi=s2 de/rmasin e)skepasme/na, tou\s2 de\ pai=das2 au)tw=n gumnou\s2. e)/fh, lusitele/stero/n e)sti *megare/ws2 ei)=nai krio\n, h)\ ui(o/n. Apud Megarenses cum urdisset oves pellibus tectas, pueros vero nudos: ait, Satius est Megarensis esse arietem, quam filium. Horatius quoque pellitarum ovium meminit. l. 2. Carm. Od. 6. v. 10.
Dulce pellitis ovibus Galesi
Flumen, etc.Et huiusmodi Pecori opponitur colonicum, proximae tamen post tectum dignitatis; quia non gramine, sed rubis pascitur. Plin. l. 8. c. 47. Ovium summa genera duo, tectum et colonicum, illud mollius, hoc in pascuo delicatius: quippe cum tectum rubis pascatur. Vilius montanum Pecus: de quo sic Lucilius apud Festum, in voce Solox:
Pascali pecore ac montano, hirto atque soloce.
Vide Gerh. Ioh. Voss. de Orig. ac Progr. Idololtriae Gentil. l. 3. c. 70. et hic passim. De pecore vero hostibus per insidias obiecto, adi Livium l. 28 c. 33. ubi de Scipione in Hispania res gerente, alibique. Plura vero hanc in rem apud Plinium passim.
PEDA vide PEDUM.
PEDAEUS Antenoris fil. not hus. Homer. Il. 7.
PEDALE [1] apud recentioris aevi Scriptores: inter alia significata, pedum integumentum notat, in Chron. Vindesheim ensi l. 2. c. 23. Sed hoc Pedule potius Frontoni, Graece po/dion. Erat autem Pedule vel Pedulis fascia, pedum involucrum. Hesych. po/dia, eneilh/mata podw=n, h)/goun faski/as2. *podo/pana recentiores Graecivocant, h. e. pedum pannos et fascias. Gloss. *ou)dwna/ria. Iterum recentiores. Graeci *)arta/sia, a veteri voce Graeca a)rth\r, sascia, qua [orig: quâ] quis constrin gitur. et colligatur aut etiam suspenditur etc. Sed pi\lous2 h. e. udones et podei=a. h. e. fasctas pedules, non tantum IC. distinguit l. arg. Dig. de aur. arg. leg. verum etiam haud paulo differre apud Graecos ipsos certum est. *pi=loi enim seu Udones erant proprie lanei, ex lana coacta facti, qui intra calceum quidem habebantur, verum plerumque et ipsi vicem calceamenti praestabant, praecipue domi et intra cubiculum. Calceones hodie vocant Galli, et non tantum ex linteis consui solent, sed etiam ex laneis pannis: quibus non multum dissimiles erant Martialis soleae lanatae, in disticho 65. l. 14.
Defuerit si forte puer, soleasque libebit
Sumere, pro puero pes erit ipse sibi.Fasciae vero pedules; ut ipsum nomen indicio est, erant segmenta quaedam, vel panni ex lanea veste decisi, vel etiam ex coactilicia, quibus involvebantur pedes atque integebantur, ad eundem plane modum, quocrura [orig: quôcrura] ipsa fasciis illis, quae crurales inde sunt appellatae: adeo que non ad speciem calcei vel soleae pedem includebant, sicut udones, sed circumligabant. Unde Pollux perieilh/mata podw=n et pi/lous2, aperte distinguit. Sub pedibus proin semper atque intra calceos habebantur, recteque Fronto Pedule id esse interpretabatur, quod pedibus praestaret utilitatem; Sic pi/lous2 u)po\ posi\n e)/xein, dixit Cratinus dehis Pedulibus: namque Auctores passim udones et fascias pedules et empilia confundunt. Non erant ergo illae fasciae calceamentorum, sed pedum, unde etiam iis nomen. Multo minus calcei erant, uti turnebus in Regula Benedicti exponit, quippe iis pedes intra calceos muniebantur atque involvebantur. Sed nec fasciae crurales ac pedules confundendae: Illae enim Romae non nisi ab aegrotis aut delicatis et mollitie fluentibus sumebantur. Quintilian. l. 11. c. 3. Palliolum et sascias, quibus crura vestiuntur, et focalia et aurium ligamenta sola excusare potest valetudo. Horat. l. 2. Serin. Sat. 3. v. 255.
------ Ponas insignia morbl
Fasciolas, cubital, socalia.Obiectae etiam crurales fasciae Pompeio, unde lascivum eum et delicatum fuisse, arguit Cicero. Alii etiam ad regni affectationem eastrahebant de colore ipso, nam candidae et cretatae. Istae vero, in communi erant usu, indigitatae varroni apud Nonium: Mihi puero modica una fuit tunica et toga, sine fasciis calceamentum, equus sine ephippio, balneum non quottidianum, alveus tarus. Error etiam est Viri magni, cum peripeci/das2 cum Pedulibus confundit. Apud Pollucem enim, inter ornam enta muliebria recensitae pe/cai, peripe/lia, peripeci/des2, sunt quidem fasciae, sed minime ex isto pedulium genere, de quibus hic [orig: hîc] agitur, et quaeintra calceamenta gerebantur. Institae potius erant vel fasciae, quae vestibus mulierum
page 633, image: s0633bad extimam oram adsuebantur, ornamenti causa [orig: causâ] quaeque etiam peripo/dia diccbantur. Quando autem Pedulium usus apud Romanos coeperit (apud quos, uti et apud Graecos in promiscuo erant usu) ex loco Varronis dicto colligitur, Ciceronis scil, aetate. Nam Varro, se puero [orig: puerô] calcea menta sine fasciis sumi solita, scribit. etc. Cum vero Pedules in pedibus alii gererent, Cathari, contrarii reliquo hominum generi agentes, eas ut et braccas, in manibus, sicut annulos contra in pedibus, gestabant, apud Epiphanium contra Cathar. *po/dia ta\ e)z i(mati/wn gegennhme/na, a(\ para/ tisin ke/klhtai, h)\ bra/kai, xersi\ peritiqe/asi, daktuli/ous2 de toi=s2 posi\. Sel hanc in rem plura vide apud Salmas. ad Ael. Lamprid. in Alexandro Sev. c. 40. Addam hoc unum, Pollucem ta\ po/dia, quae pedules fasciae erant, eadem facere cum crurum tegminibus seu skele/ais2, quae alias diverla omnino erant, ex eo, quod iisdem fasciis et uno [orig: unô] tenore, ut apparet, crura si mul pedesque vestirent et involverent etc. Vide quoque infra Pedocuculli, item supra Gamacha, Impilia.
PEDALE [2] Examen vide infra, Vomeres igniti.
PEDALII Indorum populi, qui in sacrificiis nihil aliud a Deo petebant, quam iustitiam, arbitrati se omnium rerum compotes tuturos, si eam consequerentur.
PEDALIUM in Ptol. exemplaribus Latinis est Cypri promontor. Pedasium etiam nonnulli habent. Mercator Cabo de Griego vocat.
PEDANEI Senatores melius Pedarii, docente A. Gellio [orig: Gelliô] l. 3. c. 18. quibusdam dicti sunt, qui sententiam in Senatu non verbis dicerent, sed in alienam sententiam pedibusirent: Sed quum Senatus consultum per discessionem fiebat, universi Senatores sententiam pedibus ferebant. G. Basso illi sic appellati sunt, qui cum Curulem Magistratum non gessissent, pedibus in Curiam ibant. M. Varro in Satyra Menippea, Equites quosdam dicit Pedarios appellatos, videturque, iuxta Gellium, significare qui nondum a Censoribus in Senatum lecti, Senatores quidem nonerant, sed quia honoribus populi usi quidem erant, in Senatum veniebant et sententia ius habebant: nam et Curulibus Magistratibus functi, qui nondum a Censoribus in Senatum lecti erant, Senatores non erant, et quia in postremis scripti erant, non rogabantur sententias, sed quas principes dixerunt, in eas discedebant, vide loc. cit. In quem Anton. Thysius notat. Pedaneos Senatores non dici, sed Iudices, quide levioribus causis cognoscebant, l. 4. et l. fin. C. de Pedan. Iud. quos *xamaidikasta\s2, quod in imis subselliis assiderent, vocat Theophilus. vide Novellam 82. et ibi Cuiacium. Festus Senatorem Pedarium fuisse eum ait, qui tacitus tran seundoad eum, cuius sententiam probabat, quid sentiret, indicaverit. Vide supra; ut et Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 7. c. 5. Sed et Pedavii et Pedicularii, Graece podoyo/foi, aliter Latine Sonipedes, dictisunt, qui pede scabillum sonabant. De Sacerdoribus Aegyptiis Gratius in Cyneg. v. 42.
Vix operata suo sacra ad Bubastia lino
Velatuf sonipes festivi turba Canopi.Ubi sonipes turba festivi Canipi, h( podoktu/pos2 est, h( tai=s2 podoktupi/ais2 a)ei\ xai/rousa, scabillorum crepitu semper gaudens. In Sacris enim scabillum pede sonare consuevisse, Interpres vetus Statii docet. Sed et in Choro fuere [orig: fuêre], qui pede percusso [orig: percussô] e)ndo/simon can entibus dabant. saltautibusque eu)ruqmi/an moderabantur. Quod non simplicis pedis percussione saciebant, sed solea [orig: soleâ] lignea [orig: ligneâ], cui suppacta fuit e ferro regula ad maiorem sonum edendum. Lueianus sidhrou=n u(po/dhma, ferreum calceamentum vocat. Vide supra ubi de Crupeziis et hic [orig: hîc] infra ubi de Pediculis, item de Scabellis.
PEDANIUS [1] Costa omnissus a Vitellio in consulatu, ingratus ipsi, ut adversus Neronem ausus, et Virginii ex stimulator. Tacit. Hist. l. 2. c. 71.
PEDANIUS [2] Secundus Urbis praefectus a servo interfectus: seu negata [orig: negatâ] libertate, cui pretium pepigerat; sive ob amorem exoleti infenso et dominum amarum non tolerante: Caesonio [orig: Caesoniô] Paeto [orig: Paetô], Petronio [orig: Petroniô] Turpiliano [orig: Turpilianô] Conslib. Tacit. l. 14. Annal. c. 42.
PEDASUS [1] Bucolionis maximi filiorum Laomedontis fil. frater Aesopi ex Abarbarea [orig: Abarbareâ] nympha [orig: nymphâ]. Homer. Il. 6. Item civitas Pylo vicina, vini ferax, ut idem Homer. auctor est Il. 9. Item oppid. Cariae mediterran. a Cyro Pytharchio Duci datum. Athen. Item unus ex equis Achillis, ut idem tradit Il. 16.
PEDASUS [2] vide Methone.
PEDATURA in Gloss. Graeco-Latin. podismo\s2, quodlibet spatium, certo [orig: certô] pedum numero [orig: numerô] definitum, in quo aliquid poni locarique potest. Vegetius l. 3. c. 8. Singulae centuriae, dividentibus Campidoctoribus et Principiis, accipiunt pedaturas. Quas paulo ante Porlismos dixit, ut et l. 2. c. 7. et l. 3. c. 15. pro dimensione pedibus facta [orig: factâ]., seu spatio certo [orig: certô] pedum numero [orig: numerô] definito. Sic passim in veter. Inscr. et apud Agrimensores. Atque ad has Pedaturas militares Vegetii, quae scil. militibus assignabantur ad considendum in castris, vel alibi, referendum quidam censent, quod habetur in Notit. Orientis c. 151. et. 15. de cohortibus quintae pedaturae infertoris vel superioris legionum Herculiae et Ioviae; ita ut et pedatura hoc [orig: hôc] loco [orig: locô] sumatur pro eo podismo, qui hisce legionum cohortibus assignatus erat: quod Pancirollus. de munitione ex aggeribus et pedamentis facta, hand recte forte interpretatur. Ita enim pedaturas etiam Tactici Graeci usurpant, atque inprimis Mauricius Strateg. l. 11. c. 3. et Leo in Tactic. c. 15. § 56. ubi mentionem faciunt pedaturarum in moenibus, quae ad eostodiam oppidi vel castri assignari solent militibus: quasque peripa/tous2 vocat Constantinus Porphyr. de Administr. Imp. c. 29. dia/bata, Harmenopulus l. 2. tit. 4. §. 59. quod haec moenium pars pervia sit et deambuletur, etc. Vide Car. du Fresne prolixe de hac voce agentem in Glossar.
PEDE canentibus mensuram dandi mos veterum vide infra Percutere mensuram.
PEDELLUS vide BEDELLUS.
PEDEMONTANA Regio olim regio Taurinorum; nunc
page 634, image: s0634aPedemontium vocatur, tamquam pedem montium dicas; quoniam ad radices Alpium est, quae Galliam, Sabaudiamque ab Italia dividunt. Fines eius ponunt Geographi ab Oriente Padum, a Meridie Ligurum Alpes. a Septentrione Duriam Ripariam. Ducatus Taurinus sub Longobardis appellabatur, a quibus in provinciae formam, cuidux praeerat, redactus est. Hodie sub ditione Ducis Sabaudiae. Plura de hac [orig: hâc] regione habet Domin. Niger. vulgo Piemont. Baudrando alias Gallia Subalpina, Regio est ampla, inter Ducat. Mediolanens. et Montisferrati ad Ortum, Vallesiam ad Boream, genuensem ditionem et Comitatum Niceae ad Austrum, Sabaudiam et Delphinatum ad Occasum, quibus separatur Alpibus Cortiis et Graiis. A Pado bifariam scinditur. Partes eius sunt Pedemontium proprium, Ducatus Augustanus, Marchionatus Segusinus, et Eporcediae. Item Salutiarum et Cevae: comitatus Astensis et Dominium Vercellense. Quidam nunc addunt tractum Canavensem, et partem Montisferrati, Duci concessam pace Clarasci. In Pedemontanas valles, Convallenses, Angruniam, et alias, a Valdensibus habitatas, copiis ductis Comes Trinitensis, inaudito [orig: inauditô] crudelitatis genere in miseros ac innocentes grassatus est, A. C. 1560. Vide Thuan. Hist. l. 27. Christoph. Bitur. in Persev. Conv. Quae ibidem prius et ab eo tempore usque ad nostram aetatem acta, exhibet fideliter Legerus Hist. Vald. Gall. et Belg. in fol. edita [orig: editâ] Lugduni Bat. ante paucos annos. Caput totius regionis est Augusta taurinorum, Turin, ubi sedes Decis. Vide Gallia Subalpina.
PEDEMONTIUM proprium continet territoria Taurini, Catiniani, Fossani, Montis Regalis, Cunei, Saviliani et Clarasci: a Septentrione in Meridiem ex tenditur.
PEDDENTISSUM vide PINDENISSUS.
PEDEPULVEROSI in LL. Burgorum Scoticorum c. 120. Si burgenses mercatores et Pedepulverosi. Gall. Piepoudreux. Angl. Dustie foote, ibid. c. 134. advene sunt. extranei. Hesychio, *koniorto/podes2, a)groi/koi, e)rga/tai. Cicero, l. 1. de Inv. Tum verisimilia, hoc [orig: hôc] modo [orig: modô]: si multus erat in calceis pulvis, ex itimere eum venire opertebat, etc. Habebant autem hi Curiam peculiarem, in publicis nundinis, quam Pedis pulverizati vocant Cowellus Instit. Iur. Angl. tit. 1. §. 2. et Spelroannus, Anglivero Piepouder: sicdictam, quod in ea Pede pulverosorum sex extraneorum, Mercatorum praesertim, negotia et causae de plano et summarie dirimantur. Christophorus de S. Germano de Consuetud. Regni Angl. c. 5. In omnibus nundinis, habetur quaedam Curia, eisdem feriis incidens, qua vocatur Curia pedis pulverisati, quae solum tenebitur durante tempore feriarum illarum, apud Car. du Fresne Glossar.
PEDDE Slavandi ritus in Oriente olim frequens, vide supra ubi de ritibus excipiendi Hospites, apud priscos adhibitis. Apud eosdem osculandi consuetudo memoratur Senecae de Benefic. l. 2. c. 12. de Caio Caesare, Caius Caesar dedit vitam Pompeio Penno, si dat, qui non aufert, deinde absoluto, et agenti gratias porrexit osculandum sinistrum pedem. Persiae Regum more, unde sequitur, Homo natus in hoc, ut mores liberae civitatis Persica [orig: Persicâ] servitute mutaret, parum iudicavit, si Senator senex, summis usus honoribus, in conspectu Principum, supplex sibi, eo [orig: eô] more iacuisset, quo [orig: quô] victi hostes victoribus iacuere [orig: iacuêre]: invenitaliquid infra genua, quo libertatem detruderet. Ad quam locum vide Lipfium. Sed hoc extra ordinem fecit Caligula. Diocletianus vero postea ordinarium in voluit esse, edicto [orig: edictô] vulgato [orig: vulgatô]. Ut omnes sine generis discimine prostrati pedes oscularentur, quibus etiam venerationem quandam adhibuit, exornans calceamenta auro [orig: aurô], gemmis et margaritis, (quod fecisse ante eum Caligulam memorant) eundem ornatum immiscuit vestibus. Idem tamen et ante Diocletian um fecit Maximinus Iun. de quo capitol. c. 2. Insalutationibus, inquit, superbissimus erat et manum porrigebat et genu sibi osculari patiebatur, nonnumquam etiam pedes. At de Seniore Maximino, Id numquam, ait, ibid. passus est qui dicebat. Dii prohibeant, ut quisquam ingenuorum pedibus meis oscula figat. Quod in Traiano quoque laudat Plin. in Panegyr. c. 24. Transiit mos ad recentiores Imperatores Graecos, teste Georg. Codino [orig: Codinô] curopalate, qui l. de Offic. Palat. Constantinopolitani p. 140. ubi agit de matutino magnae Dominicae Paschae, refert, parato [orig: paratô] in triclinio Imperatoris throno [orig: thronô], simulatque ex Ecclesia exiisset etc. omnes Principes tum ingredientes, quemque ad ultimum usque osc ulatos fuisse primum dextrum pedem Imperatoris, de in manum dextram, postea genam illius dextram. Et ad quintum hebdomadis diem, quem vocant diakainh/simon, i. e. renovationem, Patriarcham, venientem in Palatium, cum summis Sacerdotibus, Archimandritis et Antistitibus, mutatis vestibus, adiisse Imperatorem, stantem in throno suo, et accedentem benedixisse ac oseulatum esse Imperatorem ad os: similiterque ab Imperatore Despotam designatum, qui ei proximus esse deberet, osculatumfusse Imperatoris pedem: Inde ad Pontifices Romanos etc. Vide quoque supra ubi de Osculo. Sed et olim mancipia, si in aliqua gravi culpa deprehenderentur, misericordiam Dominorum suorum implorantia, pedes eorum prostrata apprehendebant. Rei item, qui a Principe veniam postulabant. Ut et paenitentes in veteri Ecclesia, qui dum essent in primo paenitentiae suae gradu, ante vestibulum Ecclesiae, prostrati, pedes fidelium apprehendentes, eorum precum implorabant auxiliu. Illi propterea, qui multum deferrent sanctitati, non solum eorum, qui in Ecclesiasticis muneribus eminebant, sed etiam Confessorum, aut eorum, qui ob nomen Iesu Christi carceribus detinebantur, vel manus eorum deosculabantur, vel ad pedes usque eorum se demittebant, ut hoc [orig: hôc] honore animos eis adderent, adversus opprobria quae sustinebant. Quod etiam ab ipsis Magnatibus et Regibus nonnullis, non Episcopis solum, sed etiam aliis sanctitatis nomine celebribus, delatum legimus. Nec omittendus Pedes ungendi, antequam calceos induerent, vel cum e bello essent reversi, in conviviis item eorundem Veterum mos, de quo quaedam adnotavit Plin. l. 13. c. 3. et
image: s0634bIo. Meursius Commentario ad Lycophronem: plura dicemus infra ubi de Umgendi ritu, it. voce Unguentum, ubi cruribus pedibusque in specie Mencesium olim destinatum fuisse videbimus. De consuerudine Philosophorum quorun dam pedibus alternis, ferventibus arenis, insistendi, ab Ortu usque ad Occasum Solis, a)skh/sews2 xa/rin, vide eundem Plin. l. 7. c. 2. De ritu coronas ponendi ante penes eius Numinis, cuicon secrabantur (etiam in Apocalypsi c. 4. v. 10. indigitato) Propertium l. 2. El. 10. v. 21.
Ut caput in magnis ubi non est tangere signis,
Ponitur hic [orig: hîc] imos ante corona pedes.Ad quem locum vide Car. Paschalium Coronar. l. 4. c. 11. plura vero, infra voce Pes.
PEDES [1] Mensarum apud Romanos, eburnei erant, Iaminis putamin um testudineorum minutim sectis obducti coopertique. Plin. l. 9. c. 11. Testudinum putamina secare in laminas, lectosque et repositoria bis vestire, Carvilius Pollio instituit, prodigi et sagacis ad luxuriae instrumentum ingenii. Et Philo Iudaeus, ad Tiberium Prin cipem a suis popularibus legatus, citante I. Lipsio [orig: Lipsiô] de hoc Romanorum luxu, *tri/klina, inquit, kai\ peri/klina xelw/nhs2 h)\ e)le/fantos2 kateskeuasme/na, kai\ timalfeste/ras2 u(/lhs2, w(=nta\ plei=sta liqoko/llhta, i. e. Tricliniares lecti et Stibabia, testudine aut ebore adornata, et miliori etiam materia [orig: materiâ], atque ea plerumque gemmata. Vide quoque Senecam de Benefic. l. 7. c. 9. Plin. iterum l. 16. c. 43. Clem. Alexandrinum, Lucianum in Asino etc. Sed et meminit eburneorum Pedum Plato, Poeta Comicus vetustissimus, apud Athenaeum Dipnosophist. l. 2. c. 6.
*ka=|t' e)n kli/nais2 e)lefantopo/si, kai\ strw/masi porfuroba/ptos2,
*ka)/|n foiniki/si sardianikai=si koimhsame/noi kata/keintai.
In lectis deinde eburneis sultis Pedibus stragulisque purpura [orig: purpurâ] tinctis
Et ostro [orig: ostrô] Sardiniano [orig: Sardinianô], dormituri recumbunt.Sextus item Propertius l. 2. Eleg. 13. v. 23.
Nec mihi tunc fulcro [orig: fulcrô] sternatur lectus eburno [orig: eburnô],
Nec sit in Attalico mors mea nixa toro.Et Catullus Epithalamio Iuliae ac Mallii, Epigr. 62. v. 111.
O cubile, quod homine
Candido pede lectulis
Quae tibi veniunt bona,
GaudeasUbi tamen non de desunt, qui non de eburneo fulcro intelligi versum secundum velint, sed de argenteo Pede: auro [orig: aurô] enim argentoque [orig: argentôque] obduci lecticas, tam tricliniares, quam cubitorias, olim consuevisse, patet ex Papiniano l. 9. ff. de supell. leg. 35 Marriali l. 8. Epigr. 33. etc. Praesentarunt [orig: Praesentârunt] autem Pedes hi saepius hiantes pardos, uti docet Iuvenal. Sat. 11. v. 123.
Grande ebur et magno [orig: magnô] sublimis pardus hiatu.
Alias leonum effigies exprimebant, etc. Vide Thom. Dempster. Paralipom. in Ioh. Rosin. l. 5. c. 26. gerh. Ioh. Voss. de Orig. et Progr. Idololatriae l. 3. c. 50. etc.
PEDES [2] Navium remisunt, Nonio Marcello. Vide quoque Artemidorum l. 1. c. 50. Unde Remipedem navem dixit Ausonius, Ep. 5. v. 32. et Paridis navem a fabricatore, *fereklei/ous2 po/das2 Lycophron. Callimachus quoque Epigramm. 6. e)re/sswn possi/n, et Lucilius Sat. 8
Verum flumen uti atque ipso divortio aquarum
Ilignis pedibus cercurum concinit aequis.Indidem naves ambulare dicuntur, Catoni Re Rust. c. 1. et scaphae progredi, Sallustio. Carsus quoque iisdem tribuitur, ut videre est apud A. Gellium l. 10. c. 26. Vide quoque infra Pegasus. Alias tamen pedes pro velis. Vide supra Pariare vela, et plura hanc in rem, apud Ioann. Meursium ad Lycophronem et Salmas. ad Solin. p. 568. nec non infra, voce Pes.
per PEDES mensura limitum, castrorum item meratio fiebat olim, vide supra Passus. Suspensio quoque interdum, vide infra Suspendendi.
PEDESTRES Statuae quae frequentissimae, manus habebant exsertas, quo [orig: quô] forte imperium denotare volnere [orig: volnêre] Veteres: Una enim manus clypeum pratendebat, altera imperantis specie extendebatur, Servius ad Aen. l. 8. v. 301.
Et nos et tua dexter adi pede sacra secundo [orig: secundô]:
Hinc Statius in Equo Maximo l. 1. Sylv. 1. v. 37.
Dextra vetatpugnas, laevam Tritonia Pallas
Non gravat. ------ --------Et Corippus l. 2. Num. 4.
Circumfusae chlamys, rutilo [orig: rutilô] quae ornata metallo [orig: metallô]
Principis exserta vincebat lumina dextra [orig: dextrâ].Ritusinitio [orig: Ritusinitiô] a Cethegorum familia sumpto [orig: sumptô], qui sine tunica nudo que humero et brachio [orig: brachiô] ex tra togam porrecto [orig: porrectô] in cedere, peculiari ac gentili more, fuere [orig: fuêre] soliti: quem postea etiam in bellis servarunt [orig: servârunt], ut scilicet sine tunica, solo [orig: solô] cincut ac chlamyde, exserto [orig: exsertô] brachio [orig: brachiô] pugnarent. Lucan. l. 2. v. 543.
------ Exsertique manus vesana Cethegi,
Silius Italicus Punicorum l. 8. v. 586.
Ipse humero [orig: humerô] exsertus gentili more Parentum,
Difficili gaudebat equo [orig: equô], etc.Sic et in statuis Causidicorum, exsertae erant dextrae, quod iis gestus fieri solerent: etc. Praeter has, fuere et Triumphales et Equestres, sed quae non nisi gravissimis de causis concedebantur, idque rarenter admodum, nec nisi optime de rep. meritis et speciosissimis quibusque Ducibus: teste Velleio [orig: Velleiô] Paterculo [orig: Paterculô] Hist. Rom. l. 2. c. 61. ubi per trecentos annos nemini Equestrem statuam, praeter quam Lucio Sullae et Cn, Pompeio et Caio Caesari, postam fuisse, refert: de istiusmodi statua honori Augusti Imp. dicata [orig: dicatâ] verba faciens. Has dextram similiter protensam habuisse, late probat Thom. Dempster, quam vide,
image: s0635aParalipom. in Rosin. l. 9. Vide et supra voce Exserendi. De Pedestribus Gopiis, vide infra in voce Pedites.
PEDESTRIS Sermo Graece *pezo\s2 lo/gos2, Poetico [orig: Poeticô] posterior, vide supra, ubi de Oratione Soluta. Sic autem dictus a pede est, quem etiam soluto sermoni dat Papinius l. 2. Sylv. 7. v. 22.
Dum qui vos geminas tulit per Artes
Et vinctae pede vocis, et solutae,
Romani colitur chori Sacerdos.Nihilenim sine numeris scripsere [orig: scripsêre] Antiqui. Ita Tibullus ad Messallam l. 4. Epigr. 1. v. 35.
Cenvenientque tuas cupidi componere laudes
Undique, quique canent umcto [orig: umctô] pede, quique soluto [orig: solutô].Unde et pedestres Historias si militer de soluta oratione dixit Horatius l. 2. od. 12. v. 9. 10. cui Equestres sive Poeticas narrationes opponi docet Scholiastes antiquus, a Iac. Cruquio constipatus. Vide Casp. Barthium animadversion. ad Statium d. l. nec non supra, ubi de Veterum Legendi ratione, et infra ubi de Politicis versibus.
PEDIACI Athenis dicti, in plano habitantes, Democratici, quos Pisistratus contra Diacrios concitavit. Aristotel. l. 5. Polit. c. 5.
PEDIADIS regio Bactrianae, per quam Oxusfluv. decurrit. Polyb.
PEDIAEI secundi ordinis, in regione Attica, quibus secundum solonis leges praefuit Lycurgus. Dicti sunt Graec. pediei=s2, quod in medio civitatis adeo que in planitie habitarent, quemadmodum Diacrii vocabantur e)z a)/steos2, ut loquitur Diogenes Laertius in Solone, qui superiorem Urbis partem incolebunt: Paralti vero reliqui, qui littori viciniores erant. His inter se de regimine concertantibus, cum Diacrii ad Democratiam in clinarent, ut docet Plut. in Solon. in Oligarchiam Pediaet propen derent, Paralii vero ex utraque mixtum Reip. statum sectarentur, controversiae Arbeiter electus Solon pristino [orig: pristinô] Civium discrimine obliterato [orig: obliteratô], eos in 4. novas classes divisit, Pentaco siomedimnos. Equites, Zeugitas et Thetas, pro facultatum censusque ratione: e quibus ad munera publica tribus prioribus admissis, ultim os velut proletarios ac censos capite plane ab omni Reip. administratione, exclusit. Vide Franc. Rossaeum Archaeologiae Atticae l. 1. c. 4.
PEDIARCHUS sagittariorum Gelonis Dux. Vide Polyaen. l. 1. c. 27. n. 2.
PEDIANUS vide Asconius.
PEDIAS [1] Graece *pedia/s2, Cilicia dicta est, qua iacet campo, nam in pedia/da et traxei=an dividebatur. Hinc *pedianoi Cilices dicebantur, qui *pedia/da colebant, Latine Campanos liceat dixisse. Extendebatur autem haec Campania Ciliciae ab Isso usque ad Tarsum. Salmas. Ad Solin. p. 772.
PEDIAS [2] tribus Atticae. Steph.
PEDIASIMUS Iohannes, vide Iohannes.
PEDIBULUM apud Auctorem Vitae S. Fructuosi et Sociorum, Qui cum sensisset ped ibulum ipsorum, canfestim surrexit et prodiit ad eos foras in soleis: Cardinali Baronto et Bollando, est virga lictoris, qua [orig: quâ] solebant olim portas pulsare ingressuro [orig: ingressurô] Consule; Dominico vero Macro est strepitus pedum ambulantium, quasi pediambulum. Quomodo vox sumi videtur apud Gregorium Turonen s. Histor. l. 3. c. 15. Quibus pergentibus audiunt pedibulum equitum currentium. Vide eum in Hierolex.
PEDIBUS iter facere virile adeo que Principibus olim Regibusque multo in usu. Curtius de Alexandro suo l. 6. c. 5. Rex pedibus iter plerumque faciebat. Et Sueton. in Iulio, c. 57. In agmine nonnumquam equo [orig: equô], saepius pedibus, anteibat. Etquidem prior, si iter faceret minus urgens, discebat simul in progrediendo, aut iaculari aut in currum concitatum insilire et desilire, Plut. Quod insigne laboris militaris ac tolerantiae regiae exemplum Traianus Imp. imitarus, Cum legiones duceret, seu potiies (tanta velocitas erat) raperet, non vehiculum unquam, nec equum respexit, teste Plinio [orig: Pliniô], Panegyr. c. 14. qui proin communia et confusa privatis vestigiae, miris in Principe laudibus effert. Imo ante Fabium Dictatorem lege prohibitum apud Romanos Duci, equo [orig: equô] vehi, ut cum in peditatu maximum exercitus robur poneretur, ei Dux semper in acie adstaret, primumque omnium Fabium hunc a Senatu petiisse, ut equo [orig: equô] sibi liceret in bello uti, legas apud Plut. in Vita eius. *malaki/as2 itaque et mollitiei postulati, qui numquam nisi equo [orig: equô] vel curru incedere, quasi pedum usum amisissent, ut Plin. iterum ait, consuevere [orig: consuevêre], de qua vide Aristotelem Ethic. l. 7. c. 9. Ciceronem, qui hoc [orig: hôc] nomine false perstringit Verrem 5. Verrina [orig: Verrinâ], Senecam Ep. 55. etc.
a PEDIBUS vide supra. Ad pedes Delfinis, ac infra Pedissequi.
PEDICA vinculum, quo [orig: quô] pedes vinciuntur. Nonio, Graece *podoka/kkh, de qua voce Harpocration, *podoka/kkh, inquit, to\ zu/lon, to e)n desmwthri/w| ou(/tws2 e)kalei=to, h)/toi parembeblhme/nou tou= e(te/rou ka/ppa podw=n tis2 ka/kwsis2 ou)=sa, h)/kata\ sugkoph\n, w(/s2 fhsi *di/dumos2, oi(=on podokatoxh\, i. e. *podoka/kkh dictumest lignum, cuius in carcereusus: vel per insertum alterum cappa, quasi podw=n ka/kwsis2, vel per syncopen, ut ait Didymus, quasi podokatoxh\. Huic immissi in carcere pedes constringebantur, ut Suidas habet. Hesych. vero *podoka/kkhn non ipsum lignum, sed to\n e)n tw=zulw| desmo\n, in ligno vinculum, quo [orig: quô] pedes ei adstringebantur, vocat. *eu/lon seu Lignum simpliciter appellatur, apud Lysiam e)n tw=| kata\ *qeomnh/stou a/, item in legibus Solonis, et hodieque apud Demosthen em e)n tw=| kata\ *timoxra/tous2, in lege kloph=s2: Latinis auctoribus Nervus dicitur, de qua voce vide supra. Aliud autem fuit *podostra/bh, quaestionis videl. seu tormenti genus, quo [orig: quô] rei pedes manusque torquebantur: haec luxabat membra illius, qui torquebatur. Unde a Comicis chirurgicum instrumentum illud, quo [orig: quô] membra restituuntur luxata, tacite *podostra/bh dicitur. Forte idem cum mala mansione. Vinculum autem, quo [orig: quô] pedes manusque impediebantur et cui collum praeterea inserebatur, *pentesu/riggon zulon i. e. quinquefistulare lignum,
page 635, image: s0635bvocitatum legimus. Vide pollucem l. 8. c. 7. Hesychium, Sam. inprimis Petitum Comm. in LL. Atticas. l. 4. tit. 9. Vide quoque supra Cipparius. Ab hominibus vox ad feras translata: Namque Pedicae Cervorum Aprorumque etiam Retia dicta: in quibus laqueus o( bro/xos2 et seiri/des2, ex genista, h. e. spa/rtw| fiebant. Xenophon, *to\n de\ bro/xon th=s2 seiri/dos2 to\n e)pi\ th\n stefa/nhn e)piteqhs2 o/menon peplegme/non spa/rtous2 kai\ au)th\n th\n seiri/da. e)/sti ga\r a)shpto/taton tou(=to. Ubirationem huius rei reddit, quia spartum minime putrescat, seu praecipue duret, ubi loquiter Plin. l. 19. c. 2. Vide Salmas. ad Solin. p. 766.
PEDICULA Latinis videntur fuisse dicta, quae Graecis *podaroulia, vel *u(popo/dia, scabella, quo nomine sandalia lignea veniebant, quibus in Choris et saltationibus Veteres olim usi fuere [orig: fuêre]. Uti enim hodie in Musicis con centibus, ab eo qui reliquis una canentibus modum dat, levata [orig: levatâ] positaque [orig: positâque] manu mensa aut liber feritur, quod mensuram percutere vulgo diciturtita apud Veteres in Choris ac salt ationibus, pedum supplosione idem fiebat. Habebant autem tales, in Theatris, quo clarior sonus esset, ligneas sub pedibussoleas, ad huc usum solum factas, kroupe/cia Graecis, et krou/peta, atque hinc podoktu/poi et podoyo/foi, vocitati sunt: Imo, quo maiorem sonantioremque strepitum ederent, multi, saltantibus Pantomimis, ferreasad eam rem soleas habebant, ut ex Luciano discimus. Cuiuscem odi sandalia, lignea inprimis, Latini scabella videntur appellasse [orig: appellâsse], quod instar scabellorum essent et ex ligno fierent, pedibusque subicerentur, uti scabella, quae u(popo/dia hinc Graecis dicta sunt, sive Pedicula, etiam podoyo/fia, a pedum strepitu, quem ederent. Sed et forte habuerunt scabella in hunc usum parata, quae pedis pulsu lignea [orig: ligneâ] solea [orig: soleâ] vel ferrea [orig: ferreâ] percussa sonarent. Namque quemadmodum podw=n ktu/pon saltationi Mimorum adhibitum fuisse, scribit Lucianus, ita et Scabellorum crepitum saltantibus fieri solitum, docet Suetonius de Caligula, c. 54. Saltabat autem nonnumquam etiam noctu: et quondam tres Consulares secunda [orig: secundâ] vigilia [orig: vigiliâ] in Palatium accitos multaque et extrema metuentes super pulpitum collocavit: deinderepente magno [orig: magnô] tibiarum et scabellorum crepitu, cum palla tunic aque talari prosiluit ac de saltato [orig: saltatô] cantico [orig: canticô] abiit. Quae scabella, quia sineulla toni variatione, tenore quodam [orig: quôdam] continuo [orig: continuô] et aequali, ad pedem feriebantur, inde quoque syntona appellata sunt. Unde Syntonarius, qui scabella aut cymbala pede percutiebat, quemadmodum idem a Pediculis, Pedicularius. Optimae Glossae, Pedicularius, *suntona/rios2. Pedicularium vocant, to\n podoyo/fon, to\n todi/ ktupou=nta, quales etiam Pedarii vel Podarii dicebantur. Aliae Glossae, *podoyo/foi, Podarii: in iisdem *podoyo/fion, crepitaculum. Excerpta ex veterib. Glossis: Crotalum, podw=n yo/fos2: Cuiusmodi pedum crotala et crepitacula a)ska/rous2 etiam Graeci vocasse [orig: vocâsse] videntur. Nam a)/skaros2 calcei genus est Hesychio, etc. Vide Salmas. ad Vopisc. in Carino Imperat. c. 10. et infra in voce Scabellum.
PEDICULI Italiae populi Apulis et Salentinis contermini. Plin. l. 3. c. 5.
PEDICULUS Paul. l. 32. ff. de auro arg. est, de quo signa sustinentur, basis, sed tenuis: Et sic plerumque Pediculi Columellae dicuntur, quibus arborum rami baccis onusti sustin entur, quasi parvi pedes Hotomano. Pediculis argenteis adiuncta sigilla aenea, dict. l. apud Ioh. Calvinum Lexic. Iurid. Atque inde Pediculo animali nomen. Unde, uti apud Hebraeos [gap: Hebrew word(s)] Chen basin significat, ita [gap: Hebrew word(s)] Chinnim, sunt pediculi, nomen habentes a [gap: Hebrew word(s)] chonen, quod firmare et stabilire est; quia pediculus animal firmum et stabile est, atque a corpore dusafai/reton, ut tradit Philosophus Histor. l. 5. c. 31. Quam molestum hoc sit insecti genus, Aegyptii inprimis experti sunt, quo [orig: quô] nullam aliam molestiorem fuisse plagam, scribunt Mahumetani. Ita enim illi, Mosesivit ad urbem Aegyptiam quae vocatur Ainsams (Fons Solis) quam cum virga [orig: virgâ] sua [orig: suâ] percussisset, inde sparsi fuere [orig: fuêre] pediculi per totam Aegyptum, qui aggressi, quidquid ex seminibus, arboribus et herbis upererat, tetum td consumpserunt ad eoque terr am linxerunt: Et inter cuiusque vestem et pellem irvepserunt, ut eum morsu divexarent. Et si quis cibum comederit, is scatuit pediculis, nec ulla iis accidit plaga mole stior plaga [orig: plagâ] Pediculorum. qui capillos invadebant et carnem et palpebras et supercilia et pellem, ac si variolis laborassent [orig: laborâssent], somnumque et quietem arcebant. Itaque ad Mosen clamarunt [orig: clamârunt], et opem eis imploraverunt, dicentes, Nospaenitet, roga igitur pronobis Dominum Deum tuum ut hoc malum avertat. Et oravit pro iis Moses, cui bene sit: et Deus pediculos ab ipsis abstulit, post septem dies elapsos, ab uno nempe Sabbatho ad aliud Salbathum, apud Bochartum. Ad cuius omnino plagae Memoriam, qua [orig: quâ] Magos ipsos ac Sacerdotes verisimile est gravius fuisse afflictos. cautiones postea varias Sacerdotibus Aegyptiorum adhiberi consuevisse, discimus ex Herodoto l. 2. c. 37. ubi illos rertio [orig: rertiô] quoque die corpus eradere fuisse solitos scribit, i(/ a mh/ te fqei\r mh/ te ti\ a)/llo musaro\n e)ggi/nhtai/ sf: qerapeu/ousi tou\s2 *qeou\s2, Ne Deos colentibus, pediculus, aut quid aliud insit immundum. Et Plutarcho in Iside, ubi lineis vestibus illos usos tradit, quia linum h(/kista fqeiropoio\n, minime pediculos gignat, et c. Vide Sam. Bochart. Hierozoic. l. IV. Part. poster. c. 18. toto. Coeterum pediculi non hominibus solum, sed et bestiis infesti. Et quidem alii equorum, alii boum, alii porcorum, alii ovium et caprarum proprii: et sua cuique lues ac peculiare malum est. Sunt etiam leonum et cervorum pediculi. Sunt aquilarum, accipitrum, olorum, anserum, gallinarum, phasianorum, columbarum, perdicum, coturnicum, de quibus multa Scriptores. Delphines quoque et salmones in piscibus: et in insectis scarabaei, imo et in plantis abrotonum, absinthia, aquilegia, nymphaea et c. hac [orig: hâc] labe non carent. Vites etiam, si Ctesiae credimus. Ita, ut vix ulla sit pestis, quae latius divagetur: de quibus omnibus vide Bochartum d. l. et Muffertum Theatro [orig: Theatrô] Insectorum l. 2. c. 23. Interim Banianis, inter Indos, in veneratione, qui qua [orig: quâ] ceremonia [orig: ceremoniâ] captos pediculos in terram deponant operamque dent omnem ne conterantur, aut conculcentur, exponit P. de Valle Itiner. Part. 2. Nonnullis gentibus quo que in cibum cessere [orig: cessêre]. At Atyrmachidarum feminas eos praemorsos abiecisse olim, discimus ex
page 636, image: s0636aHerodoto l. 4. In Acridophagis porro etiam alatos reperini, habes apud Auctores praefatos, uti hanc in rem varia quoque apud Gerh. Iohan. Vossium de orig. et progr. Idolol l. 4. passim, inprimis c. 67. ubi de ortu illorum deque iis, qui pediculari morbo [orig: morbô] perterunt, de quibus et infra aliquid, voce Phthiriasis, it. Pududare. Vide quoque supra Feralis.
PEDILA calceamenta erant utrique sexui communia, apud Graecos, quemadmodum et Eumarides et Diabathra; Graece *pe/dila. Interim illis hoc erat singulare, quod elegantia essent atque ad delicias et ostentationem comparata variisque ac eximiis coloribus picturata. Unde kala\ pe/dila, apud Homerum, Il. b. v. 44. Vide Ben. Balduinum de Calceo.
PEDILI populi ad cavum Alpium incolentes. Plin.
PEDIRA urbs Sumatrae, in parte Boreali vix 50. mill. pass. ab Acemo in Ortum. Pacemum versus. Cum portu satis capaci. Sub rege Acemi, cum regno cognomine.
PEDIRUM unum ex Sumatrae Insul. Regnis, de quo vide Georg. Hornium Orbe Imper. sub fin.
PEDISSEQUI servi erant, qui dominum dominamve sequebantur, quemadmodum et illis anteambulones, et istis anteambulatrices suae erant. De Pedissequis legatis IC. in l. 65. ff. legat. 2. Pedissequis meis, quos ad curam Templi reliqui. Meminit quoque eorum Phaedrus l. 4. fab. 4. v. 36.
Vestem, uniones, Pedissequos, et coetera,
Illi assignate, vitam quae luxu trahit.Athenaeus item, qui ideo servorum myriades comparatas fuisse scribit, ut comitum, anteambulonum, asseclarum copia ne deesset. Ammianus l. 14. Nonnullos fulgentes sericis indumentis, ut ducendos ad mortem, vel ut sine diritate ominis loquamur, praegresso [orig: praegressô] exercitu, arma cogentes manipulatim concit ato [orig: atô] fragore sequitur multitudo servorum. Unde magnum Pedissequorum fuisse numerum colligimus: quos ex Maurorum Aethiopumve natione aliqui habuerunt, ut gloriosulus ille apud Theophrastum, Character. Cimonem, inclitum Atheniensium Ducem, semper Pedissequos cum nummis secutos esse, ut, si quis opis eius indigeret, haberet quod statim daret, narrat Corn. Nepos in eius vita. c. ult. Alii erant, queri ad Pedes, qui epulanti domino adstabant, inde appellationem nacti. Seneca de Benefic. l. 3. c. 27. Servus, qui cenanti ad Pedes steterat, narrat quaeinter cenam ebrius dixisset. Vide quoque Suetonium in Calig. c. 26. et eundem Senecam Ep. 27. Cicero circumpedes appellat in Verrem 2. Servos artifices pupilli cum haberent domi, circumpedes autem homines formosos et literatos. Literatos quidem, ut Calvisius Sabinus, apud Senec. formosos, ut plerique omnes e secta hominum beatiorum, qui pueris forma [orig: formâ] insignibus non Tricclinium modo, sed et Coquinam referserunt. Vide Martialem l. 10. Epigr. 60. Fuit autem, quos ad Pedes vocabant, officium, soleas accumbentium dominorum custodire. Martial. l. 12. Epigr. 89.
Bis Cotta soleas perdidisse se questus,
Dum negligentem ducit ad pedes vernam,
Qui solus inopi praestat et facit turbam:
Excogitavit homo sagax, et astutus,
Ne facere posset tale saepius damnum:
Excalceatus ire coepit ad cenam.Eosdem dixerunt a Pedibus. Cicer. l. 8. ad Att. Ep. 5. Necullam ob aliam causam Pollucem, servum a Pedibus meum, Romam misi. Martial. festive, l. 3. Epigr. 23.
Omnia cum retro pueris obsonia tradas,
Cur non mensa tibi ponitur a Pedibus?Et haec demum esset, in sacris tabulis, vera et germana statio Mariae Magdalenae, quam Pictores, inscitia [orig: inscitiâ] per manus et penicillos tradita [orig: traditâ], coniurarunt [orig: coniurârunt], ut perpetuo contra fidem Historiae, in triclinio Simoniano, male collocarent, Laur. Pignorius Comm. de Servis. Redeo ad Pedissequos, vel potius Pedissequas, namque et ex hoc sexu fuisse, docet Terentius Andria, Actu 1. Sc. 1. v. 96.
------ Accedo ad Pedissequas.
Vide quoque l. 59. ff. de manumiss. testam. in qua est, Pedissequas omnes, quarum nomina in rationibus meis scripta sunt. Hae nobiliores Matronas sequebantur, ut et quas doula/ria vocant in universum Lucianus Lexiphane. Harum favorem captabant, dominae placituri. Plautus Asinar. Actu 1. sc. 3. v. 31.
-------- Illi rei studet,
Volt placere sese amicae, volt mihi, volt Pedissequae:Nec ipsos pueros sine comitibus Pedissequisque fuisse, cum in publicum prodirent. discimus ex Cornificio l. 4. Gorgia Pedissequa puerorum, absconde pueros, defende, fac incolumes ad Adolescenttam perducas. Apud minus pudicas mulieres huius comitatus portio fuerunt, Salutigeruli pueri, Internuntii ministri, quorumque meminit Iuvenal. Sat. 14. v. 28.
Ut non ter decies respiret, conscia matri
Virgo fuit, ceras nunc hanc dictante pusillas
Implet, et ad moechum dat eisdem ferre cinaedis.Vide plura, apud praefatum Pignorium.
PEDITES altera sed praecipua Exercituspars, ubique prosunt, cum Equitum in campis tantum locisque planis aliquis usus sit. Qua de causa Vespasiani Imperatoris copiae Veronam belli sedem Iegerunt, ut quae potior visa, patentibus circum campis, ad pugnam equestrem, qua [orig: quâ] praevalebant, teste Tacito [orig: Tacitô] Histor. l. 3. c. 5. qui et Annal. l. 12. c. 55. memorat, agrestium Cilicum nationes commotas, montes asperos campis cepisse: et missos contra Equites turbatos fuisse, eo quod duri circum loci Peditibusque ad pugnam idonei equestre praelium haud patiebantur: ut de periculis, quae in locis impeditis, paludibus, mari, oppidorumque oppugnatione aut propugnatione, nil dicam. Quin et Equitum, re pene desperata [orig: desperatâ], in pedes se dantium exempla cum alibi
image: s0636breperias, tum apud Livium l. 4. c. 38. l. 29. c. 2. et l. 39. c. 31. Quod Caesar de Germanis etiam Bell. Gall. l. 4. c. 2. et Tacitus de Agricola, in eius vita c. 35. scribit. Imo et in locis non impeditis, licet magnus Equitum sit usus, Pediti vis non multo minor est, adeo ut etiam illum impetum et procellam Equestrem facile excipiat, si modo idoneus sit illi ordo et arma: quorum is cum defuerit Parthis apud Tacitum Annal. l. 6. c. 34. Sarmatisque Iazygibus apud eundem, Histor. l. 3. c. 7. non mirum, quod omne eorum in Equite robur fuerit. De utrisque egregie, dubium melior miles an Historicus Xenophon de Exser cit. Cyri l. 3. milites suos, qui equis carebant, animaturus: Decem milia, inquit, Equitum, non sunt amplius quam decem milia hominum. Nam ab equi vel morsu vel calcitratione, nemo facile in praelio periit. Viri sunt, per quos in pugnis omnia geruntur. Atque nos quidem multo, quamequites, tutiores sumus. Nam illi in equis haerentes, non nos tantum metuunt, sed illud etiam, ne ab equis excutiantur: nos terrae firmiter innixi, vehementius ferimus ac certius. Una tantum re nobis praestant Equites, securius quam nos fugam arripiunt, vide Matth. Berneggerum in Taciti German. quaest. 24. Apud Romanos, cum Legio ex pedestribus equestribusque copiis constaret, suo [orig: suô] tempore Peditum in illa sex milia, Equites septingentos triginta duos fuisse, auctor est Vegetius: Distinguebantur autem Pedites in Cohortes et Manipulos, quorum hi iterum in suas Centurias erant subdivisi; imo et hae nonnumquam in sua distribuebantur contubernia. Sic ut in iusta Legione essent decem Cohortes, quarum quaelibet tres Manipulos, singulos duabus Centuriis constantes, continebat. Qui Contuberniis praeerat, caput Contubernii vel Decanus: qui mille Peditibus praeerat, Tribunus vocabatur Militum; sicut Centuriones, Centuriarum vocitabantur Praefecti. Qui agmen extremum et quasi tergum aciei observabant, Tergiductoros vel Extremi agminis Duces, sunt dicti. Vide Slgonium de Iure Rom. l. 1. c. 15. ubi in singulos millenos Pedites centenos Equites additos ait Alexandrum ab Alexandro Genial. dierum l. 1. Rosin. Antiqq. Rom. l. 10. c. 5. etc. Hodie in regimine, ut vocant. Pedestri, primas tenet Magister Peditum et eius Vicarius. Sequuntur Tribuni Peditum, et eorum Vicarii: Praefectus Excubiarum, Metator Pedestris, Praefectus annonae: Centuriones, Signiferi, Ordinum structores, Diversoriorum designatores, Ordinum Ductores, Decuriones, de quibus vide Wendelinum Politic. l. 2. c. 40. §. 7. 8. 9.
PEDIUS [1] pictor mutus, qui Pedii Consularis, triumphalisque filius fuit, Plin l. 35. c. 4.
PEDIUS [2] Blaesus motus sub Nerone Senatu, accusantibus Cyrenensibus violatum ab eo thesaurum Aesculapii, delectumque militarem precio [orig: preciô] et ambitione corruptum. Tacit. l. 14. Annal. c. 18. Senatorio ordini ab Othone redditus l. 1. Hist. c. 77.
PEDIUS [3] cognomine Quintus, C. Iulii Caesaris ex sorore nepos, sub eo in Gallia legionis legatus, ab eoque postea inter heredes adscriptus, gessit consulatum cum Caesare Iuniore, Hircio et Pansa [orig: Pansâ] interemptis. Huius lege damnati sunt Cassius et Brutus, ceterique percossores Caesaris. Decessit in eodem honore. Vir praeter consularem dignitatem triumphalis quoque. Vide et Quintus.
PEDNA Insul. parva maris Aegaei, circa Lesbum, scopulis instar illam circumstans. Plin. l. 5. c. 31.
PEDNILISSUS urbs Pisidiae. Steph. Vide Pindenissus.
PEDO vide Albinovanus. It. Quintus.
PEDOCUCULLI qui et Cucullopedones cuculli sunt pedum, quorum mentio habetur in Notis Tironis et Senecae. Non enim de capite solum cucullus, sed et de pedibus, reperitur. Sic Graecis pi=los2 et pedum et capitis dicitur. Hesiod. in *)/erg. v. 544.
------ ------ *kefalh=fi d' u(/perqen
*pi=lon e)/xein a)skhto\n. ------ ------Erant autem Pedocuculli seu pedum hi pi=loi, alias Udones, proprie lanei calcei, ex lana coacta facti, qui intra calceum quidem habebantur, sed sic, ut plerumque et ipsi vicem calceamenti, domi praecipue atque intra cubiculum, praestarent: hodie Calecons Gallis. Quibus non multum erant dissimiles soleae lanatae, quarum mentio apud Martial. l. 14. in disticho 65.
Defuerit si forte puer, soleasque libebit
Sumere: pro puero pes erit ipse sibi.Ita enim legendum: Ipse pes sibi erit pro puero. Si forte, inquit, puer defuerit, et soleas tibi libeat sumere, cum soleis lanatis poteris ipse e cubiculo exire, et soleas petere; quo [orig: quô] pacto [orig: pactô] vicem pueri pes in solea lanata supplebit. Salmas. ad Ael. Lamprid. in Alex. Severo. c. 40. Vide quoque supra, in Odo, Pedalis, alibique. Aliud quid sonat vox Pedortes, apud veterem Interpretem Iuvenalis ad v. 111. Sat. 1.
Nuper in hanc urbem pedibus qui venerat albis.
pedules nempe fascias, quibus intra caligas utebantur, ita enim fasciae hae vulgo dicebantur. Verba eius sic habent: Ostendit, inquit, plus honoris videri incalceis, quam in persona. Illo [orig: Illô] enim tempore nec dum Senatores nigris calceis utebantur: sed nudis pedibus vel pulverulentis vel bracis, vel pedules novos in braccis, quos Pedortes dicunt, ut peregrinus. Ubi Pedortes pro Pedornes, correxit Salmas. Graecis *podo/rtia, de quibus Achmes, *ei) de\ i)/dh| o(/ti ta\ podo/rtia e)ste/nwsan ta\ u(podh/mata, qli/yei tou\s2 dou/lous2 au)tou= a)nalogws2 th=s2 stenwsews2. Pedules namque et udones, qui habentur intra calceum, si laxiores ipsi sunt, faciunt ut angustiore calceo [orig: calceô] utamur, et pdem angunt uruntque. Idem Achmes: *to\ ga\r podo/rtion ske/ph e)sti\ tou= podo\s2. E quo utroque loco evincuntur, qui *podo/rtia et pedules pro vestibus taltabius accipiunt. *podo/rtia igitur sunt fasciae pedules, sic dicta, quasi poda/rtia, ut o)rta/ria pro a)rta/ria scribebant. Et sane podo/rtia et a)rta/ria idem erant,
image: s0637aPedes itaque albos interpretatur Scholiastes ille de Pedortibus et Pedulibus novis, nam Pedules illae fasciae albae. Caatinus, leukou\s2 u(po\ posi\n e)/xwn pi/lous2, Albas sub pedibus habens pedules. In Donat. vero Constantini, sanda/ldia leuka\ di' o)dwni/wn; aut soleae lanatae, aut certe, calcei candidi cum udonibus, quae interpretatio verior. Salmas. ubi supra.
PEDUCAEA Lex de Incestu, ante L. Iul. de Adulterio, lata, memoratur Ciceroni de Nat. Deor. l. 3. Sicut Scantinia, de pueris impudicis, Iuvenali Sat. 2. v. 44. Suetonio in Domit. c. 8. Ausonio et Ciceroni Philipp. 3.
PEDULES vide supra Pedale.
PEDUM [1] oppid. in Lation, olim a Camillo consule captum. Liv. l. 2. c. 39. Stephano Peda dicitur: *pe/da, po/lis2 *au)sonikh/, to\ e)sqniko\n *pedano\s2. Ex antiquissimo aliquo haec habuit auctore, qui vetustissimo [orig: vetustissimô] illo [orig: illô] usus est vocabulo [orig: vocabulô] Ausoniae, pro Italiae nomine. Hinc Pedana regio. Horat. l. 1. ep. 4. ad Tibullum, v. 1.
Albi nostrorum sermonum candide Iudex,
Quid nunc te dicam facere in regione Pedana?Ubi vetus Commentator: Pedana regio inter Tibur et Praeneste fuit; ab oppido Pedo, quod non longe fuit ab Urbe: sed modo non est. Nic. Lloydius.
PEDUM [2] seu Virga Pastoris, quandoque Hebraeis [gap: Hebrew word(s)] Makel dicitur, 1. Sam. c. 17. v. 40. et Zachar. 6. 11. v. 7. Sed haec vox in genere, baculus est, quo [orig: quô] nitimur Genes. c. 32. v. 11. Exodi c. 12. v. 11. etc. Quemadmodum aliud quoque virgae seu baculi nomen generale, [gap: Hebrew word(s)] Schebet ; Graece skh=pton seu skh=ptron, pro Pedo nonnumquam occurrit, in Psalm 30. v. 1. 4. et Mich. c. 7. v. 14. qui posterior locus sic habet, Pasce populum tuum [gap: Hebrew word(s)] pedê tuo, oves possessionis tuae . Unde explicari potest locus obscurus, Levit. c. 27. v. 32. Et omnis decima bovis et pecoris, omne quod transit [gap: Hebrew word(s)] sub virga, decimum ejus erit sanctitas Domino . In quem R. Salomo, Cum ad decimationem proceditur, inquit, per ostium educuntur (pecora decimanda) unum post aliud et decimum virga [orig: virgâ] percutitur tincta [orig: tinctâ] minio [orig: miniô], ut sciatur hoc ad decimam pertinere: quomodo quotannis fit tam de agnis, quam de vitulis. Bochartus vero non putat hic [orig: hîc] agi de virga decimatoris, sed de Pastoris pedo, quomodo multi sumunt, Syrus, Arabs, Aben-Ezra et Vulgatus. Nempe sub virga Pastoris transibant armenta et greges, quoties illorum numerus subducebatur. Unde LXX. hoc [orig: hôc] ipso [orig: ipsô] loco [orig: locô], *pa=n, o(\ a)\n die/lqh| e)n tw=| ai)iqmw=| u(po\ th\n r)a/bdon, Quidquid in numero (i. e. inter numerandum) sub virga transit. Numerabatur autem pecus ab iis, qui accurati erant, mane et vesperi, sed maxime ad vesperam, cum illud e pastu reduci mos. Ad quem ritum Virgilius respicit Georgic. l. 4. ubi de Proteo phocas numerante:
Ipse (velut stabuli custos in montibus olim
Vesper ubi e pastu vitulos ad tecta reducit,
Auditique lupos acuunt balatibus agni)
Consedit scopulo medius numerumque recenset etc.Vide supra ubi de Pecoris Magistro. Neque vero virga solum seu Pedum, sed et alia Pastoribus arma erant, quibus eminus pugnarent, si postularet res; tela puta et sagittae. Virgil. Georgic. l. 3. et Aeneid. l. 4. Unde Pastor David, in Goliathum depugnaturus, praeter Pedum, fundam etiam sumpsisse legitur, et laevigatos quinque lapides, quos in pera gestabat. Vide Bochart. praefatum Hieroz. Part. I. l. 2. c. 44. Iul. Caes. Scaliger Pedum seu baculum sic describit: Latini Pedum, ab usu consistendi atque adhaerendi, Graeci kala/bropa; et a venatione lagwbo/lon vocant, ettam koru/m dictum, a clavae specie, quam prae se fert crassitie capitata [orig: capitatâ]. Nodosus rat praeterea, cuiusmodi descripsit Maro, et nos nunc quoque videmus e spino arbore, aut corno, aeneis circulis obeuntibus, atque umbilicis adornatum. vide eum Poetic. l. 1. c. 4. et supra, ubi de Myrto.
PEDUM [3] Exercitia antiquissima fuere [orig: fuêre]. Namque agrestes prisci mulium erant in venationibus, itaque amabant pedum exercitia. Et sane ingressus communior motus, quam manuum est. Quippe manus uni homini data est a natura, pedes etiam aliis: quamquam manuum nobis usus, quam pedum, prior quia facilior. Hinc itaque prima saltatio in pedibus fuit: quem motum, cum prius rudis esset, postquam certis legibus variassent [orig: variâssent] et composuissent, o)/rxhsin privato [orig: privatô] nomine Graeci dixere [orig: dixêre]. Latinis rudem illum, saltum, hunc saltationem appellantibus. Proxima fuit manuum motio, quam xeironomi/an vocavere [orig: vocavêre]: postea pro vitae genere ac modo, accessiones factae multae, Calathi, Abaci, Rotae, Gladii, Hastae, Thyrsi, Pilae, atque huiusmodi, uti pluribus docet I. C. Scaliger d. l. c 18. Vide quoque supra ubi de Cursu.
PEDUM [4] Lotio vide supra Lotio manuum.
PEDUM [5] Osculum vide supra Osculum.
PEGAE vicus Megarensium, Pagae Plinio. l. 4. c. 3. Vide Steph. Nunc Livadosta, in ora littorali sinus Corinthiaci, 25. mill. pass. a Megara in Occasum, Urbs Brietio.
PEGASA urbs Cariae. Steph.
PEGASIANUM SCtum Vespasiani principatu factum Pegaso [orig: Pegasô] et Pusione Consulib. heredibus rogatis hereditatem restituere, perinde quartam partem retinere permisit, atque ex L. Falcidia ex legatis retinere concedebatur, §. sed quia haer. Inst. de fideic. haer. Paul. 4. sunt 3. Ulp. Institut. tit. 25. Cuius vis tota a Iustiniano in Trebellianum SCtum transfusa est, l. 2. §. solum aut. Cod. de vet. iure enucl. §. sed quia Instit. de fideic. haer. Brissonius apud Ioh. Calvin. Lexico Iurid. Voc. IC.
PEGASIDES Musae sic dictae a fonte, qui phgh\ dicitur, quem Pegasus ictu ungulae fingitur aperuisse.
PEGASIUM Stagnum a Pegasi ungula procreatum, circa
page 637, image: s0637bEphesum, sicut et Hippocrene. Plin. l. 5. c. 29. Hinc Pagasis, Ovid. ep. 5. Heroid. v. 3.
Pegasis Oenone Phrygiis celeberrima silvis.
PEGASUS [1] nomen visi. Virgil. Aen. l. 11. v. 670.
PEGASUS [2] ex Eleutheris, Boeotiae urbe, Dionysi sive Bacchi simulacrum detulit secum in Atticam: quod Attici cum non eo [orig: eô], quo [orig: quô] par erat; honore excepissent, non impune tulerunt. Nam ab irato Deo morbus inguinum ipsis est immifsus insanabilis. Proin de remedio desperantes miserunt Oraculum, aliquos consultum. qui reversi unicum hoc remedium fore dixerunt, si omni honore Deum ornarent. Quare dicto audientes, qua publice, qua privatim, Phallos in honorem Bacchi erexerunt. Scholia in Aristoph. Acharn. p. 383. G.
PEGASUS [3] Iurisconsultus, qui sub Verspasiano Urbi praefectus fuit. Pomp. l. 2. Sect. ult. D. de Orginine Iuris: Cassio Caelius Sabinus successit, Proculo Pegasus, qui temporibus Vespasinani Praefectus Urbis fuit. Iuvenal. Sat. 4. v. 77.
------ Rapta [orig: Raptâ] properabat abolla [orig: abollâ]
Pegasus, artonitae positus modo Villicus Urbi.
Anne aliud tunc praefecti? Quarum optimus ille
Interpres Legum sanctissimus, omnia quamquam
Temporibus diris tractanda putabant inani
Iustitia [orig: Iustitiâ]. ------ ------Fuit et Consul; eoque [orig: eôque] Consule Senatusconsultum, quod de eius nomine Pegasianum est appellatum, exsistit. Unde ei hoc nomen, vide Menagii Iuris Civilis Amoenitatum c. 17.
PEGASUS [4] equus alatus, ex Medusae sanguine procreatus; qui cum in Helicona avolasset [orig: avolâsset], saxum ungula [orig: ungulâ] feriens fontem aperuit, qui ex eo Hippocrene, i. e. fons Caballinus, uti Persius in Prologo, v. 1. interpretatur, est appellatus. Postea vero cum ex Pirene, fonte Corinthio, biberet, a Bellerophonte, qui tunc temporis expeditionem in Chimaeram parabat, captus est. Cumque is rerum terrestrium taedio [orig: taediô] ductus, in caelum evolare conaretur, indeque terram despiciens, timoreque perculsus e sublimi decidisset, Pegasus nihilo minus cursum servans, in caelum evolasse [orig: evolâsse] dicitur, ibique inter sidera constitutus est. Unde Manillus, l. 5. circa fin.
Aerius nascetur equus, caeloque volabit.
Horat. Carm. l. 4. Od. 11. v. 27.
------ Exemplum grave praebet ales
Pegasus, terrenum equitem gravatus
Bellerophontem.Propert. l. 3. El. 2. v. 1.
Visus eram molli recubans Heliconis in umbra [orig: umbrâ],
Bellerophontei qua fluit humor equi.Statius in Genethliaco Lucani l. 2. Sylv. 7. v. 4.
Pendentis bibit ungulae liquorem.
Hic Pegaseus. Propert. l. 2. El. 30. v. 3.
Non si Pegaseo vectaris in aere dorso.
Aliqui a)po\ th=s2 phgh=s2, h. e. a fonte dictum volunt. Alii a)po\ tou= ph/gnusqai, i. e. a compingendo. Longe aliter Bochart. de Animal. l. 2. c. 6. Pegasus, inquit, cuius originem ad Perseum referunt, equus fuit freno adsuetus. Ebraeis enim et Syris [gap: Hebrew word(s)] pag, vel [gap: Hebrew word(s)] paega, fraenum significat, et [gap: Hebrew word(s)] sus equus est. Inde compositum [gap: Hebrew word(s)] Pegasus fut, scil. i(/ppos2 kalinagwgou/menos2. Quidam Pegasum nomen navis esse voluerunt. Ovid. ep. 5. Nic. Llyodius. Hunc vero percussu ungulae, dum caelos petit in Helicone, monte Boeotiae altissimo, aperuisse fontem, nomine Hippocrenen quasi equi fontem dicas, fabulati sunt prisci, propterea quod fontium aqua, utpote aliis purior et aeri similior, in altissimos ascendit montes, equi instar alati. Atque hoc [orig: hôc] ipso [orig: ipsô] etiam Pegasi nomine firmatur; ut quod sit a phgh\, quo [orig: quô] fons significatur. Voss. de Orig. et Progr. Idolol. l. 2. c. 80. Plin. l. 10. c. 49. Pegasos equino [orig: equinô] capite volucres, in Scythia, habet: et Solin. c. 34. ubi Aethiopiam describit, Illius, ait, caeli ales est Pegasus: sed haec ales equinum nihil praeter aures habet. Etiam volucris huius Eustathius meninit; sed nusquam est avis Pegasus: verum per Pegasum, ut Palaephatus c. 29. interpretatur, intellexere [orig: intellexêre] navem velis remisque instructam. Nam quod in alite alae, id hic [orig: hîc] vela, quod ibi pedes, hic [orig: hîc] remi. Unde Artemidorus l. 1. c. 58. cum equum esse navigio similem dixisset, subiungit: *(/ippous2 ga\r o( poihth\s2 ta\s2 nau=s2 ei)=pe kai\ h(mei=s2 to\n *poseidw=na *(/i ppion kalou=men kai\ o(\n e)/xei lo/gon e)pi\ gh=s2 i(/ppos2, to\n a|u)to\n e)n qala/ssh| nau=s2, Poeta enim naves dixit equos, et nos Neptunum Hippium sive Equestrem vocamus: et sane quam rationem interra habet equus, eam in mari habet navis. Nec etymon adversatur, nam est ph/gasos2 a ph/gw sive phgnuw, i. e. compingo, nempe quia e pluribus tabulis naves coniunguntur. Et favet quoque, quod Pegasus fingitur Neptuni proles, videl. quia eo [orig: eô] maria sulcamus. Etiam Valerius Probus Georgic. l. 1. ubi Poeta ait, terram Neptuni tridente percussam primum fudisse equum, annotat, Equum istum vocatum esse Schypium: quod magnam habeat convenientiam cum navigii appellatione apud Germanos, quibus hodieque illud sciiff nuncupatur. Eodem facit. quod in fabula de Hesione, Laomedontis filia, marino exposita ceto liberaturi eam Hercules et Telamon praemii loco [orig: locô] depoposcerunt, tum ut Hesionem in Graeciam abducere liceret: tum etiam equos regios super aquas, imo et aristas, ambulantes, h. e. velocissimas navium ex classe Laomedontis. Simili tralatione Catullus, Carm. 65. v. 8. navem Argo vocat.
------ Levi volitantem flamine currum.
Nec absurde tamen per Pegasum etiam intelligamus nubes, quae in altum subvolant, et per mediam aeris regionem, avis instar, deferuntur: uti nec incommode Neptuni proles censentur, cum vapores attollantur e mari. Vide iterum Voss. Opere praef. l. 3. c. 99. In num mismatis Pegasus alatus, ostendit rem summa [orig: summâ] celeritate gestam esse, unde et Victoriam alatam finxere [orig: finxêre]
page 638, image: s0638asculpsereque [orig: sculpsêreque] Veteres: quamvis et alae hae indicare possint, ad Victoriam prompte parandam Equitibus etiam opus esse; quorum pernicitas plurimum necessaria captandis occasionibus rei bene gerendae, per alas indicatur. Vide Fortun. Licetum de Lucernis Antiqq. l. 6. c. 102. ubi Lucernam Victoriatam Militis interpretatur. Idem Lucernam, Romae inventam, extra Urbem, in via Appia, non longe a turri, qua [orig: quâ] itur ad D. Sebastiani aedem propinquam, Bovis alati vel Pegasi icone insculptam, exponit eod [orig: eôd]. l. c. 52. Ut et hoc addam. Pegasi conscensor Bellerophon, quem telis Chimaeram eminus confecisse fabulantur, est Bocharto [gap: Hebrew word(s)] Baal harovin, i. e. Magister vel Praefectus iaculatorum: Chimaera, monstrum tricorpor,
Ante leo, retroque draco, medioque capella,
tres Solymorum Duces significat, Aryum, Arsalum et Tosibim, quos Bellerophon debellavit: nempe Aryum ari, i. e. leonem; Arsalum arzal vel urzil, i. e. capreae hinnulum, et Tosibin, tsoban, h. e. draconem, Phoenices, quorum coloni Solymi Pisidiae erant, appellabant. Sed et locum Argivae regionis, in qua Pegasum primo conscendit et stimulavit Bellerophon, *kenqi/pphn volunt dici, ab agrumento. Vide quoque in Chimera et Bellerophon.
PEGASUS [5] apud Ausonium Epigramm. in Phosphorum, equum Circo nobilem.
Hunc titulum vani solatia sume sepulchri,
Et gradere Elysios praepes ad alipedes.
Pegasus hinc dexter currunt ibi, laevus Arion,
Funi sed quartum det tibi Castor equum.Equus est iugalis dexter, Graece o( dezio/cugos2, in quadriga, quam ex praestantissimis equis conflatam Poeta Phosphoro, funali sinistro, qui proin praecipui honoris ac meriti erat, in Elysiis campis destinat. Vide Salmas. ad Solm. p. 899.
PEGASUS [6] parasemon triremis, unde Trierarchus filio nomen imposuit. Scholiastes Iuvenalis, Pegasus, Trierarcht filius, ex cuius Liburnae parasemo nomen accepit, iuris studio gloriam memoriae meruit. Vide Salmas. Ibid. p. 571. Quid vero sit parasemon, retro diximus.
PEGMA a Graeco ph/gnumi, compingo, machina fuit ludicra, e strue diversorum lignorum compacta, tanta [orig: tantâ] altitudine, ut ad tertium quartumque nidum seu contignationem sive stationem fabrica exurgeret. Interpres Dionis in Adriano, surgentia spectacula et pegmata efferre dixit: unde coniciunt nonnulli, automata et Pegmata idem esse, Philander in Vitruvium l. 9. c. 7. sed male, ut infra; Eam gladiatores accendebant et immissa [orig: immissâ] dein flamma [orig: flammâ] totam machinam consumebant, ut illi per incendium evadere ac eniti cogerentur. Iosephus de Bello Iud. l. 7. c. 1. Meminit quoque Fl. Vopiscus in Carino, c. 19. Exhibuit, inquiens, Pegma etiam, cuius flammis scena conflagravit, quam Diocletianus postea magnificentiorem reddidit, M. Tullius ad Attic. l. 4. Ep. 8. Nihil venustius, quam illa tua pegmata. Sueton. in Claudio c. 34. Si aut au)to/maton, vel Pegma, vel tale quid aliud parum cessisset ubi diserte ab automato Pegma distinguit. Ex se surgentium Pegmatum, et tabulatorum tacite in sublime crescentium, mentionem facit Senec. Ep. 88. Proin machinam artificiosam, pro diversitate argumenti adornatam, in qua vel in sublime attollere vel e sublimi in praeceps dare, ac velut dehilcente terra [orig: terrâ] absumere solebant sive homines. sive res quas esset libitum: Pegma definit Lipsius Amphith. c. 22. Rittershusius Not. in Phaedrum l. 5. fab. 8. v. 7.
Dum Pegma rapitur, concidit casu gravi:
machinam dicit fuisse ligneam, in qua collocatae fuerint quasi affixae statuae, quae etiam interdum in scenam proferebantur et motabantur, aut alioqui in pompa circumferebantur: Sed ita cum automato Pegma videtur confundere, de quo supra. Auro argentoque addito ditabatur haec moles, sive bracteis, Plin. l. 33. c. 3. L. Marena et Caius Princeps in Circo Pegma duxit, in quo fuere [orig: fuêre] argenti pondo centum viginti quatuor. Imo et croco [orig: crocô] decorabatur. Martial. l. 8. Epigr. 33. v. 3.
Hac fuerat nebula [orig: nebulâ] nuper tibi Pegma perunctum,
Pallida quam rubri diluit unda croci.Ael. Spartian. in Hadriano, c. 19. in honorem Troiani balsama et crocum per gradus Theatri fluere iussit. Admiscebatur autem vino, ut sic dilutum facilius in Spectatores posset spargi. Plin. l. 21. c. 6. Sed vino mire congruit, praecipue dulci, tritum ad Theatra replenda etc. Hac [orig: Hâc] strue succensa [orig: succensâ] librabant se per medios ignes, populo oblectamentum allaturi, Petauristae. De incendio cultissime Claudian. de Consul. Manlii Theodri, v. 324.
Mobile ponderibus descendat Pegma reductis,
Inque chori speciem surgentes ardua flammas
Seena rotat, varios effingat Mulciber orbes,
Per tabulas impune vagus, pictaeque citato
Ludant igne trabes et non permissa vagari
Ficta per innocuas errent incendia turres.De salute Petauristarum, per flammas, accenso [orig: accensô] Pegmate, evadentium, M. Manilius Astronomic. l. 5.
Membraque per flammas, urbesque emissa flagrantes,
Delphinumque suo [orig: suô] per inane imitantia motu,
Et viduata volant pennis et in aere ludunt.Totam fabricam scite descripsit Aur. Prudentius in Romano Martyre, v. 1016.
Tabulis superne strata texunt pulpita,
Rimosa rari Pegmatis compagibus,
Scindunt subinde, vel terebant aream,
Crebroque lignum perforant acumine,
Pateat minutis ut frequens hiatibus, etc.In his porro Pegmatis varia in venta et stupendi lusus ingeniorum, de quibus Augustin. ad quam stupenda, inquit, opera
image: s0638bhumana industria pervenit: quae in Theatris mirabilia spectantibus, audientibus inceredibilia, facienda et exhibenda molita est? Unde Pegmates dicti, seu a Pegmatum structionibus: seu a ludis quos edebant, Artifices isti, quo [orig: quô] nomine et Gladiatores aliquando comprehensi. Aristoteles mhxanote/xnous2 vocat. l. de Mundo. Fuere [orig: Fuêre] autem talia Pegmata, tum in Scenis ac Theatris, ut dictum, tum in Circo, in Amphitheatris, in Arena. Hinc Sueton. Calig. c. 26. Gladiatorio [orig: Gladiatoriô] munere reductis interdum flagrantissimo [orig: flagrantissimô] Sole velis, emitti quemquam vetabat: remotoque [orig: remotôque] apparatu ordinario [orig: ordinariô] rabidis feris vilissimos, senioque [orig: seniôque] confectos Gladiatores: Pegmatis quoque Patres familias notos et insignes aliqua [orig: aliquâ] debilitate corporis subiciebat. Ubi legit Dempster. Gladiatores quoque Pegmates. Vide quoque in Claudio eundem c. 14. Idem Strabo confirmat l. 6. ubi refert, quendam Siculum latronem (Aetnae filium nominatum) in foro per ludos Gladiatorios a Pegmate (tamquam ex Aetna) compagibus solutis, in caveas ferarum decidisse, et a feris discerptum esse. Imo et publicis vicis Pegmatum exstructorum meminit Martial. Spectaculorum Epigr. 2. v. 2.
Et crescunt media Pegmata celsa via.
Et in privatis aedibus, non quidem in insanos lascivientium conviviorum luxus, nam in Tricliniis illa aut Cenaculis: cum Pegmata haec in domorum essent atriis, forte sustinendis Maiorum imaginibus aut gentilitio stemmati. Turnebus Adversar. l. 8. c. 9. Ornamenta valvarum foribus affixa intelligit. Ulpianus IC. l. 12. ff. de instrum. leg. Specularia quoque affixa magis domus esse puto, quam partem: Nam in emptione domus et specularia et Pegmata cedere, sive in aedificio sint posita, sive ad tempus detracta. Auson. 26. v. 10.
Ceris inurens ianuarum limina
Et Atriorum PegmataVide Scaligerum, Lipsium loc. cit. Thom. Dempster. in Rosin. l. 5. c. 10. Alios.
PEGMATES memorati Suetonio in Calig. c. 26. Gladiatores quoque Pegmates, qui fuerint, vide supra in voce Pegma. Casaubonus Pegmares legi mavult, et gladiatores interpretatur, quos de ruma arena transmisit, ut loquitur Petronius: Qui nempe in pegmate populo exhibiti felici quodam [orig: quôdam] sidere ei spectaculo superstites fuere [orig: fuêre]. Super pegmatis enim, addit, producebantur facinorosi homines, quales gladiatores fere erant, ut vel inibi pugnam inter so committerent, vel spectati a populo mox, solutis compagibus pegmatis, casu suo [orig: suô] in foveam, ubi vel ignis, vel ferae erant, populum oblectarent.
PEGNA Franciscus Arago, I. U. D. factus. Auditor Romanae Rotae, A. C. 1588. eiusdem tribunalis Decanus A. C. 1604. obiit 1612. Auctor Commentarii in Directorium Inquisitorum Eymerici, quem vide supra. It. Annotationum ad Lucernam Inquisitorum Bern. Comensis, de quo itidem suo [orig: suô] loco [orig: locô]: praeter Instructionem seu Praxin Inquisitorum, editam Lugduni A. C. 1669. cum Adnotationibus Caesaris Carenae.
PEGRES Car, intimus Psammetichi, et acerrimus instructoratque adiutor, ad invadendum Aegypti regnum. Vulgo male Pigres dicitur, cum in Graeco sit *phxrhs2. Vide Polyaenum l. 7. c. 3.
PEGU [1] et Aracan regna proxime sita sunt ad fines Bengalae ubi initium sumentia littora sua porrigunt, inter Eurum, et Euroaustrum usque ad civitatem portumque Martavan, qui est in provincia Pegu, distatque missiaribus 70. a Bengala, situs sub decimo sexto gradu, a quo provincia Sian incipit. Utrumque regnum tam Aracanum, quam Peguanum abundant rebus quibuscumque necessariis, praesertim auro [orig: aurô], atque gemmis: invenias enim illic rubinos, spinellos, saphyros, hyacinthos, robassos, granatos etc. Ea regna quottidie frequentantes, certo affirmant, regem Peguanum habere Elephantem toto [orig: totô] colore candidum, quem tamquam sacrosanctum supplex veneratur, Mos est apud Peguanos, ut advenas negotiatores interrogent, quandiu illis haerere velint, qui si certum tempus definierint, offerunt illis puellas nubiles complures, ex quibus unam sibi deligens advena, cum parentibus illius contrahit certo [orig: certô] pretio [orig: pretiô] pro ea retinenda secum, donec ibi manserit; inito [orig: initô] contractu, hospes puellam domi suae retinet, quae et ancillae et uxoris partes obit: elapso [orig: elapsô] mansionis tempore solvit amicis aut parentibus puellae, quantum ex pacto debet digrediturque bona [orig: bonâ] venia [orig: veniâ], puella aeque proba et honesta ac prius, redit ad parentes, nec ulla ex parte deterior putatur, nec tur opior. Quod si postea puella desponsetur marito, isque vel totius regni princeps fuerit, et advena, cum quo prius consueverat, in eum locum aliquando revertatur, commoraturus ibidem denuo ad tempus, tum iterumpetit pactam sibi prius puellam tradi, quae absque ulla mariti tergiversatione, et absque omni infamiae nota, advenam sequitur, illique adhaeret, quandiu praesens adest, quo [orig: quô] iterum digrediente, ipsa maritum repetit: Praeterea, si quis sponsus alicuius status gradusve, vel etiam parentibus nobilibus prognatus fuerit, huic deligunt aliquem ex advenis, sollicitantes eum precibus, ut prima [orig: primâ] nocte cum sponsa cubare, eamque deflorare dignetur, offerentes illi honorarium satis honestum, ducentes id magno honori, atque beneficium amplum interpretantes, quod tanto [orig: tantô] labore et molestia [orig: molestiâ] per ipsum sublevati sint, atque hunc morem non nobiles tantum, sed ipse rex observat religiose. Multi ex Peguanis ad caput pudendi, appendunt nolam unam, alii duas, suaviter admodum sonantes, iuglandium magnitudine traiectas inter cutem carnemque, atque ea consuetudo ex eo invaluit, quod Peguani Sodomitico peccato ut plurimum sunt dediti: nolae itaque appenduntur, ut eo [orig: eô] impedimento [orig: impedimentô] interposito [orig: interpositô], illud tutius declinent. Feminae et puellae nudae incedunt, duntaxat ad pudenda concisum habentes succinctorium, quod inter eundum in anteriori parte ventilando fatiscat, detectis saepe ex toto ipsis etiam pudendis, quod eo fit, ut viros in sui amorem pelliciant.
image: s0639ahorrendumque Soldomiae peccatum devitetur. Sunt quidam inter Peguanos, qui filiabus recens natis pudenda filo [orig: filô] consuunt, relinquantes duntaxat foramen admodum augustum, per quod vesicam exonerent; adultis deinde et desponsatis, sponsus suturam aperit, cultro [orig: cultrô] peracuto [orig: peracutô]. Vulnus in cisum curant peculiari unguento [orig: unguentô]. Eiusmodi mulieri in aula Archiepiscopi Goensis locos incidit Chyrurgus. Stirpem ducere Pegusii existimantur, ab Iudaeis exulibus, qui a Salomone damnati ad Ophirinas aurifodinas erant. Est hoc Regnum in India extra Gangem, alias amplissimum, a quo 20. regna pendebant, nempe Abdiara, Arracanum, Ava, Bacaium, Brama, Cablanum, Canaranum, Caorium, Cassubum, Cacomaeum, Comotaeum, Iangoma, Largoraeum, Mandranella, Manarium, Marsinum, Monataeum, Pronum, Tanguum, Tazataeum, Tavaeum, Tincum, Tipoura, Toraeum, Transiana et Vilepum, cum regno Peguano. Nunc valde imminutum, et pluries destructum a Regibus Arracani, Bramae, et Tagui, continet tantum Peguanum regnum proprium cum uno alterove adiacente. Estque inter Tunchinum ad Ortum et Arracanum ad Occasum. Primaria urbs est
PEGU [2] emporium celebre et sedes regia. Duplex est urbs, vetus et nova, cum palatio superbissimo Regum, ad fluv. cognominem 80. mill. pass. ab ora sinus Gangetici in Boream, 160. ab Arracano in Ortum. Quibusdam etiam Onxa. Barbosa, Linschot. etc. Coeterum, in Regno hoc, quod unum ex amplissimis per Indiam fuit, quippe eam universam, ad fluv. usque Gangem, complexum, quidam Praefectus provinciae Tangutanae, contra Dominum suum, insurgere cepit, A. C. 1560. ac telici expeditione regno Peguano insuper Brom, Melindai Calan, Mirandu, Ava, Arakan et Makin, singula Regna adiecit. Quo [orig: Quô] successu elatior Siamense quoque Regnum bello [orig: bellô] petiit, cuius causam fuisse elephantum album, quem Siamen ses Peguen fibus negaveriut, refert Hug. Linschottanus c. 17. Sed potentia iniuste acquisita perennare non potuit Primo enim defecit patruus Regis, regno Ava praefectus, quem tamen in praelio fua [orig: fuâ] manu interfecit, A. C. 1598. Sequente anno [orig: annô] descivit Regnum Siamense, ac Peguanum, ingruentibus undique innumeris calamitatibus, fame, peste, bello [orig: bellô], ita destructum atque desolatum est, ut primo [orig: primô] huius saeculi anno [orig: annô], per multa milliaria, nil nisi continua hominum cadavera spectantibus cum horrore occurrerent. Neque unquam similis accidit integrae gentis internecio, et quae de Iudaeorum, sub Romanis; Hungarorum sub Tartaris excidio leguntur, levia prae his sunt. Vide Petr. Iarrigium Histor. Indiae Orient. Ita Regnum tot cladibus vacuefactum pervenit ad Regem Aracanensem: hodie tamen ita instauratum dicitur, ut vix ulla tantae calamitatis supersit memoria. Georg. Hornius Orb. Imp. edit. 2. p. 449. 450. Ut de incolarum religione quaedam habeas, agnoscunt illi Deum aliquem summum, nomine Quiay Lacusa, i. e. mille Numinum Numen; cui haud absimile Numen incolarum in Asia cuiusdam regionis, cui nomen Tinagogo, seu Deus mille Deorum, apud Ferdinandum Pinto Iliner. p. 296. Nec inficiantur Mundi creationem: Sacerdotes eorum Grepi dicuntur, quorum unus de utroque Hominis statu, integro corruptoque, praeclare disseruit, praesente modo laudato [orig: laudatô] Itinerarii Auctore, p. 313. alius, de Mundi creatione interrogatus, non aliam Naturae, quam ex Dei voluntare, originem esse, coram eodem, professus est, vide Tobiam Pfannerum System. Theol. Gentil. Purior. c. 2. §. 16. c. 5. §. 2. et c. 7. §. vit.
PEGUNTIUM Ptol. Peguntiae Plin. urbs Illurici mediterranea in ora Dalmatiae, inter Salonas ad occasum et Epidaurum ad ortum, Almissa, teste Nigro [orig: Nigrô], Baudrando Urbs Dalmatiae, in ora maris Adriatici ex adverso Bratiae Insul. a qua vix 5. mill. pass. distat. et 20. a Salonis in Ortum Naronam versus 55. circiter, fub Turcis.
PEIBUS Lacus aliter Peibas, partim et ad Ortum est in Moscovia, partim autem ad occasum in Livonia, sub Suecis. In eo aliquot Insul. et per fluv. Puddes in sinum Finnicum se exonerat. Circuitus 120. mill. pass. circiter.
PEICHI cursores Turcici, vide Cursores.
PEJERARIUM vox recentioris aevi, occurrit apud Cyprian. Ep. 22. Saluta Numeriam et Candidam, quae secundum Pauli praeoeptum, et coetererum Martyrum, quorum nomina subicio, Bassi in Peierario, Mappalici in quaestione, Fortunionis in carcere, Pauli a quaestione, Fortunae, Victoris etc. qui Deo [orig: Deô] volente in carcere necati sant. Ubi Pamelius opinatur, Peierarium dici locum tormentorum, in quo multi fideles iam peieraverant. Nec multum feliciore coniectura [orig: coniecturâ] Ludovicus d'Orleans ad Taciti Annal. l. 1. et 3. carcerem interpretatur, in quem coniciebantur ii, qui se periurio [orig: periuriô] maculassent [orig: maculâssent], vide Car. du Fresne Glossar. et Dominic. Macrum in Hierolex.
PEIRATUS Guilielmus vide Guilielmus.
PEIRERIUS Isaacus scripsit Systema Theologiae Praeadamiticae; in quo Adamo [orig: Adamô] anteriores alios fuisse homines, variis rationibus probare contendit: palinwdi/an tandem erroris sui canere adactus etc.
PEIRESCIUS Nicolaus Claudius Fabri Senator Parlamenti Provinciae, ingenio [orig: ingeniô] inter primos sui saeculi: Philosophus acutissimus, Mathematicus eximius. Obiit Aquis Sextiis, A. C. 1637. In Academia Romana funebri oratione, aliquot Cardinalibus praesentibus, in literatorum panegyri, honoratus. Elogia eius, linguis quadraginta expressa, in uno volumine habentur, cui titulus, Ranglessia, sive Generis humani lessus, in funere delitii sui. Vide Gassendum in eius vita. Buchaeum, Histor. Prov. l. 1. c. 10. Pittonum, Hist. Urb. Aquensis, Paul. Freherum Theatro [orig: Theatrô] Viror. eruditione clarorum.
PEISIDA fluv. amplus Tartariae Moscoviticae, trans
page 639, image: s0639bObibium. In Oceanum Tartaricum se exonerat. Fontes non bene noti sunt, cum tractus ille haud pridem a Samoiedis, M. Moscoviae Ducis subditis sit detectus, estque pars Tartariae desertae.
PEISO lacus Norici in confinio Hungariae et Austriae, Neusidler See. Lazio.
PEJUM Tolistobogiorum in Galatia castellum Strab.
PELAGIA [1] mulier Antiochena, voluptatibus et illecebris primum deditissima. Tandem meliori spiritu ducta, aspernari coepit, quod antea amabat maxime.
PELAGIA [2] Insul Hispaniae an Scombraria?
PELAGIAE [1] Nigro Conigliere, Insul. 5. inter Siciliam et Afric. Tarichiae. vel Phoenicorum Insul. Straboni.
PELAGIAE [2] Conchae apud Plin. l. 9. c. 35. Miror ipso tantum gaudere eas caelo [orig: caelô], sole rubescere, candoremque perdere, ut corpus humanum. Quare praecipuum custodiunt pelagiae altius mersae, quam ut penetrent radii: sunt ai( e)mbu/qioi, ut Isidorus vocat, quae in fundo maris ac penetralibus ipsis sedes habent. Sic Insulae pelagi/ai, quae in alto mari longe a continenti distant: Pelagiae purpurae, quae in sinibus degebant, longe a littoribus. Aristoteles de purpuris, *(ai me\n e)n toi=s2 po/lpois2 mega/lai kai\ traxei=ai, ai( de\ e)n toi=s2 ai)gialoi=s2 kai\ peri\ ta\s2 a)kta\s2, to\ me\n mgeqo/s2 ei)si mikrai, Aliae in sinibus, magnae et asperae; aliae circa littora mole exiguae. Ubi littorales pelagiis opponit. Theophrastus quoque marinum fueum et Cretensem, qui in alto mari colligitur, non in littore, ut alia algarum genera, pela/gion vocat, etc. At Plinius Pelagias quidem dictas significat, quod in alto mari degerent, circaque scopulos leguntur. Hinc passim Pelagium, pro purpurae medicamento ponit, cui opponit buccinum. Inter alia l. 9. c. 40. Pretia medicamento sunt quidem pro fertilitate litorum viliora: non tamen tisquam Pelagii centenas libras quingentos nummos excedere et buccini centenos sciant, qui ista mercantur immenso [orig: immensô]. Sic librae singulae pelagii quinque nummis, buc cini nummo [orig: nummô] uno [orig: unô] exponebantur. Porro buccinum pelagio misceri solitum addit. Ita enim idem c. 38. Buccinum per se damnatur, quoniam fucum remittit. Pelagio admotum adligatur, nimiaeque eius nigritiae dat austeritatem illam nitoremque, qui quaeritur, cocci. Dicitur autem alligari colores, qui non facile eluuntur, nec fucum remittunt, Nempe cum alias per se colorem non tencatbuccinum, admoveri pelagio seu admisceri alligarique consuevit. Pelagio namque propriam nigritiam facit Plinius: Aristoteles quoque eas purpuras, quae in alti maris sinibus colliguntur, florem nigricantem ut plurimum habere dicit, *kai\ to\ a)/nqos2 ai( me\n plei=stai me/lan e)/xousin, etc. Qua de re vide Salmas. ad Solin. passim, inprimis p. 1133.
PELAGIANI vide infra Pelagius.
S. PELAGII oppidum S. Pelai, locus Galliae, in Nevarra inferiori, Hadr. Vales. Notit Gall. in voce S. Gaudentii Castrum.
PELAGIUS [1] primus Rex Legionis; ex priscis Wisigothis oriundus, aliquandiu Saracenis in Hispania dominantibus subiectus fuit. Sed ab illis duriter habitus, iugum excussurus, Ducem se fecit Christianorum, qui in Asturiae montibus perfugium habebant. Ab his Rex electus, copiis comparatis, Saracenos vicit, primaque fundamenta iecit regnorum Asturiae, Legionis et Oveti, A. C. 717. feliciter imperans, usque ad A. C. 736. vel 737. Mariana, Histor. Hispan. Vasaeus in Chron. Roderici, ultimi Gothorum Regis, cuius lascivia [orig: lasciviâ] Regnum eversum, cognatus peerhibetur. Nomen Regni certum non exstat, nisi quod in montibus Asturiae fuit, sedes quoque Regia certa nulla, in speluncis antrisque primam maiestatem exercente Pelagio [orig: Pelagiô]. Sub Alfonso demum I. cognom. Casto, Regia Ovetum translata, unde dicti Reges Oveti. inde sub Ordonio Legionem migravit, unde dicti Reges Legionis. Insignia Leo aureus in campo rubeo illustravit. Sed tota haec antiova Hispaniae Regum historia admodum obscura, incerta, dubia ac confusa, sicut ipsa Regna admodum exilia, donec progressu temporis magnam iterum Hispaniae partem Christiani Mauris eripuerunt. Molitus autem est Pelagius prima haec Regni in montibus Asturiae, Gallaeciae et Cantabriae, fundamenta, circa A. C. 716. Post quem, secundum Hispaniae Regnum in montibus Pyrenaeis condidit, Garsias Ximenius seu Innicus, circa A. C. 724. Georg. Hornius Orb. Imper. edit. 2. p. 270.
PELAGIUS [2] I. Romanus Vigilio Pseudo-Episcopo Romano successit, A. C. 555. magni aestimatus a Iustiniano Imperatore. Huius tempore Episcopus Aquileiensis, Concil. 5. recipere nolens, diuturni schismatis auctor exstitit. Obiit A. C. 559. Epistolae eius sedecim supersunt, Anastas. in Pelag. Baron. in Annal. Successit Iohannes III. quem, cum Pelagio primo e Graeco vitas Patrum diserte transtulisse, volunt Phot. Bibl. 198. Sigebert. in Catal. c. 117. et 118. Voss. de Hist. Lat. l. 2. c. 20. Possevin. in appar. etc.
PELAGIUS [3] II. Romanus Benedictum I. excepit, A. C. 577. fil. Winigili, quod Gothicum nomen. Sine consensu Imperatoris electus, quod Roma a Longobardis tum obsessa: hac [orig: hâc] liberata [orig: liberatâ], per Gregorium Diaconum Tiberium placavit, consensu eius impertrato [orig: impertratô]: Nil enim tum a Clero, in eligendo Pontifice agi solebat, nisi eius electionem Imperator approbasset [orig: approbâsset], Sigebert. in Chron. Episcoporum Istriae schismate tunc Ecclesia scissa, et Iohannes Ieiunator, Episcopo Constantinopol. Episcopi Universalis titulum sumpsit. Sed restitit Pelagius, ac titulum illum nemini, ne quidem Pontifici Romano convenire, docuit: Morn. in Myst. Iniq. Obiit A. C. 590. Successorem nactus Gregorium M. Habentur eius 10. epistolae.
PELAGIUS [4] Patritius, fub Zenone. Scripsit Homericum centonem, Historiam, etc. Ab Imperatore quam crebro a vitiis dehortari solebat, relegatus et strangulatus est. A. C. 400. Marcellin. in Chron. Cedren. in Comp. Zonar. in Annal. Item
page 640, image: s0640aEpiscopus Oveti auctor Historiae a Weremundo 2. usque ad Alphonsum 8. Vasaeus, in Chron. c. 4. Item, Benedictinus Hispan. Cardinalis et Legatus Honorii 3. in Orientem. A. C. 1213. Mariana l. 12. c. 4. Spondan. in Annal.
PELAGIUS [5] Haeresiarcha, A. C. 415. Dequo vide sis Vossium de Historia Pelagiana, Monachus e M. Britannia oriundus, Scotus an Hibernus? Serpens Britannicus proin Prospero dictus. Monachus primo [orig: primô], aliquot annos satis laudabiliter vixit, secundum Augustin. et Chrysost. qui apostasiam eius multis lacrimis deflevit: quamvis non idem scribant Isidorus Pelusiota et Hieron. Ingenio [orig: Ingeniô] subtili et acri praeditus. magno [orig: magnô] animi fervore contionatus est, styli elegantia et orationis flosculis auditoribus imponens. Philosophia [orig: Philosophiâ] quoque non leviter tinctus inflatusque, in impeccabilitatis errorem primum incidit, crediditque cum Stoicis omnimodam a)pa/qeian. Dein Gratia [orig: Gratiâ] IESU CHRISTI negata [orig: negatâ], viribus Liberi Arbitrii vitam aeternam acquiri posse, docuit. Horum deliriorum manifestus esse coepit primo in Oriente, A. C. 405. Romae dein: qua [orig: quâ] a Gothis direpta [orig: direptâ], cum discipulo Caelestio, in Africam traiecit, inde in Palaestinam delatus. ubi Epistola [orig: Epistolâ] ad Demetriadem exarata [orig: exaratâ], et libro [orig: librô] de Natura edito [orig: editô], Ecclesiae se hostem aperte professus est. Praesulibus Diospoli, Palaestinae hac de re congregatis adulatus, effecit, ut absolveretur: iraque [orig: irâque] omni in Hieronymum effusa [orig: effusâ], qui primus contra eum scripserat, quatuor libris de Libero arbitrio evulgatis, Augustino imponere conatus est. Sed ab hoc Viro Dei insigniter refutatus, a Conciliis Africanis condemnatus, ab Innocentio, Zosimo et Caelestino Episcopis Romanis excommunicatus, edicto [orig: edictô] tandem sollemni Honorii Imperatoris Roma [orig: Româ] cum asseclis pulsus, in patriam rediit: ubi a St. Germano Antissiodorensi et St. Lupo Trecensi, convictus et confusus, in haeresi periit. Praeter iam memorata, negavit Peccatum originale: post regenerationem, hominem impeccabilem esse, etiam Gratiam meritis quaeri asseruit, etc. verbo [orig: verbô], totus Pelagianismus nihil aliud erat, quam Divinae Gratiae, non tantum extenuatio, sed abolitio ac negatio, in cuius locum Liberum arbitrium aubstituit ac naturales hominis vires. Unde impium illud dictum, A Deo habemus quod homines, a nobis ipsis quod iusti sumus. Itaque a Gratia derivabat nil nisi solum posse bonum: velle autem et agere a mero suspendebat hominis arbitrio. Statuebat etiam tres salutis vias: Ante Legem, homines salvos factos per Naturam deinde per Legem: postremo per Christum: quare et virtutes Gentilium opera vere bona et Deo placentia iudicavit etc. Discipuli eius Pelagiani, Concilio [orig: Conciliô] Ephesino [orig: Ephesinô] condemnati, plurimos tamen sectatores habuere [orig: habuêre], diversis temporibus, errorem adeo carni gratum facile amplexos. Hos egregie refutavit, hortatu Africae Conciliorum, Augustin. libris de Remissione peccatorum, de Spiritu et litera, de Gratia I. C. de Peccato Orig. contra Iulian. etc. Vide etiam c. 88. de haeret. in Occidente vero Hieronymus libris ad Ctesiphontem. Quoniam autem Originale peccatum negebant, hinc et Paedobaptismi usum non eundem cum orthodoxis agnoverunt: delirantes, non baptizari infantes in remissionem peccatorum, sed tantum, in regnum caelorum. Unde et alia quaestio orta de Statu parvulorum sine Baptismo Defunctorum, quibus Pelagiani regnum Dei negabant, concesso [orig: concessô] tamen iis extra regnum Dei salutis et vitae aeternae loco [orig: locô]. Vide porro Prosperum Carm. de Ingrat. G. Hornium Histor. Eccl. cum Notis Leydeckeri, qui non nisi Naturalismi fetum hanc pestem esse docet, ut et in voce Semipelagiani.
PELAGIUS [6] Alvares vel Alvares Pelagius, Iuris primo Doctor Bononiae, dein Franciscanus, discipulus fuit Duns Scoti. Paenitentiarius postea Iohannis 22. factus, in patria Hispania, Episcopatum nactus est. Hoc [orig: Hôc] usum Papam contra Occamum, Trithemius refert. Obiit A. C. 1340. Sepultus Hispali. Wading. in Annal. et Bibl. Willot. Athen. Gall. Trithem. de script. Eccl.
PELAGO spado Neronis, quem ille centurioni, et manipulo 60. militum, quasi satellitibus, ministrum regium, ad patrandam caedem Rubellii Plauti praeposuit, Tacit. l. 14. Annal. c. 59.
PELAGON nomen viri. Ovid Met. l. 8. v. 360.
PELAGONIA regio Siciliae. Steph. Alii, ut Plin. l. 4. c. 10. in Macedonia ponunt, et Tripolim dicunt, auctore Strabone, quod tribus urbibus constaret.
PELAMIS piscis e thynnorum genere. Plin. l. 9. c. 15. Thynni mares sub ventre non habent pinnam. Intrant e magno mari Pontum verno [orig: vernô] tempore gregatim, nec alibi fetificant. Cordyla appellatur partus, qui fetas redeuntes in mare autumno comitantur. Limosae vero a luto pelamides inciptunt vocari, et cum annuum excessere [orig: excessêre] tempus, thynni. Ubi pro limosae, legunt alii reversae. Post sexagesimum autem diem, in mare reversas et illic augescentes, Pelamides vocari, adnotat Dalechampius ad loc. Porro ex Pelamide, cybia parabantur, in formam cubi concisa, quae et phlami/des2 et ku/bia vocabantur. Plin. l. 9. c. 15. Pelamides in apolectos, particulatimque consectae in genera cybiorum dispartiuntur. Ubi a)po/lektoi, subintellige to/moi, sunt grandiores pela midum partes, quae in cybia deinde quadrata particulatim concidebantur. Hesych. a)po/lekton, e)/klekton. Atque hinc factum, ut frustra haec pelamides quoque dicerentur: more Graecorum, qui salsamentorum magnorum partes eodem [orig: eôdem] nomine appallabant, quo [orig: quô] piscem, unde sumpta sunt, sic pelamides et cybia eadem. Ut merito Salmasius miretur, Cybium a Plinio inter piscium nomina referri, l. 32. c. 11. Cybium ita vocatur Pelamis, quae post quadraginta dies a Ponto in Maeotim revertitur: cum cybium nihil aliud sit: quam quadratum et in tesserae formam sectum salsamenti frustum. Unde *kubiosa/kths2, cognomen Aegypti Regis turpissimarum sordium, etc. Largam autem Pelamidum capturam circa Byzantinum fretum, hinc *ke/ras2 xrusou=n, cornu aureum, dictum, ac divitem inde proventum Byzantinis accessisse, refert Strabo, apud Salmasium ad Solin. p. 165.