December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised
image: as0005JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.
image: as0006
[gap: praeliminaria]
page 727, image: s0727bCARIDEMUM vide Charidemum.
CARIDES Phrygiae urbs. Steph.
CARIETES Hispamae populi in conventu Cluniensi. Plin. l. 3. c. 3.
CARIGA Drangianae urbs. Amm. Marcellin.
CARIGE Indiae intra Gangem urbs. Ptol.
CARILLAE vide Cerillum.
CARIMA Galatiae oppid. Ptol.
CARINA [1] femina sive virgo e Caribus, quae amore Nymphaei correpta, insidias, quas Cares Meliis parabant, aperuit. Polyaenus, l. 8. c. 64.
CARINA [2] mons Cretae, 9. mill. pass. suo [orig: suô] ambitu continens, in quo nullae muscae visuntur. Plin. l. 5. c. 32.
CARINA [3] Equi, apud veterem Scholiastem Papinii Statii, Theb. l. 11. v. 512.
--- - --- -- --- tamen irrita voti
Cuspis, in obliquis invenit vulnera costis.Quid sit, exponit Nemesianus in Cyneget. de Canibus, v. 110.
--- - --- --- - Sit cruribus altis,
Sit rigidis, multamque gerat sub pectore lato
Costarum sub fine, decenter prona, carinam.Ubi carinatum pectus volucrum et coeterorum, praeter hominem, animantum, ex Plinio notavit Barthius. Vide quoque eum, Animadversion. ad Statium d. l. Nempe Carina proprie infima navis pars, a cavitate nonnullis, quasi Cavina dicta, cuius formam animalium pectus imitatur. Ad eundem maxime modum Parapamisadarum olim tuguria ad ultimum coibant, ibi foramine relicto [orig: relictô] superne lumen accipientium, Curt. l. 7. c. 3. Nec aliter pleraque in Germania tecta finut et clauduntur, quam in carinae aut sepulchri aggesti formam lateribus aequali spatio [orig: spatiô] usque ad tecta surgentibus. Sed et Persas, qui in Africa ex Herculis exercitu remanserant, alveos navium inversos pro tuguriis habuisse, et aedificia Numidarum agrestium, quae Mapalia illi vocabant, oblonga, incurvis lateribus tecta, quasi navium carinas, suo [orig: suô] adhuc tempore fuisse, Sallustius refert, Fugurth. c. 18. Vide quoque infra, ubi de veterum Tectis.
CARINAE [1] mulieres dicebantur, quae cantu flebili mortuos in funeribus assectabantur, eo quod ex Caria accersebantur. Cael. Rhodig. l. 16. c. 3.
CARINAE [2] Romae dicebantur aedificia facta, in modum Carinarum, quae erant intra Templum Telluris. Alii addunt, vicum fuisse Romae, ubi domus fuit Pompeii. Virg. l. 8. Aen. v. 361.
--- - Passimque armenta videbant,
Romanoque soro et lautis mugire Carinis.Horat. l. 1. Ep. 7. v. 48.
--- -- Foro [orig: Forô] nimium distare Carinas
Iam grandis natu queritur.Varro Carinas, dici putat ab eo, quod hinc oriretur caput Sacrae viae, caput enim Graece *ka)ra dicitur.
CARINARE apud Ennium Servio laudaturum,
Et contra carinans, verba atque obscena profatus,
quid sit, vide supra Carere.
CARINARII vide infra Cerinarii.
CARINAS vide Secundus.
CARINE urbs circa Caicum fluv. in Asia minore. Herodot. l. 7. Ita exercitus e Lydia perrexit ad flumen Caicum, et regionem Mysiam, a)po\ de\ *kki/+kou o(rmew/menos2 *ka/nhs2 o)/ros2 ei)=xon e)n a)risterh=| dia\ tou= *)atarni/os2 e)s2 *kari/nhn po/lin. Cherima Nigro.
CARINI Germaniae populi Plin. l. 4. c. 14. Ubi nunc pars Marchiae Brandeburg. et magnae Poloniae. Cluver.
CARINIACUM vulgo Charny, locus Galliae in Burgundiae Ducatu, in pago Ammavorum seu Amoeorum. Hadr. Vales. in voce Ternodorum.
CARINIANUM oppid. Pedemontii cum arce et ponte, ad Padum fluv. longa [orig: longâ] obsidione Gallorum, cum a Petro Columna Caesarianarum legionum praefecto defenderetur, nobilitatum. Principatus titulo [orig: titulô] gaudet. 5. milliar. supra Taurinum in Austrum; paule minus a Carmaniola.
CARINII Illyrici populi. Appian.
CARINSII Sardiniae populi. Ptol.
CARINTHIAE vel CARNITHIAE olim Pannoniae provinc. nunc German. Ducatus, habet ab Ortu et Septentrione Stiriam, ab Occasu et Meridie Alpes, et Forum Iulii contingit. Huius pars est Carniola. Multae in hic [orig: hîc] regione valles, colleque tritici feraces, multi lacus et amnes, quorum praecipuus est Dravus, qui ipsam in duas partes secat. Olim hunc tractum Iapides inhabitasse [orig: inhabitâsse] putantur. Regionis imperium tenent Duces Austriaci. Munster. Sabellicus. A tempore nempe Henrici, Ducis ultimi, qui, postquam Bohemiae per triennium praefuit, a Iohanne Rege, Henrici VII. Imperatoris filio pulsus est, A. C. 1311. Incolas ferunt privilegio [orig: privilegiô] ornatos esse novos Duces inaugurandi, Duce rusticana [orig: rusticanâ] veste in florido prato adstante: Idque factum, quia primi fidem Christianam sint am plexi. Hic [orig: Hîc] urbes Sanveit, Villach, Volckmarck, Iudenburg, Clagenfurt, etc. Aeneas Sylv. Europ. c. 20. Monstrelet. Cosm. l. 3. Cluver. l. 3. Geogr. Addo, quod eam post alios Otho, Othonis M. Imperatoris ex Ludulfo Sueviae Duce nepos, eoque [orig: eôque] defuncto [orig: defunctô], filius illius Cuno, agnati Othonis III. beneficio [orig: beneficiô] tenuit, pensandae fidei industriaeque, quam, vindicandae contra Bavaros Duces Caesaris Imperiique dignitati, iste praestirerat. Erantque tum in Ducatu Marchiones duo, alter tuendo limiti Orientali contra Hungaros; alter contra Sclavos, defendendae orae Meridionalis constituti: Palatini item, Goritiensis atque Crainburgius, iste in Italiae, hic in Bavariae, finibus, omnes pari obsequii nexu Ducis iussa spectantes.
page 728, image: s0728aAdempta postea Cunoni, Cunonis nepoti, in contumaciae poenam, ab Henrico IV. provincia, primum in Welphonem Boioarum, inde ad Bertholdum Comitem Zeringium, translata est. Sed rediit ad Cunonis filios, qui insignibus erga Caesarem officiis parentis culpam eluisse visi, amissam istius crimine terram suo [orig: suô] merito [orig: meritô] recepere [orig: recepêre]. Eam exin Ottocarus emptionis titulo [orig: titulô] cum Ulrico, ultimo Duce, contractae, pro sua usurpavit, ut quidam aiunt. Alii Meinhardo Tyrolensi a Rudolfo; nonnulli Alberto Contracto austriae Duci a Ludovico Bavaro Imperatore defuncto Henrico Carinthio, absque mascula sobole, A. C. 1335. concessam, post per coniugem Margaretham Maultaschiam, pleno [orig: plenô] iure domui isti illatam, dicunt. Quidam etiam Alberti huius filios, a Margaretha ista heredes scriptos, referunt. Tob. Pfannerus, i. de praecipuis German. Principum Gentib. c. 1.
CARINUM a Siculo karo\s2, pro khro\s2, quod est cerini coloris. Unde Carinarios Plautus habet in Aulularia, Actu 3. sc. 5. v. 36.
Flammearii, violarii, carinarii:
qui eo [orig: eô] colore vestes inficerent. Octav. Ferrarius, de re Vestiaria, part. 1. l. 3. c. 20. Vide quoque infra in voce Cerinus.
CARINUS [1] Marc. Aurelius, Imperator quidam Romanus, fil. Cari, Imperatoris cum fratre Numeriano, Caesar pronuntiatus, et hoc [orig: hôc] in Orientem sumpto [orig: sumptô], in Galliam missus. Novem uxores habuit, in innocentes faevus, et scelerum victima, unde a Patre abdicatus. Quo [orig: Quô] mortuo [orig: mortuô] Diocletiano se opposuit, et prope Veronam, Sabinum Iulianum, Imperium affectantem, occidit, a quodam Captianeorum suorum, cuius uxorem corruperat, in Moesia interfectus, Aurel. Victor. Dion. Vopiscus, in vita eius, ubi eum hominem omnium contaminatissimum, et adulterum vocat. Idem est iudicium de eius moribus, apud omnes Historicos, fuisse scilicet omni genere luxus [orig: luxûs] perditum, crudelem etiam et superbum. Quare disertissimus scriptor Synesius, qui in elegantissima, et gravissima oratione de regno, Carinum laudat, ut principem sobrium, moderatum, et magni exempli, sine controversia falsus est: Carinum enim nominat, quem debuerat Carum.
CARINUS [2] seu CHARINUS Ludovicus Lucerna [orig: Lucernâ] Helvetius, Medicus singulari candore humanitateque praeditus, Fuggerorum quondam Praeceptor, multis Magnatibus familiaris ac virtutum causa [orig: causâ] acceptus. Hic ut se Basiliensibus, apud quos sedem fixerat, gratum exhiberet, tribus bonae indolis adolescentibus liberalia stipendia constituit, hocque [orig: hôcque] se nomine posteritati commendavit. Obiit die 17. Ian. A. C. 1569. Epitaphio [orig: Epitaphiô] metrico [orig: metricô] insigni honoratus. Christ. Urstisius, Epitome Histor. Basil. et ex eo Freherus, Theatro [orig: Theatrô] Viror. erisditione claror.
CARIO nomen comicum Servi apud Aristophanem, Pluto, deductum a Caribus, qui servili fuisse ingenio [orig: ingeniô] dicuntur, parati quidvis malorum pati mercede proposita [orig: propositâ]. Propterea Aristophanes alibi ait, *ei)de\ doulo/s2 e)sti kai\ *ka\r, i. e. Quod si servus est et Car.
CARIOBARZANES mons inter Parthos et Massagetas.
CARIOPOLIS urbs Cariae, Clarioboli Turcis. Leuncl.
CARIOSUELLITES Galliae Lugdunensis populi. Plin. l. 4. c. 18.
CARIOTH civitas in tribu Iuda, Ios. c. 15. v. 24. Ierm. c. 48. v. 41. Item, in regione Moab; in tribu Ruben. Ierem. c. 48. v. 24. Amos c. 2. v. 2.
CARIOVALDA Dux Batavorum, inter auxilia Romana sub Germanico. Eum Cherusci fugam simulantes in planitiem saltibus circumiectam traxerunt; ac diu sustentata [orig: sustentatâ] hostium saevitia [orig: saevitiâ], denique in densissimos irrumpentem, congestis telis et suffosso [orig: suffossô] equo [orig: equô] labentem interfecerunt. Tacit. Annal. l. 2. c. 11.
CARIOVISCUS inter auxiliares Valeriani Imperatoris contra Persas, apud Vopisc. in Aureliano, c. 11.
CARIPETA Arabiae Felicis oppid. Plin. l. 6. c. 28.
CARIS [1] olim vocabatur Cos insula. Steph.
CARIS [2] Galliae fluv. oritur in confinio Alverniae, dein per Boios, Bituriges et Turones lapsus, aliquot milliar. infra Caesarodunum Turonum, in Ligerim se exonerat, vulgo Le Cher, Baudrandus. Secundum Valesium, alluit Caris oppida et castella, Montem Lucionem, Montlucon; Podium Foliosum Pui Fevilleux; Vallinicaum Valligny, Anicaum vetus Ainay le vieil; vel potius Aniacum villam Ainay la Ville, Aniaco castello propinquam; Columbarium Colombier; Montemrotundum castrum, a situ cognominatum, Montrond vulgo, et corrupte Mouron; Auream vallem Orval; Nigrumlacum Noirlac, Bruerias ad Carum Bruieres sur Cher; Castrum novum Chasteau-neuf; Coryletum le Coudray; Villamnovam, Quintiacum, Virsionem Vierzon, ad quem Averam vel Euuram, Yeure et Eure dictum, Utrione (Auron ) auctum recipit. Denide attingit Castra Chatre; Monasteriolum ad Carum Menestou sur Cher, Carobrivas vel Carobrias Charis; Cellam Biturigum vel Cellam S. Eusicii, Celles en Berry; ubi Saleram amnem, la Saudre, Saldriam quibusdam nuncupatum, admittit: tum Nucaria Noyers; castrum S. Anniani, Marioilum Marueil sur Cher, Montem Tricardi; Blaracum Blere; Aciacum Azay sur Cher; Saponarias, Columbaria, Linarias: ac demum in Ligerim influit. Accipit prae cateris Tardam Tarde, Milmandram Marmande, Aueram Yeure, et Saleram maiorem la grande Saudre, qui Nigram Nerre, et Saleram minorem petite Saudre secum defert. Notit. Gall.
CARISIA cognomine Aurelia, civitas Hispaniae ad Baetin fluv. in Gaditano Conventu. Plin. l. 3. c. 1.
CARISIACUM Galliae Belgicae oppid. Antonin. vulgo Cresci. Ad Saram fluv. in Picardia, 3. leuc. a Lauduno in Boream 4. a Fera in Ortum. Item Villa olim regia, Hadr. Valesio, palatio [orig: palatiô] insignis, salruique contigua, non procul a Compendio. Hic [orig: Hîc] Carolus Dux et Princeps Francorum decessit, A. C. 741. et Godescalcus Monachus iterum damnatus ac honore Presbyterali deiectus est, Concilio [orig: Conciliô] hic [orig: hîc] habito [orig: habitô], A. C. 848. A Charisio conditore aut saltem possessore nomen accepisse videtur. Hodie Chiersi vicus, 6. mill. pass. a Noviomago, ad ripas Isarae. Notit. Gall.