December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised


image: as0001

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS TERTIVS Literas M, N, O, P, Q, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.



image: as0002

[gap: blank space]

image: as0003

[gap: illustration]

image: s0104b

MECOENAS C. Cilnius, eques Rom. Augusto gratissimus, ab Hetruriae regibus oriundus, Horat. l. 1. Carm. Od. 1. et Propert. l. 3. Eleg. 7. cui velut unico studiorum patrono Virgil. Georgica sua, et Horatius libros Carminium inscripsit. Delicatum hunc fuisse, non solum cultu ac moribus, sed etiam stylo [orig: stylô] commemorant, quare Augustus eum frequenter exagirat, ut Cacozelum. Interium taciturnus fuit, nec monere ac reprehendere Augustum dubitavit. Vide infra. Urbis custodiae praepositus, velut e somniis resurrecturi belli civilis praevidit et restinxit initium, oppresso [orig: oppressô] M. Lepido [orig: Lepidô] iuvene, forma [orig: formâ], quam mente meliore, Velleius Paterc. l. 2. c. 88. Preaterea, fuit hic vir provehendis cum omnium disciplinarum, tum praesertim poeticae cultoribus adeo benignus, ut abeo etiam studiorum patroni, qui, in sublevanda [orig: sublevandâ] doctorum hominum egestate, se munificos praebent, Mecaenates appellantur. Martial. l. 8. Epigr. 56.

Sint Maecenates, non deerunt, Flacce, Marones.

Idem reperit notas, quibus celeriter scribi posset, et per Acilium, Aquilamve, libertum publicavit. Eius mollitiem Seneca philosophus irridet, et exagitat. Ep. 114. Scribe Maecenas. Apud Herodianum l. 7. c. 11. legitur *maiki/nnas2, ut Latine esset Maecinnas: quem tamen in membranis antiquis *maikh/nan esse testatur vir doctiss. Frid. Sylburgius Indice in Hist. Rom. Scriptores Minores, nec alio [orig: aliô] a Iul. Capitolino in Maximinis c. 20. et in Gordiano tertio c. 22. nomine appellatur. Scripsit quaedam egregia, inprimis Prometheum, Senec. ep. 9. Ad Antonium ab Augusto auxiliorum causa [orig: causâ] missus; contra Pompeium iuniorem negotium feliciter confecit. Agrippa [orig: Agrippâ] in contrarium nitente, suasit Augusto, ut retineret Imperium, vide utriusque Orationes excellentissimas, apud Dion. in Augusto. Eundem, magnam vim reorum condemnaturum, in eius sinum scheda [orig: schedâ] coniecta [orig: coniectâ], verbis, Surge carnifex et abi, monuit, ne saevitiae notam incurreret: moriturus illum heredem scripsit, licet in uxore eius Augustus peccaverit. Vide Macrob. l. 2. Saturnal. c. 4. Sueton. in Aug. c. 66. 72. 86. Plut. in eodem. Imo de nobili hoc Romano singularem librum scripsit Meibomius, cui titulus Maecenas, quem sis vide, Alterius Maecenatis meminit Plin. l. 8. c. 6. qui integrum triennium silere potuit. Nic. Lloydius.

MECON [1] urbs Peloponnesi non procul a Corintho, quae postea Sicyon est appellata. Strab. l. 8. Item Insul. parva maris Aegaei, apud Delon, ubi Aiax sepultus.

MECON [2] Graece mh/kwn, i. e. papaver, media pars conchae purpureae, non minus edulis, acspondylus, pars summa, inter quam et meconem tinctorius ille fucus et flos purpurae continetur, vide infra Spondylus. Vestibus quoque utilis, si papaveracas Veterum vestes inde arcessamus, quod Salmas. facit, ut infra videbimus ubi de illis.

MECONE urbs fuit Sicyoniae regionis, Cael. Rhodig. l. 12. c. 12.

MECRIDA uxor Lysimachi, mater Alexandri. Polyaen. l. 6.

MECULONIUS pupillus quidam Romanus ditissimus. Cicer. pro Flacco.

MECYBERNA Macedoniae oppid. in Pallene peninsul. proximum Olyntho, inde 20. stad. et Mecybernus sinus, oppido adiacens. Plin. l. 4. c. 10. Thermaicus, apud Melam l. 3. c. 3.

MECYRA Marmaricae locus in Africa. Antonin.

MEDA [1] urbs Arabiae Felicis. Ptol. Item Thassaliae, Perotto.

MEDA [2] vicus agri Mediolanensis familiae Coriorum (an a Curiis Roman?) 12. mill. pass. a Mediolano: cum antiquo coenobio Virginum, ab Haymone et Veremundo Comitibus circa Caroli M. tempora exstructo.

De MEDA Iohannes, vide Iohannes.

MEDABA urbs Nebathaeorum. Steph. Item urbs tribus Ruben. Ios. c. 13. v. 9. primaria quondam Ammonitarum, in planitie. Ferrario Medaba, Guil. Tyrio Medavon, aliis Medbah, urbs est Arabiae Petraeae in finibus Moabitarum, Episcopalis sub Archiepiscopo Bostrenso: Madaba, in libro Machabaeorum.

MEDAD nomen viri super quem requievit Spiritus Dei in castris. Num. c. 11. v. 26.

MEDALLIA apud recentioris aevi Scriptores, in Italia et Gallia, monetae quaevis dici coeperunt, communi et ab omnibus recepta [orig: receptâ] nomenclatura [orig: nomenclaturâ]; a metallo nempe, e quo cusae. Nemini enim ignotum, antequam cuderentur monetae, aes et argentum magnitudine ac certo [orig: certô] pondere perpensum pro nummo datum esse, neque impressam nietallo figuram, nisi ut ponderis quantitatem indicaret; ut ait Salmas. Sed et Paulus Venetus testatur, sua [orig: suâ] etiamnum aetate, in aliquot Italiae provinciis, levioribus metalli laminis (quod hodieque inter Indiae aliquot gentes viget) peracta commercia. Unde Manilius factum metallum quod Graecis e)pi/shmon dicitur, monetas signatas vocat, ad infecti seu a)sh/mou discrimen. l. 5. Astron.

Et facti mercator erit perutrumque metalli,
Alterum et alterius semper mutabit in usus.

Maxime vero posterioribus saeculis Metallum appellarunt [orig: appellârunt] quosvis nummos, quod omnis pecunia signata tum temporis appenderetur quoque, non numeraretur tantum, praesertim si usu esset detrita, adeo ut pro solo metallo, seu pro sola nummi materia acciperetur. Quo [orig: Quô] factum, ut ipsis interdum nummis inscripta haec vox legatur. Servat enim Gazophylacium Galliae Regis bina numismata aerea, in quorum uno, METAL DELM. i. e. Metallum Delmaticum: in altero, quod est Traiani, in corona laurea, MET. NOR. i. e. Metallum Noricum, exaratum conspicitur. Sed et complures prostant nummuli argentei Caroli M in quorum altera parte Crux, cum inscr. CARLUS REX. in altera, in ipso nummo medio visitur vox, METALLO. Alius habetur cum Cruce et inscr. in circulo, METALLO, et in averso medio, METALLUM. Alii etiam eiufmodi nummuli Ludovici Pii praeferunt in medio, LUDOVVIC. in altera parte, Crucem cum


image: s0105a

inscr. in circulo, METALLUM. Alius eiusdem Imperatoris nummulus argenteus, vocem hanc exhibet in media parte aversa: in altera autem crucem, cum hisce characteribus in circulo? HLUDOVICUS IMP. Prostant denique et alii eiusdem Imperatoris, qui in aversa sui parte monetarios typos, seu, uti Galli vocant, Cuneos binos et totidem marculos habent, cum eadem voce in circulo, METALLUM. Cum igitur nummi isti Metalli praeferrent vocabulum, inde forte accidit, ut quaevis moneta hoc [orig: hôc] nomine vulgo donaretur: ita ut, quemadmodum in suis num mis, MONETA, vocem in scribebant Romani, ita eiusce aevi Franci inprimis vocem METALLUM adscriberent. Quae quidem quibusvis nummis eo magis fuisse communis videtur, quod non aereis duntaxat, sed et argenteis, aureisque tribuitur. Legitur enim Medailhe d'aur, i. e. Medallia aurea, in vetere Instrumento Vasconico, apud Marcam l. 5. Histor. Beneharn. c. 13. num. 3. etc. Vide Car. du Fresna Glossar. et Dissertat. de Inferioris aevi Numismatibus n. 101. et 102. ubi vocis Maelliae originem a Medallis arcessendam, addit, vide et supra in hac voce.

MEDAMA fluv. et urbs Brutiorum in ora Calabriae ulterioris. Fluvius nomen retinet antiquum, urbs a Saracenis excisa, ubi nunc Nicotera, urbs Episcopalis sub Archiepiscopo Rhegino. Vi-Voss. ad Melam p. 168. Baudrando nunc est Rossarno, vicus Calabriae ulterioris prope ostia Fluv. cognominis Metranio nunc dicti, in ora maris Tyrrheni, vix 4. mill. pass. in Meridiem a Nicotera, quae ex eius ruinis crevit.

MEDAMNA apud Priscianum,

Indigena populi pro re dixere Medamnam:

eadem est cum *me/sh tw=n potamw=n, apud Dionysium.

*th\n de perikti/ones2 *me/sshn potamw=n ene/pousi;

inepte pro Mesopotamia. Dicendum enim esset Mediamna: an Mesanam potius scripsit? *mesh/nh namque idem significat, Latine Interamnas. Vide Salmas. ad Solin. p. 699.

MEDARDI Fanum oppid. Galliae, ubi in coetum sacrum impetu facto [orig: factô], multi misere tractati, locus incensus. et Ioh. Malo minister Euangelii, aaegre periculo [orig: periculô] ereptus est, A. C. 1562.Vide Thuan. Hist. l. 28. et 29. et infra.

S. MEDARDI Vicus vulgo S. Mars, melius S. Mard, in Gallia, ad fluv. Loam, qui apud Stampas in Iunnam defluit. Item Medardi Monasterium, apud Augustam Suessionum, l'Abbaye de S. Mard lez Soissons. Vide Hadr. Vales. Notit. Gall.

S. MEDARDUS Noviomensis, et Gildardus Rothomagensis Episcopi, Fratres uterini doctissimi, ut eodem [orig: eôdem] die nati, sic eodem [orig: eôdem] denati sunt, A. C. 564. In S. Medardi coenobium Ludovicus Pius Imperator a filiis compulsus est, A. C. 833. Vide Ludovicus I. Imperat.

MEDARDUS Ludovicus, vide Ludovicus.

MEDDIN civitas in tribu Iudae. Ios. c. 15. v. 61.

MEDDIX summi magistratus nomen erat, apud Oscos. Ennius,

Summus ibi capitur Meddix, occiditur alter.

MEDEA [1] filia Aeetae Regis Colchorum ex Hypsea, vel ut alii, Idyia [orig: Idyiâ] coniuge, quae Iasonem Colchos cum reliquis Argonautis profectum hospitio [orig: hospitiô] suscepit. Cumque eius amore flagraret, verereturque ne incolumis non rediret, utpote quae pericula nosceret, habita [orig: habitâ] sui coniugii ratione, docuit ipsum, qua ratione aeripedes tauros domare, et iugo submittere, draconemque pervigilem sopire, ac deinde occidere, eiusque dentes sulcis immittere, et vellus aureum rapere posset. Vide Iason, et Absyrtus. Natura [orig: Naturâ] misericordem et ab immani patris crudelitate abhorrentem fuisse scribit Diodorus. Haec postea cum Iasone rapto [orig: raptô] aureo [orig: aureô] vellere aufugit atque in Thessaliam Iolchon venit Peliamque regem filiabus eius per speciem pietatis deceptis interemit: decem sic annos cum Iasone concorditer vixit atque ex eo Didymum, Alcymenum Thessandrum et thessalum genuit. Repudiata [orig: Repudiatâ] dein Medea [orig: Medeâ] Iason Glaucam sive Creusam, filiam Creontis Corinthiorum regis, uxorem duxit, quam nuptiarum die Medea cum tota [orig: totâ] simul Creontis regia [orig: regiâ] missa [orig: missâ] corcona venenis illita [orig: illitâ], vel naphthae bitumine, ut Plinius. l. 2. c. 105. ait, cremavit: filiosque in mariti ultionem trucidavit omnes, preater Thessalum, qui fuga [orig: fugâ] salutem sibi peperit. Tum Iason, cum doloris vim ferre non posset, propria [orig: propriâ] sibi manu mortem conscivit: Medea ad Aegeum Athenarum Regem confugit. Cui nupta Medum filium peperit, qui postea Mediae imperavit. Inde expulsa ad partes Asiae transiens cuidam clarissimo nupsit regi, ex quo dicunt filium Medum peperisse. Post mortem, in elysiis campis Achilli nupsit. Ibyeus, Simonides et Apollonius. Medeam nonnulli non veneficam, sed prudentem feminam fuisse dixerunt, quae exercitiis gymnasticis molles et effeminatos homines, ad integram sanitatem, traduxerit, et laboribus in locis calidis servaverit. Eam ob causam fabulae occasio data, quasi homines coquendo in iuventutem restituerit. Vide Diodor. Sic. l. 4. Plut. in utta Alexandri, ignem quo [orig: quô] Creusa exusta est, et quem in scriniolo, munerio loco, ei Medea missit, ad naphthae Babylonicae vim refert. Medeae fabulam explicat erudite Nat. Comes Mytholog. l. 6. c. 7. et 8. Hygin. Fab. 25 Apollodor. Veneficia eius, et furores notissimi ex Ovid. l. 7. Metam. item ex Seneca in Medea. De Medea ita Horat. Epod. 5.

Cur dira barbarae minus
Venena Medeae valent.

Ovid. kakotexni/as2, l. 2.

Non faciunt ut vivat amor Medeides herbae.

Tibull. l. 1. Eleg. 2.

Sola tenere malas Medeae dicitur herbas.

Quibus locis moveor, ut errorem ex Propertio tollam, apud quem l. 4. Eleg. 7, depravate, ut puto, legitur:



page 105, image: s0105b

Si te non totum Chloridos herba tenet.

Repone Colchidos, i. e. Medeae. Sic enim frequenter a Poetis appellatur. Horat in Epod. 16.

Neque impudica Colchis intulit pedem.

Ovid. l. 2. Amor. Eleg. 14. v. 28.

Colchida respersam puerorem sanguine culpant,

Statius l. 2. Sylv. 1. v. 141.

Nec fera crudeles Colchis durasset [orig: durâsset] in iras.

Val. Flacc. l. 7. v. 596.

------ Alium dehinc turbida Colchis
Exarmat ------

Nic. Lloydius. Ceterum A Timomacho picta, sed non absoluta, omnibus tamen admirationi fuit, non minus ac Venus Apellis, aliaque a summis Artificibus inchoata, uti Plin. testatur l. 35. c. 11. Illud vero perquam rarum ac memoria [orig: memoriâ] dignum, etiam suprema opera Artificum, imperfectasque tabulas, sicus Irin Aristidis, Tyndaridas Nicomachi, Medeam Timomachi, et, quam diximus, Venerem Apellis, in maiori admiratione esse, quam perfecta. Zuippe in iis lineamenta reliqua, ipsaeque cogitationes Artificum spectantur: atque in lenocinio commendationis dolor est manus, cum id agerat exstinctae. Pingebat autem eam Timomachus, filios, quos ex Iasone susceperat, necantem, prae dolore, quod se repudiata [orig: repudiatâ] is Creusam Creonte genitam duxisset. Hanc postea, ut et Aiacem eiusdem Artificis, Caesar Dictator einit octoginta talentis, teste eodem Plinio l. 7. c. 38.

MEDEA [2] urbs Thraciae Episcopalis sub Archiepiscopo Heracleensi, apud Cherronesum, Midia vulgo.

MEDELACUS pagus Lotharingiae, cum coenobio, ad Sarram fluv. Vulgo Meteloch.

MEDELICUM Austriae urbs, Melch hodie Lazio, ad Danubium, inter Lentium ad Occasum 14. leuc. et Viennam ad Ortum 12.

MEDELLINO illustris in Hispania familiae nomen, vide infra in Metallimum.

MEDELPADIA vulgo MEDELPAD, provinc. Sueciae, inter Helsingiam provinc. ad Austrum, Angermanniam et Iamptiam ad Boream, et Sinum Botnicum ad Ortum. Ibi castra aliquot.

MEDEMBLICUM urbs Westfrisiae, iuxta mare Austrinum, cum portu capaci, 2. leuc. ab Enchusa in Circium, paulo amplius ab Hornia in Boream; inter Alcmariam in Africum, et Staveram in Caeciam. 4. leuc. Vulgo Medemblik.

MEDEMENA vide MADMENA.

MEDENA [1] provinc. Esdr. c. 6. v. 2. Ebr. Madai.

MEDENA [2] sic vocatum fuisse olim emporium Vectis insulae, quod hodie Neuport vocatur, contra Magnum portum et Hamptonam urbem Angliae, scribit Nevyllius in Norico.

MEDENATENSIS Pagus Audoeno in vit. S. Eligii l. 2. c. 7. memoratus, nunc le Melantois, caput habet Saeclinium Saeclin, collegio [orig: collegiô] Canonicorum et S. Piatonis martyris reliquiis nobile. Carolus Calvus in lit. suis, enumerans res ad Monasterium S. Petri et S. Bavonis, Gandae super fluvium Schald situm, pertinentes, commemorat in pago Medelentensi villam Solelnum. Vide Hadr. Vales. Notit. Gall.

MEDENI Africae propriae populi Ptol.

MEDEON urbs Baeotiae, et alia Phocidis, a Medeone filio Pyladis, et Electrae. Est et Epiri civitas et vicus. Steph.

MEDERIACUM Antonin. pagus Germaniae inferioris in Geldria apud Mosam fluvium a Venloa urbe 3. leuc. in Boream, Mierle Simlero. Baudrando fuit oppid. Ubiorum, in ipso limite Menapiorum. Nunc vicus Swalm cluver. ad rivulum cognominem in geldria superiore, vix 1. leuc. Germanic. a ruremunda in Caeciam, paulo amplius a Castello Menapiorum in Eurum.

MEDESICASTES filia Priaminotha. Homer. Il. v. v. 173.

MEDIA [1] Asiae regio latissima et notissima, cuius Reges olim percelebres. A Septentrione Hyrcano [orig: Hyrcanô] mari, ab Occasu maiori Armenia [orig: Armeniâ], et Assyria terminata, a Meridie Persidem, ab Ortu Hyrcaniam habet et Parthiam, quae Caspiorum montibus ab ea excluditur. Dicta Media (ut Solino c. 20. Placet) a Medo Medeae et Aegei filio. Strabo. l. 11. Mediam in duas partes dividit, in maiorem, cuius caput est Eobatana, et minorem, quae Atropatia dicitur. Est autem Media, bona [orig: bonâ] sui parte montosa, et frigida, et fere tota sterilis, excepta [orig: exceptâ] regione, quae sub Caspiis portis in humili et concavo solo iacet, quae opulenta est, rerumque omnium necessariarum ferax, praeterquam olei. Virg. Georg. l. 2. v. 136.

Sed neque Medorum silvae, diti Iima terra.

Strabo ubi supra, *eu)dai/mwn sfo/dra e)sti\ kai\ pamfo/ros2. Idem ita regionis huius divitias rimatur: Cum magnitudine et opibus regionis concordant ea quae de tributis traduntur. Nam cum Cappadoces Persis quotannis pendant praeter argentum, mille, et quingentos equos., mulorum duo milia, ovium quinquaginta milia, duplum fere horum Medi pendebant. Consentiunt quae Curtius l. 5. c. 4. late scribit de amne Medo, et quae Plin. l. 37. c. 5. de smaragdis Medorum. De praestantia Mediae multa veteres recensent, sed nemo meliora Polybio l. 10. c. 24. et l. 5. c. 44. In Media campus est latissimus, quem Hippohoten vocant, in quo equorum 50000. milia pasci dicuntur. Regium id armentum est. Ex Media primum allata est malus citrea, quae inde Medica dicitur, et sic a Virg. Georg. l. 2. v. 125. describitur:

Media fert tristes sucos, tardumque saporem
Felicis mali, quo [orig: quô] non praesentius ullum
(Pocula si quando saevae infecere [orig: infecêre] novercae,
Miscueruntque herbas et non innoxia verba)
Auxilium venit, et membris agit atra venena.


page 106, image: s0106a

Ipsa ingens arbor, faciemque simillima lauro.
Et, si non alium late iactaret ordorem,
Laurus erat: Folia haud ullis labentta ventis;
Flos apprima tenax: animas, et olentia Medi
Ora fovent illo; ac senibus medicantur anhelis.

Cordini nomen vulgo habere tradit Haithenus, et Servan Castaldus. Baudrando fuit, ubi nunc Servan, regio ampla Persiae, cum parte Occidentali Geilan provinc. et parte Septentrionali Yerack Agemi, provinc. Quae nunc subsunt Persis. Alias Media Asiae imperium obtinuit, Arbace Medo [orig: Medô] Niniven, ubi Sardanapalus erat, capiente. Sed et vicissim Medorum Imperium, Cyaxare mortuo [orig: mortuô], ad Perfas devolutum est. Vide infra. Regia Medorum Ecbatana fuit. Medi deliciis dediti a Synesio l. de insomniis traduntur, ut Medica mensa in proverbium abierit pro exquisita [orig: exquisitâ], et sumptuosa [orig: sumptuosâ]. Sumitur et Mensa Medica, pro crudeli apud Athenagoram, ex eo quod Astyages Medorum Rex Harpago consiliario filium, eiusdem Harpagi epulandum apposuit, ut Iustin. l. 1. c. 5. auctor est. Eorum tocosu/nhn commendat Horat. l. 2. Carmin. Od. 16.

Otium Medi pharetra [orig: pharetrâ] decori.

Propert. l. 3. Eleg. 11.

Neve tua [orig: tuâ] Medae laetentur caede Sagittae.

Lucan. l. 2. v. 48.

------ Coniuret in arma
Mundus: Achaemeniis decurrant Medica Susis
Agmina. ------

Historia paucis haec: Medi, a Madai, Iapheti filio, olim Assyriis suberant, donec Arbaces, Mediae praefectus, sub Sardanapalo, iugum excussit, Niniveque destructa [orig: destructâ], A. M. 3178. an. 100. ate 1. Olymp. 876. ante Christum Natum, Monarchiam Medorum orsus est, quae sub 9. Regibus duravit ann. 317. usquead Astyagen, filium Cyaxaris, nepotem Phraartis, quem Cyrus throno [orig: thronô] deturbavit, an. 195. Urb. Cond. subinitium 5. Olymp. Hic Astyages, Harpagi, qui Cyrum ex mandatonon interfecerat, filium in frusta concisum, patri inter epulas proposuit, Hinc quibusdam Medica mensa, i. e. cruenta, ut dictum. Vide Herodot l. 1. Iustin. loc. cit. Diodor. Sic. Euseb. Iul. Africanum, Orosium. Scalig. in Chron. Petavium doctr. temp. Ricciol. Chron. Reform. P. de Valle Itiner tom. 2. et 3. Quomodo Mediam, Saracenis profligatis, receperit olim Basilius Imperator. Orientis A. C. 1015. vide Zonar. tom. 3. Ioh. Marshamus vero Eques Mediae Regum seriem, a Deioce incipit, de Arbace autem a veritate prorsus aliena et cum Sacris Literis repugnantia, ex Ctesia Diodorum referre, docet, Canone Chronico. Sec. XVII.

MEDIA [2] vulgo MEATH, provinc. Lageniae in Hibernia, cuius medium fere tenet. Quinta pars Hiberniae quibusdam dicitur: Estque vel Orientalis, East-Meath, Comitatus, cuius caput Trima; vel Occidentalis West Meath, Comitatus, cuius caput Molingaria. In confinio Ultoniae et Connaciae.

MEDIA Comoedia vide supra Comoedia.

MEDIA Nox vide infra Nox.

MEDIA Vita in Concilio Coloniensi A. C. 1310. can. 21. apud Alb. Stadensem, Alios, est prosa lamentationis, quam fecit Notkerus Balbulus, cum in Martinsdoel pons in loco praecipiti et periculosissimo aedificaretur: Media [orig: Mediâ] vita in merte sumus, quem quaerimus adiutorem, nisi te, Domine, qui pro peccatis nostris iuste irasceris. Canitur autem illa Antiphona, in Ecclesia Romana in Sabbato Dominicae III. Quadrages. in Completorio. Car. du Fresne Glossar.

MEDIALE in arboribus proprie a medulla distinguitur; mediale quippe etiam habent, quae medulla [orig: medullâ] carent. Sic sambucus plurimam habet medullam, cornus non habet; in corno tamen mediale inest, estque durissimum arboris, Graece to\ me/son tou= cu/lou, to\ me/lan druo\s2 et e)gka/rdion, item enteriw/nh et enteroni/a: in arboribus vero quae medullam habent, idem mediale et medulla est. Et quidem ad opera intestina ac minutiaria, mediale tantum ligni sumebatur. Unde Vitruvius, l. 2. c. 9. eiecto torulo ex eadem arbore, ad intestina opera comparatur. Ubi torulum vocat, circulum corticeum vel lignum alburnum, quod ambit medullam abietis; et eicere terulum ex arbore, quod Theophrastus, periairei=n ta\ pro\s2 mh/tran. Idem, Caedi autem ita oportet, ut incidatur arboris crassitudo, ad mediam medullam et relinquatur, ut per eadm exsiccescat stillando sucus. Ita qui inest in his inutilis liquor, effluens per torulum, non patietur emori in eo saniem, nec orrumpi materiei sanitatem, etc. Vide Claud. Salmas. ad Solin. p. 1034. et supra, ubi de opere Intestino.

MEDIANA Osrhoenae regionis urbs. Lib. Notit. Suburbium Nessi, urbis mysiae superioris seu Dardaniae, ab ea 3. mill. pass. Ferrar.

MEDIANA Dominica in Ecclesia Romana Theophilo Raynaudo est quarta Quadragesimae; aliis eadem cum illa, quae ad Sitientes dicitur, uti colligunt ex Gelasii Pontif Ep. I. c. 13. et Ordine Romano ubi lectiones Prophetae Ieremiae disponuntur in Dominica Medianas, quae reperiuntur in Dominica passionis, in primo nocturno. Idem ex Ivone Carnotensi Ep. 63. habetur. Apostolica institutio et paterni Canones habent, ut non fiat Levitica vel Sacerdotalis ordinatio; nisi ieiunio [orig: ieiuniô] quarti mensis septimi et decimi, aut initio [orig: initiô] quadtagesinae, vel sabbato [orig: sabbatô] medianae. Fuit autem sic appellata, quia in eiusdem lectione fit mentio lunae quartae decimae et decimae quintae, quae Lunaris periodi medierates sunt. Vide Dominicum et Carolum Macros in Hierolexico, in voce Dominica.

MEDIAS [1] Athenis quidam, cognomento [orig: cognomentô] Coturnix, ob intentum eius volucris aucupium. Vide Aristoph. Scholia in Aves p. 602. E.

MEDIAS [2] Scepsios, quae est Mysiae minoris urbs, tyrannus, qui cum Maniae Zenidis Dardaniarum urbium principis uxoris


image: s0106b

filiam in uxorem duxisset et fidelis ob affinitatem haberetur, clam ad socrum ingressns, eam confecit, cupiditate occupandae ditionis. Sed a Dercyllide mercedem immanitatis tulit. Nam hic ad colloquium tyrannum evocavit, dato [orig: datô] iuramento [orig: iuramentô], ipsum statim remissum iri. Itaque processit tyrannus. Dercyllidas portas aperiri iussit: Si minus, se mortem ei illaturem. Postquam vero metu victus aperuisset: Nunc, inquit, in urbem te dimitto, hoc enim iaravi: verum etiam cum exercitu meo ingredior. Vide Xenophontem l. 3. Helianicor. et Polyaen. l. 2. ubi vitiose exstat Timesias. Nomen integrum exstat l. 8. p. 635.

MEDIASTINI dicti sunt apud Romanos, qui nulli certo ministerio deservientes, adeo que nec inter ordinarios, nec inter vicarios certam quandam Servorum differentiam constituentes, locum pene infimum servitutis tenebant: sordidioris operae Senecae vocati. Quamvis aliter Porphyrio l. 15. §. 44. ff. de iniur. et Acron, in hunc Horatii versum, l. 1. Ep. 14.

Tu Mediastinus tacita prece rura petebas;

Ubi Mediastinum accipiunt mediae civitatis incolam, et in balneatoris officio intelligi posse Mediastinum putant, sicut et Priscianus, quod in medio balnei stare foleant. Restius Nonius Mediastinos pro balneatoribus, itemque pro ministris et curatoribus aedium accipit, quod in medio sient, ut ministrent omnibus: sicut in navibus Mesonautae. At in agro Mediastini sunt, qui abiectissima quaeque munia inter servos obeunt, vide Ulpianum L. citata [orig: citatâ], et l. ult. ff. de oper. servor. Cicer. in Catil. Columellam de R. R. l. 1. c. 9. Tit, Popmam de operis Servorum: ubi inter Mediastinos vult reterri, Hostiarios, Scoparios, Peniculos, Unctores, Focarios, Fornacarios, Balneatores et his similes. Laur. Pignorio l. de Servis Mediastini, fuere [orig: fuêre] Aliptae et Unctores, ministri balneares. Nam, quod Iuvenal. cecinit Sat. 7. v. 4. de Poetis eo [orig: ] desperationis adactis, ut

Balneolum Gabiis, Romae conducere furnos
Tentarent;

Veteres glossae de Mediastinis et Pistoribus interpretantur. Plin. l. 29. c. 1. Nec fuit postea quaestus [orig: quaestûs] modus: quoniam Prodicus Selymbriae natus, discipulus eius, instituens quam vocant Iatralepticen, reunctoribus quoque Medicorum et Mediastinis vectial invenit. Hinc vetur Inscr. Romae. Diis, Manibus. S. tito. Flavio. Oleno. Servo. et Procurat. Balnei. T. Flavi. Aucuct. Mediastino. Vide Laur. Pignorium Comm. de Servis.

MEDIATORES Graecis *mesa/zontes2, dicebantur in Aula Constantinopolit. qui rebus gerendis in Palatio praeerant, seu, quibus veluti sequestris Principes res suas peragebant, Ministri Aulae Mamertino in Panegyr. Rerum Ministri, manilio, l. 5. Meminit eorum Nicetas in Manuele l. 1. n. 3. et Cantacuzenus l. 3. c. 15. et l. 4. c. 39. Summus vero rerum Minister *me/gas2 *mesa/zwn dicebatur, dignitas in Palatio summa, cui Ducas vesiriorum Turcicorum dignitatem comparat, capp. 21. 22. et 28. Apud Bavaros, dieebantur Mediatores, quibus, veluti mediis, bona Laicorum, quae ab iis comparare ex Legibus non licebat, ad Monasteriiusus, iisdem per imaginariam donationem eadem concedentibus, sibi Monachi comparabant: quae acquirendi ratio per Monasteria, Delegatio appellabatur, uti pluribus in Glossarie docet Car. du Fresne. Vide quoque supra Admezatores, et infra Mesies, it. Sequester.

MEDICA [1] seu Persica Avis, infra Pavo.

MEDICA [2] Proponitidis Insul. ex Constit. Emmanuelis Comneni.

MEDICA Herba vide supra Herba Medica.

MEDICA Vestis vide infra Vestis Medica.

MEDICAE Gallinae maxime olim expetebantur ad seminium, utpote generis excellentis et magnitudinis haud vulgaris. Athenaeus, kai\ oi( *pers1ikoi\ a)lektruo/nes2, Et Persici galli: unde *persiko\s2 o)/rnis2, Persica avis absolute, gallus Hesychio. Aristophani *mh=dos2 o)/rnis2, Medica Avis, in Avibus dicitur, et Scholiasti eius, *mhdiko\s2, Medica. Neque tantum, qui Medici generis erant, sed etiam gallum gallinaceum absolute, *persikon o)/rniqa et *mh=don appellabant, a tiara seu crista recta; quam capite gerit. Idem Interpres, *mh/pote ou)=n to\n a)lektruo/na le/gei, *mh=dos2 ga/r le/getai a)/rews2 de\ neotto\s2, e)pei\ a)/lkimos2 kai\ ma/ximos2 etc. Sed et praestantissimi in eo genere Medici sive Petsici: quibus e locis gallinae allatae vel ex eo seminio propagatae Melicae, pro Medicae, veterib. Romanis dictae sunt, ut Varro testatur l. 3. RR. c. 9. Has cum nostris Indicis, quas antiqui vocarunt Meliagridas, male confundunt quidam. Vide Salmas. ad Solin. p. 871.

MEDICAMENTARII Plinio dicuntur, qui meditamenta componebant, a quibus ea emebant Medici. Medici enim olim a Seplasiariis medicamenta sibi comparabant, utpote apud quos omnis *)iatrimh\ u(/lh prostaret Inde emebant Medici, quorum munus tum fuit, non solum praescribere remedia, sed etiam manu facere. Emplastra tamen et collyria iam facta plerique a pharmacopolis mercabantur. Quod conqueritur Plin. l. 34. c. 11. Atque haec omnia Medici (quod pace eorum dixisse liceat) ignorant, pars maior et nominibus: in tantum a conficiendis medicaminibus absunt, quod esse proprium Mediciflae solebat. Nunc quoties incidere [orig: incidêre] in libellos, componere ex his volentes aliquas, hoc est impendio [orig: impendiô] miserorum experiri cemmentarias, credunt Seplasiae, ea omnibus quidem fraudibus corrumpenti, factaque iampridem emplasiras et collyria mercantur, tabesque mercium. Fraus Seplasiae sie exteritur. Cum nempe veras et sinceras merces emere possent, e stolo Alexandrino. Marcellus.

Et quidquid confert Medicis Lagaea Cataplo.

Unde videmus, non hodie atque heri coepisse Medicos a conficiendis medicaminibus abstinere, quod antiquissimis tamen temporibus Medicinae munus fuit. Atque hi, a quibus postmodum iam facta medicamenta emebant, Medicamentarii, ut dictum, vocati sunt:


image: s0107a

id quod extremis Graeciae temporibus passim obtinuit. Olympiod. in Gorgiam Plat. *(ome\n *)iatro\s2 e)pita/ttei, o( de\ phmenta/rios2 diakonei= ta\ pro\s2 th\n xrei/kn eu)trepi/zwn ubi *phmenta/rion vocat, quem nos hodie Apothecarium seu Pharmacopolam, ex voce infimae Graeciae ph/menton vel pi/menton, a Latino pigmentum, quo [orig: quô] non solum aromaticas et exoticas omnes species, quae condimentis inserviunt; sed etiam omne genus herbarum ac seminum condimentariorum, designabant sequiori aevo [orig: aevô]: cum Plinii tempore de coloribus tantum poneretur etc. Vide Salmas. ad Solin. p. 1051.

MEDICCARA Africae propriae oppid. Ptol.

MEDICEA Familia amplissime se in Italia diffudit, si, qui nomen idem gerunt, eiusdem etiam sanguinis haberi debent: nam praeter Florentinam domum, Mediolani, Veronae, Brixiae, Medicei vixere [orig: vixêre]. Inprimis vero in Tuscia floruerunt et plures ex illis in Florentina libera Republ. principatum gessere [orig: gessêre], antequam Alexandrum nothum exque filia notha Margarita generum Carolus V. Imperatur devictae Urbi Ducem daret. Familiae conditor fuit Silvester Medices Mercator praedives et praecipuus Nobilitatis adversarius: cuius posteri indies auctis divitiis tandem plus quam regias sibi compararunt [orig: comparârunt] opes et favore Populi ad summam potentiam ac dignitatem emerserunt. Cuius occasio Cosmi Medices exilium fuit. Hic enim, cum a factione Nobilium, iniquo [orig: iniquô] iudicio [orig: iudiciô] oppressus Urbeque pulsus esset, altero [orig: alterô] statim anno [orig: annô] a sua factione revocatus, Principem Rei publ. se, sed salva [orig: salvâ] huius libertate constituit, et obscuram hactenus familiam Mediceam, ad illud fastigium evexit, in quo hodie par magnis Regibus versatur. Eius nepos Laurentius eadem [orig: eâdem] moderatione favoreque Populi, eandem dignitatem tenuit, nequiquam reluctantibus Optimatibus, usque ad A. C. 1492. quo [orig: quô] una cum eo pax Italiae sepulta est, Filius postea Laurentii Petrus II. cum, preaterito [orig: preateritô] Magistratu, clandestinam cum Carolo VIII. Rege Galliae transactionem iniisset, A. C. 1494. a Florentinis hostis Patriae iudicatus, excidit Principatu: duravitque haec Populi libertas, usque ad A. C. 1512. quo [orig: quô] Medicei a Ferdinando Hispaniae Rege restituti sunt. Cum vero A. C. 1527. Roma o Carolo V, expugnata et ipse Clemens VII. Pontifex Petri praefati ex fratre nepos captus fuisset, Florentini denuo libertatem, auxilio [orig: auxiliô] Gallorum, recuperarunt [orig: recuperârunt]. Sed, Clemente Imperatori reconciliato [orig: reconciliatô], Florentia Medrcsae familiae restituta est, A. C. 1530. Alexanderque Medices, a Carolo V. Dux creatus, A. C. 1535. Quo [orig: Quô] intra biennium sublato [orig: sublatô], successit Cosmus. I. hodiernorum Magnorum Tusciae Ducum conditor, qui summa [orig: summâ] prudentia [orig: prudentiâ] Princeps Ducatum suum per universam late Hetruriam extendit, et A. C. 1569. a Pio V. Pontifice Rex, sed obtinente Maximiliano [orig: Maximilianô] II. Magnus ab hoc Dux tituli permutatione, creatus est: a quo tempore Medicei dici coepere [orig: coepêre] Magni Duces Etruriae sive Tusciae, sive Florentiae. Originem hic Cosmus ducit a Iuliano Mediceo, Laurentii praefati fratre, et Petri I. filio, qui a Pactis occisus A. C. 1504. ex Catharina filia Galeacii Mariae Ducis Mediolanensis, reliquit filium Iohannem, qui obiit A. C. 1526, Huic Maria Salviata (filia Iacobi Salviati et Laurentiae, Laurentio [orig: Laurentiô] M. Mediceo [orig: Mediceô], Principe Florentino [orig: Florentinô], genitae) genuit Cosmum I. Magnum Ducem Hetruriae defunctum. A. C. 1574. Quo [orig: Quô], et Eleconora [orig: Eleconorâ] Toletana [orig: Toletanâ] (filia [orig: filiâ] Petri Alvari Ducis Toletani, Proregis Neapolitani) exstincta [orig: exstinctâ] A. C. 1562. natus Ferdinandus I. obiit a. C. 1609. Pater, ex Christina Lotharingica (filia Caroli Ducis et Claudiae, Henrico [orig: Henricô] II. Galliae Rege genitae) Cosmi II. qui decessit A. C. 1620. relicto [orig: relictô] ex Maria Magdalena Austriaca (filia Caroli Archiducis, Ferdinando [orig: Ferdinandô] I. Imperatore geniti) Ferdinando [orig: Ferdinandô] II. cui uxor Victoria de Rovier seu Roborea, haeres Ducatus Urbinatis, utpote filia Friderici Ubaldi Roborei Ducis Urbini ultimi, exstincti A. c. 1623. peperit Cosmum (natum ac denatum A. C. 1639) Cosmum III. (natum 1642. et maritum Margaretae Ludovicae Aurelianensis, quae tamen eo [orig: ] relicto [orig: relictô] iamdudum in Gallia degit, insigni palatio [orig: palatiô] in loco Montmartre prope Lutetiam, exstructo [orig: exstructô] ) et Franciscum: e quibus Cosmus, Patri haud pridem defuncto successit. Vide Phil. Iac. Spenerum The. Part. I. p. 149.

MEDICEA Sidera vide infra Planetae.

MEDICEUS Obeliscus inter XIII. illos, qui Romae spectantur, dictus sic est, quod in Pincianis hortis Mediceorum Principum in Circo Florae, a Magno Duce Hetruriae erectus fuerit: hodie in Hortis Sallustianis constitutus est Georg. de Sepib. in Musaeo Kirch. p. 12.

MEDICI apud Romanos, olim servi tantum erant, ut testantur Sueton. Neron. c. 4. et Seneca de Benes. l. 3. c. 24. qui Domitium Corfinio inclusum, a servo prius, quam a Caesare servatum scribunt. Clarifsime P. Orosius l. 7. c. 3. Adeo dira Romanos fames consequuta est, ut Caesar Lanistarum familias, omnesque peregrinos, servorum quoque maximas copias, exceptis Medicis, et Praeceptoribus trudi Urbe praeceperit: blando nimirum ministerio, cui tunc id Augustus indulsit et longe post Iustinianus l. 3. C. com. de Legat. et Leg. 1. c. de comm. serv. manum: ut supra omnia servorum artificia aestimaret. Claudian. idem docet lib. de bello Gildon,

Noxia pollicitum domino miscere venena
Fabricius Regi, nudata [orig: nudatâ] fraude, remisit,
Iniusto quem Marte petit, bellumque negavit
Per famuli patrare nefas.

Medici nempe, ut Liv. ostendit l. 42. c. 47. Augusti tamen aevo [orig: aevô], etiam in interiori Principum cultu fuere [orig: fuêre]. Tacit. Annal l. 4. c. 3. Sumitur in conscientiam Eudemus amicus ac Medicus Liviae. vide quoque Senec. de Benef. l. 6. c. 16. Medicis certe aurei annuli usum primus concessit Augustus Imperator, cum


page 107, image: s0107b

antea is solis ingenuis, ac Magistratibus, concederetur. Insignivit autem hoc [orig: hôc] honore Augustus Antonium Musam libertum, quod eius opera [orig: operâ] ex ancipiti morbo convaluisset. Dio l. 53. *kai\ au)to/n mhde\n o(/, ti mhde\ tw=n pa/nu a)nagkai/wn poiei=n duna/menon, *)anta/nios2 (Voss. legit *)artw/rios2) *mou/sas2 kai\ yuxrolousi/kis2 kai\ yuxroposi/ais2 a)ne/swse. *kai\ dia\ tou=to kai\ xrh/mata para/ te to *au)gou/stou kai\ pa/ra\ th=s2 boulh=s2polla\, kai\ to\ xrusoi=s2 daktu/lois2 (a)neleu/qeros2 ga\r h)=n' xrh=|sqai th/n te a)te/leian kai\ e(autw=| kai\ toi=s2 o(mote/xnois2 ou)x' o(/ti toi=s2 to/te ousin, a)lla\ kai\ toi=s2 e)/peita e)some/nois2, e)/laben. Antonius vero Musa, cum nihil Augustus eorum, quae maxime ad sanationem opus erat, posset facere, lavacris frigidis frigidisque potionibus, sanitati restituit: quam ob rem pecunia ei ab Augusto et Senatu multa, ususque annuli aurei, (libertus enim erat) datus est, immunitasque non ipsi modo, sed omnibus eandem artem exercentibus, in posterum quoque tempus concessa. Eadem habet Zonaras l. 2. Vide Ioh. Kirchmannum de Annalis c. 16. etc. Principem Medicorum seu Archiatrum Augustorum familia etiam agnovit, quem, ut in antiquo titulo est, ipsi vocabant Superpositum Medicorum. Horum autem alii Chirurgi fuerunt, seu Medici vulnerum, ut appellat Plinius l. 26. c. 2. et Inscr. romae: Chrestae. Conservae. et Coniugi. Celadus. Antinous. Drusi. Medicus. Chirurg. Alii Ocularii seu ab Oulis, qualis P, Attius. Atimetus. Aug. Medicus. ab. Ocul. Clinici aliqui, Chirurgi et Ocularii simul, ut Eros ille, qui manumissus P. Decimius. P. L. Eros. Merula. Scribitur Assisii in Antiquo titulo, ubi notatur pro libertate dedisse HS. 100. Nonnulli defunctorum gessere [orig: gessêre] curam, unde Iosephum servis suis Medicis, ut Patris defuncti cadaver aromatibus condirent, praecepisse legimus Gen. c. 50. v. 2. 3. etc. Istiusmodi familiares sanitatis causa [orig: causâ] ditiores Romani quique habuere [orig: habuêre], Scaevola l. 41. §. 6. ff. de fideicom. libert. Imo et singulis ludis sui erant Medici, partim ut valetudinem curarent, partim ut vulnera sanarent; Unde ferum quendam in ludo Caesaris gladiatorem, quum vulnera eius a Medicis exsiccabantur, ridere solitum fuisse, scribit A. Gell. l. 12. c. 5. et Medici factionis Venetae in ludis Circensibus, mentio conservatur in hoc marmore: M. Vipsanio. Fulloni. Tentori. Aurigator M. Vipsanio. Mignioni. Viatori. M. Vipsanio. Zuartin. Succondatori. M. Vipsanius. Medicus. factionis. Venetae. Oll. IIII. d. d. etc. Neque vero Medicos tantum, sed et Medicas fuisse in usu, docet Inscr. Secunda. Livillae. S. Medica. Et hae videntur Gynaecia curasse [orig: curâsse] et curam adhibuisse mulierum passionibus, habueruntque ministrarum loco [orig: locô] Tractatrices, ut Tracatores Medici: quo respexit Seneca Ep. 66. An potius optem, inquiens, ut malacissandos articulos exoletis meis porrigam? ut muliercula, aut aliquis in mulierculam ex viro versus digitulos meos ducat? Zuidni ego feliciorem putem Mucium, qui sic tractavit ignem, quasi illam manum Tractatori praesitisset. Vide Laur. Pignorium Comm: de Servis et Thom. Dempsterum Paeralipom. in Ioh. Rosini Antiqq. l. 2. c. 17. Postea nobilis Ars ab ingenuis excolis, et eius periti summo in pretio haberi coeperunt: etiam Iureconsultis in Academia Oxoniensi praelati, vi Statuti A. C. 1384. promulgati, quo [orig: quô] Doctores Medicinalis sententiae Iuris Civilis Doctoribu Praeferuntur, regnante Richardo [orig: Richardô] II. Spelmannus Gloss. Archaeo! Postquam ab Augusto iam iure annuli, et a Valentiniano I. immunitate donati, atque sa laria iis ex fisco constituta essent. Caruit autem Medicis Roma sexcentis annis. quo [orig: quô] tempore, sicut et alibi ante Medicinam constitutam factum est, aegrotos in forum deportari et praetereuntium de iis sententiam rogari, moris erat. Apud Athenienses vero veteri olim Lege cautum fuit. Ne quis serviss, neve qua femina artem Medicam discito: Sed cum Mulieres, quod obstetrices non haberent, verecundia [orig: verecundiâ] ductae certatim interirent, Agnodiceque virgo, quae assumpto [orig: assumptô] virili habitu artem didicerat, illis subvenisset, priori Legi hanc alteram suffecere [orig: suffecêre] Areopagitae: Ingenuae feminae artem Medicam discunto; secundum quam apud Terentium in palliata e Menandro Andria, Lesbia obstetrix quid facto [orig: factô] opus sit, imperat: Namque et apud Romanos id feminarum genus Medicis accensitum, docet Ulpianus l. 8. de omnibus Tribunal. Qui autem Athenis Medicinam facere publice vellent Medici, a populo, quieos eligebat, id consequebantur: Xenoph. *)apomnhm. l. 4. sed gratis tales illam facere tenebantur, ut patet ex Aristophane Acharnensibus. Vide Sam. Petitum Comm. in LL. Att. l. 3. tit. 8. Nec omittendum, Medicorum non alios magis Romae olim, quam qui e Graecia erant, aestimatos fuisse; quae causa, quod tum Imperatores ipsi, tum Magnates Romani, non aliis usi legantur. Vide Iac. Sponium Itinerar. Graeciae Part. 3. p. 92. ubi Lampsaci repertam Inscriptionem. Cyri Liviae Drusi Caesaris Medici memoriam servantem, exponit. Vide quoque infra voce Vulnas, ubi de Archagatho, primo Romae Midico, Peloponnensi, Romam accito an. Urb. Cond. 335. qui primum quidem Vulnerarii elogium meruit, mox ob secandi urendique saevitiam Carnificis convitio [orig: convitiô] est affectus. Apud Israelitas, inter Praefecturas viginti quinque Templi, quoque [gap: Hebrew word(s)] Praefectus aegrotorum, seu Medicus erat: Sacerdotes enim, quoniam in pavimento iugiter stabant et carnibus pluribus vescebantur, nec in hora Ministerii vestem, quae corpus scilicet, ut tunica, tegeret, aliam praeter unicam, eamque simpliciorem, habebant, affligi solebant dolore colico [orig: colicô]; unde constituebatur Praefectus unicus, cuius officium erat eos scrutari mederique eorum morbis quibuscumque. Atque hanc in rem assiduus erat ipse cum aliis, qui ei suberant, Maimonides hal. Caeli hammikdash c. 7. §. 14. et ad Misn. tit. Siklim c. 5. §. 1. apud Ioann. Seldenum Synedriis veter. Ebraeorum l. 3. c. 11. etc. Vide quoque supra, Archiater, et infra Periodeuta, it. Physica.

MEDICORUM VARIAE SPECIES.

Astrologici dicuntur, qui non solum universalia in astris attendunt, sed etiam penetralia artis ingressi, particularia exquisite considerant: distribuentes XII. Zodiaci signa in singula hominis membra, et trigonum,


page 108, image: s0108a

tetragonumque aspectum, similiaque sollicite observantes. Botanici, qui virtutis quae in herbis est periti, harum inprimis ope morbos depellunt. Hanc Medicinam a Chirone, cum in manu vulneratus esset, excogitatem, refert Plin. l. 7. c. 56. et l. 25. c. 6. Chirurgi, qui manu operantur, quales iam Homeri aevo [orig: aevô] Machaon et Podalirius fuere [orig: fuêre]. Et certe Troiani belli temporib. Chirurgice sola Medicinae nomine veniebat: cuius Auctor Chiron Thessalusfertur, Achillis et Aesculapii praeceptor. Chymici seu Medici puro/texnoi, ex Chymiae documentis principia suae Artis depromentes, materiem nova [orig: novâ] ratione praeparant ac administrant. Quam Artem ab Aegyptiis Arabes seu Mauri, qui Hispaniam occuparunt [orig: occupârunt], accepere [orig: accepêre], a quibus ad Europaeos pervenit: eam dein diu sepultam, quasi ab Orco revocavit Theophrastus Paracelsus. Clinici, qui aegros cubantes e)n kli/nh| i. e. in lectulo invisunt ac curant: unde Clinices nomen de tota Medicina dici patet. Huius Auctorem Asclepium Plut. l. 8. Symposiac. c. 24. Hippocratem Plin. facit. l. 29. c. 1. Aliqui tamen Climicen vocant, illam Medicinae famulam Artem, quam alias *mageirikh\n seu Coquinariam appellant. Cosmetae, qui pulchrum exempli gratia vultui colorem conciliant, maculas, scabritiem et rugas tollunt, capillis colorem mutant, dentes albos reddunt etc. Quam Artem primum docuisse aiunt Critonem, discipulam Acronis Agrigentini, qui apud Reges Reginasque Medici munus obibat. Dissectores seu Anatomici, qui corpus humanum dissecando, in membrorum omnium situm naturamque exacte in quirunt: Qualis Hierophilus inprimis fuit, Phalaridis aequalis, qui missis sibi e Carcere facinorosis, septingentos vivos exsecuit, ut naturam scrutaretur, Tertullian. de Anima c. 10. Dogmatici, qui ratione et experientia [orig: experientiâ] subnixi, tum evidentes, tum abditas causas considerant, ac praeterea partes affectas et earum explorant signa, Quae secta maxime in Scholis regnat, Galeno [orig: Galenô] Auctore. Empirici, solum nituntur experientia et analogia [orig: analogiâ] ad salubria eligenda, insalubria fugienda: adeo que observationibus particularibus, et praeceptis inde exstructis utuntur. Qualis Sextus fuit sub Antonino Pio. Iatraliptae vocantur, qui unguentis ao perfrictionibus morbis medentur. Verum haec Ars, quam Prodicus, discipulus Aesculapii, instituisse legitur, apud Plin. l. 29. c. 1. non tam Mecicinae speciae, quam famula est. Magici triplices sunt: Quidam enim in occultis naturae indagandis earumque operatiobus promovendis sunt toti: Alii verbis, characteribus et ceremoniis medenditribuunt efficaciam, quod iam Troianis temporibus obtinuisse, ex Homero discimus: Nonnulli commercio [orig: commerciô] cum Spiritibus utuntur, ad exemplum Flotini, Iamblichi et aliorum Platonicorum. Vide supra in voce Magia. Methodici, qui rationi sic insistunt, ut contenti sint theorematis paucis, iisque methodo [orig: methodô] imperfecta [orig: imperfectâ] tractatis. Musici. Ocularii seu ab Oculis, qui huius inprimis membri curam gerunt: Cuius artis inventorem Apollinem facit Plut. Sympos. l. 8. c. 2. Practici, qui in opere versantes sanitatem vel secundam conservant, vel amissam restituunt. Quae ars partim *profulaktikh\, partim *qerapeutikh\ proin dicitur: et haec rursus in Diaeteticam, cuius Auctor Herodicus sub Artaxerxe Longimano floruit, Pharmaceuticam ac Chirurgicem subdividitur. Rationales seu Logici, qui in morbornm causas et rationes inquirunt: Cuius Artis principia condidit Podalirius, de quo vide Eustathium Iliad. a. IN illa inprimis claruit Menecrates Tiberii et Claudii Caesarum Medicus. theoretici, quid secundam, quid adversam valetudinem faciat, indagant: Principia corporis humani et partium structuram, actiones et usum: res naturales et praeternaturales etc. accurate considerant: morborum differentia, causas et signa tradunt etc. Vide quoque infra. Vulnerarii, de quibus vide infra, voce Vulnus.

MEDICINAE origo ab experientia; experientiae occasio a necessitate est. Incrementa dedit consuetudo, qua [orig: quâ] antiquis temporibus aegri solebant in via exponi, quo rogarent transeuntes, eodemne [orig: eôdemne] morbo [orig: morbô] laborassent [orig: laborâssent], et quo [orig: quô] pacto [orig: pactô] essent restituti. Artem postea auxit, quum a morbo liberati, quomodo sanati forent, conscribere ac dein ad Sacerdotes deferre inciperent, ut in templi sacrario remedia deponerentur: quod Aegyptiis in more fuisse, testis est Plin. l. 29. c. 1. et Galenus de Composit. Medic. l. 5. Nec structura [orig: structurâ] magis, quam remediorum istiusmodi praestantium copia [orig: copiâ], celebrius fuit templum Ephesinum: ut de aliis nil dicam, contentus attulisse hac de reillustrem Plinii locum l. 29. c. 1. Clara (Medicina) Troianis temporibus, quibus Fama certior, vulnerum tamen duntaxat remediis. Sequentia eius in nocte densissima [orig: densissimâ] latuere [orig: latuêre] usque ad Peloponnesiacum bellum: tunc eam revocavit in lucem Hippocrates genitus in insula Coo, inprimis clara ac valida [orig: validâ] et Aesculapio dicata [orig: dicatâ]. Is, cum fuisset mos, liberatos morbis scribere in templo eius Dei, quid auxiliatum esset, ut postea similitudo proficeret, exscripsisse ea traditur, atque iam templo [orig: templô] cremato [orig: crematô] instituisse Medicinam hanc, quae Clinice vocatur. Quod ergo Poetae apollinem aiunt Medicinae inventorem, Solem intelligunt, a quo herbarum vires, quibus Medicinae constat: Nec alius videtur Paeon, qui sic u(po\ tou= pai/ein, h. e. qerapeu/ein mederi, curare dictus est. Quod vero Aeschylus Prometheo, alii Aegyptiorum Hermae sive Mercurio, nonnulli Isidi, inventi huius gloriam eunt adseriptum, inde est, quod antiquissimis temporibus Aegyptiis haec


image: s0108b

Ars nota fuit. Namque Athothis, secundus Rex primae Dynastiae Thinitarum et Tosorthros, tertiae Dynastiae Memphitarum Rex itidem secundus, Medici insignes iam fuisse leguntur. Ab Aegyptiis ad Graecos Artis notitia pervenit, inter quos, in Arte Chirurgica, a qua Mcdicma coepit, primus ex Homero celebratur Chiron Thessalus, panaceae inventor, et Achillis atque Aesculapii Praceptor. Quem qua serie reliqui secuti sint, et quibus incrementis Medicina surrexerit, accurate exsequitur Gehr. Ioh. Voss. de Philosophia capp. 8. 9. 10. 11. 12. 13. et 14. Equo saltem haec addam, primum praecepta medendi clarissime tradidisse, Hippocratem, teste Plinio l. 26. c. 2. atque in Artis formam sic redegisse: cui supremum postea addidit fastigium Claudius Galenus, qui sub Severo Imperatore Vixit. Vide Cardanum quoque Subtilit. l. 16. et supra, in voce Medici, item Curiosorum Collegium; nec non infra voce Physica: Ubi de more Medicinam somno [orig: somnô] petendi Petronio indigitato hic [orig: hîc] passim, inprimis verbo Dormio: nobile exemplum habes apud Suetonium Vespasiano c. 7. plura apud Ianum Wowerium ad Petronium.

De MEDICIS Laurentius, vide Laurentius.

MEDICUM seu Citreum malum, e Perside vel Media, in Graeciam sero admodum allatum est, nec nisi mediae Comoediae Poetarum aevo [orig: aevô]. Meminitque primus eius Antiphanes, in Boeotiae, qui fabulas in scena dictavit, post Olympiadem 98. Versus sic habent.

------ A. a)lla\ tauti) la/mbane
*parqe/ne ta\ mh=la. *b. *kala/ ge. *a. *kala\ dh=q' w)= qeoi\.
*newsti\ ga\r to\ spe/rma tou=t' a)fugme/non
*ei)s2 ta\s2 *)aqh=nas2 e)sti\ para\ tou= basile/ws2.
*b. *par' *(esperi/dwn w)/|mhn ge nh\ th/n fwsfo/ron.
*a. *fasi\n ta\ xrusa= mh=la taut' ei)=nai tri/a,
*mo/n), *b. e)sti\n o)li/gon to\ kalo\n, e)sti\ pantaxou=
*kai\ ti/mion.
------ A. Sed hic [orig: hîc] cape
Virgo mala. a. Pulchra omnino. A. Pulchra certe o [orig: ô] Dii.
Nuper enim semen hoc advectum
Athenas est a Rege magno.
B. Ab Hesperidibus existimabam, per Auroram.
A. Dicunt aurea mala haec esse tria
Sola. B. Parum est, quod pulchrum est ubique
Et pretiosum.

E quibus constat, malis Hesperidum haec mala similia fuisse: imo nihil prohibet, eadem fuisse, quae patria [orig: patriâ] tantum ac natali solo [orig: solô] differrent. Preaterea Verisimile est, citreum malum, quod primum videre [orig: vidêre] Romani, ab Africa potius ipsis venisse, quam e Media vel Persia. Haec est *(esperi\s2 vel *(esperi/dwn mh=lon. Sic Punicum malum appellavere [orig: appellavêre] th\n r(oia\n, quod ab Africa et Poenis hoc genus primum acceperint, non a Romanis (de quo vide supra) Huic Vero Malo Hesperio vel Hesperidum, citri nomen imposuere [orig: imposuêre] Romani, non Graeci; cuius rei fidem praestat, quod vetusti Graeciae auctores, qui Medici mali meminerunt, nullam citri mentionem faciunt, etc. Salmas. ad. Solin. p. 955. et seqq.

MEDICUS seu [correction of the transcriber; in the print se] Medicinalis digitus, vide supra Digitus.

MEDICUS Peregrinus in sacris suis vocatus olim Toxaris est, de quo [orig: quô] suo [orig: suô] loco [orig: locô].

MEDIMNI populi Aethiopiae, Plin. l. 6. c. 30.

MEDIMNUS Graec. *me/dimnos2, ex Hebr. [gap: Hebrew] i. e. mensura et [gap: Hebrew word(s)] numerus, mensura fuit aridorum Attica, capiens secundum Budaeum l. 5. de Asse duas amphoras: secundum Georg. Agricolam l. 2. de Mensuris 108. libras mensurales seu 48. Choenicas; secundum Anglorum mensuram: seven gallons, apottle, three ounces, three quarters and an half, and twelve grains: notata hoc [orig: hôc] modo [orig: modô] Ms. Dicitur et Medimna, i. e. dimidia, eo quod quinque modiorum mensura sit, qui dimidius numerus est a perfecto denario. Isidor. At sex modiorum facit C. Nepos Attico c. 2. Universos Athenienses) frumento [orig: frumentô] donavit: ita ut singulis sex midii ritici darentur, qui modus mensurae medimnus Athenis appellatur. Suidas quoque et alii. Gifanii liber vero: septem modios tritici, nominat. Itaque Alex. ab Alexandro distinguit, ut modios quidem 6. Medimnum facere; Atheniensem autem medimnum 7. modiis constare dicat, Genial. Dier. l. 2. c. 20. Et tantum erat, de quo feminis atque pueris Athenis disponere licebat: Quod enim pretium excedebat Medimni hordei, testamento dare legare non poterant, ex lege, cuius meminit Isaeus e)n tw=| peri\ tou= *)arista/rxou klh/rou. Ubi pro modulo Legislatori fuit pauperiorum census. Idem enim est, ac si dixisset, non licere testamento [orig: testamentô] dare legare, quod excedat foenus annuum census illius, qui testamentum scribit: Minimus enim census fingitur esse Ligislatori totidem darchmarum, quot est minima dos. Fuit atuem minima dos drachmarum centum quinquaginta, quarum menstruum foenus erant oboli novem, qui per duodecim multiplicati efficiebant obolos 108. seu drachmas 18. quibus hordei Medimnus venit: Sam. Petitus Comment. in LL. Atticas l. 6. tit. 6. Ab eodem mensurae genere primum tmma seu ordo civium in praedicta Republ. Pentacosiomedimnorum nomen accepit. Sic autem appellati sunt, teste Plut. in Solone, oi( e)n chroi=s2 a(mou= kai\ u(groi=s2 me/tra pentako/sia poiou=ntes2, quod quingentos Medimnos in aridis simul liquidisque conficerent: Hi, utpote ditissimi Rei publ. talentum pendere Tenebantur; cum Equites semitalentum; Zygitae, minas decem; Thetae vero seu proletarii nihil conferrent: In quos 4. ordines Athenienses universos Solon distinxerat. Vide eundem Petitum l. 2. tit. 3.

MEDINA [1] vide METHYMNA.

MEDINA-CELI vide MEDIOLUM. Item nomen familiae, in Hispania, illustris, quae ramus est familiae de la Cerda. In hac enim, cum Ludovici Comitis de Claro


image: s0109a

Monte filia Isabelia nupsisset Bernardo Gastonis Phoebi Foxii Comitis de Foix et Dn. de Bearn filio naturali; huic Henricus Rex Castellae Concessit Medinam Celi, cum dignitate Comitis A. C. 1371. Ei successit filius Gasto, atque iterum huic Patri Ludovicus: qui, ex minore filio Iohanne, Dominos de Turre Quadrata (Torre quadrata ) sevit; maior Gasto, Ludovici fuit parens, qui primus Ducis de Medina Celi et Comitis de Puerto de S. Maria aximate insignitus est, ac Iohannem genuit, hic Ludovicum I. Marchionem de Cogolludo, Gastonem et Iohannem, Patris in Ducatu successores: e quibus ultimus hic stemma propagavit, non tam per secundo-genitum Sancium Marchionem de la Laguna, quam primo-genitum Iohannem, qui ex Iohanne Ludovico, prioris matrimonii filio, aliquorum Ducum genitor; sed alter eius filius Consalvus, a Matre cognomen de Lama sortitus, Marchionum de Ladrada auctor est. Ducum genesis sic habet: Ludovicus de la Cerda, Dux de Medina Coli, ex Catharina Biquia de Oreson suscepit Iohannem I. maritum Mariae de Silva et ex oa patrem Iohannis II. quo [orig: quô] et Iohanna [orig: Iohannâ] Manuel (filia Sancii de Nerogna, genitus Iohannes III. ex Isabella Aragonia (filia Antonii de Aragonia Dn. de Montalio ) suscepit Ioh. Ludovicum, defunctum A. C. 1607. Huius ex Antonia Toletana famil. Davila, filia Iohannes IV. de la Cerda, Dux de Medina Celi Marchio de Cogolludo, genuit Iohannem v. seu, Antonium Iohannem Ludovicum de la Cerda Henriquez Ribera Portocarrero Ducem de Medina Celi et Alcala, maritum Annae Mariae Luisae Portocarrero Ducis Alcalae (Petro [orig: Petrô] Girono [orig: Gironô] Equit. Ord. S. Iacobi et Antonia [orig: Antoniâ] Portocarrero et Cardenas March. d'Alcala genitae) et ex ea patrem Iohannis de la cerda Ribera Portocarrero Ducis de Medina Celi et Alcala, atque ab uxore Catharina de Sandoval de Cordona Ducis Lermae et Ceae: Antoniae de la Cerda, (quae nupsit Casparo de Haro Guzman de la Paz Duci de Carpio ) ac... de la Cerda (uxor Ioh. Thomae Henriquez de Ribera Admiral. Castellae Ducis de Medina de Rio secco Comitis de Melgar ) Phil. Iac. Spenerus The. Nobil. Europ. Part. II. p. 39. et Part. III. p. 83. Vide Methymna Celia.

MEDINA [2] de Rio secco, itidem illustris in Hispania familiae nomen, quae Henriciae, (Henriquez ) familiae ramus est. Alfonsus enim, maior natu fil. Friderici, Patris in Admiralis Castellae officio successoris, Comitis de Melgar ac Rueda, munus Thalassiarchae (quod primus in hac familia obtinuerat Alfonsus Henriquez, Friderici Magni Magistri ordinis S. Iacobi fil. et praefati Friderici pater) ad posteros transmisit; qui etiam nomen Ducum Medinae de Rio secco nacti sunt, ut ex hac eorum serie apparet. Alfonsus Henricius Admiralis Castellae Comes Melgar, ex Maria (filia Petri Ferrandi de Velasco Comitis de Haro ) genuit Fernandum Admir. Castell. Ducem de Medina de Rio secco: quo [orig: quô] et Maria [orig: Mariâ] Girona [orig: Gironâ] (filia [orig: filiâ] Iohannis Tellesii Gironi comitis de Urenna ) natus Ludovicus I. Dux de Med. de Rio secc. Admir. Castell. uxorem sibi iunxit Annam de Cabrera, et Moncada (filiam Iohannis de Cabrera Comitis de Modica ) e qua genitus Ludovicus II. Dux de Med. de Rio sec. Patri in Connestabilis dignitate successit, matris insuper nomine assumpto [orig: assumptô], genultque Ludovicum III. Henriquez de Cabrera Admiralem Castellae Ducem de Medina de Rio sec. ex Anna de Mendoza (filia Didaci Hurtadi de Mendoza Comitis de Sald. ) Ludovicus Victoriam Columnam (M. Antonio [orig: Antoniô] Columna [orig: Columnâ] Duce de Paliano, Pr. de Tagliacozzo genitem) cum duxisset, suscepit ex ea Iohannem Alfonsum, maritum Ludovicae de Sandoval et Roxas Ducem de Uzeda atque ex ea familiae propagatorem: in qua [orig: quâ] Ioh. Thoman Henriquez de Ribera Admir. Castell. Ducem de Medina de Rio secc. uxorem ex familia Ducum Medina Celi sibi matrimonio iunxisse, paulo supra vidimus. Vide Phil. Iac. Spenerum Theatr. Part. I. p. 134. Nomen familiae, ab urbe cognomine, quae Latine dicitur Methymna Sicca.

MEDINA [3] Sidonia Familiae alius [orig: alîus] in eodem Regno celeberrimae nomen, ab urbe cognomine, Latinis Methymna Asidonia dictae, Ramus est Guzmaniae stirpis et quidem praecipuus, quem condidit Alfonsus Perezius de Gusman Bono, Dominus de S. Lucar de Barrameda, a Mauris Caesus A. C. 1347. Eius nepos Iohannes Alfonsus, primus Comitis de Niebla titulum nactus est, et deinceps huius maior fil. (nam a minori Iohanne posthumo etiam Domini del Cadoso orit sunt) Henricus Iohannem Alfonsum primum Ducem de Medina Sidonia genuit: a cuius fratre Alfonso, Domini de Torralva et de Sogena oriuntur: sed a filio Henrico (ut reliquorum mentio, licet posteritate abundarint [orig: abundârint], in praesens mittatur) propagata est Ducalis dignitas, nunc quoque superstes; cuius series haec est. Henricus de Guzman, Dux Medinae Sidoniae, ex Leonora de Mendoza (filia Perafani de Ribera Comitis de los Molares ) pater fuit Iohannis Ducis; qui, iuncta sibi Leonora [orig: Leonorâ] Zuniga, suscepit Iohannem Alfonsum Ducem, maritum Annae Aragoniae (filiae Alfonsi Aragonii Archiepiscopi Caesaraugustani, Hispan. Rege Ferdinando [orig: Ferdinandô] Catholico [orig: Catholicô] geniti, ex Anna de Urrea seu Gurrea ) et ex ea patrem Iohannis Clari Comitem Nieblae: quo [orig: quô] et Leonora [orig: Leonorâ] de Zuniga ac Sotomayor, genitus Alfonsus Perezius Dux Medin Sidon. ex Anna de Silva et de Mendoza, reliquit Iohannem Emanuelem Dominicum Perezium de Guzman Ducem de Medina Sidon, cui Iohanna Sandovallia (filia Francisci de Sandoval et Roxas D. Lermae) peperit Alfonsum Perezium Comitem Nieblae: Casparum Alfonsum Perezium Comitem Nieblae, post fratrem defunctum; Balthasarem Melchiorem; Luisam (uxorem Iohannis IV. Portugalliae Regis magnanimitate et prudentia [orig: prudentiâ] omnes sui sexus longe supergressam, quippe quae maritum coronam oblatam accipere cunctantem, egregia [orig: egregiâ] oratione ad Regnum capessendum hortata est, eoque mortuo [orig: mortuô], rerum summae magna cum gloria, dum filius adolesceret, praefuit;) Franciscam et Catharinam. Vide Phil. Iac. Spenerum Theatr. Part. II. p. 47. et in Indice.

MEDIOCRITAS vox minum minus Latina, modeste de se


page 109, image: s0109b

loquentis Velleii Paterculi l. 2. c. 111. Habuit in quoque hoc bello medicoritas nostra speciosi ministri locum. Ubi Boecclerus, Ita iam ergo incipiebant loqui, postea eiusmodi formulae ad ineptias et fastidium frequentatae. Mirari possis iam tum, i. e. sub Tiberio, ausum Valerium Maximum dicere mea parvitas etc. Minus itaque mirum, quod eodem [orig: eôdem] modo [orig: modô] de se loquuti leguntur antiqui Galliarum Reges. Inter quos Ludovicus Pius apud Ansegisum l. 2. c. 2. Quoniam inquit, complacuit divinae Providentiae nostram mediocritatem constituere. Sic *metrio/thtos2 voce in Ecclesia Graeca, Patriarchae et Episcopi, de se loquentes aut scribentes passim sunt usi. Theodosius Patriarcha. *(hci/wse th\n h(mw=n metrio/thta kai\ i(era\n a)delfo/thta Rogavit mediocritatem nostram et sanctam fraternitatem. Episcopi Arimini congregati od Constantinum Imperat. *)aciou=men toi/nun o(/pws2 galhnai/a| proso/yei ta\ nu=n gra/mmata th=s2 h(mete/ras2 metreo/thtos2 keleu/sh|s2 a(nagnwsqh=nai, Rogamus itaque, ut sereno [orig: serenô] vultu has mediocritatis nostrae literas iubeas legi, apud Athanasium de Synodis Tom. 1. etc. Vide Ioh. Meursium Glossar. et Ioh. Casp. Suicerum Thesauro Eccl. voce metrio/ths2.

MEDIOLANENSIS Ducatus Ducato di Milano Italis, Duche de Milan Gallis, pars Italiae in Longobardia, ubi alias Insubres, Provincia est fertilissima et cultissima, tota fere in planitie amplissima. Terminatur a Septentrione Helvetiis et Rhaetis, ab Oriente ditione Veneta [orig: Venetâ] et Ducatu Placentino [orig: Placentinô], a Meridie dominio [orig: dominiô] Rei publicae Genuensis, et ab Occidente partim Montisferrati Ducatu et partim ditione Ducis Sabaudiae, subestque Regi Hispaniae. Dicitur aliter il Milanese ab incolis, seu lo Stato di Milano, Gallis de Milanois; et eius partes seu territoria sunt Mediolanense proprium, territorio di Milano, Papiense, il Pavese, Novariense, il Novarese, Comense, il Comasco, Laudense, il Lodegiano, Cremonense, il Cremonese, Dertonense, il Tortonese, Alexandrinum, l'Alessandrino, Viglebanense, il Vigevanasco, et Laumellina tractus, la Laumellina. Ibi alias Insubres et pars Borealis Liguriae. Eius partes fuere [orig: fuêre] etiam Vercellensis ager et Astensis Comitatus. Sed nunc subsunt dominio Ducis Sabaudiae, et Cremonense territorium paret Rei publicae Venetae. Vide Insubres.

DUCATUS MEDIOLANENSIS URBES.

Alexandria, Alessandria. Bobium, Bobbio Comum, Como. Cremona, Cremona. Dertona, Tortona. Laus Pompeia, Lodi. Mediolanum, Milano, caput. Mortaria, Mortara. Novaria, Novara. Papia seu Ticinum, Pavia. Valentia, Valenza. Viglebanum, Vigevano.

MEDIOLANENSE autem territorium il territorio di Milano, tractus est parvus Ducatus Mediolanensis, prope Mediolanum, estque riguus et cultus admodum, cum inumeris pagis et villis.

De MEDIOLANO Stephanus, vide Stephanus.

MEDIOLANUM [1] vulgo Milan Gallis, Millain Anglis, Milano Italis, Meyland, Germanis urbs Insubriae Archiepiscopalis et metropolis amplissima, a Gallis condita, post Romam an. 395. Ducatus Mediolanensis caput, Emporium, et urbium Italicarum maxima, ab urbe Roma [orig: Româ] 315. mill. pass. inter Venetias 165. et Lugdunum 215. Hic [orig: Hîc] copia omnium pene rerum, ac artificium cuiuscumque generis multitudo. Ausonius de claris urb.

Et Mediolani mira omnia, copia rerum,
Innumerae cultaeque domus, fecunda virorum
Ingenia, antiqui mores, etc.

Haec urbs inter ceteras Italiae urbes excellit quatuor inter alia rebus: Populi frequentia [orig: frequentiâ], Templo [orig: Templô] augustissimo [orig: augustissimô], vix unquam perficiendo [orig: perficiendô], arce firmissima [orig: firmissimâ] et Bibliotheca [orig: Bibliothecâ] Ambrosiana [orig: Ambrosianâ] appellata, a Friderico Borromaeo Cardinali, et Archiepiscopo Mediolanensi, viro doctissimo, et studiosorum Maecenate de suo exstructa; librisque omnis generis et linguae, ac reditibus amplis ad perpetuitatem instructa. Ibi ad 300000. capita hodie censeri putantur; ceteras enim Italiae urbes incolarum multitudine, una [orig: unâ] excepta [orig: exceptâ] Neapoli, longe superat, Lloyd. Nomen eius et origo in incerto Interim a Belloveso Gallorum Duce, qui circa an. 170. Urb. Cond. sedem in Italia fixit, conditam esse, colligitur ex Livio, qui Gallos, Tuscis devictis prope Ticinum, cum audissent [orig: audîssent] regionem Insubriam vocari, nomine castri in pago Augustodunensi, ibi omen sequutos loci urbem condidisse Mediolanum appellatam, ait l. 5. c. 34. Postea Gallis saepius a Romanis, Virodomaro [orig: Virodomarô] inprimis illorum Rege, an. Urb. Cond. 532. a Marcello superato [orig: superatô] occisoque [orig: occisôque], Romani Insubria [orig: Insubriâ] simul et Mediolano [orig: Mediolanô] potiti sunt: a quo tempore varii Imperatores sedem hic [orig: hîc] habuere [orig: habuêre]. Pluries vastata a Gothis et Hunnis, sub Attila Rege, inprimis A. C. 452. et Vitige Gotho, qui Mediolani una cum Burgundionibus ad 30000. masculorum trucidavit, A. C. 537. postmodum Longobardorum Dominatum agnovit, usque ad tempora Caroli M. tum enim pars Imperii Romani esse coepit: sed et sic varios Dominos, Vicecomites Tyrannosque subinde experta. Cum Cremonensibus, ob Cremam, bellum gessit, A. C. 1140. a Friderico Barbarossa, ob rebellionem, solo aequata, auctoribus turbarum securi percussis, A. C. 1162. iterum a Friderico II. Imperatore X. Milib. caesis victa est, A. C. 1237. Galeacium Ducem accepit a Wenceslao Imperatore, ob id ab Electoribus deposito A. C. 1400. Cuius successor Philippus Venetos mari, Florentinos terra [orig: terrâ] debellavit, A. C. 1431. Huius filia [orig: filiâ] Blanca [orig: Blancâ] in uxorem ducta [orig: ductâ], Franciscus Sfortia, Venetorum, stipendiarius, ad Ducatum viam sibi stravit, A. C. 1438. soceroque [orig: socerôque] oppugnato [orig: oppugnatô], ei post mortem, Venetis Mediolanensibusque invitis, successit, captoque [orig: captôque] Mediolano [orig: Mediolanô] Dux declaratus est. Orta dein ingentia bella, ob ius Gallorum, quod in Ducatum, propter nuptias Valentinae filiae Ioh. Galeacii Ducis, cum Ludovico secundogeniteo Caroli V. Gall. Rege unde Carolus Dux Aureliensis pater Ludovici XII. ortus, sibi vindicabant. Hinc a Borbocio, Duce


page 110, image: s0110a

Francisci I. ex agro Mediolanensi pulsus Maximilianus I. Imperator A. C. 1515. postquam iam Carolus VIII. a Ludovico Mediolanensi evocatus Alsonso Neapolitano Regi bellum intulisset, A. C. 1494. Ludovicus vero XII. Ludovicum Sfortiam, in Carolum Regem perfidum una cum urbe cepisset, A. C. 1500. paulo post ab Helvetiis insigni clade affectus, et Sfortia [orig: Sfortiâ] restituto [orig: restitutô], Ducatu spoliatus, A. C. 1513. quem 13, annis tenuerat. Sed Franciscum Carolus V. ex Italia, adempto [orig: ademptô] iterum Mediolanensi Ducatu, eiecit, redeuntem cruentissima [orig: cruentissimâ] clade ad Ticinum vicit et cepit, A. C. 1525. Quae lis tandem, post mortem inprimis Francisci Sfortiae Ducis ultimi A. C. 1535. cum sopienda videretur, investitura [orig: investiturâ] Ducatus uni ex Francisci filiis promissa [orig: promissâ], illum nihilominus Imperator in fil. Philippum Il. transtulit: a quo tempore sub Hispanis est, quibus satis addicte paret. Unde Proverbium: Siciliam Hispani cum lenitate, Neapolim cum dexteritate, sed Mediolanum auctoritate regunt. Et de Praefectis Hispanis: Siciliae Pro Rex rodit, Neapol. manducat, Mediolanensis vorat. Patria Alexandri II. Urbani III. Caelestini IV. et Pii IV. Pontificum, item Andreae Alciati, Hier. Cardani, Lud. Septalii, etc. Dicitur urbs obsessa quadragies, capta vicies bis. Magna vocatur, ob 10. milliar. ambitum. A Ticino et Adduafluv. per aquaeductus, Gallorum opus, multum commoditatis sentit. Portae ibi numerantur 22. Templa Palatiaque Borromaeorum inprimis, Vicecomitum, Sfortiarum, Trivultiorum et Mariniorum superbissima habet: Sacello [orig: Sacellô], ubi Augustinus baptizatus, tumulis Ludovici Imperatoris et Pipini Italiae Regis, an et serpente aeneo [orig: aeneô], quem Moses in deserto erexerat, in S. Gervasii templo, conspiciendo [orig: conspiciendô]? nobilis est: Certe serpentem hunc iam ab Hiskia Rege Iudae contritum in S. Scriptura legimus. Ecclesia Mediolanensis, magni olim nominis, a Barnaba Apostolo fundata creditur, Ambrosio [orig: Ambrosiô] inprimis Episcopo [orig: Episcopô] inclita. Concilium ibi, A. C. 344. a paucis Praesulibus Orthodoxis, ut Arianorum furori occurreretur, habitum: Mox aliud priori illustrius contra Photinum, Ursacium et Valentem Episcopos Arianos, celebratum est, qui ad paenitentiam, sed ementitiam, adacti. Synodus post haec acta A. C. 355. a Constantio, ad promovendum Arii dogma et damnationem Athanasii: quorum tamen neutrum factum, Imperatore ab Hilario Pictaviensi et Liberio Episcopo Romano libere increpito [orig: increpitô]. Contra Iovinianum eodem loci Concilium coactum est ab Ambrosio A. C. 390. Aliud A. C. 451. sub Episcopo Eusebio, quo [orig: quô] doctrina de Incarnatione Verbi, expressa in literis Leonis Papae ad Flavianum Constantinop. approbata est. Iterum contra Monothelitas, A. C. 679. etc. Angilbertus Archiepiscopus ab Ecclesia Romana A. C. 844. deficiens, schismatis ducentorum annorum auctor exstitit. Inter cuius successores Heribertum, quod vexillo [orig: vexillô] insolenti in stupendo curru erecto [orig: erectô] usus esset, deposuit ac exilio [orig: exiliô] multavit Conradus II. Imperator. A. C. 1037. Guido vero, Episcoporum conventu celebrato [orig: celebratô], Clericis uxores habere permisit: unde iterum secessio facta, sed Guidone a Papa victo [orig: victô], iugum caelibatus repositum, A. C. 1062. Bernhardo adventanti, omnis populus obviam prodivit: A. C. 1131. Numerosi Valdensium in agro et urbe coetus fuere [orig: fuêre], circa A. C. 1220. fratrum in Germania liberalitate sustentati, sed persecutionibus mox ac Inquisitione turbati: imo ut Friderico II. Imperatori facilius responderent cives, in multos eorum ultimo [orig: ultimô] supplicio [orig: suppliciô] animadverterunt. In Ecclesiam Mediolanensem mite liberalis Benedictus XI. fuit. Hic [orig: Hîc] et Romae coronatus Ludovicus Bavarus Imperator, contra Iohannem XXII. Pontificem quo [orig: quô] invito [orig: invitô] Italiam intraverat. Synodum habuit, eique deposito [orig: depositô] Nicolaum V. surrogavit, A. C. 1329. Ludovicus quoque XII. Gall. Rex ibidem Concilio [orig: Conciliô] cacto [orig: cactô], de emendando statu Ecclesiae egit, A. C. 1498. etc. Vide Plin. l. 3. c. 17. Strabonem, l. 5. Ptol. Solinum, c. 8. Livium, l. 5. c. 34. Polybium, l. 2. c. 34. Tacitum, l. 1. Histor. c. 70. Iustinum, l. 20. c. 5. Amm. Marcellin. Procopium, P. Diaconum, Luithprandum, Sigebertum, Villanium, Blondum, Sigonium, Bapt. Egnatium, Volaterranum, Sabellicum, Simonetam, Platinam, Paulum Iovium, etc. Corio et Merula scripserunt Historiam Mediol. Ripamontius Eccl. Hist. Adde Guicciardinum, Leandr. Albertum, Ioh. Bapt. Silvaticum. Vitalem, Erycium Puteanum, Morerium in Dict. Hist. Laetum Comp. Hist. Univ. Addo, quo postquam a Friderico Barbarossa, solo [orig: solô] sale consperso [orig: conspersô]; ad sterilitatem damnata fuisset, sub Friderico [orig: Fridericô] tamen II. tantis emersit incrementis, ut altera post Romam Italiae urbs censeretur. Factiones in ea duae inprimis erant, Turriani ac Vice-Comites, quorum hi praevaluerunt ac praefecturam in Principatum perpetuum mutarunt [orig: mutârunt]. Sed Vice-Comitum haec famlia non nisi annis 55. duravit, exstincta in Philippo Maria, qui, cum prole legitima [orig: legitimâ] careret, Ducatum quatuor potentissimis competitoribus discerpendum reliquit: Friderico III. Imperatori titulo [orig: titulô] Imperii; Alfonso Siciliae Regi ex testamento; Carolo, Ludovici Ducis Aurelianensis filio, ex Valencia Iohannis Galeacii filia, et Francisco Sfortiae genero suo, per filiam notham. Qua [orig: Quâ] occasione vicini Principes Ducatum omni a parte dilacerarunt [orig: dilacerârunt], ac Veneti Placentiam, Cremam, Laudam; Ludovicus, Sabaudiae Dux Valentiam et Confluentiam; Carolus Aurelianensis Astam, occuparunt [orig: occupârunt]: Mediolano [orig: Mediolanô], Novara [orig: Novarâ], Como [orig: Comô], Alexandria [orig: Alexandriâ] ac Dertona [orig: Dertonâ], mutuo [orig: mutuô] foedere inito [orig: initô], aliquamdiu se contra omnes defendentibus. Donec Franciscus praefatus, partim fraude, partim vi, Ducatu potitus est, qui humili ortus familia [orig: familiâ], ex gregario milite, velut alter Agathocles, ad summum fastigium emersit, Georg. Hornius Orb. Imp. p. 91. Plura vide infra, ubi de Sfortiis.

MEDIOLANUM [2] Angliae oppid. Ptol. vulgo Lancaster. Vide Guil. Burtonum in Anton. Itin. quatenus Britanniam spectat. p. 132.

MEDIOLANUM [3] Aulericorum Eburaicorum urbs. Ptol. eadem Ebroicis. Vide Eburovices.