December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised
image: as0005JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.
image: as0006
[gap: praeliminaria]
image: s0572bBRACHIUS Perusinus, omnem Pontificis ditionem occupavit, apud Aquiliam vero a Pontificis exercitu superatus occiditur.
BRACHMANES vel BRACHMANAEPalladio Bragmanes, Indorum Gymnosophistae, quorum Princeps Dandamis erat tempore Alexandri Magni; Iarchas vero, quando Apollonius Tyaneus, discendi visendique studio [orig: studiô] ad illos se contulerat. Hi simulacra contemnebant, omnis prorsus carnis genere et vini abstinentes, Clem. Alex. Stromat. l. 3. *braxma=nai/ g' ou)=n ou)te e)/myuxon e)sqi/ousin, ou)/te oi)=non pi/nousi. *katafronou=si de\ sqana/tou, kai\ par/ ou)de\n h(gou=ntai to\ zh=|n, w=ei/qontas2 ga\r ei)=nkai paliggenesi/an. Porphytius de Abst. l. 4. *o\ de\ a)/llou tino\s2 a(/yasqai, h)\ o(/lws2 sqi/gein e)myu/xou trofh=s2, i)=son kai\ th=| e)xa/th|a)kasqarsi/a| te kai\ a)sebei/a neno/mistai. *qrhskeuousi de\ to\ sqei=on, kai\ xro/non th=s2 h(me/ras2 kai\ th=s2 nukto\s2 plei=s2on ei)s2 u(/mnous2 tw=n qew=n a)pe/nesman kai\ eu)xa\s2 e(ka/sou i)di/an kalu/bhn e)/kontos, koinh= gar *broxma=nes2 me/nein ou)k a)ne/ xontai. Degebant partim in saltibus; Astrorum et Naturae contemplationi intemi, partim in Urbibus, ubi Principibus a consiliis, et populo morum Magistri erant. *metemyu/xwsin firmiter credentes, hoves inprimis et vaccas venerabntur, felicitatem summam rari, spernere posse fluxa Fortunae bona. Tertullian. Apol. c. 42. Augustin. de Civ. Dei. Strabo l. 15. Diodor. Sic. l. 2. Curt. l. 8. Philostr. in vita Apollonii. Ad hos es Graecia quandoque Sapientes consultum aecessere [orig: aecessêre]. Pantaenus vero, a Demetrio Episcopo Alexandrino, missus. Christum iis praedieavit. A. C. 183. Euseb. l. 5. c. 9. Vide omnino Palladium de Bragmanibus, ab Edoardo Bissaeo, Londini editum. Brachmas vocat Steph. apud quem mira de vestimentis eorum narrat Hierocl. *)ufa/smata inquit, mh/te puri\ kaio/mena, mh/t u(/dati xaqairo/mena), a)ll' e)peida\n r(u/pou kai\ khli/dos2 e)mplhsqh=|, e)mblhqe/nta ei)s2 flo/ga, leuka\, kai\ diafanh= gi/gnetkai. Nomen eorum quod attinet, quid sodes *braxma\n aliud sonat, quam [gap: Hebrew word(s)] Bar hachman a)/grios2 sofisth\s2, h. e. Gymuosophista? H. Iacobius. Vide Gymnosophistae, et Suidam in *braxma=nes2. Hodie Bramines, Giogi, etc. De quibus inprimis consuli meretur P. de Valle, Itinerarii tom. 4. Ut hoc addam, eorum sedes hodie inprimis est, tractus Indrae in littore Coromandelico seu Cormandel, a. Cap. Comery usque ad influxum Gangis in Sinum Betigalae se extendeme, et litori Malabarico ad Ortum adiacente, Ptolemaeo Catigardamna. Ibidem et Christianorum S. Thomae, cuius sepulchrum in vico Meltavour ostenditur, ingens numerus, Auctor Histor. Orbis Terr. Brachmanica Grammatoae MS. asserbatur in Musaeo Kircheriano Romae, auctore Henrico [orig: Henricô] Roth, Missionario [orig: Missionariô] Mogoritano [orig: Mogoritanô], qui rudimenta Linguae huius Europaeis primus tradidit; uti refert Georg. de Sepibus in Collegii Roman. Societatis. Iesu Musaeo p. 65. Vide quoque supra in voce Basext.
BRACHODES extrema urbs Africae minoris. Ptol.
BRACHYGRAPHIA vide infra Compendia Scriptoris.
BRACHYLE urbs Ceretum, qui Iberis vicini sunt. Steph.
BRACHYLLAS Boeotorum Praetor. Livio memoratur l. 33. c. 27. ubi Boeotarchen illum gentis Comitiis factum esse, quod praefectus Boetorum apud Philippum Macedoniae Regem militantium fuisset, praeteritis Zeuxippo et Pisitrato [orig: Pisitratô], aliisque qui Romanae societatis auctores fuerant, refert. Quae etiam causa exitii ei fuit. Id enim hi aegre passi, dum arma Romana propinqua habebant, tollere Brachyllam principem Fautorum Regis statuerunt. Et tempore ad eam rem capto [orig: captô], quum in publieo epulatus reverteretur domum temulemus, prosequentibut mollibus viris, qui ioci causa [orig: causâ] coneilio celebri intersuerant, ab sex armatis, quorum tres Italici, tres Aetolierant, circumventus occiditur. Idem ibid. c. 28.
BRACILE aliter Redimiculum et Rebrachiatorium, Graec. a)na/labos2, memoratum in Vitu Germani Abbatis seu Martytis definitur Cassiano de veste Monach. l. 1. c. 6. Redimiculum seu suecinctorium, quod dividens (Isidorus habet, descendens) per cervicem et a lateribus colli divisum (demissum) utrarumque alarum sinum ambit atque hinc hinc inde succingit, ut consiringens latitudinem vestiat corpus atque coniungendo componat. Hoc vulgo Bracile, quasi braciale vocant; quamvis nunc non brachiorum, sed renum sit cingulum. E quibus ultimis verbis colligere est, Bracile non tam zonam, ut quidam volunt, quam renum cingulum, seu cingulum in lumbis, ut idem Isidotus alibi vocat ac succinctorum esse, adeo que a braccis potius, quam a brachiis, nuncupatum, quasi bracco brevior et levior, quales Monachi sub tunica gestant. Dependebant ab eo caligae, uti habet Monachus Vallis Sarn. in Historia Albig. c. 72. Sed cum flecteretgenua ante altare, Brachile eius; a quo dependebant caligae ferreae, ruptum est. Fibula [orig: Fibulâ] porro aunextebatur, uti docet Brissonius Formul. l. 6. p. 647. apud Car. du Fresne Glossar. Vide quoque Salmals. Not. ad Tertullian. de Pallio et Macrum in Hierolex.
BRACLAVIA urbs Poloniae in Podolia inferiore ad fluv, Hypanim, Bog; versus confinia Moldaviae.
BRACONARII in Charta Henrici II. Regis Angliae Monastic. Angl. Tom. 2. p. 283. dicti sunt, quibus braconum cura erat, Gall. Brachers, item Braconiers. Est autem bracco, canis sagax, indagator, vulgo Brac Gallis et Germanis, vide Car. du Fresne Glossar. in voce Bracco, ut et supra Barmbracus.
BRACTEA seu BRATTEA ita enim saepius reperitur in libris scriptum, quam vis prius potius: non a)po\ tou= bra/xein, sed a)po\ tou= bre/xein, i. e. linere. illinere, dicta est. Hinc enim brekth\s2, qui linit et *brekti/a, litura, vel quod illinitur: Latine bractea, tenue anri folium, quo [orig: quô] linebantur olim pedes lectorum, camerae, alia. Calpurnius,
--- -- --- -- Atque illita porticus auro [orig: aurô].
Martialis sputum vocat l. 8. Epigr. 33. v. 11.
Hoc [orig: Hôc] linitur sputo [orig: sputô] iam caryota calendis.
Ubi sputem est brekti/a. Eodem [orig: Eôdem] modo [orig: modô] autem Latini bracteam dixerunt, quo [orig: quô] embractum, quod Graecis erat e)/mbrekton. Apicius embractum baianum vocat l. 9. e)/mbrekton Hesychius, vox pura puta Graeca,
page 573, image: s0573aquam Galatae usurparunt [orig: usurpârunt]. *)embroxh\n enim Graeci dicebant. Optimae Glossae, Intritum, e)mbroxh\. Sic Murobractarii Plauto, Autul. Actu. 3. sc. 5. v. 37. qui murobre/ktai Graecis: similiter bractare verbum, pro humectare et madefacere; unde bractamenium, pro humore vel aqua, apud Fulgentium de Virgiliana Contin. etc. Quia autem bracteationibus camerarum, ut et filationibus ac liquationibus aurum peribat, non enim bractearum argentearum quisquam meminit: Hinc Aurelianus Imperator in animo habuisse legitur, apud Fl. Vopilcum, c. 46. ut aurum neque in cumeras, neque in tunicas, neque in pelles, neque in argentum mitteretur, dicens plus auri esse in rerum natura, quam argenti: sed aurum per varios bractearum, filorum (quibus vestes intexebantur) et liquationum (auro [orig: aurô] enim liquaro [orig: liquarô] deaurabantur pelles et vasa) usus perire, etc. Inde Bracieata Eloquentia, apud Fulgentium quae quid sit, ex Solino discimus Ep. 2. ad Adventum, Cui (Libro cui Polyhistoris nomen imposuit) si animum proprius intenderis, velut fermentum cognitionis magis ei inesse, quam bratteas eloquentiae, deprehendes, Ubi eleganter et proprie cognitionem, i. e. doctrinam, fermento comparat; eloquentiam bracteis opponit: ut doctrinam cognitionemque rerum, ornatui verborum et eloquentiae. Ita doctrinam ab eloquentia separat Suetonius in Caligula, c. 53. Eloquentiae multum attendit, doctrinae parum. Nempe fermentum massam, cui admiscetur, auctiorem et o)gkwdeste/ran reddit: brattea vero, quibus rebus illinitur, nihil amplius confert, quam tenue pe/talon et extimae cutis fucum. Sic rerum fognitio animum alit et instruit, eloquentia ornatum tantum praeber et levem in verbis nitorem: unde fermentum cognitionis, et bratteas eloquentiae sibi invicem apte ommno opponit Solinus. Vide Salmas. ad illum p. 4. Indidem Bracteatores seu Bractearii, Graece petalopsioi\ vel petalourgoi\, dicti sunt Artifices, qui bracteis aureisstatuas aliaque mducebant: Liv. Dec. 4. l. 10. Aedem (Pietatis) dedicavit M. Acilius Duumvir, statuamque auratam, que prima omnium in Italia staiva inaurata est, partri Glabrioni posuit. Est autem Bractea, in Gloss. pe/talon. Vide l. 1. Cod de excus. Artif. l. 10. Iul. Firmicum Maternum Astronomic. l. 4. c. 15. et l. 8. c. 16. et 19. Plin. l. 33. c. 3. etc. Plura vero hanc in rem, apud Salmas. ad Vopisc. c. cit. Addam saltem, de Bractearum in coronis olim usu. Cum enim philyrae, quibus coronae nectebantur, primum simplices, h. e. nulla [orig: nullâ] arte fucatae aut dissimulatae fuissent. hisque vel ludicro [orig: ludicrô] quaesitis semper auctoritas esset, iis tamen P. Claudius Pulcher primus bracteas dedit, i. e. bracteatas fecit; cum ipsa folia coronarum Crassus dives primus argento [orig: argentô], auroque [orig: aurôque] imitatus sit, ut videl. in corona nihil non esset aureum, aut deauratum. Vide Plin. l. 21. c. 3. Theophrastum Histor. Plantar. l. 5. aliosque, laudatos Car. Paschalio Coronar l. 2. c. 12. Apud quem vide quoque de Bractea, quae ambit superiorem partem Diadematis Imperialis, l. 6. c. 21. ut et aliquid infra, voce Petalismus. Nec omittenda bellaria auro [orig: aurô] bracteata, in conviviis Alexandri M. de quibus Agatharchides Cnidius, apud Athenaeum l. 4. c. 14. octavo [orig: octavô] Asiaticorum scribit, cum Alexandrum exciperent anici convivio, quae bellaria mensis apponi debebant, inaurata (auro bracteata) fuisse, et convivas illis uti qui cuperent, aurum detrahere solitos, ac cum ciborum purgamentis abicere, ut eius luxus essent ac impensae spectatores amici, famuit vero domini.
BRACTIA insula Illyrici. Plin. l. 3. c. ult.
BRADANUS fluv. Lucaniae, per Basilicatam provinc. currit, et in ea prope Acherontiam, Oppidum, montem Pelusium, et Scaliosum urbes labitur; et versus ostia Basilicatam ab agro Hydruntino separat.
BRADAS Italiae fluv. circa Apuliam. Antonin.
BRADEAS praecipuae nobilitatis vir, Regillae uxoris Herodis Sophistae frater, argumentum generis gestabat in calceis; Id aucem erat episphyrion menoides eburneum. Unde Proverb. Nobilitatem in astragalis gestare; quod in eos recte dicitur, qui generis praestantia [orig: praestantiâ] tumentes nulla [orig: nullâ] ipsi virtute nituntur. Cael. Rhodig. l. 20. c. 27.
BRADSHAU Henricus, vide Henricus.
BRADUA Consul, collega Triarii Materni et Aproniani. An. Urb. Cond. 937. et 943.
BRAECARA vide Brachara.
BRAEGITIUM urbs Pannoniae hodie Comara, ad Danubium fluv. aut locus non procul, Bontuda, ubi eius ruinae visuntur. Brieno [orig: Brienô] teste. Vide Bregaetium.
BRAENNA fluv. Galliae, in Turonibus, vulgo la Brarile: qui Sicera [orig: Sicerâ] la Cisse receptus, in Ligerim defluit, supra Turones. Hadr. Vales. in voce Turones.
BRAERSIUS Henricus, vide Henricus.
BRAESI populi Macedoniae. Steph.
BRAGAE insulae quaedam desertae. Plin. l. 4. c. 28.
BRAGANADAR unum ex sex Regnis, in quae divisus est totus ille tractus, qui inter Imperium M. Mogolis et Regna Malabarica situs, uno [orig: unô] nomine Kunkam appellatur. Titulus Regis Braganadar, est Cotteb. Maluco, i. e. vertex Regni. Hotnius Orb. Imp. p. 445. edit. 1677.
BRAGERIACUM vulgo BERGERAC, oppid. in Petrocoriis nobile, ad Duranium fluv.
BRAGIACUM seu BRAEUM, vide Braium.
BRAGODURUM Rhaetiaeoppid. in Germania. Ptol. vulgo Bibrach Lazio. Rockenburg Rhenano. Pfullentdorf Moletio in Suevia. Beyern castrum in Suevia, Cluver. Vide et Rhenanum Rer. Germanic. l. 3. cum Notis Ottonis.
BRAHE Tycho, stirpe nobili natus, A. C. 1546. Dania [orig: Daniâ], natali solo [orig: solô], relicta [orig: relictâ], in Germaniam abiit, ibique Mathematicis Artibus, Astronomiae praesertim, eo [orig: eô] successu se dedit totum, ut brevi Astronomorum princeps evaserit. Reversus in patriam sibi rusticam puellam iunxit, cum familia sua, post iter Italicum, Basileae sedem fixurus. Sed a Friderico II. retentus, in Insul. Huena [orig: Huêna], quam ab illo muneri accepit, Uranoburgum condidit. Post quae in aula
image: s0573bRodolphi II. Imperatoris magni habitus, ibidem obiit, A. C. 1601. aetat. 55. circiter. Plurium scriptorum et instrumentorum novorum auctor, de quibus vide les Eloges Antonii Teissier Vol. I. ac Guilielmo Hassiae Landgravio Astronomicarum rerum peritissimo. praecipue magni habitus. Plura apud Gassendum Vita eius.
BRAHEA [1] nomen Stirpis, a pluribus saeculis in Suecia florentissimae: cuius origo ab Audrea Dn. de Mohammer, Regni Senatore, sanguinem ad Suercherum Regem referente, arcessi soler. Eam certe affiniras Btrgeri Ierl (qui Sueciae Gubernator et duorum Regum, Waldemari ac Magni pater, Ingeburgis, Bitgeo Andreae nepoti nuptae, patruus fuit) et memoria Israelis [orig: Israëlis] Birgeri, qui Rex Sueciae designatus coronam recusavit: atque coniugia cum praecipuis Regni familiis, ipsa [orig: ipsâ] quoque Regia [orig: Regiâ], inita, celebriorem reddidere [orig: reddidêre]. Eadem [orig: Eâdem] familia [orig: familiâ] Brigitta (cuius revelanones iactat et eam sanctis Roma adscripsit) orta est. Nomen autem Braheanum intulit Iohanna Braheana Norvega, Magno Laurentii Platae Regni Senatori nupta; quod a Matre posteri retinuere [orig: retinuêre]. Accessit postmodum, beneficio [orig: beneficiô] Erici Regis Petro Braheo Comitis Wisingsborgici dignitas, eaque hactenus servata est. Clarent adhuc ex ea Petrus, Regni Drozelus seu Arthidapifer, atque illius ex statre Nicolao nepos Nicolaus, qui matre editus Anna [orig: Annâ] Margareta [orig: Margaretâ] Bielkia [orig: Bielkiâ], natus est A. C. 1633. uxoremque duxit Iulianam Wrangeliam; frater Elisabethae natae A. C. 1632. quae primis nuptiis maritum habuit, Eticum Oxenstiernae, Cancellarium; secundis, Adolphum Iohannem Comitem Palatinum Rheni, Caroli Gustavi Regis fratrem. Utriusque progenalogiam exhibet Spenerus Theatro [orig: Theatrô] Nobil. Eur. Tom. I.
BRAHEA [2] Sophia, soror Tychonis, cuius epistolam metricam, Hafniensibus Inscriptionibus inseruit Ioh. Resenius.
BRAHEUS Tycho, vide Brahe.
BRAHMA nomen idoli, apud hodiernos Zonae torridae incolas, summa [orig: summâ] veneratione culti. Pythagotam hoc [orig: hôc] nominte ab illis adorati, sunt qui credant. Vide P. de Valle, Itiner. tom. 4.
de BRAJESELVE Hugo, vide Hugo.
BRAJUM olim linguâ Gallicâ lutum significabat. Hoc me docuit liber vetus Miraculorum S. Bernardi Claravallensis Abbatis, qui est cento ex multorum scriptis consutus, hisce verbis, Castrum Braium, quod lutum interpretatur. Setmo est de Braio ad Sequanam in Senonibus; Brai sur Seine, inter castrum Triangulum Trainel etc Monasteriolum Mmonstereau posito: quod et Braiacus munitio dicitur in Chronico Senonici Monasterii Sancti Petri Vivi. Erat Miles Burchardus nomine, et uxor illius Ildegardis: qui habebant munitiunculam in pago Senonico, super Secanam ftuvium, qitae Braiacus dicitur, in locis palustribus. Idem Braicus dicitur, in Clironico Ecclesiae Senonicae. Est et duplex Braium ad Suminam Bray sur Somme: et Braium ad dextram Ittae fluminis tipam in Veliocassibus Normannis posirum, in Gestis Ludovici VII. Francorum Regis memoratum, vulgo Braye dictum: et Braium Bray ad Hormentionem flumen nonion. ge a sinemuro in pago Alesiensi. Non procul a Gotnaco Ittae apposito, est silva nomine Braium; vel silva Braiensis, Bray vel la forest de Bray, a qua firmitas in Braio cognominatur, la Ferte en Bray. Citra flumen Ittam in Bellovacis, locus est Braium Bray, ad amniculum qui in Taram defluit; et pagus exiguns loco cognominis; Braium nuncupatus Bray; planus, humilis, compascuus, in quo multa et magna sunt stagna. Ibi sunt Hosdencum, Houdanc en Bray, Villa m Braio Ville en Bray, turris in Braio Tour de Bray, Puteoli in Braio Piseux en Bray, Ontium in Braio Onsenbray, multique alil vici. Castrum quod Braiam vocant, rigordus et Willelmus Britto in anno 1191. commemorant, quod a luto nomen invenit, et vulgo Bray Comte Robert, vel Bray c. R. i. e. Braia Comitis Roberti dicitur. In pago Silvanectensi, Braium vicuseriam reperitur, et Braium in Pictonibus, non longe a castro Campiniaco, Braye. Braieum vel Brahicum etiam a luto seu braio nomen accepit. In Vita S. Iudoci haec legimus: Veniunt pariter Haimo Dux et Iudocus ad locum qui dicitur Brahic, qui locus fluminis Altenae rivulis undique circumdatus, lutulentus habetur. Idem et Florentinus Abbas ac Ordericus in Historiae l. 3. scribunt: ex quibus Ordericus eremum Braic vocat. Hic locus Brahic vel Braic eremo nomen suum dans, nunc est vicus la Broye in Ambianorum pago Pontivo ad Alteiam fluvium. Guillelmus nangiacensis castrum cui Breic vocabulum est, inter castrum de Villaribus Villers, et castrum S. Galasi in Pictonibus situm, a Ludov. IX. Francorum Rege captum esse tradit. Breicum autem illud vel potius Braicum nunc dicitur Brahey. Braiacum in Carnutibus a luto seu braio cognominatum reperio, quod et Braiotum et Braium etiam dictum sit, veteri Monasterio [orig: Monasteriô] S. Romani illustre. In Vita S. leobini Episcopi Carnutensis, quam Fortunati esse puto, dicitur Leobinus Aetherio Episcopo Braiaci occurrisse, et ab eo Diaconus, moxque Presbyter factus, ac fratribus Braiacensis Monasterii praepositus esse. Legi et litteras Hugonis Decani Carnutinae Ecclesiae, datas Mense Maio [orig: Maiô], anno [orig: annô] 1226. de iure, quod Hemericus Renart habet in Granchia de Braiaco. Idem locus defignatur nomine Braioti in litteris Gervasii de Castronovo Canonici Carnotensis, quibus reditus suos pedagii de Braioto, i. e. centum solidos dat Ecclesiae Carnotensi. In litteris Raginaldi Carnotensis Episcopi an. 1190. Odo Rufus, Miles Braiotensis oppidi memoratur, nec non Garnerius Prior Sancti Iohannis de Braioto: et decimam piscium in Braioto castro Goeti S. Aviti Monachabus Castrodunensibus confirmat Alexander PP. 3. literis anni 1170. Braiotum castrum Goeti vocabatur, propterea, quod illud tenuerat prae ceteris Goetus, qui Pertico minori, ubi Braiorum situm est, nomen suum dedit. Perticum enim Goeti nuncupant; le Perche Govet. Leprosorum de Braioto fit mentio in tabulis auni 1173. Nonnumquam nominabatur et Bruium castrum. Evolvi litteras de rebus daris, a Willelmo quondam Praeposito de Braio castro Milite, dum Monachalem habitum suscepit in Coenobio S. Petri Carnotensis; item alias de Ecclesia S. Romani de Braio, datas regnante Hainrico [orig: Hainricô] Rege Franciae: Notum esse volumus, quod ego Airardus de Busso (Bullou) et
page 574, image: s0574aLandricus de Toriello Gausridum commilitonem convenimus, ut loculum in quo Ecclesia S. Romani Mart. habebatur, S. Petro Carnotensi pro remedio suae suorumque animarum concederet, qui non longe a castello Braio distat, sed tunc vilis et incultus apud nos aestimabatur. Braiacum vel Braiotum, vulgo nuncupatur Brou, estque oppidulum Pertici Goeti, in dioecesi Carnutum, ac in confinio Pertici et Belsae positum ad amniculum Osanam Ozanne, qui in Lidericum decurrit apud Bonamvallem, postquam Braiotum et Dangeolum vel Daniolium Dangeau alluit. Abest ab Autrico Carnutum leucas 7. a Castrodunenli 4. ab urbe Lutecia Parisiorum 25. In butgo suo vel suburbio habet veterrimum sui nominis Monasterum, nunc a Patrono loci prioratum S. Romani dictum. Situm est in loco palustri et lutoso, et cum intra muros tum maxime extra, praesertim ad amnem valde caenosum est. His addere possumus Braium Brai in Pictonum pago et Vicecomitatu Toarcensi; Wibraium locum Falesiae proximum, la Guibray dictum; Vallem Braii Vaubray, non longe ab urbe Lingonis; Follanebraium in pago Laudunensi positum inter Calnacum et Codiciacum, Follenbray, villam Regiam Francisci primi ac Henrici II. cuius meminit Hinemarus Laudunensis Episcopus in epistola ad Hincmarum Remensem Archiepiscopum: Tenerchebraium, castrum ad Comitem Moritonii in Pertico olim pertinens, Willelmo Gemeticensi in l. 8. c. 13. memoratum, quod vulgo Tinchebray nuncupatur. Omnia haec Braia, et Braiaca, vel Braica, aut Braiota; et quae nominibus compositis Follanebraium ac Tenerchebraium appellantur; Breia quoque amniculus vel Braia, Braye aut Bray, qui Vibreium Vibraye, et Sabiniacum Savigny sur Braye praeterlapsus, Lidericum infra Montem aureum auget; a braio id est a luto nomen accepere [orig: accepêre], quod in locis palustribus et lutosis condita sint. Monstreletius in voluminis primi capite 221. a braio braiosas aquas pro lutosis dixit hisce verbis: Urbem intravit, in qua aquae et scaturigines valde limosae erant, Passa parmy la Ville, ou y avoit eaves et sources moult brayeuses. Germam lutum bruch aut broc appellavere [orig: appellavêre] nomine a braio non multum recedente. Hinc in Morinis castrum, quod Nostris Bourbourg, Flandrensibus Borborch vocatur, veteres tabulae ann. 1130. Broburgum, aliae ann. 1105. Bruchburch, quaedam Brocburgum et Brucburgum, hoc est lutosum oppidum nominant. Brucsellam quoque pro Bruxella quibusdam dici a situ plustri et lutoso asierit Strada, nescius Brucsellam et Brucsellas, vetus ac sincerum oppidi nomen, a luto deductum, in tabulis ante annos 600. datis reperiri, quod postea in Brussellam atque Bruxellam recentiores mutaverint. Quin et Braium sive Braiotnm in Pertico castrum, in litteris datis anno [orig: annô] 1180. apud Chesnium de familia Drocensium Broc appellari constat. Hodieque brauchet Germanica [orig: Germanicâ] lingua [orig: linguâ] lutum significat. Eadem fuit brod vel brud, quae broc sive bruc significatio. Quippe Gilbertus de Vita et morte Caroli Comitis Flandriae, Brodburg et Brudburg vocar castrum, quod alii Bruchburch et Brocburgum dicere maluerunt: et quod quidam aiunt ab incolis Brovebourg nuncupari, id est lutosum oppidum. Brove ergo lutum est, e quo et Broagium Brovage nomen invenit; castrum paene undique salinis circumfusum, et in loco valde limoso palustrique situm, proximum Turri Braii vel luti, Tour de Brove. Brou quoque vulgo dicitur a Nostris, i. e. lutum, quod Latine Braium, et Braiotum in Pertico. Lutum certe vel aquam lutosam brovet olim a Nostris nuncupatam esse, reperio in rerum Francicarum Annalibus. Apud Monstreletium Ludovici Aurelianensium Ducis filii tres pupilli, in litteris suis ad Regem Carolum VI. datis 6. Idus Iulias anno [orig: annô] 1411. quae et a Iuvenale Ursino mutatis nonnusquam aliquot verbis referuntur, de caede patris sui sic scribunt: En outre luy coupperent et ceraventerent la teste en divers lieux, tellement que la cervelle en chent au brovet presque toute: auquel brovet et bove ils le travaillerent et trainerent, iusques adone qu'ils le vetrent tout roide mort. Brovet et Bove pro uno eodemque, nimirum pro luto accipit Monstreletius: ut vocabulum nostrum bove factum est ex brove et brovet. Brovet autem ut et brod et brud, deducitur a brodium, quo [orig: quô] nomine ius, et liquida esculenta, ac humor designantur. Hadr. Vales. Not. Gall.
BRAMAE populi Africae, in Aethiopia inferiori et regno Loanghi, inter Anzicanos populos et Oceanum.
BRAMAGUM vel BROMAGUM Antonin. Sequanorum oppid. vulgo Romont. Simlero l. 1. de Vall. et Guillimanno p. 40. est Bromasin, paroecia oppid. Ru. Cluverio est vicus Bro. Vide Ioh. Bapt. Plantinum Helv. descr.
BRAMBARICARII in Notit. Imperti, ubi Praepositi Brambaricariorum memorantur, sub Comite sacrarum Largitionum, interdum sub Magistro Officiorum; corrupte pro Barbaricarii, dicti sunt, qui ex auro coloratis filis exprimebant hominum formas, animalium et aliarum specierum imitabantur subtilitate veritatem, ut ait Donatus ad Aen. l. 7. Seu, qui cassides et bucculas tegebant argento [orig: argentô] et deaurabant, ut est in l. 1. Cod. Theodos. de Fabric. de quibus retro diximus.
BRAMMA Sinarum regionis urbs. Ptol. Brema Mercatori.
BRANA Turdulorum oppid. in Hispania et Conventus Cordubensis. Plin. l. 3. c. 1.
BRANCA Ursina Herbariis nostris dicitur acanthus topiatia, a similitudine, quam habent huius herbae folia, cum pedibus ursorum anterioribus: branca enim pedem significat, apud citimae aetatis Scriptores, ex Latina voce brachium. Unde brachia arborum hodieque brancas vocant Galli et brancolare inde Itali dicunt, manibus iter praetenrare. An vero acanthus Veter. sit branca ursina hodierna, dubitant eruditi. Ut enim multa congrunnt, ita non omnia. Illud maxime contrarium, quod branca ursina aculeata est, acanthus prorsus fine spinis erat, topiaria scil. illa et urbana Nam silvestris aculeis non carebat ut ex Plinio discimus, qui diserte tradit genus alterum laeve esse, alterum aculeatum, quorum illud absolute a)/kanqon nominat Dioscroides, alias melamphyllum quoque et paederota vocabant. Nascitur autem haec acanthus in paradei/sois2 seu hortis, crepidines marginum pulvinorumque toros vestiens: quam
image: s0574bmollem dixit Poeta, quod lenta esset et in opere topiatio flecti facilis: Quam in rem vide Salmas. ad Solin. p. 534. Coeterum brancam seu manum ursinam a)/rktou xei=ra, ut Neotericorum quidam appellat, esui optimam et in delitiis fuisse, idem docet. p. 218. Vide quoque Auctorem Anonym. Sinae et Europae, c. de Animalibus, etc infra voce Ursus.
BRANCEDUNUM Castellum in litteris Petri Albanensis Episcopi et Romanae Ecclesiae Cardinalis anno [orig: annô] 1178. proxima Cluniaccnsibus castella, Brancidunum, Berziacum, Buxerta, Sedunum, et Oscella memorantur. In aliis litteris Iocerannus dominus Branceduni, idem in litteris Achardi de Maceio Militis, Nobilis vir, dominus Iocerannus, dominus de Branceduno appellatur: in litteris quoque Urbani PP. Anni 1095. Brancedunum. Brancedunum nunc vocatur Brancion ad Graonam flumen. Buxeria est Bussibourg; Sedunum Sandon; Oscella Ucelle. Hadr. Vales. Notit. Gall.
BRANCHIADES apollo dictus est a Brancho Thessalo, vel a Branchidis populis apud quos responsa dabat. Strab. l. 14.
BRANCHIDAE [1] Asiae populi bilingues, circa Oxum flumen uspiam, quorum urbem adeo excisam scribit Currius l. 7. c. 3. ut ne huius vestigium exstet. Evertit autem eam Alexander, ob templum Milesium, a proavis eorum, proditum. Cael. rhodig. Lection. Antiqq. l. 4. c. 23. In Sogdiana fuit Straboni l. 11.
BRANCHIDAE [2] Apollinis Didymaei sacerdotes. Plin. l. 5. c. 29.
BRANCHIDARUM Oraculum locus Cariae. Plin. l. 5. c. 29. *bragxi/dai. Straboni. Niger scribit Petrum vocari.
BRANCHILLIDES Boeotorum Princeps. Pausan. l. 9.
BRANCHUS Apollinis fil. Lactantius ad Statii Theb. 8. vult filium fuisse Simeri ex Patronis filia, qui cum Apollinis malas deosculatus esset, ab eo captus, coronam et virgam accepit, unde coepit vaticinari. Post hoc ingens templum est ei aedificatum, quod Branchiadon nominatur. Idem ad l. 3. Theb. Thestalum fuisse dicit.
BRANCOTII populi Asiae. Plin. l. 6. c. 20.
BRAND [1] Sebastianus, Argentoratensis, natus A. C. 1458. Philosophiae Magister Basileae renuntiatus, totum se optimis Auctoribus ab interitu vindicandis mancipavit. Dein tum Basileae, tum Argentorati, publice docuit, magnumque sibi nomen comparavit. Poeta et IG. saeculi sui clarus, Com. Palatinus Caesar. Patriae Consiliar. et Cancellarius dignissimus, A. C. 1520. Scripsic tum metro [orig: metrô] tum prosa [orig: prosâ] non pauca: inter quae Chronica Germaniae (edita et adiuncta Chronicis hedionis) praesertim Alsatiae et Urbis Argentorat. it Satyrae, seu Stultorum Navicula, vel, ut ipse appellat, Navis Narragoniae, non parvo Eruditis in pretio. Melch. Adami Vitis ICtor. Vide et Freherum Theatro, ut et aliqud infra voce Sebastianus.
BRAND [2] Theodorus, Basiliensis, fil. Senatoris, Latine doctus Chirurgiae primo se dedit, inde Helvetiorum castra seqnutus, A. C. 1513. praelio [orig: praeliô] Novariensi memorabili praeclarum fortitudinis specimen edidit. In senatum post haec cooptatus, prudentia [orig: prudentiâ] et facundia [orig: facundiâ] sua [orig: suâ] meruit, ut Rei publ. nomine ad Helvetiorum Comitia et Principes vicinos saepius Legatus mitteretur. Interea, cum sub Reformationis initia seditio timeretur, A. C. 1529. cives alloquio [orig: alloquiô] suo [orig: suô] qua privato [orig: privatô], qua publico [orig: publicô], in officio feliciter continuit. Exin Scholarcha constitutus, auctor gravis fuit, ut Academia instauraretur, et viris doctis exornaretur, Tribunus Pleb. A. C. 1534. Consul, A. C. 1544. electus, decessit, A. C. 1558. aetat. 70. optimum exemplat posteris suis, qui ad nostratempora summis muneribus cum laude defuncti. Melch. Adami Vitis ICtorum, et P. Freherum d. l.
S. BRANDANI insul. alias Brondonis Borodonis etc. Hispanis la Incantada et la Non-rovada dicta, iacet, ex opiniove nautarum Lusitanorum, centum milliaribus a Canariis insulis, versus Occidentem et aliquando conspicua, saepius tamen inconspicua, est: Campos eius dicunt fertiles et incolas Christianos esse, sed ignorari, cuius originis sint, quave [orig: quâve] lingua [orig: linguâ] utantur. Ad hanc visendam saepius e Canariis, sed frustra, navigarunt [orig: navigârunt] Hispani, unde quidam arbitrati sunt, spectrorum illusiones esse: Alii certis tantum anni diebus videri posse, plerumque autem nubibus vel nebula [orig: nebulâ] tectam esse existimarunt [orig: existimârunt]. Varenius in Geogr. Brandanum quod attinet, Scotorum is Sanctus fuit, in cuius vita de Insula quadam alias inaccessa, quam ille solus adterit, multa mentio est. Insula vero talis ut excogitata fuerit. Insulam veterom a)pro/siton scu inaccessam aut Nivariam, quae hodierna Teneriffa est, in causa exstitisse suspicatur Vossius. Sola enim haec e Canariis nive abundat, ob summam eius altitudinem, atque hinc 260. mill. pass. conspicua fit navigantibus, sed aurorae tantum tempore ac post Solis occasum: his enim temporibus species rerum remotarum per condensatos matutinos ac vespettinos vapores altius efferuntur, quam interdiu, Sole tum vapores dissipante. Verisimile igitur hoc illis contigisse, qui primi ad hanc insulam accedere conati fuerunt; vidisseque eam a tam vasto intervallo tamquam propinquam, sed quae orto [orig: ortô] sole evannerit; Et ipsum hoc secunda [orig: secundâ] ac terria [orig: terriâ] die evenisse: Nautas vero et vectores intervalli immensitate deceptos, oculorumque iudicio [orig: iudiciô] se nihil aut parum admodum proficere arbitratos, ventis licet secundis; aut cursum suum teneri, aut Insulam perperuo fugere existimasse [orig: existimâsse]: sicque tandem Ptolemaei Inaccessam atque hanc S. Brandani insulam emergere potuisse. Vide Auctorem Anonymum Hist. Orbis Terr. c. 5. de Insulis §. 20.
BRANDENBURGENSIS Marchia regio amplissima Germaniae, nomen habet a Metropoli Brandeburgo: vel (ut vult Metellus ) a veteribus incolis Suevis Marcomannis, hos enim orientalem Albis ripam antea tenuisse non obscure ostendit Velleius Paterculus, qui ipse fuit in exercitu Romano, quem auspiciis Augusti Caesaris Tiberius usque ad Albim fluvium, domitis antea interiectis populis perduxit, et cum classe Romana flumine Albi
page 575, image: s0575asubvecta coniunxit. Protenditur hic Marchionatus, cuius Henricus Auceps, Marchione constituto [orig: constitutô], A. C. 928. auctor fuit, in longitudinem ad 60. milliar. Germanica: ad occasum clauditur Saxoniae, Misniae, et Megapolensium regionum limitibus: qua Septentrio est, Stetinos, Pometanos et Cassubios respicit: versus Orientem Poloniam et Silesiam contingit: a meridie habet Bohemiam, Lusatiam et Moraviam. Marchio eius est etiam Elector Imperii, et inter opulentissimos potentissimosque Germaniae Principes numeratur: quippe qui praeter Matchiam utramque etiam in Lusatiae Comitatu et Silesia urbes multas possideat. Dividunt quidam hanc Marchiam in duas tantum partes, in Veterem scil. et Novam: alii vero in tres, nempe Veterem, Mediam, et Novam. Vetus Marchia incipit a solitudine, quam Luneburgensem cognominant, et ad Albim Fluvium ulque protenditur, ex altero vero latere usque ad Magdeburgum: huius incolae olim fuerunt Senones Suevi, nec non alicubi Angrivarii cum Teutonibus: eius longitudo est octo milliarium Germanicorum, et totidem latitudo. Media Marchia ab altera Albis parte initium sumit, et extenditur ad Oderam et Suevum (vulgo Spre ) fluvios: olim hanc habitarunt [orig: habitârunt] Suevi: in ea sunt Brandeburgum Metropolis, et Fraucofurtum ad Oderam, urbes amplissimae, et aliae quam plurimae: eius longitudo est viginti milliarium Germanicorum, et totidem latitudo. Nova Marchia a media dividitur Odera [orig: Oderâ] fluvio [orig: fluviô], eo [orig: eô] tractu, quo [orig: quô] Warta fluvius prope Costrinum aquas suas in illud exonerat: eius ambitus est viginti milliariorum Germanicorum. Alii totam Principis Electoris Brandeburgensis ditionem in septem aut octo provincias distribnunt, quae sunt, Alte Marck, sive, Vetus Marchia; Middel Mark, sive Media, Neu Mark, sive Nova; Uker Marck, Pregnits, Crossen Ducatus, Sterneberg et Cotbus dominia; item pars Lusatiae. In toto Marchionatu Brandeburgensi cum eo quod est sub eius iurisdictione, continentur 55. amplae civitates: 64. oppida: 16. oppidula: 38. castella: 10. vivatia: et 17. coenobia. Producit corallium: Aetitem, Schistum, aliasque non ignobiles gemmas. Munster. Ortel. Mercat. Metel. Hodie autem ingenti accessione hic Principatus auctus est, nempe Pomerania [orig: Pomeraniâ] ulteriore, Episcopatu Caminensi, Halberstadiensi, Mindensi et Archiepiscopatu Magdeburgensi. Iubileum in ditione Brandeburgica A. C. 1617. sicut in Saxonica, Palatina, etc. celebratum est; Deoque pro accensa Euangelii luce gratiae actae sunt. Primum Marchionem Brandenburgi constituit, ut dictum, Henricus Auceps. Dein A. C. 1376. Carolus IV. Imperatori Sigismundo Marchionatum emit, et Electoratum contulit, postquam urerque sub ascaniis Principibus fuisset a tempore Friderici Barbarossae, Imperatoris. Hodiernae familiae Electoralis origo est, a Friderico Comite Zollerio, quinto huius nominis Burggravio Norimb. sed inter Electores primo. Hic enim Sigismundo Imperatori opera [orig: operâ] in bellis Ungaricis et Bohemicis strenue navata [orig: navatâ], ab ipso, Constantiae Elector et Marchio creatus, A. C. 1415. ac investitus est, A. C. 1417. Inde Dux Comitiis Norimbergens. contra Hussitas declararus, ab illis ditiones suas vastari, Francofurto [orig: Francofurtô] etiam obsessa [orig: obsessâ]. vidit. Pater Friderici Ferrei, qui Poloniae Bohemiaeque regna sibi oblara recusans, Basiliensis Concilii protector fuit, A. C. 1434. et Alberti, Electorum. Hic Achilles Germanicus aliis Ulysses, dictus, vide infra, vita [orig: vitâ] functus est, A. C. 1486. Auctor legum fundamentalium domus et confraternitatis cum Saxonibus et Hassis: ut et duarum linearum, per Iohannem, et Fridericum filios: quorum ille Magnus et Cicero dictus genuit minorem natu Albertum, Archiepiscopum simul Magdeburgensem et Moguntinum: qui A. C. 1536. liberum religionis exercitium suis permisit: Primogenitum autem Ioachimum I. cognomine Nestora, Academiae Francofurtensis auctorem, A. C. 1517. qui Elisabetham Danicam uxorem, quod Euangelium cognovisset, in Saxoniam fugere coegit, mortuus A. C. 1535. Huic successit fil. Ioachimus II. qui religioni Euangelicae nomen dedit, A. C. 1539. postea Spirae A. C. 1542. Dux Imperialis exercitus contra Turcas declaratus. Hic genuic Ioh. Georgium Electorem, qui auxilia Henrico IV. in Galliam, adversus Ligistas, mitti decrevit, A. C. 1591. Obiit A. C. 1598. Communis pater omnium hodie ex gente Brandeburgica superstitum. Eius enim fil. Ioachimus Fridericus; qui A. C. 1566. Archiepiscopus Magdeburgensis creatus, licer uxorarus, in possessione mansit, patrique in Electoratu successit, A. C. 1598. cuius fil. Ioh. Sigismundus Elector Reformatam religionem amplexus est, A. C. 1614. Quem excepit filius Georgius Wilhelmus, A. C. 1619. cuius fil. est Fridericus Wilhelmus, natus A. C. 1620. rebus gestis olim hodieque, fervente contra Suecos bello [orig: bellô], quod A. C. 1675. exortum, toto [orig: totô] orbe inclitus. Numerosae prolis e duplici coniugio parens. Christianus vero secundus filius Ioh. Georgii Culmbacensis seu Berutinae, Ioachimus et Ernestus terrius fil. Onolspacensis seu Anspacensis lineae satores fuere [orig: fuêre]. Vide et infra.
BRANDEBURGICUS Albertus, fil. minor natu Iohannis. cognomine Magni, Electoris, Canonicus Trevirensis, dein Archiepiscopus Magdeburgensis, et Episcopatus Halberstadiensis administrator, postea A. C. 1514. inaudito [orig: inauditô] exemplo [orig: exemplô], etiam Archiepistopus Moguminus, ac A. C. 1518. Cardinalis Francisci I. Electionem impediit. Cum Ludovico quoque Comite Palarino creditur unus obstitisse, quo [orig: quô] minus ob religionem in Germania prius bella orirentur. Sub eo A. C. 1324. Magdeburgi reformatio instituta, excito [orig: excitô] Luthero [orig: Lutherô]. tandem ipse Cardinalis, A. C. 1536. subditis civitatibus et nobilitati, in dioecesi Magdeburg. et Halberstad. liberum religionis exercitium permisit. Obiit A. C. 1545. Setarius Hist. Mogunt. Bruschius de Praelatis Mog. trithemius, Spenerus in Sylloge Geneal. Historica.
BRANDEBURGUM [1] quasi BRENNOBURGUM celebre oppidum et Metropolis Mediae Marchiae Brandeburgensis, exstructum, ut quidam volunt, a Brenno, Duce Gallorum; vel, ut alii, a Brandone, Francorum Principe, Marcomiri filio: situm est ad
image: s0575bfluvium Havelam, a quo etiam dividitur in Novum et Vetus: est hic [orig: hîc] totius regionis tribunal: multa habet privilegia et immunitates ab Imperatoribus, Regibus et Principibus ei concessa: cuius indicio est statua pedestris in novae urbis parte posita, strictum gladium dextra [orig: dextrâ] gerens, quam Rolandum cives vocant. Ortel. Merc. Capta urbs a Suecis A. C. 1675. et recepta est. longitud. 35. co. latitud. 52. 39. Hinc Marchia Brandenburgensis, cum Electoratus dignitate, inter Luxemburgensem, Brunsvicensem, Magdeburgensem ditionem, Silesiam, Pomeraniam et Prussiam Regiam. Drviditur in Vererem Marchiam, die Alte Marck. Mediam seu Mittel-Marck. ubi Brandeburgum urbs praecipua Berolinuni, serles Electoris, Francofurtum ad Oderam, Universitate inclitum. etc. Novam seu Neumark. Vide supra. Nomen marchiae ab eo, quod henricus Auceps ibi Marchiones seu praefectos constituit, qui postmodum hereditarii facti. Electoralis familia hodierna, a Friderico I. descendit, quem Rudolphus I. Imperator sororis suae maritum, Burggravium Norimbergensem creavir, A. C. 1273. Cuius nepotum uni Friderico IV. Marchiam Sigismundus Imperator vendidit, A. C. 1411. eumque Electorem declaravit, Concilio [orig: Conciliô] Constantiensi obres in Hungaria et Bohemia praeclare gestas. Huius fil. Fridericus V. Pomeraniam obtinuit, a Friderico III. Imperatore. Postmodum familia in varios ramos divisa. De quibus vide Spener. in Syllage Geneal. Hist. et supra Elector Brandeb. etiam Archicamerarius Imperii est, hodieque insuper Prussiam Ducalem, Ducatum Crossen, in Silesia, etc. possidet, Reformatae Religionis fortissimi vindicis Friderici Wilhelmi filius, tanto [orig: tantô] Genitore dignissimus, Fridericus III. Pfannero: Terras, quibus nunc Marchiae Brandeburgicae nomen, post alias nationes, Vandali Henetive quondam habitavere [orig: habitavêre]; hisque ab Henrico Aucupe debellatis, Sigefridus [orig: Sigefrîdus] Ringelhemli Comes, Henrici profrater, Marchioms titulo [orig: titulô] iis imposirus, A. C. 927. Huic subrogatus Gero, Comes Altenburgi et Mersburgi; Geroni Bruno, Comes Wettini A. C. 956. cuius nepote Theodorico [orig: Theodoricô] tota [orig: totâ] ditione exuto [orig: exutô], Obotriti eam habuere [orig: habuêre], pulsi rursus ab udone Comite Soltwedelensi aut Stadensi, Conradi II. Imperatoris opibus suffulto. Verum proscripto [orig: proscriptô] Undone II. ob Saxonum partes, adversüs Henricum IV. rebellantium, sustentatas, Primislao Obotritorum Regi eius invadendae copia permissa est. Quo [orig: Quô] defuncto [orig: defunctô], Alberto urso Comiti Ascaniae, ex Primislai testamento, Friderici I. Imperatoris consensu firmato, obvenit: cuius progenies finem sortita est m Iohanne IV. A. C. 1323. unde terrae hae, frustra eas repetente Allberto [orig: Allbertô] Iuniore Anhaltino [orig: Anhaltinô], a ludovico Bavato Imperatoris filio Ludovico, cui itidem Bavari cognomen, datae, et ab hot fratri Ludovico Romano, a Romano rursum fratri Ottoni cessae, ab Ottone vero socero Carolo IV. Imperatori et Bohemiae Regi pretio [orig: pretiô] 200000. aureorum Hungaricorum vendirae; easque postea Sigismundus Caroli fil. recuperandae hungariae intentus, adeo que pecuniae in eam rem indigus, 20000, aureis Bohemicis Iodoco Mora vo venum dedit, ab hoc Guilielmo Diviti Misniae Marchioni pignori oppositas; quas tamen eo [orig: eô] solutas nexu, in Fridericum Burggravium Norimberg. ex Zollieriorum Comitum prospia, transtulit A. C. 1417. ob fidelem strenuamque operam in Hungaricis, Bohemicis aliisque motibus navatam, inque eam impensos, dum Praesidem Sigisinundi nomine egerat, sumptus et firmandae denique Marchiae tranquillitati, varie hactenus turbatae: ita tamen; ut is 40000. aureos pro ea exsolveret, ad Sigismundi filium, si quis ipsi nasceretur, reversura [orig: reversurâ]; mansura [orig: mansurâ] vero Friderico, si nullus: quod et factum. Vide Tob. Pfannerum de Praecipuis Germaniae Principum gentibus c. 4.
BRANDEBURGUM [2] urbs Prussiae Ducalis ab Electore Brandeburgico noviter condita, ubi Pregela fluv. in sinum Frisch Haff se exonerat, aliquot milliar. infra Regiomontem.
BRANDEVILLA vulgo BRANVILLE, locus Galliae, in finibus lexoviorum, memoratus in literis Roberti Marchisi vel Normannorum Ducis, circa A. C. 1030. datis, apud Hadr. Vales. Notit. Gall. in voce Excalsurnum.
BRANDEUM vox recentioris aevi pro Zona, fascia [orig: fasciâ], cingulo; *pra/ndion, Graecis, ad cuius similitudinem Prandeum quoque occurrit, apud Isidorum in Glossis et Petr. Damianum l. 4. Ep. 14. Proprie vero, velum seu pallam sericam notat linteamque, qua [orig: quâ] Sanctorum reliquiae vel corpora in Ecclesia Roman. olim involvi solebant: cuiusmodi vela in particulas dissecta, zonae vel taeniae specient referebant. Eodem [orig: Eôdem] nomine appellabantur panni particulae aut sericae, quae iisdem lipsanis applicatae, ex ipso contactu, tamquam sanctorum ipsorum reliquiae, Christianis chstribuebantur; cum olim summis digitis eas attrectari, nedum quidpiam ex iis detrahi, aut abradi nefas haberetur. Admovebantur autem Brandea illa, sive velamina, sudaria, pallia et alia huiusmodi, Sanctorum corporibus inter aras vel thecas occlusis, per cerras senestellas, in aris aut thecis exstructas, de quibus fenestellis agunt Gregorius Turonens. de Gloria Confess. c. 37. Beda Histor. Anglic l. 1. c. 3. Evodius de Miraculis S. Stephani l. 3. c. 12. Alii. Vide Car. du Fresne Glossar. et Macros Fratres in Hierolex. Addam hoc saltem, Brandeum quoqueseu Brandonem, velum, praediis obsignatis apponisolitum, appellatum fuisse, uti docet idem Car. du Fresne ex Chartis variis, Ibid.
BRANDMYLLERUS [1] Iohainies, biberacensis, Theolegus insignis, Ecclesiae Basiliensis Minister. Edidir Contiones sisnebres 400. ex. V. T. 80. ex Novo. Nuptiales indem, ex prrori 40. ex postertor. 20. Basil. A. C. 1572. Hanoviae, A. C. 1608. etc. Obiit A. C. 1586. Pater Iohannis Iacobi, cuius exstant: Analysis typica Euangeliorum Dominical. et Festival. cum observ. Basil. A. C. 1620. Analysis seu loci Comm. ex Symbolo Apost. et Decal. Ibidem. Analysis omnium Epistol. et Apoc. Basil. A. C. 1622. Analys. typic. librorum. V. T. Poet. et Prophet. etc. Catal. Oxon.
BRANDMYLLERUS [2] Iacobus, I. Iac. ex filio nepos: Orator, Poeta, ICtus clatissimus, in Academia Basil. Ius docuit. Eius exstant, Manuductio ad Ius Canonicum et Civile. Dubia Iuridica ad Schotanum, etc. Exstinctus haud pridem: filios reliquit, Emanuelem
page 576, image: s0576aI. U. Doctorem et Iacobum, Verbi Dei Ministrum nominis paterni avitique aemulos.
BRANDOLINUS Iacobus, vide Iacobus.
BRANDONES Gallis olim prima Quadragesimalis Ieiunii hebdomas dicta est, quod huius prima [orig: primâ] die sub vesperum pueri brandenibus seu facibus accensis (a Germanica voce brand, i. e. incendium ) februare solerent. Hinc Dominica Brandonum, quae Quadragesimam praecdit, lo Dimane qui est appellet Dimane brandonner, vocatur in Libertatihus villae de Perusa A. C. 1260. apud Thomas, serium, laudarunt Carolo du Fresne praefato d. l.
BRANGONIA quae et Vigornia, Angliae urbs, ad Sabrinam fluv. vulgo Worcester dicitur et Brannogenium. Ptol. Aliquibus Bangor videtur.
BRANICUM castrum Comitatus Tirolensis in ditione Episcopi Brixiensis, ad amnem Riencz.
BRANNESIA Urbs Episcopalis Holsatiae, in Vagria regiuncula fuit, qunc castrum, 2. leuc. ab ora maris Baltici. Oldenborch. Vide Aldeburgum.
BRANNOGENIUM Camdeno oppid. Cornaviorum, nunc Worcester. Vide Brangonia.
BRANNOVICES popul. Gall. Narbonensis in Allobrogum finibus, quorum regio la Morienne, vel Maurienne dicitur.
BRANODUNUM litoris Saxonici in Britannia oppid. Lib. Notit. Brancester Camdeno [orig: Camdenô] teste in Norfolcia.
BRANOVIUM nunc Vigornia, infelici pugna [orig: pugnâ] Scotorum adversus Anglos nobilis, A. C. 1652. Vide Vigornia.
de BRANTHEGEN Guilielmus, vide Gulielmus.
BRANTOSMURII Monasterium vel Brantosmum, vulgo Brantome [orig: Brantôme], Galliae Monasterium est, in Aquitania, memoratum in Decreto Ludovici Pii Aug. de Monast. Regni sui, apud eundem, in voce S. Maxentii.
BRASIAE urbs Laconiae. Steph. Prasia. Ptol. Ciparisti. Zardo. Sed Nigro Tiros.
BRASIDAS Dux Lacedaemonius celeberrimus, circa Amphipolim ab Atheniensium multitudine impar deprehensus, claudendunt se praestitit, ut per longum Coronae ambitum, hostium frequentiam excenuaret: quaque rarissimi obstabant, erupit. Frontinus in Stratagem. l. 1. c. 5. n. 23. Vide Suidam in *brasi/das2. Diodor. Sic. l. 12. Thucyd l. 3. 4. 5. Plut. in Apophth.
BRASILAS Cous quidam, cuius inentio est apud Theocr. Idyl. 7. Vide sis ibi Scholiasten.
BRASILIA alias Provincia S. Crucis, quia hac [orig: hâc] die detecta, Americae meridionalis pars admodum ampla et fertilis, duobus ab Aequatore gradibur partibusve, ad quinque et quadraginta in Austrum excurtens, Trigoni oblongi speciemrefert, cuius basis in Aequatore ad Septentriones obversa, ab Oriente in Occidentem recta protenditur. Angulus extremus ignotus ad Meridiem regiones ]attingit, latus in Orientem spectans interposito mari Hespertis Aethiopibus adiacet: Alterum latus a Provincia Peruana disterminant montium iuga, adeo celsa, ut ipsarum avium volatus fatigare dicantur; Sita est inter duos fluvios Maragnon et Della Plata. Regio est amoena, caeli admodum iveunda salubrisque temperies, terra partim in planitiem soluta, partim in colles clementer assurgens; quadrupedia hic [orig: hîc] plurima, sed ferme silvestria, partim nota nobis partim incognita, aves coloris eximii, multae hic Portugalensium Coloniae. Plura vide apud Maffeium. A Lusitanis derecta; et occupata etiamnum Regem Portungalliae agnoscit. Dividitur in 14. Praefecturas, seu Capitanias. Eius Urbes praecipuae Soteropolis Portus omnium SS. Olinda, Portus securus, Siara, Spiritus S. Fanum S. Sebastiani. In Orbem maxime porrigitur Baudrando, inter Paraguaiam provinc. et fluv. Amazonum. Alvarez Cabralus, tempestate hac eiectus, primus columnam ibi cum Lusitaniae Regum insignibus, erexit. Americus dein Vesputius regionem exactius lustravit. Incolae nudi, neque serunt, neque metunt, fecunditate soli et ferarum abundantia [orig: abundantiâ], in otium versi. Hostes captos devorant, sine Lege, sine Fide. Post Lusitanos Galli huc venerunt, Angli dein et Belgae, qui postremi, Pernambuco urbe capta [orig: captâ], quatuorque regnis subactis aliquot annos hic [orig: hîc] rerum potiti sunt, Mauritio [orig: Mauritiô] Ptincipe per XII. annos Vice Rege hic [orig: hîc] constituto [orig: constitutô], postquam Christoph. Arcziszevius, praeclaram ibi operam Ordinibus praestitisset, postmodum a Lusitanis denuo tantum non exeussi. Ligni hinc Brasiliani, in tinctorum usum, sacchari, etc. magna copia in Europam adfertur. Vide quoque Ioh. de Laet, Nov. Orb. Osor. l. 2. Linschotum, Iarricum l. 3. Herreram c. 25. Barlaeum in Brasil. Abbaevillanum c. 3. etc. Vide quoque infra Mercurius Brasilicus, it. Semecinctium Anthropophagorum Brasilianorum.
BRASMA apud Plin. l. 12. c. 7. in historia piperis, Verum et iis sua iniuria est, atque caeli intemperie carbunculantur, fiuntque semina cassa et inania, vocantque Brasina, Indorum lingua id significante atrophum; non Indica, ut Plinius voluit, sed pura puta vox Graeca est, bra/sma. Ita enim bullas et ampullas aquarum scaturientium vel etiam aquae ferventis ac bullientis; pustulas item ab igne in pane torrido factas, dixerunt. Hinc bra/sma piper atrophum et inane, quod nihil plus intus haberet solidi, quam bullae illae et ampullae. Imposuere [orig: Imposuêre] autem istiusmodi nomina exoticis mercibus Graeci institores vel etiam Alexandrini *(ellhnistai/: quemadmodum m Ammoniaca lacryma, unum genus iisdem vocabatur sqrau=sma, alterum fu/rama; in thuris historia, statoni/as2, a)/tmhtes2 et reliqua cognomina occurrunt, Salmas. Exercitat. ad Solin. p. 1029. et 1031.
BRASSENUS Philippus, vide Philippus, it. Franciscus.
BRASSICA in Amphidromtis olim, apud Athenienses, adhibita legitur apud Athenaeum l. 9. ubi versus hac de re Ephippi in Geryone Latine sic habent:
image: s0576bCum Amphidromia celebrentur, quibus mas est
Assare frusta casei Chersonitae,
Oleoque brassicam in fasciculos collectam mcoquere.Eandem gravidae, ad fetus incrementum, comedebant, quemadmodum et cochleas edules, et malicorium, sed non fine damno, potu diptami addito. Hinc iterum Athenaeus; ubi supra: *)aqh/nhsi de\, inquit, kai\ tai=s2 tetokui/ais2 kra/mbh pareskeua/zeto, w(/s2 ti a)ntifa/rmakon ei)s2 trofh/n, i. e. Apud Athenienses puerperis brassica parabatur, velut idoncum medicamentum quoddam, et apta nutriendo corpori. Vide Thom. Bartholinum Exercit. Miscell. et de Puerperio Veter. Per Brasstcam iurate olim Teleclidem solitum, dicemus infra voce Caepe. Etiam in Insignibus Brassica. Et quidem Brassicae albae caput, cum capra, veterum Hungarorum fuit tessera, apud Haepingium de Iure Insign. Par. 3. c. 6. quo de Spenerum vide Arte Herald. Part. 2. l. 1. c. 9. §. 18.
BRATHYS apud Plin. l. 24. c. 11. Graece *braqu/ vel *braqu\s2 arbor pumila, adeo ut herba a quibusdam dicatur; proprio [orig: propriô] nominie Herba Sabina Latinis, Virgil. In Culice,
Herbaque thuris opes priscis imitata Sabma:
Frutex fuit Graecis familiaris, et in sacris, ante thuris notitiam, adoleri consuetus, quemadmodum eundem in usum ladanum maxime Avabes, Ammoniacum Libyes, adhibebant. Hesych. braqu\, po/a tis2 sqeoi=s2 squome/nh. Et Dioscorides, *xrw=ntai de\ toi=s2 fu/llois2 a)nti\ squmia/matos2. Unde apud antiquos Graecos squ/ou nomen, h. e. squmia/matos2, proprium sibi habere meruit: ut videre est apud Homerum, ubi eum cedro una uri tradit, in soco et specu Calypsus, Od. 1. v. 60.
*ke/drou d' eu)keatoio, squ/ou d' a)na\ nh=son o)dw/dei.
Certe odorem eius incensae proximum ese cedro, tradit idem Plimus: et cum cedro, iunipero, ac aliis Arabiae arboribus odoratis, recenset Dioscorides. Nec ex alio magis frutice vetustissimos Graecos in sacris convolutum nidorem odoreve novisse constat, qui prion squ/on, para\ tou= squ/ein, per excellentiam vocavere [orig: vocavêre] etc. Huic frutici similia folia quod citrus haberet, Graeci Theraei, qui coloviam in Africam deduxerunt et Cyrenas condiderunt, hoc genus arboris ibirepertae, *qu/on postea quoque vocaverunt: quae causa, quod et Plimus citrum cum brathy confuderit. Sed longa differentia inter herbam Sabinam fuit et *qu/on Cyrenaicum, h. e. citrum; utpote cum citrus arbor sit magna ac inodora, ut infra dicemus. Vide Salmas. ad Solin. p. 953. et seqq. ut et infra in voce Sabina arbor.
BRATISLAVIA Urbs Poloniae in Lithuaniae Ducatu cum arce in scopulo, ad Lacum Brassaw.
BRATIJA vel BRACTIA Moesiae provincia, eum Fannoniis coniuncta. Plin. l. 4. c. ult. Aliis est insul. maris Adriacr Liburniae orae adiacens, capreis, et bobus abundans. Bratza vulgo dicitur.
BRATTIA Insul. oblonga, in ora Dalmatiae, inter Spalatum et Narentam, sub Venetis, prope Tragurium et Lesinam Insul. Labrazza. Baudrand. Vide Brachta.
BRATUSPANTIUM vulgo Grattepance, teste Car. Bovillo [orig: Bovillô], vel Granuiller, pagus et Abbatia. Aliis Beaumont, alits Clermont, oppid. in finibus Bellovacorum in Gallia Belgica. Multis est Bellovacum, Baudrand.
BRAVA urbs Africae in Zanguebaria regione et Aiana ora, cum portu. Non procul ab Abyssinia.
BRAUCOMAGUM Ptolemaeo, Breucomagus, Gerrnan. Bruomat, vicus Germanic. hodie est 2. milliar. infra Argentoratum, versüs montana. Olim civitas Alemannorum, capta a Iuliano apostata et destructa ab Attila: quorum is insignem de Alemannis victoriam ibidem reportavit. Est autem ad Sornum amnem. et quidem sub Comite Hanovio-Leichtenbergico. Vide B. Rhenanum Rerum Germ. l. 3. et ad eum Notas Cl. Ottonis Icti, infra item Brocomagus.
BRAULION Episcopus Caesaraugustanus, in Hispania scripsit quaedam, ut et syllogen Canonum. Ildefonsus de Viris. Ill. c. 12. Baron. A. C. 636. n. 18. Idem edidit Libros Etymologiarum Isidori, post huius mortem, ut testatur Ildefonsus ad finem Libri Isidori de Viris Illustrih. et ipse Braulio in Catalogo operum ipsius Isidori: qui ambo cum Isidoro vixerunt. Vide Gerh. von Mastricht Histor. Iuris Eccl. n. 224.
BRAUNODUNUM oppid. Norici ad Oenum fluv. vulgo Brannaw. longitud. 35. 25. latitud. 48. 10.
BRAUNSFELDA oppid. Franconiae, in monte, in Comitatu Solmensi; prope Lanum fluv. 3. leuc. German. a Giessa.
BRAURON Atticae oppid. Strabo l. 9. a Braurone heroe, unde etiam Brauronia Diana dicta. Marathone haud procul, et cum ea ad eandem forte Tribum pertinens, Templo [orig: Templô] Dianae, Festoque [orig: Festôque] in eius honorem celebrari solito [orig: solitô] olim erat nobilis. Nunc Urana appellatur, et, in tenuibus reliquiis, vix 10. Albanorum habitacula continet. Iac. Sponius Ltiner. Graeciae part. 2. et 3. Vide Meursium Graecia [orig: Graeciâ] Feriata [orig: Feriatâ] p. 67.
de BRAWILER Conradus, vide Conradus.
BRAVUM Murbogorum in Hispania Tarraconensi urbs. Burgos Taraphae. Vide Burgi.
BRE Thraciae urbs. Procopius.
BREA civitas Atheniensium, in quam postea coloniam miserunt. Steph. Hesych. *bre/a, po/lis2 *qraki/as2 ei)s2 h(/n *)aqhnai=oi a)poiki/an e)ce/pempon.
BRECAE vulgo dictae Broyes, locus est Galliae, non longe ab urbe Tricassis vel Trecis (Troyes: ) Eius Ecclesia S. Blithatii, Brecensium patroni, nomine censetur: Fuit autem hic S. Blitharius S. Blier Scotus Hibernus, Presbyter ac Eremita: cuius signorum gloria [orig: gloriâ] permotus dominus Brecarum, nomine Hugo, sub evius ditiune tenebatur Sezanmae parochta, (hinc) ad castrum Brecarum fecisse Sanctum deferri, legitur in Vita eius: apud Hadr. Vales. in voce Sezannia.