December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised
image: as0005JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.
image: as0006
[gap: praeliminaria]
page 935, image: s0935bCOMARIS Graece *ko/maris2 et *ko/maros2, Chemiae Auctoribus Graecis dicitur planta, quae alias Halimum seu frutex Chali: forte a similitudine foliorum cum foliis koma/rou, unedonis arbuti; de qua vide Salmas. ad Solin. p. 511. de Comari vero Chemistarum, ibid. p. 1098. ut et hic [orig: hîc] in vocibus Chali, et Halimum.
COMARUS portus est ad sinum Ambracianum iuxta Nicopolim, Isthmum stadiorum 60. efficiens. Strabo, l. 17.
COMASTUS locus Persidis, Ubi vicorum insignis frequentia. Polyaen. l. 7. c. 40.
COMATA Gallia, vide Gallia. Lucan. l. 1. v. 443.
Crinibus effusis toti praelate Comatae.
COMATI proprie dicebantur Bellonarii, qui nigris induti vestibus atque atro [orig: atrô] vellere caput tecti, in Templo Bellonae mentis excessum patiebantur. Val. Flacc. l. 7. v. 636.
--- -- Bellonae vetus incitat ira Comatos
Ubi perperam Comanos legunt, a Comanis Cappadociae Urbe, in qua vetustissimum ac celeberrimum Bellonae Templum fuit. Capillatus Bellonae, legitur in veter. Inscr. Utraque [orig: Utrâque] autem voce insigniti sunt, quod capillum promitterent, ut omnes fanatici et harioli solent. Sic a)/neton ko/mhn Bellonariis tribuit Lucianus. Vide Salmasium, ad Tertullian. de Pallio, c. 4.
COMAZON Consul cum Antonino Aug. an. Urb. Cond. 982.
COMBA urbs Lyciae Mediterranea. Ptol. Comba adhuc.
COMBADAXI Iaponensium Sanctus. Vide supra Bonzii.
COMBANA Carmaniae urbs. Ptol.
COMBE Asopi filia, quae prima aeneam armaturam dicitur invenisse, unde et Chalcis est cognominata. De hac nonnulli intelligunt hoc Ovid. l. 7. Met. v. 382.
Adiacet his Pleuron, in qua trepidantibus alis
Ophias effugit natorum vulnera Combe.Polyzolus et Aristus asserunt hanc marito quondam plures filios peperisse. Unde videtur Proverb. natum esse w(/sper *xalkidikh\ tei/oken h(mi=n gunh/: Velut Chalcidica peperit nobis uxor: de muliere plurimum fecunda dici consuetum. Nic. Lloydius.
COMBI seu OMBI Antonino urbs Aegypti superioris ad Nilum fluv. populi Combitae, qui, ut Steph. scribit, crocodilum adorabant, sicut Lycopolitae lupum. Iuvenal. Sat. 15. v. 33.
Inter finitimos, vetus atque antiqua simultas,
Immoratale odium, et numquam sanabile vulnus;
Arder abhuc Combos et Tentyra. summus utrinque
Inde furor vulgo, quod numina vicinorum
Odit uterque locus, cum solos credit habendos
Esse Deos, quos ipse colit. --- --COMBINAE Graece *diplai=, Diplomata, tractoriae, quae dabantur cursu publico [orig: publicô] utentibus, evectiones i. e. literae, quae dabantur a Principe ad combinanda publica animalia et cursum usurpandum. Combina igitur, pro Combinatio est, Graece su/nqhma, sunduasmo\s2: unde kombineu/ein, ordinare, disponere in rebus Circensibus, apud Chrysostomum de Circo. Nam kombi/na etiam dicebatur signum vel mappa, quam mittebat Praetor committendis Ludis; hinc kombineu/ein, proprie signum emittendis quadrigis dare et kombi/nan mittere. Item sunqhki/zein. Namque kombineu/mata illa aliquando de sponsionibus et compactis accipiebantur, quae deposito [orig: depositô] pignore a spectatoribus fieri solebant, in ludis Circensibus, quum pars hac agitatorum illum, pars illa istum fore victorem contenderent. Qua [orig: Quâ] vocis notione etiam Balsamo utitur, apud Salmas ad Iul. Capitolin. in Pertinace, c. 1. Vide Meursium, Glossar. in kombi/na et Phil. Priorium, Dissertat. de Literis tractoriis, num. 10. infra quoque Tractoria. Apud Car. du Fresne, in Glossar. Combinale, dicitur in libro quodam Grammaticae pars de combinatione dictionum, sub forma congruitatis.
COMBINATORIA Ars vide supra Ars Combinatoria.
COMBRALIA vulgo COMBRAILLE, pagus Galliae, in convallibus montium circumcirca positus. Ibi mons acutus Montegu, castrum nobile, ad caput Bubulae fluv. qui Cantiliam villam et castellum alluit. Hadr. Vales. Notit. Gall.
COMBREA urbs circa Pallenem. Herodot.
COMBRETONIUM Angliae urbs. Antonin. Icenorum olim, nunc pagus Bretenham in agro Suffolciensi, Camden. 15. milliar. Anglic. a sitomago in Austrum, 50. circiter a Londino in Caeciam, Baudrandus.
COMBRETUM floris species apud Plinium, l. 21. c. 19. ubi de Baccare, Simillimum ei combretum appellatur, foliorum exilitate usque in fila attenuata, et procerius, quam baccar, nexui tantum, uti legit Salmasius, cum alias haberetur, Nec haec sunt tantum. Dicit, nexui tantum esse, i. e. ad corollas necti: uti vestis amictui, indutui, linteum extersui etc. Cum enim coronae aliae necterentur, aliae suerentur; qui flores vel folia proceriore surculo [orig: surculô] sunt, ea nectebantur invicem: quae vero nimis brevem habent, funiculis inter se iuncta suebantur, unde sutilium corollarum nomen. At Combretum, propter exilitatem folii in fila pene adtenuati sui non potest; ideo tantum nectebatur. Vide Plinium, eodem [orig: eôdem] l. c. 1. de Floribus. Combretum autem libri aliquot Cobretum vocant, unde Gallos suum fecisse Cebaretum, quod asarum esse quidam Herbarii volunt, refert Salmas. ad Solin. p. 1068. Alias Volubilis.
COMARCHUS vide hic [orig: hîc] infra Come.
COMBUSTA [1] urbs Galliae Narbonensis, circa Pyrenaeos montes, Antonin.
COMBUSTA [2] vide supra Ambusta. Hinc Combustio, apud Burchardum Episcopum Wormaciensem in Lege Familiae, stigma notat, cum rei facies ferro [orig: ferrô] calido [orig: calidô] notatur. Car. du Frense in Glossario. Alias Combustio, capitalis poena, Hebraeis olim duplicis
page 936, image: s0936ageneris, ut infra videbimus, ubi de illorum Poenis. Vide quoque ubi de Igne, et Vivicomburio: uti de Combustione Vulpium, veterum Romanorum festo, voce Vulpes; aliquid etiam ubi de Vulcanalibus.
COME Graece *kw/mh, locus, ubi aedificia posita sunt; minus est, quam *kwmo/polis2. Ita enim dicitur kw/mh seu vicus moenibus septus, quales multae inBabylonia et Assyria fuere [orig: fuêre], Ctesiphon inprimis: uti videre est, ex Isidoro in Mansionibus Parthorum. *po/lis2 vero plus erat, quam kwmo/polis2. Salmas. ad Solin. p. 1227. Hinc Comarchus, de qua voce aliquid infra voce Pentecomarchus.
COMEDAE Sacarum gens. Ptol.
COMEDIA et Tragoedia villae duae Plin. ad lacum Larium, apud Bellasium pagum, et promontorium, a ludis, qui ibi recitabantur, dictae. Ferrar.
COMENII Illyridis populi. Ptol.
COMENSES vide Comum.
COMENSIS Lacus vide Larius.
COMERE apud Statium, l. 1. Achilleidos, v. 339. f. ubi de Thetide, Achillem filium ornante,
--- -- sic ergo gradus, sic ora manusque,
Nate, feres, comitesque modis imitabere fictis.
Ne te suspectum molli non misceat aulae
Rector et incepti pereant mendacta furti,
Dixit, et admoto non cessat comere tactu.Pro ornare. Nam comere generale verbum est, Vetus Schol. Forte id dictum, quia capillorum in puellari capite cura omni corporis ornatu habebatur potior. Appuleius, l. 2. Si cuiustibet eximiae pulcherrimaeque feminae caput capillo spoliaveris et faciem nativa [orig: nativâ] specie nudaveris, licet illa caelo [orig: caelô] deiecta, mari edita, fluctibus educta; licet, inquam, Venus ipsa fuerit, licet omni Gratiarum choro [orig: chorô] stipata, et toto [orig: totô] Cupidinum populo [orig: populô] comitata et balteo [orig: balteô] suo [orig: suô] cincta, cinnama fragrans et balsama rorans, si calva processerit, placere non poterit nec Vulcano suo. Et post non pauca, tanta denique est capillamenti dignitas, ut quamvis auro [orig: aurô], vesie, gemmis, omnique coetero [orig: coeterô] mundo [orig: mundô] exornata mulier incedat, tamen, nisi capillum distimerit, ornata non possit haberi. Vide quae de cura hac Comae Capillorumque ornandorum, retro diximus.
COMERIUM oppid. agri Tarvisini.
COMERUS [1] Gallus, duxit colonias in Italiam, nomen regioni a suo nomine imposuit, legem ac iustitiam docuit. Berosus, l. 3.
COMERUS [2] Scytha, more Scythico [orig: Scythicô], unde venerat, docuit Italos urbem curribus componere, hinc Veii appellati sunt, vocabulo [orig: vocabulô] Sago [orig: Sagô], quo [orig: quô] Veias Plaustrum vocant an ante Urb. Cond. 1360.
COMES [1] apud Papin. Statium, l. 5. Sylv. 2. v. 60.
Haec iterent Comites praecepta senesque paterni.
Et l. 9. Thebaid. v. 580.
Saepe novos nati bello [orig: bellô] rediisse triumphos
Armaque, et alipedem notum, Comitesque videbat.Moderator, inspector est: Graece *paidagwgo\s2, Atheniensibus *)ako/louqos2, antiquioribus *)aoido\s2, item *eu)nou=xos2, Custos quoque et Paedagogus Latinis. *)ako/louqoi certe apud Platonem saepe tales dicuntur. Hinc Alcibiades in Convivio, negat se, quod formosus esset, absque *)akolou/qw|, primo Socratem adire ausum fuisse. Nempe ab antiquissimis temporibus, Poetae Virique sapientes vitae hominium adhibiti sunt, ut minores in primis, qui modum vitae nondum poterant habere, instituerent, et temperantiam eos ante omnia docerent. Ideoque ingenuorum liberis ante pubertatem statim solebant praefici, ut viderent ne auderent ii th=s2 w(/ras2 xari/zesqai. Comites itidem dixit Virg. l. 5. Aen. v. 545.
At pater Aeneas, nondum certamine misso [orig: missô],
Custodem ad sese comitemque impubis Iuli
Epitidem vocat --- --- --Iidem Heroes ad bellum euntes sequebantur: uti de Phoenice Pyrrho dato legimus apud Homerum, et ex eo Statium praefatum, Propemptico Crispim. Vide Casp. Barthium in Adversariis; item Animadversionibus ad Statium passim. Similes his erant, quibus Matronae kai\ ta\ *gunaikei=on committebantur, qualis celeberrimus ille Homeri fuit Od. g. qui *)aoido\s2 ab illo dicitur, quo de ministerio fuse diximus supra, in voce Cantor. Nec defuere [orig: defuêre] puellis Virginibusque sui comites custodesque, de quibus dicemus aliquid infra, ubi de Atheniensium Oecuria. Hodie Comes, dignitatis nomen est de qua, in voce Comites.
COMES [2] vide Comites.
COMES [3] seu Liber Comitis, Papiae vocatur congregatio caelestium Lectionum. Quibus verbis innuitur Lectionarius, cui id nominis inditum iam A. C. 471. probat. Car. du Fresne ex Charta Donationis Eccles. Cornubianae hoc [orig: hôc] anno [orig: annô] scripta [orig: scriptâ], et edita [orig: editâ] a Suaresio, Item Codices, Euangelia 4. Apostolum, Psalterium et Comitem. Sic autem appellatus is liber, vel quia Ecclesiastici eum ut comitem semper habere debent, ut loquitur Phocas Grammat.
Te longinqua petens Comitem sibi ferre viator
Ne dubitet; parvo [orig: parvô] pondere multa vehes.Vel quod ad Comitem scriptus dicitur in antiqq. MSS. in aliis liber Comiti inscribitur. Servatur in Bibliotheca Ecclesiae Bellovacens. Codex Euangeliorum MS. 9. saecul. quibus subditus legitur Comes, hocce [orig: hôcce] titulo [orig: titulô]: In Christi nomine anni circuli liber Comitis incipit, auctus a Theotincho, indigno Presbytero, rogatu --- -- Hechiardi Comitis Ambianensis: Ita tamen, ut sancta Euangelistarum dicta, nec non et Apostolorum et Prophetarum immota atque inconcussa servarentur etc. Vide Cat, du Fresne in Glossar. et infra in voce Lectio, item Lectionarius.