CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS TERTIVS Literas M, N, O, P, Q, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

PATALA [2] urbs in Indi fluminis insula. Patalena Ptolemaeo, Pattala duplici TT. scribit Arrianus. l. 6. de Expedit. Alex, et in Indic. Patalis forte Plinii l. 2. c. 73. Pathaliam regionem habet Curt. l. 9. c. 8. Petana videtur Diodoro l. 3. Pattalena apud Strabonem l. 15. dicitur Insula, et Pattala eius oppidum. In Indi ostio inter illus et Baracenins. Petacal hodie Castaldo. Diu vel Babul Pineto vocatur: Parimioth Theveto. Aliis est Cambaia, urbs ampla Indiae. citerior. regni cognominis caput, in intimo recessu sinus Barigazeni, sub M. Mogole, 300. mill. pass. ob ostio Indi fluv. in Ortum. Bandrandus.

PATALENA dea, quae praeesse segetibus existimatur, cum spicae, et folliculi patescunt, ut scilicet spicae exire possint. Arnob. l. 4. adv. Gent. Patellanam vocare videtur, et Patellam, ex quibus una patefactis, altera patefaciendis rebus praestituta.

PATALES [2] Boves et patules quorum cornua in diverlum paterent, Festus. His contrarii, quibus cornua introrsum conversa essent, camuri licti. Philargyrus, Camuri boves sunt, qui conversa introrsus cornua habent, quibus contrarii patuli, qui cornua diversa habent. Graecis petalei=s2 et pe/thloi quod cornua habent e)npe/tala, i. e. expansa et patula, item vara: Namque et vari hi boves dicti. Similiter et vari vel varis cruribus homines, qui pedes extra versos et apertos habent, suras et calces introrsum actas, genua in diversum patentia etc. Vide infra Varus.

PATAREA secta Paterinorum, Bonizo Episcop. Sutrinus in Chron. Roman. Pontif, ex Bibliotheca Caesar. apud Lambecium Comm. l. 2. Eius temporibus Patarea apud Mediolanum exorta est. Dicti autem sunt Paterini ex Valdensibus quidam, de quorum appellatione sic Constitutio Friderici II. contra Haereticos, apud Vaddingum A. C. 1254. num. 14. In exemplum Martyrum, qui pro fide Catholica martyria subierunt [orig: subiêrunt], Patarenos se nominant, veluti expositos passioni. Iac. Petri Luccarus in Annalib. Ragusiensibus l. 1. p. 17. tradit ex Chronicis Bosnicis et Petro Livio Veronensi, sic nuncupatos esse a Paterno Romano, haeretico pessimo, qui in Bosnia doctrinae suae semina sparserit: Petrus Monachus Vallis Sarnei in Histor. Albig. c. 2. illos sic dictos contendit, a Pater noster, quod nempe Orationis Dominicae, quae ab his verbis incipit, recitatione salvari se crederent. Alii sic vocitatos aiunt; quod cum sola [orig: solâ] eadem [orig: eâdem] Dominica [orig: Dominicâ] Oratione S. Cenam consecrarent, ut est apud Rupertum de Divin. Offic. l. 2. c. 21. Mentio eorum in Authentica Gazaros Cod. de Haereticis, ubi alii legunt Patharenas, alii Patharinos, alii Patrinos; item apud Reinerum contra Valdenses c. 6. Matthaeum Paris A. C. 1236. in Gestis Innocentii III. p. 135. Concil. Lateran. III. sub Alexandro III. etc. Galli Patalins et Patelins vocarunt [orig: vocârunt], Car. du Fresne in Glossar. Vide quoque in voce Patarini, sic enim potius vocati videntur, ut ex dictis patet, it. infra Patareni.

PATARENI qui et Cathari, Publicani, Speronistae, Leonistae, Arnaldistae, Iosepini, Garatenses, Albanenses, Francisci, Begardi, Commissi, Romanali, Communelli, Varini, Ortuleni, de Aqua Nigra, Gazari ab adversariis: Pasagieri ab exilio, Albigenses ab Albigio; Lugdunenses a Lugduno; Waldenses, a Petro Valdo, Henriciani, ab Henrico Monacho, etc dicti: Papam Saeculo [orig: Saeculô] 11. et 12. Antichristum, Ecclesiam Romanam matrem fornicationum pronuntiabant, puritatem Sacramentorum et dogmatum pro posse et nosse tuebantur: Flac. in Catal. Testium Verit. Quod enim a Lucifero res visibiles creatas statuisse, coniugium adulterium, rubum ardentem, ludibrium vocasse [orig: vocâsse] etc. dicuntur, id ipsis affictum. An a Pati. quia omnia porius pati; quam saeculi idololatriam sectari, maluerunt? Firmatur id ex Constitutione II. Friderici II. Imperat. qua ipsi se ita nominasse [orig: nominâsse] dicuntur, quasi passioni expositos. Iidem Consolatores, in Lombardia, Bont homines in Germania communiter vocitati sunt, Sigonius Pararinos hac [orig: hâc] occasione dictos vult: Cum Mediolani Guido Archiepiscopus celebrato [orig: celebratô] Episcoporum conventu, Clericis uxores habere permisisset, hinc secessio facta, et quia uxorati in Patria conveniebant, Patarini dicti sunt l. 9. Ad A. C. 1058. quae appellatto dein ad omnes a Latina Ecclesia diversum sentientes est extensa. Hinc Wilhelmus Nogaretus Gallus, qui cum Sciatra [orig: Sciatrâ] Columna [orig: Columnâ], auspiciis Philippi Pulchri Ananiae cepit Bonifacium VIII. ab hoc irato, Patarini convitio [orig: convitiô] affectus est, A. C. 1303. Vide Masson. l. 3. Contra hos praefatus Fridericus II. Imperator inter alias LL. advers. Haereticos Patavii conditas, edidit unam, vius initium, Patarenorum receptatores, in qua haereticorum filios honoribus privat, nisi aliquis eorum aliquem Patarenum detexerit, ipsis vero haereticis, bannum et confiscationem infligit. Alia [orig: Aliâ]. quae incipit, Inconsutilem Tunicam, haereticos impaenitentes igne cremari iubet, et Patarenorum fautores relegari. Alia [orig: Aliâ], in eosdem acriter inquiri illosque severe puniri mandat, circa A. C. 1244. ut vult Paulus Servita Histor. Inquis. Venet. an. 1225. ut Bzovius et Raynaldus Quorum utrum sit, constat per has LL. Inquisiti. onis negotium valde esse promotum, ipsasque per aliquot Papa. tum Bullas, quibus insertae sunt, fuisse approbatas et confirmatas. Phil. a Limborch Historia [orig: Historiâ] Inquisit. l. 1. c. 12. Vide et supri.

PATARORUM urbs seu Patara nunc Patera, seu Paterea Castaldo. urbs Lyciae, Baudrando in ora maris Pamphylii, prope ostia Xanthi fluv. Patari opus. Strab. l. 14. in qua Apollo 6. hibernis mensibus oracula reddebat. Patria S. Nicolai, Myrae Episcopi. Hinc Patareus; ut apud Horatium l. 3. Od. 4. v. 64.

Phoebe parens, seu te Lyciae Patarea nivosis
Exercens dumeta iugis. --------

Mela l. 1. c. 15. ubi de Lycia: Atque ut multa oppida, sic praeter Patara non illustria. Illam nobilem facit delubrum Apollinis, quondam opibus et oraculi fide, Delphico simile. Ubi vir doctissimus Isaacus Voss. Alro [orig: Alrô] ordine, inquit, Plinius haec oppida recenset atqut Mela. Ille quippe prius Xanthum, deinceps Patara nominat. Recte tamen uterque. Limyra enim proficiscentibus Xanthos oppidum vicintus erit Pararis. Verium Xanthi ostia remotiora, et ultra Falara erant sita. Xanthos enim mediterranea urbi est. Patara vero sita erant ad ipsum mare. Nam, quod Scylax ait, ad Patara adverso [orig: adversô] amne Xantho [orig: Xanthô] navigari, id falsum est, omnino verum est vel errasse Scylacem, vel ita scripsisse: *ea/nqos2, di' ou(= a)na/plous2 ei)s2 po/lin. *pa/tara po/lis2 h( kai\ lime/na e)/xei. Valde autem errat Salmasius, quum existimat hanc esse urbem, quam Dionysius Alexandrinus vocat *patarhi/+da a)/kran. Versus illius aliter quam ipse facit, sunt corrigendi hoc [orig: hôc] modo [orig: modô]:

-------- *tw\s2 kei=nos2 e(lissetai ei)n a(li\ ko/lpos2
*nh/xutos2, e)/nqa kai\ e)/nqa baruno/menos2 probolh=si.
*tou= me\n e)pi\ proxoh=| *pamfu/lioi a)mfine/montai,
*(/osson e)pi\ probebhke *xelidoni/wn e)pi\ muxa/n.
*sh=ma d' e)/xei cefu/rou *patarhi/+da thlo/qen a)/krhn.

Patara urbs nullum efficit promuntorium, portu enim praecinigut Licet vero exigua aliqua litoris hic esset prominentiae, quae tamen nulla est, non tamen mega/lhn a)/xrhn appellasset, ut alibi facit,

*th\n de\ met' a)ntoli/hn *xelido/nitai gega/asi
*trei=s2 nh=soi mega/lhs2 *patarhi/+dos2 e)/ndoqen a)/krhs2.

Illud vero plane aratione alienum; quod ostendere conatur idem vir doctissimus, Dionysium hic per magnum Parareidis promuntorium intelligere portum Patarensem. Nam quis unquam portus et promuntoria confudit? Longe vero diversa fuit mens Dionysio: *patarhi/+da a)/krhn vocavit ille totum Lyciae promantorium, sive peninsulam. Sciendum enim, Lyciae oram; quae a Chelidoniis usque ad Telmessum extenditur, valde in mare prominere, et peninsulam efficere. Ideo alio [orig: aliô] loco [orig: locô] inquit Dionysius,

At vero, in tabulis Ptolemaicis tantum abest ut Lycia in mare excurrat, ut potius immensum quantum intus recedat. Verum id non ram errore sactum est Ptolemaei, quam librariorum eorum, qui tabulas confecerunt. Taurus quippo mons, a Pisidicis descendens iugis, multis in hoc mare exit promontoriis. Ab alia parte mons Cragus et ipse quoque satis longe in mare evehitur. Hi duo montes efficiunt magnum istud Lyciae promumorium, quod multa alia continet promuntoria, multos quoque portus, et non paucas urbes. A Pataris vero, praecipua [orig: praecipuâ] huius promontorii seu peninsulae urbe, *patarhi/+da a)/kran vocat Dionysius. Meminit et Hesychius, sed ex Dionysio, ut arbitror: *patarhi/+s2, po/lis2 kai\ o)/ros2 *luki/as2. Steph. *luki/wn xer)ro/nhson vocat, quod non de Patarensi portis, sed de tota peninsula accipiendum est. Addit idem nominis originem, nempe dictum esse a)po\ pata/ras2 quod ki/sthn et ki/bwton interpretatur: *)ale/zandros2 *salaki/an ko/rhn fhsi\ fe/rein i(era\ tw=| *)apo/llwni e)n pata/ra|. *)esti\ de\ tau=ta pe/mmata lu/rai te, kai\ to/za kai\ bh/lh oi(=s2 pai/cein nhpi/ous2 o)/ntas2. Hic [orig: Hîc] Apollo 6. menfibus, ut Lucian. ait, nulla [orig: nullâ] hiemis facta [orig: factâ] mentione, ut supra, respunsa dabat, reliquis sex mensibus Deli. Servias. Hic [orig: Hîc] et Acescus ortus et Helicon Caristius, peplum Palladis contexuere [orig: contexuêre], de quibus Proverb. Acesei et Heliconis opera pro exquisitissimis. Ferrar. Lloydius.

PATAVIA seu Batava castra vocatur vulgo L atine ea urbs Germaniae ad Danubium sita, ampla admodum, sed tota fere lignea, quam incolae Passavv vocant, Bruschio [orig: Bruschiô] teste. Urbs fuit alias Vindeliciae, in confinio Norici, nunc in Bavaria inferiore ad confluentes Oeni in Danubium, a quo triplex efficitur, Passavv nempe dicitur praecipus Urbs, quae Vindelicia cis Oenum, ubi alias Batava custra; Instut ea pars Urbis, quae in Norico iuxta et infra confluentes Oevi, ubi alias Boiodorum: Ilstar autem est pars. quae trans Danubium fluv. ex adverso Paravii. Sub Episcopo proprio, cum tractu adiacente. Estque inter Ducatum Bavariae ad Occasum et Austriam superiorem ad Ortum. Haud pridem foedo [orig: foedô] conflagravit incendio [orig: incendiô]. Eique adiacet ex adverso Oberhnsim arx et sedes Episcopalis in monte, iuxta Ilstadium. Celebetrimam hanc urbem fecit Pax Religionix, a Carolo V. Imperatore ibi Germaniae concessa, cuius tenor: Proprer Religionem nulla cuiquam exhibeatur molestia. A. C. 1552. Vide Thuan. Hist. l. 7. etc.

PATAVIUM [1] civitas Italiae, recentiore nomine Padua appellata: vide ibi, Ampla et munita, sed non aeque culta, agri Patavini caput, Episcopalis sub Archiepiscopo Aquileiensi, sub Venetis, ad Medoacum fluv. Academia [orig: Academiâ], a Friderico Imperatore et Caelestino Pontifice erecta [orig: erectâ] insignis. Huius Urbis originem e Troianae urbis ruinis auctores deduxerunt. Mela l. 2. c. 4. Urbium, quae procula mari habitantur, opulentissimae sunt, ad sinistram, Patavium Antenoris, Mutina et Bononia, Romanorum coloniae. Solin. c. 8. Notum est, Patavium ab Antenore constitutum. Mar. Capella l. 6. Putavium Antenor condidrt Aelian. de Anim. l. 14. c. 8. *polis2 e)sti\n e)n toi=s2 u(po\ tw=n e(spe/ran xwri/ois2 *)italikoi=s2, kai\ o)/noma au)th=| *pata/bion. *)anth/noros2 e)/ggon ei)=nai le/gousi tou= *grww/s2. Virg. Aen. l. 1. v. 246.

Antenor potuit, mediis elapsus Achivis,
Illyricos penetrare sinus, atque mtima turus
Regna Ltburnorum, et fonrem superare Timavi;
Unde per ora novem vasto cum murmure montis

Vide sis illic Servium, et Livium, initio [orig: initiô] l. 1. Idem Servius ex emendatione magni Cluverii: Patavium autem dictum, vel a Padi vicinitate, vel, ut alii putant, a palude Padua [orig: Paduâ], quae vicina civitati est, quasi Padautum: vel a)po\ tou= pe/tesqai, quod captato [orig: captatô] augurio [orig: auguriô] dicitur conditum, vel, quod avem telo [orig: telô] petiisse dicitur (Antenor) et eo [orig: eô] loco [orig: locô] condidisse civitatem. Atqui de ave petita, vel de Augurio, Grammaticorum ineptorum putidum est commentum, inquit Cluverius: et Graeca [orig: Graecâ] lingua [orig: linguâ] Troianum voluisse novae urbi nomen imponere, minime credibile est. A magno, nobilique amne, haud ita longe dissito, vocabulum ei quaesitum esse, nihil absonum fuerit. Ab Antenore tamen esse inditum dubitari potest, quando Celticam formationem habere videtur, quasi Padam; quod postea Latini suo [orig: suô] ore formarunt [orig: formârunt] Patavium: ut Bataviam vocaverunt, Batavorum ad Rheni ostia agrum, qui incolis erat Bataw A Venetis igitur Illyriis forte nomen inditum fuerit urbi, in quam postea cum sociis receptus est a Troia capta profugus Antenor; quemadmodum ad alterum mare, in Latii ac Romae urbis partem cum suis Aeneas: hinc posterioribus auctores, conditoresque earum urbium existimati sunt. Strabo l. 5. *pataoui/on vocat. *pataoui/on, inquit pasw=n tau/th| a)ri/sth tw=n po/lewn: ibidemque th\n eu)andri/an th=s2 po/lews2 kai\ th\n eu)tuxi/an celebrat. Livii patria et Valerii Setini Aponinati, qui Argonautica, Apollonium Rhodium imitatus, sub Domitiano Imperatore scripsit, teste Crinito [orig: Crinitô]. Nic. Lloydius. Urbs ab Attila, Dei flagello, direpta, A. C. 452. Cum Vincentinis bellum gessit, A. C. 1140. Carrarienses dominos accepit, A. C. 1308. quos dominatu exuit Iohannes Galeacius, A. C. 1403. Blondus, dec. 2. l. 10. Transiit dein sub imperium Venetorum, quorum urbem Patavini, post Aquileiae excidium, condidere [orig: condidêre]. His a Maximiliano I. Imperatore erepta, A. C. 1509. moxque recepta est. Ferrar. etc. Descriptionem Gymnasii Patavini edidit Anton. Riccobonus. Populi Patavim. Unde Martialis l. 11. Epigr. 17. v. 7.

Tu quoque nequitias nostri, lususque libelli
Uda puella leges; sis Patavina licet.

Vellera cum sumant Patavinae multa trilices;
Et pinguei tunicas serra secare potest.

PATAVIUM [2] Urbs in Ponto, sive Bithynia. Polmen hodie dicta. Aliter Claudiopolis.

PATAVIUM [3] locus in Belsa; corrupte Pataium, vel Pateium, vulgo Patay en Beausse, sicut ex Alingavia in Turonibus factum est, Lengay aut Langey, litera [orig: literâ] u. elisa [orig: elisâ]. Parochiae de Pataio, mentio sit in literis A. C. 1221. Prioris de Pataio, in literis datis A. C. 1191, regnante Philippo [orig: Philippô]. In aliis Prioratus de Pateio, membrum Monasterii S. Florentini bonae vallis nuncupatur. Vide Hadr. Vales., Notit. Gall.

PATELLAE dicta sunt vasa picata, parva, quorum in sacrifciis olim usus: Diminutiv. ex voce Patera, de qua infra. Vide Io. Rosin. Antiqq. Rom. l. 3. c. 38. Placabantur iis Dii, hinc Patellarii nominati, de quibus vide suo [orig: suô] loco [orig: locô]. Sed et Patellae coctae, singulis hebdomadibus, ex micis, quae e mensis Monachicis levantur, occurrunt apud Magistrum in Reg. c. 23. 25. etc.

PATELLANA et PATELLA inter Romanorum idola: ex quibus una patefactis, patefaciendis rebus altera est praestituta, Arnobius adversus Gentes l. 4. Papias, Patellana Dea a paganis dicta cum folliculi messium patescunt, aut e spicis exeunt.

PATELLARII Dii sic dicti, quod patellis, quae vasa erant in sacrificiis usurpari solita, placarentur. Plautus in Cistellaria, Actu 2. sc. 1. v. 45.

PATENA Columellae l. 12. c. 43. vas latum definitur: a patendo, quod patula sit, Walafr. Straboni de Rebus Eccl. c. 24. in genere, idem cum patina, cum qua non raro confunditur: quemadmodum Apenarii pro Apinarii, Apeva pro Apinis, Catena pro Catina urbe. Legula pro ligula, saepe libri exhibent. Sic apud Treb. Pollionem in Claudio, c. 17. ubi habet, Patinam argenteam bederatam librarum viginti et trium, monet Gruterus, ex Palatino codice. legendum, Patenam argenti hedraciam. Quom edo et vetus Editio legit: raroque aliter scriptum reperias in libris vetustis. Patina in vet. Glossario quidem scribitur: sed ex serie et ordine literarum patet, Auctorem Glossarum Patenam posuisse, ubi hodie Patina in editionibus legitur. Sic enim ordo est, Patefacit, Patenae, Paternum: et paulo infra, Patera, Patescit, Patena: atque ita etiam scriptum est in codice magnae vetustatis. qui in Bibliotheca est P. Puteani, Salmas. ad Pollionem. loc. cit. In specie, in Ecclesia Romana vas ita dicitur Ecclesiae ministeriis dicatum, cuius usus olim in oblatione Corporis Dominici fuit, et iam est; *liskoka/lumma Germano Patriarch. In Theor. *diskopoth/rion Nicetae et Auctori Descriptionis S. Sophiae. Meminit eius Anastasius in Nicolao: Patenam ex auro purissimo misit Michael Imp. eum diversis lapidibus pretiosis. Exstantque in Ord. Rom. orationes ad benedictionem Patenae, quae ibi appellatur, Vasculum in quo Eucharistia reconditur. In Liturgia S. Iacobi, Discus appellatur; cuiusmodi patenam argenteam Petri Chrysologi, in cuius medio Altare delineatum sit, cum cruce et agno, hisque in circuitu verbis.

in Imolensi Ecclesia hodieque conservari, contendit Car. Macer. Apud eundem antiquitus in Missa Acolythus sustinebat patenam velo [orig: velô] obtectam, uti hodie Subdiaconus manu dextra [orig: dextrâ] facit: quae oeremonia in Missa defunctorum omittitur. In Missis vero

privatis, patina sub corporali absconditur etc. quae quid significent, vide apud ipsum in Hierolexico.

PATER [1] Papiae Genitor naturae vocabulum est, Pater dignitatis. Quod quidem discrimen observare est, in Ep. Theodeberti Regia ad filium Mauricii Imp. Et quis ad Serenissimum et piissimum Patrem nostrum, Genitorem vestrum Mauritiun, Imperat. Legatariot direximus etc. Vide Car. du Fresne Dissertat. 23. ad Ioinvillam p. 288. Quo [orig: Quô] pertinet, quod Dii omnes Patres appellabantur, religionis nempe et reverentiae ergo, vide infra [orig: infrâ] Sardopater et Servium ad illud Virg. l. 2. Georg. v. 4.

In Lucilio proin Sat. l. apud Lactantium l. 4. c. 3. in Deorum concilio. ridens Iuppiter sic fatur:

Ut nemo sit nostrum [orig: nostrûm], qui Pater optimis' divum [orig: divûm],
Ut Neptunis' Pater, Liber, Saturnis' Pater Mars.
Ianu', Quirinus', Pater, omnes dicamur ad unum.

Quod et Lactantius exibilat, inquiens: Natura von patitur, ut sint unius hominis plures Patres. Ex uno enim procreatur. Unus igitur colendus est qui potest vere Pater nominari. E quibus tamen Ianus privato [orig: privatô] nomine Patris nominatus est, quod primus Deorum crederetur. Seneca in Apocolocynthosi seu Apotheasi Claudiana, Illo [orig: Illô] dimisso primus interrogatur sententiam Ianus Pater, is multa diserte quod in foro vivat dixit. Septimius, antiquus Pocta, apud Terentianum Maurum l. de Metris,

Iane Pater, Iane tuens, Dive biceps, biformis,
O cate rerum sator, o [orig: ô] principium Deorum,
Stridula cui limina, cui cardinei tumultus,
Cui reserata mugiunt aurea claustra mundi,
Tibi vetus ara caluit Aboriginto sacello.

Ubi principium vocat eum, non Romanae gentis, quo [orig: quô] nomine Quirinus quoque Pater dictus est, sed Deorum, quod est Deorum eximii, quem inter nomina coetera Iovem dixere [orig: dixêre], Gerh. Ioh. Voss. de Orig. et Progr. Idolol. l. 2. c. 16. Hinc totics hoc [orig: hôc] nomine insignem deprehendimus Ianum: Iane Pater, audite vota, Livius Dec. 1. l. 8. Ianus Pater in suo templo dicatut, Plin. l. 36. c. 5. etc. Iuvenalis Sat. 6. v. 394.

Martiali Sanctui Pater, dicitur l. 10. Epigr. 28. v. 7. Vide Thom. Dempster. Paralipom. in Ioh. Rosini Antiqq. Rom. l. 2. c. Etiam Pater et Rex iunguntur a Poetis; ad par utriusque, in Regia potestate, officium declarandum. Quomodo Romulum invocabat Ennius, addens ab eo Romanos in lucem productos esse, non aliter, atque eosdem Catullus Romuli et Remi nepotes appellat, ad Cicer. Epigr. 50.

Porro ad Benefactores vox extensa: Quo facit Patris Patriae insigne elogium Tullio tributum, iuxta illud.

Vide quoque supra Abrech. it. Genua, Hierophantas it. in Mithrariis sacris, vide supra Mithrae. Quemvis adeo praefectum, qui cura [orig: curâ], monitis, castigatione, aliorum vitam moderatur. Hinc et in Ecclesia Pater, et Pater Monasterii olim dictus est. quem hodie Abbatem vocant. Augustin. de Moribus Eccl. Cathol. l. 1. c. 31. Illi autem Decani cum magna sollicitudine omnia disponentes --- traditienem tamen etiam ipsi reddant uni, quem Patrem vocant. Gregorius M. Dial. l. 1. c. 1. Monasterium construxit, in quo ducentorum ferme Monachorum Pater exstitut. Adde l. 2. c. 3. et l. 3. c. 23. et 33. Seldenum ad Eadmerum p. 150. 153. etc. Atque indidem natiquibusdam Paparum primum, deinde Abbatum tituli, de quibus. et uter altero [orig: alterô] prior, multa Barthius. Vide eum Animadrers. ad Statium l. 3. v. 516. alibique passim: infra quoque Vitas-Patrum et supra vocibus Abbas Abbates. Sed et Pater, alias Pater lustricus, item Pater Spiritualis dicitur, qui e sacro lavacro aliquem suscepit, Patrinus. Ruffinus in Hieronym. l. 1. Quorum alter nunc Presbyter beata memoria Valeriani, alter Archidiaconus, alius Diaconus, simulque Pater mihi et Doctor symboli ac fidei fuit. Plures alias Patris acceptiones et epitheta vide hic infra: uti de Patriapotestate, voce Parentes.

PATER [2] inter Monachos Ecclesiae primitivae is dicebatur, qui Decanis praefuit, eorumque muneris rationem exegit. De his Augustin. l. 1. de moribus Eccl. Cathol. c. 31. Hi vero Patres non solum sanctissimi moribus, sed etiam divina [orig: divinâ] doctrina [orig: doctrinâ] excellentissimi, omnibus rebus excelsi, nulla [orig: nullâ] superbia [orig: superbiâ] consulunt Filiis, magna [orig: magnâ] sua [orig: suâ] in iubendo auctoritate, magna [orig: magnâ] illorum in obtemperando voluntate. Conveniunt autem diei tempore extremo [orig: extremô] de suis quisque babit aculis, dum adhuc ieiuni sunt, ad audiendum illum Patrem, et conveniunt ad singulos Patres, terna, (ut minirnum) milia hominum etc. Idem voce Papa indigitatur, hodieque Graeci Ecclesiastas suos Papas vocantteste P. de Valle Itin. Tom. 4. Vide hic infra. VOCIS PATER VARIAE ACCEPTIONES ET EPITHETA, APUD AUCTORES. Pater Abbas, dicitur in Communione Romana Abbas domus illius quae alteram genuit, qui alias Abbas maioris Ecclesiae dicitur. Habebat autem is ius superioritatis et visitationis, in Monasteriis, quae genuerat, eiusque respectu alii Abbares Filii dicebantur. Pater Civitatis, Synod. Mopsvestan. in V. Synodo Constantinopolit. Collat. 5. Pater Confessionum, in

Communione Romana qui vulgo Confessarius, apud Florentium Wigorn. p. 604. Alias Pater Spiritualis quoque, Graecis *path\r pneumatiko\s2, et interdum nude *path\r, ut est apud Pachymerem l. 2. c. 27. Vide quoque Christoph. Angelum Hodierno Graecorum statu Graece edito, Londini A. C. 1619. c. 22. Pater Consilii, apud Curtium l. 6. c. 11. auctor est, qua [orig: quâ] notione Athenaeus. princ. Operis *)aqhnai=os2 me\n o( th=s2 bi/blou path\r. Et Maximus Tyr. Serm. 8. *)alla\ ei\+te *mantinikh\, ei)/te kai\ *lesbi/a ti\s2 h)=n h( tou= logou mh/thr. Similiter Ovidius de Ponto l. 4. Ep. 5. v. 29.

Freinshemius Not. ad Curtium l. cit. Pater Domus Iudicum, quis apud Hebraeos, vide infra ubi de Synedrio, it. lemmate Pater Symedrii. Pater Familias, vide supra voce Familia. Pater Imperatoris, nomen dignitatis, in Imperio Constantinopolitano. Graece *path\r *basile/ws2. Vide infra. Pater Loci, apud Papin. Statium l. 3. Sylv. 1. v. 125. et 141. Pater Monachorum, apud Guil. Gemeticensem Histor. Normann. l. 5. c. 17. qui Pater Monasterii, apud Gregorium M. Homil. 35. coryphaeus est seu primarius, fautor atque tutor reliquorum, Barth: us ad Statium, Thebaid. l. 3. v. 516. Vide quoque supra. Pater Patratus, vide in fra. Pater Patriae, vide supra: et plura infra ubi de Patris Patriae titulo [orig: titulô]. Pater Patrum, titulus Ioanni N. Patriarchae Constantinopolitano tributus, a Synodo Constantinopolitana sub Menna habita act. 5. et Episcopis secundae Syriae, Ep. ad eum. Quod nomen nulii mortalium concedendum esse, docet Gregorius M. l. 4. ep 38. Postea Pontifex assumpsit in Concilio Lateran. Sess. 5. Vide Forbesium Instructionum Historico Theol. l. 16. c. 7. §. 32. Unde Gregorius IV. Epist. ad Episc. Regni Franc. queritur, quod Frater et Papa ab iis appellatus fuerit, cum Patrem appellare debuissent. Pater Populi, apud Guilielmum Gemeticensem, l. 8. c. 33. idem cum Pater Munachorum, de quo supra. Pater Sacrorum, vide supra Hierophanta. Pater Spiritualis, Adoni Viennensi dicitur Sacerdos, qui Baptismi sacramentum alicui impertit. Vide quoque Pater Gonfessionum. Pater Synedril, apud Hebraeos qui fuerit, vide infra.

PATER [3] Imperatoris Graece *path\r *basile/ws2 veluna [orig: velunâ] voce *basileopa/twr, dictus est, temporibus Constantini Principis, quo [orig: quô] Patriciatus [orig: Patriciatûs] culmen ris solum, quos dignos censuissent Imperatorcs, concedi coepit, Patricius, ut Luithprandus exponit: qui Pater Principis redditur, ab Interprete Nicephori Callisti l. 13. c. 1. Sic dictus est Romanus Lecapenus, honoris ergo, priusquam Imperator appellatus esset, teste Luithprando [orig: Luithprandô] l. 3. c. 7. 8. Eodem [orig: Eôdem] dignitatis titulo [orig: titulô] affectus est Tzautzas Stylianus, socer Leonis Philosophi Imperatoris apud Zonaram, Cedrenum, Leonem Grammaticum, Alios: Romanus, apud Constantinum Manassem, ubi path\r kai\ profu/laz th=s2 basilei/as2, dicitor. Ita, *path\r tou= koinou=, Pater publicae rei, Suidae dicitur Patricius, ut Pater imperii Corippo. Dignitas vero ipsa *basileopatori/a, Georgio Pachymeri Histor. l. 1. c. 27. ubi de Michaele Palaeologo: qui iunioris Lascaris tutelam exceperat. Et sane illam non diversam esse a Patriciatu plerique censent; cum ab ipsa ferme istius dignitatis origine Patres Imperatorum vocati legantur, Philostorgius l. 11. c. 4. et ex eo Nicephorus l. 13. c. 1. de Rufino Eunucho, Patricio. Arcadii principatu: *)all' e)peidh/per au)to\n h( e)ktomh\ th=s2 a)lourgi/dos2 a)peste/rei, pei/qei *basile/a *patriki/on kai\ *(/gpaton a)nagra/fein, kai\ h)=n loipo\n path\r o( eu)nou=xos2 *basile/ws2, o( mhde\ to\n tuxo/nta pai=da fu=nai duna/menos2, Sed quandoquidem castratio cum purpura [orig: purpurâ] arcebat, persuadet Regi, Patricium se et Consulem creet. quo [orig: quô] pacto [orig: pactô] in posterum Eunuchus Pater evasit Imperatoris, filum communem generare impotens. Vide quoque Suidam in Antiocho Praeposito, Georgium item Cedrenum in Basilio Macedone, Procopium de Bello Vandal. l. 1. etc. Porro Aurelius Cassiodorus l. 6. form. 2. Mox ut datus fuerit (patriciatus) in vitae tempus reliquum, homini sit coaevus ornatus individui cingulum fidele, quod nescit ante deserere, quam de mundo contingat exire. Iust inianum Aug. l. 1 Institut. 11. 12. §. Quis patiatur Imperatoriam altitudinem, non valere eum, quem sibi Patrem elegit. ab aliena eximere potestate. Idem l. 5. C. de Consul. Ne videantur, qui a nobis loco Patris honoraniur, alieno iari esse subiecti. Forte idem Tutor Patriae dictus est Suetonio in Tito c. 6. Neque ex eo destitit participem, atque etiam tutorem Imperti agere. Qua [orig: Quâ] mente etiam accipiendus videtur Q. Symmachus l. 1. Epist. 35. Parentes etiam patriae, dicens etc. Hinc est, quod duo haec coniungit Maiorianus Nov. 3. cum Patre Patricioque nostro Richimere. In quam dignitatem ne porro cooptarentur Eunuchi, sancitum est a Theodosio iuniore apud Cedrenum et Suidam: quod tamen non obtinuisse, ex eodem Cedreno et Luithprando in Legat. patet. Glandian certe in Eutropium praefat. l. 2. v. 49.

Direptas quid plangis opes, quas natus habebit?
Non aliter poteras Principis esse Pater.

------ Praesidium Legum, Genitorque vocatur
Principis et famulum dignatur Regia Patrem.

Et Sozom. l. 8. c. 7. de eodem *(upa/tou kai\ *patro\s2 *basile/ws2 a)zi/a| e)simh/qh, Consulis et Patris Imperatoris dignitate condecoratus est, De istiusmodi Patribus, habes apud Iustinianum Institut. ubi supra: Quis enim patiatur, Patrem quidem posse per emancupationis modum potestatis suae nexibus filium liberare; Imperatoriam dutem celsitudinem non valere eum, quem sibi Patrem elegit, ab aliena eximere potestate. Et apud Eund. l. 5. Cod. de Consul. Ne videantur, qui a nobis loco [orig: locô] Patris honorantur, alieno iuri esse

subsecti. Adde Theophylactum Simocattam l. 1. c. 10. *(oi tai=s2 korufai=s2 tw=n a)ziwma/twn perilampo/menoi, ou(\s2 kai\ *gonei=s2 a)pokalei=n *basileu\s2 ou)k a)phzi/wsen, qui apicibus dignitatum circumfulgentes, quos et Genitores appellare Imperator non dedignatur. Anonymi nem Epigramma, Anthol. l. 4. c. 4.

*ou(=tos2 o( kosmh/sas2 *(upa/twn qro/non, to\n trise/parxon,
*kai\ *pate/ra basilh=es2 eo(\n kale/santo me/gistoi.
Hic qui ornavit Consulum sedem, quem Triseparchum
Et Patrem Imperatores suum appellarunt [orig: appellârunt] maximi etc.

PATER [4] Noster initium Orationis a D. N. I. Christo compositae in cuius recitatione tres ritus diversi occurrunt, in Communione Romana. Nam aliquando tota haec oratio secrete recitatur, ut in principio et in fine horarum Canonicarum; aliquando tota elata [orig: elatâ] voce dicitur, ut in Missa et in fine horarum Canonicarum, secundum Monastieam consuetudinem, quod et in Lateranensi Ecclesia in omnibus horis Canonicis observatur: Aliquando denique et quidem frequentius [orig: frequentiûs] priora saltem et posteriora verba clare recitantur, petuionibus submissius [orig: submissiûs] recensitis: cuios diversitatis rationem, vide apud Macros fratre: qui etiam observant, Catechumenis olim non licuisse hanc orationem adhibere; ad verba, Dimitte nobis, pectus percuti conluevisse; post Pater noster, in missa statim datum esse osculum pacis; a Ioanni XXII. ad haeresium feliciorem extirpationem esseinstitutum, ut Psadmus, Laetatus sum in his quae dictae sunt mihi etc. cum aliis precibus, finita [orig: finitâ] oratione hac, subiungatur; in Missa Papali, in die Paschae, non responsum dari per Amen etc. Vide eos in Hierolexico, ut et infra. In Anglia vero Brownistae, Independentes et Anabaptistarum non pauci, in oratione formulis utendum praeconceptis, quibus mens et lingua in officio dirigautur, neganteis, ipfius Orationis Dominicae recitationem negligunt: contra Ecclesiae omnium temporum constantem praxin, firmissimis Scripturae S. testimoniis nixam. Quam in rem vide Samuel. Mares. System. Theol. Loco XII. §. 26. Hinc Paterinis nomen, de quibus vide supra.

PATER [5] Religionis apud Arnob. adv. Gent. l. 4. Quid dicitis, o [orig: ô] Patres magnarum religionum et potestatum? Ergone a vobis Deos violari et negligi sacrilege clamitatis, quiritaminique contemni? Antistes est, ut pluribus ad Tertullianum ostendit Desid. Heraldus. Sic in lapidibus, PATER. ET. HIEROCERYX. DEI. SANCTI. INVICTI. MITHRAE. et similia. Vide eundem Heraldum Animadvers. ad Arnobii locum.

PATER [6] Patratus vocatus est ex Fecialibus unus, is nempe cui Pater et cut filii erant: Habebatur is maximus, appellatusque in Plutarcho videtur, vel quod et liberi revereantur ac timeant suosgenitores: vel quod sint persecti, ut ipsum nomen sonat: Patratum enim esse, vel quasi perfectum et absolutum; perfectrorem autem esse, qui vivo [orig: vivô] Patre Pater esset: vel quod iureiurandi et pacis praesidem oporteat simul prorsum et retrorsum videri, id praestare vero maxime eum passe, qui et filium habeat, de quo consultet, et Patram qui [orig: quî] cum deliberet. Vide Rosin. saepius laudatum l. 3. c. 11. et l: 10. c. 1. ubi Feciale, res repetitum ad hostes misso, sed sine successu reverso [orig: reversô], Regem his ferme verbis Patres confulere solitum fuisse, refert: Quarum rerum litium, causarum condixit Pater Patratus Pop. Romani Qutritium Patri Patrato Latinorum, hominibusque priscis Latinis, quas res nec dederunt, nec solverunt, nec fecerunt, quas res dari, fieri, solvi oportuit, dic, inquit ei, quem primum sententiam rogabat, quid censes? Cap. itidem seq. ubi ritum Romanum foederis cum aliquo populo feriendi, ex Liv. l. 1. c. 24. exponens, ait: Fecialis Regem Tullum rogavit. Iubes ne me Rex cum Patre patrato Pop. Romani foedus ferire etc. E quibus patet, magnae auctoritatis sive in bello indicendo, sive in foedere feriendo Patris Patrati fuisse: Et quidem eodem loco [orig: locô] Livius aliam Patris Patrati orationem suggerit, inquiens: Ferialis erat M. Valerius. is Patrem patratum Sp. Fusium fecit, verbena [orig: verbenâ] caput capillosque tangens (ubi Paterpatratus ad iusiurandum seu sanciendum sit) foedus dein longa [orig: longâ] verborum serie exponens. Vide quoquo supra in voce Faecialit.

PATER [7] Synedrii Hebr. [gap: Hebrew] , seu Princeps secundus, proximae dignitatis erat a Principe seu Nasi, de quo supra, apud Hebraeos. Maimonides, de Synedriis tam magois quam minoribus, agena, in Iad tit. Sanhedrin. c. 1. §. 3. Qui sapientia [orig: sapientiâ], inquit. praestabat, constituebant eum super se caput, adeo que is erat consessus seu Synedrit caput, ac idem, quem Sapientes appellitaut tibique Principem. Atque is conslit vebatur loco [orig: locô] Magistri nostri. Constit vebant etiam virum Septuaginta reliquis eminentiorem, Capiti secundum, cuius sedes erat a dextera illius: is vocitabatur Pater Synedris. Reliqui vere ex LXX. sedebant coram binis bisce iuxta dignitatem suam. Et quisque ut Socium suum antecelluit, eo [orig: eô] proximior erat Principi a sinistra eius: Sedebant nutem velut in dimidiata area circulari, ita ist Princeps et Pater Synedrii cunctas possent contueri, Sic ergo in consessu reliqui omnes, praeter Patrem Synedrii, a sinistra Principis consederunt, adeo que hic cum Patre ad semicirculi sinistram intuenti partem locum habuit, coeterique semicirculi residuum, secundum dignitatem suam, occuparunt [orig: occupârunt]. Atque ita sane consessum Rabban Gamalielis Principis se habuisse in Iabne (quo tandem Synedrium Magnum translatum est) reperitur in Thosiphtha ad c. 8. tit. Sanhedrin et apud Iosephum Karo in Ceseph. Misna ad tit. Sanhedrin. c. 1. §. 3. Nempe formula haec sessionis pro arbitrio legitima satis fuit, neque mori ita adversa ut admittenda non esset. Coeterum receptior est sententia, de formula considendi usitatiore eiusmodi, ut Princeps et Pater in medio semicirculi sederent, reliqui a dextris et sinistris; iuxta dignitates suas, nec sine Scribis binis adstantibus: cuiusmodi Synedrii figuram exhibet Seldenus de Synedriis l. 2. c. 6. §. 1. Uti autem secundus a [orig: â] Principe Pater erat, ita maxima ipsi, post

Principem, reverentia publicitus est exhibita, qua [orig: quâ] excipi consuevit, quotres Conventus aliquos sive Iuridicos sive Sacros introiret: Gemara Babylonia ad tit. Horaiioth c. 3. fol. 13. 2. Traditio est Rabbiniea, universum Populum assurgere solitos, quoties ingrediebatur Princeps, nec resedisse, usque dum dixerat ille eis, sedete. Quando Pater Synedrii mgrediebatur, faciebant ei semitam alterutrmque usque dum loco [orig: locô] consederat. Sapiens cum ingrediebatur (i. e. aliquis ex coeteris Synedris) Alter sedebas, et alter stabat (quisque vice sua [orig: suâ] in transitu ei afsurgebat) usque dum suo [orig: suô] consederat loco [orig: locô]. Idem sed paulo expressius Gemara Hierosolymitana, ad tit. Bieurim c. 3. fol. 65. col. 3. §. 3. Quoties ingrediebatur Princeps, universus assurgebat Populus, simul ac conspicitbatur, nec residere cuiquam licuis antequam dixterat ille sedete. Pater Synedrii, quoties ingrediebatur, faciebant ei semitas (binas) Adeo ut sive per hanc, sive per illum, pro arbitrio transire posset, etc. Seriem Principum Patrumque Synedrii Magni ab Antigono Socaeo, in Rabban usque Simeonem (filium Rabbi Gamalielis I.) qui, in excidio Urbis sub Vespasiano, peremptus est, aliosque per annos aliquot, ab excidio illo, ad ipsius gentis illic deletionem, exhibuimus supra in voce Nasi. Uti autem in Synedrio M. sic et in Vigin titriumvirali, Pater erat, quemadmodum utrumque suum habebat Principem, Hebr. Nasi, Graece *kaqhghth\n: quos titulos non plane abolitos voluit Christus Matth. c. 23. v. 8. 9. 10. *(umei=s2 de\ mh\ klhqh=te *(pabbi/: ei(=s2 ga/r e)stin h(mw=n o( kaqhghth\s2 o( *xristo\s2 --- *kai\ pate/ra mh\ kale/shte h(mw=n e)pi\ th=s2 gh=s) ei(=s2 ga/r e)stin o( path\r h(mw=n, o(/ e)n toi=s2 ou)ranoi=s2. *mhde\ klhqh=te *kaqhghtai ei(=s2 ga\r u(mw=n e)stin o( *kaqhghth\s2 o( *xristo/s2, Vos autem nolite vocari Rabbi. Unus est enim vestrum Princeps seu Dactor, ipse Christus --- Et. ne vocetis Patrem vestrum [orig: vestrûm] super terram: Nam unus est Pater vester qui est in caelis. Neque vocemini Praesides seu Principes seu Primates, unus enim est vester Princeps, ipse Christus. Sed ambitionem tantum his titulis superbientium castigat. Hinc, ut de Patris solum nomine pergam (quod et Patroni cognatum munus et dignitatem civilem, maxime apud Romanos veteres, denotasse [orig: denotâsse] neseit nemo) usus eiusdem, non obstante interdicto [orig: interdictô] illo [orig: illô] in Christianismum etiam primitivum, ut undiquaque licitus receptus est, ex disciplina Platonica, in qua Theologos eminentiores et *qew=n pai=das2, Deorum Filios et *pate/ras2 th=s2 peri\ au)tw= a)lhbei/as2, Patres veritatis ab ipsis traditae, dici consuevisse docet Philolaus apud Proelum in Platon. Theol, l. 1. c. 5. et 6. etc. Etiam hoc addendum, nomen Patris non solum apud Hebraeos notissimum fuisse in dignitate illa amplissima, de qua dictum, sed et tou= et [gap: Hebrew word(s)] Patris nomen eminemptioribus Rabbinis, ob reverentiam fingularem, a compluribus tribui consuevisse: ut exprelle patet ex titulo Talmudico illo generali [gap: Hebrew word(s)] Capitula Patrum, qui ad Doctores vetustiores attinet, et in [gap: Hebrew word(s)] Fircke Aboth Rabbi Nathan, qui corpori Talmudico Babylonio coniunctus est, in Capitula illa, Commentarius quasi perpetuus. Vide Ioh. Seldenum de Synedriis Veter. Hebraeorum l. 2. passim, inprimis c. 6. §. 1. c. 10. §. 1. etc. nec non supra, voce Nasi, ubi Patrum quoque Synedrii series.

PATERA eo quod pateat, dicta: Eius in sacrificiis antiquitus usus fuit, postea ad convivia transiit. Unde Vatro de L. L. l. 4. Hisce etiam nunc in publico conurvio, antiquitatis retinendae causa, cum Magistri siunt, potio circumsertur, et in sacrificando Diis, hoc [orig: hôc] poculo [orig: poculô] Magistratus dat Deo vinum. Priorem usum indigitat Heliodorus Aethiopic. l. 2. *kai\ tau=ta ei)pw\n a)pe/xei th=s2 fia/lhs2 a)/kraton to\ u(/dwr. tou=to kai\ spe/ndw me\n e)/lege *qeoi=s2 e)gxwri/ois2, kai\ *(/ellhsi kai\ au)tw=| ge *)apo/llwni *pubi/w| kai\ prose/te *qeage/nei kai\ *xarixkei/a|, Haec locutus effundebat ex Patera meram aquam, et libo, dicebat, Diis Indigenis et Graecis, et ipsi Apollini Pythio, atque insuper Theageni et Charicleae. Christodorus quoque Poeta Thebanus Copita, Antholog. l. Epigr. 29.

-------- ------ h)=n me\n a_ei/rwn
*deziterh=| fia/lhn e)piloi/bion.
------ -------- Et artollebat quidem
Dextra [orig: Dextrâ] phialam (seu Pateram) libatoriam, etc.

Quam in rem Theod. Marcilius, Festisdiebus, inquit, soliti sunt pateras Diis libare, deinde et ipsi perpotare. Itaque matronae, quamquam lege Komuli temeto [orig: temetô] abstinere iussae, tamen festis diebus solitae post libationem obducere, ad l. 12. Tabb. c. 96. vide quoque ad illa Arnobii l. 4. Ant. ex paterit auraeis inferia via defuncti, Lud. Carrionem Emendationum l. 2. c. 3. aliquid etiam apud Iac. Cuiacium Observat. l. 2. c. 12. Proprie autem vas, quo [orig: quô], popa [orig: popâ] victimam iugulante, alius sanguinem excipiebat, a)/mnion Cretensibus, quae vox Syra videtur, quia vasa Syri mane et per metathesim amne vocant. Hoc [orig: Hôc] sensu Virg. dixit Aen. l. 3. v. 67.

Moses [gap: Hebrew word(s)] aganoth, vocat Exodi c. 14. v. 6. pro quo Chaldaei habent [gap: Hebrew] , quasi dicas aspersoria, Syrus leka/nas2, Arabum unus hydrias, alter tassath (Gall. tasses ) i. e. pateras, Seniores et Vulgatus, krath=ras2, crateras. Atque hoc [orig: hôc] sanguinc arae persunde. bantur. Vide Sam Bochart. Hieroz. Part. prior. l. 2. c. 33. etc. Posteriorem Pindarus Olympic. Ode 7. ab initio:

*fi/alan w(s2 ei)/ tes2 a) ---
fnei/as2 a)po\ xeiro\s2 e(lw\n
*)/endon a)mpe/lou kaxla/zoi ---
san dro/sw| dwrh/setai,
*neani/a| gamborw=| propi/nwn,
Phialam ut si quis e di ---
vite manu desumptam,
Intus uvae bullien ---
tem rore donet
Iuveni genero praebibens.

Vide eum dem Pythiorum quoque Od. 5. Isthmiorum Od. 1. etc. Macrob. certe Saturnal. l. 5. c. 21. interpoculorum genera Pateram recenset, dicitque fuisse, ut nomen ipsom indicet, poculum planum ac patens: quod ansas habuisse ostendit Thom. Dempster. Antiqq. Rom. l. 5. c. 30. Vide de more ingentem huiusmodi antiquamque et praesignem Pateram in epulis veter. Heroum, posoendi, in honorem Deorum atque convivii, Casp. Barthium Animadversion. Papin, ad Theh. l. 1. v. 541. ut et aliquid supra, voce Crater, Cuiusmodi Patera filicata, a filice, ad cuius herbae speciem erat caelata, nomen trahens, occurrit apud Salmas. Not. ad Pollionis Claudium, c. 17. uhi variis argumentis, in vasis caelandis, lusisse Veterum luxuriam, pluribus docet. Vide quoque infra, voce Patina. Idem Pollio in eodem, Paterarum trilibrium mentionem facit. Sed et pateris, munera, quae in pecunia numerata olim Principibus quotannis exsolvi sunt solita, offerebantur, uti vidimus supra, in Hanaperium Imo ipsae Paterae inter dona, Amicis Legatisque tributa. Sic Flav. Vopiscus, Probum, quum bello [orig: bellô] Sarmaticio [orig: Sarmaticiô] iam Tribunus multa fortiter fecisset, publice in contione donatum esse, hastis puris quatuor, coronis vallaribus duabus, corona [orig: coronâ] civica [orig: civicâ] una [orig: unâ], vexillis puris quatuor, armillis aureis duabus, torque aureo [orig: aureô] uno [orig: unô], patera [orig: paterâ] sacrificali quinque libri una [orig: unâ], tradit in vita eius c. 5. Nec omittenda Patera, a Regibus Persarum, Imperatoribus Romanis dari solita, de qua sic idem Vopiscus in Aureliano, c. 5. Data est ei praeterea, cum Legatus in Persas isset [orig: îsset], Patera, qualis solet Imperatoribus dars a Rege Persarum, in qua insculptus erat Sol eo [orig: eô] habitu, quo [orig: quô] colebatur in eo templo, in quo mater eius fuerat Sacerdos. Ubi Palatinos et editio vetus', Sol eo [orig: eô] habitu, quo [orig: quô] colebatur ab eo, Templo in quo mater eius faerat Sacerdos, i. e. eo [orig: eô] habitu, quo [orig: quô] colebatur ab Aureliano: a quo cultum fuisse Solem multa testantur et maxime templum ab eo Soli conditum consecratumque. Non dicit, quo [orig: quô] habitu Sol fuerit sculptus, in illa patera; sed credibile est cum a Persis data tuerit, non alio [orig: aliô] habitu in ea illum fuisse seulptum, quam quo [orig: quô] a Persis colebatur, qui eius simulacrum facie leonina [orig: leoninâ] effingebant cum tiara. De quo exponendus Arnobius, l. 6. Inter Deos videmus leonis torvissimam faciem mero [orig: merô] oblitam minio [orig: miniô] et nomine frugiferi nuncupari. *karpofo/ros2 enim h(/lios2 et karpoge/neqlos2 Sol dicitur, in Hymno quodam, in quo omnia eius attributa, iuxta literas alphabeti, ordine recensentur.

-------- Seu te roseum Titana vacari
Gentis Achameniae ritu, seu praestat Osyrim,
Frugiferum, seu Parsaei sub rupibus antri.
Indignata sequi torquentem cornua Mithram.

E quibus ultimis verbis plenius discimus, vultu Leonino [orig: Leoninô] cum tiara fingi, pingique, utraque [orig: utrâque] manu reluctantis tauri cornua comprimentem, consuevisse a Persis Solem, uti docet Lutatius, ad d. l. Atque etiamnum multis locis Romae visuntur Mithrae simulacra, stantis in spelaeo vel rupe cavata tiarati, taurum cornibus tenentis aut eundem substratum calcantis, vultum tamen virilem, non leoninum habentis, quem tamen quin aliquando hac [orig: hâc] facie pinxerint, dubium non est, vide Salmas. Not. ad Vopisci l. c. de Patera vero aurea, in certum Nili gurgitem, a Sacerdotibus quotannis; die Apis natali iacta, infra voce Phiala.

PATERAE (inquit Bochart. l. 1. Chanaan c. 42.) sunt facerdotes Apollinis, oraculorum interpretes, a [orig: â] verbo [gap: Hebrew word(s)] patar . i. e. interpretari. Unde Ioseph, [gap: Hebrew word(s)] poter dicitur, quia interpretabatur somnia, Gen. c. 41. v. 8. Ausonius, in Professoribus Burdigalensibus, ubi de Attio Patera, vel Paterio, v. 9.

Beleni sacratum ducis e templo genus,
Et inde vobis nomina.
Tibi Paterae, sic ministros menoupunt
Apollinares mystici.
Fratri patrique nomen a Phoebo datum,
Natoque de Delphis tuo.

De his ita Hietonym. Ep. 150. ad Hedybiam: Maiores tui Paterius, atque Delphidius; quorum alter, antequam ego nascerer, Rhetoricam Romae docuit, alter, me iam adolescentulo [orig: adolescentulô], omnes Gallias prosa [orig: prosâ] versuque suo [orig: suô] illustravit ingenio [orig: ingeniô]. Nic. Lloyd.

PATERCULUS [1] Romanus quidam, cuius filia Sulpitia semel matronarum sententia [orig: sententiâ] pudicissima femina iudicata est, et electa ex centum praecipuis, quae simulacrum Veneris ex Sibyllinis libris dedicaret. Plin. l. 7. c. 35.

PATERCULUS [2] Velleius Historicus, de quo vide Voss. de Hist. Lat. l. 1. c. 21. et in voce Velleius.

PATERINUS convitium iis olim aspergi solitoum, ab adversariis Gregorii VII. Pontificis Romani qui huic favebant. Hugo Flaviniac. in Chron. p. 228. Iam vero si quis esset, qui Gregorio communicaret, hic [orig: hîc] publice convitiis appetebatur. Hic [orig: Hîc] haereticus, destructor Regni ------ et quodam [orig: quôdam] adinventitio [orig: adinventitiô] nomine Paterinus dicebatur. Forte quod Papae, quem Patrem appellabant, adhaereret, inquit Car. du Fresne Glossar. Idem nomen, sed ab alia origine, postea Valdensium sectatoribus affrictum, uti videre est supra voce Patarea.

PATERNIACUM Gall. Bayerne, German. Patterlingen, oppid. Helvetiae, haud procul Ebroduno [orig: Ebrodunô], antiquum, quod conicitur tum ex commodo loci situ. tum ex inscriptione Iovifacta, in marmore rotundo, super ponte Broiae: Iovi O. M. Genio. Loci. Fortunae. Reduci. D. Ap. Pius. Augustus. dedic. An a Graccho Paterno, cuius meminit inscriptio Villariae, nomen et ortum accepit? Igne illud, Caesaris tempore, perlisse credit Guillim. p. 39. Io.

Bapt. Blantinus, olim ad Broiae traiectum vicum fuisse putat, qui postea ex Aventici ruinis in oppid. excreverit: vide eius Helv. Nov. Ant.

PATERNIANA Hispaniae, Tarraconensis urbs. Ptol. Pastrana Mariana dicitur. Aliis est Paternoa, oppidul. Valentiae ab ea Urbe 2. leuc. distans, sed situs non congruit.

PATERNINAI Haeretici, Symmachi Samaritani, et Patritianorum errores sectati. Carnem Daemonis opus statuentes, omni impuritatis genere se polluebant. Saeculo [orig: Saeculô] quarto [orig: quartô]; mox tamen coerciti. Augustin. de Har. c. 85.

PATERNUM [1] Castrum Campaniae Romanae in ditone Pontific. et ora maris Tyrrheni ubi alias villa Plinii Iunioris Paterno. L. Holstenius.

PATERNUM [2] Lycophroni Crimissa, Barrio le Ciro oppid. Graeciae magnae, in ora, ubi sinus Tarentius incipit, 24. mill. pass. a Crotone urbe in Boream Roscianum versus ad 36. Carato proxima. Item, oppid. Siciliae, Hadriano propinquum, 4. mill. pass. distans, a Rogerio Comite Siciliae adversus Saracenos exstructum; Paterno.

PATHANII iidem cum Gazaris, Patarenis, Pauperibus de Lugduno etc. quos vide et Dominic. Macrum in Hierolex.

PATHISSUS Tibiscus Ptolemaeo Tyssa vel Theissa lazio, fluv. ingens Iazygum Metanastarum in Hungaria Transdanubina a Carpate monte profluens, longoque [orig: longôque] tractu in Danubium inter Petrovaradinum oppid. ac Tarunum urbem decurrens, Solnocum et Segedinum urbes alluens, Iazygasque a Dacis separans. Tibesis Herodoto, et Parthiscus Ammiano dicitur.

PATHMITICUM Ostium unum ex Nili ostiis, apud Ptolem. per quod Busiriticus amnis, in quem, prope Delta minus. Bubastiacus amnis dividuus sit, in mare exit. vide Salmas: ad Solin. p. 447.

PATHROS et PATHRUSIM inter VII. gentes; ex Mistraiim Chami filio ortas, Australiores Aegypti partes incoluerunt, nempe Thebaidem. Nam Pathros est Theabis: adeo ut illa partitio, qua [orig: quâ] Thebais ab Aegypto propria dicta disiungitur, quae in infima Romanorum tempora duravit, etiam ab ultima antiquitate obtinuerit. Vide Esai. c. 11. v. 11. et ierem. c. 44. v. 1. quique primus id observavit, vir in literis primus, Sam bochart. Phaleg. l. 4. c. 27.

PATI nullo [orig: nullô] adiecto [orig: adiectô] casu, est durare, obdurare, sustinere, karterei=n. Virg. Ecl. 10. v. 52.

Ex quo versu ridicule Vir doctus, pium et Christianum verbi usum, cum morte Servatoris, mundi et agonibus Martyrum ac Christiana pietate natum: etiam extra Ecclesiam Latinum fuisse probare contendit. Sensus enim Poetae, Malo karterei=n e)n tai=s2 u(/lais2 kai\ sphlai/ois2, duram et difficilem sustinere in antris ac speluncis vitam. Sic Terenius Eunucho [orig: Eunuchô] Actu 1. sc. 1. v. 7.

------ Ubi pati non poteris, quum nemo expetet,
Infecta [orig: Infectâ] pace ultro ad eam venies.

Id est, durare ac vivere sine Thaide, quam nunc tam fortiter tibi proponis. Idem Hecyra [orig: Hecyrâ], Actu 1. sc. 2. v. 108. alibique. Seneca Hercule Oet. v. 1524.

Ubi posse pati sine aliquo, est posse vivere sine illo, posse aequo [orig: aequô] animo [orig: animô] eius desiderium ferre. Ut apud Lucanum. l. 9. v. 262. sine Rege pati posse est posse perferre libertatem; quod non pote rant Cappadoces apud Iustinum, l. 38. c. 2. nec Iunii Vitellique, apud Livium. Hinc Patiens, qui obdurat, contentus angustiis praesentibus. Hor. l. 1. Sat. 1. v. 37.

Plura apud I. Frid. Gronovium Not. ad Thyestem Sen. d. l. Vide quoque H. Grotium ad Lucan. l. 5. v. 314.

PATIBULUM proprie detransverso crucisligno, sicut et pro sera sive vecte, qua [orig: quâ] ostia occluduntur, dictum Titinnio Ninius docet. Nonnumquam pro tota cruce sumitur, ut apud Iustin. l. 22. c. 7. quod contra Lipsium observat Salmas. de Cruce. Vide eitam supra Crux, et Furcae suplicium, it. ubi de Vivicomburio.

PATIENS et Faciens duo rerum principia, ex Stoicorum sententia. Diog. Laertius princ. in Zennone, ubi cum Patiens de materia explicasset [orig: explicâsset], Facientis, sive tou= poiou=ntos2 nomine verbum Dei, u(postatiko\n denotari, apertis fere verbis significare videtur, *to\ de\ poiou=n, inquiens, *to\n e)n au)th=| lo/gon to\n qei=on. *tou=ton ga\r o)/nta a)i/+dion dia\ pa/shs2 auth=s2 dhmiourgei=n e(/kasta. Quod autem faciat, Verbum Deum esse (Stoici nimirum docuerunt) quod in ipsa materia, nempe Patiente. sit. Hunc enim quippe sempiternum per ipsam omnem singula creare. Tob. Pfannerus System. Theolog. Gentilis purioris c. 5. §. 4.

PATIENTIA vox Benedictinorum, Augustinianorum Disclaceatorum et Fuliensium in Eccles. Romana. Quorum illi, speciem quandam scapularis absque cucullo, cuius apud aegros illurm usus: isti frustum panni, quod Novitii apud eos ante et retro pendulum habent, ad pedis longitudinem: hi speciem scapularis iridem Novitiis, toto [orig: totô] Novitatus tempore, gestari solitam; item indusii genus, quod aegrotis illorum dari consuevit, hac [orig: hâc] voce indigitant. P. Richelietus Diction. Gall. vide et supra Armilausa.

PATINA an a patendo; unde saepe in veter, libris Patena scribitur, ut vidimus supra: an a pata/nh, ut Suidae visum? Graecis *lopa\s2

est: a Romanis, luxuriante sequiore aevo [orig: aevô], variis argumentis caelari consuevit. Unde Hederatam memorat Treb. Pollio in Claudio, c. 17. Patinam argenteam hederatam librarum XX. et III. Ubi hederata Patina Salmasio videtur habuisse tantum folia hederae caelo [orig: caelô] expressa: corymhiatus autem discus, cuius ibidem mentio corymbos, i. e. uvas hederae: cum inter hederae species korumbi/as2 kitto\s2 Theophrasto ecenseatur. Specillatae patinae meminit Flav. Vopisc. in Probo, c. 4. Patinam argenteam librarum decem specillatam; ubi ex libro Palation et vet. editione, Specellatam reponit idem Salmas. Specellum enim diminutivum a speculo, parvum nempe speculum: sicut vascellum a vasculo, locellus a loculo, et similia. Specellata autem patina a genere caelaturae itidem dicta, quod intus haberet crebra exsculpta vel specella. Plin. l. 33. c. 9. Quin etiam pocula ita figurantur exsculptis intus ceu speculis, ut vel uno [orig: unô] intuente populus totidem imaginum fiat. Hinc non dubium est, Patinam appellari l. c. specellatam vel speculatam, quae ad eum modum figurata esset, ut specula varia caelo [orig: caelô] expressa haberet intus, areddendas plures imagines etc. Perfusae auro [orig: aurô] patinae, apud Anastasium, sunt xruse/mbofoi, i. e. deauratae, quemadmodum aurosuperfusa [orig: aurôsuperfusa] statua occurrit in lapide veter. STATUAM SECUNDAM. AURO. SUPERFUSAM. LOCARI. SUMPTU. PUBLICO. PLACUIT: quae aliter sub auro decerni aut constitui dicebatur etc. At fictiles erant, in quibus lautiores cibi apponebantur. Iterum Plin. l. 35. c. 12. Atque ut luxu quoque aliqua contingat auctoritas figulinis, tripatinum, inquit Fenestella, appellabatur summa cenarum lautitia. Una erat muraenarum, alteraluparum, tertia myxonis piscis, inclinatis iam scil. moribus, ut tamen eos perferre Graeciae etiam Philosophis possimus. Iuvenal. Sat. 4. v. 134.

Debetur magnus Patinae, subitusque Prometheus
Argillam atque rotam citius properate.

Et quaringentis nummis condire gulosum
Fictile, sic veniunt ad miscellanea ludi.

Quae verba, condire gulosum fictile, dixit Graecus Poeta Meleager apud Stratonem Sardianum, e)n th=| paidikh=| *mou/sa|)

*ei) ga/r soi ta/de terpna\ po/roi *qeo\s2, w)= ma/kar, oi(/kn
*)artu/seis2 pai/dwn *p)wmai+kh\n lopa/da.

Ubi vides, *)pwmai+kh\n lopa/da, Romanam Patinam proverbio [orig: proverbiô] Graeco [orig: Graecô] iactari, de miscellanea patina, variis et exquisitis lautitiis referta [orig: refertâ], qualis inprimis, Aesopea et Vitelliana fuit, iam supra memoratae voce Luxuria: quarum haec ducentis sestertiis constitit, scarorum iecinora, muraenarum lactes, phasianorum et pavonum cerebella et phoenicopterum [orig: phoenicopterûm] linguas continens, ut videre est apud Sueton. in Vitell. c. 13. Illius meminit Tertullian. de Pall. c. 5. ubi de Aesopo, Ex avibus eiusdem pretionstatios, ut canoris et loquacibus quibusque, sexcentum millium Patinam confiscavit. Qui locus varie ab Eruditis hactenus acceptus est. Budaeus sensit, hanc Aesopi patinam centenariam fuisse, i. e. centenis avibus structam, quarum singulae senis milibus numum [orig: numûm] coemptae fuerint: totam patinam sexcentis sester tiu\m stetisse. Sed huic sententiae repugnat Plin. qui l. 35. c. 12. diserte scribit centum milibus patinam Aesopi stetisse. Vetus Salmasii liber, et prima editio Rhenani, plane etiam in Tertulliano legunt, contum millium patinam confiscavit, non sexcentum. Atque ita afrum in Plinio legisse, nec aliter Plinium scripsisse, verba ipsius aperte testantur, quae sic habent: Nam nos cum unam Aesopi tragoediarum histrionis, in natura avium, diceremus sestertiis C. stetisse, non dubito indignatos legentes. At hercules, Vitellius in Principatusuo CC. sestertiis, condidit patinam, cui faciendae sornax in campis exaedificata erat, quoniam eo pervenit luxuria, ut etiam fictilia pluris consent, quam murrhina. Quibus ex verbis discimus, primum fictilem fuisse Aesopi patinam: deinde centum tantum sestertiis constitisse: praeterea pretium illud. quo [orig: quô] patina taxata est, pro manupretio datum esse figulo, qui eam ex humo duxit. non pro avibus, quas in ea posuit Aesopus. In eo enim spectanda indignatio, non quod Vitellius Apicium superaverit, Princeps privatum, sed quod, cum Aesopus patinam habuerit fictilem centum milibus emptam, immenso [orig: immensô] sane pretio [orig: pretiô]; eo [orig: eô] tamen luxeria pervenisset, ut Vitellius in Principatu suo potuerit fictile condere, altero [orig: alterô] tanto [orig: tantô] aestimandum, adeo ut pretia murrhinorum non aequaret solum, sed et transcenderet. Eiusdem patinae, meminit idem Plin. l. 10. c. 51. Maxime tamen insignis est in hac memoria Clodii Aesopi patina centum sestertiis taxata: quae summa aureorum nostrorum, inquit Salmas. facit bis mille et quingentos. In ea itaque Patina, Aesopus convivis suis apposuit aves, aut cantu, aut humanae vocis imitatione, famosas, quarum singulae sex milibus coemptae fuerant, Plin. l. c. hoc est, quod Tertullianus ubi supra. aves, ait, eiusdem pretionsitatis: praecesserat enim, qua [orig: quâ] multi unius obsonium sex sestertiis detulit. Sex autem setertia, sex milia nummum, h. e. aurei centum quinquaginta. Atque his duabus rebus maxime haec patina insignis fuit, et quod ex luto ficta tam caro [orig: carô] stetit, et quod aves tam caro [orig: carô] emptae in ea ad cenam paaositae sunt. De numero avium nihil qiidem Plinius, interim profecto magnusille oportet fuerit, ut tam grandem patinam implerent, nam et ingentem hanc fuisse necesse est, cuius facturae tam immane pretium apud figulum est positum. Cum autem Tertullianus, patinam ex avibus confiscatam dicit, consiscare a)potamieu/ein denotat, recondere vel reponere: sensusque est, Aesopum Histrionem in cellario suo, patinam centum millium confiscatam repositamque habuisse, ut aves in ea convivis exhiberet, sex milibus singulas coemptas: adeo que confiscavit avibus, idem est, ac ad aves confiscavit, ut avibus refertam in convivio repraesentaret, et apponeret. *pro\s2 tou\s2 o)/rniqas2 a)petami/eusen, etc. Vide Salmas. Not. ad Terrullian. l. c. uti de patinis tribus Aethiopiae Regum, supra voce Aethiopia.