CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

CYTHERA [3] numero [orig: numerô] plurali etiam, urbs Cypri Episcopalis sub Archiepiscopo Constantiae, in Ora Boreali, vulgo Cithira, nunc pagus. Ferrar.

--- -- --- -- fuge retia moechae,
Levior o [orig: ô] conchis, Galle, Cytheriacis.

Eadem cum Concha Erycina, Propertii, l. 3. El. 12. v. 6. quam vocem de conchis puellarum accipit Rigaltius; alii de Conchis, alias Veneriis dictis, de quibus supra. Vide quoque Hadr. Iunium, Animadversion. l. 5. c. 7. et supra ubi de Concha Veneria.

CYTHERIS nobilissima meretrix, liberta cuiusdam Volumnii, quam Corn. Gallus Poeta supra modum adamavit, eamque Lycoridem vocat Virg. Ecl. 10. Vide Corn. Gallus.

CYTHERUM Graece *ku/qhron, locus Atticae, ad Pandionidem tribum pertinens, Philoxeni Poetae patria, de quo vide Diodor. Sic. l. 14. Iac. Sponium, Itiner. Part. 3. p. 150. ubi hanc Inscr. Venetiis superstitem adicit,

CYTHERUS Elidis fluv. Heracleam alluens. Pausan. l. 6. Item Atticae urbs. Strabo. Et vicus in Pandionide tribu. Steph.

CYTHISUS genus fruticis in Cythno Insul. primum reperti. Vide infra Cytisus.

CYTHNOS Insul. una ex Cycladibus, in mari Aegaeo, versus oram Atticae, inter Ciam et Seriphum Insul. Tota montuosa est, nunc sub Turcis, et raros habet incolas. Baudrand. Olim Ophiusa, ac Dryopis dicta. Ovid. l. 5. Met. Fab. 4. v. 252.

--- --- --- -- Inde cava [orig: cavâ] circumdata nave Seriphon
Deserit, a dextra [orig: dextrâ] Cythno, Gyaroque relictis.

A Cythno primo habitatore dictam volunt. Bochartus autem, l. 1. Chanaan, c. 14. Cythno, inquit, videri potest nomen fecisse [gap: Hebrew word(s)] Katnuth, i. c. parvitas, nam exigua est insula. Tamen aliud succurrit, quod licet minus obvium, fortasse multo [orig: multô] est verius. *ku/qnios2 turo\s2 Cythnius caseus, fuit olim valde celebris. Ita observant Steph. et Eustath. ubi de Cythno. Et a Polluce, l. 6. c. 10. *turo\s2 *k*u/qnio/s2 te kai\ *sikeliko\s2 caseus Cythnius et Siculus censentur inter ta\ para\ toi=s2 palaioi=s2 e)de/smata eu)do/kima, cibos apud veteres maxime probatos. Quin et Cythnius dicebatur, a divina [orig: divinâ] Cea [orig: Ceâ], vel Cio caseus, quam ex Aeschylidis libris de R. R. multis describit Aelianus, de Animal. l. 16. c. 32. Itaque propter casei dores Cythnus, ut suspicamur, dicta est insula [gap: Hebrew word(s)] gubna, vel guphno, quomodo Syrihanc vocem efferunt, i. e. insula casei. Sed Graeci pro *g*u/fnw| *k*u/qnon scripserunt, i. e. k pro g ut *ka/mhlos2 ex [gap: Hebrew word(s)] gamal, et q pro f, ut qu/lla, et fu/lla, qh=res2 et fh=ris2, qli/bw et fli/bw, qla=|n et fla=|n. Hinc inebriari Graece skuqi/sai dici volunt pro skufi/sai, suggene\s2 ga\r ei)=nai tw=| f to\ q. Ita Hieronymus Rhodius apud Athen. l. 12. Eodem [orig: Eôdem] exemplo [orig: exemplô] Cythnus, pro Cyphnus, dicta. Insulam hanc olim fuisse cultam, docet historia vetus de Cythniis ab Amphitryone male multatis, quod cessit in proverb. Hinc enim *kuqnw/deis2 squmforai\, Cythniae calamitates, dicuntur de gravissimis; cuius adagii Suidas ac Zendotus, tamquam ex Aristotele meminerunt. Helladius vero apud Photium scribi vult per L. non per to\ *kuqnw/lhs2, inquit, dia\ tou l. gra/fousin, a)ll' ou) dia\ tou= d. Et in Hesychio *kuqnw/lhs2 est e)cw/lhs2, qui perditus est funditus, quomodo Cythnus ab Amphitryone plane excisa est ac devastata. Addit enim pepoih=sqai th)n le/cin a)po\ *ku/qnou th=s2 nh/sou, a)pole/sqai ga\r au)th\n a)po\ *)amfitru/wnos2. Ita legendus est ille locus. Nic. Lloydius.

CYTINEUM una est ex tribus Noricis civitatibus. Steph. Imo, una ex quatuor Doricis urbibus, quae Tetrapolis nomine olim insignes Metropoles fuere [orig: fuêre] om nium Dorum. Strabo, l. 9. *kaime/soi *dwriei=s2 ou(=toi me\n ou)=n ei)sin oi( th\n *tetra/polen oi)kh/santes2, h(/n fasin ei)=nai mhtro/polin tw=n a(pa/ntwn *dwrie/wn. Nomina illarum, Erineum, Boium, Pindus, Cytinium. E quibus Cytinium, cum Erineo, vicina oppida Parnasso monti agnoscit Strabo, l. 10. Vide Casp. Barth. Animadvers. ad Statium, l. 4. v. 753.

CYTISUS Graece *ku/tisos2, frutex est ab Aristomacho Atheniensi, miris laudibus praedicatus pabulo ovium, aridus vero etiam suum: spondetque iugero eius annua H S. M. M. vel mediocri solo reditus --- Non ex alio pabulo lactis maior copia aut melior --- Apes quoque numquam defore Cytisi pabulo [orig: pabulô] contingente, promittunt Democritus et Aristomachus --- Canus aspectu breviterque, si quis exprimere simlitudinem velit, angustioris trifolii frutex --- inventus est in Cythno insula; inde transtatus in omnes Cyclades, mox in urbes Graecas, magnocasei [orig: magnôcasei] proventu --- -- Non aestuum non frigorum, non grandinum aut nivis iniuriam expavescit. Adicit Hyginus, ne hostium quidem, propter nullam gratiam ligni, Plin. l. 13. c. 24. Interim adsita necat, sed ab halimo necatur, Salmas. ad Solin. p. 174. Coronis quoque olim attributum, inde vindetur colligi, quod violae sociatur, apud Ovid. l. 5. Fast. v. 271. ubi facit Chlorim loquentem,

--- -- --- -- volucres ego mella daturas
Ad violam et cythisos, et thyma grata voco etc.

CYTORUS a Cytoro, Phrysi fil. conditore, Cotyora Xenoph. Cyteorum Ptol. Urbs et mons Galatiae, in quo buxus plurima nascebatur. Strabo, l. 11. *plei/sth de\ kai\ a)ri/sth pu/cos2 fu/etai kata th\n *)ammstrianh\n, kai\ ma/lista peri\ to\n *ku/twron. Catullus, Epigr. 4. v. 13.

*ku/twros2, inquit, po/lis2 *paflagani/as2 *sinwpe/wn e)mpo/rion, peri\ h(/n plei/sth, kai\ a)risth pu/cos2 fu/etai. Plin. 1. 6. c. 16. Buxus Pyrenais de Cytoriis montibus plurima et Berecynthio tractu. Interpres Apollonii in illud l. 2.

dia\ to\n pu/con e)kei= polu\n gi/nesqai. Huc pertinet forma adagii, quam Eustath. aperit: *pu/con ei)s2 *ku/twron h)/gages2; quod sunile illi, Noctuae Athenas. Sed ante hos omnes Theophrastus, l. 3. Hist. Plant. c. 15. loquens de buxo: *kai\ ga\r ta\ *ku/twra. toiou=ton, tou= h( plei/sthgi/netai. Allusit huc Val. Flaccus, l. 5. Argonaut. v. 105.

Credibile autem legendum, in loco Plinii nuper adducto Cyrenaeis, aut Cyrenis, non Pyrenaeis. Nam statim Theophrastus, a quo ille reliqua sumpsit; me/gistoi de\ kai\ ka/llistoi e)n *kurh/nh|. De la Cerda. Strabo, l. 12. ex Ephori sententia, Cytorum Synopensium Emporium facit. A Cytoro praedicto conditum. Nic. Lloydius. Salmano unus fuit ex quatuor pagis, ex quibus Amastris composita, ab Amastride Dionysii Tyranni Heracleae uxore, Darii sorore, quem devicit Alexander. Vide Salmas. ad Solin. p. 889. et supra in voce Amastris.

CYZICUM Insula in Propontide, quae duobus pontibus continenti adbaeret, in qua urbs clarissima cognominis, quam a Mithridate arctissime obsessam, L. Licinius Lucullus Dux Roman. liberavit. De hac Florus, l. 3. c. 5. Cyzicum nobilis vicitas, arce, moenibus, portu, turribusque marmoreis. Asiaticae plagae littora illustrat: hanc ille quasi alteram Roman toto [orig: totô] invaserat bello [orig: bellô], et quae sequuntur. Vide quoque infra Cyzicus.

CYZICUS [1] a Thessalis oriundus. Fuit enim ex Aeneo Apollinis et Stilbes filio natus, qui, relicta [orig: relictâ] Thessalia [orig: Thessaliâ], ubi fuerat ortus. in Hellespontum se contulit atque ibi regnavit, et Aenetem, Eufori Thraciae Regis filiam, uxorem duxit, ex qua Cyzicum genuit, qui Dolionum tenuit imperium in Isthmo et Chersoneso, quae est in Propontide, iuxta quam mons est Arctos nomine. Cyzicus cum adventantes Argonautas sibi cognatione coniunctos didicisset, eos benignissime suscepit hospitio [orig: hospitiô]. Cumque a Cyzico digressi essent Argonautae, proxima [orig: proximâ] nocte tempestate acti eodem reversi sunt, quos Cyziceni hostes cum crederent, adversus eos egressi, pene internecione sublati sunt, inter quos ipse Cyzicus ab lasonc est interemptus, ut et Apollonius et Valerius scribunt. Orpheus ab Hercule, alii ab Dioscuris.

CYZICUS [2] urbs Mysiae ad Propontidem, condita a Milesiis, iuxta Parium, an. 3. Olymp. 7. vel 2. Olymp. 24. uti diversos auctores secutus Eusebius habet: quemadmodum Lampsacus ex altera parte, Strabo, l. 14. Chizico Sophiano, cui nomen indidit Cyxicus Rex, quam Iason per imprudentiam interemit. Fuit haec civitas et magnitudine, et pulchritudine cum primis Asiae urbibus comparanda, paci et bello apta, tribus armamentariis inclita, quorum aliud armorum, aliud instrumentorum, aliud frumenti erat receptaculum. Sed et una fuit ex tribus Officlnis Monetariis sub Imperatorib. in Oriente, uti Sozom. et ex eo Nicephorus referunt, qui complures in hac urbe tradunt ex itisse Monetarios, qui peri\ th\n te/xnhn h)xolou=nto tou= nomi\smatos2. Unde notae in nummis, *k*u*z, *k*u*z*b. quas vide. Propert. l. 3. El. 21. v. 1.

Frigida tam multos placuit tibi Cyzicus annos,
Tulle, Propontiaca qua fluit Isthmos aqua [orig: aquâ].

Inde Propontiacis haerentem Cyzicon oris,
Cyzicon Aemoniae nobile gentis opus.

Ubi vir *kritikw/tatos2 Nic. Heinsius surgentem legere mavult, nam in edito colle sita haec urbs. Val. Flaccus. 1. 2. v. 636.

Nec procul, ad tenuis surgit confinia Ponti
Urbs placidis demissa iugis, rex divitis agri
Cyzicus. --- --

*)/esti de/ tis2 ai)pei=a *proponti/dos2 endo/qi nh=sos2
*tutqo\n a)po\ *frugi\hs2 polulhi\ou h)pei/roio,
*ei)s2 a(/la keklime/nh, etc.

Vide Casaubon. ad l. 12, Strabonis. Cyziceni apud veteres timiditatis ac mollitiei notantur, unde tinctura Cyzicena, proverb. apud Zenodotum et alios in eos, qui aliquid indecorum metu faciunt. Cyziceni quoque stateres apud Suidam in proverb. sunt, pro re seulpta diligenter, sicuti fuere [orig: fuêre] nummi Cyziceni. Nic. Lloydius longitud. 54. 50. latitud. 42. 15.

CZAR in Ruthenico idiomate, Regem: Czarstuo vero Regnum signisicat: et hoc [orig: hôc] nomine Moscovitae Principem suum Regem totius Russiae appellant. Ceteri autem Sclavones, utpote Poloni, Bohemi, Lithuani aliique, qui ab idiomate Ruthenico recedunt, alio [orig: aliô] nomine Regem appellant, scil. Krol, alii Korol et Kral. Hoc [orig: Hôc] vero nomine Kzar solum Imperatorem appellari existimant. Unde et Rutheni ipsi et Mosci, audientes ab exrernis nationibus Imperatorem hoc [orig: hôc] nomine designari, et ipsi Principem suum Russiae Imperatorem appellare coeperunt, nomen Czar dignius esse, quam Regis, hcet idem sonet, putantes. Verum in omnibus Ruthenorum tam sacris quam profanis literis, Czar Regis, Kezar vero Imperatoris nomen repraesentat. Sic quoque Rex Tauricae Tartarus, Praecopensis Cyar i. e. Rex nuncupatur, omnesque Tartarorum Reges non alia [orig: aliâ] appellatione gaudent. Sed plurimi ignorantia [orig: ignorantiâ] nominis decepti, omnes Reges hoc [orig: hôc] nomine insignitos Caesares, atque adeo Imperatores esse existimant. Alii quoque Principem Moscoviae album Caesarem, praecipue vero subditi sui appellant, i. e. Regem vel Imperatorem Russiae Albae; quemadmodum ea Russia, quae Polonorum subest Regi, Nigrae nomine venit. Alii ideo Moscorum Prmcipem Regem Album dici volunt, quod incolae omnium regionum, ipsius imperio subiectarum, vestibus et pileis albis ut plurimum utantur, Guaguinus in descript. Moscoviae. Becmannus tamen non dubitat, quin ad Caesarei nominis imitationem vocem hanc Russiae Principes affectaverint, qui et Aquilam, Imperii insigne, suis insignibus inseruerunt. Primus Czarii titulum assumpsit Basilius, fil. Iohannis Basilidis, qui universae Russiae Principem se primus appellavit, Magni nomen ob id fortitus, et Tartarorum iugum, a quibus Maiores ipsius ius et inaugurationem totis 200 et amplius annis petierant, instinctu Sophiae coniugis excussit, mortuus A. C. 1492. Horum filius, praefatus Basilius, ante Imperium Gabriel vocatus, post Smolenscensem Principatum et quicquid Siberiensis ditionis supererat, Imperio adiectum, Czar dici voluit. Eius successor Iohannes Basilides Casanensi et Astracanensi regnis imperio [orig: imperiô] aucto [orig: auctô], mortuus A. C. 1584. successorem habuit filium Theodorum, quem defunctum A. C. 1597. excepit Borislaus

Gudenow, Iohannis olim Marescallus. Hinc post varias Pseudo-Demetriorum turbas, electosque Basilium Zuskium, Vladislaum Poloniae Principem et Carolum Philippum, Gustavi Adolphi Succias Regis fratrem, sed reiectos, iterum A. C. 1613. Michael Federowitz, e familia Iohannis Basilidis Czar factus est, cui A. C. 1645. demortuo successit filius Alexius Michalowitz, haud pridem mortuus. Vide Scriptores rerum Moscoviticarum, qui uno [orig: unô] volum. in fol. prodierunt A. C. 1600. Sigism. Bar. ab Herberstein; Olearium, Itiner. Petr. Perreium, Chron. rerum Moscov. Matthiam Michovium, Sarmatiae Part. 2. Aegidium Fletcherum Anglum, de rebus Russicis, etc.

CZASLAVIA urbs Bohemiae satis ampla, ad Crucimcam amnem, in qua Iohannes Zisca, Hussitarum Dux, sepultus est, 3. leuc. German. a Caurzima, 4. a Chrudima, Baudrand. Hic [orig: Hîc], ut dictum, Zilca Hussitarum famosus Dux, et Rokyzana, sepulti fuerunt: quorum prioris cineres quaerentes inimici, A. C. 1623. Frustra fuere [orig: fuêre], lapide solum, cui Ziscae effigies obtrita inerat, reperto [orig: repertô]: posterioris vero cadaver A. C. 1630. exhumatum est, ut Lucae Iesuitae locum faceret. Ioh. Amos Comenius in Annal. Fratr. apud Laetum.

CZENSTOCHOVA oppid. Poloniae superioris ad Wartam fluv. in colle, satis munitum, cum monasterio, haud pridem fortiter propugnatum, contra Suecos. In confinio Silesiae, medium fere inter Cracoviam et Siradiam.

CZERINUM oppid. permunitum Ucraniae, ad Tasminum amnem, vix 2. leuc. a Boristhene, 7. a Czyrcassia in Austrum. A Tartaris male habitum haud ita pridem.

CZERNIHOVIA Urbs munita Lithuaniae in Ducatu Severiensi, nunc sub Moscis, quibus ab Vladislao IV. fuerat erepta A. C. 1633. ad Desznam fluv. vix 2. leuc. a limite Volhiniae, 5 a Boristhene. Ab ea tractus adiacens Ducatus Czernihoviensis.

CZERNOBELA oppid. Ucraniae, ad Uszam amnem, qui paulo infra in Pripetium labitur, 18. leuc. a Czernihovia in Occasum, 12. a Rzeczica in Meridem, 2. a Boristhene.

CZERSCHIA vulgo Czersko, urbecula Poloniae ad Vistulam fluv. Palatinatus caput, in Mazovia provinc. 10. leuc. supra Vvarsaviam in Austrum. Hinc Masovia dicitur quandoque Palatinatus Czerschiensis.

CZIERNIENSIS dominatus in Polinia, a Iohanne Alberto Rege Conrado fratri Ianusii Mazoviae Docis traditus, pro tractu Polocensi et Mazovia, regno incorporatis. A. C. 1501. Cromer. l. 30.

CZYRKASSIA Urbs munita Ucraniae, ad Boristhenem. 7. leuc. a Czerino in Boream, 18. a Bialaceria in Ortum, varias tam a Moscis, quam Cosaccis Tartarisque hoc [orig: hôc] tempore vices experta.