December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised
image: as0001JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMUS SECVNDVS Literas D, E, F, G, H, I, K, L, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.
image: as0002
[gap: blank space]
image: as0003
[gap: illustration]
page 459, image: s0459bHARVADA fluv. regni Mogororum. Ioh. Matal. Metell.
HARUDES pop. Transthenani, in Gall. Celtica, circa fines Sequanorum, ac Heduorum, ab Ariovisto, Germanorum Rege, transportati. Hos Iucundus Veronensis Constantienses interpretatur, ac totum eum tractum, intelligit, qui illis trans Rhenum et lacum Acronium est situs; ubi Buchornum, Mersburgum ac Uberlinga nunc positae sunt. At eum falli longissime Ptol. l. 2. c. 11. arguit, qui et harudes non longe a Cimbrica Chersoneso ponit ac dicit Phundusiis magis orientales esse.
HARVENGIUS Philippus vide Philippus.
HARVICUM opp. munitum Angl. cum portu percapaci, in Essexia, in ra Oceani Germ. ubi Stuta fluv. in eum se exonerat, prope conf. Suffolciae.
HARUNDO coronamentum apud poetas fluviorum: Hos enim ii iacentes, nudos, cana [orig: canâ] barba [orig: barbâ], multumque promissa [orig: promissâ], muri/khn h)\ kala/mhn e)stefanwmen/ous2, myrica [orig: myricâ] aut harundine coronatos, fingebant, teste Dione Chrysostomo. Qua [orig: Quâ] ipsa [orig: ipsâ] proin corona [orig: coronâ] Tybrim donat Virg. Aen. l. 8. v. 33.
--- - eum tenuis glauco velabat amictu
Carbasus, et crineis umbrosa tegebat arundo.Item Mincium Idem Aen. l. 10. v. 206. uti Calydonium amnem Ovid. Met. l. 8. v. 694. et l. 9. v. 2. Peucona, Val. Flacc. Argon. l. 6. v. 262. alios alii. Sed et homines saepe sic coronati. Et quidem Sosibius lacedaemonios, festis Promachiorum diebus, arundine vernacula [orig: vernaculâ] redimiri solitos, tradit, apud Athen. l. 15. c. 5. p. 674. Quo exemplo, Hispanos quosdam capite gestare fundas iunceas, tres memorat Strabo l. 3. p. 68. Arundine quoque iuventutem Atticam, quae Academiam frequentabat, cingi consuevisse, utpote coronamento tenui, nec exquisito, discas ex Aristoph. in Nub. hisce, Act. 3. Sc. 3. v. 44.
*)all' ei)s2 *akadhmi/an katiw\n, u(po\ tai=s2 mori/ais2 a)poqre/ceis2
*stefanwsa/menos2 kala/mw| leukw=| meta sw/fronos2 h(likiw/tou.Inter Numina Gentilium, Dioscurorum huiusmodi corona propria credita est, etsi et Apollini gratam, propter arundines palustreslyris aptas, tradat idem Comicus Ran. vide Car. Paschal. Coron. l. 4. c. 1. De Harundinum vero variis generibus earumque usibus aliis bello pacique, inprimis in aucupiis, in domibus tegendis in luxu, in navigando: in scribendo, in tibiis Veterum etc. Vide Plin. l. 16. c. 36. Salmas. ad Solin. et supra passim, in vocibus Arundo, Calamus Canna. Addam saltem verbum, de Harundinum remedio, ab Aug. in coxendicis ac cruris sinistri aegritudine adhibito, apud Suet. c. 80. loco supra cit. ubi de Harenarum remedio. Quod quale fuerit, ne Medicis quidem praestantissimis notum, Casaub. suspicatur, non aliud id fuisse, quam cuius Cato meminit c. 160. et ex illo Plin. l. 24. c. 11. ubi ait: Cum averti carmine grandines credant plerique: cuius verba inserere non equidem serio ausim, quamquam a Catone prodita, contra luxata membra iungenda harundinum fissurae etc.
HARUS i. e. incisus, sive aureus, aut sollicitus, sive trituratus: Pater Messalemeth matris Amon Regis Iudae. 2. Reg. c. 21. v. 19.
HARUSPICES quibusdam ab aris inspiciendis, quasi Aruspices, dicti; aliis hoc nomen habuere [orig: habuęre], quod exta hostiarum inspicerent. Ab harviga nempe appellati, quae erat proprie hostia, qua [orig: quâ] aries mactabatur: *)arixa\ enim arietem appellarunt Graeci, iuxta Hexych. unde et aries nomen acccepit. Ab harviga itaque vel haruga dicti sunt Haruspices: illi enim, ut meminit Vitruv. immolatis pecoribus inspiciebant exta, qualia sunt iecur, pulmo, ren, cor, praecordia, renes, an integra essent, nec ne, vel ulla [orig: ullâ] contaminata [orig: contaminatâ] labe. Habuit vana disciplina haec Hetruscos auctores, ut pluribus docet Peucerus de Divinat. Vide quoque supra in voce Aruspex.
HASABA fil. Zorobabel, fil. Phadaih. 1. Par. c. 3. v. 20. Lat. numeratio, sive aestimatio, vel cogitatio, aut artificium, vel festinatio, aut silentium in ea.
HASABIA fil. Amasiae. 1. Par. c. 6. v. 45. c. 25. v. 3. etc. 35. v. 9. Princeps fuit Levitarum. 2. Par. c. 35. v. 9.
HASAEL vel Hazael, quod vide Rex Syriae, 1. Reg. c. 19. v. 17. 2. Reg. c. 8. v. 12. 2. Par. c. 22. v. 6. Amos c. 1. v. 4. Lat. videns Deum.
HASAR-MOTH fil. Iectan. Gen. c. 10. v. 26. Vide omnino Bochart. Phaleg. l. 2. c. 17. Lat. atrium mortis.
HASAR-SUHAL civ. 1. Par. c. 4. v. 28. i. e. atrium, vel foenum vulpis, aut foenum semitae.
HASAR-SUSIM i. e. atrium, vel foenum equorum, nomen civitatis, 1. Par. c. 4. v. 31.
HASARTUS Iulianus, vide Iulianus.
HASASON-THAMAR Lat. glarea, sive lapillus commutationis, vel vidisio, sive sagitta palmae, i. e. dactyli, nomen opp. quod et Engaddi, 2. Par. c. 20. v. 2. Gen. c. 14. v. 7.
HASBADANA i. e. festinans, aut cogitans iudicium suum; sive solens, aut computans iudicum suum, nomen viri. Neh. c. 8. v. 5.
HASBANIA vulgo Haspengaw, regio Brabantiae, in dit. Leod. inter Arduennam et Brabantiam: seu inter Traiectum Tungrorum, ad Mosam ac Ripariam, frumenti ferax. In ea olim Comitatus quatuor unde non mediocris tum amplitudinis fuisse colligitur. Eius caput Fanum S. Trudonis, Baudr. Ad torrentem Cisindriam. Ibidem Molanus Belisiam opp. Ep Leodiensi subiectum, vulgo Bilsen aut Wiilsen: item Tenas, vulgo Tienen, Gall. Tillemont, ac Traiectum ad Mosam alii collocant. Gallis regio Hasbaigne dicitur: unde Ville en Hesbain, locus non procul ab Hoio, inter Mosam et Brabantiam Gallicam. Nomen accepit a fluv. Hasba, vulgo Haspen, qui inter Landas et Tenas medius decurrens alluit vicos prae ceteris duos, alterum Cis-hasbam a situ dictum, Germ. Neer-Hespen, alterum Trans-Hasbam, Germ. Over-Hespen. Hadr. Vales. Notit. Gall.