December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised


image: as0005

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.



image: as0006

[gap: praeliminaria]

image: s0740b

CARRACENSES Haeretici, memorati in Constitut. Friderici I. de Haeret. a Carrazo, Lombardiae oppido, ut videtur, nomen habuere [orig: habuêre], Car. du Fresne Glossar.

CARRACIOLUS Richardus, Ordinis Rhodii M. Magister ab Urbano VI. A. C. 1383. creatus, contra Ioh. Ferdin. de Heredia, qui Clementem VI. pro vero Pontifice agnovit, sed ab Equitibus non receptus. Histor. Melit.

CARRAE Mesopotamiae urbs a Latinis dicitur, quae alias Charan, Lucan. l. 1. v. 105.

Assyrias Latio maculavit sanguine Carras.

CARRAGO apud Trebellium Pollionem in Gallienis, c. 13. Quo [orig: Quô] comperto [orig: compertô] Scythae, facta [orig: factâ] carragine, per montem Gessacem fugere sunt conati: apud Graecorum Tacticos karago\s2, quid sit, ex Procopio discere est, qui facere carraginem, l. 4. dixit ta\s2 a(ma/cas2 metwphde\n sth=sai, frontes carrorum hosti obicere; quod qua [orig: quâ] fine fieret, mox exponit suis verbis, o(/pws2 ta\ nw=ta e)n tw=| a)sfalei= e)/xontes2 sqarsh/swsi ma=llon, ut a tergo tuti fidentiores essent. Sic nempe Scythae hi fugam meditantes carraginem fecere [orig: fecêre] prius, ut Romani persequi fugientes non possent. Similiter apud Zosimum iidem Scythae proballo/menoi ta\s2 a(macas2 w(s2 e)pi\ *makedo/nas2 e)xw/roun. Alium carraginis usum, cum in orbicularem figuram collatis sarracis exercitus undique cingebantur, vide apud Ammianum, l. 31. Apud Vopisc. hinc in Aureliano, c. 11. vox pro ipsis castris accipitur, Tuum est --- quaerere, ubi carrago sit hostium etc. Casaubon. ad loca cit. Vetus certe mos vehiculis iunctis pugnandi, iam Curtio indigitatur, l. 9. c. 1. ubi de Alexandro in India bellum ciente, Barbari vehiculis inter se iunctis dimicaturi occurrerunt --- transiliebantque in vehicula strenuo [orig: strenuô] saltu, quum succurere laborantibus suis vellent. Ac primo insolitum genus pugnae Macedonas terruit -- dein -- ab utroque latere vehiculis circumfusi repugnantes fodere coeperunt. Rex vincula, quibus [orig: queîs] conserta erant, iussit incidi, quo facilius singula circumvenirentur. Vide quoque Livium, l. 4. c. 33. et l. 10. c. 28. quo [orig: quô] posteriore loco [orig: locô] de Gallis, Essedis carrisque superstans armatus hostis, ingenti sonitu equorum rotarumque advenit; et insolitus eius tumultus Romanorum conterruit equos; priore de Fidenatibus, cum eisdem pugnantibus, verba facit: Caesarem de Bello Gall. l. 4. c. 34. ubi praelium memorat cum Britannorum essedariis: Vegetium, l. 3. c. 20. ubi omnibus idem Barbaris tribuit, nec non infra Carrus, Essedum etc.

CARRARIA quae CARRERA et CARERA, urbecula Thusciae, nuper Principatus titulo [orig: titulô] insignita, in ditione Ducis Massae gentis Cibae. 4. milliar. a mari Mediterraneo, 6. a Sarsina in Ortum. Vide Cariara.

CARREA quae et Clarascum, oppid. Pedemontii, ad Tanarum fluv. ubi recipit Sturam, medium inter Albam et Fossanum, 7. milliar. ab utraque. Celebre pace ibi confecta [orig: confectâ] A. C. 1631. in qua portio satis am pla Montisferrati accessit Pedemontio.

CARREI Arabiae Felicis populi. Plin. l. 6. c. 28.

CARRENI incolae Carrarum, dedunt se Odenato, apud Trebellium Pollion. in Gallienis, c. 10 Vide in voce Carrhae.

CARRETUS Fabricius, Genuensis, ex familia Marchionum Final. Melitensium Ordin. M. Magister, A. C. 1513. Cum Sultano Aegypti pacem iniit, A. C. 1516. Rhodum munist, post obitum, amissam. Histor. Melit. Vide et Carolus Dominicus.

CARRHAE hodie Heren, civitas Arabiae, ad mare Rubrum. Steph. Moret. Est etiam civitas Mesopotamiae 40. milliar. ab Edessa. Ptol. et aliis ad Chaboram fluv. Crassi nobilitata clade, Flor. l. 3. c. 11. Plin. l. 5. c. 24. Lucan. l. 1. v. 104.

--- -- --- Miserando funere Crassus
Assyrias Latio maculavit sanguine Carrhas

Et Caracallae Imperatoris etiam nece. Hic enim, ut Rufus consularis scribit, intra Euphratem apud civitatem Edessam periisse fertur, cum levandae vesicae gratia [orig: gratiâ] ex equo descendisset. Hanc Herren nunc nominari, scribit Niger. Hebraeis [gap: Hebrew] Abrahami habitatio. Gen. c. 36. v. 26. Actor. c. 7. v. 2. Nunc est in provinc. Diar bech, sub Turcis.

CARRHENES nomen illustris Parthi, partes Meherdatis contra Gotarzen secuti. Tacit. l. 12. Annal. c. 12.

CARRIATUM urbs Episcopalis Calabriae citerioris cum titulo Principatus.

CARRICTA provinc. Scotiae meridionalis in ora ad Occasum inter Gallovidiam et Coveliam provinc. Eius primarium oppid. Berigonium, Bargeny, ad Lussum amnem, 20. milliar. a Candida casa in Boream.

CARRINA pagus provinc. Beirae, in Comarca Conimbricensi, supra fontes amnis Giraon, 1. leuc. Hispanic. a castro Cantaneda, 2. ab Oceano Lusitano, uti a Munda fluv.

CARRINENSIS ager Hispan. in quo duo scaturiunt fontes, alter omnia respuens, altet absorbens.

CARRIO Ludovicus, vide Ludovicus.

CARROCIUM Italis dicitur sacrum totius exercitus vexillum, Romanis inferioribus Labarum, Germanis et Anglis Standardum. Illis, quod e carro erigeretur, motus gratia [orig: gratiâ]: His, quod sollennem nihilominus stationem in exercitu obtineret: carrus enim, ut coetera forma, utrique erat communis. Vide Sigonium in Friderico I. cuius Notarius Burchardus Ep. de excidio Mediolan. horum Carrocium fusius describit. Brito Atmoricanus Philippidos, l. 11. de Ottone Imperatore praelituro, canit:

Erigit in carro palum, paloque draconem
Implicat, ut possit procul hinc atque inde videri,
Quem super aurata [orig: auratâ] volucer Iovis imminet ala [orig: alâ].

Spelman. Magio vox Itala est, quasi currum magnum dicas, altioris currus formam exprimebat, superioribus saeculis in castris maxime usitatum. In his enim, iam tintinnabulorum maiorum in Christiana Templa usu recepto [orig: receptô], Imperatores exercituum, quasi in civitate ambulatoria, curru utebantur, cum turricula


image: s0741a

camparia e ligno, itidem ambulatoria [orig: ambulatoriâ], e qua tintinnabulum pendebat ingens. Positis itaque castris, prope Imperatoris tentorium Carrocium (sic enim is currus appellabatur, ut dictum) locabatur, princepsque signum militare mutum in suprema parte figebatur. Sole occidente et mane ante lucem, tintinnabulum miles aliquis pulsabat, Deum venerandi signum praebens: eodem [orig: eôdem], cum bellicum canendum erat, milites ad arma vocabantur. Cum in hostem progrediendum acieque confliegendum esset, Carrocium in media acie cum signo praenotato, et tintinnabulo sistebant, et tamquam Imperatorem illud circum vallatum custodibus, ab hoste, magna [orig: magnâ] cura [orig: curâ], ne caperetur, tuebantur; tantumque erat tuendi ac defendendi studium, tantus militum ardor, ut quem locum quisque vivens occupasset [orig: occupâsset], cum amissa [orig: amissâ] anima corpore tegeret: Maximi enim dedecoris loco [orig: locô] habebatur, Carrocium amisisse. Quamobrem Accursius in quodam glossem. scribit, regulae cuidam inhaerendum, tamquam solent Bononienses Carrocio; Bononiae enim multos annos versatus fuerat: quae verba postea apud Iurecoss. in Proverbium venerunt, ut videre est apud Alciatum, de verborum signif. Vide Hier. Magium de Tintinnab. c. 13. ubi iconem quoque Carrocii cum tintinnabulo ac vexillo exhibet. Plenius Carrocium describit Anton. Campus Cremonensis in descr. Cremonae: Anno [orig: Annô] Christi M. LXXXI. Cremonenses Carrocium instituerunt, quod, quia eius usum, una cum libertate, gratia [orig: gratiâ] Berthae Augustae ab Henrico Imperatore impetrassent [orig: impetrâssent], Bertam aut Bertacciolam dixerunt. Erat currus amplior his atque sublimior, quam in communi usu: Invenere [orig: Invenêre] Longobardi, primique omnium, secundum aliquos, Mediolanenses usurparunt [orig: usurpârunt]. Ornabatur id a quibusdam panno [orig: pannô] rubro [orig: rubrô], ab aliis albo [orig: albô], a Cremonensibus vero mixtim rubro [orig: rubrô] et albo [orig: albô], denique pro colore, quo [orig: quô] cuiusque civitatis insigne. Sed et seni boves, a quibus trahebatur, simili panno [orig: pannô] tecti. In medio autem erat antenna cum vexillo sive labaro, praeter crucem rubram coetera albo [orig: albô], cuiusmodi in supplicationibus hodieque nonnullis in locis gestantur: et ab eadem antenna dependuli funes, quos validi robustique iuvenes manibus attinebant, inque eius summo campana, appellata Nola. Nefas autem educere, nisi publico [orig: publicô] decreto [orig: decretô], nec minus mille quingentis ad custodiam eius militibus strenuis et panoplia [orig: panopliâ] ac bipennibus egregie munitis: prope etiam Duces omnes ac militiae praefecti; at pone tibicines VIII. multique ad rem divinam Sacerdotes. Praecipua tamen currus huius cura dabatur viro virtute et peritia [orig: peritiâ] rei militari sinsigni, quoque [orig: quôque] loci ille statueretur, eo [orig: ] tum ius dici, tum consilium haberi de summa belli solebat. Eodem et sauciis receptus erat atque confugium, iisque qui vel pugnando defessi, vel a multitudine hostium premerentur: apud Fr. Svertium Notis in Magium. Addo, quod de Mediolanensibus ait Campus, confirmari a Sigonio l. 8. ad A. C. 1638. a Conrado II. Imperatore auctorem seditionum in Italia exortarum, Heribertum Episcopum Mediolanensem, qui vexillo [orig: vexillô] insolenti in stupendo curru erecto [orig: erectô] usus fuerat, depositum ac exilio [orig: exiliô] multatum fuisse, referente. Vide quoque Villanium Florentinum in Chron. ubi Florentinorum Carrocium a Senesibus captum et Martinozum dictum fuisse, memoriae prodidit. An et aliae nationes, praeter Italos, huiusmodi in castris uti soliti sint, sibi incompertum esse, ait Magius, ubi supra. Imo non Italos solum huiusmodi vexillis usos esse, docet Car. du Fresne, qui auctorem eorum Heribertum praedictum Mediolanensium Archiepiscopum, qui circa A. C. 1124. vixit, statuere videtur, ex Corio in Historia Mediolan. l. 1. Nam et Ottoni IV. Imperatori tribuit Carrocium Guil. Britto Philipp. l. 11. ubi illud describitur: et Regis Hungariae carrocium pluribus exsequitur Nicetas in Manuele l. 5. num 3. ut et Cinnamus l. 6. c. 7. Saracenis pariter carrocium adscribit Turpinus in Historia Caroli M. c. 18. ut et Duci Lovaniensi Aegidius Monachus in Alexandro Episcop. Leodiens. c. 24. ubi id Standardum vocat. Habent et sua hodieque Galli Carrocia, sed nomine hoc [orig: hôc] denotant currus pensiles, quibus vehuntur, olim cariots branslans, antequam id nominis vulgaretur, nunc Carosses, dictos, etc. Uti vero nomina interdum peculiaria Carrociis indita fuisse, diximus, sic Parmenses Crevacerem seu Biancandum suum quondam appellasse [orig: appellâsse], discimus ex Sansovino et Carrario, Car. du Fresne Gloss. ubi Carrocium definit, vexillum exercitus praecipuum, quod currui impositum, a quatuor boum iugis trahebatur, et magna [orig: magnâ] cura [orig: curâ] in praeliis a lecto milite servabatur; quippe quo [orig: quô] exui insignis probri loco [orig: locô] per ea tempora habebatur, etc. Quod autem nolam seu campanulam, et figuram carrocii apud Antonium Campum expressam attinet, fuisse eam potius machinam, pro constituendo altari, ad celebrandum ante Carrocium, quam ipsum carrocium, cum Auctores complures campanae in carrocio ipso nullam faciant mentionem, imo tibicines potius in eo collocent, quorum cantu milites convocati et excitati sint, iudicat Car. Macer in Hierolex. Vide quoque infra aliquid voce Standardum.

CARRODUNUM Ptol. German. oppid. quod Pet. Apianus Krakow Poloniae regiam interpretatur. Gracchopolin appellat Bonfinius. Carrodunum alterum in Vindelicis ponit Ptolemaeus. Hoc Cramburg iuxta Wasserburgum ad Oenum fluvium est, Pircheymero [orig: Pircheymerô] auctore. Tertium Paunoniae superioris est. Nunc Stiriae, Kornburg, ad Arrabonem fluv. parvi momenti. Quartum super Tyram fluv. in Sarmatia Europaea collocatur. Cluverio aliisque Peucinorum praecipua est Leopolis, Russiae minoris seu nigrae caput, German. Lemburg, Palatinatus [orig: Palatinatûs] caput, ad amnem Peliew, qui in Bugem fluv. cadit.

CARROSUM vel KARROFUM Gall. Charroux, Abbatia vetus, in Pictavia superiore non procul Biturigibus. Vide Chenaenum de antiqqu. urbium Gall. c. 5. de regione Pictav. Ibi concilium A. C. 989. t. 9. conc. A. C. 1028. a Guil. Comite Aquitaniae, contra Manichaeos, celebratum. A. C. 1082. et 1186. Hadr. Valesio Caroffinium vel Carroffum, locus est in Aquitania, veteri Monasterio [orig: Monasteriô] a Ludovico Pio vel exstructo [orig: exstructô] vel reparato [orig: reparatô] clarus, ad Carantonum flumen. Incendio [orig: Incendiô] vastatus est, regnante Rotberto [orig: Rotbertô]. Hic [orig: Hîc] Basilica Monasterii Salvatorem pro patrono habet: duaeque ibi Ecclesiae, S. Michaelis et S. Sulpitii. Notit. Gall. Rotgarium Comitem Lemovicinae urbis, Monasterii praefati conditorem, sub Carolo


page 741, image: s0741b

M. qui illud munifice dotaverit, refert Auctor vitae Gengulphi, l. 2.

CARRUCA [1] Hispaniae oppid. Hirtius, de Bell. Hispan. c. 27.

CARRUCA [2] nomen vehiculi, quo [orig: quô] Matronae apud Romanos utebantur. Carrucae dormitoriae, a Burdonibus gestari solitae, mentio fit, l. 13. de aur. et arg. leg. Paulinus quoque, describens comitatum S. Melaniae, Neapoli Nolam proficiscentis, Tota, inquit, huius saeculi pompa, qua honorati et opulenti poterant, circumflui Senatores prosequebantur. Carrucis nutantibus, phaleratis equis, auratis pilentis, et carpentis pluribus gemente Appia [orig: Appiâ] ac fulgente. Et Carrucis quidem ad luxus rationem utebantur argentatis: quas Senatoribus concessas, ab Alexandro Sev. ait. Ael. Lamprid. c. 43. Carrucas Romae et Rhedas Senatoribus omnibus, ut argentatas haberent, permisit: interesse Romae dignitatis putans, ut his tantae Urbis Senatores vectarentur. Quod postea aliis etiam permissum. Vopisc. in Aureliano, c. 46. Dedit praeterea potestatem, ut argentatas privati carrucas haberent: cum antea aerata et eborata vehicula fuissent. Sed et iam olim argentatae atque auratae carrucae in aliquo erant usu. De inauratis, Abdias, l. 3. Denique Nicolaus quidam ex civium numero, exhibens carrucam deauratam, cum quatuor mulis candidis, totidemque equis, obtulit B. Apostolo, dicens, etc. De aureis, Martialis l. 3. Epigr. 62. v. 5.

Aurea quod fundi pretio [orig: pretiô] Carruca paratur.
Quod pluris nulli est, quam domus empta tibi.

De argenteis, Plin. l. 33. c. 11. At nos carrucas ex argento caelare inveniums, vide eundem pluribus l. 34. c. 17. ut et infra. Curriculum biiuge fuisse, notat Scholiast. ad modo laudati Poetae l. 12. Epigr. Apud Paulinum citatum Ep. 10. ad Severum, Carrucae nutantes, eaedem sunt Carolo du Fresne cum hodiernis carrucis, quas Cariots branslans Galli olim vocabant, seu currus suspensos. Idem opertum uchiculum carrucam fuisse observat, ex l. un. Cod. Theodos. et Iustin. de Honorator. vehiculis, etc. Cuiusmodi vehiculo [orig: vehiculô] in Gallia primus Lutetiae usus est Iohannes Lavallus Bosco-Delphinus, cum propter corporis molem commode equo insidere non posset, sub finem regni Francisci I. Postea in aula duae erant Carrucae, usu ex Italia invecto [orig: invectô], altera Reginae, altera aliquanto post Dianae Henrici II. filiae naturalis. Prima exin in urbe fuit Christophori Thuani, postquam Princeps Senatus creatus est, Thuanus Vita [orig: Vitâ] sua [orig: suâ]. In Carrucam argentatam Praefecti Urbis, Graecum hoc Epigramma exstat; cuius lemma, ei)/s2 tina filo/sofon geno/menon *(/uparxon po/lews2 e)pi\ *bklentinianou= kai\ *bale/ntos2:

*)/antugos2 ou)rani/hs2 u)perh/menos2 e)s2 po)qon h)=lqes2
*)/antugos2 a)rgure/hs2, ai)=xos2 a)peirei/sion.
In quendum Philosophum, Praefectum Urbis, sub Valentiniano et Valente.
Currui caelesti insidens, desiderio [orig: desideriô] ardere coepisti
Currus argentati, vah probrum immensum!

apud Salmas. Notit. ad Vopisc. in Aureliano, loc. cit. Hinc Carrucarii dicti, qui istiusmodi vehiculum portabant l. 13. praedicta [orig: praedictâ]: Item Muliones Carrucarii, ut apud Capitolin. legimus in Maximino iuniore, c. 4. Indidem, apud recentioris aevi Scriptores, Carrucagium, nomen tributi, singulis aratris pro Regni negotiis imponi soliti: apud citerioris enim aetatis Scriptores carruca aratrum denotare coepit. Primum in Anglia auditum, occasione memorata [orig: memoratâ] in vetere Scheda in Monastico Anglic. Tom. I. p. 293. An. Dom. 1013. Svenus Rex Angliae ab Ailwino Monacho admonitus est, ne a populo S. Edmundi --- tributum exigeret: Sed Svenus eum non exaudivit. Nocte Purificattonis S. Mariae S. Edmundus Svenum --- lancea [orig: lanceâ] sua [orig: suâ] interfecit. Northfolciensis et Southfolciensis audito [orig: auditô] miraculo [orig: miraculô] et nece Sveni Regis, dederunt S. Edmundo de qualibet carrucata terrae in toto Episcopatu 4. denarios annuos, quod usque modo ea de causa Carrucagium es appellatum. Postea cum tributum id obsolevisset, revocatum est a Ricardo Rege seu pro liberandis obsidibus, apud Imperatorem relictis, seu in sumptus belli cum Francorum Rege gerendi, ut ait Guil. Neubrigensis, l. 5. c. 1. Sed et in Campania Gallica Carrucagium obtinuisse, docet ex Computo Bladorum terrae Campaniae A. C. 1348. Car. du Fresne in Glossar. ubi alias quoque vocis significationes exponit.

CARRUS inter impedimenta Gallorum, memoratur Iul. Caesari de Bello Gall. l. 8. c. 14. num. 1. Complurimis diebus iisdem in castris consumptis, quum propius accessisse legiones --- cognovissent: Duces Bellovacorum --- noctu dimittunt eos, quos aut aetate, aut viribus inferiores aut inermes habebant unaque reliqua impedimenta: quorum perturbatum et confusum dum explicant agmen (magna enim multitudo carrorum etiam expeditos sequi Gallos consuevit ) oppressi luce, etc. Et de Bello Civ. l. 1. c. 51. num. 1. Venerant eo sagittarii ex Ruthenis; equites ex Gallia cum multis carris, magnisque impedimentis, ut fert Gallica consuetudo. His vallorum instar usos Helvetios idem memorat de Bello Gall. l. 1. c. 26. num. 3. Ad multam noctem etiam usque ad impedimenta pugnatum est: propterea quod pro vallo carros obiecerant et e loco superiore in nostros venientes telconiciebant et nonnulli inter carros rotasque mataras ac tragulas subiciebant, nostrosque vulner abant. Quod Rhollicanus Germanice exponit ein Wagenburg. Vox Celtica est, et currum notat, unde Graecus Interpres a(/rma reddit; hodieque Germanis in usu. At Carrum, in neter. Inquesta apud Puricellum in Monum. Ambrosianae Basilicae p. 1166. Dant lampades illas, quae ponuntur inplaustro sive carro, quod est in Choro. B. Mariae. Infra, Credo, quod Archiepiscopus dat ipsas lampades et oleum, et Canonici S. Georgii accendant vel accendere faciant ipsas lampades et volvant et volvere faciant ipsum Carrum: maioris candelabri in Templis suspensi species est, quod carri seu currus imaginem refert, dicta.

CARSA maris Aegaei insula, Antonin.

CARSAMATIUS a voce barbaro-Graeca *karsama/tios2, Eunuchus est, penitus exsectus, cuiusinodi spadonum genus gynaeceum Turcarum Imperator. tuetur. Vox apud Luithprandum


page 742, image: s0742a

occurrit, l. 6. c. 3. Obtuli mancipia quatuor carsamatia Imperatori, nominatis omnibus gratiosiora. Carsamatium autem Graeci vocant amputatis virilibus et virga [orig: virgâ] Eunuchum, quos Verdunenses mercatores, ob immensum lucrum, facere solent, et in Hispaniam ducere. Vide Lipsium, Centur. 3. Ep. 44. qui a Garcio, Gallis Garcon, quod iuvenem notat imberbem, vocem effictam auguratur. Late de iis disserit Ioh. Baptista Tavernier, in descript. Serralii. *kaulokopei=sqai id exsecandi genus Graecis dictum. Harmenopulus, l. 6. tit. 4. *(oi a)logeuo/menoi, h)/goun oi( kthnoba/tai kaulokopei/sqwsan, ubi in iumentorum corruptores id poenae statuitur. Vide quoque infra ubi de Castratione, Enuchis etc.

CARSE Armeniae urbs. Cedren. seu Chorsa, nunc Cars, urbs munita Asiae in Turcomannia, prope fontes Euphratis sub Turcis a 100. circiter annis. Baudrand. Tantopere aestimata, ut Turcarum Imperator inter titulos suos, Dominus Carsi, dici amet. An Charrae, ubi Crassus devictus? Poulet. Relat. Orient. tom. 2. c. 9.

CARSEAE Asiae minoris gens. Polybius.

CARSEOLANI populi in quarta regione Italiae. Plin. l. 3. c. 12.

CARSEOLI oppid. Aequorum Italiae in colle, in Via Valeria;non longe a Pelignis Ovid. Fast. l. 4. v. 683.

Frigida Carseoli, nec olivis apta ferendis
Terra: sed ad segetes ingeniosus ager;
Hac ego Pelignos, natalia rura, petebam
Parva; sed assiduis humida semper aquis.

Hinc Carseolanus. Ovid. l. 4. Fast. v. 709.

Factum abiit, monimenta manent: nam dicere certam
Nunc quoque lex vulpem Carseolana vetat.

Videtor Cluverius Ital. Ant. l. 2. p. 784. Nic. Lloydius. Nunc Arsoli eastrum 3. milliar. ab Aniene fluv. paulo amplius a confinio Aprutii, intra montes, in ditione Pontific. Baudrand. Addo, quod meminit deductae huius coloniae Liv. l. 10. c. 3. Etruriam rebellare ab Aretinorum seditionibus motu orto [orig: ortô] nuntiabatur: ubi Cilnium genus praepotens, divitiarum invidia [orig: invidiâ] pelli armis coeptum, simul Marsos agrum vi tueri, in quem Colonia Carseoli deducta erat, quatuor milibus hominum scriptis. Et c. 13. Eodem [orig: Eôdem] anno [orig: annô] Carseolos colonia in agrum Aequicolarum deducta. Fulvius Consul de Samnitibus triumphavit. Vide et infra ubi de Vulpibus.

CARSICIS portus Galliae Narbonensis. Antonin.

CARSIDAVA Daciae Alpestris urbs. Ptol. quae Kuryma Lazio est, in Valachia, versus Moldaviam.

CARSITANI Italiae populi iuxta agrum Praenestinum. Maerob. Saturnal. l. 3. c. 18.

CARSIUS Sacerdos, sub Tiberio reus, tamquam frumento [orig: frumentô] hostem Tacfatinatem iuvisset, sed absolutus. Tacit. l. 4. Annal. c. 13.

CARSULI Umbriae in Italiae urbs. Strabo, l. 5. *po/leis2, inquit, ei)si\n th=s2 *)ombeikh=s2 a)ciai lo/gou oi(/te *)/okeikloi, kai\ *la/rolon, kai\ *narni/a, ei)=ta *ka/rsouloi kai\ *mhouani/a. Id vocabulum commentatorem Strabonis voluisse corrigere e Livio, Plinio, ac Ptolemaeo, in *karse/oloi, mirari se scribit Cluverius, et merito. Siquidem Livii, Ptolemaeique Carseoli Aequorum oppid. fuit. Tacit. Hist. l. 3. c. 60. Carsulai vocat hodie, Carsula Leandro. Nic. Lloydius.

CARSUM Mysiae inferioris oppid. Ptol.

CARTA [1] unus ex Darii Principibus.

CARTA [2] Hyrcaniae urbs, Strab. et portus circa Thraciam Zonaras.

CARTADULORUM regio in subsolanis Indorum montibus, in qua Satyri reperiuntur, pernicissimum animal: tum quadrupedes, tum recte currentes humana [orig: humanâ] effigie, propter velocitatem, nisi senes, aut aegri non capiuntur. Plin. l. 7. c. 2. ubi MS. Catardudorum.

CARTALIAS Hispaniae oppid. Strabo, l. 3.

CARTALO viri nomen proprium. Sil. l. 15. v. 450.

--- --- --- --- Cadit obvius acri
Cartolo, Vasidio Libycae regnator arenae.

CARTAMITARUM municipium seu Cartima oppid. regni Granatensis; 3. leuc. a Malaca in Occasum ad maximi montis radices situm, prope confinium Vandalitiae, alias amplum et munitum, nunc deficit.

CARTANDUS mons est inter Persas Medosque positus.

CARTANENSIS moneta apud Albertum Aq. Histor. Hierosol. l. 2. c. 35. dicitur Cartensis Raimundo Agilaeo p. 165. apud Car. du Fresne Glossar.

CARTARE Hispanica insula. Sext. Avienus.

CARTASINA Indiae intra Gangem urbs. Ptol.

CARTEIA vulgo Algezira, oppid. Hispan. ad fretum Gaditanum versus orientem, alio [orig: aliô] nomine Taressus, ut multi volunt. Strabo, *)/enioi de\ *tarthsso\n th\n nu=n *karthi=an prosagoreu\ousi Mela, l. 2. c. 6. Carteia, ut quidam putani, aliquando Tartessos. Plin. l. 3. c. 1. Carteia, Tartessos a Graecis dicta. Pausan. in Eliacis posterioribus, *ei)si\ de\ oi( *karpi/an (lege *karthi/+an ) *)ibh/rwn po/lin kalei=sqai nomi/zousi ta\ arxaio/tera *tarthsso/n. Silius, l. 3. v. 396.

Arganthoniacos armat Carteia nepotes.

Ac si Tartessi Rex Arganthonius Carteiae regnaverit. Appianus in Ibericis: *tarthsso/s2 moi dokei= tote ei)nai po/lis2 e)pi\ qala/sshs2, h(/ nu=n *karphsso\s2 o)noma/zetai. Item, *die/drasan e)s2 *karphsso\n, e)pi\ qala/ssh| po/linh(\n e)gw\ nomi/zw pro\s2 *(ellh/nwn pa/lai *tarthsso\n o)noma/zesqai, kai\ *)arganqw/nion au)th=s2 basileu=sai. Carpessum, i. e. Carteiam: nam binomia fuit urbs, unum nomen Carteia, alterum fuit Carpessus; Quod ipsum putaverim errori ansam dedisse, quia ad Tartessum alludit Carpessi nomen. In scriptura tamen nihil simile. Tartessus


image: s0742b

enim Phoenicibus scribebatur [gap: Hebrew word(s)] Tarsis vel [gap: Hebrew word(s)] Tartis, et Carpessus [gap: Hebrew word(s)] Carphesa, vel [gap: Hebrew word(s)] Corphesa, i. e. concha. Nempe pe a conchis dicta Carpessus, quae Carteia veteribus, quia conchas habuit portentosae magnitudinis. Strabo, *)en de\ *karthi/+a| kh/rukes2 oekakotu/lous2 kai\ porfu/ras2 fasi\n. Apud Carteiam buccinae, et purpurae inveniri dicuntur decem cotulas continentes. In cotyla autem sunt sex cyathi. Vetus eius nomen Heraclea, tamquam ab Hercule conditore. Herculem enim suum Phoenices *me/lkarqon, Melcarthum appellabant. Philo Byblius ex Sanchoniathone apud Euseb. l. 1. Praepar. *tw=| de\ *dhmarou=nti gi/netai *me/lkarqos, o( kai\ *(hraklh=s2. *me/lkarqos2, i. e. [gap: Hebrew word(s)] Melec Kartha, rex urbis, i. e. Tyri. Omnino igitur ex Melcartho, vel Melec cartha, urbs quam ad Calpen condidit Hercules Phoenicius, primo Melcartheia vocata est, quasi Heracleam dixeris, deinde per aphaeresin Cartheia, vel Carteia. Bochart. l. 1. Chanaan, c. 34. Nunc vix rudera supersunt: portu tamen gaudet commodo [orig: commodô] et capaci, intra fauces freti Herculei, versus Ortum, 2. leuc. a Calpe in Occasum, 4. a Tariffa in Ortum. Alias regio [orig: regiô] titulo [orig: titulô] clara, dum in ea permaneret filius Miramolini seu Regis Maroci. Hic [orig: Hîc] Cn. Pompeius Magni fil. caesus est, ex praelio ad Mundam profugus.

CARTENAGA Indiae intra Gangem oppid. Ptol.

CARTENNA Augusti colonia in Tingitana provincia. Plin. l. 5. c. 2.

CARTENNAE [1] Mauritaniae Caesariensis urbs. Mela. l. 1. c. 6. veteres autem codices (testante Is. Vossio [orig: Vossiô] ) Cartinna legunt. *ka/rtinna quoque in antiquissimo Ptolemaei codice. Hodie Arcilla, aut Acilla ab Afris dicitur.

CARTENNAE [2] nunc Mostagan, oppid. Afric. in regno Algerii, cum portu capaci et arce in ora littorali maris Mediterranei ad ostia fluv. Selef. 14. leuc. Hispanic. ab Orano in Ortum. Baudrand.

CARTENUS Mauritaniae Caesariensis fluvius, Ptol.

CARTERIA ante Smyrnam insula. Ptol.

ad S. CARTERIUM locus Galliae, in Petrocoriis, vulgo S. Chartier en Perigord. Fuit autem Carterius Petrocoriae Ecclesiae Episcopus cui Maiestatis accusato, negantique a se missas esse literas, quae fuerant interceptae, Chilpericus Rex cessit ac ignovit, A. C. 582. Gregor. Turonens. Hist. Franc. l. 6. c. 22.

CARTERUM Murus locus in Sarmatia Asiatica. Ptol.

CARTERUS Historicus, qui collegit decreta sive Atheniensium, sive omnium Graecorum. Eius sunagwgh\n yhfisma/twn laudat Auctor Scholiorum in Aristophanis Ranas, Act. 1. sc. 7.

CARTESIUS Renatus, vide Renatus.

CARTHA civitas Levitarum in tribu Zabulon. Ios. c. 21. v. 34. i. e. civitas, sive vocatio, aut lectio vel occursus.

CARTHADA vel CARTHADO apud Solin. c. 27. Urbem istam (Carthaginem) Elissa mulier exstruxit domo [orig: domô] Phoenix et Carthadam dixit, quod Phoenicum more exprimit civitatem novam: idem cum Carthago est, nisi quod illud mere Phoenicium, hoc Punicum est, iam depravatum, Phoenicibus aliquantum temporis in Africa commorantibus. Hinc Siculi *karxadw\, coeteri Graeci *karxhdw\n dixere [orig: dixêre]. Salmas. ad Solin. d. l. Est autem [gap: Hebrew] Phoenicibus urbs, unde per exellentiam haec sic dicta est, sicut Athenae a)/stu, Alexandria po/lis2, Roma urbs. Karthagena, civitas hortorum quam *oi)nou=sson Graeci dixere [orig: dixêre]. Alio [orig: Aliô] nomine apud Plautum appellatur Chaedreanech, quasi [gap: Hebrew] vel [gap: Hebrew] , e)/paulis2 *)/anak an quod ab Anakaeis, fortissima natione qui Kiriatharba per Calebum eiecti in Chanaea defecerunt, structa? Horn. de qua fuga consulendi, Ios. Scaliger de Emend. temp. Vossius, Gramm. l. 1. c. 9. et Io. Seldenus de Diis Syris. Vide et in voce Carthago.

CARTHAEA urbs in Cea insula. Plin. l. 4. c. 12. Hinc Cartheius. Ovid. l. 7. Met. v. 368.

Transit et antiquae Cartheia moenia Caeae.

Item Carthaeus. Idem Met. l. 10. v. 109.

Namque sacer nymphis Carthaea tenentibus arva
Ingens cervus erat. --- --- --- ---

CARTHAGO [1] Filia Herculis, Cicer. l. 3. de Nat. Deorum. Quartus Hercules Iovis est, qui Tyri maxime colitur, eius Carthaginem filiam ferunt.

CARTHAGO [2] Graecis *karxhdw\n,urbs Africae totius celeberrima: Romanique imperii aliquando aemula, a Didone condita, septuagesimo [orig: septuagesimô] post Romam conditam anno [orig: annô], Eusebius. Atqui Iustinus, l. 18. c. 3. tradit conditam fuisse ante Romam. Imo condita fuit ante captum Ilium, annis 50. si credas Appiano in Libycis, *karxhdo/na th\n e)n *libu/h| foi/nikes2 w)/|kisan e)/tesi penth/konta pro\ a(lw/sews2 *)ili/ou. Ideo de eadem urbe ibidem *po/lews2 a)rxai/as2, Urbis antiquae. Unde Virg. Aen. prima [orig: primâ], v. 16.

Urbs antiqua fuit, Tyrii tenuere [orig: tenuêre] coloni,
Carthago; Italiam contra, Tiberinaque longe
Ostia, dives opum studiisque asperrima belli.

Sic nihil Didoni, praeter Byrsam arcem, relinquitur, ubi nunc, Marmolio [orig: Marmoliô] teste, turris, la Rocca di Mastinaca Christianis, Afris Almenare dicta. Vide infra. De nomine et origine urbis huius, vide Servium, Ioseph., Iud. Antiq. l. 8. c. 13. contra Apion. l. 1. post Menandrum, qui scripsit historiam Regum Tyri et Sidonis, Solin. c. 30. vel 27. edit. Salm. Salian. et Torniel. in Annal. Petaurum, l. 9. de doctr. temp. c. 63. et rat. part. 2. l. 2. c. 13. Tatianum contrae Gent. Theophilum Patriarcham Antiochenum ad Antilochum, l. 3. Tertull. apol. c. 19. Clem. l. 1. Strom. Velleium l. 1. c. 6. Strab. l. 17. Plin. l. 5. c. 4. Marcellin. Marmol. l. 6. c. 15. Leonem de Africa, etc. Quibus adde Plutarchum, Livium, Eutropium, Florum, Orosium, Zonaram, prosperum, etc. de urbis Fato, quod paucis sic habet: Eo potentiae urbs haec a tenuissimis primordiis


image: s0743a

paulatim excrevit, ut non modo Libyae universae, verum etiam insularum, et bonae Hispnaiae partis imperium tenuerit. Tria cum Romanis gravissima gessit bella, quorum primo [orig: primô], quod duravit annos 24. ab. an 490. Urb. Cond. usque ad 513. superati navali praelio [orig: praeliô] Poeni, aequas propemodum pacis conditiones a victoribus acceperunt, insulis tantum quibusdam abstinere iussi. Huic successit bellum Punicum secundum, Annibalis ductu gestum, qui expugnata [orig: expugnatâ] in Hispania Sagunto [orig: Saguntô], victorem exercitum in Italiam transportavit, eosque totos 18. annos ferro [orig: ferrô], flammaque [orig: flammâque] crudelissime vastavit. Victo [orig: Victô] deinde a P. Scipione apud Zamam Annibale, eo anguistiae res Carthaginensium redactae sunt, ut salutem suam moenibus tueri, durissimasque pacis conditiones pro arbitrio victoris accipere sint coacti. Verum cum ne sic quidem quiete agitare possent, tertioque bellum, quod duravit ab an. Urb. Cond. 605. usque ad an. 608. instaurarent, Senatus Catonis auctoritatem secutus, Carthaginem delendam censuit, et Scipionem Aemylianum in Africam misit, qui victis Poenis urbem obsidione cinxit, captamque solo aequavit: Reparatam, a Romanis sub Graccho et Augusto, colonia [orig: coloniâ] 3000. hominum illuc deducta [orig: deductâ]. Adrianus autem Imperator eain a se renovatam Adrianopolim appellavit, prius Carthadam dictam, quod Phoenicum lingua [orig: linguâ] novam civitatem significat, et ridicule Commodus Alexandriam Commodianam togatam. A Genserico, Romanis erepta, A. C. 432. sedes regni Vandalici fuit, per centum annos; tandem sub Turcarum potestatem venit, ab Arabibus penitus destructa est, postquam et a Ludovico IX. Galliar. Rege capta esset, A. C. 1269. Sub Christianis Archiepiscopalis fuit, et Primatu Africae inclita. A Pelagianis et Donatistis plurimum passa. Ibi Concilium A. C. 215. 252. contra Novatum et Felicissimum. Duo A. C. 306. et 308. a Don tistis habita. Quibus oppressis, a Consante Imperator. A. C. 348. Concilium dictum I. Carthaginense celebratum, quo [orig: quô] reiteratio baptismi, au)toxeiri/a, etc. damnata II. A. C. 390. III. A. C. 397. IV. A. C. 398. quo [orig: quô] Honorius Imperator rogatus, reliquias Idoloatriae in Africa abolevit. A. C. 401. Concilium provinciale, quo [orig: quô] Donatistis in Ecclesiae sinum reduntibus dignitates pristinae concessae. A. C. 417. quo [orig: quô] damnatum Pelagii dogma, decretumque insuper est, non provocandum esse Ecclesiasticis, ad iudicia transmarina, quamvis Sosimus Romanus contrarium posceret. Aliaque contra Donatistas, Pelagium et Caelestium, Pelagianos, Monothelitas, etc. Vide Cyprian. in ep. Augustin. Baron. et Tom. Concil. 1. 2. et 3. ibidem celebris olim Monetaria Officina sub Imperatorib. fuit, ut pater ex notis, CAR. KAR. KART. K *d. KE. KPTC. K. R. T. S. PK. SMK. SMKA. SMKE. SMNKAB. in nummis, occurentibus, de quibus hic [orig: hîc] passim. Vide etiam aliquid voce Byrsa. Silius, l. 13. v. 12. almam vocat:

--- --- Si nunc exsisteret alma
Carthago ante oculos turrita [orig: turritâ] celsa figura [orig: figurâ].

Virgilius altam, Aen. l. 4. v. 97.

Suspectas habuisse domos Carthaginis altae.

Horatius impiam. l. 4. Carm. Od. 8. v. 17.

Non incendia Carthaginis impiae.

Item invidam, Epod. 7. v. 5.

Non ut superbas invidae Carthaginis
Romanus arces ureret.

Populi huius et alterius Carthaginis Carthaginienses, quibus arietis et quadriremium inventio tribuitur, fraudulenti et mendaces dicuntur Tullio, Orat. pro lege Agraria. Eius portus nunc Marcia, et mons, qui hac urbe cingebatur, Almenara Afris, Rocca de Mastinaces Christianis. Eius ex ruinis crevit Tunetum vicina urbs.

CARTHAGO [3] Nova, urbs quam Dux Poenorum Asdrubal condidit in Hispania Baetica. Itaque po/lin *foi/nissan appellat Polyaenus, l. 8. c. 26. Et Solinus expresse, Carthaginem apud Iberos, quae mox Colonia facta est, Poeni condidere [orig: condidêre]. Itemque Strabo, *(h *karxhdw\n h( ne/a kti/sma *)asdrou/ba, etc. A Scipione expugnata est, Hannone non sine suorum clade se dedente, Liv. l. 6. Dec. 3. Contestanorum maritima urbs Ptolemaeo, et aliis. Hanc auctores, ut Plin. l. 3. c. 3. et Appianus in Punic. Spartariam cognominant. Idem Appianus putat prius Saguntum appellatam, sed postea ab Annibale excisam, et Carthaginiensum coloniam factam, Carthaginem Spartaginem nuncupatam; Sed hanc Carthaginem et Saguntum duo et diversa oppida esse, lippis et tonsoribus, ut dicitur, notum est; at hoc condonandum est homini Graeco, et peregrino, et cui Hispania minus cognita fuerit, veluti, qui scribit, iberum fluv. in Septentrionalem Oceanum evolvi, cum in Mediterraneum exeat. *kainh\ po/lis2 dicitur Stephano et Polybio, ubi vocis etymon expressum videtur. Ebraeis enim [gap: Hebrew word(s)] Karta hadath novam urbem notat; ex Carthada autem factum, *karxhsw\n, x. et q. permutatis, quod Siculorum est proprium, qui pro o)/rniqes2 dicunt o)/rnixes2. Vide Salmas. ad Solin. p. 332. Carthaginis huius descriptionem accuratissimam habet Polybius, l. 10. p. 583. edit. Casaubon. quam in pauciora contraxit Liv. l. 26. c. 43. Et utrumque secutus Silius pleraque ista carminibus hisce optime expressit l. 15. v. 220. quae, in lectoris gratiam huc transcribere non gravabor:

Carthago impenso [orig: impensô] naturae adiuta favore,
Excelsos tollit pelago [orig: pelagô] circumflua muros.
Arctatas ponti fauces modica insula claudit,
Qua Titan ortu terras aspergit Eoo [orig: Eoô].
At qua prospectat Phoebi iuga sera cadentis,
Pigram in planiciem stagnantes egerit undas;
Quas unget veniens refluusque reciprocat aestus;
Sed gelidas a fronte sedet sublimis ad Arctos
Urbs imposta iugo, pronumque excurrit in aequor
Et tuta aeterno [orig: aeternô] defendit moenia fluctu.



page 743, image: s0743b

Hodie Carthagena nominatur. Vide Bochart. De Phoen. Colon. l. 1. c. 35. Nic Lloydius. 6. leuc. a Murcia in Austrum, totidem a Scombraria, promontor. In Occasum. Arcem habet permunitam, portumque amplissimum totius Hispaniae et tutissimum. Ibidem ingens sparti copia et scomborum piscatio opulenta, a quibus insul. obiecta, quae portum claudit Scombraria dicta: Gemmae quoque. Estque prope Virgitanum sinum. Vide Boterum relat. Hisp. Addo, quod Carthaginiensis Hispaniae Citerioris haec portio spartum tantum ferebat, nec haec vero tota. Plin. l. 19. c. 2. Ad quos mones usus quae sufficiant, minus triginta milia passuum in latitudinem a littore Carthaginis novae, minusque in longitudinem centum reperientur. Ubi designat, quid in longitudine ac latitudine habuerit haec regio spartofo/ros2. Vide eundem Salmas. ubi supra, p. 261.

CARTHAGO [4] Nova, urbs maritima Americae meridionalis in novo regno Granatae Episcopalis sub Archiepiscopo S. Fidei de Bogota. Gaudet portu tuto [orig: tutô] et capacissimo [orig: capacissimô], permunita, cum duobus fortalitiis. Hinc Regio adiacens Covernacion de Cartagena, irrigata ex parte, a fluv. Magdalenae, Linschot Amer. c. 8. Herrera c. 16.

CARTHAGO [5] Vetus, urbs Hispaniae Tarraconensis Ptolemaeo. Villa Franca hodie, vel ut alii volunt Cantavilla. Nunc vicus Cantaveia, in Aragonia versus confinia Cataloniae et Valentiae, in colle, medius inter Terulum et Dertusam. Aliis fuit ad ostia Sicoris in Iberum, ubi nunc Mequinenca, castrum Cataloniae. Baudrand. Stephanus quoque Carthaginem habet in Armenia. Item, in Thracia, Schol. in Aristoph. Eq.

CARTHAN civitas in tribu Nephthalim, quae cum suis suburbanis Sacerdotibus et Levitis separata fuit. Ios. c. 21. v. 34. Hieronym. de loc. Hebr. lit. c.

CARTHARA Mesopotamiae ad Tigrim urbs. Ptol.

CARTHASIS Regis Scitharum frater, cum magna Equitum manu missus, ad diruendam urbem, quam in ripa Tanais Macedones condiderant. Curt. l. 7. c. 7.

CARTHEA una ex quatuor urbibus Ceae insul. a Carthaeo ibi mortuo denominatae. Item urbs Iberiae. Vide supra Chartaea. Hinc Cartheius. Ovidius, Met. l. 7. Fab. 12. v. 368.

Transit et antiquae Cartheia moenia Ceae,
Qua pater Alcidamas etc.

CARTHEIA parva insul. circa Delon, nobilibus clara ingeniis: siquidem ex ea Simonides Poeta, et Bacchylides, deinde Erasistratus, medendi arte clarus, atque Aristo Bionis aemulus ex Peripatetica disciplina duxerunt originem. Alex. ab Alex. l. 6. c. 3.

CARTHUSIA eremus intra montes altissimos, 4. leuc. a Gratianopoli in Boream prope confinium Sabaudiae, ubi incunabula Carthusiani Ordinis, sic dicta a Carthusio vico, Chartrous, adiacente. Hic [orig: Hîc] semper moratur Prior General. Ordinis.

CARTHUSIANAE Claves, eaedem cum Clavibus a)nakroustikai=s2 Laconum veter. de quibus vide suo [orig: suô] loco: uti de receptione in Carthusianorum ordinem infra aliquid, voce Misericordia.

CARTHUSIANI Monachi a Brunone Coloniensi, qui Parisiis Philosophiam professus est, orti sunt in Gallia circa A. C. 1080. vel 1086. ieiunium silentiumque ferme perpetuum servant, a carne, indispensabili lege, abstinent, perpetuo inclusi, et ciliciis horrentes. Generalis illorum vocatur Prior Carthusiae, ubi quotannis Capitulum Generale indicit: estque hodiernus quadragesimus a primo octavus. Historiam Ordinis huius exhibet Nic. Monachus l. 3. c. 8. et 23. Petrus Abbas de Celles, l. 1. ep. 23. Vinc. Bellovacensis, l. 26. c. 82. Petrus de Bles, ep. 68. Ioh. Salisburiensis, l. 1. Polit. c. 23. Dorland. Chron. Carth. Petraeus Bibl. Carth. Albertus Miraeus, de origine Relig. l. 2. c. 35. Lud. Beurriere de Ordin. Relig. Moterius in Diction. historico. Vide Bruno.

CARTII Persiae populi, Strabo, l. 11.

CARTILAGO inera piscis, vide Raia.

CARTILATUM castrum Galliae, in Arvernia superiore cum titulo Vicecomitatus [orig: Vicecomitatûs], vulgo Carlat: caput pagi cognominis, le Carladez, cui ascribitur Vicus Cerae Seraeve flumini appositus, Vic en Carladez dictum, ut distinguatur a Vico Comitis, in Arvernia inferiori. Hadr. Vales. Notit. Gall.

CARTISMANDUA Regina Brigantum; cuius fidem ab Ostorio victus Caractacus cum petisset, vinctus ab ea ac victoribus traditus est, nono [orig: nonô] post an. quam bellum in Britannia [orig: Britanniâ] coeptum. Tacit. Annal. l. 12. c. 36. Maritum habuit Venutium; qui mox orto [orig: ortô] dissidio [orig: dissidiô] hostilia adversum ipsam et Romanos induit. c. 40. Vide Hist. l. 3. c. 45.

CARTRIS Cimbrorum peninsula. Plin. l. 4. c. 13.

CARTOBRA vicus Galliae, in Suessionibus, in pago Tardanensi, Chartreuve vulgo. Eius meminit Frodoardus Histor. Rem. l. 2.

CARTULARIUS Antonius, Papiensis, vitas et mores Philosophorum scripsit, Laertium imitatus. Obiit A. C. 1440. Vide et Antonius.

CARTWRIGTHUS Thomas, Anglus, Hertfordiensis, Theologiae in Academia Cantabrigiensi Professor celeberrimus, ob commentariones in Proverbia Salomonis, Metaphrasin in Eccles. Commentarios practicos in Euangelia, Harmoniam Euangelicam, etc. in quibus non acumen solum viri, sed et vitae sanctitas mire elucet, omnibus doctis amabilis, Laetus Compend. Hist. Univ. Obiit. A. C. 1603. Varvici seputlus. Fullerus. Vide et Thomas.

CARUANCAS Norici mons. Ptol. Prenner Pyramio.

CARUANIANA urbs ab Aequis capta, quam rursus pulsis hostibus Valerius Consul recuperavit, an. Urb. Cond. 346.

CARVANIS urbs Ponti Polemoniaci in Cappadocia. Ptol.

CARVANNA seu CARAVANNA vox Turcica, significans qualecumque hominum agmen, securitatis causa [orig: causâ] in itinere (sacro inprimis, quod Meccham quotannis suscipitur) se coniungentium. Matth. Paris. A. C. 1250. Omnem illam catervam, quam


page 744, image: s0744a

vulgares Karravenam appellant, sibi manicpavit. Iac. de Vitriaco l. 1. c. 99. Quod ad exercitum Salahadim maxima veniret Caravanna, etc. Vide Scaligerum, Exercitat. 209. 2. Cum Carvannam istiusmodi instruunt Mercatores, peregre profecturi, non camelos solum secum habent mercibus onustos, et certo [orig: certô] ordine dispositos, sed et tentoria, sub quibus noctu degant: non enim ulla in urbe, quae in itinere occurrunt, sed foris, pernoctant, donec ad locum, quo tendunt, perveniant. Interea quilibet loci praefectus, in quo itinerantes morantur, contra Arabum praedonum incursiones Carvannam tuetur et ulterius proficiscentem aliquousque deducit. Sed et caput habet mobilis istiusmodi Res publica, Carvannae Bassam appellatum, qui magnam saepe pecuniae vim inde lucratur, utpote cum certis legibus omnes Carvani (quomodo in Carvannam euntes appellat Arnoldus Lubecensis, l. 5. c. ult. ) teneantur, et a Praefecto suo ad victum necessaria sibi comparare adstringantur, uti pluribus docet Ioh. Bapitsta Tavernier Itiner Turc. quem vide. De Carvanis Militum Hierosolym. sic Statuta eiusdem Ordinis tit. 19. de Verbo. signif. §. 29. Carvana, Syrorum et Arabum lingua [orig: linguâ] significat congregationem hominum, ut una aliquid negotii peragant, a Maioribus nostris usurpatum, in delectu fratrum habendo, cum ad subsidia per arces et triremes distribuuntur, aut alio per turmas mittuntur, quod Car. du Fresne in Glossar. Vide quoque infra Methymna Talnabi, item Muslimi.

CARY Cary, vox Bononiensium seu Morinorum, qua [orig: quâ] utuntur, ubi contra iniusta vectigalia reclamant aut publicanos convitiis insectantur, quasi ad seditionem contra istiusmodi praedatores plebem excitaturi. Caria enim, iniusta exactio est, in Charta Brientu II. Ducis Castelli Brientii apud Augustinum du Pas in Stemmate Geneal. huius Famil. An a ka/ruon, nux Graecis, deducta? Tradit quippe Servius Eclog. 8. v. 30. in nuptiis ideo spargi nuces, ut rapientibus pueris fiat strepitus, ne puellae vox virginitatem deponentis possit audiri. Qua [orig: Quâ] ratione Carya tumultum et seditionem sigmficabit. Nota certe Gallis vox Charivary, qua [orig: quâ] ludus turpis et nocivus innuitur, et describitur in Synodo Ioannis Raguerii Episcopi Trecensis, per quem nuptiis potissime secundis detrahitur non modicum --- et efficitur cum horridis et blasphemis vociferationibus et obscaena loquacitate, sub turpi transfiguratione larvarum iniuriosarum, contumeliosisque clamoribus binarum nuptiarum, etc. Vide Car. du Fresne Glossar. in voce Caria.

CARUENTUS urbs Latinorum. Steph.

CARVILIUS [1] Marinus, Dux militum in Pannonia, post obitum Philipporum, Imperator proclamatus, mox cum exspectationi non faceret satis, interfectus est. Zosimus, Zonaras.

S. P. CARVILIUS Maximus duorum nomen, qui bis Consules. Vide et Spurius.

CARVILIUS [2] Pollio, eques Romanus, tricliniis quibusdam argentum addidisse primus traditur, non ut operiret, aut ut Deliaca [orig: Deliacâ] specie faceret, sed Punica [orig: Punicâ]. Plin. l. 33. c. 11.

CARVILIUS [3] Rex, in ea [orig: ] parte Britanniae, quae est ad Cantium, et tota maritima est. Cassivellani imperio [orig: imperiô], castra navalia Caesaris improviso adoritur, Caes. Com. l. 5. c. 22.

CARVILIUS [4] Ruga, vide Carbilius.

CARVILIUS [5] Spurius, victis Samnitibus Sacrata [orig: Sacratâ] lege pugnantibus, e pectoralibus eorum, ocreisque et galeis Iovem; qui est in Capitolio, fecit, amplitudine tanta [orig: tantâ], ut conspiciatur a Latiario Iove. Plin. l. 34. c. 7.

CARVILIUS [6] Spurius, primus Romanorum, sola [orig: solâ] infecunditate obiecta [orig: obiectâ], uxorem repudiavit. Dionys. Halicarn. l. 2. *spou/rios2 *karoui/+lios2 a)nh\s2 ou)k a)fanh\s2 prw=tos2 le/getai a)polu=sai th\n gunai=ka, a)nagkazo/menos2 u(po\ tw=n *timhtw=n o)mo/sai te/knwn e(/neka gunaiki\ mh\ sunoikei=n. Ubi particula mh\ omitti potest, ut legamus gunaiki\ sunoikei=n, et novam intelligamus uxorem, quam Carvilius petebat. Sic enim de eo Gellius, l. 4. c. 3. Iurare a Censoribus coactus erat, uxorem se liberorum quaerendorum gratia [orig: gratiâ] habiturum. Sin vero retineamus particulam to\ mh\, de sua [orig: suâ] tunc accipiendum, quam iam habuit. Val. Max. l. 2. c. 1. ex. 4. Primus autem Sp. Carvilius uxorem sterilitatis causa [orig: causâ] dimisit, qui quamquam tolerabili ratione motus videbatur, reprehensione tamen non caruit, quia nec cupiditatem quidem liberorum coniugali fidei praeponi debuisse arbitrantur. Haec ille.

CARULA Hispan. Baeticae urbs. Antonin.

CARUONIS oppidul. ad Mosam in Geldriae Ducatu, Grave Simlero. Permunitum, Cuicanae regiunculae caput. Sub Batavis, 2. leuc. a Genapia, 5. a Busco Ducis, in Ortum.

CARURA regia Cerobothri, Indiae intra Gangem. Ptol. Pagus item circa Maeandrum fluv. limes Phrygiae, et Cariae, Strabo.

CARUS [1] Narbonensis, Eutrop. l. 9. c. 12. Aur. Victor. c. 36. Romanorum Imperator, imperavit post Probum, annis 2. cum filio Numeriano Caesare, doctissimo iuvene; et Carino, quorum hunc in Gallias misit, illo [orig: illô] secum in Orientem abducto [orig: abductô]. Vicit Sarmatas, bellum Persicum, quod Probus parabat, aggressus, Mesopotamia [orig: Mesopotamiâ] capta [orig: captâ], Ctesiphontem usque pervenit, et in tempestate maxima morbo [orig: morbô] periit an. ab Urb. Cond. 1035. A. C. 283. Imperii 1. vel. 2. In urbe Ctesiphonte fulmine occisum habet Vopiscus, in eius vita c. 8. Eutrop. loc. cit. Eum excepit Diocletianus, quem vide.

CARUS [2] alter Dux datus ab Alexandro triginta iuvenibus, in Aornum Petram eniti iussis. Curt. l. 8. c. 11.

CARUS [3] nomine Iulius legionarius miles, qui T. Vinium ante aedem D. Iulii iacentem in utrumque latus transverberavit. Tacit. Hist. l. 1. c. 42.

CARUS [4] Metius, delator, sub Domitiano, eius meminit Tacit. Agricol. c. 45.

CARUS-LOCUS monasterium in dioecesi Bisuntina, vulgo Charlieu. Item locus in Aeduis, in dicaecesi Matisconensi; oppidulum monasterio [orig: monasteriô] veteri illustre, non procul a Cluniaco, alias Chierlieu: Cluniaco subiectum. Item municipium in pago Belloiocensi, vix 2. a Ligeri leucis distans. Vide Hadr. Vales. Notit. Gall.