December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised


image: as0001

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS TERTIVS Literas M, N, O, P, Q, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.



image: as0002

[gap: blank space]

image: as0003

[gap: illustration]

page 78, image: s0078a

MARSYAS [3] fluv. Phrygiae haud procul a Maeandro oriens, in quem apud Celaenas, et Apameam urbem, quam circumfluit, excurrit, a Marsya ibi ab Apolline decoriato, dictus. Ovid. ubi supra:

Marsya nomen habet Phrygiae liquidissimus amnis.

Claudian l. 2. in Eutropium:

Icarium pelagus, Mycalceaque litora iuncti
Marsya, Maeanderque petunt: sed Marsya velox
Dum suus est, flexuque carens: iam flumine mistus
Mollitur, Moeandre, tuo. --- --- --- -

Vide Celoenae. Et Bochart. Phaleg. l. 1. c. 3. Nic. Lloydius. Item fluv. Syriae, in Euphratem apud Samosata influens, et alius in Coelesyria.

MARTA et MARTANA, Civitas urbs Umbriae excisa, locus S. Maria de Pantano. Abbatia nunc, a Tuderto 5. mill. pass. distans, Narniam versus.

MARTABANUM vulgo Martaban, urbs in ora Sinus Gangetici, cum portu commodo, sub Rege Peguano: Male habita ante aliquot annos. Alias sub Regibus propriis.

MARTAGO seu Lirium Gallis Martagon, flos est pulcherrimus, futurus sane multo [orig: multô] pulchrior, maiorique in honore, siodore non desiceretur. Color ei modo miniatus, modo amethystinus. Cauliculo [orig: Cauliculô] est erecto [orig: erectô] satis et firmo [orig: firmô], at calycis petiolo [orig: petiolô] molliori ac languido [orig: languidô]. Itaque cum sustinendo non sit oneri, suaviter succumbit. Hinc floris caput ad terram molliter inflexum; hinc flori maior gratia. Se totum siquidem evolvens, aperiensque extra se, singula folia totidem torquet in anellos, Turcicum diceres ex serico pileolum, e cuius meditullio, enata fila eminent praepilata, exstantque in modum cristae plumatilis et in cincinnum figurantur. Franc. Pomey in Descript. var. p. 11.

MARTAVIGUS Imperator Assyriae, cui Alis maximus natu filius Boiae, e priscis Persarum Regibus adeo que ab ipso Dario Hystaspis, originem arcessentis, postquam collecta [orig: collectâ] praedonum manu multa strenue gessisset, socium seiunxit, sed paulo [orig: paulô] post, confirmatis viribus, ab eo deficiens, Persiam, Irakam, Kermonem, aliasque late provincias occupavit, easque cum fratribus suis, Haseno et Achmete, divisit, confirmatus in novo regno a Calipha Muktasibilla circa A. C. 932. a quo tempore, per annos 127. Boiitae Persarum tenuere [orig: tenuêre] Regnum, usque ad Melecranum, ex hac familia ultimum, sub quo Turcae Persiam invaserunt. Georg. Hornius Orb. Imper. p. 280. et 281.

MARTELLI Castrum Martel, in pago Cadurcensi, Henrici iunioris Regis, vivo [orig: vivô] patre Henrico [orig: Henricô] Anglorum Rege defuncti obitu nobile A. C. 1193. Hadr. Vales. Notit. Gall.

MARTELLUM urbs Cadurcensis provinc. prope Duranium fluv. in colle, in confinio Lemovicensi, et in Vice-Comitatu Turenensi, 6 leuc. a Sarlato in Ortum 6. a Tutela in Merid. vulgo Martel. Item, oppid. Lombardiae Transpadanae ad laevam Abduaelripam.

MARTELLUS cognomen Caroli, Maioris Domus Regni Franciae celeberrimi, cuius fil. Pipinus Rex, genuit Carolum M. Imperatorem. Sic autem dictus est, ob eximiam in bellisac praeliis fortitudinem: est enim Martellus Papiae mediocris Malleus; quo [orig: quô] uti fabri serrum, ita ille hostes in praeliis ense contudit. Egidius Parisiensis MS. Karolini l. 1. de illo:

Et quia contusor tantus, contusus et ipse
Deinde fuit qui cum Christi contunderet hostes,
Ecclesiam tutudit, nunc carcere tunditur idem,
Poenali merito a tundi seu tundere verbo,
Nota magis laico sermone vocabula sumpsit.
Dictus tudites vulgari malleus ore,
Ille sui simul et contusi malleus orbis, etc.

Nempe eandem ob causam et Tudes seu Tudites dictus est, quod contundi hostes a victoribus victi et superari dicerentur, quod mallei seu tuditis proprium est. Quia porro Caroli huius memoria Saracenis inprimis, quos ille non semel fuderat contuderatque, formidabilis fuit, factum hinc, ut et Carolum praefatum, eius ex filio nepotem, non alio, quam Avi cognomine, Martelli videlicet donarent, ut auctor est Monachus S. Galli de Rebus Caroli M. l. 2. c. 22. Sed et Goffridum Comitem Andegavensem, henrici II. Regis Angliae parentem, eadem [orig: eâdem] qua [orig: quâ] Carolus de causa, Martellum appellatum esse, testatur Historia Comitum seu Consulum Andegavens. et Albericus A. C. 1040. Carolum item I. Hungariae Regem et Carolum IV. Imperatorem docet Ioann. Abbas Laudun. Speculo Histor. MS. l. 11. c. 2. et l. 12. c. 35. apud Car. du Fresne Glossar. Atque ex hac loquendi formula, Martelli nomen inditum est ensi, quo [orig: quô] hostes conteruntur, apud Froissardum Volum. 4. c. 53. etc. Vide quoque supra in voce Malleus; et plura de Carolo Martello, Pipini Regis patre, ut et de reliquis hoc [orig: hôc] cognomine insignibus, in voce Carolus. A voce Martellus, nomen accepit Martellagium, ius quoddam sic appellatum, quod Cenomanensi olim Comiti competebat, in Gallia, in universis mercibus, quae vel ab Artificibus, vel ab ipsis Mercatoribus in officinis propriis, vel in nundinis venum exponebantur, ita ut ex quacumque mercium specie, postquam Artifex vel Mercator caput unum selegisset, Martellagii redemptor seu firmarius, meliorem sibi adscribendi facultatem haberet. Nomen inde, quod primitus id iuris in mercibus duntaxat, quae martello [orig: martellô] seu mallco [orig: mallcô] conficerentur, exigi soleret: sed postea ad alias quasvis traductum est, uti ex Regesto Ludovici Siciliae Regis docet Car. du Fresne in Glossario.

MARTENA et MARCENA, Iornandes. Vide Marchburgum.

MARTEOBARBULUM iaculum sagittae instar pennis instructum, cuspide ferreo [orig: ferreô], anterius praeacuto [orig: praeacutô], retro autem latiori plumbumque habente infusum, ut sic gravius eat in hostem


image: s0078b

et vehementius sauciet: Proin aliis Plumbata. Vide Vegetium l. 1. c. 17. Stewech. in eundem, qui Salibam, nunc dici et Tzicurim ait, Modest. de vocab. rei milit. Henr. Spelmann. Gloss. Archoeol. et infra in voce Plumbata.

MARTES vide infra Mures Moscovitici et supra Cattus.

MARTHA [1] soror Lazari illius, quem suscitavit Christus, Luc. c. 10. v. 38. Ioh. c. 11. v. 20. post cuius mortem, cum sorore Maria, fratre, aliisque in nave parum fida mari exposita, Massiliam tandem appulisse dicitur. Latin. provocans, vel amaricans, vel Syriace Domina, sive doctrix.

MARTHA [2] Marchina Neapolitana, a parentibus iuvencula admodum Romam deducta, totam familiam saponibus conficiendis sustentavit. Latine, Graece et Hebraice docta, versus composuit elegantes. Obiit A. C. 1646. aetat. 46. Ian. Nicius Erythr. P. III. Pinac. c. 64.

MARTHA [3] d'Oraison, Baronis cuiusdam German. de familia Masia et Castellana, qui in duello Aquis Sextiis occisus est, uxor: Vicecomes Valernia, laudata Hila rioni Costo, tom. 2. p. 703. edit. A. C. 1647.

S. MARTHA [1] Familia illustris et literatorum virorum promaconda. Ex ea enim Carolus, Iacobus, Scaevola, Abel. alii, aut clogia scripserunt eruditorum Galloum, aut poemata, qui historias, Genealogicam Galliae, Galliam Christianam, aliaque rarissima [orig: rarissimâ] eruditione referta, Moret. Dict. Hist.

S. MARTHA [2] Provincia Castellae aureae et urbs Episcopalis.

MARTHA [4] fluv. Hetruriae, per Tuscaniam urbem in mare Tyrrhenum apud urbem Cornvetum, labens; cum opppido cognomine ad lacum Volsinium, unde is egreditur, Antonin. An etiam Albegna et Ossa veterum?

MARTHACE uxor Herodis, memorata Hegesippo l. 1. c. 42. Antipas et Archelaus Mathehatis erant filii Samaritanae. Scriptus habet, Matthates, Gronov. legit Malthaces, vel Marthaces potius: utroque enim modo [orig: modô] legitur apud Iosephum. Vide Ioh. Frid. Gronov. Observat. in Eccles. c. 24.

MARTHAMA Africae propriae oppid. Appianus.

MARTHESIA sive Marpesia, et Lampedo, sive Lampeto, Reginae fuerunt Amazonum, regnante Theseo [orig: Theseô] Athenis, A. M. 2734. ante Christ. 1228. Hae in duas partes exercitu diviso [orig: divisô], inclitae iam opibus, vicissim bella gerebant, et ne successibus deesset auctoritas, generatas se Marte praedicabant. Itaque maiore parte Europae subacta [orig: subactâ], Asiae quoque nonnullas civitates occupavere [orig: occupavêre], ubi Ephesum multasque alias urbes condidere [orig: condidêre], donec incursu Barbarorum Marthesia interfecta est.

MARTHULA Ponti Cappadocici civitas, Ptol.

MARTIA [1] princeps Romanarum icta fulmine, quum esset gravida, partu exanimato [orig: exanimatô], ipsa citra ullum aliud incommodum vixit, Plin. l. 2. c. 51.

MARTIA [2] Catonis minor filia, quae cum quaereretur ab ea, cur post amissum maritum denuo non nuberet, respondit, non se invenire virum, qui se magis vellet, quam sua. Ostendens, divitias magis in uxoribus eligi solere, quam pudicitiam.

MARTIA [3] Catonis Uticensis uxor, quam postea cum ex ea aliquot liberos sustulisset, Hortensio amico concessit: eoque [orig: eôque] mortuo [orig: mortuô], sub initium bellorum civilium, domum reduxit. Qua [orig: Quâ] in re Cato malevolorum reprehensione non caruit, quivacuam et pauperem eam dimissam esse calumniabantur, ut postea Hortensii testamento [orig: testamentô] locupletem reciperet. Plut. in vita Caton.

MARTIA [4] Commodi Imperatoris concubina, ab hoc pacem Christianis impetravit: unde Ecclesiae mire floruere [orig: floruêre], Romae etiam ipsis Magnatibus in censum Ecclesiae venientibus, A. C. 180. Euseb. l. 5. c. 19. coniurationis in Commodum socia. Vide Herodian. in Commodo. l. 1. c. 17.

MARTIA [5] Proba, Britanniae regina, Guithesini Modestini Regis olim uxor. Salutares condidit leges, quae Martianae a posteris dicebantur. Claruit A. M. 3615. Vide Marcia Proba.

MARTIA [6] et Martiana Colonia, Vide Marcia.

MARTIA Aqua urbis Romae, Plin. l. 31. c. 3. clarissima aquarum omnium totoorbe [orig: totôorbe], frigoris, salubritatisque laude de ceteris preclara. Ex lacu Fucino ab Anco Martio Rege Romam perducta. Tibull. l. 3. Eleg. 7.

Temperet annosum Martia lympha merum.

MARTIALES Ludi in honorem Martis Romae olimperagebantur, 4. Idus Mai. in Circo de quibus ita Dio l. 56. Hae tum leges ab Augusto latae sunt, ludique extraordinarii ab histrionibus et equitibus acti, Martisque ludi in Foro Augusti, cum equorum decursu quodam et venatione celebrati. Hi iterum facti ludi sunt', et in Circo iis Germanicus ducentos leones occidit. Celebrabantur etiam ludi Martis Kal. Augusti, eodem [orig: eôdem] teste l. 60. Quae equestria certamina Kal. Aug. exhibentur, instituta sunt propterea, quod ea [orig: ] die Martis oedes consecrata fuit. Vide quoque Sueton. in Claudio, c. 4. Numa Pompilius primus eorum auctor iudicatur Tertulliano de Spectaculis c. 5. Vide Ioh. Rosin. Antiq. Roman. l. 5. c. 16. ut et supra, voce Mars.

MARTIALIS [1] interfector Caracallae, A. C. 219.

MARTIALIS [2] nomine Cornelius, tribunus militum, cum aliis tribus exutus tribunatu, patefacta [orig: patefactâ] conspiratione Pisoniana [orig: Pisonianâ]: quasi Principem non quidem odissent; sed tamen existimarentur, Tac. l. 15. Annal. c. 71. in expugnatione Capitolii occisus, Idem Hist. l. 3. c. 73.

MARTIALIS [3] nomine Iulius, tribunus cohortium Praetoriarum sub Galba et Othone. Vide Tacit. Hist. l. 1. c. 28.

MARTIALIS [4] Gargilius Scriptor Alexandro Severo cooevus. cuius mentio apud Ael. Lampridium in Vita huius, c. 37. Habuit quottidie milii sine pipere sextarios quatuor, cum pipere duo: et ne sit longum omnia inserere, quae Gargilius Martialis, eius temporibus Scriptor singulatim persequutus est, omnia illi ad modum et rationem sunt


image: s0079a

praebita. Eundem inter secundae notae Historicos recenset Vopiscus, in Probo c. 2. An idem cum Gargilio Martiali, qui de re Hortensi libros ediderat, quorun Servius in Virg. l. 3. Georg. v. 148. et Palladius l. 13. c. 4. meminerunt? Calaubon. ad Lamprid. loc. cit.

MARTIALIS [5] Episcopus Lemovicensis, sub Decio Imperatore. Item, Procurator Parisini Parlamenti. A. C. 1480. de Arvernia dictus. Scripsit historiam Caroli VII. versibus, cui titulus: Les Vigiles du Roy Charles VII. Item 50. Senatus consulta Amoris, quae Benedictus Curtius Symphorianus, notis ingeniosissimis illustravit, Lil. Girald. Duchesn. Bibl. Hist. Gall.

MARTIALIS [6] Collis, unus erat ex tribus collibus Montis Quirinalis: reliqui duo Salutaris ac Latiaris. Ioann. Rosin. Antiqq. Rom. l. 1. c. 6.

MARTIALIS [7] Cornelius a Tacito ob fortitudinem celebratus. l. 3. Hist. c. 70. Martialis Gargilius, vide Gargilius. Iulium quoque Martialem, impense Poeta Martialis laudat passim. Vide vel l. 6. Epigr. 1. etc. Fuit quoque hoc [orig: hôc] nomine Eeritae in Hispania Episcopus qui quod Libellaticus esset, sede sua [orig: suâ] pulsus est. cyprian. Basili des Asturius, ep. 52. 64. 68.

MARTIALIS [8] Marcus Valerius fil. Frontonis ex flacilla, poeta lepidissimus, ex Bilbili Hispan. oppido in Celtiberis. Vide l. 5. epigr. et. Maritus Clodiae Marcellae, similiter Hispan. Tempore Claudii Imperator. sub Nerone ann. natus 21. Romam venit, atque annos istic egit 35. Tito, ac imprimis Domitiano carus fuit, a quibus et donatus iure trium liberorum: Etiam Tribunus, et equestris dignitatis fuit. At non item in honore fuit mortuo [orig: mortuô] Domitiano [orig: Domitianô]. Itaque sub Traiano in patriam rediit: atque ibi conscripto [orig: conscriptô] libro [orig: librô] Epigramm. 12. partim taedio [orig: taediô] patriae, quia non in honore esset, quanto [orig: quantô] fuerat Romae, partim etiam quod a civibus suis sugillaretur, taedio [orig: taediô] vitae, ut verisimile est, decessit. De morte eius exstat ep. 21. Plinii ad Priscum l. 3. ubi honorifice admodum de illo sentit. Eius Epigrammatum libros 14. habemus, aliis eius scriptis deperditis. Vide Spartian. in Aelio Vero. c. 5. Scaliger. l. 6. Poet. c. 6. Lil. Girald. Domitium Calderin. Georg. Alexandr. P. Crinitum, Ramirum de Prado, Matth. Raderum, Marullum, etc.

MARTIANA Lex vide supra Lex.

MARTIANA Palus Ptolem. Vide Mantiana.

MARTIANA Silva in Germania est Ammian. Schwartzwaldt vulgo la Forest Noire, ex quo Nigram Silvam faciunt Latini iuniores. Peucerus et Althamerus putant idem esse cum Ptol. Eremo Helvetiae. Vide Mantiana et Hercynia. Baudrando in Suevia est versus Abnobam montem, et fontes Danubii et Nicri, inter Ducatum Wirtenbergensem ad Ortum et Brisigaviam ad Occasum, in longum protensa, a Meridie in Boream: nempe a Seckinga et Rhenofelda Urbe Ortnaviam usque et Marchionatum Badensem maiorem. Plura apud B. Rhenanum Rerum Germ. Nov. Antiqq. l. 3. cum Notis Ottonis ICti, p. 412. et seqq.

MARTIANAE vicus Flandriae, in territorio Duacensi, ad Scarpam, in ipso limite Hannoniae, Marchiennes. Sub Gallis, ab A. C. 1667. 3. leuc a Duaco in Ortum.

MARTIANOPOLIS urbs Mysiae inferioris in confinio, in ora, 50. mill. pass. ab Anchialo, 18. ab Odesso, ad mare Euxinum Antonin, Marcianopoli vulgo. Bulgaris Preslaw, i. e. civitas illustris, Turcis Constantinopolis vetus. Nunc quoque celebris. Melius vero scribitur Marcianopolis, uti ex Zosimo docuimus supra, in Marcianopolis.

MARTIANUM vulgo Mont de Marsan, locus Galliae, a quo Episcop. Aturensem, aliquando Martianensem dici, scribit Othenartus.

MARTIANUS [1] Roman. Imperator successit Theodosio Iuniori, favente Arcadii filia [orig: filiâ] Pulcheria [orig: Pulcheriâ], qui licet humili loco [orig: locô] natus, et senex esset, tamen rebus gestis, et arte militari clarus, per annos fere 7. imperium Orientis tranquilissime gubernavit. dicere solitus erat, Dum pax constare possit, non sumenda arma. Vide quoque Marcianus, quod melius.

MARTIANUS [2] fil. Anthemii Imperatoris Zenoni imperium erepturus frustra fuit. Item Dux exercitus Iustini Iunioris Imperatoris, quem cum munere suo [orig: suô] Imperator sine ratione privasset [orig: privâsset], hoc [orig: hôc] audito [orig: auditô] milites irritati Nisibis obsidionem deseruerunt: Persaeque occasionem istam arripientes, in Syriam effusi rapuerunt Syriam. Heracleam, Apameam que, haneque postremam funditus deleverunt. Item Dux militum, qui Balistae, Praetorio Praefecti sub Valeriano, ope, ad Imperium evectus, postquam duos suos filios in consortium dignitatis adscivisset, iamiam in Italiam transiturus, in Illyrico victus est. Vide Treb. Pollionem de 30. tyrannis. c. 12. Item Episcopus Arelatensis, qui saeculo [orig: saeculô] 3. Novatianorum sectam in Gallias in troduxit, paenitentibus ex Ecclesia eiectis, et separatione a [orig: â] fratribus, qui illos receperant, facta [orig: factâ]. Unde Cypriano occasio data, scribendi ad Stephanum Episcopum Romanum, quo nascens iis locis haeresis in herba suffocaretur. Oeconomus tandem Ecclesiae Constantinopolitanae saeculo [orig: saeculô] 5. pietatis elogio [orig: elogiô] celebris.

MARTIANUS [3] vide Icelus.

MARTIANUS [4] ICtus inter eos, qui in consilio fuere [orig: fuêre] Alexandri Severi, memoratur Lampridio, in huius Vita c. 68.

MARTIANUS [5] Capella, vide Capella.

MARTIANUS Ager regiuncula Vascitaniae, pais de Marsan, ubi oppid. praecipuum Mons Martiani. Pars est Condomensis tractus, inter Vazatensem provinc. ad Septentrionem. et Vasconiam propriam ad Meridiem.

MARTIE Hispan. locus inter Bracaram, et Asturicam, Antonin.

MARTIGIA Gall. Martigues, familia Galliae illustris, quae Lucenburgicae ramus est. In hac enim Valeramus II. Dux


page 79, image: s0079b

Limburgicus per duos filios, Valeramum quidem, Limburgenses propagavit: per Henricum vero Blondellum, Lucenburgium, matris Namurcensis iure, Comitem, istam Lucenburgiam novam stirpem orsus est. Huius cum duo essent filii, Henricus II. nempe, pater Henrici VII. Imperatoris et Valeramus Dominus de Liney, hic iterum plurimarum linearum auctor fuit: quarum praecipua divisio tum facta est, cum Petrus Lucenburgius Comes de Conversan, de Brienne et de S. Paul, tres praecipue filios habuisset, Ludovicum, Theobaldum et Iacobum. E quibus ille Comes de S. Paulo et Connestabilis Franciae, numerosae rursus familiae fuit Pater: Hic Dominorum de Richebourg, Vicecomitum de Launoy et Comitum de Cathensar auctor fuit: iste, medius nempe, Dominus de Fiennes, praeter reliquos Fiennenses (quorum heredes fuere [orig: fuêre] Egmondani) Vicecomites de Martigue dedit, in quibus ultimus Scbastianus Dux Pentheuriae decessit A. C. 1569. relicta [orig: relictâ] filia [orig: filiâ] Anna [orig: Annâ], cuius Maiores sic habent. Guido de Luxembourg Comes de Ligny Dn. Beauv. defunctus A. C. 1371. ex Mathilde (filia Iohannis Castillionaei Comitatus de S. Paulo heredis) pater fuit Iohannis Lucemburgii Comitis de Ligny, quo et Margaretha [orig: Margarethâ] Dn. d'Enghien, Comite de Brienne et Conversan, genitus Iohannes Lucemburgius, Comes de Ligny, Conversan, et S. Paul, decessit A. C. 1433. Pater ex Margarita de Balzo seu de Baux (filia Francisci Balzi Ducis Andiae) Theobaldi Lucenburgii Dn. de Fiennes Armentieres: qui ex Philippina Melodunensi seu de Melun Dn. de Sotteghem (filia Iohannis Melodunensis Vicecomitis Gandavensis etc.) suscepit Franciscum I. Lucenburgium Vicecomitem de Martigues maritum Luisae Sabaudae March. de Bouges (filiae Iani de Sabaudia Comitis Genevae, exstincti A. C. 1491.) et ex ea patrem Francisci II. Vicecomitis de Martigue et Gabrielis, Equitis Melitensis: quorum ille iuncta [orig: iunctâ] sibi Carola [orig: Carolâ] Britannica [orig: Britannicâ] Comite de Penthieure, pater fuit Caroli et Sebastiani Ducis Pentheuriae, qui lineae suae ultimus, nonnisi filiam reliquit Mariam, quae familiae Lucenburgo - Martigiae bona domui Lotharingicae intulit. Eam enim uxorem duxit Philippus Emanuel Mercurii Dux, exstinctus A. C. 1602. (filius Nicolai Lotharingi, nepos Antonii Ducis) atque ex ea Mariam sustulit, Caesari Duci Vindocino, Henrici IV. Gall. Regis filio naturali nuptam, e quo coniugio Dux Mercurianus ac Bellifortius hodieque superstites, originem arcessunt. Vide Phil. Iac. Spenerum Theat. Nobilit. Europ. Part. I. p. 33. Part. II. in Indice, et Part. III. p. 24.

MARTII Fratres quorum responsa fatidica habebantur, memorantur Servio n l. 6. Aen. Virg. v. 72. qui postquam recitavit historiam de Sibyllinis libris, a Tarquinio emptis, addit: Qui libri in templo Apollinis servabantur: nec ipsi tantum, sed Martiorum, et Bygois Nymphae, quae artem scripserat fulgaritarum arborum, apud Tuscos. Imo in templo Iovis Capitolini, ubi servati sunt usque ad Capitolii conflagrationem, quae Sullanis temporibus contigit. Salmas. ad Solin. p. 78. Vide eundem p. 80. ubi Sibyllam nomen proprium mulieris fatidicae ita fuisse, apud Graecos, ut viri Meiampodem, et apud Romanos, Martium, docet ex Plinio l. 7. c. 33.

MARTILIACUM castrum Galliae, olim sub proprio Vicecomite, vulgo Marcillac: inter Carantonum et fluviolum, qui in eum influit, nunc cum titulo Prin cipatus. Non longe hinc Mastatium, vulgo Matas, castrum est, Comitatus titulo gaudens. Vide Hadr. Vales. Notit. Gall.

MARTINA [1] Heraclii Imperatoris ex sorore neptis, ab eo ducta, infaustis auspiciis, A. C. 629. Deiecta a Senatu cum Heracleone filio.

MARTINA [2] infamis venefica in Suria, Plancinae Gn. Pisonis uxori percara, quam Gn. Sentius provinciae illius praefectus in urbem misit, Tacit. l. 2. Annal. c. 74. Quae ne quaestioni subici posset, subita [orig: subitâ] morte Brundusii exstincta est. Venenum vero nodo [orig: nodô] crinium eius occultatum, nec ulla in corprc signa sumpti exitii reperta. idem l. 3. Annal. c. 7.

MARTINALIA in Ecclesia Romana dicitur Festum S. Martini, quod quibusdam in regionibus, secundorum Bacchanalium ad instar, commessando peragitur: ansere caput epuli constituente. Vide Dominic. Macrum in Hierolexico.

MARTINELLUS nomen Libri, in Necrologio Ecclesiae Paris. 6. Id. Ian. Dedit etiam tres libros Passionales, et unum, qui dicitur Martinellus.

MARTINI [3] Arabiae desertae gens, Ptolem.

MARTINI [4] Evasii Insul Ista de Martin. Vaz, maris Aethiopici versus promontor. Bonae Spei, a Lusitanis detecta et dicta. Tota montuosa est, et absque incolis.

S. MARTINI [1] Avis apud Petr. Blesensem Ep. 65. cornix est, sic dicta, quod circa Festum S. Martini hiemalis demum videri incipiat. Ex eius volatu auguria olim captata, unde Auguralis avis quoque dicta est, de quibus agit Martianus Capella l. 1. Vide de Veterum per avium volatus divinationibus, Brissonium de Formul. p. 134. et Caes. Bulengerum de Auspiciis l. 3. c. 2. Sed et aviculam Martin Pecheur. vocant Galli, cui rostrum longum, robustum et acutum, caput plumis caeruleis clarisque tectum, alae caeruleae itidem sed albo [orig: albô] sprase, corpus album et subviride, pectus rubiginis colorem praeferens. Huius cadaver exsiccatum appensumque prohibere a vestibus tineas creditum, Olina.

S. MARTINI [2] Quadragesima, vide supra Adventus.

MARTINIACUM olim Octodurum, celebris Vallesiae civitas fuit: qua [orig: quâ] subversa [orig: subversâ], restitit nomen solum Martinach, ab arce in praecipiti petra sita, cuius hodieque rudera cum turri conspiciuntur. Caput fuit quondam Vallensium et sedes Episcopi, quae, oppido [orig: oppidô] ob nimbi ruinam fere subverso [orig: subversô], iam ab aliquot saeculis Sedunum est translata. Romanae inscriptiones vetustatem


page 80, image: s0080a

loci testantur, vide Ioh. Bapt. Plantin. Helv. Simler. l. 1. de Vallesia. Stumpf. et in voce Veragri.

MARTINIANUS in exercitu Licinii virtute bellica [orig: bellicâ] ad magnos honores provectus, Caesar Chalcedone ab Imperatore dictus est. Sed post cruentam victoriam, quam Constantinus prope hanc urbem consecutus est, victori militi deditus, ab illis in frusta est discerptus, A. C. 325. in Cappadocia. Vide Licinius.

MARTINICA sic ab Hispanis vocata, antiquis accolis Madanina, una ex Antillarum praecipuis. Sub Gallis, ab A. C. 1635. qui in ea multas habent colonias, arcesque, saepeque Caraibas repulerunt. Valde fertilis et culta, circuitus [orig: circuitûs] 45. leuc. Rochefort. Hist. Antill.

De MARTINIS Octavianus, vide ibi.

MARTINIUS Franciscus, vide Franciscus.

MARTINOPOLIS [1] urbs Germaniae in Misnia, Mersburg Ottoni Frisingensi. Dicitur et Mersoburgum, ad Salam fluv. 3. a Lipsia leucis, Hallam versus.

MARTINOPOLIS [2] vide Turones, et Caesarodonum. A S. Martino, a cuius defuncti die, obiit 11. nempe Novembr. A. C. 402. seriem annorum numerarunt [orig: numerârunt].

MARTINOZUM [1] nomen Carrocii Florentinorum, vide Carrocium.

MARTINUS [1] Arragoniae Rex, fil. Petri IV. Ceremoniosi. Iohanne I. fratre, equi lapsu in venatione, mortuo [orig: mortuô], regnum invasit, praeteritis eius filiabus, Iohanna [orig: Iohannâ] uxore Comitis Foxii, et Iolanda [orig: Iolandâ], uxore Ludovici II. Neapolitani Regis et Comitis Provinciae. Pater filii cognominis qui ducta [orig: ductâ] Maria [orig: Mariâ], filia [orig: filiâ] Friderici III. Simplicis, Siciliae Regis sine prole defunctus est. Obiit A. C. 1410. ultimus ex familia Comitum Barcinonensium. Surita in Ind. l. 3. Marian l. 19.

MARTINUS [2] I. Tuderto [orig: Tudertô] oriundus, post Theodorum, Papa A. C. 649. Synodo [orig: Synodô] Romae convocata Monothelitarum haeresin damnavit, Theodorumque Pharaces, et Gyrum Alexandriae Episcopum cum aliis, haereticos declaravit: reiecto [orig: reiectô] quoque Heraclii edicto [orig: edictô], Ecthesi et Constantis Typo [orig: Typô], quem Paulus Constantinopolitanus templorum valvis, tamquam Fidei formulam, affigi curavit. Hinc persecutio in Orthodoxos Orientis mota, et Papa in Pontum deportatus, ibi obiit. A. C. 654. Auct or diversarum cpistolarum, quarum 18. habentur in editione Conciliorum Binii. Anast. in vita Pont. Successit Eugenius I.

MARTINUS [3] II. seu IV. si Martinus I. et II. inter Martinos referantur, Gallus, successit Nicolao III. A. C. 1281. postquam 6. menses sedes vacasset [orig: vacâsset]. Germanis infensissimus, Carolo Siculo honores ademptos restituit, Petrum Arragonium, ob Vesperas Siculas, et Michaelem Palaeologum Imperat. eius foederatum, excommunicavit: regno [orig: regnô] Carolo Valesio donato [orig: donatô], Concubinam antecessoris ad se recepit, quae, quia infantulum hirsutum, instar ursi illi peperisset, omnia Ursinorum insignia in palatio suo eradi curavit. Io. Noviod. in illustr. Bedae. Germaniam per summam avaritiam expilavit: ut et successor eius Honorius V. donec Synodus Herbipolim convocaretur, ubi Legatus Pontificis de vita periclitatus est, Probusque Tullensis Episcopus oratione acriter in Papas invectus, illos Romuleo: vultures, genus Archisynagogae pessimum, etc. vocitavit. Aventinus l. 7. Annal. Boi. Bulling. l. 2. de Concil. Obiit A. C. 1285. turbis in urbe pacatis. Successit Honorius IV.

MARTINUS [4] III. seu V. Romanus, prius Otto Columna dictus, a Concilio Constantiensi Papa electus est, post schisma an. 40. A. C. 1417. Nec tamen Reformationem Sigismundus Imperator obtinere potuit, licet per Petrum de Alliaco Cardinalem vehementer instaret: inter alia urgens, quia plus mali quam boni ex Calixti decreto secutum sit, melius et Animae tutius esse, ut, iuxta ritum Ecclesiae Orientalis, Clericis licentia concedatur contrahendi honesta matrimonia. Martin. Chemnitius in examine Concil. Trident. parte 3. de Caelib. Bulling. l. 2. de Concil. Iohannem XXIV. Decanum Collegii Cardinalitii fecit, Ludovic. Andegavensem Neapolitan. Regem creavit, hinc ab Alphonso Arragonio, Benedicti Antipapae defensore, infestatus, Papiae post Concilium indictum, quia nemo aderat, Senas transtulit, ubi conclusum, ut ossa Wiclesi, iam 40. ann. sepulta, exhumata cremarentut. Tum Basileae Concilium, pro Reformatione status Ecclesiastici habitum, in quo praesente Sigismundo [orig: Sigismundô]. praesidente autem Iuliano [orig: Iulianô] Cardinale liberius, quam unquam alias, in auctoritatem Pontificis inquisitum, constitutumque Concilium supra Papam esse. Obiit apoplecticus, A. C. 1431. aetat. 63. postquam pace cum Clemente VIII. Antipapa post Benedicti mortem facta [orig: factâ] missis ad Graecos, et Hussitas literis frustra fuisset. Platina, Onuphr. Ciaccon. Duchesn. in vitis Pontif. Ei successit Eugenius IV.

D. MARTINUS ex Pannonia ortus, post D. Gratianum Turonensem Archiepiscopatum adeptus, saeculo 4. multa disiecit Paganorum Idola, altariaque effregit. In Episcopatu vixit ann. 26. mens. 4. dies 7. Eius vitam doctissimis libris editis perscripsit Sulpitius Severus. Tanti habitus fuit a Gallis olim, ut galeam eius, qua [orig: quâ] olim miles in bello usus erat, militiae tempore, loco [orig: locô] vexilli, gestarent, annosque ab obitu eius suos numerarent. Obiit autem A. C. 400. Vide etiam Gregor. Turonens. Paulin. Martini discipulum, Fortunatum. Morer. Dict. Hist.

MARTINUS [5] Bracharae in Hispania Episcopus postquam in Oriente Suevos Arianos convertisset. Obiit A. C. 580. Pantardo [orig: Pantardô] successore. Isidorus Hispalensis, scribit se vidisse librum eius, de differentia quatuor Virtutum Cardinalium, ut et volumen Epistolarum: Quorum prior Ariamiro Regi dedictaus, et Basileae impressus est, opera [orig: operâ] Gilberti Nazereni, etc. Vide Sigebert. in cat. c. 19. et 117. Isidor. c. 22. de Vir Illustr. Honorat. Augustodunensem l. 3. c. 26. de tumin. Eccl. Trithem. Garsiam Loaisam, Ambros. Maralem, Arnolphum Wionem, Possevinum, etc.