December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised


image: as0001

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS TERTIVS Literas M, N, O, P, Q, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.



image: as0002

[gap: blank space]

image: as0003

[gap: illustration]

image: s0394b

NYMPHIUM nomen fontis seu loci, intra Monasterii septa, apud Ioann. Diaconum in Vita Gregorii l. 4. c. 83. In cuius venerabilis Monasterti atrio, iussu Gregoris, iuxta Nymphium, duae Iconae veterrimae artificialiter dispositae usque hactenus videntur. Vide Car. Macrum in Hierolex. ubi Mabillonium, vocem hanc de loco mulieribus destinato capientem, refellit.

NYMPHODORUS Amphipolites, de Asiaticorum legibus et ritibus libros composuit, Clem. Alex. l. 1. Stromat. Item nymphodorus Syracusius, de Sicilia scripsit, in Asiae Periplo, citatur ab Athenaeo l. 6. 7. et 13. Vide Voss. Hist. Graec. l. 3. p. 393. et 394.

NYMPHON vir quidam Colophonius, Cic. ad Qu. fratrem l. 1.

NYPHATES mons Armeniae minoris Ptol.

NYPSIUS Neapolitanus, fortitudine et prudentia [orig: prudentiâ] excellens. Dionysii Iunioris contra Syracusanos, occiso Philisto, Dux, Diodor. Sic. l. 16.

NYRAX urbs Celticae, Stephan.

NYSA [1] Bacchi nutrix, quam Plin. l. 5. c. 18. ait sepultam fuisse prope Scythopolim.

NYSA [2] seu NISSA, urbs Armeniae minoris Episcopalis sub Archiepiscopo Caesariensi, 60. mill. pass. a Caesarea in Ortum Melitenen versus. Gregorio [orig: Gregoriô] Nysseno [orig: Nyssenô] Praesule inclita.

NYSA [3] urbs Arabiae, sive, ut alii putant, Aegypti, Arabiae propinqua, apud quam Bacchus,ut Diodoro placet, a Nymphis est educatus, unde Dionysius ex *dio\s2, i. e. Iove, et Nysa conflato [orig: conflatô] vocabulo [orig: vocabulô]. Plin. l. 8. c. 39. Nysam Indiae montem esse tradit, lacertas immensae magnitudinis alentem. Ex Sina literarum metathesi vocem factam, discimus ex Chron. Alex. p. 80. ubi de XII. claris montibus agit: *nu/ssos2 *si/na e)n *)arabi/a|. Nempe Liberi pueritiam statuerunt in Arabia, quia Moses (quem in Bacchum transformarunt [orig: transformârunt] Gentiles) quadraginta annis in Arabiae deserto egit, in quo inprimis celebris mons Nysa, propter celebritatem Sinai montis, ubi Deus inter tonitrua et fulmina legem promulgavit, Gerh. Io. Vossius de Idolol. l. 1. c. 30.

NYSA [4] vel NYSSA, Indiae civitas, a Libero Patre condita, teste Strabon. l. 13. sita sub radicibus montis, quem Meron vocant, Virg. Aen. l. 6. v. 805.

Nec qui pampineis victor iuga flectit habenis,
Liber agens celso Nysae de vertice tigres.

Hinc Via Nyssae. Dionys. v. 1159.

*tou)/neka *nussai/hn min e)fhmicanto ke/leuqon.

Vide sis illic Eustathium. Item nysa unus ex Parnassi verticibus Baccho consecratus. Iuvenal. Sat. 7. v. 63.

Quis locus ingenio; nisi cum se carmine solo
Vexant, et dominis Cyrrhae Nysaeque feruntur
Pectora nostra, duas non admittentia curas?

Lucanus l. 8. v. 801.

Et iuga tota vacant Bromio Nyseia. ----

Idem l. 1. v. 65.

---- Cyrhaea velim secreta moventem
Sollicitare Deum, Bacchumque avertere Nysa [orig: Nysâ].

Alia est Nysa in Thracia, Steph. Homer. Il. z. v. 132. ubi de Lycurgo:

*(/os2 pote mainome/noio *diwnu/ssoio tiqh/nas2
*seu=e kat' h)ga/qeon *nusshi/+on. ----

Vide sis illic Didymum. Nicander in Alexipharmacis v. 30.

*(ws2 d' o(po/t' a)gri/oessan u(poqli/yantes2 o)pw/rhn
*silhnoi\, keraoi=o *diwnu/ssoio tiqhnoi\,
*prw=ton e)p' a)fri/zonti totw=| fre/na qarhxqe/ntes2
*)/ommasi dinh/qhsan, e)pi\ sfaleroi=si de\ kw/lois2
*nussai/hn a)na\ kaitu\n u(pe/dramon a)frai/nontes2.

Decem Nysas enumerat Stephanus et Homeri Scholiastes, ubi supra. Vide Hesychium, in *nu/sa, et Casaubon. ad Nysseni epistolam. Item hominis proprium, Cicer. l. 3. de Nat. Deor. Dionysios multos habemus, primum Iove et Proserpina [orig: Proserpinâ] natum; secundum Nilo, qui Nysam interemit. Nic. Lloydius.

NYSEA Megarensium emporium 18. stad. ab urbe distans, quod et Minoa vocatur.

NYSES Africae fluv. ex Aethiopiae montibus oriens, Aristot.

NYSIAE Portae Africae propriae insula, flumine Tritone circumdata. Herodoto Phila dici videtur. Elegantem eius descriptionem habes apud Diod. Sic. l. 3. c. 3.

NYSII populi Indiae ulterioris inter Gangem et Iolida, Mela, l. 3. c. 7.

NYSIRUS vide NISYROS

NYSSA Plin. l. 5. c. 29. Nysa, ante Pythopolis, et Athymbra, in Lydia, iuxta Tralles urbem et Tmolum; et nunc Nisa. Nyssa etiam Dionysiopolis, vide ibi.

NYSSEA Via circa Gangem, a Baccho calcata, unde et Dionysia. Dionysius Afer.



image: s0395a

O.

O Litera haec non indifferens solum priscis fuit sed et loco [orig: locô] E posita: Hinc Vorsus, Voster, etc. Item vice U ut: Servos, Volgos: Etiam pro Au; inde Plodo, Clostra, Coda. Admiranti insuper, appellanti, et desideranti inservit: ioco quoque et indignationi suffragatur. Symbolum praeterea est aeternitatis. De haec Ausonius, de lit. monosyll.

Hoc tereti, argutoque sono legit Attica gens O,
*w quod et O. Graecum compensat Romula vox O.

Gregor. Turonens. Hist. l. 5. c. 44. memorat Chilpericum Regem novam literam O. Alphabeto Gallico, cum tribus illis *f. X. *q. insertum ivisse, severis hac de re legibus sancitis: sed rem successu caruisse. Vide Voss. Aristarchum, l. 1. c. 12. it. infra voce Oneal.

OA vicus Atticae in Pandionide tribu. Vide Steph. in *)/oa.

OAENEUM Ptol. Onaeum, Nardo Cideriso, oppid. Dalmatiae maritim. apud promontor. cognomine Capo Sabioncello, inter Peguntiam et Rhisinum, ad Artatum fluv. Labeatibus finitimum.

OANES Graece *)wa/nnhs2, animal biceps, cetera piscis, et cuius cauda [orig: caudâ] adnascebantur pedes humanis similes. Vox ei humana; ex mariautem Erythraeo emersum Babyloniam pervenisse aiunt, occidente vero Sole in mare rediisse; ab eo homines omnifarias artes, literas, agriculturam, aedium sacrationes, architecturam, et leges politicas didicisse, nec non quicquid ad vitam civilem pertinere possit, historiam que portentosissimam de Belo et Omarca; quam ex Polyhistore, Berosi exscriptore, discas licet apud Eusebium. Simulacrum autem eius, usque ad Berosi tempora, i. e. ad initia Graecae monarchiae servatum. Fusius autem ex eodem Beroso narrat Apollodorus, Ooannes quatuor, Annedotos dictos, saeculorum vicissitudine e Rubro item mari comparuisse, quorum quisque semihomo, et semipiscis. Horum secundi meminit Abydenus, et h(midai/monos2 figuram ei tribut. Vix alibi de his mentio fit: verum ab Helladio Besantinoo, in Chrestomathia [orig: Chrestomathiâ], Oannem designatum esse merito suspiceris. Tradit is, hominem quendam nomine *)/ohn, e Rubro mari ascendisse, capite, manibus, pedibusque humanis; cetera membra piscem praese tulisse: literas autem et astrorum scientiam ostendisse: quae omnia sunt ipsissima pene Berosi de Oanne historia. Unde depravatum Oannis, in *)/ohn nomen, sentit magnus Scaliger a compendiosa [orig: compendiosâ] librariorum scriptione. Vide Seldenum, de Diis Syris l. 2. c. 3. Nic. Lloyd. Hunc vero Diabolum, in forma piscis hominibus apparentem, fuisse, qui, ut divinitatis famam sibi conciliaret, magnam cruditionem ac sapientiam prae se tulerit, tandemque sub nomine Dagonis cultus et Adardag. i. e. magnificus Dag, nuncupatus fuerit, existimat Georg. Hornius Histor. Philos. l. 2. c. 4. ubi de Auctoribus Magiae disserit.

OANI Taprobanae insulae gens. Ptol.

OANUS urbs Lydiae, Steph. et Siciliae fluv. Pindarus, hodie Frascolari. Vide Fazell. Bochart. Georg. Sacr. p. 605.

OARACTA quae et Oroacta et *ou)ra/xqa, Insul. sinus Persici Marciano Heracleotae in Periplo Carmaniae, haud longe ab ostiis flumin. Addanis, memoratur: in qua sepulchrum Erythrae Regis, qui nomen fecit mari, notat Arrianus in Indic. circa fin. Dionysius vero *)/wgurin vocat eam Insulam, in qua tumulatus is Rex creditur,

*)/esti de/ toi prote/rw *karmani/dos2 e)/ktoqen a)/krhs2
*)/wguris2. e)nqa/ te tu/mbos2 *)eruqrai/ou basilh=os2.

Quae a)/kra *karmani\s2, est Harmozon Carmaniae promontor. Plin. l. 6. c. 23. tres in eo sinu fuisse insulas docet, quarum duas esse desertas, tertiam habitari, cui nomen Oaracta: atque haec est, in qua Erythram conditum ait Arrianus; ex reliquis duabus alteri nomen Organa, tertia forsan fuerit Ogyris, quam alii sepulchro Erythrae claram voluere [orig: voluęre]. Sed Ogyrin potius locum sepulchri fuisse, colligere liceat ex Strabone l. 16. qui postquam ex Nearcho, Ogyrim Insulam cineres Erythrae recepisse, dixit, Oaractae dein Insul. Meminit ex eodem Nearcho, nec tamen Erythraei monumenti ullam in ea Insula mentionem fecit, quum alia particularia memoret ad eam pertinentia: *fhsi\ d' o( *nea/rxos2 to\n *miqropa/sthn entuxei=n au)toi=s2 met' *)amazh/nou, to\n de\ *)amazh/nhn e)pa/rxein nh/sou tino\s2 tw=n e)n tw=| *persikw=| ko/lpw|, kalei=sqai de\ th\n nh=son *)oara/kta. Ait autem Nearchus, Mithropastem incidisse in eos cum Amazene; Amazenem autem regulum fuisse insulae cuiusdam, in sinu Persico, cui nomen Oaracta. Quem Amazenem Arrianus Mazenen vocat, et cum Nearcho Susa navigasse [orig: navigâsse], addit. Nempe Mithropastes ex Ogyride Insul. deserta in Oaracta vicinam ac cultam confugit, ibique a Mazene Regulo humaniter exceptus est. Eum Mazenem postea ducem navigationis usque ad Susa se praebuisse Macedonibus, referunt Strabo et Arrianus: loc. cit. huc enim appulerant Alexandri naves etc. Vide de hac Insul. plura, apud Salmas. ad Solin. p. 1180. et 1181.

OARISTUS Graece *)aristu/s2, Poema continens confabulationem inter virum et uxorem fieri solitam, cuiusmodi habes apud Homerum Hectoris et Andromaches. Verum id unum exemplum, idque in opere iusto: non autem in Poematio separato. Cui simile quid, susurratio inter procum et puellam, quale genus Poematis habes apud Theocritum, et Scaligerum in Nymphis indigenis. Utriusque praecepta adeo varia sunt, ut pene ex omni vita duci poss nt: argumentum ac materia pene eadem: vita aut civilis, aut militaris, aut rustica etc. Iul. Caes. Scaliger Poetices l. 3. c. 162. Idem de hoc carminis genere sic l. 1. c. 4. Primum omnium (Pastoralium carminum) monpro/swpon Amatorium. Huic


page 395, image: s0395b

proximum Oaristiae, in quibus procus et puella de amore vel disputant mutuo, vel contendunt inaequali. Cuiusmodi est idyllium mollissimum atque candidissimum Theocriti. Post haec famae ambitione, aut praemiorum cupiditate aut obtrectatione exorita contentio impulit eorum cantilenas in colloquia etc.

OARUS Scythiae Europaeae fluv. Ptol.

OASIS vide Avasis. Erat autem urbs gemina in medio Libyae, teste Strabone. Minor Alzagar, teste Bario [orig: Bariô], longitud. 60. 15. latitud. 26. 45. Maior Gademez, Zeiglero, longitud. 59. 30. latitud. 23. 30. Haec abest a Thebis Aegypti itinere septem dierum in occasum teste Herodoto [orig: Herodotô], qui ait Samios eam urbem tenuisse. Oassis dicitur libr. Concil. Baudrando magna, magis ad Meridicm nunc Alguechet quibusdam, parva, Eleocath, seu Eleochet, magis ad Septentrionem 90. mill. pass. a magna distans: utraque in Barca. Sed haec tantum ex coniectura, suntque loca in mediis Libyae arenis, aqua [orig: aquâ] et vino [orig: vinô] abundantia, illicque habitantibus apta. Vide Zozimum l. 5. et Olympiodori excerpta. Huc [orig: Hűc] Eugenius et Macarius, ab Apostata Iuliano relegati: Hilarius quoque eodem [orig: eôdem] se recepit, et in eodem deserto Nestorius exul obiit. Vide etiam Hieronym. in vita Hilarion. Nicol. Sansonis Geogr. etc. Patria Apionis. Vide ibi.

OATASSENI nomen familiae, quae in Regno Africae Fezzano, post Merinos exstinctos, rerum potita est. Cum enim hoc Regnum condidissent, circa A. C. 800. Omniadae, praefuerunt, ipsi usque ad A. C. 950. quo [orig: quô] Zeneti Africae populi, familiam Idris, ex Omniadis oriundi, penitus extirparunt [orig: extirpârunt]. Zenetos, circa A. C. 1052. Lautunii Almoravidae, itidem Africae populi, pepulerunt: quos deturbarunt [orig: deturbârunt] Almohadae, duce Abdalla [orig: Abdallâ] Elmohadi, qui ex Ludimagistro Regem se fecit, A. C. 1139. Almohadas destruxerunt Merini, circa A. C. 1210. atque ex naufragio eorum varia per Africam Hispaniamque Regna orta sunt; nimir. Regnuni Granatae, Fezzae et Marocci, Tremesinum, Tunetanum, Tripolitanum, alia, Merinis Fezzano [orig: Fezzanô] potitis. Sed his successerunt Oattasseni A. C. 1420. Exstincta [orig: Exstinctâ] enim Merinorum familia [orig: familiâ], Hascenes Sceriphius regnum occupavit, verum hunc intra annum deiecit Said Abra, ex familia Oattas, quae varia [orig: variâ] fortuna [orig: fortunâ] regnavit, usque ad A. C. 1548. Interim iam circa A. C. 1500. regnum Fezzae defectione provinciarum debilitari vehementer coepit: qua [orig: quâ] occasione Hamed Scerifius Maroccanum occupavit Regnum, A. C. 1512. de quo Thuanus prolixe l. 7. Huius frater Muhammedes Scerifius iunior, Susiae Regnum invasit A. C. 1527. fratreque ad dividendum secum Regnum et filium suum Successorem declaran. dum compulso [orig: compulsô], familiam Sceriphiam ita in Imprio confirmavit, ut tandem exstincto [orig: exstinctô] Hamede, Rege Fessae, familiae Oattassenonum ultimo [orig: ultimô], totius Mauritaniae Regnum solus consequeretur, anno [orig: annô] praesato [orig: praesatô] 1548. in cuius familia hodieque durat. Quamvis enim Oattasseni, creato [orig: creatô] Rege Buacone, auxiliis Caroli V. et Philippi II. Hispan. Regum, non semel Regnum conarentur recuperare, frustra tamen fuere [orig: fuęre], Sceriphiorum fortuna [orig: fortunâ] semper superiore. Vide Georg. Hornium Orb. Imper. p. 529. 530.

OAXAS vel OAXES urbs Cretae, unde *)oaci\s2 gh=, et Poetice *oi)aci\s2 Apollonio.

------ *(ou/s2 pote/ nu/mfh
*)atxi/ala *diktai=on a)na\ spe/os2 a)mfote/th|si
*dracame/nh gai/hn *oi)aci/dos2 e)bla/sthse.

In loco praerupto, unde nomen. Steph. *tine\s2 de\ dia\ to\ kata/krhmnon ei)=nai to/pon, kalou=si ga\r toiou/tous2 to/pous2 a)/cous2, kaqa/per kai\ h(mei=s2 a)tmou\s2. Quidam autem a situ praerupto, vocant enim huiusmodi loca a)/cous2, sicut nos a)tmou\s2. Quae uttaque vox ab eadem est origine, a)po\ tou= a)/gnusqai: unde a)/cai, rumpere, et a)/cos2 Cretensibus, praeruptus locus. Sic et Latini rupem a rumpo: unde et praeupta, a)po/krhmna; seu a)por)r(a=ges2. Salmas. ad Solin. p. 984. Vide quoque in voce Oaxus.

OAXES fluv. Cretae, frigidissimus, ab Oaxe Apollinis filio dictus. Rara huius mentio apud veteres; nobis interim satis esse debet auctoritas Virgilii Ecl. 1. v. 66.

Pars Scythiam, etc rapidum Cretae veniemus Oaxem.

Quin et Vibius Cretae fluv. facit, ut non audiendus sit Servius, qui in Mesopotamia ponit. Accedit argumentum ab Apollonio l. 1. Argon. qui ait, Cretam dictam esse Oaxida. Vide Herodot. l. 3. Varron. etc. Nic. Lloydius. Nullum hoc [orig: hôc] nomine in Creta fluvium agnoscit Salmas. hanc Insul. Oaxida dici censens, ab Oaxo Urbe. Proin Oaxem hunc Virgilianum in Scythia Orientaliponit, et Oaxum aliis, item Oxum appellari docet, nam et w)/chs2 et w)=cos2 appellatus est. Hunc rapidum cretae addit dici, quia creta [orig: cretâ], i. e. albo [orig: albô] limo [orig: limô] turbidus fluat. Ibid.

OAXUS civitas Cretae, ab Oaxo Minois, ex Acacallide filia [orig: filiâ], nepote; vel e situ loci, quod crepidines Graeci Axos vocant, Herodot. quoque l. 4 et Varro, Oaxum urbem Cretae faciunt, in qua [orig: quâ] Etearchus pater Phronymae matris Pacchi regnavit, qui Cyrenen condidit. Civis Oaxius, Stephan.

OB. in notis antiquorum, obriziacum, vel obriacum; vel orbem, vel obiter: OB. M. E. ob merita eius: OB. ME. P. E. C. ob merita Pietatis et Concordiae, significat, Fr. Gouldmannus Diction. Lat. Angl.

OB Spiritus seu Daemon. Vide Selden. de Diis Syris. Syntagm. 1. c. 2.

OBADA regio paiva Nabataeorum, ubi Obodes rex, quem inter Deos numerant, sepultus est, Steph.

OBADIA Latin. servus Domini, fil. Arnan, 1. Paral. c. 3. v. 21. Item fil. Izrahia, 1. Paral. c. 7. v. 3.