December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised


image: as0005

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.



image: as0006

[gap: praeliminaria]

image: s0447b

BADACER Dux exercius [orig: exerciûs] Iehu. 2. Reg. c. 9. v. 25. Hebr. Bidkar.

BADACUM civitas Noricorum, sive Bavarorum, hodie Sazburg, a flumine quod Salezam vocant. Volaterran. Bamburg, ad Alazam fluv. qui in Aenum defluit, Cluver.

BADAD pater Adad, regis IV. in Edom. Gen. c. 36. v. 35. 1. Paral. c. 1. v. 46. Latin. solitarius, seu in mamilla, vel in dilectione.

BADAEVILLAE German. BADENWEILER, nomen dominii, in Marchionatu Badeno-Durlacensi, quod Egon IV. Friburgi Comes viginti marcarum argenti milibus comparasse [orig: comparâsse] dicitur, quas post diuturna acerbaque et iusto bello non imparia dissidia, pacando Comiti Friburgenses dependerant. Inde Iohanne familiae postremo [orig: postremô] vita [orig: vitâ] defuncto [orig: defunctô] A. C. 1438. ad Hochbergios devenit Annae beneficio [orig: beneficiô], Iohannis amitae, quae in Philippi Hochbergii manus convenerat. Donec morte Philippi, iuxta cum reliquis, Marchiones Badenses illud obtinuere [orig: obtinuêre]: Urstisius Chron. l. 1. c. 20. et l. 2. c. 20. Stumpfius l. 8. c. 15. Munsterus c. 270. etc. Spenerus in Fam Badensi, paulo aliter rem enarrat: unde, ut dere adhuc litigiosa, loquitur Gast. c. 23. num. 33. apud Tob. Pfannerum de Praecip. Germaniae Principum gentibus, c. 9.

BADAI populi Tartariae desertae, Solem, vel laciniam panni in altum sublatam adorantes. Cluver. l. 5.

BADAJAS nomen viri. Esdr. c. 10. v. 31. Latine solus Dominus, vel vectis Domint.

BADAN nomen viri. 1. Sam. c. 12. v. 11. Filius Ulam. 1. Paral. c. 7. v. 17. Latine Vectis solus, vel in iudicio.

BADARA oppid. Indiae, in peninsul. cis Gaugem, in ora Malabarica, et regno Calecutt. 6. leuc. a Calecuto in Ortum distans.

BADAS vel BADA Syriae fluv. iuxta quem sepultus est Memnon. Strabo l. 15.

BADENA [1] seu BADA Caput Comitatus cognominis, oppid. elegans Helvetiae, cum duplici olim arce: nomen habet a saluberrimis suis thermis: hinc quibusdam Thermopolis, aliis Castellum Thermarum: nonnullis aquae Helveticae dictum, unde et cives Aquenses. Unum est ex Helvetiae antiquissimis, et iam tempore Iulii Caesaris magni nominis vicus, qui postea in municipium excrevit. Othone victo [orig: victô], a Caecina Vitellii Imperatoris Duce direptus thermatum vicus et aquarum castellum est, Circa A. C. 71. Vide Tacit. l. 1. Hist. Postea tamen restitutum, ut patet ex marmorea columna, cum inscriptione, Traiano dedicata, A. C. 100. quam Aegidius Tschudus, tum praefectus huius Comitatus ante arcis pontem collocavit, A. C. 1534. Vide Guillim. p. 159. et Stumpf. Chron. l. 4. c. 21. ut et altera [orig: alterâ], cuius inscriptio Antonini Caracallae Severi filii mentionem praefert: in templo oppidi. Simler. Sub Valentiniano dein, Alemannorum in Helvetiam irruptione, iterum male habitum oppidum, tertia [orig: tertiâ] tamen vice, (nam inter oppida ab Helvetiis incensa, tempore Iulii Caesaris quoque fuisse, vero est simile,) refloruit, ob commoditatem tum thermarum, tum transitus ex Germania et Helvetiis, per Verbigenum pagum, in Galliam et Italiam. Comites habuit sui nominis, quorum familia [orig: familiâ] exstincta [orig: exstinctâ], saecul. 12. pervenit ad Comites de Kyburg; e quibus Hartmannus Episcopo Argentinensi illud donavit, ab eoque rursus feudi loco [orig: locô] accepit, A. C. 1244. Sed et hac [orig: hâc] stir pe abolita [orig: abolitâ], Habspurgiis accessit, qui, cum multis aliis, hunc Comitatum Austriae domui iunxere [orig: iunxêre]. Unde in bello, inter Archiducem Albertum et Tigurinos, praesidium hic [orig: hîc] ingens Austriacorum, istis multum molestiae creavit. Tandem proscripto [orig: proscriptô] a Sigismundo Imperatore et excommunicato [orig: excommunicatô] a Concilio Constantiensi Friderico [orig: Fridericô] Austrio [orig: Austriô], Helvetii, mandato [orig: mandatô] Imperatoris, inter alia Badenam quoque Austriacis ademere [orig: ademêre]. A. C. 1415. postquam Tigurinis oppidum obsidentibus, coeteri Pagi quoque sese coniunxissent. Tum arx, qua [orig: quâ] tota [orig: totâ] Helvetia [orig: Helvetiâ] munitiorem Austrii non habebant, deleta: nomen ei der Stein. Oppidum vero paulo post ab Imperatore cum Bremogarto, Mellinga, et Surseio Tigurinis oppignoratum est: qui A, C. 1416. in huius oppignorationis participationem quinque Helvetiorum Pagos Lucernam, Suitiam, Underwaldiam, Tugium et Glaronam: exin Uriam, tandem quoque Bernates admisere [orig: admisêre], a quibus usque ad haec tempora, per Praefectos biennales in altera arce, ad pontem sita [orig: sitâ], habitantes, regitur. Publicus Pagorum Senatus in huius oppidi curia, statis temporibus, aliisque necessitate urgente, haberi solet, quod et antiquissimis temporibus usu venisse, Helvetiis ibi Archiva sua habentibus, Cluverius refert, ob loci opportunitatem, amcenitatem et salubritatem. Disputatio quoque hic [orig: hîc] inter Oecolampadium et Eccium habita de Cena domini aliisque articulis controversis, 16. Maii. A. C. 1526. oppido famam conciliavit. Situm est illud in Pago Tugino, ad Limagum Fluv. qui

--- - Tigurinamque adluit urbem,
Thermopolimque adiens, ad olenteis sulpure terras,
Arenteisque locos, Epicurea moenia lambit.

Ut Henr. Glareanus canit, descript. Helvet. Vide quoque in voce Aquae, et Thermae.

BADENA [2] urbs Marchiae; a thermis apud Germanos nomen suum trahens. Vide Bada.

BADENACHA Scotiae Septentrionalis regiuncula, in Moravia provinc. versus montes, prope Atholiam regionem. Spea [orig: Speâ] amne in duas partes scinditur. Vulgo Badenoth.

BADENSIS Familia,, inter illustriores Germaniae. Hi enim Principes, eadem [orig: eâdem], qua [orig: quâ] Habspurgici seu Austriaci, stirpe prognati, etiam Zeringiae aliquandiu Tecciaeque imperitaverunt. Sueviam etiam aliquando spe ac voto [orig: votô], Burgundiam magis titulo [orig: titulô], quam usu, tenuerunt. Carinthiam quoque et Austriam, ad tempus, possedere [orig: possedêre]. Sueviam namque Bertoldo I. Zaringiae Comiti superstite adhuc Othone Suinfurtensi Suevorum Duce, Henricus III. Imperator ubi is fato [orig: fatô]


page 448, image: s0448a

fungeretur, promisit; et oblata spes dato [orig: datô], quem tum forte Caesar manu gestabat, annulo [orig: annulô] firmata. Irritatamen, validiori post mortem Augusti in animo Agnetis Henrici viduae, in Rudossfum Rheinfeldiae Comitem effectu, quam datae a marito fidei cura. Quo tamen repulsam mollius toleraret, Carinthia concessa, Conradi Carinthiorum Ducis sive rebellione, sive obitu, vacua: Restituisse damnum cum foenore fortuna videri poterat, cum Rudolfus, desponsata [orig: desponsatâ] filio Bertholdi eiusdem nominis filia [orig: filiâ], Sueviam doti dixisset. Verum brevi post Carinthia primo, mox Suevia, sublato [orig: sublatô] Rudolfo [orig: Rudolfô], Caesarei decoris aemulo [orig: aemulô], ab Henrico IV. Imperatore adempta: frustra res repetente Bertholdo [orig: Bertholdô], permissa [orig: permissâ] Brisgolia [orig: Brisgoliâ] Alsatiaeque parte utcumque mitigato [orig: mitigatô]. Burgundiam Conrado Bertholdi II. Filio Henricus IV. Imperator adsignarat [orig: adsignârat], Reinaldi Burg. Com. odio: lisque armis aliquandiu agitata, sententia [orig: sententiâ] Friderici I. Barbarossae, ita decisa est, ut Bertholdus Couradi fil. minori, quam vocant. Burgundia [orig: Burgundiâ], contentus, reliquam Reinaldi filiae, quam Caesar in matrimonio habebat, concederet. Austriam Hermanni Badensis cum Gertrude, exstinctae in Friderico Austriacae stirpis virgine, coniugio Domui adiectam, infelix Friderici, Hermanni filii casus eripuit, una cum Conradino Neapoli capite plexi, A. C. 1279. Zeringia ditio, post Bertholdi V. lineae postremi, obitum, in Kyburgi ac Friburgi et Furstenbergae Comites divisa, A. C. 1218. cum priscis dominis fere et appellationem perdidit, eius memoria [orig: memoriâ] vix in Annalibus retenta [orig: retentâ]. Eadem Tecciae sors, cum in terris titulisque suis Wirtembergici adscripsissent etc. Coeterum istis natalibus ortus Hermannus, ducta [orig: ductâ] in uxorem Iuditha [orig: Iudithâ] (Hohenbergae, an Badenae Comite?) Badensem ditionem nactus, primus ex Hochbergiis, principis Imperii et Marchionis Badensis atque Hochbergensie dignitatem accepisse dicitur, saeculo [orig: saeculô] XII. cuius nepos Hermannus III. Veronae ab Imperatore Friderico I. praefectus eave [orig: eâve] donatus, fabulae de Veronensi origine, locum dedit. Tituli Familiae sunt, Marchio Badensis et Hochbergensis, Landgrav. Susenbergensis, Comes Sponheimii et Eberstenii, dominus in Roteln, Badenweiler, Lahr et Malberg, de quibus omnibus suo [orig: suô] loco [orig: locô]. Pfannerus, ubi supra. Nec omittendum, quod Hornius adnotat, Marchionatum huncobnoxium factum esse Electoribus Palatinis ita autem is. Cum Fridericus I. cogomine Victoriosus, inter alios Principes vicinos, acri praelio [orig: praeliô] victos, Carolum quoque Marchionem Badensem captivum secisset, ea [orig: ] conditione illi libertatem reddidit, ut imposterum Marchiones Badenses Electoribus Palatinis essent obnoxii. Vide eum Orb. Polit. p. 253. Aliud docet Cl. Spenerus Sylloge Geneal. Histor. in Familia Badensi. p. 623. Vide et 624. ut et infra Carolus ac Christophorus. Genealogiam horum Principum exhibuimus, in voce Bada.

BADEOS Arabiae Felicis urbs, iuxta mare Rubrum. Steph. Alias Serrain, oppidul. inter Meccam et Oreb montem.

BADERICUS fil. Basini, Thuringiae Rex a fratre Hermenfrido, ut hic ditionum paternarum solus potiretur, occisus. Gregor. Turonens. l. 4. Aimoin. l. 2. Vide Amalaberga.

BADEZORUS Tyri Rex, post Ithobalum I. patrem, Iosaphato [orig: Iosaphatô] in Iuda regnante; vixit annos 45. regnavit annos 6. successore fil. Matgeno [orig: Matgenô], quem vide.

BADICHORUM pro BADILOCO perperam vir doctus vertit, apud Arrianum, in Indic. ubi de Badi loco maritimo Carmaniae, a quo usque ad Ananin vineae et arva in cultu: *(ormi/zontai de\ e)n *ba/dei xw/rw| (quae duo vocabula male iunctim leguntur) th=s2 *karmani/as2 oi)koume/nw|, de/ndrea/ te polla\ h(/mera pefuko/ta e)/konti plth\ e)lai/hs2 kai\ a)mpe/lous2 a)gaqa\s2, kai\ sitofo/fw|. Nempe *ba/dis2, locus est, ubi versus Occidentem culta incipit esse Carmania vineis et arvis. Forte tamen *sa/bin scripserat Arrianus, e)n *sa)bei xwri/w|: nam urbs quo que *sa/bis2 ibi, ad fluvium, ut videtur, cognominem, unde populi Sabae, quorum Dionysius meminit. Vide Salmas. ad Solin. p. 1189.

BADILE Italorum quid sit vide infra in voce Batillum.

BADILO vir nobilis, virgis caesus, iussu Childerici Francor. Regis; hunc una cum uxore praegnante, interfecit, A. C. 678. P. Aemyl. in Hist. Er.

BADISSARE tolutim, apud Plautum, in Asin. Actu 3. sc. 3. v. 117. a Graeco badi/zein, de equis tolutariis et asturconibus dicitur, quorum mollis et ad delicias composita vecture, qualem exhibent cum magna sedentium commoditate ac voluptate, nota. De his enim Graeci badi/zein per excellentiam dicunt, ut Latini ambulare, et Galli hodieque amblare. Eiusdem gressum Graeci kalpa/zein vocavere [orig: vocavêre], sed hanc vocem etiam ad tripedantes equos extenderunt, quod proxime tripedariorum cursus accederet ad tolutariorum gressum, imo et facile, ac de proximo trepidarii tolutim docerentur, et ad levitatem mollitiemque vecturae, qualis est in asturconibus, edomarentur, etc. Hinc badisth\s2, quasi badissator, de equo tolutario, Hesych. Vide supra, in voce Ambla, item ubi de Asturconibus, et plura hanc in rem, apud Salmas. ad Capitolin. in Maximinis, c. 3. Dictum autem est a badi/zw, badisso, sicut a potizw, pytisso; a sali/zw, salisso; etc. Idem Notis ad Spartian. in Pescennio Nigro. c. 6.

BADIUS equi nomen in Circensibus; a colore, qui in equis commendatur. Dictus autem hic est quasi *ba(\dios2, a bai\s2, quae ramulum palmae significat, unde et spadix color, et spadix equus. Philargyrus, Spadix et Phoenicius est, quales sunt fructus palmarum, neque diluti satis coloris, neque nimium pressi. *spa/dic enim, avulsus est e palma termes, cum fructu, A. Gellius l. 2. c. 26. ubi de coloribus equorum. Meminit badit, inter eosdem, etiam Varro apud Nonium in Badius, Equi colore dispares ita dati, Hic badius ist gilvus, ille murinus etc. Idem foi=nic, phoeniceus, dicitur, in curuli certamine, Il. *y v. 454.

*(\os2 to\ me\n a)/llo to/son foi=nic h)=n, e)n de\ metw/pw|
*leuko\n sh=m' e)te/tukto, peri/troxon h)u/+te mh/nh.


image: s0448b

Corpore phoeniceus reliquo [orig: reliquô], sed cui nota fronti
Alba impressa fuit, Lunaeque imitata figuram.

Cuiusmodi colore, et quidem exsuperantissimo [orig: exsuperantissimô] insignem fuisse equum Seiani, habes apud Gellium d. l. Sec et in una quadrigarum Zachariae Prophetae, quarta videl. c. 1. v. 8. idem color memoratur, ubi inter alios recensentur equi [gap: Hebrew word(s)] amutsim; qui non quidem purpurei, quales nulli inveniuntur, sed quorum rubor est o)cu/teros2, excitatior, et plus habet vigoris atque luminis: quo [orig: quô] ipso [orig: ipsô] distinguuntur ab equis primae quadrigae, quos simpliciter [gap: Hebrew] , i. e. rubros, Propheta descripserat. Varios enim rubedinis gradusesse, notum: in Arabum inprimis equis, uti ex Damire docet Bochart. Hieroz. Parteprior. l. 2. c. 7. quem vide. Sed et ipse phoeniceus hic equorum color suos gradus habet, aliusque dilutior, alius saturatior est, quem vulgo Badium ob scurum vocant Galli, ut videre est apud Salmas. ad Solin. p. 1330. de voce Bais, plura infra in Baen, it. Baius.

BADIZORUS Ithobali fil. Rex Tyri, pater Margeni, avus Pygmalionis, et Didus [orig: Didûs]. Iosephus. Vide Badezorus.

BADONICUS Mons Bannesdown Camdeno, iuxta Bathoniam urbem. Polydoro Vergilio Blascamore prope Episcopatum Dunelmensem, apud Athesum fluv. a Dunelmo ad 20. mill. pass.

BADRESCHI praenomine Iahaekob, Rabbinus Hispanus, Poeta eximius scripsit Badreschi dictum Bachinat Olam, fuitque Barcinone, anno 58. Millen. VI. iuxta Rabbi. Ganz.

BADRINUS Aemiliae fluv. idem cum Vatreno, Forum Cornelii praeterfluens. Hodie Santerno dicitur.

BADUHENNAE lucus in Frisiis Tacito, l. 4. Annal. c. 73. ubi nongentos Romanorum confectos fuisse scribit. Seven Wolden forte, i. e. septem Silvae. Adhuc Bacueen dicitur pagus, apud Groningam. Aliis est Coeworden oppid. Transisalaniae in confinio Frisiae, ad Vydrum fluv.

BAEA mons Cephalleniae, a Baeo, Ulyssis gubernatore. Steph.

BAEACA civitas Chaoniae. Steph.

BAEAGIS Hesychius: *baia=gis2, e(orth\ para\ *)assuri/ois2, w(s2 *le/wn *)alabandeu\s2 e)n tri/tw.

BAEBAE oppidum Cariae. Steph.

BAEBIUS [1] Longus, Eques Roman. inter condiscipulos Marci Antonini Imperatoris memoratur Iulio Capitolino, in Vita huius c. 3. Frequentavit --- amavitque ex condiscipulis praecipuos Senatorii ordinis Seium Fuscianum --- ex Equestri, Baebium Longum et Calenum, in quos maxime liberalis fuit etc.

BAEBIUS [2] Macer, Praefectus Urbis, cuius apud Ael. Spartianum in Hadriano, c. 5. mentio est, Tantum autem clementiae studium habuit, ut, quum sub primis Imperii diebus, ab Tatiano per epistolas esset admomtus, et Baebius Macer Praefectus Urbis, si reniteretur eius Imperio [orig: Imperiô], necaretur, et Laberius Maximus --- et Frugi Crassus, neminem laederet. Is est, cuius nomen inter Consules suffectos eius anni, cui nomen dederunt Traianus IV. et Articuleius Consules; de eodem Consule designato Plin. l. 4. Ep. 9. An idem est Baebius Macer Historicus, quem aliquoties Servius aliique laudant? Scripsisse hunc Fastos dies, auctor est Fulgentius de prisco serm. Baebii Macrini mentio in Alexandro Sev. c. 3. Vide infra: Item alius Baebii Macri Praefecti praetorio, sub Valeriano Principe, apud Vopisc. in Aureliano, c. 13.

BAEBIUS [3] Marcellinus, sub Severo Imperatore occisus, cuius tristissimum casum et necem commiseratione dignissimam cum exposuisset Dio, hoc adicit: prius illi caput fuisse amputatum, quam de eius condemnatione quidquam Severus rescisiet [orig: rescîsiet]. Quo pertinet, quod de Severo habet Spartian. c. 15. Cum occisi essent nonnulli, Severus se excusabat et post eorum mortem, negebat fieri se iussisse, quoa factum est: quod de Laeto praecipue Marius Maximus dicit. Sed de multis vere negaste [orig: negâste], Baebius hic est exemplo. Isaac. Casaubonus ad l.

BAEBIUS [4] Macrinius, Rhetor celebris, inter Praeceptores Alexandri Severi Imperatoris apud Lamprid. c. 3. In prima pueritia Literatores --- romae Grammaticos, Scaurinum --- Rhetores, Iulium Frontinum et Baebium Macrinum et Iulium Granianum. Ubi Palatinus codes Bebium Macrianum habet, teste Salmasio [orig: Salmasiô], Not. ad Lamprid.

BAEBIUS [5] Metianus, seu MAECIANUS, ut in duobus Palatinis codicib. legit Gruterus, memoratur Iulio Capitolino in Clodio Albino, c. 6. Adolescens igitur statim se ad militiam contulit, atque Antoninis per Lollium Serenum et, Baebium Metianum et Ceiomum Postbumianum suos affines innotuit.

BAEBIUS [6] Pamphilus, vide Cnaeus et Marcus.

BEBRO oppid. Hispaniae Baeticae. Plin. l. 3. c. 1.

BAEBULUS Magus celebris, vide supra Armenius.

BAECOLICUS mons Africae, in Cyrenaica regione prope Cleartis paludem, in mediterraneis.

BAECULA oppid. Ausetanorum, nunc multis Rhoda, ad fluv. Ter, vix 2. leuc. ab Ausa in Boream 7. a Gerunda in Occasum, et 10. a Ficeriis.

BAECYLA urbs Iberiae iuxta columnas Herculeas. Steph. Vide Casaubon. ad Strab. l. 3. Baecula Ptolemaeo.

BAEMI vide Boiemum.

BAEN vel BAHEN in Glossis Isidori, Lamina est auri ab aure ad aurem, qua [orig: quâ] familiares Regum utebantur. Ornamentum colli ex auro et gemmis, quod alio [orig: aliô] nomine Torques potest dict. Iohanni de ianua et Mammotrecto, Ornamentum colli ex aureis annulis confectum. Reperitur vox apud Vulgatum Interpretem. 1 Maccab. c. 13. v. 37. Coronam auream et bainem, quam misistis, suscepimus. Aliae Editiones habem, Bahen; Graece bai/nhn. Car. Macro corona hic [orig: hîc] est aurum coronarium, ex A. Gellio l. 5. c. 6. Bahen vero Xenia, seu munera, quae Demetrio Regi, de Hebraeis triumphanti, Maccabaei miserant, ex Iosepho Ant. Iud. l. 13. c. 8. ubi habetur exemplar Epiltolae Dementrii Nicanoris, de qua in Macchab. loc. cit. cuius verba sunt ex Epistola eiusdem


page 449, image: s0449a

Demetrii Sic nempe Iosephus de Ionatha, Simonis fratre, pet literas a Demetrio accito [orig: accitô], Ille non intermissa [orig: intermissâ] oppugnatione cum Sentoribus Populi et Sacerdotibus, aurtum et argentum, vestem aliaque Xenia deferens, venit ad Demetrium, et hac [orig: hâc] munisicentia [orig: munisicentiâ] animum Regis mitigavit etc. Et inferius, Demetrii refert diploma, in quo inter alia haec erant: Remitto, quidquid solebant ante me Reges accipere, a sacrificantibus Hierosolymis, aliaque tributa, pro fructu terrae, atque arborum, praeterea salinarum vectigal et aurum coronarium, neque quicquam eorum exigetur in posierum. Et mox, Coronam auream et bahen, quam misistis, suscepimus, et parati sumus vobiscum facere pacem, etc. Sed et Cedrenus Baion vocat donum, Imperatori tribui solitum, de quo etiam Luitphrandus l. 3. c. 5. Vide quoque Ioh. Meursium in Gloss. Graeco-Barb. et plura hanc in rem, apud Macros Fratres in Hierolexico, in Bain, seu Bahen, et voce Fodrum. Verum vocem Interpretibus non intellectam pulchre evolvit Salmas. namque h( *bai/+nh, subintellige r(a/bdos2, virga palmea est, signum olim victoriae. Unde 2 Maccab. c. 14. v. 4. foi=nic, palma, diserte vocatur, prosa/gwn au)tw=| ste/fanon xrusou=n kai\ foi/nika, h. e. th\n bai/+nhn, vel to\ bai/+on, vel th\n bai/+da. In Historia Barlaami integre, de Theuda Mago, kai\ ei)sh=lqe r(a/bdon me\n kate/xwn bai/+nhn, mhlwth\n de\ periezwsme/nos2, Et ingressus est, virgam quidem tenens palmeam, melote vero cinctus. Nempe *bai\+ Aegyptiis ramus palmae, unde Graeci fecere [orig: fecêre] *ba\+s2 (a quo *ba/i+n Graecos adiectivum) et ba/i+on, quod primo itidem r(a/bdon foi/nikos2, ramum palmae; apud recentiores postmodum Graecos donum erogationemque significare coepit: cuiusmodi munera quotannis ab Im peratore et Patriarcha, hebdomade, quae ante diem Palmarum est, populo distribuebantur, nomine bai\+wn ab ipsa hebdomade accepto [orig: acceptô], vide infra voce Roga. Quia vero post Lazari resuscitati festum Sabbatho [orig: Sabbathô] huius hebdomadis celebratum, magno [orig: magnô] pompae apparatu, ramis olivarum palmisque, in varias formas confictis, inque ramis appensis, diem Dominicam sollenni ritu colebant, a palmarum gestatione, *baiofo/ron eam appellarunt [orig: appellârunt], de qua infra dicemus. Plura apud Io. Meursium d. l. Leon. Allatium de Dominicis et Hebdomadibus Graecor. num. 20. Lud. de la Cerda Adversarior. Sacr. c. 124. n. 19. I. C. Suicerum Thes. Eccl. in voce *ba/i+on, vide et supra Badius.

BAENIS qui et MINIUS, Lusitaniae maximus fluv. cuius fons est apud Cantabros. Strabo l. 1.

BAEOTIS Hesych. *bais=tis2, *)afrodi/th para\ *surakousi/ois2.

BAESAMPSA civitas Arabiae circa Rubrum mare, quam Stephanus domum Solis interpretatur; quasi esset [gap: Hebrew] vide Voss. de Idolol. l. 2. c. 8.

BAESIPPO seu BESIPPO Plinio, l. 3. c. 1. Beter, teste Henr. Coquo [orig: Coquô], oppid. Hispaniae Baeticae in ora litorali Vandalitiae.

BAETANA urbs Asiae, in peninsul. Indiae, citra Gangem, et nunc Beder a multis creditur, urbs regm Decani; aliis est Visapor om eodem regno.

BAETARRA Galliae Narbonensis urbs, olim Septimanorum (a legionis scil. Romanae numero) colonia, vulgo Besiers. *baiter)r(ai\ Ptolemaeo. Stephano autem est *bai/tar)r(a. Eius locum sic emendabis: *baitar)r(ou=s2 kw/mh tri/ths2 *palaisti/nhs2, oi( katoixou=ntes2 *baitar)r(hnoi\. *)/esti kai\ po/lis2 *keltikh\ *bai/tar)r(a, h(=s2 o( poli/ths2 *baitar)r(i/ths2. th=s2 de\ prote/ras2 *baitar)r(ou/sios, kli/netai *baitar)r(ou=ntos2. Male haec vulgo separantur, tamquam si et aliqua esset urbs in Gallia, quae *baitar)r(ou=s2 vocaretur. Nic. Lloydius.

BAETARRENI populi in Coelesyria, non longe ab Ithuraeorum gente, a quibus oriundi dicuntur. Plin. l. 5. c. 23.

BAETHEN Hesychius, *bai/qhn, o)=ikos2 sqeou=, lege *baiqh\l.

BAETI sunt BATAVIVoss. ad Melam p. 294.

BAETICA Straboni Turdetana. Ibi Bastuli alias, Turderani et Turduli populi. Nunc continet Andaluziam, sub qua etiam maior pars regni Granatensis comprehenditur. Regio admodum fertilis et abundans: Urbes Hispalis, Corduba, etc. Hanc, quae tertia pars Hispaniae, Alphonso Castellano eripuit A. C. 1195. Aben Iosephus, Maroci Rex quam proni ab eo tempore Mauri, usque ad Caroli V. aevum tenuerunt, Mariana de rebus Hisp.

BAETICAE Lanae ut et Tarentiae, magno olim in pretio, quarum meminit Tertullian. de Pallio, c. 3. Exinde materia, nec de ovibus dico Milesus et Selgicis et Altinis, aut quibus [orig: queîs] Tarentum vel Betica cluet natura colorante. Nativa vocabant, quae natura [orig: naturâ] colorante tincta essent. Martial. l. 1. Epigr. 97. v. 8.

Nativa semper habeat, et licet laudet
Fuscos colores, galbinos habet mores.

Hinc nativus color, pro fusco vel nigro: Nonio spanus, a lanis Hispanis, quae nigrae erant. Praeter nigrum tamen multi alii colores nativi. Nam et leucophaeus et fulvus et rutilus, inter nativos colores numerantur: Baeticae autem lanae coloris rutuli erant etc. Vide Salmas. ad loc. cit. et ad Solin. p. 316.

BAETICUS Gregorius, vide Gregorius.

BAETIS fluv. Hispaniae ulterioris a quo Baetica Hispaniae regio dicta. In quo lanas pulchro [orig: pulchrô] colore tingi ostendit Martial l. 12. Epigr. 100. v. 1. in bis,

Baetis olivifera [orig: oliviferâ] crinem redimite corona [orig: coronâ],
Aurea qui mtidis vellera tingis aquis.

Item nomen oppidi Plinio, l. 3. c. 1 *bai=tis2 autem Punica vox est, ni fallor, a [gap: Hebrew word(s)] bat pernoctate. Unde Sil. Italicus,

--- - Solisque cubilia Gades.

Tribus in locis, inquit Bochart. l. 1. Chanaan c. 34. stagnat Baetis, primo statim in ipso fonte, secundo prope Cordubam, tertio versus ostia, ubi aestuaria, et lacus Avernus, seu Libystinus. Atque ob id ipsum Punice [gap: Hebrew word(s)] Bitsi, i. e. paludosus dictus est. Tzade Ebraeum in T. mutarunt [orig: mutârunt] Graeci et Romani scriptores, ut in Tyro et Tani ex [gap: Hebrew word(s)] Tsor, et [gap: Hebrew word(s)] Tzoan. Neque alio pertinet, quod idem amnis ab accolis *pe/rkhs2, 1. e. Perca nominabatur. Stephanus, *bai=tis2, potamo\s2


image: s0449b

kata *)ibhriano/s2 *pe/rkhs2 *le(getai U(po\ tw=n e)gxwri/wn. Nempe Perca factum ex [gap: Hebrew word(s)] berca i. e. a Stagno; ut in Sicilia Percusa vel Pergusa dicebatur lacus Ennae vicinus, ubi Proserpina rapta est. Percam autem, sive Percem, in Certem, aut Certim mutarunt [orig: mutârunt] scribae imperiti in his Livii, l. 28. c. 22. Martius superato [orig: superatô] Baeti amni, quem incolae Certim appellant. Vide Voss. ad Melam p. 224. 225. Recipit hic fluv. fluvios Singilim, paulo infra Astigim, Corbonem, Guadarizam, Guadarmenam, et Frigidum, cum aliquot aliis rivis, et Andalusiam provinc. mediam secat. Oritur non longe a Basti, in confinio regni Mutciae, 27. leuc. a fontibus Ahae, et 40. ab Ortu Tagi in Meridiem. Salmasio Geminus oritur, ex monte Argentario, cuius meminit Avienus,

At mons paludem incumbit Argentarius,
Sic a vetustis dictus a specie sui:
Stanno [orig: Stannô] iste namque latera plurimo [orig: plurimô] nitet:

Et lacum haud procul a mari facit, e quo tamquam ex uno fonte geminus exoritur, quantusque simplici alveo venerat, tantus singulis effluit, ut inquit Pomp. Mela l. 3. c. 1. Amplexu autem suo [orig: suô] insulam facir Tartesium, et ipse Tartessus dictus, cui stannum plurimum defert. Unde argurope/zous2 phgas2 *tarthssou=, argenteos pedes habentes Tartessi fontes, Stesichorus vocavit etc. Vide Salmas. ad Solin. p. 286. ut et infra in voce Tartessus.

BAETIUM urbs Macedoniae. Steph.

BAETIUS Arabiae Felicis fluv. Ptol.

BAETOGABRA Iudaeae mediterranea urbs. Ptol. Becanus dicit, eandem esse cum Castra Chabriae Strabonis, quam tamen hic ad mare meditertaneum describit. In eodem loco Eziongeber esse contendit, et Iosephum reprehendit, quod hanc postea Berenicem appellatam scribit.

BAETON Historicus Graecus vixit temporibus Alex. Magni, cuius staqmou\s2 scripsit. Saepe priscis laudatus. Athen. l. 10. Eius meminit Plin. l. 6. c. 17. et Solin. c. 53. 55. Idem nomen viri, cuius mentio in Epigramm. Iuliani anekdo/tw|, apud Salinas. ad Solins p. 994.

*(ermei/h| *bai/twn a(linh/xeos2 o)/rgana te/xuas2
*)/anqeto, deimai/nwn gh/raos2 a)dranihn,
Mercurio Baeton sua nautica rite dicavit
Vasa, timens senii tristia damna sui.

BAETULO [1] seu BETULLO Melae, l. 2. c. 6. oppid. olim, nunc pagus Hispaniae citetioris in ora litorali Catalauniae iuxta Barcinonem, 1. leuca [orig: leucâ] a fluv. cognomine dissitus, Badelona, teste Fioriano [orig: Fiorianô].

BAETULO [2] vel BAETULUM Ptol., vulgo BESOS, fluv. parvus Catalauniae, in Mare Mediterraneum se exonerans, imer Baetulonem et Barcinonem.

BAETURIA Hispaniae tractus. Estremadura Varreno, Hirtio de Bello Hispan. c. 22. Bethuria, Beturia Livio l. 39. c. 30. Quibusdam erat in confinio Baeticae, inter Anam fluv. et montes Marianos, in qua pars Vettonum fuit. Ibi nunc pars Estremadurae provinc. versus Andaluziam. Baudrand.

BAETYLI Graecis *baitu/loi, dicebantur vivi lapides, quorum non rata apud Veteres mentio et praecipue Scriptores Graecos, qui e)myu/xous2 li/qous2, quasi animatos lapides, quoque vocabant, multa mita fabulosaque de sis narrantes. Philo Bybliensis, *)/eti de\ e)peno/hse qeo\s2 *ou)rano\s2 baitu/lia li/qous2 e)myu/xous2 mhxanhsa/menos2, Ulterius etiam excogitavit Deus Uranus Baetylos, lapidesque animatos fabricatus est. In Vita Isidori a Damascio scripta apud Photium, *)egw\ me\n w)/|mhn sqeio/teron ei)=nai to\ xrh=ma tou= baitu/lou. o( de\ *)isi/dwros2 daimo/nion ma=llon e)/legen. ei)=nai ga/r tina dai/mona to\n kinou=nta au)to\n ou)/te tw=n blaberw=n, ou)/te tw=n a)/gan prosu/lwn, ou) me/ntoi tw=n a)nhgme/nwn ei)s2 to\ a)u+lon ei)=dos, ou)di\ tw=n kasqarw=n panta/pasin. tw=n de\ baitu/lwn a)/llon a)/llw| a)nakei=sqai *qew=| *kro/nw|, *dii\+, *(hli/w| kai\ toi=s2 a)/llois2, Ego quidem existimabam, divinius quiddam esse Baetylum. Sed Isidorus daemonium potius vocavit. Esse enim quendam Daemonem, qui ipsum moveat, non e numero noxiorum quidem, vel nimis materiae immersorm; interim nec plane in immaterialem speciem euctorum, neque omni ex parte purorum. Baetylorum autem alium alii Deo sacrum esse, Saturno, Iovi, Soli, aliis. Vide plura de his Baetylis et vivis seque moventibus lapidibus, in Vita ead. Et de hoc genere videntur fuisse lapides isti vivi, quos in adyto Templi Dianae Laodicenae collocatos, memorat Ael. Lamprid. in Antonino Heliogab. c. 7. Lapides, qui divi dicuntur (Salmasius vivi legit) ex proprio Templo Dianae Laodicenae, ex adyto suo, in quo id Orestes posuerat, afferre voluit. Uti enim Saturno, Iovi aliisque lapides huiusmodi consecratos fuisse, ex Photio diximus, sic etiam Diana suos habuit; sibi dedicatos. Eodem [orig: Eôdem] nomine Graeci appellant lapidem, quem Saturno devorandum, pro Iove, tradidit Rhea, Latinis Abadir dictum etc. Vide Salmas. Notis ad Lamprid. et infra in voce Baetylus, Lapis, it. Neurospasta.

BAETYLUS Graece *bai/tulos2. Priscian. l. 5. Abadir Deus est; Dicitur et hoc [orig: hôc] nomine lapis ille, quem Saturnus dicitur devorasse [orig: devorâsse] pro Iove, quem Graeci Baetylon vocant. Hesych. *bai/tulos, ou(/tw e)kalei=to o( doqei\s2 li/qos2 tw=| *kro/nw| a)nti\ *dio/s2. Etymologus, *bai/tulos2 e)klh/qh o( li/qos2 o(/n a)nti\ *dio\s2 o( *kro/nos2 e)/pien. Idem nullo [orig: nullô] sensu, *bai/tulos, *li/banon to\ o)/ros2 th=s2 *)ili/ou po/lews2: sed supplendum ex Phavorino. *bai/tulos, li/qos2 geno/menos2 kata to\n *li/banon. Utrobique autem pro *)ili/ou scribendum *(hli/ou. Vide Bochart. de Phoen. Col. l. 2. c. 2. Sed et aliorum Deorum Baetyli occurrunt. Apud Photium enim Damascius tradit, to= *baitu/lwn a)/llwn a)/llw| a)nakei=sqai qew=|, *kro/nw|, *dii\+, *(hli/w|, kai\ toi=s2 a)/llois2, Baetulorum alium alii Deo consecratum esse, Saturno, Iovi, Soli, aliisque. Nempe Baetylia Sanchuniathoni apud Euseb. Praepar Euang. l. 1. dicuntur liqoi e)/myuxoi, a Deo Urano, h. e. Caelo fabricati: Bochartus praefatus vertit lapides unctos. Erant lapides informes et impolitae statuae (ante Statuariam artem excultam) quales Eusebius, vel potius ex hoc forsan Cedrenus, Serugi aetatem respiciens,


page 450, image: s0450a

a)ndria/ntas2 sthlwn, statuas stelarum appellat, iisque defunctos virtute insignes viros honorari antiquitus consuevisse, docet. Sane Iacob Patriarcha lapidem, quem pro cervicali supposuerat capiti, e)/sthsen au)ton sth/lhn, erexit in statuam, et effudit oleum in summitatem eius, et vocavit nomen loci Bethel, *oikos2 *qeou=, Domus Dei, Gen. c. 28. v. 18. Qui cippus, quamquam amatus fuit Deo tum, qui proin se Deum Bethel vocat, Gen. c. 31. v. 13. postea tamen odit eum, quod Chananaei deduxerunt illum ungendi seu consecr andi ritum in ritum idololatriae, Scaliger in Euseb. ex traditione Iudaeorum. Ab eo lapide Baetylorum Gentilibus nomen: qui, licet postmodum Ars statuaria ad culmen evecta esset, manebant tamen, ob antiquitatis venerationem, in honore pristino, Ioh. Marshamus Canone Chron. Sec. IV. ubi de Idololatriae vetustate. Vide hic [orig: hîc] passim, ubi plura de Baetylis alibique.

BAEUS Ulyssis gubernator. Aliis Baius, in Campania sepulrus.

BAFFINI Sinus sinus Oceani, supra Americam Septentrionalem in Boream et Terras Arcticas maxime extensus et ab Anglis detectus, sicque dictus a paucis annis. Baffins Bay.

BAFUMARIA apud Raimund. de Agiles. In Ecclesiis autem magis Bafumarias faciebant. Alibi, Habebat et monticulum --- ubi duae erant Bafumariae, et quaedam sepulchrorum Casalia etc. Templum notat Mahumeti dicatum, quod aliis Machumaria dicitur. Qui enim alias Mahumet, eidem Raimundo Bahumet appellatur. Vide infra Machumaria.

BAGA alias BOGA BUGA urbs Pisidiae primaira. Cedren. Item Africae propriae urbs, quam Iustinus Imperator restauravit, et incolae Theodoriadem appellarunt [orig: appellârunt]. Procopius l. 6. de aedificiis Iustiniani. Videtur Bagasi apud eundem l. 4. Belli Vandalici, ut monuit Swalemburgius. Vide Bagaia.

BAGACUM vetus et nobile olim oppidum Nerviorum Baganum, Ptolem. Bacacum Nerviorum tab. Theodos. Baiacum quoque nonnumquam in priscis Aethici codicibus. Magno loci meminit his verbis, Nervius Easiacum: ubi legi convenit Baiacum, vel Bagacum, i. e. Nervius, cuius caput est Bagacum. Recentioribus Bagacum dicitur accolis Bavay, locus in Hainoo sola [orig: solâ] vetustate nunc illustris, nihilque antiquum, praeter nomen, servans: quem a Ponte Scaldis Escaupont, vico ad Scaldim infra Condate sito, et a Vodogoriaco, vel Vogodoriaco, Vuaudray aut Vaudre, 12. mill. pass, distare Aethicus docet. Vide Hadr. Vales. Notit. Gall.

BAGADAD vel BAGDET Asiae ad Tigrim urbs, in Persiae Turciaeque collimitio. Vulgo Babylon, cum qua tamen male confunditur, cum huius rudera ab urbe Bagdet satis longe distent. Vide Cluver. l. 5. et in voce Babylon, et Bagdatum.

BAGADARIA nomen loci apud Strab. sed legendum *bagadovi/a. Steph. *bagadovi/a moi=ra *kappadoki/as2 notiwta/th. apud Suidam *bkgdalovi/a perperam scribitur.

BAGAIA vulgo BAGAY, vel VAGAI, urbs Numidiae, quam Iustinianus Imperator ab uxoris nomine Theodoricam appellavit, postquam eam muris cinxisiet, Procop l. 1. de bel. Vand. Hic [orig: Hîc] a Primiano, Episcopo Donatista Carthaginensi; A. C. 394. concilium habitum contra Diaconum Maximianum, quem excommunicaverat: In quo ille a 310. Episcopis absolutus est, aemulo [orig: aemulô] eius condemnato [orig: condemnatô]. Augustin. Contra Cresconium l. 3. et 4. Item in Psal. 3. v. 16.

BAGAMIDRIAE regnum Aethiopiae superioris seu Abyssiniae iuxta fluv. Nilum. Subdividitur in 17. provincias satissatas, versus Nubiam.

BAGANSONIUS Pagus a BAGANSONO vel BAGANSONE, loco ad sinistram Vidulae contra Durocortorum Remorum, vulgo Besance, dictus: inter Virtudensem et Tartanensem pagos medius iacet. Pagus obscurus, et uni Regi Carolo memoratus. Hadr. Vales. Notit. Gall.

BAGANUM Nerviorum civitas. Ptol. Alias Tornacum. Aliis est Bagenheim pagus.

BAGARGARA regio Asiae, in Turchestania, ubi alias pars Scythiae extra Imaum montem.

BAGATELLAE Gallis nugae et iocularia sunt, de cuius vocis origine vide supra in voce Bacca. Sunt autem Nugae Latinis etiam res omnes muliebris mundi, unde Nugivendi, qui eas vendebaut. Eadem Iocula vel Iocalia, quod iis, gemmis nimirum et margaritis, mulieres maxime delectentur. Item Bagae, a baccis, h. e. margaritis: quo [orig: quô] nomine mundum muliebrem, qui in gemmis consistit, hodie Galli appellant; quemadmodum Arabes contra vocabulum omnibus gemmis commune, proprium fecerunt margaritarum, per excellentiam, quod eze inter omnes lapillos pretiosos praecipuo sint in honore et pretio. Salmas. ad Solin. p. 1124. Vide etiam infra in voce Iocalia: item in Bauga.

BAGAUDA regio quam Bagaudae inhabitabant. Prosper Aquit. in Chron. Omnia pene Galliarum servitia in Bagaudam conspiravere [orig: conspiravêre]. Et mox, Eudoxius arte Medicus --- in Bagauda id temporis mota [orig: motâ] delatus, ad Chunnos confugit. Sed, ubinam gentium, haud liquet. Castri Bagaudarum quidem meminere [orig: meminêre] Auctores 4. milliar. Lutetia [orig: Lutetiâ] dissiti; at cum Bagaudae nullibi certam sedem fixerint, et ubique latrocinando praedas agerent, probabile est Bagaudiam ibi fuisse, ubi maxima eorum pars moraretur. Fuere [orig: Fuêre] autem hi, quos Altaserra dictos vult, quasi sylvicolas, a voce Celtica gau, i. e. ager, silva: Alii a Bagat vel Bagad, (quae vox Armoricanis ac Wallis, proindeque Gallis veterib. turmam sonat et hominum colluviem) factiosorum et rebellium hominum cohors, qui solitudines et castra inhabitabant loci situ munita, atque inde in obvios latrociniis et caedibus grasiabantur. Eorum nomen primum in Gallia auditum, Diocletiano [orig: Diocletianô] et Maximiano [orig: Maximianô] Imperatorib. ut auctor est Paulus Orosius l. 7. c. 25. et Eutropius l. 9. e quibus Hieronymus in Chron. Euseb. Herculium Maximianum, a Diocletiano in Imperii consortium ascitum, factione hac [orig: hâc] Rusticorum repressa [orig: repressâ], pacem Gallis reddidisse, refert. Quid vero Bagaudarum defectioni et rebellioni occasionem


image: s0450b

dederit, aperit Salvianus, qui Honorii et Theodosii Principatu floruit, de Vero Iud. et Provid. l. 5. Iudicum scil. et Praefectotum avaritia, ac rapina: qua [orig: quâ] factum, ut perniciosa haec factio, semel obsequii fractis repagulis, longe etiam post Diocletiani saeculum, desaevierit, eque Gallis in Hispaniam quoque, vel ad minimum nomen eorum: transierit. Meminit enim non semel Idacius in Chron. Bacaudarum Tarraconensium et Aracelitanorum, sub Rechila et Theodorico Gothorum in Hispania Regibus: Sed et Eumenius Bagandarum meminit, in Panegyr. de Scholis instaur, ut et Auctor Vilae S. Mauricii Mattyris, ex qua Christianos illos fuisse, constat. Vide Car. du Fresne Glossar. et in voce Bacaudae, nec non infra Tumultus.

BAGAUDAE [1] latrones in Gallia, Duce Amando [orig: Amandô] et Aeliando [orig: Aeliandô] rebellantes, ab Aurelio Maximiniano, misso [orig: missô] ab Imperatore Diocletiano [orig: Diocletianô], coerciti [orig: coêrciti] sunt, A. C. 286. Vide supra.

BAGAUDAE [2] rustici, qui rebellione in Gallicis excitata [orig: excitatâ], a Maximiano Hercule Imperatore victi sunt, post obitum Carini. Eutrop. l. 1. Oros. l. 7. c. 25. Iidem item in Tarraconensi Hispan. regione, a Friderico compressi, A. C. 452. Isidor. in Chron. Vide quoque Bacauda.

BAGAUDARUM Castrum pagus Galliae superbo [orig: superbô] gaudens castro [orig: castrô] et ponte ad Matronam; 2. leuc. a Lutetia in ortum. S. Maur de Fossez. Vigner.

BAGDATUM urbs Asiae dives, ampla et valde munita, Provinciae Yerak caput, sub Turcis ab A. C. 1640. Vide Babylon.

BAGDEDIN Mahomet, Arabs, de Geometria scripsit, Blancanus, in saecul. 10. Voss. de Scient. Mathem. c. 16. §. 4, vide et Mehometes.

BAGISTAME regio amoenissima, arborumque feracissimarum frequentissima. Diodor. Sic. l. 17.

BAGISTANES Babylonius, capto [orig: captô] et vincto [orig: vinctô] Dario [orig: Dariô] a Besso, a Macedonibus exceptus. Curt. l. 5. c. 13

BAGISTANUS mons Mediae, apud quem Semiramis in petra 17. stadiorum suam effigiem insculpsit, quam viri centum donis veneratentur. Cael. Rhodig. l. 26. c. 24.

BAGNAREA urbs Episcopalis Italiae, prope urbem veterem seu Orvieto. Item, Ducatus Calabriae. Leander descr. Italiae.

BAGNOLI vel BAIOLI. Item Concordes et Cozoci, Haeretici saecul. 8. errores Manichaeorum incrustabam, ut et Albanorum, V. T. reicientes, cum parte Novi, animas quottidie a Deo creari negabant, mundumque ab aeterno esse, etc. asserebant. Antonin. sum. Hist. part. 4. tit. 11. c. 7. Prateolus, in hac voce. Idem nomen aspersum Waldensibus, in Tuscia, sive in Marchia vel in Provincia, ut auctor est Reinerus contra Wald. c. 6. ubi illos a Bagnolo, oppid. Provinciae, vulgo dictos ait Bagnols.

BAGOAS [1] lingua [orig: linguâ] Persica [orig: Persicâ] Spado dicitur. Plin. l. 13. c. 4. Clarissimae omnium, (palmae) quas regias appellant ab honore; quoniam Regibus tantum Persidis servabantur, Babylone natae, uno in horto Bagoi; Ita enim vocant spadones: qui apud eos etiam regnavere [orig: regnavêre]. Idem nomen datur spadonibus regis, apud Curtium, l. 2. c. 1. Aelianum, l. 6. Var. Histor. c. 8. Heliodorum, Achillem Statium, et Sulp. Severum, l. 2. Hist. Sacr. c. 21. cum de Iudith loquitur, qui Baguam dixit. Suidas, *bagw/as2, o)/noma ku/rion, o(\s2 hn)+ eunou=xos2. Ovid. l. 2. Amor. El. 2. v. 1.

Quem penes est dominam ser vandi cura Bagoe.

Ab hac voce, hodiernum vocabulum Page, quod aulicum ministerium denotat, orta videtur Boxhornio in Tacit.

BAGOAS [2] vel BAGOSAS Eunuchus, in aula Artaxerxis Ochi adeo potens, ut sine eo nihil ageretur. Duxit Regis in Iudaeam copias, et templo [orig: templô] profanato [orig: profanatô], in quemlibet agnum, qui Deo offerebatur, 50. drachmas tributi loco [orig: locô] imposuit. quod factum, postquam Sacerdos Summus Iohannes fratrem suum Iesum, Eunucho gratissimum, in templo occidisset. In Patriam redux Regi venenum propinavit, minimo [orig: minimô] eius filio [orig: filiô] Arse substituro [orig: substiturô], quem quadriennio post similiter sustulit. A Dario Codomanno, qui huic successit, tandem, postquam et illi insidias struxisset, interemptus. Diodor. Sic. l. 17. Freinshem. supplem. in Curt. l. 2. Ioseph. Iud. Antiq. l. 11. c. 7.

BAGOAS [3] Eunuchus Persicus, ab Alex. M. turpiter amatus. Orsinem, Satrapam et Principem nobilissimum, ut qui inter progenitores Cyrum numeraret, quod, aliis magnifice ab ipso donatis, ille praeteritus esset, calumniis apud Regem labefecit, tantumque evicit, ut innocens Satrapa cruciatibus ditissimis enecaretur, quos tamen incredibili animi magnitudine sustinuit. Curt. l. 10. c. 1.

BAGODARES amicorum unus Bessi, qui, quod illum liberius admoneret, vitae in discrimen venit. Diodor. Sic. l. 17. parte posteriore. Gebhardus censet Curtii Cobarem esse.

BAGOE nympha quaedam, quae Thuscis artem fulguritorum scripsit, quam quidam Sibyllam Erythraeam esse putant, cui nomen esset Herophila Alex. Neapol. l. 2. c. 16.

BAGOPHANES Arcis Babyloniae et pecuniae regiae custos, qui urbem ingrediente Alexandro [orig: Alexandrô], totum iter floribus coronisque constravit, argenteis altaribus utroque [orig: utrôque] latere dispositis, quae non ture modo, sed omnibus odoribus cumulaverat. Eum dona sequebantur greges pecorum equorumque, leones quoque et pardales caveis praeferebantur,Curt. l. 5. c. 1. Hunc Alexander comitari se ad reliqua bella iussit. ibid.

BAGRADA [1] Carmaniae fluv. Ptol. hodie Binimir N. Nicolao aliis Budmir, Niger dicit incolis Bisarti vocari. Biguelmit Arabice vocari addit Thevetus.

BAGRADA [2] fluv. Persiae, nunc Tisindon, teste Sansone. Oritur in confinio Carmaniae desertae. Et rigata [orig: rigatâ] Pasagarda [orig: Pasagardâ], in Oceanum Persicum se exonerat. Baudrand.

BAGRADA [3] Africae fluv. qui iuxta Uticam labitur apud


page 451, image: s0451a

quem ab Atilio Regulo, et exercitu eius, ballistis et catapultis serpens 120. pedes longus occisus est. Plin. l. 8. c. 14. Gellius l. 6. c. 3. Eius scriptura (inquit Bochartus o( me/gas2. l. 1. Chanaan, c. 24) est valde inconstaus; nam pro Bragada Lucani, Statii, Plinii, Ptolemaei, Procopii, Eutropii, Sidonii, Orosii, et Aethici, legitur in Strabone Bagradas; In Pomponio, Silio et Floro Bagrada; In Polybio Macar, et Macra, vel Bucara, ut legit Suidas voce *tena/gh. In Geographo Nubiensi [gap: Hebrew word(s)] Nagiarda; quae omnia sunt ex uno fonte deducta. Verum scil. nomen erat [gap: Hebrew word(s)] Braca, vel emphatice [gap: Hebrew word(s)] bractha, i. e. stagnum, cuius plurale [gap: Hebrew word(s)] bracoth, stagna, piscinae, Psal. 84. v. 7. Unde Graecum *brago\s2, pro palude. Hesych. *brago\s2, e(/los2. Iam vero ratio huius appellationis non est obtcura. Nam, praeterquam quod sua [orig: suâ] natura [orig: naturâ] lentus est, et ex Africae arenis vix eluctatur, (Lucan. l. 4. v. 588.

--- - --- Quo se
Bagrada lentus agit, siccae sulcator arenae. )

Ex alveo suo excedens circa ostia, in paludis, aut stagni morem longe lateque diffunditur. Sil. l. 6. v. 140.

Turbidus arentes lento [orig: lentô] pede sulcat arenas
Bragada, non ullo Libycis in finibus amne
Victus limosas extendere latius undas,
Et stagnante vado patulos involvere campos.

Id accidere potissimum certa [orig: certâ] anni tempestate, qua [orig: quâ] ostio [orig: ostiô] arena [orig: arenâ] obstructo [orig: obstructô] aquae restagnant in campos adiacentes, nos docent haec Polybii, l. 1. p. 76. *tou=proeirhme/nou potamou= kata th\n ei)s2 sqa/lattan e)kbolh\n sunsqewrh/sas2 kata/ tinas2 a)ne/mwn sta/seis2 a)posqinou\menon to\ sto/ma, kai\ tenagw/dh ginome/nhn th\n par' au)tw=| tw=| sto/mati pa/rodon. Porro cum Bagrada sic se diffundens multas contrahat sordes, et in limosas paludes desinat, merito pulvereus, et coeno [orig: coenô] gravis a Statio describitur, l. 4. Sylv. 3. v. 86. ubi Vulturnum Campaniae amnem inducit sic loquentem:

Nec sordere sines, malumque late
Deterges sterilis soli putorem,
Ne me pulvereum, gravemque coeno
Tyrrheni sinus obruat profundi.
Qualis Cyniphius, tacente ripa [orig: ripâ],
Poenos Bagrada serpit inter agros.

Nic. Lloydius.

BAGRAVENDENE regio Armeniae maioris inter Tygranocertam et Arthemitam.

BAHALIS i. e. in laetitia, vel arrogantia. Rex filiorum Ammon. Ierem. c. 40. v. 14.

BAHAMA Insul. Americae Septentrionalis una ex Lucaiis, in mari Boreali, 5. leuc. ab ora Floridae regionis distans, et ab ea le Canal de Bahama dicitur aestus maris, vehemens admodum et formidabilis, inter eam, Floridam, et Cubam Insulam excurrens.

BAHARAIN i. e. *diqa/lassos2, seu bimaris, insula est, sita in meditullio sinus Persici, centum ab Armuzia leucis, et totidem a Balsora, exiguo [orig: exiguô] intervallo [orig: intervallô] a continente Arabiae, e regione portus [orig: portûs] Catiphae, uti situm eius describit Auctor Chronici Armuziae p. 19. Andreae Bellunensi dicta duo Maria; forsan ideo, quia portio eius, quod nonnulli asserunt, olim in longam Chersonesum fuit exporrecta, quam mare postea demersit: cuius rei indicio sunt duo fontes hodieque in medio mari ebullientes. Itaque diqa/lassos2 haec Chersonesus dici potuit, exque illo tota Insula, eo quod idem mare, tamquam in duo, divideret. Famosa est, ob unionum copiam, qui in ambitu et vicino mari capi solent. Ordiuntur autem piscationem in Barhen, seu potius Baharain, interdum mense Iunio [orig: Iuniô], sed maxime Iulio [orig: Iuliô], producuntque, ad finem Augusti: Solentque tunc urplurimum convenire circiter ducentae cymbae, centum ex hac Insul. quinquaginta, e Sulsar et totidem de Nikhelu. Capiuntur vero conchae plerumque, in ea parte portuque Arabiae, quem Katar vocant, 10. leucis ab hac Insula, versus meridiem: ubi ostreum cum avellitur, statim se aperit et margarita eximitur. Longe autem praestant uniones huius sinus reliquis totius Orbis, tam pulchritudine, quam pondere. Namque si duae margaritae eiusdem magnitudinis et figurae, quarum una ex hoc loco, altera aliunde petita est, inter se conferantur, Baharensis semper plus habebit ponderis. Quo fit, ut quotannis hinc extrahantur uniones, quingentorum millium ducatorum valore; praeter magnum numerum, qui celatur, Idem Auctor supra laudatus. Vide quoque Alkazuinium Arabem in c. de Insulis maris Persici, Beniaminum Scriptorem Hebr. ubi de Catipha, cuius littori Baharain insul. opposita est. Ab hac Insula proin Aethiopes margaritam bahario vocant, quasi Bahariensem dixeris. Sam. Bochart. poster. l. 5. c. 5.

BAHEN vide supra Baen.

BAHURIM civitas in tribu Beniamin, satis pulchra, et in monte ex celso sita, 2 Sam. c. 3. v. 16. i. e. electi, sive iuvenes, aut in foraminibus, vel in libertatibus.

BAHUSIUM Castrum permunitum regni Norvegiae, in parva insul. quam facit Trolhetta fluv. qui ex Venero lacu erumpit; Antea Daniae Regis, sed ab A. C. 1658. subest dominio Regis Sueciae, cum tota praefectura, quae ab ipso Bahusiana dicitur. Conditum fuit A. C. 1309 ab Haquinio 4. Norvegiae Rege Distar. 2. leuc. Danic. a Gottenburgo in Septentrionem, et 3. circiter ab ora Oceani in Ortum.

BAJAE civitas Campaniae, secus mare sita, a Baio Ulyssis socio illic sepulto. Strab. l. 5. *ta\s2 de\ *bai/+as2 e)pwnu/mous2 ei)=nai le/gousi *bai/ou, kai\ to\ *mishno\n *mishnou\ tw=n *)odusse/ws2 e(tai/rwn tinw=n. Sil. Italicus l. 12. v. 113.



image: s0451b

--- - --- Ille tepentes
Unde ferant nomen Baiae, comitemque dedisse
Dulichiae puppis stagno sua nomina monstrat.

In huius agro, aquae calidae sunt ad voluptatem et varios morbos commodae, et quia fertilitate ac rerum copia [orig: copiâ], aedificiis, litorumque amoenitate praestabant, magna Romanorum multitudo ad eas confluere solebat. Fuit haec urbs tem perie aeris et Romanorum frequentia [orig: frequentiâ], atque ornamentis aedificiorum celeberrima, Martial. ad Flaccum, l. 11. Epigr. 81. v. 3.

Ut mille laudem Flacco versibus Baias,
Laudabo digne non satis tamen Baias.

Horat. Ep. l. 1. ep. 1. v. 84.

Nullus in orbe locus Baiis praelucet amoenis.

Idem l. 3. Carm. Od. 4. v. 23.

--- - Seu Tybur supinum
Seu liquidae placuere [orig: placuêre] Baiae.

Propert. l. 1. 11. Eleg. v. 27.

Tu modo quam primum corruptas desere Baias.

Idem ibidem, v. 30.

Ah pereant Baiae crimen amoris aquae.

Iuvenal. Sat. 3. v. 4.

Ianua Baiarum est, et gratum litus amoeni
Secessus. --- --- -

Statius l. 3. Sylv. ult. v. 96.

Sive vaporiferas, blandissima litora, Baias.

Idem l. 4. Sylv. 7. v. 17.

Ecce me natum propiore terra [orig: terrâ]
Non tamen portae retinent amoenae,
Desides Baiae. --- --- - --- -

Strabo ubi supra, *)en h(=| ai( *bai/+ai, kai\ ta\ sqerma\ u(/data ta\ kai\ pro\s2 trufh\n, kai\ pro\s2 sqera/peian no/swn e)pith/deia.

BAJANUS Sinus vulgo Golfo di Pozzuolo, extenditur inter Nisitam Insul. et Misenum Promontor. Vocatur etiam Sinus Puteolanus. Vide ibi.

BAJARDUS Nicolaus, vide Nicolaus.

BAJAZETH I. Turcarum Rex quintus, post Amurathem I. Patrem, A. C. 1388. Dictus est Gilderin, i. e. fulgur, quod brevi tempore tanta gessisset. Thronum conscendit, occiso [orig: occisô] prius Iacup vel Iacob fratre seniore, sic primus a)delfoktoni/as2 Ottomannicae auctor. Mox Bulgaria [orig: Bulgariâ], Macedoma [orig: Macedomâ], Thessalia [orig: Thessaliâ] Christianis ereptis, Graecos Armeniosque plurimis urbibus exuit, Principesque Asiaticos ferme omnes subvertit. Hinc terror, et soedus contra illum a Sigismundo Hungariae rege procuratum. Sed infelix obsidio Nicopoleos, et paulo post clades: captivorum 600. unco crudeliter affixis, praesente Comite Niverniensi, qui Hungaris auxilio e Gallia submissus erat. Tantis successibus elatus Baiazeth obsidet Constantinopolim, sed frustra. Tamerlanes enim vel Themirlancus, Tartarorum Rex, ab Asiaticis imploratus, post devictos Parthos advolat et prope Angoriam in Galatia Turcam vincit, captumque mulo imponi, et per exercitum in ignominiam duci, potissimum ob superbiam, qua [orig: quâ] turgide intumescebat, curavit. Postea catenis aureis vinctum, et in cavea conclusum, secum quocumque iret, circumduxit, eoque [orig: eôque] in equum ascendens, scabelli loco usus est. Qui miser subter mensam cum ederet, instar canis, ad pedes eius solas de reliquiis cadentes colligebat micas, quibus tenuissime, ac turpissime victitabat. Tandem cum et coniugis contumeliam videre cogeretur, illiso [orig: illisô] ferreis caveae retinaculis capite, exspiravit. A. C. 1403. regni 15. captivatis mense 8. Chalcond. l. 2. Leunclav. l. 6. Ab illo tempore Turcarum Imperatores legitimas uxores habere desierunt. Thuan.

BAJAZETHES II. Mahometi II.Patri successit. Huic controversiam successionis Zizimus, frater minor natu, movit, eo quod Baiazeth Patri nondum Imperatori natus esset, sed in Asia victus, paulo post misere periit, non sine veneni suspieione. Naupactum in Acarnania, Methonem in Morea, Dyrrachium in ora Sclavoniae Venetis eripuit. In Aegypto non aeque felix, Ianizerorum insuper seditione exercitus, illos trucidare omnes constituit, no duo Bassae ipsi id dissuasisient. Tandem imperii an. 32. a Magnatibus suis Selimo filio coronam cedere coactus, huius impietate veneno [orig: venenô] sublatus est, Didymothici in Thracia, quo se receperat. A. C. 1512 aetat. 74. Chalcondil, et Continuator eius, l. 10. et 11. Baudier. Invent.

BAIDA regio Asiae, in Tartaria deserta, iuxta Peisidam fluv. et Oceanum Septentrionalem in confinio ditionis Moscoviticae. Paucis ab hinc annis lustrata et detecta a Moscis.

BAIENNI oppid. Vineliciae in Bavaria, Faringe M. Velsero; seu Faing, aut Vaing oppid. Sueviae in ducatu Wirtembergensi.

BAIFIUS Ianus, vide Ianus. It. Iohannes Antonius.

BAILIUS Ludovicus, Iacobo M. Britanniae Regi a sacris contionibus, scripsit librum illum celebrem, cui titulus Praxis Pictatis, ad Carolum Walliae Principem: qui innumeris vicibus recusus, et in plerasque Europae linguas, Rhaeticam quoque haud pridem translatus, omnium piorum manibus tecitur.

BAILUS vide Balivus.

BAIN vide Baen.