December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised
image: as0001JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMUS SECVNDVS Literas D, E, F, G, H, I, K, L, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.
image: as0002
[gap: blank space]
image: as0003
[gap: illustration]
image: s0878bLUMINUM Festum, Hebr. [gap: Hebrew] Gr. *luxnokai/+a, Luminum accensio, festum erat apud Hebraeos, Encaeniis Maccabalcis coniunctum. Quasi pursw=n, Facularum festum, quod erat Argivis anniversarium, teste Paus. Corinth s. *lampa/dos2, cuius nominis triplex erat Atheniensibus festum s. certamen; in Panathenaeis, Hephaestiis et Promethiis, apud Harp. in *lampa/s2. Uti etiam in Christianismo, quum festo, quod *(upanth\ et *(upapanth\, in Eccl. utraque antiquitus, pro Simeonis et D. N. I. C. in Templo occursu postridie Kal. Febr. ex institutione Pelagii I. ac Iustiniani I. celebrato, uti legimus apud Sigebertum A. C. 542. coniunctus tandem fuerit kaqarismo\s2, qui tunc temporis evenit Lucae c. 2. v. 22. B. Mariae Virginis s. Purifiratio, Syris dicta Introltus Domini N. in templum; huic adiecisse dicitur Sergius Papa, circa A. C. 690. s. sub iustiniano II. cereorum quotannis numerosissimorum usum sollennem, velut ex ritu Luminum in Lupercalibus et Februis, eodem in mense, pro lustrationibus aut purificationibus adhibitorum, paganico, Christianismi festivitati aptatum, unde nomen ei a cereis illis s. candelis, Chandeleur, item la Chandeleuse, et similia in linguis provincialibus, ut in Germanica et belgica Lichtmesse, in Angl. Candlemasse. Quo nomine quod quidam accipiunt velut iam celebratum tempore Greg. Naz. ex eo quod ille in Orat. 39. et 40. ei)s2 ta\ a(/gia fw=ta tw=n *)epifani/wn, in Sancta Lumina Epiphaniorum, habet th\n a(gian tw=n fw/twn h(me/ran, Sanctum Luminum diem, non leviter hallucinantur. Sic enim aliis dictus est Epiphaniorum dies, qua [orig: quā] baptismatis eius, quo illuminavit homines, festum in illo celebratur. Nihil vero illic quicquam de candelarum aut facum lumine. Maccabaica autem Luminum accensio, sive ut pars Encaeniorum, s. appendix singularis, sive ut festum per se cum Encaeniis, habenda est. Ioseph. *fw=ta, Lumina, vocat, et ubi summam Hebraeorum in Encaeniis ipsis laetitiam ac felicitatem, anniversariamque, apud posteros, eiusdem observationem enarrat, l. 12. c. 11. *th\n e(orth\n, inquit, a)/gomen kalou=ntes2 au)th\n fw=ta, e)k tou= par' e)lpi/das2 oi)=mai tau/thn h(mi=n fanh=nai th\n e)cousi/an th\n proshgori/an qe/menoi th=| e(orth=|, Festum celebramus, vocantes illud Lumina; opinor ideo, quod ex insperato nobis illuxerit illa felicitas s. potestas. Ubi Genebrardus, pro fw=ta habet la feste des lumieres. Christiani subinde Iosephe hic [orig: hīc] suppares, ut idem Genebrardus in Kal. Hebr. Comm. eius Psalmos praefixis, qui institutum vult, ob Lumen Religionis a Macedonibus exstincta recuperatum. Ad Graeca vero illa animadvertens Ioseph. Scalig. de Emend. Temp. l. 5. Atqui non scimus, ait, per illos dies octo, tantum Lucernarum ab illis accendi, ut nusquam alias plus. Itaque inde appellatio, tw=n fw/twn kai\ th=s2 luxnokai\+as2 Et quidem verum, in Luminum adeo sollenni, per Festi illius octiduum, in Synagogis singulisque domibus, accensione, satis conspici videri nominis illius rationem, Sed origo omnino heicalia, cum accensionis eiusmodialia causa, quae, ut miraculum, eveniebat, in ipsa templi sacroru que in stauratione Maccabaica, a Talmudicis expressius assignatur. Nimirum scimus, ex Verbo Dei, Exodi c. 25. v. 31. et Num. c. 8. v. 2. in Tabernaculo Testimonii lucernas septem candelabri sacri ramis et hastili impositas, quae perpetuo ardentes, oleo puro e publico supplendo, alerentur, Lev. c. 24. v. 2. In templo autem postmodum primo, decem fuisse, 1. Reg. c. 7. v. 49. quibus olei puri copia non impar. Similia in templo secundo; quod cum profanaret Antiochus, adeo etiam aiunt magistri eum, uti sacram supellectilem reliquam, ita et oleum, quantum nactus est, sacrum aut abstulisse, destruxisse aut polluisse, ut quum repurgareturiam templum suppellectilisque illius pars quaelibet diligentius excuteretur, unicum tantum olei sacri vasculum s. lenticula, sigillo munita Pontificis Max. intacta reperta fuerit: illam autem adeo fuisse exiguam, ut nec diei unici lucernis sola sufficeret. Atqui nihilominus, ne oleum deesset purm, adeo per octo illos Encaeniorum dies iugiterita, ex miraculo, oleum illud crevisse atque continenter repletum esse, ut satis in serviret lucernis in templo dierum illorum cunctis; circa quorum finem (nam ob loci, undesive olivas sive oleum eiusmodi afferri oportuit, distantiam, itineris sc. eundo et redenundo quatriduani, citius oleum sibi comparare nequibant) nec ante, oleum huic rei purum esse ab iis confectum, atque in miraculi illius memoriam, in festo Encaeniorum, tot Lumina perpetuo dein fuisse in templo, dum stabat et postea in Synagogis domibusque accendi solita. Hinc Gemara Babylonia ad tit. Sabbath. c. 2. p. 21. 2. ubi Festi huius, ut die 25. Casseu celebrati mentio fit: Cum introibant Graeci in Templum, polluebant quidquid erat ibi olei (ipsis repertum) et invalescens dein Regnum domus [orig: domūs] Hasmoniacae eos deuvicit, quae dum scrutabatur, non inveniebat plusquam lenticulam unicam, quae maneret sub sigillo Pontificis Maximi intacta. In ea autem cum neutiquam haberetur plus olei, quam quod accensioni diei unici sufficeret, miraculum in eo factum est, et inde accendebant per octiduum. Et iuxta Maimonides Halach. Megiila Wechanocha c. 3. §. 2. Quando invaluere [orig: invaluźre] Israelitae adversus hostes suos et disper didere [orig: didźre] eos die 25. mensis Casseu, introibant in templum, ubi non reperiebant plus olei, quam lenticulam unam: nec in ea erat plus quam accensioni tantum unius diei sufficeret. At nihilominus accendebant ex eo per totos octo dies, usque dum scilicet contusis olivis ex eis oleum fieret purum. Dein subiungit, Et iam dictam ob causam constituere [orig: constituźre] Sapientes Saeculi illius, ut dies illi octo (anniversarii) quorum initium dies 25. Casseu, dies essent laetitiae et laudationis. Et Accendere mos est in eis Lumina Tempore vespertino, ad ostium domorum, nocte qualibet noctium illarum octo, ut miraculum inde agnoscatur palamque reddatur. Dies hi nuncupantur encaenia s. Dedicatio. Atque interdicitur in eis Luctus et ieiunium, sicuti in festo Purim s. Sortium. Accensio etiam huiusmodi praecepptum, ex Scribarum (eorum, quirebus praeessent; qualis locutio passim denotat auctoritatem apud eos humanam, nec ius omnino aliquod divinum) pendet, uti etiam Megillah (s. libri Hester in festo Purim) et quamplurima alia. Benedictionibus, precibus
image: s0879alaudationibusque festi dein ostensis, addit Ib. c. 4. accensionem fieri debere sollennem, ut ad ostium domus [orig: domūs] cuiusque, ita, ubi bina fuerint ostia adversas spectantia plagas Mundi, in utrisque accendendum semper fuisse. Etiam, ubi plures in aedibus habitarent, secundum eorum (tam feminarum, quam virorum) numerum, Lumina accendenda; et incolae etiam unico, suum. Quinetiam nocte prima [orig: primā], pro quolibet unicum Lumen; secunda [orig: secundā], pro quolibet duo; adeo que deinceps, ut tandem octo pro unoquoque ex familiis s. domibus singulis, nocte octava [orig: octavā] s. ultima [orig: ultimā] lucerent; licet hac de re mos varius subinde esset. Atque Gemarae laudatae et Maimonidis sequaces sunt, in disciplina iam ade Encaeniorum festo ostensa Megillath Thainith praec. affirm. ex sancitis Scribarum 5. p. 250 col. 3. R. R. Moses Kotzensis, Iacob ben Aser, Ioseph Karo, R. Alphes, ad eum R. Nissim, David Ganz, praeter Lud. Mutinensem de gli Riti Hebraici parte 3. c. 9. Manasseh Ben. Israel. Em Thesouro des praecettos c. 111. alios Rabbinorum Scriptores autem aliqui Christiani, de ratione nominis, Et accenderunt [orig: accendźrunt] Luminaria multa, et dixerunt [orig: dixźrunt] Festum Luminum, vel propter multitudinem Luminarim, vel quia tunc illuminaverat eos Deus sedentes in tenebris. Sic Historia Ecclesiastica, quam et sequuti Commentarii Thomae Aquinatis dicti et Hugo Karrensis, adicientes etiam illud de igne ad sacrificia caelitus tunc denuo dato (vide sis Iosephum Ben Gorion l. 4. c. 20.) quasi et inde nomen Festi Luminum ortum habuerit. Et demum, cum nec apud Iosephum, nec in Maccabaicis mentio aliqua deprehendatur lenticulae illius olei, sed tantum [orig: tantūm] accensionis sollennis adhibitae, 1. Maccab. c. 4. v. 50. sunt etiam apud Hebraeos, qui miraculo illi locum heic tribui nolint, ut R. Azarias Edomaeus Meor Enaiim Parte 3. c. 50. p. 163. 1. Vide Ioh. Selden. de Synedriis Vett. Hebr. l. 3. c. 13. §. 9. et supra Lucerna, ac Lumina: ut et infra aliquid ubi de Natali Die.
LUMONE vicus Com. Tendae, intra Alpes marit. sub Sabaudiae Duce ubi transitus Col de Limon, a Pedemontio in Com. Nicaeensem.
LUNA [1] Romanis quoque Anna et Iana, an a luendo dicta, an a lucendo? a Diod. Sic. Antiqq. l. 4. c. 5. fingitur, cum Sole, ex Thea sive Matre Magna et Hyperionenata: aliis illam eandem cum Diana, Apollinis sorore facientibus. Et. ut et Soli, primus aedes Romae consecravit, T. Tatius Sabinorum Rex et Noctilucae nomine culta est, in colle Palatino. Neque minus apud Graecos sollenni religione fana ei erecta sunt, eiusque victima taurus erat. Hanc, quoties eclipsin patiebatur, toties veneficiis deduci credentes, cymbala pulsabant, ne magas in cantatrices audiret, quod quoque apud hodiernos Persas obtinere, docet P. de la Valle Itin. Tibull. l. 1. Eleg. 9. v. 21.
Cantus et e curru tentat deducere Lunam,
Et faceret, si non aera repulsa sonent.Bellorum ea Praeses olim habita, unde victores arma captivis detracta illi cremabant, T. Liv. Dec. 5. l. 5. Neque proin unquam sine castrorum tumultu deliquium subiit, cuius celebre exemplum, vide apud Tac. Ann. l. 1. c. 28. Imo inter prodigia numeratum, quod bello civili Pompeii et Caesaris. Petron Edit. Gon. sali de Salas p. 64. Edit. Bosch. c. 82. v. 9.
--- Plenos extinxit Cynthia vultus.
Apud Hebrae os Idololatras, pro summo Deorum habita est, et Soli, qui feminino genere ab illis effertur, praelata: quod idem apud Germanos, populosque omnes Septentrionales in usu fuisse, vide in voce Mona. Hodie dimidiata, apud Turcas praecipuo in honore, eorum proin insigne est: an ex occasione somnii, quod primi Imperii Turcici conditoris genetrix, Lunae splendorem e sinu suo prodire in universum orbem vidit, Lips. Mon. et Ex. Polit. Eadem effigie Senatorum apud Rom. calcei olim distinguebantur, Stat. l. 5. sylv. 2. v. 27.
--- Genitum si Curia sensit.
Primaque patricia [orig: patriciā] clausit vestigia Luna [orig: Lunā].An ut hoc pacto Imperii vices, an ut vetustatem generis sui denotarent; an potius Lunula haec centenarii nota fuit, ut hoc pacto appareret, a centum Senatoribus primis, quos Romulus instituit, oriundosillos esse. Vide Thom. Dempster. ad Ioh. Ros. Antiqq. Rom. l. 5. c. 36. Similem Persarum tiaram figuram habuisse, patet ex Sidon. Apoll. Carm. 2. v. 51.
Interea ac Susa tremunt, ac supplice vultu
Flectit Achaemenius lunatam Persa tiaram,De cultu eius ut addam: Ei tauro (ut dictum) faciebant, sicut Iunoni agna [orig: agnā]. Ceterum, uti sub Solis numine omnes naturales, Deos mares, ita sub Lunae omnes Deos feminas coluit antiqua superstitio. Docet id Apuleius Miles. l. 11. cum ait: eam multiformi specie, rituvario, nomine multiiugo a toto orbe veneratam. Omnes enim Deos inde deducit, Cererem, Deum [orig: Deūm] matrem, Minervam, Venerem, Dianam, Proserpinam Iunonem, Bellonam, Hecatem, Rhamnusiam, Isidem. Apud Sidonios culta est sub nomine Astaroth, 1. Reg. c. 11. v. 5. et 2. Reg. c. 23. v. 13. Unde Lucian. de Dea Syria, *)asta/rthn d' e)gw\ doke/w selhnai/an e)/mmenai, Astartem Lunam esse opinor. Nec obstat quod Augustin. super Iud. quaest. 16. Astertem Iunonem vocat. Iuno enim cum Luna non raro confunditur. Hinc utraque Uraniae nomine venit: et quemadmodum Luna, respectu luminis sui Urania, ita respectu minorum siderum *)astrea/rxa dicitur, h. e. Regina Planetarum, s. ut Horat. ait, Siderum Regina; quem admodum de Iunone Virg. Aen. l. 1. v. 50.
--- Divum [orig: Divūm] incedo Regina.
Proin non immerito creditur fuisse, Regina caeli, cuius
page 879, image: s0879bmentio Ier. c. 7. v. 18. et c. 44. v 17. Porro, annon Luna erat, quam, dedicatis ei singulorum mensium Kalendis, venerabantur prisci: At Iunoni illas dedicarunt [orig: dedicārunt], quae proin Kalendaris dicta est, etc. Nec omittendum, quod Macrob. narrat de Lunae cultoribus, Sat. l. 3. c. 8. viros illi femlneo, feminas vero virili habitu sacra fecisse, nempe ambigui sexus [orig: sexūs] Luna erat, unde modo Lunus, modo Luna priscis appellata. Non absimilem idololatriam in cultu Veneris prodidit Iul. Firmicus de errore prof. Relig. c. 4. Quo respexisse Deum Deut. c. 22. v. 5. cum [orig: cūm] prohibuit, Ne esto instrumentum utrile super feminam, neque induito vir vestem feminae: putat Mamonides in More Nebochim parte 3. c. 38. Vide Thom. Godwyn. de Ritib. Hebr. l. 4. c. 6. et supra in Ciun. De opinione vero vulgi, qua [orig: quā] in Eclipsi Luna avelli astris, et tinnitibus aeris iuvari, item qua [orig: quā] vapulare a Magis, credita. Vide Casp. Barth. Animadvers. ad Stat. Theb. l. 6. v. 685. et seqq. it. acclamatione Vince Luna; aliquid etiam hic, ubi de tinnttu ut et plura hanc in rem, infra in vocibus Neomenia, Novilunium, Plenilunium; it. supra Cavum sidus. Per tralationem poetis curvatura omnis Luna dicitur, ut Patritia Luna, in calceis Patriciorum, Stat l. 5. Sylv. 2. v. 28. l. 2. Sylv. v. 13. Lunatae Liburnae, apud Lucan. Civ. Bell. l. 3. v. 534. Lunataaequora, in Surrentino Pollii: Lunatum agmen Amazonum, ac incurvis peltis, eidem Stat. Theb. l. 5. v. 145. Lanata eburneo dente monilia, l. 9. v. 689. Lunata ura aprorum l. 3. etc. Pulchre Propert. in pugna Actiaca, l. 4. Eleg. 6. v. 25.
Tandem acies geminas Nereus lunarat [orig: lunārat] in arcus,
Armorum et radiis picta tremebat aqua.Vide iterum Barth. d. l. v. 267. et passim alibi, nec non infra Mithra. Nebo, Selenites, Talchum.
LUNA [2] nomen illustris in Hispania Fam. quae Pimentelliae stirpis ramus est. In qua Vasco inprimis Martinus Pimentellius, in praecipuo honorisgradu, apud Alphonsum III. Portugalliae Regem, viguit, sed eo ininmicorum odio deiectus est. Eius pronepos Rodericus cogn. Bonus genuit Ioh. Alphonsum, cui Henr. III. Castellae Rex Beneventum s. Benavente, cum tit. Comitis concessit: hoc Rhodericus Alphonsus natus est, pater Ioh. Alphonsi, in quo Com. de Maiorga titulus coepit, atque Alphonsi, Alphonsus, ex minori fil. Petro Dn. de Villafafila, avus exstitit Bernardini I. March. de Tabara et reliquorum satoris. Maior vero eius fil. Rodericus Alphonsus Lud. March. de Villa franca (cuius filia, Maria, nomen Pimentellium et Villam Francam Toletanis intulit) atque Alphonsum Com. Beneventanum: hic, Antonium Alphonsum, reliquorum Comitum satorem atque Petrum Phil. II. gratia [orig: gratiā] Marchionem de Viana, in Gallaecia, creatum ac novae lineae caput, genuit. E quibus Antonius Alphonsus Pimentellius, primus Comes de Luna et de Benavente dictus est, utpote patri genitus ex Catharina Quinnones Com. de Luna, cuius Maiores sichabent. Bernardinus de Quinnones Com. de Luna, ex Isabella (filia Alvari Perezii Osorii March. de Astorga ) pater fuit Francisci, mariti Mariae Mendozae, et ex ea patris Claudii: quo et Catharina [orig: Catharinā] Pimentellia [orig: Pimentelliā] (filia [orig: filiā] Alphonsi, nepte Roderici Alphonsi) genitus Lud. Mariam sibi iunxit Cortesiam (filiam Ferd. Cortesii March. del Valle ) atque ex ea suscepit praefatam Catharinam, quae nupta Ioh. Alphonso Pimentellio Antonium Alphonfum, de quo itidem dictum, genuit. Huic vero Maria Pontia de Leon (filia Roderici Pontii de Leon Dn. d' Arcos ) peperit, Ioh. Alphonsum Pimentellium Com. de Mayorga, Rodericum Alphonsum Pimentellium, Claudium de Quinnones et Lud. Pimentellium, quiomnes circa A. C. 1618. floruere [orig: floruźre]. Vide Phil. Iac. Spener. Theatr. Nobil. Europ. Parte 2. p. 83. De Alvaro vero de Lunae, qui Ioh. II. Castellae Regis gratia [orig: gratiā] per 30. Annos floruit, tandem vero e felicitatis hoc apice deturbatur, capite tandem plexus est, diximus suo loco.
LUNA [3] sive Gall. Lugd. urbs. Anton. Cluny Simler. Vide Cluniacum.
LUNA [4] Hetruriae opp. maritimum, Plin. l. 3. c. 5. fecundissimis candidi marmoris fodinis, quod ab eo Lunense dicebatur, olim nobilitatum: ad ostia Macrae fluv. nunc excisum, cui Sarzana ad 3. mill. pass. in Episc. dignitate successit: inter Lucam 30. et Genuam 65. mill. pass. Fuit una ex 12. priscis Tuscorum coloniis. Lucan. Civ. Bell. l. 1. v. 586.
--- Quorum qui maximus aevo
Aruns incoluit desertae moenia Lunae.Idem l. 2. v. 427. In hoc opp. casei genus consiciebatur magnitudinis potius, quam bonitatis nomine nobilitatum: quippe quod ad singula milia pondo non raro premeretur: Unde inter servorum obsonia numeratur a Mart. l. 13. in Xenys Epigr. 30. cuius Epigraphie Caseus Lunensis.
Caseus Hetruscae signatus imagine Lunae,
Praestabit pueris prandia mille tuis.de LUNA Petrus, vide Petrus.
LUNAE Mons geminus, unus Lusitaniae prom. Punta di Luna Villanovano, apud ostia Tagi fluv. quod Prom. magnum Plin. vocatur. Baudr. Cabo de la Rocca nunc, s. de Rocca Sintra dicitur; 6. leuc. ab Ulyssipone in Occ. vix 1. ab arce Cascaes. Alter in Aethiopia ultra Aequatorem, ex quo, teste Ptol. Nilus oritur.
LUNAE portus Straboni est, l. 5. p. 222. qui Erycis Ptol. ut Leander vult. Selene Steph. vulgo Golfo della Spezzia, ab opp. amplo in intimo recessu: Ferrar. Portus est Liguriae, inter Portum Veneris, et Portum Erycis, ambitu 20. mill. patens. Pers. St. 6. v. 7. ex Ennio:
page 880, image: s0880aLunai portum est opera cognoscere cives.
Sil. Ital. Punic. Bell. l. 8. v. 481. et seqq.
Tunc quos a niveis exegit Luna metallis,
Insignis portu, quo non spatiosior alter
Innuineras cepisse rates et claudere portum.Potl. *lou/nan et *selh/nhs2 a)/kron facit diversa.
LUNAEBURGENSIS Duc. prov. Saxoniae inf. inter Holsatiam ad Sept. ditionem Brandeburg. ad Ort. Brunsvicensem Duc. ad Mer. et Westphaliam ad Occ. cum Duc. Bremensi. Subest partim Ducibus Brunsvic. nempe versus Austr. partim Ducibus Luneburg. versus Bor. Caput est Luneburgum, vide ibi. Aliae urbes sunt Cella, Ultza, daneberga, et Harburgum ad Albim. Vide Lini, et infra in voce Luneburgum.
LUNAEBURGUM vel urbs Saxoniae inf. clarissima, Hanzeatica, ampla et munitiss. ad Albim fluv. Ducatus [orig: Ducatūs] titulo insignis, aedificiorum superbia [orig: superbiā], salinis et opum copia [orig: copiā] illustris. A Iul. Caes. conditam ferunt, ac a Luna sic dictam. Lunae enim simulacrum usque ad Car. Mag. tempora illic remanserat, quod ille zelo pietatis commotus sustulit. Baudr. est ad amnem Ilmenow, Im perialis et fere suiiuris. Crevit ex ruinis Bardevici, urbis vicinae. Vix 2. mill. Germ. ab Albi in Austr. 2. a Lavenburgo in Afr. 10. a Lubeca in Mer. 7. ab Hamburgo in Ort. 18. a Brunopoli in Arctos. Condita secundum quosdam A. C. 1190. ab Henr. Leone. Eius autem arx vetustior est urbe 124. Annis. Reddita est, cum Brunsvico, Henr. Leoni Duci Bavariae et Sax. qui a Frid. Barbarossa Imp. quod eum in Palaestina dese ruisset, proscriptus fuerat, circa A. C. 1190. iuxta Phil. Iac. Spener. Huius fil. tertius Vilhelmus pater Othonisfuit, quia Frid. II. Imp. Dux Brunsvici et Luneburgi creatus est, A. C. 1235. Huius fil. Ioh. Luneburgicae, Albertus vero Brunsvicensis linearum satores exstitere [orig: exstitźre]: sed illa in nepote Ioh. Vilhelmo defecit: unde bellum Albertum Duc. Saxoniae, heredem scriptum inter, et agnatum Magnum iun. cuius filii Luneburgum tenuere [orig: tenuźre]: e quibus Bernardus Luneburgicum ramum denuo orsus, Othonem genuit et Frid. Religiosum, cuius fil. Henr. in bello Hildeshemio, A. C. 1519. adversus Brunsvicenses, adstitit, Ep. Hoc natus Otho Harburgios sevit, quorum ultimus lineam terminavit, A. C. 1642. Ernestus vero per fil. Henr. Dannenbergicam, nunc Wolfenbuttelanam, per Vilhelmum vero Cellensem propagavit. Hic Hoiensem Comitatum. A. C. 1582. cumagnatis, Diepholtensem vero solus adiit A. C. 1585. Mortuus A. C. 1592. Huius filios septem, cum patruo Henr. Iulius successione Grubenhagensi exclusit: unde utriusque lineae Brunsvicensis et Luneburgicae controversia. Ex illis Georgius, cui sors cecidit, ut uxorem duceret, Defunctus, A. C. 1641. ex Anna Eleonora Hassiaca, praeter filiam Sophiam Amaliam Reg. Daniae reliquit filios quatuor: Christianum Lud. cui Cellensis Principatus obtigit a patruo et Ducatus Circul. inf. Saxoniae; Georg. Vilhelmum, cui Hanoverana s. Calenbergia portio a Patre relicta est: Ioh. Frid. qui Pontificiam religionem assumpsit, et coadiutor Osnabrugae factus est, ac minimum natu Ernestum Aug. qui iure fam. ex pace Monasteriensi collato, Ep. Osnabrugensis est factus, et ex Sophia Palatina egregiam sobolem suscepit: recontra Gallos Suecosque hoc tempore egregie gesta [orig: gestā] inclitus. Plura vide apud Phil. Iac. Spener. Syll. Geneal. Hist. Urbis mentio fit Itin. l. 4.
--- Nec tua, Wismare tecta,
Lubecique arces. nec celsae moenia Lunae,
Hammonisque domos, non propugnacula Bremae.LUNARIUM Prom. Ptol. prom. Hisp. citer. est Capo di Palafugel quibusdam prope Palamum; aliis Cabo de Tosa, in eadem ora Cataloniae, 15. mill. a praecedenti in Afric. versus Barcinonem.
LUNATI Calcei, vide infra in voce Lunulae.
LUNDIS vulgo LUNDEN, urbs Scaniae, olim Archiepiscopal sub qua 6. urbes Episcopal. nunc sub Suecis. 5. leuc. Dan. ab Hafnia in Ort. uti 1. a Sundico freto, 2. a Malmogia in Caec. 3. a Coronia in Eur. distat. Caput olim Scaniae fuit, nunc deficit indies. Urbi proximus collis est, in quo Reges olim electione sollenni regno praefici solebant. I. Meurs. Academia a paucis Annis ornata est. Ceterum, Huius Episcopum Georg. Schotburgium Vicecancellarium suum, ob literas ad Pontificem de minus honesto cum Sigbritta commercio, ac excommunicatione proin intentanda scriptas, cum persequeretur Christiern us II. Daniae Rex capitulum Lundense, ad tradendam Ins. Bornholmiam et alia ad patrimonium Cathedrale spectantia adegit: quae non minima odii causa fuit, quod praefatus Rex, ingenti suo damno, incurrit. Phil. Iac. Spener. Syll. Geneal. in Fam. Oldenburgo. Danica.
LUNELIUM opp. Occitaniae in rupe, alias munitum, vulgo Lunelle. Patria Salomonis Iarchi, Rabbinorum doctissimi: qui hinc Iarchi quasi de Lunella, dictus videtur Hebraeis. Unde locus hic Iudaeis non in exigua veneratione est, ob virum illum, Com. mentariis tam in S. Biblia, quam in librum Talmud editis adeo clarum. Distat vix 3. leuc. ab ora maris Medit. 1. a stagno Magalonensi in Bor.
LUNELLA vide Armilla.
LUNGIPRESSUM oppid. Romandiolae, in Ravennam et Faventiam 10. mill. pass, Vulgo Russio. Hier. Rubeo.
LUNGYEN h. e. Draconis oculus, dicitur in imperio Sinensi fructus rotundus, corticefructui Lichi, de quo supra, non absimilis, nisi quod paulo minor ac rotundior est, ut cerasa fere Europae maiora, et pelle aliquantulum duriore, quam Lichi, magisque
image: s0880bsquamosa [orig: squamosā] legitur. Exsiccant et hunc Sinenses, pertotum Imperium ad delitias etiam siccum distrahunt, qui tamen nullo modo cum recentibus comparari potest, cum suavissimus ille sucus totus fere exhalav erit. Exprimitur indidem sucus, et liquor, quem vinum Sinenses vocant, suave satis, ac rarius. Auctor. Anon. Sinae et Eur. c. 36.
LUNNA tab. Pent. forte Belle ville hodie, in pago Galliae Belloiocensi, non procul Arari, Lugdunum inter et Matisconem, sed huic propior. Hadr. Vales. Notit. Gall. in voce Cluniacum.
LUNULAE in calceis Senatorum, apud Rom. Unde Iuv. Sat. 7. l. 3. v. 191.
--- --- Nobilis et generosus
Appositam nigrae Lunam subtexit alutae.Hinc Lunata pellis, Mart. l. 1. Epigr. 50. v. 3. cuius Epigraphe ad Lucanum de Hisp. locis, Lunata lingula eidem, l. 2. Epigr. 29. cuius Epigraphe ad Rufum. v. 7. etc. Sed non nisi in eorum, qui Patricii erant, unde Patriciam Lunam vocat Stat. l. 5. Sylv. 2. v. 28. reliquorum enim calceos non Lunatos; licet diversos a plebeiis fuisse, constat ex Cic. 13. Philippica, donec sub Imperatoribus in caligas sunt mutati. Quare vero Patres illi, qui generis nobilitate aliis praestabant, hoc insigni in calceis uterentur, Plutarch. in Romaicis multas adfert rationes. Vel quod signum id esset habitationis supra Lunam, quodque post mortem rursus animae Lunam sub pedibus essent habiturae: Velquod Arcades, ad quos nobiles ii genus suum referebant, calceis ita insignitis usi fuissent, quod ante Lunam natos se crederent: vel ut, secundis rebus elati ac superbientes, mutabilitatis rerum humanarum admonerentur: vel inde oboedientiae sumerent exemplum, neque praestantioribus parere recusarent, quemadmodum Luna Solis radiis perpetuo intenta, secundas ab illo partes in orbe illustrando agit etc. Isid. addit l. 19. Orig. c. 14. non sideris corniculantis effigiem Lunulam illam sed numeri centenarii notam expressisse: ut nimirum inde posteri nossent [orig: nōssent], in ipsis nascentis Reip. Rom. primordiis, Senatores tantum centum numero fuisse. Quod Eruditis ac Zonarae inprimis arrisit, qui Patricios ait in urbe calceos gestasse [orig: gestāsse], corrigiarum inflexione et forma [orig: formā] literae C. adornatos, ut sic a primis centum Senatoribus originem se ducere demonstrarent. Quid autem proprie in calceis esset illa Lunula, et cuinam illorum parti adsuta, multum ambigitur. Communis doctorum Virorum opinio est, insigne hoc Patricii calcei fuisse sibulam eburncam Lunae corniculantisspecie, in malleolo pedis. Sed assen sum non impetrant ab Alberto Rubenio, qui in antiquis statuis fibulas calceorum, non apponi malleolis pedum, sed in superiore parte pedis, observavit. Nonnulliper Lunulam patriciam uncinum inintelligunt, in prima calcei fronte in fixum, verum hi uncinatos sive repandos cum lunatis calceis confundunt; Philostratusque Lunulas, non in anteriore calcei parte, sed circa talos pedis fuisse appositos, docet. Vocat autem is Lunulam ist iusmodi e)pisfu/rion e)lefa/ntinon mhnaeide\s2, quod quidam reddunt, Fibulam eburneam corniculantis Lunae imagine: Sed Grammatici vett. vocem Graecam aliter plane explicant. Didymus, *episfuri/ois2, toi=s2 tw=n sfurw=n kalu/mmasi, malleolorum tegumentis. Hesych. *)episfu/ria ta\ kalu/ptonta ta\ sfura\ e)pisfu/ria, quaetegunt malleolos etc. Unde cum Heroum apud Homer. e)pisfu/ria fuisse ornamenta quaedam ex argento velauro, circa talos aut malleolos pedum: tum Patricios Romanorum calceos endem in loco ornamentum eburneum, ad formam mediae Lunae, habuisse, colligit Alb. Ruben. praefat. de Re vest. l. 2. c. 1. His tamen non obstantibus, Balduinus, Tiraquellum suis Annot. in Alex, Neap. l. 5. c. 18. sequutus, Lunulas illas sibulas fuisse, ornandis simul ac constringendis calceis idoneas, contendit. Unde signanter Stat. l. 5. Sylv. 2. v. 28.
Primaque Patritia [orig: Patritiā] clausit vestigia Luna [orig: Lunā].
Et Vopisc. in Carino, cum eum fibulis gemmeis usum fuisse notat, indigitare videtur fibulas ad modum crescentis Lunae corniculante, easque plures acgemmeas, ad pompam ac ostentationem, sic forte dispositas, ut apte digestus illarum ordo, ab extremo calceorum acumine, velsaltem ab ea parte, qua [orig: quā] pes tibiae coniungitur, ad eam superiorem, quae crus medium attingebat, recta [orig: rectā] per medium ascondens protenderetur. Putat ergo Balduin. in ea parte calcei, quae pedem operit, quaque pes anterius tibiae committitur, Lunulas illas locum habuisse: Ubi nimirum talorum integumenta, cum iis, quae reliquum pedem operiunt, iuncta concurrunt, indeque, secundum anteriorem tibiae partem divisa, in altum assurgunt, invicem vel corrigiis, vel etiam fibulis constringenda. Favet senten tiae icon calcei Lunati, quam e Casalio idem exhibet: In illa namque Lunula visitur apposita illi loco, ubi extremitates calceorum inter se coeunt. Ibi enim id usus [orig: usūs] praestitisse videtur, ut transmissa peransularum utrin que foramina calceum contineret, vide B. Balduin. de Calceo c. 9. cui adde Andr. Tiraquellum praefat. de Nobil. c. 37. Thom. Dempster ad Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 5. Lud. Cressolium Vacationum Autumnal. l. 1. c. 5. Iust. Lips. ad Senec. de Tranquill. Animic. 11. auson. Popmam Notis ad Historicorum vett. Fragmenta, Dionys. Gothofred. ad Pand. Iuris Civ. p. 1933. Salmas. ad aurolian. Vopisc. Alios. In luxu Israelitidum Lunularum quoque meminit Esai. c. 3. v. 19. quae mhni/skoi LXX. Isid. ornamenta foere [orig: foźre] mulierum, in similitudinem lunae, bullulae aureae dependentes, l. 19. c. 31. Aldhelmo crepundia collo gemmiferis lunulis pendentia: Hier. Lunaris formae numismata, in fronte feminarum pendula; cuiusmodi ornatu hodieque gaudere in Oriente mulieres, legas apud Macrum Itin. ad montem Libanum. Sed et forma [orig: formā] Lunata [orig: Lunatā] fuisse Vett. fibulas, innuit Plaut. Epid. Actu 5.
image: s0881aSc. 1. v. 29. ubi Lunellam, s. ut alii legunt, Lunulam, natalit io die cum armea et annulo, datam memorat, vide Thom. Bartholin. de Armillis Vett. etc.
LUNUS Carrenorum Numen. Ael. Spartian. de Caracalla Imp. quum iterum vellet Parthis bellum inferre, atque hibernaret Edessae, atque inde Carras Luni Dei gratia venisset --- interemptus est. Et post, quoniam Dei Luni fecimus mentionem, sciendum doctissimis quibusque id memoriae proditum, atque ita nunc quoque a Carrenis praecipue haberi, ut qui Lunam femineo nomine ac sexu puta verit nuncupandam; is addictus mulieribus semper inserviat: at vero qui marem Deum esse crediderit, is dominetur uxori --- Unde quamvis Graeci et Aegyptit eo genere, quo feminam hominem, Lunam Deum dicant, mystice tamen Deum ducunt. Nempe Carreni Lunam matrem esse censebant, adeo que masculino solum genere enuntiabant quemad modum in variis linguis Orientis, Iudaica inprimis ac Arabica, nomina non feminei solum, sed et virilis generis, id sidus habet. Unde factum, ut alii pro Deo, alii pro Dea, alii pro utriusque sexus [orig: sexūs] Numine habuerint. Graeci nomen non habent, quo Lunum appellent: nam quod *mhno\s2 nomine apud Strab. quidam hunc Deum velint intellectum, falluntur, ut videbimus infra, in voce Menis. Interim uti feminam a)/nqrwpon, sic Lunam qeo\n, feminino quidem utrumque genere, sed enuntiatione masculina [orig: masculinā], appellant: quod dicere voluit Spartian. Vide Salmas, ad l. et supra ubi de Diis Gentilium, nec non in voce Dagon, item Luna.
LUPA [1] inter Numma Romanorum, memoratur Arnob. adv. Gentes l. 4. Quod abiectis infantibus (romulo et Remo) peperit Lupa non mitis, Luperca inquit, Dea est auctore appellata Varrone. Et Lactantio, Instit. Christ. l. 1. c. 20. Romuli nutrix Lupa honoribus est affecta divinis. Vide quoque Ovid. Fast. l. 2. v. 413. et 415. Plutarch. in Romulo, Liv. l. 1. c. 4. Propert. Eleg. 4. l. 4. v. 55. Iuv. Sat. 3. l. 1. v. 66. Librum Inscriptionum p. 105. it. ubi de Amulio, Ilia, Numitore Romulo, aliquid etiam infra in voce Lupus.
LUPA [2] quae et Acca Laurentia, sive Larentia, Faustuli uxor, pastoris armenti Regii, quae geminos infantes Vestalis filiae Numitoris ad ripam tiberis expositos aluit.
LUPA [3] vulgo Loin, fluv. notissimus in Gallia Celtica, oritur in iugis Autissiodorensibus et castrum S. Ferreoli S. Fergeol, Castellionem, et Montem Argiae, Nemus, ac Murittum praeterlapsus, apud Sacrum portum Barbeau, in Sequanam labitur, inter Monasteriolum et Melodunum Senonum. Item nomen loci fluvio huic appositi et Castellioni proximi, unde domini Castellionis super Lupam. Est et Lupa, fluv. in Sequanis, la Louve: inter Salinas et Ararim medius fluens. Item amniculus Celticae la Loupe, qui in Auturam devolvitur. Est quoque flumen, Lupum, a Provincialibus le Loup nuncupatum, quod non longe a Varo in mare Gallicum delabitur. Vide Hadr. Vales. Not. Gall.
LUPANAR vide Cerei, it. Littus: nec non ubi de Prostibulis.
LUPANTO apud Peguanos, serpentis, a quo mulierum prima seducta, nomen, Pinto Itin. p. 313. ubi a Sacerdote quodam Pegua not totam de hominis lapsu Historiam, mutatis fere tantum nominibus, sibi ita relatam, ut ex ipsa Historia sacra recitatam crederes, narrat Auctor, laudatus Tob. Pfanner. System. Theol. Gentil. pur. c. 7. §. ult.
LUPARA [1] burgus ins. Franciae, in agro Parisiensi, 6. leuc. a Lutetia Bor. versus, in via quae Silvanectum tendit. Lovures en Parisis vulgo.
LUPARA [2] palatium Galliae Regum, a Car. V. exstructum Lutetiae: et a Lud. XIV. magnificentissime de novo excitatum. Le Lovure vulgo vide Lutetia.
LUPARELLA munitum opp. Aprutii.
LUPARIAE opp. Normanniae, ad Eburam fluv. 4. leuc. infra Ebroicum in Bor. Rothomagum versus, unde totidem leuc. distat, uti a Ponte Arcus. Louviers vulgo.
LUPARII Gall. Louvetiers, in Gallia inprimis appellati, qui lupos ex instituto, vel ex officio insectabantur ac venabantur. Cum enim, Septentrionalium gentium crebris incursibus, magna vastitas regno illata esset, tantopere hae ferae multiplicatae sunt, ut publicis Regum Edictis in eos populum armari semel atque iterum esset necesse. Nam praeter quod habetur in L. Burgund. tit. 46. ita Capitulare de Villis, c. 69. De lupis omni tempore nobis annuntient, quantos unusquisque comprehenderit et ipsas pelles nobis praesentare faciant: et in mense Maio illos lupellos perquirant et comprehendant tam cum pulvere et hamis, quam cum fossis et canibus et Capitulare 2. Anni 813. c. 8. Ut Vicarit Luparios habeant unusquisque in suo ministerio duos -- et ipsae pelles luporum ad nostrum opus dentur, vide infra Lupina Pellis. Sed et proposita iis praemia, a quibus caperentur, docet ex Computo Ballivorum Franciae C. du Fresne. Instituti dein Luparii, in singulis forestis: sed maxime in singulis provinciis; quibus praeest Magnus Franciae Luparius, le grand Louvetier de France, qua [orig: quā] dignitate cohonestari Magnates solent, ut Lupariorum in provinciis Viri etiam nobiles: Vide de Lupariorum officio et iuribus Consuetudinem Hannon. c. 99. De Lupis in Anglia. ab Edgaro Rege ita deletis, ut plane nulli ab eo tempore in illo regno appareant, diximus alibi. Ethelstano Regi id videtur adscribere Historia fundationis Hospitalis S. Leonardi, infra civ. Eboracensem Monastic. Anglic. tom. II. p. 368. Exstitisse tamem lupos in Anglia, etiam longe post Edgarum, ex LL. Henr. I. Regis art. 90. arguit praefatus C. du Fresne, quem vide hanc in rem, in Gloss. ut et infra, in voce Lupus, aliquid etiam ubi de Venatione.
LUPATA apud Matt. l. 1. Epigr. 105. cuius Epigraphe de spectaculo v. 4.
Mordent aurea quod lupata cervi,
Quod frenis Libyci domantur ursi etc.genus freni asperrimi, a lupinis dentibus dicti, qui inaequales sunt, unde etiam eorum morsus vehementior, Serv. Hinc dura Stat. Theb. l. 4. v. 719.
page 881, image: s0881b--- Non spumeus imber
Manat equum [orig: equūm]: duris illidunt ora lupatis.
Ora catenatas procul exsertantia linguas etc.Alias lupi, quoque, Ovid. Trist. l. 4. Eleg. 6. v. 3.
Tempore paret equus, lentis animosus habenis,
Et placido duros suscipit ore lupos.Integre lupata frena, Horat. Carm. l. 1. Ode 8. v. 6.
--- Gallica nec lupatis
Temperet ora frenis ---Fiebant nempe Lupata multis nobis ferreis olivarum instar, ac sibi cohaerentibus, uti etiamnum fiunt. Pollux tou= xalinou= ta\ sidh/ria periferh= kai\ perionwta\ troxoi\. A cuiusmodi inaequalitate radici cyperi curcumae nomen indidere [orig: indidźre] recentioris aevi scriptores, quae vox proprie frenum, s. lupatum denotat, ut supra vidimus. Xenoph. de Re Equ. hoc genus freni dicit habere orbiculos et graves et breves, sed e)xi/nous2 o)cei=s2, asperos instar aculeatorum herinaceorum: qui orbiculi et circuli dicuntur Platoni de LL. l. 3. ya/llia, et tropice sumuntur pro moderamine ferocientium animorum etc. Hinc equi huiusmodi frenis tracti, lukospa/des2, dicuntur Graecis, de quibus vide Plutarch. l. 2. Symposiac. Quaest. 8. Vide quoque supra, ubi de equorum Frenis.
LUPATIA urbs fuit Apuliae, ubi nunc civ. Episcopal. Altamura. L. Holsten.
LUPATUM s. Capistrum ferreum iis, qui ab Inquisitoribus Eccl. Rom. ab vivicomburium damnati, nonnumquam inici consuevit, ut non nisi inarticulatum sermonem edere queant, mediis in cruciatibus. Quod quibus fieri soleat, docet Simancas de Cathol. Instit. tit. 48. §. 6. ubi pronuntiat, pertinaces haereticos vivos esse comburendos, et in ignem tradendos ore obstructo, et lingua [orig: linguā] ligata [orig: ligatā]. Additque causam, ne pusillos offendere queant. h. e. ne circumstantes alloqui suamque constantiam publico sermone testari possint, ut verba explicat Phil. a Limborch, qui in Belgio olim, hodieque in Hispania id in usu esse, adicit, Hist. Inquisit. l. 3. c. 2. Vide infra in voce Mordaza, ita enim hoc freni genus Hispanis dicitur.
LUPERCA inter Rom. idola, apud Arnob. l. 4. Quod abiectis infantibus pepercit lupa non mitis Luperca Dea est auctore appellata Varrone.
LUPERCAL locus sub Palatino, Ferrar. habet Aventino, monte Pani pastorum Deo consecratus, in quo sollennia quaedam sacra quotannis fiebant, mense Februatio, quibus Panos sacerdotes, qui Luperci dicebantur, in Fabios Quintilianos, Iulianosque tandem divisi, Dio. l. 24. restituti ab Aug. Suet. in eius vita c. 31. Iul. Caes. c. 76. et 78. nudi per urbem cursitabant, mulierum palmas uterosque caprina [orig: caprinā] pelle ferientes, qua [orig: quā] re et fecunditatem et facilem partum fieri putabant. Instituta autem putantur haec sacra ab Euandro, d. 15. Kal. Martii, in honorem Panos Lycaei, quem Arcades simili honore colebant, Mart. l. 4. Epigr. 28. et Liv. l. 1. c. 5. Quare autem nudi discurrerint, hanc causam adfert Serv. cum Romulus et Remus ludicro huic intenti essent, latrones interim, occasione arrepta [orig: arreptā], pecora illorum abegisse, eaque re intellecta [orig: intellectā], Romulum cum omni iuventute, abiectis vestibus, ut ad cursum expeditiores essent, latrones esse insecutos, iisque oppressis praedam recepisse. Quae res quoniam feliciter cessisset, mansisse deinde morem sollennem, ut Lupercalia a nudis celebrarentur. Virg. Aen. l. 8. v. 342. et seqq.
Hinc lucum ingentem (quem Romulus acer asylum
Rettulit) et gelida monstrat sub rupe Lupercal,
Parrhasio dictum Panos de more Lycaei.Ovid. Fast. l. 2. v. 421.
Illa loco nomen fecit, locus ipse Lupercis.
Magna dati nutrix praemia lactis habet.Idem Ibid. v. 423. De Lupercis autem Virg. Aen. l. 8. v. 663.
Hic [orig: Hīc] exsultantes Salios nudosque Lupercos.
Iuv. l. 1. Sat. 2. v. 142.
Nil prodest agili palmas praebere Luperco.
Durarunt festa haec usque ad Anastasium Imp. cum sub Theodorico, A. C. 496. abolita sunt, Gelasio Papa [orig: Papā]. V. T. 3. Conc. Baron. Ann. Plutarch. Varron. etc. Nic. Lloyd. Dion. Halic. l. 1. p. 25., 67. et in orig. Gentis ex variis auroribus collecta p. 777.
LUPERCIACUM locus in Aeduorum finibus dioecesique Nivernensi, sex leuc. ab urbe Niverno, Cella [orig: Cellā] Gervasii et Protasii SS. Cluniaco subiecta insignis: vicus non obscurus murisque cinctus, ex eorum numero, quos Galli burgos vocant, vulgo Leurcy le bourg. Item in Campania, vulgo Louvercy; Fuit olim et prope Parisios vicus Lupercianae, qui S. Marcelli suburbano accessit, et nunc la rue de Lourcines dicitur, Mon. sororum Minorum insignis, Hadr. Vales. Not. Gall.
LUPERCIANA Africae civ. August. Cyprian.
LUPERCIO castellum olim, nunc vicus Galliae, in Pertico Bellismum inter et Axeium, Leurcon vulgo H adr. Vales. Not. Gall.
LUPERCUS Auctor Graecus, varia scripsit sub Claubdio II. Suid. Voss. de Hist. Gr. l. 2. c. 16. Alius, cui Martialis plurima suorum epigrammatum inscripsit.
LUPFURDUM urbs Germ. Ptol. Leipsick, Ferrario. Vide Lipsia. Meyssen vero Apiano, et Perchaimero dicitur. Lat. Misna, urbs Episcopal. sub Archiep. Magdeburgensi, ad Albim fluv.
LUPIA [1] Plin. l. 3. c. XI. militum inter Hydruntum Brundusiumque itinere statio, quae gemino p. etiam scribebatur, et *loupi/ai
page 882, image: s0882apl. num. ut est apud Strab. P. Melam, Aethicum, Antonin. ut et *louppi/ai, unde vitiatum illud Ptol. *louspi/ai. Paus. l. 6. scribit, quod prisco nomine Sybaris dicta fuerit. Vide Sylburgium. Erat autem col. opp. et portus Salentinorum in ora Calabriae Boreali, Aletinorum navale, nunc pag. La Rocca dictus, teste Galateo.
LUPIA [2] fluv. Galliae, Loing. Oritur in agro Pusaeensi, in limite Burg. dein Castellionem rigat et Montargium, ubi recipit incile Brivoduri, postea iuxta Nemurtium labitur; et aliquot aliis rivis auctus, paulo infra Moretum, in Sequanam se exonerat.
LUPIAE a Rege Salentino Malennio, Dasummi fil. conditae, memorantur Iul. Capitolino in Marco Anton. Philos. ubi Regius codex Lopias habet: *loupi/ai dicuntur Strab. l. 6. p. 282. in perihgh/sei Salentinorum, Casaub. Vide et Lupia.
LUPIAS s. LUPIA P. Melae, Luppia Tac. Ann. l. 1. c. 60. l. 5. c. 2. et l. 7. c. 1. fluv. Germ. cum opp. cogn. per Westphaliam, in Rhenum, apud Vesaliam urb. fluens. Strabo l. 7. p. 291. in Visurgim influere ait, Tac. Hist. l. 5. c. 22. vero in Oceanum, hodie Lyppe, s. Lippe, teste Iunio, dicitur.
LUPICINAE vulgo Louciennes, vicus Galliae, in agro Parisino, nen procul a Sequana flum. et Carolivenna.
LUPICINUS Cons. Collega Iovini, A. U. C. 1220. Quo tempore Cpoli grando mirae magnitudinis aliquot homines extinxit, et apud Atrebates vera lana de nubibus pluviae mixta defluxit.
LUPIFERI inter vexillatios Eccl. Rom. recensentur Petro Diacono Chron. Casin. l. 4. c. 37.
LUPINA PELLIS vulgo Pel de-leu, cogn. Nobilis cuiusdam Radulphi, apud Albert. Aquens. l. 2. c. 9. de quo quae dam C. du Fresne adnotavit, ad Alexiad. p. 240. quod tunica ex pelle luporum consecta [orig: consectā] esset indutus. Ex pellibus enim lupinis non minus, ac ex lutrinis, tunicas olim in Gallia fieri consuevisse, docet Landulphus de S. Paulo in Chronico Mediolanensi c. 10. quas proin servientibus Lupariis fuisse imperatas, ostendimus supra, ut et patet ex Satutis Forestarum A. C. 15 97. art. 37. apud C. du Fresne.
LUPINARII apud Lamprid. in Alex. Sev. Corpora omnium constituit vinariorum, lupinariorum, caligariorum et omnino omnium artium: hisque ex sese defensores dedit et iussit quid ad quos Iudices pertineret: videntur fuisse lupinorum negotiatores. Sed cum huius negotiationis nullam Vett. mentionem faciant, nec Lupinariorum proin hocce corpus concoquere possit Casaub. quaerit secum, ac non Popinariorum sit scribendum?
LUPINUM [1] opp. Rhaetiae, a Maia, Mercurii matre, ibi culta Mayenfeld dictum Ioh. Matal. Metell.
LUPINUM [2] LUPINUS apud Horat. l. 1. Ep. 7. v. 23.
--- quid distent aera lupinis:
leguminis genus, quod Graeci vett. qe/rmon, recentiores guphna/rion dicunt, iuxta epitheton Virg. Georg. l. 1. v. 75.
--- --- tristesque lupini;
ab amaritudine, cuius siliqua solet quina vel sena ferre grana, dura, lata et rufa, quibus maceratis boves aluntur; pueri vero talibus granis utuntur lusitantes calculorum loco, nec multum haec ab aereis num mis distinguunt. Sed et Comicos olim in scena nummis ex lupino simulate factis pro veris usos, hincque Plaut. Mostell. Act. 4. Sc. 2. v. XI. It. Poen. Act. 3. Sc. 2. v. 20. lupinos aurum comicum appellare, notat Iac. Dalechamp. apud Chabot. ad h. l. Sunt tamen, qui erva reponant, apud Horat. qua de re alibi Serm. l. 2. Sat. 6. v. 63. Idem vero et Philosophorum olim, Cynicorum maxime, cibus fuit inprimis consuetus: quo horum proin pera sem per reserta. Versus Cratetis apud Aristot.
*ou)k oi)=sqa ph/ra du/namin h)li/khn e)/xei
*qe/rmwn te xoi=nic ---Unde detonsae Stoicorum et Cynicorum iuventuti silianas et polentam pro cibo assignat Satyric. a)/lfita kai\ qe/rmous2. Vide Salmas. ad Solin. p. 460. et supra ubi de Cicere, aliisque Leguminibus. Sed et lupinum, ut et ervum inter pondera, duo keratia pendebat, kera/tion autem sextam partem scriptuli faciebat. Idem p. seq. etc. Plura de lupino, apud Plin. l. 18. c. 15. alibique passim.
LUPOLDUS vide in vocibus Leopoldus et Luitpoldus.
LUPONDUM opp. s. potius arx Germ. in Suevia, non procul a fontibus Danubii, Lupff, teste Lazio. Aus. in Mosella, v. 423.
Hostibus exactis Nicrum super et Lupodunum.
LUPORUM Latibula Angl. Wulsputes, crypta celebris in Anglia Occid. de qua vide supra Cryptae.
LUPPAS cogn. Hypatii, qui tyrannidem arripuerat; in cuius tum ulo dicitur a Iustiniano inscripta tabula, hisce verbis, *)enda/de kata/keitai o( basileu\s2 *lou/ppas2, in Chron. Alex. p. 748.
LUPPIA urbs Hanzeatica Germ. Caput Com. cogn. ad Luppiam fluv. in Westphalia, sub proprio Com. inter Paderbornam ad Ort. et Susarum ad Occ. Lippe s. Lipstadt vulgo. Aliis Lupias.
LUPUM LUPUS fluv. Galliae, a Provincialibus le Loup nuncupatus, non longe a Varo in mare Gallicum delabitur. Fluvium Lupi in pago Venciensi, vocant literae datae A. C. 1103. aliae aliter atque Monasterium S. Verani ac Puteuni locum ita dictum, ad eum amnem ponunt. Quemadmodum Graeci Ponti fluv. *lu/kon Lycum, i. e. Lupum vocavere [orig: vocavźre]: Byzantii similiter Lycum suum, amniculum utbi proximum, habuere [orig: habuźre]. Hadr. Vales. in voce Lupa: item in voca Vinticum, ubi eum cis Varum in mare decurrere docet.
LUPUS [1] Dux Seu. Imp. ab Albini militibus victus, de quo vide Casaub. ad Seu. Spartiani.