December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised


image: as0001

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS TERTIVS Literas M, N, O, P, Q, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.



image: as0002

[gap: blank space]

image: as0003

[gap: illustration]

page 560, image: s0560a

PANTICAPES fluv. Scythiae Europaeaeper Lithuaniam fluens in Euxinum mare, Nomadas a Georgis separans, teste Plinio [orig: Pliniô], l. 4. c. 12. Przepets, vel Przypicks, teste Peucero [orig: Peucerô], Conscavado Mercatori. Nunc vorsklo Sansoni, in Volhinia inferiori. Oritur in Moscovia, et auctus aliquot fluviis in boristhenem se exonerat, 150. mill. pass. infra Kioviam in Eurum. Quintus fluv. est ab Istro inter celebres apud Herodot. l. 4. Dionys. v. 314.

*kei=sqi ga\r *)aldh/skoio kai\ u(/data *pantika/pao,
*(pipai/ois2 e)n o)/ressi, dia/ndixa mormu/rousi.

Nic. Lloydius.

PANTICUM locus Bithyniae; apud Chalcedonem. Antonin.

PANTINUS Guilielmus, vide Guilielmus.

PANTIPOLIS Indiae intra Gangem urbs. Ptolem.

PANTOCRATORENUS apud Balsamonem tit. de Fide ad can. 20. Photii, Quod autem Pantocratorenus praefectus praesit multis Monasteriis, canoni non adversatur: multa enim Monasteria, ut unum, reputantur. Superior est universalis seu Generalis alicuius Ordinis religiosi. Dominic. Macer in Hierolexico. Vide quoque supra Generales.

PANTOMATRIUM oppidum Cretae maritimum, Plin. l. 4. c. 12. Milopotamo. Pineto.

PANTOMETRUM Kircherianum ad usum Principum ab Auctore primum inventum, et a Casp. Schotto, integro [orig: integrô] Tomo [orig: Tomô] explicatum ac demonstratum; memoratur Georgio de Sepibus in Collegii Rom. Soc. Iesu Musaeo p. 64.

PANTOMIMUS Graece *panto/mimos2, in vett. Glossis notare Histrionem dicitur: l. 27. ff. de oper. libert. qui scenicis ludis operam navat: Luciano *panto/mimoi iidem sunt, qui o)rxhstai\, i. e. saltatores. Vide cum peri\ o)rxh/sews2. Sed priusquam oi) o)rxhstai\ se a dramatis separarunt [orig: separârunt]; quod Augusti aetate coepit a Pylade et Bathyllo, non saltabant solum histriones, sed etiam diversa pronuntiabant. Vide Voss. in Etymol. voc. Theatrum: et Anton. Thysium ICtum Notis in A. Gellium l. 1. c. 5. Donato Mimus dictus est, a diuturna imitatione vilium rerum et levium personarum: unde Pantomimi, omnium rerum imitatores, et Archimimi praecipui, seu Mimorum Principes. Vide Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 5. c. 6. Primus autem Pantomimi nomen Pylades, supra memoratus, ex Asia veniens, usurpasse [orig: usurpâsse] legitur, apud Lucianum, et Suetonium in Aug. c. 45. In Consulatum T. Sulpicii et C. Licinii Stolonis Histrionum Romam adventum reicit Ioh. Cuspinian. in Fastos Cassiodori p. 159. Suidas autem in voce *)aqhnodw=ros2 notat, libera [orig: liberâ] et stante Republica [orig: Republicâ] nullum Pantomimorum nomen nedum officium fuisse, sed artem sub Augusto primum repertam, cum antea non esset, et in scenam introductam. Quod traditum et Athenaeo, et Zosimo, aliisque th\n panto/mimon saltationem Augusti temporibus, a Pylade primum inventam et usurpatam, cui et Bathyllus o)mo/texnos2 adiungitur, dicentibus. At quomodo ratio constabit Suetonio, qui primis temporibus Pantomimos in Comoedia cecinisse, apud Diomedem, asserit? Certe notum usutatumque etiam, Veteres ac longe Augusti aevo [orig: aevô] priores genus illud saltationis habuisse, quae motu corporis et gestu quodvis exprimeret, docet Athenaeus, apud quem Telesiam quendam sive Telesten o)rxhstodida/skalon multas schemas et gestus invenisse et manibus omnia, quae dicerentur, graphice ostendisse, legimus. Imo adeo res vetus fuit haec chironomia, a qua Chironomi Pantomimi appellati sunt, ut tradat Quintilian. l. 1. c. 19. eam ab ipsis temporibus Heroicis ortam esse et a summis Graeciae viris, ab ipso etiam Socrate, probatam, a Platone quoque in parte civilium positam virtutum, et a Chrysippo, in praeceptis de liberorum educatione, non omissam. Cumque tres fuerint antiquissimae et celeberrimae scenicae saltationis species, Tragica, Comica et Satyrica, nulla non harum manibus et corporis gestibus exprimebat, quidquid in fabula ageretur. Unde refert athenaeus l. 1. Telestem, quo [orig: quô] saltatore utebatur Aeschylus, adeo bonum eius rei fuisse artificem, ut cum tou\s2 e(pta\ e)pi\ sqh/bas2 desaltaret, omnia quae illic agebantur, gestibus peregerit et oculis spectatorum subiecerit. In Comoediis quoque Latinis Histriones, qui cantica saltabant, ita res omnes gestibus repraesentare consueverunt, ut populus facile inde cognoscere posset, quam fabulam essent acturi. Sed tempus fuit, quum idem simul canerent salterentque. Postea, quia vocem motus corporis ex anhelitu interturbabat et rursum vox multum gestibus incommodabat, melius visum est, ut, aliis accinentibus, ipsi tantum saltarent et taciti gesticulationem peragerent. Et hoc est, quod aiebat Sueton. primis temporibus Pantomimos in Comoedia canere solitos esse. Gellius de Mimis: Saltabundi autem canebant, quae nunc stantes canunt. Scribitque Liv. l. 7. c. 2. Livium, antiquissimum apud Romanos fabularum actorem eundem et Poetam, quum in saltando canendoque cantico vocem obtudisset, et venia [orig: veniâ] petita [orig: petitâ] puerum ad canendum ante tibicinem statuisset, canticum egisse aliquanto magis vigente motu, quia nihil usus vocis impediebat. A quo tempore Histriones canere desiere [orig: desiêre], et qui antea voce motuque cantica agerent, solo motu et tacita [orig: tacitâ] gesticulatione exinde agere coepere [orig: coepêre], diverbiis tantum eorum voci relictis: quae Histriones pronuntiabant, cum cantica contra saltarent, puero [orig: puerô] accinente et responsante tibicine. Hinc addit Livius: Inde ad manum saltari Histrionibus caeptum etc. Quod ergo de Pylade et Bathyllo dicitur, non de Arte simpliciter intelligendum, sed de saltatione, qualis Augusti Principatu in scena versabatur et quae post illa tempora passim viguit, quaeque nihil amplius commune aut con iunctum habebat cum Comoedia aut Tragoedia, sed seorsim in Orchestram veniebat, inventoribus Pantomimis praefatis: cum res ipsa, et ars illa saltandique modus, quo [orig: quô] omnia, quae dicerentur, manibus expediebantur, quoque ipse etiam Pylades in sua saltatione usus est, longe ante cum nota scenae et in usu posita,


image: s0560b

sed in Tragoedia tantum et Comoedia et Satyris locum haberent. E quo triplici saltationis genere, Tragicae nempe, Comicae et Satyricae, com positam Saltationis suae Artem, a Tragoedia et Comoedia separatam, primus in scenam Latinam introduxit, excoluit, expolivit, et Italicam, quod Romae primum eius specimen in Latino theatro ediderit, vocavit Pylades, ipse natione Cilix, ut ex Suida discimus. Athenaeus tamen Bathyllum Alexandrinum, Italicae illius saltationis inventorem facit: utrosque iungit apud eundem Aristonicus, ut et Zosimus. Hoc certum, non solum eos o(mote/xnous2, sed et a)ntite/xnous2 fuisse, et in tragicis argumentis saltandis Pyladem, in comicis vero Bathyllum, primas obtinuisse. Etsi enim saltatio haec, ex Tragica, Comica, Satyricaque esset composita, haud ita tamen ex omnibus mixta erat, ut confunderentur et ex tribus una species fieret: sed cum omnia Tragoediarum, Comoediarumque et Satyrarum argumenta primi saltare instituissent, Tragoedias secundum tragicae, Comoedias secundum comicae saltationis instituta desaltabant, factaque [orig: factâque] inter ipsos Auctores dividia [orig: dividiâ] et in diverso saltationis genere contraria [orig: contrariâ] quoque factione instituta [orig: institutâ]; eam ad discipulos suos et artificii per longam seriem successores uterque transmiserunt. Tragicae autem chironomiae antiquae aliquot schemas et gestus recenset Pollux l. 4. c. 15. *kai\ mh\n tragikh=s2 o)rxh/sews2 ta\ sxh/mata, simh\ xei\r, o( kalaqi/skos2, xei=r katapranh\s2, zu/lou pa/ralhyis2, diplh= sqermastri\s2 ktl. Ubi male leg. kalaqi/skos2 et kei\r kataplanh\s2. xei\r enim simh\ et xei\r katapranh\s2, contraria erant schemata. Quibus addenda et u(po/skopos2 kei\r, quae etiam inter schemas tragicas numerabantur: gestus autem est eorum, qui intente aliquid et diligenter speculari volunt. Hi enim manum fronti obtendunt, ne Sol oculiz officere et prospectum impedire possit. Sic Panem a)poskopou=nta, (nam cum hoc schemare Panes vulgo fingebantur) h. e. manu fronti obtenta [orig: obtentâ] speculantem, et pascua lustrantem, eleganter describit Silius Italicus l. 13. v. 341.

Ôbtendensque manum, Solem infervescere fronti
Arcet et umbrato perlustrat pascua visu etc.

Cuiusmodi sxh/mata tragika invenit olim multa Telestes vel Telesias aliquoties dictus, sed longe plura excogitavit Pylades, qui saltationem hanc, quae manibus peragebatur, non quidem novam et antea ignotam, ut vidimus, introduxit, atmultis partibus ampliavit et expolivit. Idem primus, fistulae et chorus sibi saltanti ut praecinerent curavit; cum ante illum sine fistulis et Choro Pantomimi saltarent, solo [orig: solô] adhibito [orig: adhibitô] pueri canentis et tibicinis concentu. Unde, ab Augusto interrogatus, quid saltationi contulisset, respondit:

*au)lw=n suri/ggwn t' enoph\n, o(mado/n t' a)nqrw/pwn.

Et Lucianus de Pantomimi scena ac apparatu loquens, iungit au)lo\n, su/rigga, podw=n xtu/pon, kumba/lou yu/fon. u(poxritou= eu)fwni/an, a)|do/ntwn o(mofwni/an, alibique addit citharas. Nempe, saltante Pantomimo [orig: Pantomimô], alii tibiis canebant, alii vocibus concinebant, alii fistulis sibilabant, alii cymbala concrepabant, alii pede sonabant; e quibus hi ultimi, quo [orig: quô] clarior sonus esset, et ab omnibus melius intelligerentur, ligneas soleas sub pedibus habebant, kroupe/zia Graecis dictas, et ad hunc solum usum factas: imo nonnumquam ferreas, ut ex eodem patet Luciano, vide infra, in voce Scabellum. Nonnulli quoque citharis canebant, aut testulis crepabant, aut manibus plaudebant, etc. Ut de aliisquibusdam Pantomimis celebribus aliqua adspergam, aetate Galeni, h. e. Marci Philosophi, tres nobilissimi Pantomimi orchestram calfaciebant, qui vicibus saltabant et in orbem: quorum duos nominat Galenus peri\ tou= progignw/skein, Pyladem et Morphum; tertium non nominat, sed is procul dubio Bathyllus fuit, ex iis quae diximus. Mithaeci cuiusdam Pantomimi forma [orig: formâ] praecellentis, meminit Plin. l. 7. c. 33. quod nomen Graecum est et proprium illius; vix enim ullum reperias in Historia Romana Pantomimum, nisi Graeco [orig: Graecô] nomine appellatum. Unde rideas doctorum hominum fabulas, qui apud Plinium Mythicum legunt et hinc duo genera Pantomimorum faciunt, Scenicos et Mythicos etc. De iis porro vetus Scholiastes Iuvenalis ad v. 178. Sat. 2. Orchestra spatium, in quo saltat Pantomimus. Ael. Lamprid. in Alexandro c. 34. Nanos et Nanas, et Moriones et vocales exoletos et omnia acroamata, et Pantomimos, populo donavit. Illorum manus loquacissimas, digitos linguosos, silentium clamosum, vocat Aur. Cassiodor. l. 4. Ep. ult. et paulo post: Pantomimo, inquit, cui a multifaria imitatione nomen est, cum primum in scenam plausibus invitatus advenerit assistunt consoni chori diversis organis eruditi: tum illa sensuum manus oculis canorum carmen exponit, et per signa composita, quasi quibusdam literis, edocet intuentis aspectum: In illa leguntur apices rerum et non scribendo docet, quod scriptura declaravit: idem corpus Herculem designat et Venerem feminam praesentat et marem Regem facit, et militem senem reddit et iuvenem: in uno credo esse multos vana [orig: vanâ] eruditione discretos. Tertullian. de Spectac. l. c. 15. Pantomimus a pueritia patitur in corpore, ut artifex esse possit: tam operosa [orig: operosâ] praeparatione iis opus fuit. Hinc in proclivi erit Poetas intelligere, qui de hac gesticulatione loquuntur, et vel nutus vel gestus vel digitos loquaces, de mimica hac omnium personarum effictione, accipere. Claudian. de Consul. Manlii Theod. v. 312.

Qui nutu, manibusque loquax,

Sidon. Apllinaris Carm. 23.

Clausis faucibus et loquente gestu.

Terent. Maurus de Metris, seu verius C. Petronius Illicitanus,

At Arbiter disertus
Tinctus colore noctis,
Manu puer loquaci, etc.

Utut autem totius corporis circumactu nutibusque oblectabant, praesertim vero digitis id effecere [orig: effecêre]. Aur. iterum Cassiodor. l. 1. Ep. 10 Hanc partem Musica disciplinae mutam nominavere [orig: nominavêre] maiores


image: s0561a

nostri, quae ore clauso [orig: clausô] manibus loquitur, et quibusdam gesticulationibus facit intelligi, quod vix narrante lingua [orig: linguâ] aut scripturae textu posset agnosci. Isidor. l. 1. c. 15. Sunt quaedam et digitorum notae, sunt et oculorum, quibus secum taciti proculque loquuntur. Nec servi solum Pantomimi, sed et libertis eam Artem exercere licuisse, patet ex ff. de Act. empt. Iulian. l. 27. Ostendam nobilissimos Iuvenes, mancipia Pantomimorum: Virique Senatorii illorum aedes studiose adibant; donec lege cautum, cuius meminit Tacit. Annal. l. 1. c. 77. Ne domos Pantomimorum Senator introiret. Primitus autem scenam occupabant, unde orchestram saltationi eorum destinatam supra diximus, et Seneca Nat. quaest. l. 7. c. ult. In pulpito, inquit, Pantomimorum, Viri et feminae tripudiant. Postea, comoedi et Histriones Archimimi et Pantomimi familiares in convivium induci coeperunt, iam inde ab Asiatica illa praeda, quae Romanam frugalitatem afflixit, seu potius, perdidit, teste Livio [orig: Liviô] l. 39. c. 6. et Augustino [orig: Augustinô] de Civ. Deil. 3. c. 21. quibus adde Sallustium Hist. l. 2. de luxu Metelli loquentem, et eundem, ubi de Mario sermo, in Iugurth. Unde Ovid. Amor. l. 2. El. 5. v. 17.

Non oculi tacuere [orig: tacuêre] tui, conscriptaque vino
Mensa, nec in digitis litera nulla fuit.

Et l. 3. El. 11. v. 23.

Quid Iuvenum tacitos inter convivia nutus,
Verbaque compositis dissimulata notis?

Vide Thom. Dempster. Paralipom. in locum Rosini cit. Tandem, ut luxuriosa haec voluptas etiam mortuos comitaretur, funeribus Pantomimi adhibiti sunt. Hinc ubi Scholiastes Britannicus ad Iuvenal. personam ab Histrionibus, in agendis fabulis, sumi solitam esse docet: Addendum est, inquit Fortun. Licetus l. 6. de Lucernis c. 7. et a Pantomimis, seu Archimimis, Mimisque minoribus, et Malteribus, quae Funerae nuncupatae in celebrandis pompis funeralibus. Vide supra in voce Favor. Nec Pantomimos solum, sed et Pantomimas fuisse, docet vetus Iuvenalis Scholiastes Sat. 11. v. 162. ubi, cum dixit Poeta;

Forsitan exspectes, ut aditana canoro [orig: canorô]
Incipiat prurire choro [orig: chorô], plausuque probatae
Ad terram tremulo [orig: tremulô] descendant clune puellae:

Has Lyristrtas et Pontomimas interpretatur: Quae omnia calentis in triclinio nequitiae irritamenaa, sustulit optimus Imperator Theodosius, uti Principem Christianum utique decebat. Nihilominus excisam ut cumque luxuriam, per vices pullulare non desiisse, deprehendimus apud Petrum Chrysologum Serm. 127. Vide quoque Laur. Pignorium Comm. de Servis, Cael. rhodig. l. 5. c. 3. etc. Nomen vero Pantomimi quod attinet, ita saltatorem ab Italiotis, h. e. Graecis eam partem Italiae incolentibus, quae maior Graecia dicta, vocari dixit supra Lucianus. Romani Histrionem proprie to\n panto/mimon vocabant: ubi tamen tempora distinguenda. Postquam enim primus Pylades altationem ab actu fabularum, qui voce fiebat, separavit et diversum in scena artificium effecit, fabulas saltare et canere, exinde, qui proprie loquuti sunt, Histriones de Pantomimis vel Saltatoribus usurparunt (et revera Hister Tuscis Ludio seu Saltator dicebatur) eos autem, qui voce fabulas imitabantur, Cantores appellarunt [orig: appellârunt]: Ante id tempus vero Histriones de utroque Artificum genere dicebantur, quia diversi non erant, sed iidem fabulas saltabant et canebant: saltantes in canticis, canentes in diverbiis. Quia autem saltationes omnes a Satyris, hinc *sa/turoi et *saturist ai\ quoque dicti sunt Pantomimi ac Saltatores ut infra videbimus, ubi de Satyro gestu etc. Plura hanc in rem, vide apud Salmas. ad Vopisc. in Carino. c. 19. Vetus Epigramma de Pantomimo:

Mascula femineo [orig: femineô] derivans pectora flexu
Atque aptans lentum, sexum ad utrumque latus.
Ingressus scenam Populum Saltator adorat,
Sollerti spondens prodere verba manu.

Vide quoque Manilium Astronomic. l. 5. et supra in Panica, item voce Agagula. Nec omittenda Inscr. antiqua p. 331. M. Ulpius. Aug. Lib. Apolautus. Maximus. Pantomimorum. coronatus. adversus. Histriones. et. omnes. scaenicos. Artifices. cuius meminit Gev. Elmenhorst Observationibus Arnobianis l. 2. ubi de vacatione cum coronis, quae inter alia Histrionum pramia fuere [orig: fuêre].

PANTONUS Ludovicus, vide Ludovicus.

PANUCLA in plur. Panuclae, Isidoro l. 19. c. 29. dictae, quod ex iis panni texantar: ipsae enmim discurrunt per telam: Vox textoria. Primum enim in tela contexenda, telae pedes erigere et iugum iis fuit imponere, quod Ovid l. 6. Met. v. 55. telam iugo iungere dixit: Deinde stamina telae vel iugo telae adnectere, quod idem telam stamine intendere v. 54. dixit, et stamen tela [orig: telâ] suspendere. Constituto [orig: Constitutô] stamine sequebatur staminis cum subtemine connexus, Graecis su/ndesis2 sth/monos2. Theophylacto Hist. l. 11. i. e. sustre/fein th\n xro/khn tw=| sth/moni, aliis uno [orig: unô] verbo [orig: verbô] kairw=sai, item krokw=sai. Hinc krokwto\s2 vestis, quae plus subteminis, quam staminis, haberet; tales enim molliores et delicatiores: contra sthmo/nioi, multo [orig: multô] stamine, adeo que densae et pingues. *krokwto\n Scholiastes Aristophanis interpretatur, a)po\ ph/nhs2 e)/nduma) ph/nh namque idem cum kro/kh, et phni/cein cum krokw=sai. Unde phni/on, radius textorius trama [orig: tramâ] involutus. Epigr. Graec.

------ ------ *kai\ ta\ troxai=a
*pani/a.

Panuclium et Panucellium Latinis: Nam a ph/nh, Doric. pa/na, Panucula et Panucla, tramae involverum, et Panucella, a quo Panucellium, ut a Panucla, Panuclium. Hesych. *phni/on, panou/klion h)\ a)/traktos2 ei)s2 o(\n ei(lei=tai h( kro/kh. Est autem idem Graecis to\ ph=nos2, et ph/nh et phni/on, glomus scil. subteminis, radio textorio involutus: a ph=nos2 Doric. pa=nos2, Latine panus, et diminutiv.


page 561, image: s0561b

Panucula et Panucla. Nonius, Panus tramae involucrum, quem diminutive Panuclam appellamus. A cuius tumoris, quem efficit ita circumvoluta trama, similitudine, tumorem quoque inguinum et omnem in corpore tumorem, appellarunt [orig: appellârunt] panum et panuclam, ut videre est apud Alex. Trallianum: cum Panus proprie sit subteminis glomus. Unde xruso/phnoi, vestes aureis filis; vel aureo [orig: aureô] subtemine textae, apud Hesychium. In vestibus enim auro [orig: aurô] textis semnper subtemen ex auro fuit, neque, cum vestibus aurum dicitur intexi, id aliter capi potest, quam de subtemine, quod proprie inseri, et immitti et intexi stamini, dicitur. O vid. loc. cit. v. 55.

-------- Stamen secernit arundo,
Inseritur medium radiis subtemen acutis,
Quod digiti expediunt.

Et paulo post v. 68.

Illic et lentum filis immittitur aurum.

Hesiodus, in *)/erg.. v. 536. kro/khn e)n tw=| sth/moni mhru/sasqai, subtemen stamini inducere, vel intra stamen ducere, ut idem Ovid. loquitur. Graeci tamen recentiores ph/nhn non pro subtemine, sed pro serico usurparunt [orig: usurpârunt]: quemadmodum et me/tazan, quae filum vel subtemen quodvis denotat, de serico tantum posteriores acce, pere [orig: pêre]. Paulus Silentiarius e)n e)kfra/sei th=s2 mega/lhs2 *)ekklhs2.

------ ------ *pa/nta de ph/nhs2
*nh/mati, xrusopo/rwn te mi/twn poiki/lletai ai)\glij.

Ubi ph/nhs2 nh/mata, stamina sericea vocat: et xrusopo/rous2 mi/tous2, aurea fila vel auri subtemen. Graecis enim nh=ma proprie stamen, et subtemen mi/tos2: Latinis licium. Unde licia telaeaddere; licia in tela suspendere; adnectere licia telis: ubi licia sunt stamina kai\ ta\ nh/mata, subtemen vero mi/ton lubentius appellant. Hinc polu/mita, quae de subtemine versicolore fiunt: varietas namqueilla filorum in polymitis de subtemine fit. Sic Latine fila de subtemine, quae tamen non raro confunduntur, ut apud Iul. Capitolin. in Pertinace, c. 8. vestis subtemine serico [orig: sericô], aureis filis insignier, vide Salmas. ad loc. Cum vero in Gloss. Aelfrici c. de Vestib. Panucla exponitur vestis consuta, Somnerus Pannutia censet repon endum, apud Car. du Fresne. Vide quoque Meursium in *pauou=kla.

PANUCO regio novae Hispaniae sub praefectura Mexicana, inter sinum mexican. ad Ortum et novam Biscaiam ad occasum, longa 100. leuc. ab ortu ad Occasum paulo minus lata, ubi aliquot coloniae Hispanicae, nempe S. Iago de los Valles, San Luis de Tampico, etc. et Panuco, ad fluvium cognom. parvi circuitus, quibusdam etiam S. Estevan del pverto, vix 12. leucis ab ora sinus Mexican. 80. a Mexico in Caeciam.

PANVINIUS Onuphrius, vide Onuphrius.

PANYASIS Poeta Epicus celebris, de quo vide Salmas. ad Solin. p. 856.

PANYASUS Macedoniae fluv. Ptol. Spirnassa Theveto. Est autem inter Dyrrachium urbem et Apsum fluv.

PANYSUS fluv. Mysiae inferioris in Euxinum mare inter Nesembriam et Odessum influens. Paniza Nigre.

PAOCHINGA urbs ex praecipuis Huquamensis provinc. regni Sinarum intra colles, ad radicem montis Lungi. Habet sub se quatuor alias Urbes, Martinius.

PAOGANUM urbecula Sinarum munita alias, contra Tartaros, in Pechinensi provinc. ad Sancanum fluv.

PAONINGA urbs secunda Suchuensis provinc. Sinici Imperii ad fluv. Kialing, sub qua 9. Urbes.

PAOTINGA urbs secunda Pechinensis provinc. sub qua 19. Urbes in mediterran. ad radicem montium. De his vide Martinium, Atl. Sin.

PAPA [1] nomen olim commune omnium Episcoporum, quos nude Fapas appellabant: Papiae. Admirabilis, maior, pater et custos. Hinc Veter. Eipstolae Episcopis in scriptae, Domino Papae N. salutem, ut patet ex Augustino Ep. 13. 18. 222, 256. Hieronymo Ep. ad eund. et Aliis, quos laudat Ioachimus Vadianus de Primit. Eccl. statu, Bignonius ad Marculfi l. 1. Savaro ad Sidonium l. 1. Ep. 6. Casaubon. Exercit. XIV. §. 4. etc. Prudentius in pass. Hippolyti, ad Valerianum Episc. Peristeph. Hymn. 4. v. 127.

Rorantes saxorum apices vidi, optime Papa.

Series Episcoporum Mettensium, scripta sub Carolo M.

Nobilis in cunctis Papa, Chrodegangus habetur.

Tortarius Floriacensis de Translat. S. Mauri, cum se Episcopum fuisse insinuasset [orig: insinuâsset], priusquam Benedictinum induisset habitum, haec subdit.

Gratum est, ut coram Legistatore rependam
Servitium Domino, praesente mihi Benedict1o,
Illius et normam iuxta deducere vitam,
Quam me barbarico Papam contradere ludo, etc.

apud Car. du Fresne Glossar. Tradit quidem Chronicon Orient. et Eutychius, Papae nomen ac titulum Hieroclam, seu Heraclam, Patriarcham Alexandrinum usurpasse [orig: usurpâsse], in Origin. Alexandr. a quo idem titulus coeteris Alexandrinis Praesulibus tribuitur a Seriptoribus, uti observatum Selden. ad Eutych. Goaro ad Theophan. et Allatio de Consens. utriusque Eccles. c. 18. quibus adde Pachymerem l. 10. c. 32. et Facundum Hermianensem l. 4. c. 2. ubi Athanasius, Papa noster Athanasius dicitur: Verum non Alexandrino tamen Patriarchae proprius hic titulus fuit, cum et Constantinopolitano et Hierosolymitano eum tribuat Avitus Viennensis Ep. 7. et 23. communisque fuerit omnibus Episcopis appellatio, ut ostensum. Sed, quemadmodum nomen Apostoli, Apostolici, Apostolicae sedis; quemadmodum mos osculandi pedes aliaque antiquitus quidem omnibus Episcopis communia fuere [orig: fuêre], ut Casaubon. d. l. probat pluribus, postea vero ritus hic ad cultum Pontificis Romani proprie translatus est, et


page 562, image: s0562a

appellatio illa, de Romae Episcopo et sede Romana a)ntwnomikw=s2 in Occidente usurpari coepit: ita Papae nomenclatura in eadem solis Pontificibus Romanis remansit, idque ex decreto Gregorii VII. qui in Synodo Romae habita [orig: habitâ]. statuit, ut Papae nomen unius esset in Orbe Christiano. Vide Baronium ad 10. Ianuar. et Sirmondum ad Ennod. l. 4. Ep. 1. Adde Clar. Suicerum, qui saeculo [orig: saeculô] adhuc V. omnes Episcopos, imo et Sacerdotes ac Abbates, honoris gratia [orig: gratiâ], in Ecclesiis occidentalibus Papas vocatos, pluribus exemplis docet, atque de Patriarcha Alexandrino haec subicit: a temporibus Heraclae, qui, circiter 88. annis, ante Alexandrum Patriarcha fuit, obtinuit, ut Patriarchae vocarentur Papae. Is vocabatur Pater, id est, Abba, cum alii Presbyteri tuntum vocarentur, id est, Seniores. Posteaquam vero plures Episcopiper Aegyptum creatisunt, qui nulli antea erant, sed ab Heracla primum constituti sunt, tunc communicato [orig: communicatô] omnibus illo [orig: illô] nomine Abba, id est, patris, ut aliquid praecipuum haberet Episcopus Alexandrinus, qui aliquot Episcopos sub se habebat, placuit eum vocari Papam, id est, avum, nempe pate/rwn pate/ra, ex Eutychii Origin. Sedis Alex. in Thes. Eccl. Hinc Papatia et Papatus, de dignitate Pontificia, apud Leonem Ostiensem l. 2. c. 79. Papare, summum Pontificatum obtinere, apud Laur. Leodiensem in Episc. Utrdunens. etc. Vide de incrementis eius Fr. Burmannum Synops. Theolog. Part. 2. l. 8. c. 14. Uti vero in Ecclesia Romana Papa est, eius caput et Monarcha, cui subesse, omnibus de necessitate salutis esse, pronuntiavit iam olim Bonifacius VIII. ita Iaponenses quoque suum habent Papam, seu sacrorum Principem; nec non Peguani, inter hodiernos Ethnicos: vocaturque Iaponicus, Dair (qui tamen potestate civili omni exutus est circa A. C. 1600.) Peguanus, Rolim. Sed et Mahumedani olim suum Papatum habuere; Califatus [orig: Califatûs] nomine, quem tamen iam ante quatuor saecula extinxere [orig: extinxêre] Tartari: non sic tamen, ut non hodieque Cheki, qui Meccae residet et omnium Muslimorum cuiuscumque s ctae, in sacris, caput est, maxima, sit auctoritas, sed imperio [orig: imperiô] destituta. Vide supra, ubi de Muslimis, et Georg. Hornium passim, inprimis Orbe Polit. Part. 2. p. 4. ubi de quadruplici Papatu. De Papae vero Romani ditione vide in vode Pontificia ditio. Nec omittendum, quod Goarus ad Cedren. has voces *patas2 et *papa=s2 distinguens, alteram Pontifici, alteram Clericis minoribus, convenire ait: Hinc in Isaacii Commeni Nov. o(/te poiei= tou=ton lito\n, *papa=n, h)/toi a)nagnwsth\n, ubi innuitur, Lectorem ex infimo Clericorum ordine, simplicem que Clericum, esse: Atque ita vocem *papa=s2 pro Clerico usurpasse [orig: usurpâsse] Byzantinos constat. Nam et in Epist. Barbaro-Graeca [orig: Graecâ] Bessarionis Cardin. editaa Meursio *papa/des2, pro Presbyteris, accipiuntur; uti *papadi/skia, in Actis S. Eliae Iunior. pro Sacrificulis: et *papadi/ai, pro Sacerdotissis, in Glossis Graeco barb. Scribit praeterea Scaliger de Emendat. Temp. l. 7. Aethiopes Sacerdotes Papasath hodie vocari, ut Episcopos Episcopasath. Sed et Indos, de quibus dictum, summos suos Pontifices Papas appellare etiamnum, tradit Ios. a Costa l. 5. c. 14. de qua [orig: quâ] appellatione vide Franc. Lopes de Gopmara l. 2. c. 89. Quin etiam Graecis recentioribus vox *papa=s2 praeponi consuevit Hegumen orum nominibus, quemadmodum vox Pater apud Latinos. Concilium Chalcedonense Act. 1. perime/nw to\n *pata=n *)abraa/mion. Alibi, de Eutychete Archimandrita haeretiuco: *(o *pata=s2 *eu)tuxh/s2. Lamentatio MS. de capta Constantinop. *papa/des2, h(gou/menoi etc. Walafridus Strabo de Reb. Eccl. c. 7. Papae nomen paternitatis appellationem esse dicit, et Clericorum congruere dignitati: quod etiam colligitur ex vita Zosimi Episcopi yracus. num. 16. apud Car. du Fresne Glossar. Episcopos enim, Patres esse, non Dominos, decet, verbis Hieronymi. Vide quoque Corasium Miscellaneor. l. 5. c. 15. Certe Papa, pro Patre, apud Graecos et Romanos: seu Avo, apud Arabas. pro quo alii Atta, quod ad fratres etiam transiit; vel Abba, item Tatta. Unde pappare dicti infantes, mammam amplexuri, vel Patrem vocaturi. Pappi, qui pappum ministrabant, ut et Paedagogi. Isidoro, Papas, Paedagogus qui sequitur studentes. Hinc Iuvenal. Sat. 6. v. 633.

-------- Timidus praegustat pocula Papas.

Et Acta Viti ac Modesti Martyrum: Angelus autem Domini apparuit Papati eius religioso viro, Modesto nomine. Etiam Papa, cibus puerorum, sicut Bua potus. Non. Marcellus de Propriet. Serm. c. 2. Buas portionem positam parvuiorum. Var. Cato, vel de liberis educandis: Cum cibum ac potionem Buas et Papas docent, et matrem mammam, Patrem tatam. Vide Thom. Bartholin. de Puerperio Veter. et Laur. Pignorium Comm. de Servis: nec non in vocibus Apostolici, Archiepiscopus, et Pater, it. Protopapa.

Rabbi PAPA [1] praeses Naresae, in urbe vicina Sorae, circa ann. 4113. iuxta Rabbi Garz.

Rabbi PAPA [2] Daman-netzar, floruit ann. 4018. iuxta calculum David Ganz, docuitque Nahardeae. Iuchasin. p. 116.

PAPA [2] urbecula Hungariae munita, cum arce, ad amnem Marchaltz, sub Austriaco media inter Arrabonem ad Boream et Vesprinium ad Meridiem, vix. 3. leuc. Hungaric. a Turcicae ditionis confinio.

PAPA Fatuorum vide supra Kalendae.

PAPA [3] Guido, vide Guido.

PAPAEUS Iuppiter apud Scythas. Herodot. l. 4.

PAPALETHRA Clericalis corona est, apud Balsamonem ad Synod. VI. annotat. 21. Graece papa/lhqra, aliter stefa/nh et ga/r)rara, quas voces vide apud Cl. Suicerum in Thesauro Eccl.

PAPARINUS Petrus, vide Petrus.

PAPAS vide paulo supra et infra Praegustator.

PAPAVER in honore apud Romanos fuit semper, ut indicio est Tarquinius Superbus, qui Legatis a filio missis decutiendo papavera in horto altissima, sanguinarium illul responsum hac [orig: hâc] facti ambage reddidit, Plin. l. 19. c. 8. Cuius caput, florem, folia, caulem, clypeum caelo obtentum, pomi obtufi caveam pene inanem


image: s0562b

quid attinet indigitare? Cereale dicitur Virgilio Georgic. l. 1. v. 212.

Nec non et lini segetem et Cereale papaver.
Tempus humo [orig: humô] tegere et iam dudum incumbere aratris.

Vide quoque l. 3. an quod Cereris effigies in templisid in manu gestaret, uti docet Callimachus Hymn. in Cererem.

-------- ------ ge/nto de\ xeiri
*ste/mmata kai\ ma/xwna --------

An quod in segetibus Agricolae sererent. ut Deae offerretur, Brodaeus l. 2. c. 29. Cereri certe sacrum fuit. Verum cum a frumenti frugumque natura procul absit: inde colligit Licetus; Cerealia, proindeque Cereris filiam Proserpinam. quae suasu Iovis Papavera comedisse fingitur, esse non tam fruges triticeas, quam plantas alias: vel ideo sic dici, quod somnium et requiem conciliet, unde in oblivionem doloris Cereri eorum esus consultus. Vide Fortun. Licetum de Gemmis Annularibus Schem. 22. c. 104. et 105. Facultate enim frigidum est, atque hinc somnum ei conciliandi vis. Quam ob causam, ante fores huius Dei florent papavera, apud Ovid. Met. l. 11. et Nox papavere coronatur, apud eund. Fast. l. 4. Vide Car. Paschalium Coronar. l. 3. c. 17. ubi papaver. inter flores quoque coronarios, adhibitum docet, et supra aliquid voce Opium. In occulta vero Aegyptiorum Philosophia, hieroglyphicum fuisse non Cereris modo, de qua dictum, sed et Iustitiae, Veneris, Amoris, Gentium, Capitum, ostendit Io. Pierius in Hieroglyphicis. Inter condimentaria porro Veterum semina sesamum et papaver numeratur Apicio in Excerptis. Unde Papavere sparsa, apud Petronium. Sed mellitos verborum globulos et omnia dicta factaque, quasi papavere et sesamo [orig: sesamô] sparsa: ta\ mhkwnwta\ sunt. Vide Salmas. ad Solin. p. 368. Certe papaveris candidi semen tostum cum messe, secundis Romanorum mensis adhibitum, docet Plin. l. 19. c. 8. ubi addit, Hoc et panis rustici crustae inspergebatur, affuso ovo inhaerens, ubi inferiorem crustam apium githque cereali sapore condiunt. Eiusdem sucus, lacte et melle dilutus, in nuptiali apud eosdem cena exhibitus: imo et mamillis contra insomnia aspersus est. At in Coorum Insul. senio [orig: seniô] confectos, antequam aegrescerent, alios papavere, alios cicuta [orig: cicutâ] sibi ipsis mortem conscivisse, habet in Politiis Heraclides. De more foliis papaveris ludendi, apud Graecos usitato, dicemus infra, voce Platagonion. Ut et hoc addam: eius puncta in citreis Romanorum mensis magni habita fuisse, docet Plin. l. 13. c. 15. Mensis praecipua dos in vena crispis, vel in cortice varits etc. et paulo post, Postea muraena nigro [orig: nigrô] transcurrens limite, variisque corticum punctis apprehensus Papaverum modo, et in totum atro propior color, maculaeque discolores. A capitum insuper eorum forma ac similitudine, Codones dici tintinnabula, non sine ratione contendit Hier. Magius de Tintinnabulis l. c. 1. ubi ait: Codones a Graecis tintinnabula nuncupari, nemo est qui nesciat. Codones autem dici, eo quod dum moventur, sonum et quasi cantum edere solent, Graeca [orig: Graecâ] ut par est etymologia [orig: etymologiâ], testantur Iohannes Grammaticus in Commentariis in l. Aristot. de Anima et Suidas in Lexico. Tametsi a forma et similitudine capitum plantae papaveris, quae Codonum voce a Graecis significantur, sic dici tintinnabula, aliquis non sine ratione fortasse contendet. Sunt autem Codones proprie tintinnabula, equorum phaleris appensa. Suidas, *kw/dwn, para\ to\ e)n tw=| kinei=n a)/|dein Franciscus Swertius Notis in Magium. In veteri vero Charta apud. Ioh. Schefferum ad Chron. Upsaliense 10. 152. Obtulit casulam dalmaticam et subtile cum duabus cappis, omnia de papavere, ad ponendum super sepulchrum in sollennitatibus, etc. quid vox significet, quaeritur. Occurrit eodem [orig: eôdem] seu su in Exceptione corporis S. Florentini Latiniac. MS. Inscriptio haec erat: Hic [orig: Hîc] requiescit etc. eRat qutem scriptum in papavere, apud Car. du Fresne Glossar. An lux his locis e seqq. aliqua?

PAPAVERACA Vestis Latinis pro tenui ac delicata, uti Graecis mh/kwn. Plin. l. 8. c. 48. Crebrae papaverace antiquam habent orginem, iam sub Lucillio Poeta in Torquato notatae. Nempe quia Graeci mh/kwna vel mhkwni=tin vestem vocarunt [orig: vocârunt] tenuissimam, ex mecone sive papavere pinnarum textam: hinc Lucillius, qui ubique et semper Graecissabat, papaveracam, delicatam ac byssinam vestem dixit. Quales autem illae vestes fuerint, non explicuit Plinius. Vide Salmas. ad Solin. p. 1127. et hic [orig: hîc] ubi de Conchis Pinnisque.

PAPEBERGA et BABENBERGA, urbs Franconiae, vulgo Bamberg. Patria Ioachimi Camerarii.

PAPELLIUS Ister, Consul cuius tempore bubo infausta avis Capitolii cellam intravit, propter quod Nonis Martiis urbs lustrata est eo [orig: ] anno [orig: annô], Plin. l. 10. c. 12.

PAPHAGES Rex Ambraciae, qui cum obviam factus esset leaenae catulis suis stipatae, ab ea occisus est.

PAPHARA urbs regionis Cyrrhesticae, in Syria, Ptol.

PAPHLAGONIA vulgo Roni Castaldo, Bolli aliis, regio Asiae minoris ad Pontum Euxinum, Galatiae pars Borealis Ptolemaeo inter Bithyniam ad Occidentem et Cappadociam ad Ortum Galatia [orig: Galatiâ] ad Austrum cohaerente. Baudrando est, inter Pontum Euxinum ad boream et Galatiam ad Meridiem, ad 160. mill. pass. extensa versus oram littoralem, ubi eius urbes praecipuae Synope, Teuthrania Tripoli, seu Tribiselli hodie; et Amisus, ex P. de Via. In hac provinc. Mahometes a Caloiohanne, per fil. Emanuelem victus est, A. C. 1138. Vastata est a Cosacis, A. C. 1616. Nomen habet a Paphlagone, Phinei filio, teste Stephano [orig: Stephanô]. Populi Paphlagones, quos superstitiosos ac stolidos esseaffirmat Lucianus in Pseudomanti. Strabo l. 7. Plin. l. 6. c. 2. Ptolem. Steph. Byzantinas, Dionys. Africanus, qui sic ait:

Paphlagones post hos, Mariandinique sequuntur.

Horum meminit etiam Dionys. v. 787.

*paflago/nes2 d' e)pi\ tei=sin e)p' h)i+o/nessi ne/montai,
*kai\ *mariandunw=n i(ero\n pe/don --------

A Paphlagone Phinei filio; uti diximus, Paphlagoniam deducit Steph.


image: s0563a

Ita etiam Constantinus Porphyrogenneta Them. 7. Paphlagones deducit, a)po\ *fine/ws2 tou= prw/tou th\n *paflagoni/an oi)ki/santos2, o(\s2 e)/xen ui(o\n *paflagoi/a e)z ou(= kai\ h( xw/ra th\n proshgori/an e)klhrono/mhsen. Fortasse autem, inquit vir Magnus, l. 1. Chanaan, c. 10. Phinci filius pro Paphlago, fuit Phaleg, unde Paphlagonia, composito [orig: compositô] nomine [gap: Hebrew] dicta fuerit, h. e. plaga Phalegi. Id enim proprie [gap: Hebrew] pea. Homer. eos a fortitudine commendat. Il. e. v. 577.

*)arxo\n *paflago/nwn megaqu/mwn a)spista/wn.

Idem Il. n. v. 656.

*to\n mh\n *paflago/nes2 kegalh/tores2 a)mfepe/nonto.

Nic. Lloydius.

PAPHNUTIUS Episcopus Aegyptius Confessor, ex illis, quos Maximinianus, dextris effossis oculis, et sinitstro [orig: sinitstrô] poplite suciso [orig: sucisô], ad metalla dam naverat. Sed in hoc tanta virtutum inerat gratia, ut signa per eum non minus, quam dudum per Apostolos fierent. Nam et Daemonas verbo [orig: verbô] tantum fugabat, et aegros sola [orig: solâ] oratione curabat: sed et caecis visum dedisse dicitur, et paralyticos ad stabilitatem corporis revocasse [orig: revocâsse]. Hunc Constantinus Imperator in tanta veneratione et affectu habuit, ut saepius eum, intra Palatium evocatum, complecteretur, et illum oculum, qui in confessione fidei erat evulsus, avidioribus osculis demulceret, Ruffin. Eccles. Hist. l. 10. c. 4. Is Concilio adfuit Nicaeno, in quo cum ceteri Patres legem laturi essent, qua [orig: quâ] coniugium Sacerdotibus prohiberetur, contradixit, honorabiles confessus nuptiasl, et castituatem esse dicens concubitum cum propria coniuge. Interfuit quoque Concilio Tyrio et Sardicensi, pauloque post obiit. Socr. l. 1. c. 8. Ruffin. l. 1. Athanas. Baronius, A. C. 325. Histor. Trip. Sozom. l. 2. c. 22. etc.

PAPHOS [1] Cypri civitas, Veneri quondam sacra, hodie in ruinis; Basso. Virg. l. 10. Aen. v. 51.

Est Amathus, est celsa mihi Paphos.

Horat. Carm. l. 1. Od. 30. v. 1.

O Venus. regina Cnidi, Paphique,
Sperne dilectam Cypron. ------

In hac urbe ante nuptias, puellae dotem quaesiturae, in honorem Veneris, in litore se prostituebant, Iustin. l. 18. c. 5. Ptol. Pomp. Mela l. 2. c. 7. Strabo l. 14. Plin. l. 5. c. 31. Hinc Nonnus in Bassaricis l. 13.

*kai\ *pa/fon a(broko/mwn stefanhfo/ron o(/rmon e)rw/twn.

Nic. Lloyd. In nummo Caracallae cernitur vetustissimum Veneris Paphiae simulacrum, nulli rei magis assimile, quam albae pyramidi, Erizzo in Caracalla et Max. Tyrius Serm. lh/. Erat enim continuus orbis, latiore initio [orig: initiô] tenuem in ambitum metae modo [orig: modô], exsurgens, Tacit. Hist. l. 2. c. 3. Vide supra ubi de Deastrorum huiusmodi Baetylis: Ita enim informes hae stolae vocabantur.

PAPHOS [2] Nova, Cypri insulae urbs, Ptol. Neapaphos Plinio, l. 5. c. 31. Bapho Nigro. Paphum ab Augusto Imperatore Augustam appellatam scribit Dio l. 54. sed veteremne an novam, non discernit. Duae enim sunt in Cypro, teste Ptolemaeo [orig: Ptolemaeô].

PAPHUS Pygmalionis fil. ex Eburnea matre. Cum enim olim Pygmalion in Cyprum insulam pervenisset, comperissetque mulieres omnium libidini obsequentes caelibem vitam ducere statuit. Porro cum ingenio [orig: ingeniô] valeret, essetque sculptor insignis, dicitur sibi ex candidissimo ebore muliebre sculpsisse simulacrum, omnibus venustatis, formaeque numeris quoad fieri potuit, absolutum. In quo cum homo ingeniosus artem suam miraretur, in eius amorem incidit, oravitque Venerem (auqe summa [orig: summâ] cum veneratione idtemporis in Cypro colebatur) ut uxorem sibi concederet statuae suae eburneae similimam. Quibus precibus a Venere exauditis, Pygmalion domum rediens statnam suam animatam in venit, servatisque iisdem lineamentis, eodemque [orig: eôdemque] candore, in formosissimam virginem transformatam. Cuius postea concubitu usus: ex ea Paphum filium suscepit, qui et patri in regno successit, condiditque urbem in Cypro, quam de suo nomine Paphum vocavit. Ovid. Met. l. 10. v. 297.

Illa Paphum genuit, de quo tenet insula nomen.

Construxit etiam in ea templum et aram in honorein Veneris, quae a loco Paphia dicta est, cui diu solo [orig: solô] ture sacrificatum est.

PAPIA [1] quae et Flavia aliquando in antiquis nummis, olim Ticinum, urbs Insubriae post Mediolanum clarissima. Quondam Ostrogothorum, et Longobardorum sedes. Carolus Calvus Bossonem affinem, Regem Provinciae et Papiae Ducem creavit, A. C. 876. Synodo [orig: Synodô] dein, hic [orig: hîc] coacta [orig: coactâ], Victor Papa Alexandrum III. cum patre eius candelis accensis exsecratus est, A. C. 1159. Martinus V. quoque hic [orig: hîc] Concilium indixit, A. C. 1423. quo postea Senas translato [orig: translatô]. ossa Viclefi exhumata sunt. Hic [orig: Hîc] etiam Galeatius Mantuanus hibernans, a Papiensi puella, quam unice amabat, iussus, in fluvium praeceps iit. Pontanus. Item fluv. eiusdem nominis. Vide Ticinum.

PAPIA [2] Lex de Patronatus iure, aliis Pappia, lata a M. pappio Mutilo Consule cum Q. Pompeio II. Augusti temporibus, Ut ex bonis eius, qui HS. centum millium patrimonium reliquerat et pauciores, quam tres liberos habebat, sive ist Testamento [orig: Testamentô] facto [orig: factô], sive intestato mortuus erat, virilis pars Patrono deberetur. Item ut libertus, qui duos liberos in potestate haberet, operarum obligatione liberaretur, Iustinianus §. 1. de Success. libert. et in ff. tit. de bon. libert. etc. Item de Peregrinis, non multum post legem Claudiam, lata, quo [orig: quô] anno [orig: annô], incertum: Ut peregrini urbe roma [orig: româ] expellerentur, iussit. Cicer. pro Balbo. Alia de ritu capiendae Vestalis Virginis, fuit haec: ut Pontificis Maximi arbitratu Virgine e populo 20. legerentur, sortitioque in contione, eo [orig: ] numero [orig: numerô] fieret, ut cuius virginis ducta esset, eam Pontifex Maximus caperet, eaque Vestae fieret. Sic enim eam restituerunt Iac. Raevardus et Lud. Carrio ICti. Addit autem etiam A. Gellius, l. 1. c. 12. eam sortitionem ex lege Papia


page 563, image: s0563b

suo [orig: suô] tempore non necessariam fuisse visam: Nam si quis honesto [orig: honestô] loco [orig: locô] natus adeat Pontificem Max. atque offerat ad Sacerdotium filiam suam, cuius duntaxat salvis Religionum observationibus ratio haberi possit, gratiam Papiae legis per Senatum fieri. Vide Ioh osin. Antiqq. Rom. passim.

PAPIANILLA Sidon. Massono Sorlivia, lacus Galliae in finibus Arvernorum.

PAPIAS [1] D. Ioannis auditor, D. Polycarpi condiscipulus et socius, Hierapoleos civitatis Episcopus fuit. Eloquio [orig: Eloquiô], pietate, eruditione omnigena [orig: omnigenâ] illustris, sed parum firmo [orig: firmô] iudicio [orig: iudiciô]. Auctor quinque libros quos edidit cum titul. Expositio Verborum Domini nostri. Opinionem de felicitate piorum millenaria, in hac vita, primus fovit, ex non intellecto Apocalypseos loco, minime tamen haereticis Chiliastis accen sendus, quibus haec felicitas non pura et spiritualis est, sed in turpissimis voluptatibus transigitur. Vide Euseb. Eccles. Hist. l. 3. c. 33. 35. et 39. Hieronym. de Script. Eccles. Baron. A. C. 118. etc.

PAPIAS [2] seu PAPPUS Alexandrinus, discipulus Theonis Philofophi, sub Theodosio M. Descriptionem terrae editit, et tractatum de Lybiae fluviis. Vide Pappus.

PAPIAS [3] Grammaticus, qui scripsit Dictionarium Latinum ordine literarum.

PAPIAS [4] et PAPPIAS custos Palatii, apud Byzantinos Imperatores Custos Palatii, Papias et Ostiarius, in VIII. Syn. act. 5. De qua dignitate vide quae observavit ad Cinnamum p. 480. Car. du Fresne.

PAPIENSE Territorium il Pavese pars est Ducatus Mediolanensis versus Ticinum urbem. In duas partes a Pado scinditur, habetque ad Boream agrum Mediolanensem, ad Ortum Laudensem, et Ducatum Placentinum, ad Meridiem ditionem Genuensem, ad Occidentem agros Dertonensem et Alexandrinum. eius etiam pars est Laumellina tractus. Urbes sunt Ticinum, Mortaria, Voghiera, et Bobbium.

PAPILIO dicitur bombyx, eum alas sumit. Bombyx enim, unde stamen bombycinum ducitur, eo [orig: ] tempore dicitur, et est bombyx, quo [orig: quô] mortuae similis in suo sibi nido textili, quo sese involvit, prorsus immobilis quiescit. Nam ex vermiculo fit eruca, quae post paulum temporis, ut eruca facta est, sedes sibi tendere incipit et quasi tumulum sive nidum potius condere filis multis hirsutum et horricomem, in quo velut sepulta iacet; atque tunc Bombyx dicitur et Bombylius. Ex bombylio dein, perforata [orig: perforatâ] testa [orig: testâ], quainclusa [orig: quâinclusa] est, sumptis pennis exit Papilio, quem neku/dalon Graeci vocant; ita dictum, vel quod haud diu vivat, nam post paulo moritur, aut quod ex mortua bombyce quasi renascatur; Atque huiusmodi papiliones, qui ex crucis diversis fiunt, yuxai\ Graecis dicuntur. Confundunt quidem bo/mbuka et neku/dalon nonnulli, ut inter alios Clemens Alex. at Aristoteles aliique distinguunt et melius: nam certum est, necydalum dici, qui prodit ex bombyce. Hesych. neku/dalos2, to\ e)n tou= bo/mbukos2 cw=on. Plin. l. 11. c. 22. E grandiore vermiculo gemina sui generis protendente cornua urica sit (pro eruca) d'ein quod vocatur bomoylis, ex ea necydalus, etc. Sic autem e bombyce exiens Papilio vel necydalus, ova generat, ex ovis nascitur vermiculus, ex vermiculo fit eruca, ex eruca bombyx, ex bombyce iterum Papilio, seu necydalus: quae tot mutationes unius animalculi in sex totis mensibus fiunt. Apud Plinium Coi artifices non prius ex bombyce stamen bombycinum eliquabant ac evolvebant, quam evolasset [orig: evolâsset] papilio; quare non mirum, si non optimae notae bombycinum illud erat, ita ut vestes ex eo textas viros etiam usurpare non puderet: Necanda enim bombyx est, priusquam erumpat papilio, ut optima habeatur et delicatissima metaxa. Atque ita hodierni Artifices faciunt, qui arden tissimo Soli expositas sic interficiunt in suo sibi nido ac folliculo bombyces, aut in furno torrendas curant, etc. Vide hanc in rem plura, apud Salmas. ad Tertullian. de Pallio c. 3. et supra, ubi de Bombycina veste, ac voce Bombyx, et infra ubi de Serice. De tabernaculo porro seu tentorio, vox Papilio, allis Pavillon, frequenter usurpatur, apud recentiores aevi Scriptores. Glossae veter. Papilio, skh/nwma, Ioh. de Ianua, Papiliones dicuntur tentoria, ad similitudinem papilionis volantis. Papias, Papiliones, tentoria dicuntur, a similitudine parvi animalis: hae sunt aviculae, lumine accenso [orig: accensô] conveniunt et circa volitantes ab igne proximo interire coguntur. Vide quoque Vegetium l. 1. c. 23. Spartianum, Petrum Diaconum chron. Casin. l. 4. c. 108. Alios et infra voce Tensa. Sic papulew=na dixerunt Graeci posteriores. Vide Meursium in *papulew/n. Et ab hoc Papilionis significatu, Papiliones dicti sunt nummiaurei Francici, quod Rex in iis sub papilione in throne sedeat. Vetus Regestum d. 14. Novembr. 1338. usque ad 14. Ian. 1339. fiebant Popiliones ponderis 48. apud Car. du Fresne Glossar. in voce Moneta; ubi Denariorum auri puri cum Papilione, Gall. des Deniers d'or fin au Pavillon, in quibus Rex sedet sub tentorio liliato, pond. 4. den. pretii. 30. solid. iussu Philippi VI. Regis cusorum typum exhibet. Plura de papilionum generibus variis, copia [orig: copiâ] florente malva [orig: malvâ], Americanorum inprimis magnitudine, vide apud Voss. de Idolol. l. 4. c. 65. 69. et 77. uti de venatione eorum, cui domi Ludovicus XI. Gall. Rex vacaverit, cum foris insectari feras amplius haud posset, Ioh. Bapt. Fulgosum l. 8. c. 8.

PAPILLA vide infra Uber.

PAPINIANISTAE dicti olim, qui biennium in Legum studio versati, tertium etiam adiungebant. Imperat. ad Antecess. Ne autem tertii anni auditores, quos et Papinianistas vocant, nomen et felicitatem eius amittere videantur. Ratio nominis, quod iis Papiniani librorum lectio proponeretur. Hi si quartum quoque annum adicerent, Lytae vocabantur; si quintum et postremum, Prolytae. Vide Ioh. Calvin. Lexic. Iurid. passim.

PAPINIANUS ICtus Severo Principi gratissimus, Scaevolae discipulus, qui ei in advocatione sisci successit. Is est, cui filios


page 564, image: s0564a

suos Severus moriens commendavit, sed deinde ab Antonino Caracalla seeuri percussus est. Causa necis traditur, quod Caracalla, interfecto [orig: interfectô] fratre Geta [orig: Getâ], ut et in Senatu, et apud vopulum facinus dilueret: illum autem respondisse, Non tam facile parricidium excu sari posse, quam fieri. Spartian. in Seu. c. 21. Geta c. 6. et Carac. c. 4. ubi cum Iurisprudentiae decus, et thesaurum legum appellat. Dion. in Caracalla. Herodian. l. 4. Fischard. de vit. Iurisc. Fuerat Advocatus Fisci primo, dein Praetorio praefectus.

PAPINIUS [1] praenomine Sextus, consulari familia [orig: familiâ] Gn. Acerronio [orig: Acerroniô], C. Pontio [orig: Pontiô] Consulib. repentinum et informem exitum dilegit. iacto [orig: iactô] in praeceps corpore. ausa ad matrem referebatur, quae pridem repudiata, adsentationibus atqueluxu pepulisset iuvenem ad ea, quorum effugium non nisi morte inveniret. Igitur accusata in Senatu, quamquam genua patrum advolveretur; urbe tamen in decem annos prohibita est, donec minor filius lubricum iuventae exiret. Tacit. l. 6. c. 49. Annal.

PAPINIUS [2] Galienus, vide Sextus.

PAPINIUS [3] Statius Neapolitanus, inter Heroicos poetas relatus, haud ignobili genere ortus est. Quidam scribunt, maiores eius oriundos esse Epiro [orig: Epirô], diuque versatos Sellis, non sine admiratione in genii et probitatis. Patrem Papinium habuit, qui, ob insignem eruditionem, egregiasque virtutes, Neapoli civitate donatus est, in qua Statius poeta natalem suum habuit. Composuit multa et varia poemata Vide Statius, et Crinitum de Vit. Poet.

PAPINOGRODA urbs recens Moscoviae Borealis in Petzora provinc. ad Petzoram fluv. in ipso Siberiae limite.

PAPIRIA gens [1] sive PAPISIA patricia Romae fuit, minorum gentium, teste Cicer. Habuit cognomina Mugillanus, Crassus, Cursor, Fraetextatus. Maso et Paetus, e quibus nobilissimae familiae Mugilianorum, Crassorum et Cursorum. Vide Papyrius.

PAPIRIA gens [2] fuit etiam Plebeia, Corbonis nomine insignita.

PAPIRIA Lex de Assibus: lata a C. Papirio Carbone Tribun. Pleb. L. Cornelio [orig: Corneliô] Scipione, C. Laelio [orig: Laeliô] Nepote Consulib. an. Urb. Cond. 563. voluit, Ut asses, qui unciales erant, semunciales fierent. Eius meminit Plin. l. 33. c. 3. Alia de Civitate danda Acerranis, cuius auctor fuit L. Papirius Praetor an. 421. Corn. Cosso [orig: Cossô] Arvina [orig: Arvinâ] II. Cn. Domitio [orig: Domitiô] Calvino [orig: Calvinô] Consulib. iussit, ut Acerranis civitas sine suffragio daretur, Liv. l. 8. c. 17. Alia, de Suffragiorum libertate, a C. Papirio Carbone Tribun. Pleb. P. Pollio Laenate R. Rupilio [orig: Rupiliô] Consulib. an. 621. rogata, Ut in iubendis legibus, aut vetandis, populus tabella [orig: tabellâ] suffragium ferret, sanxit. Vide Cicer. de Legg. l. 3. Alia, eodem [orig: côdem] Auctore, an. 623. M. Perpenna [orig: Perpennâ], C. Claudio [orig: Claudiô] Pulchro [orig: Pulchrô] Consulib. fuit, ut eundem Tribunum Pleb. quoties quidem vellet, creari liceret Sed perlata non est. Florus Epitome 59. Cicer. in Laelio etc. Tandem L. Papirius Tribun. Pleb. tulit: Ut, qui inter cives ius diceret, Tresviros Capitales populum rogaret, qui Sacramenta litigatorum exigerent, iudicarentque: eodemque [orig: eôdemque] iure essent, uti quos ex legibus, plebisve scitis exigere, iudicareve oportet. Vide Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. passim. Fuit et Papiria Iulia Lex Consularis, de modo multarum lata, ut ex Livio constat: verum qua [orig: quâ] sententia [orig: sententiâ], non exprimitur. Idem l. 4. c. 30.

PAPIRIA Tribus una ex Tribubus Pop. Romani rusticis, a gente Papiria, cuius Livius, Dionysius ac alii, et inter recentiores Richardus Streinius meminerunt, nomen accepit. Sic enim Sext. Pompeius, Paptria, inquit, Tribus a Papirio vocata. Meminit illius quoque l. 8. c. 37. Livius, cum scribit: Memoriamque e. ius irae Tusculanis in poenae tam atrocis auctore mansisse ad Patrum aetatem constat, nec quemquam ferme ex Pollia Tribu Candidatum Papiriam ferre solitum. Vide Ioh. Rosin. Antiqq. l. 6. c. 15.

PAPIRIANAE Fossae vide Fossae.

PAPIRIANUM Iovio, quod aliis Pyrenianum, Perpignan, urbs Galliae Narbonens. caput Comitatus Ruscinonens. Excitata e ruinis Ruscinonis, a qua dimidia [orig: dimidiâ] leuc. Gall. distat. Ad Thetim fluv. vix. 3. leuc. ab ora maris Mediterranei in Occasum, 9. a Narbone in Meridiem. Antea sub Hispanis sed A. C. 1642. a Gallis expugnata, iis nunc subest. Habet arcem permunitam, sedesque est Episcopalis elnensis, ab A. C. 1604.

PAPIRIANUM Ius a Sexto Papirio, nomen accepit. Primum enim Romani Legibus Regiis cum regerentur, quae partim Romulus, aucta [orig: auctâ] iam ad aliquem modum civitate, (cum antea manu Regis omnia gubernarentur) partim Reges subsequenres ad Populum tulerant, illas omnes Sextus Papirius, qui floruit illis temporibus, quibus Superbus, Demarati Corinthii filius, in unum librum congessit, qui postea, Ius Civile Papirianum propterea dictus est; non quod Papirius quidquam de suo ibi adiecerit, sed quod Leges sine ordine latas, ut dictum, in unum composuerit. Duravit illud, donec exactis Regibus, lege Tribunitia [orig: Tribunitiâ] in usu esse desiit, omnibusque Legibus Regiis abolitis, iterum incerto [orig: incertô] magis iure et consuetudine potius, quam lege Populus Roman. uti coepit, per annos circiter 20. quibus exactis, XII. Tabulae a Decemviris concinnatae sunt, quae praecipuum Romanae Iurisprudentiae caput exstiterunt. Quaenam autem in Papiriano codice Leges fuerint exaratae, non admodum certum est. Franc. Balduinus l. quam ad Romuli LL. scripsit, 18. recenset ipsius Leges, quas se in tabula antiquissima invenisse scribit, et ex quibus multas etiam Paul. Manutius in Legum libello commemorat. Verum tamen Eruditis illae non probantur: viacius certe non dubitat affirmare, confictas esse. Interim plerarumque Legum coniecturas, quicumque eas primum collegerunt, sumpsisse ex aliquibus Dionysii Halicarnassaei, Plutarchi, Ciceronis, aliorumque Scriptorum locis: imo quasdam ex Legibus a Balduino recitatis vere latas esse, licet ipsa earum verba, quae fuerunt sine omni dubio antiquissima, asserrinon possint, docet et ostendit Ioh. Rosin. qui primum, quae ipsi recitant capita, repetit: dein eas Leges


image: s0564b

commemorat, quae certis Veterum testimoniis nituntur, Antiqq. Rom. l. 8. c. 5.

CAPITA IURIS PAPIRIANI, QUAE BALDUINUS ALIIQUE RECITANT.

1. Ne quid inaugurato faciunto. Sumpta coniectura est ex Cicer. de divin. l. 1. et Dionys. l. 2. 2. Patres sacra, Magistratusque soli peragunto ineuntoque iusque dicunto: ex eodem Dionys. 3. Sacrorum omnium potestas sub Rege esto: Sacra Patres custodiunto, Ex eod. 4. Plebeii agros colunto. Similiter. 5. Populus Magistratus ereanto, leges scisunto, bella decernunto. Vide eund. 6. Deorum fabulas ne credunto. Ex eod. 7. Deos peregrinos praeter Faunum ne colunto. Vide Cicer. de LL. l. 2. et Dionys. 8. Nocturnas in templo vigilias ne habento: Ex eod. Dionys. 9. Ne quis, praesentibus feminis, obscena verba facito, ex Plut. in Romulo. 10. Qui sque demissam ad talos Togam in Urbe habeto, neve egreditor. Ex eodem. 11. Parricidas omnes capite puniunto, Vide eund. 12. Ne quis, nisi per portas, Urbem ingreditor. Moenia sacrosancta sunto: ex Pompon. ICto Plut. in Quaest. Rom. q. 27. etc. 13. Mulier viro legitime coniuncta, Fortanarum et sacrorum socia illi esto: utque domus ille dominus, ita haec domina. Ex Dionys. Halicarn. 14. Filia uti Patri, ita defuncto Viro haeres esto. Ex eod. 15. Adulterii convictam vir et cognati, uti volent, necanto. Vide eundem. 16. Si vinum biberit, domi ut adulteram puniunto. Ex eod. Vide quoque A. Gellium l. 10. c. 23. Iac. Cuiacium Observat. l. 6. c. 25. etc. 17. Parentum liberos omne ius esto relegandi, vendendi et occidendi. Ex dionys. l. 2. 18. Monstrosos partus sine frauds caedunto. Ex eodem. Haec Balduinus et Manutius habent. Addit aliquas leges et Pandulfus Pareus Iurisprudentia. 19. Virum uxor ne deserito. Uxorem si in veneficio natorum, adultoriove deprehensa clamve marito fuerit, repudiandi ius esto. Qui praeter has causas repudiarit [orig: repudiârit], rerum suarum pars Uxori dator, pars Cereri sacra esto. Ex lut. in Romulo. 20. Deprehensi in homicidio, statim puniuntor. Eadem est cum undecima, quam vide. 21. Plebeii, quem sibi e Patriciis Patronum volent, eligunto. Ex Dionysio. 22. Iudiciis fraus ne adhibetor. 23. Maximarum iniuriarum iudicium penes Reges esto: minimarum penes Senatores. Ex Dionysio eodem. 24. Annus mensis decimus esto: ex Macrobio Saturnal. l. 1. c. 12. etc.

LEGES REGIAE, QUARUM CERTIORA EXTANT TESTIMONIA.

Romuli legis unius fit mentio in Festo. Sei. Parentem. puer. verberit. Ast. Oloe. plorassint [orig: plorâssint]. Puer. Diveis. Parentum. sacer. esto. sei. Nurus. sacra. Diveis. Parentum. esto. Ex legibus Numae Pompilii haec fragmenta reperiuntur Sei. hominem. fulmen. Iovis. (seu ut Lipsio placet; Fulminis, nominandi casu) occisit em. supra. genua. nei. tollito. Homo. sei. fulmen, occisus. esit. et. Iusta. nulla. fieri oporteto. Apud Festum in voce Occisus. Eiusdem de parricidiis, apud eundem, in voce Paricidii Quaestores etc. Si. quis. hominem. liberum. dolo. sciens. morti. duit. Parricida. esto. sei. im. imprudens. se. dolo. malo. occisit. pro. capite. occisei. et. nateis. eius. in. contione. arietem. subi cito. Eiusdem de Pellice: Pellex. aram. Iunonis. ne. tangito. si. tanget. Iunoni. crinibus. demissis. agnum. feminam. coedito. Paulus ICtus. Eiusdem de Opimis spoliis: Quovis. auspicio. classe. procincta. opeima. spolia. capiuntur. Iovei. Feretrio. bovem. caedito. quei. cepit. aeris. ducenta. darier. oporteto: Secunda. spolia. in. Martis. aram. in Campo. solita. Aurilia. vira. volverit. caedito. Tertia. spolia. Iano. quirino. agnum. marem. caedito. centum. quei. ceperit. et. aere. dato. Eiusdem de Polluctu: Pisceis. quei. squamosei. non. sunt. nei polluceto. squamosos. omneis. praeter. scarum. polluceto: ex Plin. l. 32. c. 2. et Festo. Eiusdem de Vino: Vino. rogum. nerrespergito. Plin. l. 14. c. 12. Vide quoque Lipsium Antiqq. Lection. l. 3. Eiusdem de Iudiciis: Sei. quid. horum. fuat. unum. Iudicei. Arbitrove. reave. dies. diffunsus. esto. Festus in voce Reus. Eiusdem de Terminis: Quei terminon. exarasisit. ipsus. et bovis. sacrei sunto. Festus, et Dionys. Halicarn. Memoratur et haec ex Numae legibus, apud Dionys. et Plut. Si. pater. filio. concesserit. uxorem. deducere. futuram. sacrorum. ac. bonorum. iuxta. leges. participem. Partiposthac. nullum. ius. esto. vendendi. filium. Neque praetermittanda Lex Regia, de mortuo non inferendo; quae a Martiano refertur l. 2. ff. mort. in fer. Legum Servii Tulli de Contractibus, meminit Dionys. l. 4. et 5. Coeterum, quarum aequitas manifesta fuit, in XII. Tabul. relatae sunt. Ios. Scaliger in Festum.

PAPIRIUS [1] praenomine Manius, ex patriciis, vir quietis studiosus, post reges eiectos, primus creatus rex Sacrificulus. Videatur Liv. l. 2.

PAPIRIUS [2] centurio, a Muriano ad caedem L. Pisonis Proconsulis Africae missus: de quo vide tacit. Hist. l. 4. c. 49.

PAPIRIUS Ager in Latio circa Tusculum.

PAPIRIUS Lacus seu Bapirianus lacus parvus Hetruriae, in provinc. Patrimonii, 3. milliar. a lacu Sabatino in Ortum Campaniam versus, in Sabatia tractu; Lago di Strettia cappa. L. Holstenius, Alii.

PAPITIUM urbs Paphlagoniae, Steph.