December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised


image: as0005

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.



image: as0006

[gap: praeliminaria]

image: s0899a

CLODOVEUS [3] III. fil. Theodorici I. sub Pipini Heristelli Maioris Domus tutela, regnavit ann. 4. A. G. 694. obiit aetat. 14. Eo [orig: ] vivente Suevi et Saxones rebelles, a Pipino domiti. Aimoin. l. 4. c. 48. Fredegarius etc.

CLODOVEUS [4] fil. Chilperici I. ex Audoveta, videns fratres suos ex Fregedonde mortuos, seque successorem augutatus, im prudens hancce, quod matrem Audoveram indigne tractasset [orig: tractâsset], verbis paulo asperioribus irritavit. Proin a noverca apud Patrem accusatus fratricidii, mox credulitate eius Fregedondi permissus est, quae miserum strangulari et in torrentem proici curavit: Cadavere ex caesarie prolixa a piscatore quodam agnito [orig: agnitô]. Gregor. Turonens. l. 5. c. 39.

CLOELIA [1] gens Patricia a Cloelio [orig: Cloeliô], Aeneae comite fic dicta, Festus et Dionys. l. 2. Fuit cum magistratibus annis plus minus 63. Albana fuit. Hinc fossae Cloeliae, a Cloelio Albanorum Duce dictae. Patritia quoque, sed minorum Gentium; Siculi cognomen tulit.

CLOELIA [2] nobilis virgo Romana, quae cum aliis virginibus Porsenae hetruscorum Regi obses data, deceptis custodibus, incolumis ad suos per Tiberim tranavit. quamobrem Romani novam in femina virtutem, novo [orig: novô] honoris genere ornandam rati, statuam ei equestrem in summa Sacra via posuerunt, Liv. l. 2. c. 13. Virg. l. 8. Aen. v. 649.

--- - Pontem auderet quod vellere Cocles,
Et fluvium vinclis tranaret Cloelia ruptis.

Iuvenal. Sat. 8. v. 264.

Quod mir aretur cum Coclite Mutius, et quae
Imperii fines Tyberinum virgo natavit.

La Mothe le Vayer in iudicio de Historicis Graecis, inprimis de Dionysio Halicarn. fabulosam iudicat hanc narrationem. Certe non uno [orig: unô] modo [orig: modô] ab omnibus peritatur. Vide Dionys. l. 5. Aur. Victor, de Viris Ill. c. 13. Flor. l. 1. c. 10. Plut. in Publicola et factis illustr. Foem.

CLOELIUS Gracchus, Volscorum et Sabmorum, adversus Roman. Dux; contra quem L. Quinctius Cincinnatus, Dictator creatus est: a quo, victis hostibus, in deditionem aceptus, et triumphi die ante cutrum est actus.

CLOGIO vel CLODIO Franci fil. Francorum Rex. A. C. 451. Vide supra.

CLOJA vulgo CLAYE, locus Galliae, prope Montem Gaium Montiay: Hadr. Vales. Notit. Gall. in voce Ledia silva.

CLONA urbecula Hiberniae, in Momonia provinc. et Comitatu Corcagiensi, 4. milliar. a littore maris Vergivii, 15. a Lismora in Austrum, totidem a Corcagia in Ortum.

CLONAS Elegiacus Poeta fuit, et Epicus, qui tibicinas, regulas, et concentus constitnisse primus memoratur, sicuti Terpander citharoedicas leges primus omnium pervestigasse [orig: pervestigâsse] narratur. Cael. Rhodig. l. 9. c. 3.

CLONFERTIA urbs Hiberniae Episcopalis sub Archiepiscopo Thuamensi. In Connacia provinc. et Comitatu Gallivensi, ad Sineum fluv. qui paulo supra Sukiam recipit. 28. milliar. Anglic. a Galliva in Ortum, et 9. ab Atlona.

CLONIA Libyae interioris lacus. Ptol.

CLONIUS unus ex quinque Ducibus Boeotorum, qui cum 50. navibus ad Troiam navigaverunt. Homer. Il. 2.

CLOPINELLUS Iohannes, vide ibi.

CLOSDERUS Fridericus, vide Fridericus.

CLOSTER fusos in lanificio reperit, vide Arachne.

CLOSTRA Latii oppid. in ora apud Circeios, et Nymphaeum fluv.

CLOTA seu GLOTA TacitoAgric. c. 23. postea Cluda Scotiae Meridionalis fluv. ex Grampio monte in Occidentem per Glasquum urbem fluens, Gluid, et Clyd teste Hect. Boetio [orig: Boetiô]. Baudrando oritur in Cludesdalia provinc. quam bifariam secat, Glasgovia [orig: Glasgoviâ] rigata [orig: rigatâ], dein inter Lenoxiam et Cuninghamiam provinc. labitur, et in mare Hibernicum se exonerat, ad Clotae seu Glottae aestuarium.

Reges Francorum.

CLOTARIUS [1] I. filius minor natu Clodovei I. Suessionum primo, dein post fratres et nepotes mortuos, totius Franciae Rex. Bis in Burgundia bellum gessit, Clodomiri fratris filios perfide occidit. Theodorico fratri Thuringiam invadenti praesto fuit, praeda [orig: praedâ] et captivis contentus. Dein cum Childeberto, altero fratre acie conflicturus, tempestate prohibitus est: Hinc pax, et utriusque in Hispaniam expeditio felix. Post obitum Theodorici et Theobaldi eius filii, iam etiam Austrasiae Rex, ad Visurgim Saxones et Thuringos rebelles caecidit, A. C. 555. Quam felicitatem limis aspiciens oculis Childebertus, Saxones denuo ad turbas excitavit, filium que eius Chramnum corrupit, paulo post mortuus. Hinc Clotarius, totius Galliae Monarcha, Chramno ignovit, mox eum ad ingenium redeuntem, cum uxore combussit. Anno post, in venatione febre letali correptus, A. C. 561. aetat. 61. regni 50. Strenuus, largus et prudens, sed saevus ac superbus: Huius ultima vox: Helas, quel pensez vous que soit le Roy du Ciel, qui fait ainsi mourir de si grans Rois sur la terre? Maritus fuit plurium uxorum, binarum una [orig: unâ] vice sororum, Ingondes et Charegondes: pater Chereberti, Gontrani, Sigeberti, Chilperici Regum, etc. Hic Gualtero [orig: Gualterô] d*)ynetot occiszo [orig: occiszô], ab Agapeto I. excommunicatus, regiunculam eius in regnum erexisse dicitur, Gaguin. Haillanus, etc.

CLOTARIUS [2] II. cognomine Magnus, successit Chilperico I. mense aetat. 4. Huic mater Fregedonde, timens Brunechildis artes, Gontrami Burgundiae Regis fidei commisit, a quo baptizatus oft A. C. 591. Mox, Tutore mortuo [orig: mortuô] ipsa contra Childebertum Austriaci Regem tuita est, hoc [orig: hôc] in Suessionibus ingenti proelio [orig: proeliô] devicto [orig: devictô], cum filium in ulnis militibus ostendisset. Mortua [orig: Mortuâ] matre A. C. 596. filios Childeberti, Theodebertum et Theodoricum insestos habuit,


page 899, image: s0899b

quibus dein inter se collisis, totam Gallicam monarchiam nactus est. Domuit postea Saxones, Duce illorum propria [orig: propriâ] manu occiso [orig: occisô], punivit Brunchildem, et porro regno suo exornando incubuit, insignis iustitiae cultor. Obiit tandem A. C. 628. aetat. 45. ex Bertrude, pater Dagoberti III. ex Sichilde vero Chariberti. Gregor. Turonensl. l. 7. 8. etc. Aimon. l. 3. et 4. Fredegarius, P. Aemilius, etc.

CLOTARIUS [3] III. fil. Clodoven II. regnavit sub tutela matris Batildes: quae ab Ebroino Maiore Domus pulsa est, hoc [orig: hôc] rerum potito [orig: potitô]. Obiit a. C. 674. an. regni 14. Vide Fredegar. Gregor. Turonens. c. 93. Continuat. Aimoin. l. 4. c. 44. etc.

CLOTARIUS [4] fil. Theodorici III. vel, ut alii Dagoberti II. a Carolo Martello Rex proclamatus et Childerico, quem Reinfredus evexerat, oppositus est. Obiit anno [orig: annô] post. A. C. 719. Mezeray, Hist. Gall. tom. 1.

CLOTHO una Parcarum, quas Hesiodus in Theogon. Iovis, et Themidos filias facit, humanae vitae statmina dispensantes; dicta Clotho u)po\ tou= klw/qein, quod uere significat. Fingunt enim Poerae hanc colum gestare, et nendo humanae vitae terminum praescribere. Stat.

Quid bonus ille Deum [orig: Deûm] statuit, quid serrea Clotho.

Seneca.

Utinam, ante manu grandaeva sua [orig: suâ]
Mea rupisset stamina Clotho.

*u(yi/qronos2, altum thronum habens dicitur Pindaro, in Isthm. Nic. Lloydius.

Feminae Principes.

CLOTILDIS [1] vel CHROCTILDIS Burgundica fil. Chilperici, neptis Gondebaldi, Godegisili et Gondemati, Burgund. Regum. Horum primus Gundebaldus cum secundo foedus iniit, ad reliquos pellendos. Sic Gondemarus in turri ustulatus, Chilpericus cum filiis occisus, uxore eius in Rhodanum praecipitata [orig: praecipitatâ]. Sed filiabus venia data. quarum iunior Clotildis, apud Gundebaldum educata, nupsit Clodoveo I. eumque ad fidem perduxit. Quo [orig: Quô] mortuo [orig: mortuô], filios dissensione distractos doluit, quos tamen tempestate miraculose oborta [orig: obortâ] mox coniunxit. Obiit A. C. 553. aetat. 70. Clotarii II. Childeberti et Theodeberti, etc. mater. Sigebert in Chron. Gregor. Turonens. l. 3. 4. et 10.

CLOTILDIS [2] fil. Clodovei, ex Clotilde, nupsit Almerico, Visigothorum Regi Ariano, a quo ob religionem crudeliter tractata, Childebertum fratrem vindicem invocavit, qui marito [orig: maritô] eius devicto [orig: devictô], sororem in Galliam reduxit. Vide Gregor. Turonens. l. 3. c. 10. 21. et 29. Aimoin. l. 2. c. 2. et 9. aliter paulo rem narrant sornandes Gothus, et Isidorus Hispalens.

CLOTILDIS [3] seu CLOTA vel CROTILDIS uxor Theodorici I. Galliae Regis. An illa Doda, ob pinguedinem. Mezeray, Epit. Hist. Fr. tom. 1. p. 111.

CLOVESHOVIA urbs Angliae: Ibi concilium A. C. 742. et 747. sub Ethelbado, Merciorum Rege libertatis Ecclesiarum cansa [orig: cansâ]. Item A. C. 800. et 803. sub Chenulfo. Porro A. C. 822. et 824. Vulgo Chsfe vel Closvesho.

CLUACA Mediae urbs. Ptol.

CLUACINA Venus sic dicta est a cluendo i. e. pugnando, cuius simulacrum positum fuit eo [orig: ] loco [orig: locô], ubi pax inter Sabinos et Romanos, cum propter raptas virgines pugnarent, facta est.

CLUANA urbs in ora Piceni. Plin. l. 3. c. 13. Vide sis Cluver. Ital. Ant. p. 733.

CLUDA vide Clota.

CLUDESDALIA alias GLOTTIANA, provinc. Scotiae Meridionalis in Mediterran. Ibi urbs praecipua Glascovium, Archiepiscopalis ad Cludam fluv. qui eam mediam secat.

CLUENSE Castrum memoratum Aimoino, de mirac. S. Benedicti, locus est Galliae, in Biturigibus Cubis, Lemovicibus proximus, vulgo Cluis, Hadr. Vales. Notit. Gall.

CLUENTII gens plebeia Romae, nullisque clara honoribus, a Cloantho, Aeneae comite dicti.

CLUENTIUS civis Romanus, ex municipio Latino, accusatus a matre Sassia, quod Oppianicum vitricum interfecisset, defensus fuit a Cicerone, cuius adhuc exstat longe optima oratio pro Cluentio. Cluentiorum familiam a Cloantho dictam affirmat Virg. l. 5. Aen. v. 121.

Sergestusque, (domus tenet a quo Sergia nomen)
Centauro [orig: Centaurô] invehitur magna [orig: magnâ]: Scyllaque [orig: Scyllâque] Cloanthus
Caerulea [orig: Caeruleâ], genus unde tibi Romane cluenti.

CLUNA in Gloss. ubi vulgo Clura, pi/qhkos2, prim um fimiarum genus est, caudae expers, adeo que ab attritis clunibus nomen hactum, ut Festus auctor est. Vide Aristotelem, Histor. Animal. l. 2. c. 8. Ei kh=bos2, h. e. simia caudata, hint kerkopi/qhkos2 quoque, opponitur. Vide supra Cebus, it Cercopithecus.

CLUNDERA oppid. Belgii petmunitum, in Brabantia, sub Hollandis. Vix 1. leuc. a mari et a Guillelmistadio, 2. a Breda in Occasum in insul. Rugenillensi.

CLUNIA urbs olim praecipua, ac conventus iuridicus Hispaniae Tartaconens. in Arevacis, nunc pagus apud Durium Arandae oppido finitimus. Corunna del Conde Clusio et Floriano. Populi Chinienses.

CLUNIACENSIS [1] Hugo, vide Hugo.

CLUNIACENSIS [2] Petrus, vide Petrus.

CLUNIACUM Abbatia Galliae petcelebris, caput Ordinis Cluniacensis, in Matisconensi agro, ad amnem Grosne, 4. leuc. a Matiscone in Occasum, 6. a Caroliis, 13. ab Augustoduno in Austrum. Fuit autem hic ordo institutus A. C. 910. a Bernone Abbate Guilielmi I. Ducis Aquitaniae et Comite Alverniae favore nixo, deditque Gregor. VII. Urban. II. Paschalem II. etc. Hic [orig: Hîc] Innocentius IV. hospitatus est cum 2. Patriarchis, 12. Cardinalibus, 3. Archiepiscopis, 15. Episcopis, etc.


page 900, image: s0900a

ut et eodem [orig: eôdem] tempore Ludovicus IX. cum Duce Artesiae, Balduino Imper. etc. A. C. 1245. unde amplitudo loci colligenda. Rod. Glaber, Hist. l. 3. c. 5. allique apud Morerium.

CLUNIUM Corsicae urbs. Ptol.

CLUPEA sive CLYPEA civitas Africae propriae, a figura Clypei dicta. Lucan. l. 4. v. 586.

Inter semirutas magnae Carthaginis arces
Et Clupeam, tenuit stationis litora notae.

Hanc Solinus Graeco [orig: Graecô] nomine. Aspidem vocatam tradit, c. 30. Quod et ipsum non obscure affirmat Sil. Italicus, l. 3. v. 244.

In Clypei speriem curvatis turribus Aspis.

Ptol. vero duas urbes propinquas collocat in Africa, quarum unam Clypeam, alteram Aspidem vocat. Sed solenue id Ptolemaeo, ubi eiusdem urbis aut loci duo nomina occurrunt, Graecum pariter et Latinum, duo inde loca diversa condere. Clupeum autem videtur uccatum prius hoc oppidum, quod Graece est *)api\s2. *ta\ *klu/pea Caesari: Clupea quoque Ennio,

Omnibus at Clupea praestat Mustela marina.

Ubi mustela Clupea est, ut hospes Zacynthi. Originem vocis hanc reddit Salmas. *)api\s2 aliter ku/klos2, inde *ku/klion et transpositione literarum, Romanis et aboriginibus suis Aeolibus familiari, *klu/kion, unde Clupeus: ut ex lu/kos2 lupus, ex shko\s2, sepes, facta est. Vide eum, ad Solin. p. 321.

CLUSA locus est Galliae, ad fluvium Arvam, in Fauciniaco Sabaudiae parte, cum castro non ignobili, proximo Alpibus, vulgo Cluse. Item vicus ad Rhodanum flumen, Iureusibus rupibus proximus; vulgo la Cluse: ubi est le pas de la Cluse, h. e. transitus Clusae. Ab alterutra harum Vallis Clusae, cuius in divisione Regni Lotharii A. C. 870. facta mentio, nomen accepi: Est tamen et Vattlecluse vicus in Sequanis, qui ad Vallem Clusae propius accedit. Coeterum quid Clusae proprie sint. Vide in Voce Clusae.

de CLUSA Iacobus vide Iacobus.

CLUSAE vocantur Gallis et Germanis, angustiae per Sequanos, in quibus perquam munitum propugnaculum in praeruptis et altis Rhodano imminentibus saxis positum Bernates solo [orig: solô] aequaverunt A. C. 1536. quando Sabaudorum perfidia [orig: perfidiâ] et iurisiurandi religione, quod Genevensibus civibus suis dederant, coacti sunt Imperatore et auspice prudentissimo [orig: prudentissimô] ac fortissimo [orig: fortissimô] Viro [orig: Virô] Francisco [orig: Franciscô] Negelino [orig: Negelinô] expeditionem in Allobroges facere. In qua quicquid cis Rhodanum est et paulo ultra Clusam, in suam ditionem Dei virtute redegerunt; idque mense Ianuario [orig: Ianuariô] coeptum et Februarii exitu finitum est. Vide Clausulae.

CLUSIA Tusci Regis filia pudicissima, quam cum Val. Torquatus Imperator Romanus vidisset, uxorem a Tusco petiit, eamque minime consecutus, eius oppid. diruit. Clusia vero sese e turri deiciens, tumefactis vento [orig: ventô] vestibus sospes ad terram delata est. Plut. in Paral.

CLUSINI [1] populi Hetruriae. Plin. l. 3. c. 5.

CLUSINI [2] Fontes, Tusciae balnea in territorio Clusino, Bagni di S. Cassiano, teste Andrea [orig: Andreâ] Bacio [orig: Baciô]. Horat. l. 1 Ep. 15. ad Valam. v. 8.

Qui caput et stomachum supponere fontibus audent
Clusinis, Gabiosusque petunt, et frigida rura.

CLUSINUS dictus est Ianus, quia in pace templi eius portae claudi solebant.

CLUSIOLUM oppid. Umbriae quod interiit, Plin. l. 3. c. 14.

CLUSIUM [1] olim Commersol, Leandr. descr. Ital. oppid. Tusciae Mediterraneum, olim caput Hetruriae, sub quo sepultus est Porsenna. Chiusi Leandro. Prope Clanim paludem, in dominio M. Ducis Hetruriae; in confinio ditionis Pontific. et agro Perusino, 5. milliar. a civitate Plebis, 20 a Perusia in Occasum, 10. a lacu Trasimeno, in regiuncula Val de Chiana, a Clani palude ei adiacente. Baudrand.

CLUSIUM [2] novum castrum Hetruriae, ad radices Apennini, prope fontes Tiberis fluv. 4. milliar. tantum ab Arno, in colle.

CLUSIUS [1] inter Iani cognomina, vide infra.

CLUSIUS [2] fluv. Gall. Cisalpinae. Polyb. l. 2. hodie Chiese. Ortus in Tridentina regione per Edrinum lacum et Brixianum agrum fluit, ubi rigatis aliquot minoris notae locis, in Ollium fluv. labitur, iuxta Canetum, oppid. ditionis Mantuanae, quod alias Bedriacum dictum.

CLUSOR [1] vide infra Inclusor.

CLUSOR [2] Statarius, apud Sidonium, l. 8. Ep. 6. qui feras cassibus includit: verbum Venatorum, de quo vide Savaronem, ad eum.

CLUSTIMENA uxor Dryantis, Statio memorati, Theb. l. 9. v. 842. mater ex eo Lyeurgi, si Boccatio fides, Genealog. Deor. l. 11. c. 21. de quo vide iudicium Casp. Barthii, Animadversion. ad Statium, d. l.

CLUTINUS Reginaldus, vide Renaldus.

CLUVERIUS Philippus, Gedanensis, edidit A. C. 1616. Germaniae libros 3. ad haec Vindeliciam et Noricum; exinde lustrata [orig: lustratâ] Italia [orig: Italiâ] et Sicilia [orig: Siciliâ] veterem utriusque descriptionem emisit. Post obitum eius, prodiit Introductio in universam Geographiam tam veterem quam novam, quae onnibus pene linguis loquitur. Geographorum sua [orig: suâ] aetate facile Princeps. Obiit Lugdun. Bat. A. C. 1623. aetat. 43. Vide Dan. Heinsium, Orat. fun. et voce Philippus.

CLUVERUS Iohannes, Crempis Stormariae natus, Poesin Rostochii publice docuit A. C. 1613. in Academia dein Sorana Theologiae Professor, A. C. 1621. Dithmarsiae Ecclesiarum Superintendens Regius constitutus est, A. C. 1630. Obiit A. C. 1633. aetat. 40. mens. 10. Auctor Catecheseos min. Lutberi illustratae, Epitomes Historiarum totius mundi usque ad A. C. 1630. Computi Chronologici,


image: s0900b

Harmoniae Euangelistarum, Orthotomiae Apostolicae, Tubae Sionis, Diluculi Apocalyptici, Pinacis Haereseologon [correction of the transcriber; in the print Hoereseolôgon], etc. ex Vita eius a fil. Michaele descripta.

CLUVIA locus in Samnio. Liv. l. 9. c. 31.

CLUVIDIENUS Quietus, post coniurationem Pisonianam, incertum ob quam causam, in insulae Aegaei maris permissus. Tacit. l. 15, Annal. c. 71.

CLUVIUS [1] municeps Tarracinus, ordinem primipili duxit, pater Helvidii Prisci. Tacit. l. 4. Hist. c. 5.

L. CLUVIUS eques Roman. cuius filia fulmine tacta, obscenum in modum nude iacuit, lingua [orig: linguâ] paululum exetra [orig: exetrâ], equo [orig: equô] etiam cui insidebat exanimato [orig: exanimatô], quae res equestri ordini et virginibus infamiam, quae mox secuta est, portendit. Vestales enim nobilissimae cum aliquot equitibus Romanis incesti poenas subierunt. Iul. Obsequens, c. 97. Helvium vocat. Orosius, l. 5. c. 15. Aelium.

CLUVIUS [2] Ruffus, Consul, vir facundus et pacis artibus egregius, belli inexpertus, Hispaniae tempore Galbae praeses. Tacit. l. 1. Hist. c. 8. Postquam ex Hispania allatum, iurasse [orig: iurâsse] in Othonem provinciam, laudatus est per edictum. Ibid. c. 76. Scripsit res, sub imperio Neronis, gestas, Tacit. l. 13. Annal. c. 20. et l. 14. Annal.. c. 2. Plin. l. 9. ep. 19. Sueton. in Nerone, c. 21.

CLUVIUS [3] Rufus, Quaestor, an. Urb. Cond. 693. sub Pisone Calpurniano et Val. Messala Nigro Consulib. Cicer. epist. fam.!. 13. ep. 56. ad Atticum, l. 6. ep. 2. Vide quoque Voss. de Hist. Lat. l. 1. c. 27. p. 144. 145.

CLYDESDALIA provinc. Soctiae Meridional. a Clyda fluv. quasi bifariam secta. Vide Cludesdalia.

CLYLIPENUS Sinus vide Clilipenus.

CLYMENE [1] Oceani ac Tethyos filia, Iapeti uxor. Hesiod. in Theog. Virg. l. 4. Georg. v. 345.

Inter quas Clymene curam narrabat inanem
Vulcani, Martisque dolos, et dulcia furta.

CLYMENE [2] quae Apollini Phaethontem peperit, eiusque sorores Heliadas, quae et Clymeneides vocantur: auctor filio, ut paterni currus moderamen sibi peteret. Ovid. l. 1. Met. circafin. et l. 2. De illa idem ad Liviam, v. 111.

Sic flevit Clymene, sic et Clymeneides altae,
Quum iuvenis patriis excidit ictus equis.

Inde Clymeneus, ut germina Clymenea, i. e. populorum germina. Stat. l. 1. Sylv. 2. v. 122.

--- - Queritur iam Seras avaros
Augustum spoliare nemus, Clymene aque deesse
Germina, nec virides satis illacrymare sorores.

Item Clymeneius aliud adiectivum. Ovid. l. 2. Met. v. 19.

--- - Proles Clymeneia, pro Phaethonte.

Nic. Lloydius.

CLYMENE [3] ministra Helenes, particeps consiliorum dominae, furtorumque eius internuntia, quae etiam Toriam illam est secuta. Homer. Il. 3. Ovid. Ep. 17. Heroid. v. ult.

Cetera per socias Clymenem Aethramque loquemur,
Quae mihi sunt comites, consiliumque duae.

CLYMENUS Pluto dicitur quam ob causam Erymologi Auctor docet. Clymenus, inquit, proprium nomen Herois para\ to\ klu/w, to\ doca/zw. Subdit, *)/esti kai\ e)pi/qeton a(/|dou, toute/stin o( pa/nta kalw=n ei)s2 e(auto\n, h)\ o( u(pe\r pa/ntwn a)kouo/menos2. Antholog. l. 3.

*ei)s2 *)orfe/a.
*(\os2 kai\ a)meili/ktoio baru\ klume/noio no/hma,
*kai\ to\n a)kh/lhton squmo\n e)/qelge lu/rh|.

CLYPEA vide Clupea.

CLYPENUS maris Germanici sinus Plinio, l. 4. c. 13. qui Venedicus Ptol. dicitur, Germanis Frischaff, teste Ortelio [orig: Orteliô], alias Pantzerwick.

de CLYPEO S. Georgii Societas militaris, Chron. Elwag. 1440.

CLYPEUM vibrare seu quatere ac iactare scutum, militum olim exercitium erat, qui in Armaturae exercitatione hoc primum discebant, quomodo tractandum iactandumque esset scutum. Graeci sei/ein a)pi/da et a)pi/da nwma=|n et di/nein a)pida dicebant. Vide quae supra de Armorum exercitio.

CLYPEUS [1] Casaubono ad Trebellium, in Divo Claudio, c. 3. duo significat, scutum sive a)spi/da et imaginem: Prima, inquit, inventio fuit ad necessitatem, ut corpus defenderet; dein accessit decoris et elegantiae studium, coeperuntque pingiscuta: inde nominis huius diversa notio, ut Plinius censet, l. 35. c. 3. At Grammaticis hic [orig: hîc] libuit esse subtilibus, clipeum enim scripsere [orig: scripsêre] a)pi/da, clypeum vero imaginem, etc. Imo huiusmodi imaginum clypeos, o(/pla etiam Graecis autiquissimis dicta esse, o(/plon autem est clypeus, notat Salmasius. Sic enim Latini veteres etiam arma proprie scuta appellarunt [orig: appellârunt]: quemadmodum sqw/raka xa/lkeon, h. e. clypeum aeneum, Timomacho a Thebanis, virtutis ergo, positum o(/plon Thebanis vocatum esse, legimus apud Scholiastem Pinari, ad Isthmionicas. Hinc notum est, unde Latini didicerint vocare clypeos, imagines thorace tenus depictas: nam o(/plon, ut dictum, clypeus est; idem autem Lacedaemoniis erat sqw/rac, quod Thebanis o(/qlon. Clypeos vero istos imaginum, seu imagines clypeatas, Graeci di/okous2 etiam vocarunt [orig: vocârunt], propter clypeorum discorumque similitudinem. Qua [orig: Quâ] factum, ut Vitellius patinam illam suam ingentem, Clypeum Minervae, appellarit [orig: appellârit] etc. Vide infra in voce Cyclus, item Discus et Thoracida. Uti autem Timomacho aereus, sic Claudio II. post mortem Clypeus aureus --- in Romana Curia Senatus iudicio [orig: iudiciô] collocatus est --- expressa thorace vultus eius imago. Hadriano


image: s0901a

quoque Antoninus Pius Clypeum magnificentissimum posuit, apud Iulium Capitolin. c. 5. Sed hac de vocis notione quoque infra in Strongyle. Priore vero sensu Clypeus, cum umbone, parma, scuto, res eadem, nisi quod forma [orig: formâ] differrent: Diversanamque Clypeorum genera. Isidoro tamen Clypeus, scurum maius est, Origin. l. 18. c. 12. sed cum inde, quod clepet, h. e. celet corpus, dictum ait, suaviter fallitur. Ex Graeco ku/klos2, qua [orig: quâ] ratione potius originem eius Salmasius arcessat, diximus supra, in voce Clupea. De inventore eorum quaedam habet Plin. l. 7. c. 56. Magnitudo Heroicis inprimis temporibus tanta, uttotum corpus regerent. Unde clypeis fixis defensos remiges, sicque pictura [orig: picturâ] repraesentatas naves videmus. Quo facit illud Statii, Theb. l. 5. v. 382.

Illi quippe simul bello pelagoque laborant
Pars clypeis munire ratem. --- --

Sed et Romani talibus usi. Egesippi Scriptor, l. 3. c. 24. Progredimur in bellum muniti undique. Tegitur galeacaput [orig: galeâcaput], lorica [orig: loricâ] pectus, totumque clypeo [orig: clypeô] corpus. Imo et ratem seu navem clypeis munitam, habet Val. Flaccus, l. 3. v. 27.

--- --- postquam Aemoniam, tantae non immemor irae,
Aerisono de monte ratem, praefixaque Regum
Scuto videt. --- --

Vide quoque infra, voce Pavisarii. Fortibus ii viris picti erant, inertibus ac tyronibus puri. UndeVirg. l. 9. Aen. v. 548.

--- -- --- -- Parmaque inglorius alba [orig: albâ].

Et de Camilla tyrocinia ponente, l. 11. Aen. v. 711.

--- -- --- -- Puraque interrita parma [orig: parmâ].

Contra de viro forti ac bellicoso Capaveo, Stat. l. 10. Theb. v. 929.

Et clypei niger umbo cadit. --- ---

Solebant vero in Clypeis eorum, quorum effent, vel etiam Avorum, imagines quoque effingi: Inprimis autem magnificis suis factis illos exornasse Veteres, constat. Nemesin, in clypeo pictam, gessit Polynices, auctore eod [orig: eôd]. l. 1. Theb. v. 445.

--- -- --- -- --- -- --- -- Nam vos
Haud humiles tanta ira decet, generisque superbi
Magna per effusum clarescunt signa cruorem.

Unde superbiam eius apud Aeschylum exagitat Eteocles, et inde iracundia [orig: iracundiâ] motus singulare cum eo ertamen concipit. Hinc hodieque mos, ab alta antiquitate oriundus, terribiles facies clypeis praeferendi servatur. Sed et cum nondum cohorrtibus signa vel vexilla essent, clypeis Ducum notae quaedam infcribebantur, uti ex Aeschylo docet Barthius ad Statium, Theb. l. 4. v. 803. Aquilas plerumque in iis pictas, Ulyssem vero delphinum habuisse dicemus infra, ubi de eo. Porro Templis figebantur Heroum clypei, ad perpetuam rerum gestarum memoriam, etiam vetustissimis moribus. Ioseph. fine l. 6. *ar)xaiol. *)apote/mnousin au)tw=n tas2 kefala\s2, kai\ tas2 me\n panopli/as2 au)tw=n a)ne/qhkan ei)s2 to\ *)asta/rteion i(ero\n, ta\ de\ sw/mata a)nestau/rwsan, ex l. 1. Sam. c. 31. v. 10. Horat. Carm. l. 1. Od. 28. v. 9.

--- -- --- -- --- -- --- -- habentque
Tartara Panthoiden iterum Orco
Demissum, quamvis Clypeo Troiana refixo
Tempora testatus.

Et res pervulgata est, Euphorbi Clypeum detraxisse summo Templi poste Pythagoram, se eundem sub eius persona illic Troianis temporibus fixisse memorantem. Sic aurei Clypei honoris ergo Numinibus dedicabantur, ob res feliciter gestas, uti in libris Maccabaeorum legere est. Et bello [orig: bellô] Achaico [orig: Achaicô] confecto [orig: confectô] Clypeos XXI. dedicasse [orig: dedicâsse], in Templo Iovis Olympii L. Mummium, scribit Pausan. l. 5. Idem de Lucii et Caii Caesarum clypeis observat Xiphilinus, ex Dione. Vide quoque Liv. l. 34. c. 52. l. 33. c. 10. et 41. l. 38. c. 35. etc. In eorundem dedicationibus epulas datas civibus, docent Inscriptiones aliquot veter. 441. 7. 496. 4. Neque vero, solum intra Fanum, sed et extra, sub caelo nimir. alibique sub tecto, illos pependisse deprehendimus, apud eundem ibid. ut et statium, Theb. l. 2. v. 256.

--- -- --- -- celsam subeuntibus arcem
In gradibus summi delapsum culmine templi
Arcados Evippi spolium cadit aereus orbis etc.

Uti vero gloriosum fuit clypeum multis vulneribus habuisse perfossum, summumque dedecus in pugna illum abiecisse: Ita unicus occisorum in acie Ducum honor erat, in Clypeo suo efferri; quo pertinet praeceptum Lacaenae matris, armantis filium in bellum profecturum, h)\ ta\n h)\ e)pi\ ta\n te/knon, Aut hunc, aut super hoc Fili; h. e. ut vel vivusintegrum a conflictu refertet, vel in eo ad suos referretur mortuus. Virg. l. 10. Aen. v. 506.

--- -- At socii multo gemitu lacrimisque
Impositum scuto referunt Pallanta etc.

Lapsa [orig: Lapsâ] dein Republica [orig: Republicâ] etiam consuetudo invaluit, ut Imperatores quoque inaugurati Clypeo insiderent, elevatique in eo Centurionum aut militum humeris, toti exercitui se praeberent videndos. Capitolin. in Maximo et Balbino, c. 14. inter haec, inquit, Gordianus Caesar sublatus a militibus, Imperator salutatus est. Idem de Graecis Imperatoribus, narrant Curopalates, de Offic. Aulae Constantinop. Ian. Zonaras, Annal. 3. Niceph. Gregoras, Hist. Rom. l. 3. et 4. Niceph. Choniates etc. etiam de Canninefatibus Tacit. l. 4. Hist. c. 15. Impositus scuto, more gentis et sustinentium humeris vibratus,


page 901, image: s0901b

Duxelititur. De Gallis Ado Viennensis, in Chron. aetat. 6. Sigebertus contra Chilpericum fratrem, more gentis clypeo impositus, Rex constituitur: quod de Clodoveo quoque habet Gregor. Turonensis, Hist. Franc. l. 11. etc. Imo et virorum Nobilium tumulis iam olim scuta, ac proin eorum, quibus illa decorari solebant, armorum insignia, appendi consuevisse, quod hodieque sit, discimus ex LL. Henrici I. Angliae Regis, ubi Clypeus sepulchris Militum appensus, occurrit, c. 83. Hinc Baldrici distichon in Scutum Raherii,

A domino viduata tuo iam parma quiesce,
Cui para Raherio nullus erat dominus.

Sed et, ut arma mortui sepulchro imponerentur, antiquissimis temporibus fuisse in usu, notum ex illo, l. 6. Aen. v. 232.

At pius Aeneas ingenti mole sepulchrum
Imponit, suaque arma viro etc.

Unde Clypeus, pro praeogativa ac dignitate, in Speculo Saxon. l. 1. art. 3. §. 2. Item pro familia nobili, apud Matthaeum Parisium, A. C. 245. et Car. du Fresne, Notis ad Cimamum, p. 451. etc. Porro inter praemia Clypei fuere [orig: fuêre], ut videmus apud Statium, Theb. l. 6. v. 644.

Finiti cursus, operumque insignia praesto,
Arcas equum dono, Clypeum gerit improbus Idas.

Eque tenuiora, exemplo [orig: exemplô] Virgili, qui artificiose licet elaboratum pelli leonis poftponit, l. 5. Aen. In Iunoniis praesertim Ludis qui Argis celebrabantur, Aerei Clypei donabantur victoribus, unde *)api/da *(/hras2 vicisse dicebantur, et agon ipse *)api\s2 e)n *)/argei. Vide quoque infra Orbes aenei. Etiam in Sacris adhibiti Magnae Matris, a Corybantibus et Curetibus, quos ensibus pulsasse [orig: pulsâsse] Clypeos aut alia arma, discimus ex Claudiano, de Proserpinae Rapt. le 1. v. 209.

Postquam visa Ceres, mugitum tympana frenant,
Conticuere [orig: Conticuêre] chori. Corybas non impulit ensem,
Non buxus, non ara sonant -- -- --- --

Cuiusmodi sonitus voces Daemonum esse, aeti coniunctorum, opinabatur Pythagoras, uti habet Porphyrius, nomine malchi, in eius Vita etc. Quam in rem vide plura, apud Casp. Barthium, Animadversion. ad Papinium Statium passim, Thom. Dempsterum, in Ioh. Rosini Antiqq. Rom. l. 10. paralipom. ad c. 10. Alios. Nec omittendus mos vetus militaris hastis clypeos quatiendi, apud Macedonas, usitatus, teste Curtii Supplem. l. 10. c. 7. Romanos apud Polybium, l. 15. c. 12. ubi hunc patrium morem vocat, alios. Vide Amm. Marcellin. non uno [orig: unô] loco [orig: locô], inprimis, l. 14. c. 8. ubi Lindenbrogium vide. Ad terrorem scil. faciendum, ut indicat ex Polybio Liv. l. 28. c. 29. Quem proin ut initum redderent Persae, equos suos adsuetudine ad strepitum hunc fragoremque audiendum condocefecere [orig: condocefecêre], teste Aeliano [orig: Aelianô], Histor. Animal. l. 16. c. 25. qui et venatoribus elephantorum eundem concrepandi arma morem in usu fuisse, docet, l. 8. c. 10. apud Freinshemium ad Curt. d. l. Fuit autem Clypeus, non quadratus, quemadmodum scutum, sed rotundus, ex aere factus, minor scuto [orig: scutô], de quo videre est Ald. Manutium, de quaesitis per Epist. l. 2. Ep. 6. nec apud Romanos aliis, quam ex prima Classe civibus, Clypeum in bello gestare licebat, cum secundariis scutum eius vicem suppleret. Adde Car. du Fresne, Glossar. et quaehic [orig: quaehîc] passim, de Cetra, Parma, Peita, Scuto etc. item voce, Arma plena, Aspis, Buccula, Cenchri, porro ubi de Clypeos detrahendi more: uti de Clypeo Arthuri Britonum Regis infra voce Priwen. etc.

CLYPEUS [2] Aereus, in balneis Romanorum, catena [orig: catenâ] pendebat ex orbiculari fenestra fornicis Laconici seu Calidarii, per cuius deductionem ac reductionem modo augebatur calor, modo minuebatur, uti ex Vitruvio discimus. Vide Hieron. Magium de Tintinnabulis, c. 3. et infra, ubi de Laconico.

CLYPEUS [3] Versus, nuntiorum belli seu Fecialium gestamen, apud Turpinum, Histor. c. 9. Vide quoque supra Arma Inversa.

CLYSMA praesidium in Aegypto, ad sinum Arabicum. Ptol.

CLYSTER Ibidis inventum, vide Ibis.

CLYSTRUS Ciliciae oppid. Ptol.

CLYTAE Macedoniae populi. Plin.

CLYTEMNESTRA Tyndari Spartae Regis et Ledae filia, uxor Agamemnonis, quae belli Troiani tempore, mutuo [orig: mutuô] Aegisthi amore capta, turpissimis cum eo voluptatibus sese implicuit, virumque capta [orig: captâ] iam Troia [orig: Troiâ], in patriam redeuntem, ab adultero adiuta per insidias interfecit, idem Oresti filio factura, nisieum Electra soror certissimae neci eripuisset, et ad Strophium Regem clam misisset educandum, qui postea adultus Argos rediit; ubi una cum hospitibus Phocensibus (quos Sttophius ad Aegisthum miserat, tamquam Orestis mortem nuntiaturos) ad Clytemnestram intromissus, una cum adultero eam necavit, Vellei. Patecul. l. 1. c. 1. Euseb. in Chron. Sophocl. in Electra. Eurip. in Oreste. Ovid. l. 1. Amor. El. 7. v. 9.

Et vindex in matre patris malus ultor Orestes,
Ausus in arcanas poscere tela Deas.

Propert. l. 3. El. 18. v. 17.

Nam quid Medeae referam, quo tempore matris
Iram natorum caede piavit amor?
Quidve Clytemnestrae, propter quam tota Mycenis
Infamis stupro [orig: stuprô] stat Pelopaea domus

Horat. l. 1. Serm. Sat. 1. v. 99.

-- -- At hunc liberta securi
Divisit medium fortissima Tyndaridarum.



page 902, image: s0902a

Iuvenalis, Sat. 6. v. 656.

Mane Clytaemnestram nullus non vicus habebit.
Hoc tantum refert, quod Tyndaris ille bipennem
Insulsam et fatuam dextra [orig: dextrâ] laevaque [orig: laevâque] tenebat.

Nic. Lloydius.

CLYTIA sive CLYTIE una ex Oceaninymphis aliquandiu ab Apolline adamata, donec illa Apollinis cum Leucothae concubitum orchamo patri eius indicavit. Quare iratus Apollo gravissimo [orig: gravissimô] odio [orig: odiô] eam prosecutus est. Illa vero amoris impatienti, cibo [orig: cibô] et potu abstinens, Solem quacumque iter faciebat, oculis sequebatur, tandem fame, et dolore consumpta, mutata est in heliotropium. Ovid. l. 4. Met. fab. 5. et 6. Fuerunt et duae aliae Clytia, altera Amphidamantis fiha, uxor Tantali, mater Pelopis, cuius meminit Euripid. Schol. Altera vero Amyntoris concubnia, cuius calumniis Amyntor filium Phoenicem excaecavit, qui postea a Chirone caecitate levatus Rex Dolopum factus est.

CLYTIUS filius Laomedontis, Priami frater. Homer. 10. Il. Item iuvenis quidam a Cydone adamatus. Virg. l. 10. Aen. v. 324.

Tu quoque, flaventem prima [orig: primâ] lanugine malas
Dum sequeris Clytium, infelix nova gaudia Cydon.

CLYTUS in censu Centaurorum, nuptias Pirithoi turbantium. Ovid. l. 6. Metam. Val. Flacc. l. 3. Argon. v. 314.

CLYZAEI nomen poppul. qui medii ponuntur, inter Aenianas, et Dolopas, a Diodor. Sic. l. 18. Alii legunt Cyzaei.

CLYZOMENE oppid. Bithyniae, Tegiur Zair Leunclav. inter Nicaeam et Nicomediam.

CNACADIUM mons in Laconica regione. Pausan. l. 3. Aliis Cnacalous.

CNACALUS mons Arcadiae. Pausan. l. 8. Inde Cnacalysia Diana.

CNAEUS ab aliqua insigni re, quasi geunai=os2, vel a geoea=s2, generatione futura [orig: futurâ] dictus, teste Festo [orig: Festô]. Val. Max. l. 10. in medio, a naevo tractum putat, quod eo [orig: ] praenomine praecipue nominarentur, qui naevum aliquem nascentes habuissent. Naeum autem antiqui, praeposito C. Cnaeum dicebant, atqueliteram G. sono [orig: sonô] pronuntiabant, tradente Diomede. A Cnaeo seu Naeo Naeviorum gentis nomen deductum. Cnaeiorum quoque familiam ab hoc praenomine oriri quidam existimant. Ea porro Domitiorum familia, cui Ahenobarbi fuit cognomen, ex qua Nero originem duxit, nalla alia praenomina praeterquam Cnaei et Lucii usurpavit, eaque ipsa notabili varietate. Nempe continuantes unum quandoque per ternas personas, modo alternantes per singulas. Primum enim, secundum ac tertium Ahenobarborum Lucios, rerfus sequentes tres ex ordine Cnaeos, reliquos nonnisi vicissim tum Lucios tum Cnaeos, auctore Suetonio [orig: Suetoniô], in Nerone, c. 1. Nic. Lloydius.

CNAGIA Diana dicta est a Cnagio Spartano, qui in bello a Castore et Polluce in Aphidnam gesto captus est, et a Cretensibus venditus, cum Deae simulacro in patriam aufugit. Paulo aliter rem narrat Pausan. Lacon. l. 3.

CNECEJUS Laconiae fluv. Lycophr.

CNECUS Graece *knh=kos2, herbae nomen, quam Cartamum vocant officinae: Eius flos luteus sive croceus, semen vero candidum. Unde knhko\n mkodo pro luteo, modo pro albo colore, sumptum Graecis. Hesychius, *knhko\n to\ kroki/zon xrw=ma e)pi\ tou= a)/nqous2, o(/te de\ e)pi\ karpou= to\ leuko\n. Dioscorides tamen eius semen albo et ruso mixtum esset tradit, pe/rma leuko\n kai\ pur\ro\n. Ideo knako\n Hesychius idem interpretatur yaro\n i(/ppon: quo [orig: quô] nomine equi indigitabantur, rubris vel nigris maculis sparsi, qui guttati Latinis, i. e. albi nigris intervenientibus punctis, inde *knaki/ai quoque dicti, Dorice pro *knhki/ai. Sed et knako\n, pro albo, multi dixere [orig: dixêre]. Hinc kna\c, pro lacte, in Symbolica veterum Theologia, verbis, quae leguntur apud Clementem, l. 5. Strom. *be/du, *za\y, xqw\n, plh=ktron, sfi\gc, kna\c, zbix|, squ/pths2, flegmo\s2, drw\y. Quam in rem vide Salmas. ad Solin. p. 895. Atque haec de Cneco sativo. Fuit vero aliud silvestre, cuius semen nigrum esse Theophrastus ait. Illius duae species, una mitiori simili caule, verba sunt Plinii, tamen rigido. itaque et colu antiquae utebantur ex illis. Quare quidam atractylida vocant, l. 21. c. 15. Ubi fuso mavult Salmas. a)nti phni/wn namque his caulibus usas fuisse priscas mulieres, iterum Theophrastus tradit. *ph/nia autem sunt fusi. Epigramma antiquum,

--- -- kai\ ta\ troxai=a
*pa/nia.

Catullus, Epigr. 65. v. 327.

Currite ducentes subtemina, currite fusi.

Sed et a)traktuli/da diversam a Cneco silvestri facit Theophrastus, quamvis a)tra/ktulos2 idem quod ph/nion. Vide Salmas. ubi supra.

CNEMIS it. CNEMIDES Melae l. 2. c. 3. et Ptol. oppid. Boeotiae cum monte cognomine in ora, Opunti finitimum, ex quo Locri Epicnemides dicuntur. Eretia hodie nonnullis est,

CNEMUS Dux Lacedaemonius, contra Acarnanas nautica [orig: nauticâ] expeditione infelix. Thucyd. l. 2.

CNEORUM Graece kne/wron, herba coronaria, apud Plin. l. 21. c. 9 Ergo in coronamenta folio venere [orig: venêre] melothron, spireon, trigonon, coneoron, quod casiam Hyginus vocat. Ubi Dalechampius, Cneorum album Anguillarae lavendula nostra utraque, mas et femina: Cneorum nigrum, libanotis coronaria, sive rosmarinus, cuiusnusquam sub alio nomine Theophrastus meminit. Salmasio *kne/wron proprie folium thymelaeae, quod knh=stron etiam dicebatur, item knhto\n u)po\ tou= knei=n, i.e. ko/ptein, tundendum enim erat, ut fibrae ex illo tollerentur. Hinc planta ipsa, apud Theophrastum; qui cum duo eius genera faciat, nigrum et candidum, candida folia olegagina esse tradit, unde *gumelai/an


image: s0902b

dictam esse, evincit vir eruditus. Usus eius in Thesmophoriis quoque et kaqa/rsesin, ut legimus apud Hesychium: *kne/wron futo\n d\ e)n toi=s2 *gesmofori/ois2 u(posto/rnutai, kai\ w(=| ei)s2 kaqarsin xrw=ntai. Nempe matronae, quae in casto Isidis aut Cereris erant, concubitu abstinebant: et per eos dies, quibus castum observabatur, secubabant a lectis suis ac toris genialibus, et in ipso Templo, in quo pervigilia quoque celebrari mos, incubabant stramentis, quae ut plurimum iis herbis ac foliis farta fuere [orig: fuêre], quae castitati conducere existimabantur. Hinc vitice, quae Gracecis a)/gnos2, hinc thymelaea [orig: thymelaeâ], utebantur; cuius folium kne/wron appellatum, inimicum esse generation et fetus in utero necare appositum, decebatur. Vide Salmas. ad Solin. p. 405.

CNEPH Aegyptiorum Deus, quem unicum mundiopificem putaverunt. Quod ex Plut. cognoscere est, de Iside et Osir. Sed apud eum in Aldina, Stephanica, et postrema Parisina *knhfageo/hton legas. Sic enim locus iste emendandus ex sententia Vossii patris: *ghbai+dos2 katoikou=ntes2 w(s2 sqnhto\n ou)dena sqeo\n nomi/cousi. a)lla\ o(\n kalou=sin au)toi\ *knh\f a)geu/nhton o)\nta, kai\ a)qa/naton. Testis quoque Porphyrius apud Euseb. in l. 3. Praep. Euang. c. 12. ubi similiter traditur, Aegyptios unum statuisse Deum, puta to\n dhmiourgo\n, sive opificem mundi, atque eum vocitasse [orig: vocitâsse] *knh\f, eiusque simulacrum ex ore ovum effudisse, ut mundi esse opificem significetur, nam ovum Mundi symbolum Aegyptiis fuit. Videtur autem Cneph, idem ac Cnuphis, de quo Strabo, l. 17. cuius templum ait esse in Syene; ea autem Thebaidos pars. Nic. Lloydius.

CNEUS [1] cognomen apud Romanos, quod idem a naevo deducitur, praeposita [orig: praepositâ] C. liter. Cum autem id proferebant antiqui, inquit Priscianus, G pro C. efferebnat. Vide Cnaeus.

CNEUS [2] Aquilius, Comicus insignis. Varr. de LL. l. 5. A. Gell. l. 3. c. 3.

CNEUS [3] Aufidius Orestes Consul, Collega P. Corn. Lentuli, an. Urb. Cond. 683.

CNEUS [4] Baebius Pamphilius Consul cum L. Aemylio Paulo, an. Urb. Cond. 615.

CNEUS [5] Calphurnius Piso Consul cum M. Popilio Lenate, an. Urb. Cond. 572.

CNEUS [6] Calphurnius Piso Consul cum C. Caesare Octaviano, an. Urb. Cond. 731. Secundo cum Cl. Tiberio Nerone, an. Urb. Cond. 747.

CNEUS [7] Cinna Magnus Consul cum L. Valerio Messala, an. Urb. Cond. 757.

CNEUS [8] Cornelius Asina Consul cum C. Genutio Clepsina [orig: Clepsinâ], an. Urb. Cond. 483.

CNEUS [9] Cornel, Blaesus, Consul cum M. Attilio Regulo, an. Urb. Cond. 406.

CNEUS [10] Cornelius Cethegus Consul cum Cl. Minutio Ruso, an. Urb. Cond. 557.

CNEUS [11] Cornelius Cossus Tribun. Militum, an. Urb. Cond. 342.

CNEUS [12] Cornelius Cossus Consul cum L. Furio Medullino, an. Urb. Cond. 347.

CNEUS [13] Cornelius Cossus Consul cum M. Tullio Decola, an. Urb. Cond. 673.

CNEUS [14] Cornelius Gallus Poeta. Virgilio amicissimus, vide Gallus.

CNEUS [15] Cornelius Lentulus Consul cum P. Aelio Paeto, an. Urb. Cond. 533.

CNEUS [16] Cotnelius Lentulus Consul cum P. Cornelio Lentulo, an. Urb. Cond. 736.

CNEUS [17] Cornelius Lentulus Clodianus Consul cum P. Licinio Crasso, an. Urb. Cond. 657.

CNEUS [18] Cornelius Scipio Asina Consul cum C. Duilio, an. Urb. Cond. 493.

CNEUS [19] Cornelius Scipio Calvus Consul cum M. Claudio Marcello, an. Urb. Cond. 532.

CNEUS [20] Cornelius Scipio Hispalus Consul cum Q. Petilio Spurino, an. Urb. Cond. 578.

CNEUS [21] Domitius Aenobarbus Consul cum C. Quintio Flaminio, an. Urb. Cond. 562.

CNEUS [22] Domitius Aenobarbus Consul cum Lucio Fannio, an. Urb. Cond. 639. et cum C. Cassio Longino, an. Urb. Cond. 658.

CNEUS [23] Domitius Aenobarbus Consul cum Caio Sossio, an. Urb. Cond. 722.

CNEUS [24] Domitius Aenobarbus Consul cum Fur. Camillo Aruncino Scriboniano, an. Urb. Cond. 784.

CNEUS [25] Domitius Calvinus Consul cum L. Corn. Scipione, an. Urb. Cond. 423.

CNEUS [26] Domitius Calvinus Consul cum M. Valerio Messala, an. Urb. Cond. 701. et cum C. Asinio Pollione, an Urb. Cond. 714.

CNEUS [27] Domitius Calvus Consul cum P. Corn. Dolabella, an. Urb. Cond. 470.

CNEUS [28] Fabius Vibulanus Consul cum L. Quinto Capitolino, an. Urb. Cond. 335.

CNEUS [29] Fulvius Centumalus Consul cum P. Sulpitio, an. Urb. Cond. 543.

CNEUS [30] Fulv. Centumalus Consul cum L. Cornelio Scipione, an. Urb. Cond. 455.

CNEUS [31] Fulv. Centumalus Consul cum L. Posthumio Albino, an. Urb. Cond. 525

CNEUS [32] Gellius, Historicus Latinor. Annalium conditor. A. Gellio et Dionys. Halicarnass. saepe laudatus. Vide etiam Plin. l. 7. c. 56. Macrob. l. 1. Saturn. c. 16.

CNEUS [33] Genutius Pansa Tribun. Milit. an. Urb. Cond. 357.

CNEUS [34] Iulius Mento Consul cum Q. Cincinnato Poeno, an. Urb. Cond. 315.

CNEUS [35] Lentulus Augur Consul cum M. Licinio Crasso, an. Urb. Cond. 740.