December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised
image: as0005JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.
image: as0006
[gap: praeliminaria]
page 398, image: s0398aAUBURIUM Africae propriae locus. Antonin.
AUBUSSON Petrus, Gallus, Magnus Magister Ordinis equitum Rhodiensium, Mohometi II. Rhodum obsidenti fortissiwe restitit. Obiit A. C. 1503. aetat. 80. regiminis 27. Ad hunc se Zizimus, Baiazethi frater, recepit. Hister. Melitensis. Vide et Petrus.
AUCARUM Vicus, la rue aux Oues, pro vulgo dicitur la rue aux Ours, platea Parisiis, memorata in veteri Charta S. Marcini de Campis, apud Car. du Fresne Glossar. Ab auca, i. e. anser. Occitanis Auc, Auco, Auqueto: Italis Occa; Gallis Oye: Occurrit in Capitulari de Villis c. 62. Quid de pullis et ovis vel anseribus, i. e., aucis. Sic. L. Alamannor. tit. 99. §. 20. Accipiter, qui aucam mordet. Wilhelmus Malmesbur. Histor. l. 5. p. 159. Similes pennis aucarum etc. Unde Aucarius, in Glossar. Aelfrici, accipiter, falco, qui aucas venatur; Aucones, divini, qui per aucarum, seu avium volatum divinabant et hariolabantur, in Glossis Isidori: Aucellus diminutiv. pro qualibet ave (quemadmodum et Auca nonnumquam) in Glossis Latino Graec. unde Italorum uccello, quemadmodum Graec. strouqi/on quam vis aviculam notat; Apud. Eund.
AUCEPS cognomen Henrici I. Imperatoris quem vide. Est autem Hesychio Auceps strouqiopiasth\s2, qui aves capit; a Graeco verbo pie/zein, quod medio [orig: mediô] aevo [orig: aevô] pro capere vel carpere usurpatum est: seu potius pia/zein, hoc enim eo [orig: eô] sensu frequentius. Sic in Orneosophio vel Accipitraria Graecorum, e)cwpi/astoi falcones vel accipitre appellantur, qui foris capituntur et extra nidum; Passagiarii Gallis dicti: quibus opponuntur Nidarii, Graecis polotro/foi, qui in nido capiuntur et coeteris deteriores habentur, Ibid. *ta\ falkw/nia e)cwpi/asta krei/ttona par' o(/ ta\ pwlotro/fa, Falcones extra nidum capti praestantiores sunt its, qui in nido etc. Salmas. ad Solin. p. 773. Vide quoque infra Aucupium.
AUCHANITES seu AURANITIS, tractus Babyloniae, inter Babylonem et Seleuciam urbes, prope Euphratem fluy. P. a Vico.
AUCHATAE Scythica gens, ad os Bospori apud quos Hypanis oritur. Val. Flac. l. 6. v. 132.
Doctus et Auchates patulo vaga vincula gyro
Spargere, et extremas laqueis adducere turmas.Ubi aliqui Anchates.
AUCHISAE Cyrenes regionis gens. Diodor. Sic. l. 3.
AUCHITAE Africae populi, Anchisae Ptolemaeo et Auschitae Stephano. Sic enim ille, *au)xi/tai e)/qnos2 *libu/hs2 u(perba/khs2. lege u(pe\r *ba/rkhs2 ex Herodoto.
AUCHUS Cimmeriorum Dux inter auxilia Persae contra Aeetem, cui Iason caput in conflictu demessuit. Val. Flac. l. 6. v. 620.
AUCTIONARIAE Tabulae dicebantur, quibus sinificabatur alicuius fortuna hasta [orig: hastâ] posita [orig: positâ] distrahi vocique subici Praeconis, Auctionis die constituto [orig: constitutô], apud Ciceronem 2. Catilin. c. 8. et 2. L. Agr. c. 25. item ad Qu. Fratrem et ad Attic. l. 13. Ep. 5. Earum Proferendarum ratio non una fuit. Iustinianus, Novella [orig: Novellâ] 120. Aere alieno [orig: alienô] oppressae vener abilis domus di spensatores per 20. dies scriptum aliquod in publico civitatis loco proponunto et eo [orig: eô] modo [orig: modô] rem immobilem emere volentes provocanto, ut, qui plus praebiturus est, ceteris praeferatur. Altera vis huius programmatis Imperator. Diocletiani et Max. lege sancita est, l. si eo tempore. Cod. de remiss. pignor. ex Robirio Iunio. Dicta autem est Auctio, ab augendo; Varroni quoque Sectio: nempe antiquissimis temporibus in partes sectum debitorem, qui solvendo non esset, novimus. Anno vero Urb. Cond. 429. L. Papyrio [orig: Papyriô] et C. Poetelio [orig: Poeteliô] Visolo [orig: Visolô] Consulib. primum ligari nexi desierunt, Consulesque, ob insignem cuiusdam foeneratoris crudelitatem, tulere [orig: tulêre] ad Populum, ne quis, nisi qui noxam meruisset, donec poenam luerit, in compedibus aut in nervo teneretur; pecuniae creditae, bona debitoris, non corpus obnoxium esset etc. Sic postea, uti veteri illa [orig: illâ] sectione diversi Creditores membra debiroris et nexi lacerabant et secabant: ita hac [orig: hâc] bonorum eius venditione, bonorum emptores, ut carnifices, ad reliquias vitae lacerandas et distrahendas conveniebant, Cicer. pro Quint. Ea autem apud Veteres Auctionis fuit forma ut a minima quantitate ad maiorem pluris licitantes idque digito [orig: digitô] elato [orig: elatô], pervenirent, l. 35. ff. de minor. etc. Vide Ioh. Calvinum Lexic. Iurid. et infra Sector. Secundum Galliae consuetudinem, ut annotat Budaeus in Forensibus, quarto [orig: quartô] trinundino [orig: trinundinô] auctionem futuram inclamatam oportet, et in iustos dies proscriptam, antequam ultima licitatio committatur, quam protinus sequitur addictio. Singulis vero auctionum diebus apparitor debiti quantitatem, ob quam pignora capta sunt, palam significat et denuntiat: omnes commonet, ut ea licitentur, pretium ab unoquoque oblatum describit: postremo, ubi iam nullum pluris licitari cernit, promulgat eam primam auctionem esse; secundam in octavum abhinc diem vel moram laxiorem reicit, nisi divini cultus feriae id prohibeant, atque tunc proximo [orig: proximô] profesto [orig: profestô] die sequente auctio celebratur. Apud eundem varias Auctionum formulas vide: ut et plura in hanc rem, apud praefatum Calvinum d. l.
AUCTOR [1] primitus videtur dictus ab auctionibus, in quibus ei, qui plurimum auget, res addicitur, isque ex ea auctione atque adiectione sita auctoritate sibi in rem emptam comparat. Ab augendo enim vocabulum deductum Grammatici Veteres testantur, qui proin nota [orig: notâ] hac AUC. auctorem significasse [orig: significâsse] leguntur, apud Valer. Probum. Postea translata vox ad eos, qui rem quoquo [orig: quoquô] modo [orig: modô] abalienarent; ut, quum quaereretur ex co, qui rem acceperat, unde sibi ius in eam comparasset [orig: comparâsset], suum illum quasi Auctorem nominaret, qui sibi suam auctoritatem tradidisset. Unde Auctor Latinis est, qui aliquid vendit, et auctio venditio: hinc secundus auctor, qui sponsor est pro venditore evictionis nomine; Glossae veter. bebaiwth\n interpreatantur, quasi comsirmatorem venditionis. Venditor itaque primus erat auctor, Salmas. ad Trebellium in Gallienis, c. 12. Inde sensim in eos quoque vox se extendit, quorum sententram et consilium sequimur, quasi ius quoddam ita sentiendi certum, et constitutum haberent. Nam, quum e. g. institutum est, ut Legum, quae Comitiis centuriatis
image: s0398bferrentur, ante initum suffragium Patres anctores fierent, i. e. ut S. C. aliquid prius decerneretur, postea illud idem a Populo iuberetur, ea Lex hanc vim habebat, ut velut in evictionibus, possessionumque controversiis, possessor suum Auctorem, a quo ius suum adeptus est, laudet: ita Populus consilii sui auctorem ac suasorem Senatum laudare posset, Ioh. Calvinus Lexic. Iurid. Sic legimus apud Livium l. 24. c. 43. Comitiis perfectis Auctore Q. Fabio [orig: Fabiô]: ubi significatur, Consulem principem id consilium dedisse, quod deinde relatione facta [orig: factâ], dictisque sententiis in Senatusconsultum transiit. Et l. 7. Consul Popilius Auctor Patribus scribendi alterius exercitus, dicitur: Cicero quoque Familiar. l. 15. Ep. 4. Regem Ariobarzanem, cuius salutem a Senatu te, Auctore, commendatam habebam etc. Non tamen Auctor semper idem, qui inventor, sed saepe approbator, quique alias Livio suasor dicitur. Apud quem l. 2. c. 56. inventor Legis Volero, sed Laetorius, collega eius, Auctor vocatur. i. e. auctoritatem ei praestans. Sic ille ipse Livius supra, l. 2. Et hic annus Tribunum Auctorem legis agrariae habuit. Atinventor eius Spurius Cassius fuir. Similiter Cicero ad Attic. l. 8. Ep. 3. Ille legibus per vim et contra auspicia ferendis Auctor: de Pompeio loquitur et Iulias intelligit. Alibi vero apud eundem Livium Auctor idem, qui nuntius est, l. 5. c. 2. Non vam sermonis Auctorem. Et l. 10. ab Sutrio legati, Auctores, concilia Hetruriae populorum de petenda pace haberi etc. Vide Gronov. ad Liv. l. 2. c. 56. l. 24. c. 43. Porro Firmico Auctores sund; qui se vendunt et auctorant ad Ludum: nemo enim poterat libertatem amittere, nisi ipse auctor esset factus. Vide Cicer. Orat. pro Dom. atque inde Auctorare se dicebant, qui auctores ipsi fiebant, ut emerentur et sponte sua [orig: suâ] in ludum se mittebant. Hi igitur et Auctores et Auctorati dicti: und idem Auctores et Audaces, de quibus infra, coniungit. Sed Firmici haec sententia prioribus neutiquam repugnat. Non tamen omittendum, quod Balduinus ad tit. de Auctor. tutor. a Budaeo se audivisse scribit, proficisci hanc vocem a Graeco au)to\s2, quo [orig: quô] Veteres ratam alicuius potestatem significaverint, cui nemo possit refragari, apud eund. Calvinum. Vide quoque infra, in Ipse.
AUCTOR [2] Alveus, Ammiano eleganter dicitur, ex quo reliqui derivantur; Galli Magistrum vulgo vocant, vide infra Magister fluvius. Ita autem is Auctor de Nilo, Et praeter amnes plurimes ex alveo derivatos auctore, cadentesque in suppares eius, septem navigabiles sunt et undosi. --- Heracleoticus, Bolbiticus, Sebennyticus, Pathmiticus, Mendesius, Taniticus et Pelusiacus. Ubi nominibus ostiorum iplos amnes appellat: quos Ptol. mega/lous2 potamou\s2 vocat; e quibus tamen unus per excellentiam dictus est me/gas2 potamo\s2, ut ceteris maior et principalis alveus, Canopicus videl. Uti autem Magistra via, apud Quintilian. l. 1. via regia est, a qua semitae, quae secantur aliorsum, entropai\ dictae; sic in fluviis entropai\, brachia sunt, quae ab Auctore fluvio a)poxi/zontai; contra canales, qui a fluminibus ad viam traducti. Divexticula quoque de fluviis dixere [orig: dixêre] Latini, item cornua, ut Graeci ke/rata; crines etiam et ramos, ut infra videbimus. Porro principalis Nili seu Auctor alveus, uti circa ostia Canopicus et Heracleoticus; sic circa Naucratim oppidum, Naucratitucus et circa Schediam, in eodem alveo inferius sitam, Schediae fluvius dictus est. Vide Salmas. ad Solin. p. 478. et 479.
AUCTORATI vide infra Gladiatorii ludi.
AUCTORITAS in veterib. aliquot Inscript. apud Gruterum, 355.1.387.3. Scaligero est S. C. nondum receptum. In Chartis Regiis atque apud alios Scriptores recentiores passim, Diploma Regis, Imperatoris Pontificisque Romani notat. Sed et Auctoritates Principum Rescripta in Cod. Theodors. appellari constar, l. un. de Centurion. l. 31. de Petition. l. 3. de Remil. alibique; Imo pro Edicto Iudicis usurpatam vocem, evincit. l. un. Cod. Si certum petatur de Chirogr. etc. Etiam titulus honorarius Romanis Pontificibus olim tribui solitus fuit Auctoritas, uti legimus apud Hincmarum Remens. Flodoardo citatum l. 3. c. 12. etc. Vide Car. de Fresne Glossar. et infra Senatusconsultum.
AUCTUS Florentinus, Abbas Vallis Umbriae, belli inter Lotharium Saxonem, et Conradum Suevum ferventis tempore vixir. Aliquot operum Historicorum auctor. Pocciantius, de Scriptorib. Florentinis.
AUCULA urbs Tuscorum. Ptol. aliis Aqvulae.
AUCUPIUM venationis est genus, quod circa volatilia occupatur: estque vel vile vel nobile. Illud, cum aves illectae superfusis retibus includuntur, aut virgis vilcatis detinentur: quod proin, utpote sordidum et illiberalis otii negotium, Platonis legibus prohibitum est. Et huci illicio Accipiter suo primitus famulabatur. Unde Martilal. l. 14. Epigr. 216.
Praedo fuit volucrum, famulus nunc Aucupis idem
Decipit et captas non sibi maeret aves.Nempe usi tum Accipitre sunt, non ut praedatrice, quae ars tum necdum obtinuit apud Romanos; sed ut aves alliceret: quae illectae vel virgis adhaerebant viscatis, vel, reti superfuso [orig: superfusô], avolare nequibant. Cuiusmodi Aucupio scite Plautus quaestum compara meretricium, Asinar. Act. 1. sc. 3. v. 68.
Esca est meretrix, lectus illix, ast amatores aves.
Eodem refer, illud Aucupii genus, quod fit noctua [orig: noctuâ] emissa [orig: emissâ], vel retibus apposita [orig: appositâ]: quippe eam de die circum volant avium ceterae, ut tum optima sit occasio vel visco [orig: viscô] vel laqueis vel aliter eas capiendi. Meminit Aristoteles de Animal. l. 9. c. 1. et Aelian. de Ammal. l. 1. c. 29. Vide quoque Chrysostomum Orat. de prima Dei cognit. et infra voce Noctua: item ubi de Columba allectatrice, et Perdice venatore. Istud, nempe nobilius Aucupii genus, fit dimisso [orig: dimissô] accipitre aliave [orig: aliâve] ave praedatrice, quae dein in alitum alias involet et Aucupi deferat captas. Haec ars sero cognita est a Graecis et Romanis, sed iis, quos hi Barbaros vocabant, fuit pervetusta. In Thracia enim haec ars Accipitraria iam aevo [orig: aevô] obtinuit Aristotelis, ut liquet ex l. 9. de Ammal. c. 36. et l. peri/ qaumasi/wn a)kousm. Ac de eodem sic Plin.
image: s0399al. 10. c. 8. In Thraciae parte, super Amphipolim, homines atque accipitres, societate quadam [orig: quâdam] aucupantur. Hi ex silvis et arundinetis excitant aves; illi supervolantes deprimunt. Rursus captas dividunt cum its. Imo de Indis non absimilia Ctesias apud Aelian. de Animal. l. 4. c. 26. Etiam in excerptis Ctesiae haec apud Photium verba habes, cod. 72. *lkgwou\s2 de\ kai\ a)lw/pekas2 qhreu/ousin, ou) toi=s2 kusi\n, a)lla\ ko/raci kai\ i)kti=si kai\ korw/nais2 kai\ a)etoi=s2, Lepores et vulpes, non canibus, sed corvis, milvis, cornicibus et aquilis venatur. Ex Romanis meminit primus Iul. Firmicus l. 5. c. 7. et 8. Unde tamen nihil colligas aliud, quam Romanis, aetate iam Constantini M. fuisse in usu. Meminit quoque Sidonius Apollin. Panegye. ad Aug. Avit. Nempe, imperantibus in Oriente Theodosio [orig: Theodosiô] Iuniore Marciano [orig: Marcianô] ac deinceps. Sed diu postea vix in Occidente notus is mos fuit. Unde est, quod in Italiam eum primus intulisse dicitur, sive Fridericus Barbarossa, ut est apud Leandrum in Italia, in Campan. descr. sive Henricus VI. ut traditum Collenutio Histor. Neapol. l 4. Antiquissimus vero omnium, qui Artem scripto [orig: scriptô] signarit [orig: signârit], est Demetrius Constantinopolt. quem de Graeco Latine reddidit P. Gillius. Est vero et corvorum in hoc Aucupio usus: quos primus in venando adhibuisse dicitur Ludovicus Galliarum Rex teste Ulysse Aldrovando [orig: Aldrovandô] Ornithol. l. 12. c. 1. Sed nec hoc venationis genus fuisse Veteribus ignotum, praeter ca, quae e Ctesia attulimus, docet Plin. l. 10. c. 43. Nec non et recens fama Crateri Monocerotis cognomine, in Erizena (al. Troezena) regione Asiae, corvorum opera [orig: operâ] venantis, eo quod devehebat in silvas eos considentes corniculis humerisque: illi vestigabant agebantque, eo perducta [orig: perductâ] consuetudine, ut exeuntem sic comitarentur et seri. Vide Voss. de Idolol. l. 3. c. 97. et supra in voce Accipiter, ac infra in Protohieracarius, it Sacer. et Sahinus. Addam ex eodem de Philosoph. c. 7. §. 18. Leonem Philosophum Imperator. Basilii Macedonis fil. qui coepit imperare A. C. 886. librum de Aucupio reliquisse: qui MS. fuit in Bibliotheca Ant. Augustini num. 228. Ab Aucupio Aucupes, servi erant apud Romanos, qui, una cum Venatoribus, instruendarum gratia [orig: gratiâ] quottidianarum epularum habebantur. Enumerat illos Paulus IC. l. 99. §. 1. ff. de leg. 3. et refert, urbanos fuisse et rusticos, domini arbitratu: Fundorum enim reditus, ut innuit Celsus, aucupio [orig: aucupiô] plerumque, venatione et piscatu constabat: Narratque Iul. Capitolin. c. 7. Antoninum Pium curasse [orig: curâsse], ut mensa eius per proprios servos, Aucupes, piscatores et venatores instrueretur. Qui tamen hic [orig: hîc] urbani videntur fuisse ideo, quia instruendarum quottidianarum epularum gratia [orig: gratiâ] habebantur, uti dictum, ex Paulo l. 3. Sent. tit. 7. Teslera Aucupis, apud Propert. l. 4. El. 2. v. 33. arundo est:
Cassibus impositis venor, sed arundine sumpta [orig: sumptâ]
Faunus plumoso [orig: plumosô] sum Deus aucupio [orig: aucupiô].Vide Laur. Pignorium Comm. de Servis, et T. Popmam de Operis serv. Meminit autem Fauni hic [orig: hîc] Propertius, quia Aucupii praeses Pan sive Faunus Veteribus habitus est, ut et venationis leporum: Quae duo proin idem coniungit l. 3. El. 12. v. 43.
Et leporem, quicumque venis, venaberis, hospes,
Et si forte meo [orig: meô] tramite quaeris aven.
Et me Pana tibi comitem de rupe vocato,
Sive petas calamo [orig: calamô] praemia, sive cane.Et Auctor Epigrammatis a)nekdo/tou, apud Salmas.
*(ei/te su/g' o)rneo/foiton u(pe/r kalami=da palu/nas2
*)icw=| o)reibate/eis2, ei)/te lagoktene/eis2.
*pa=na ka/lei, kuni\ *pa=n lasi/ou podo\s2 i)/xnia fai/nei,
*su/nqesin a)klinw=n *pa=n a)na/gei kala/mwn.Quod is sic vertit:
Seu tu forte iugis viseata [orig: viseatâ] fallere virga [orig: virgâ]
Tendis avem, lepores sive agitare placet.
Pana voca: pedis hic canibus vestigia monstrat
Villosi: structos erigit hic calamos etc.Vide illum ad Solin. p. 1088. Ut et infra in vocibus Calamus, Figere etc. Item ubi de Autum collum laqueo [orig: laqueô] constringendi ratione.
AUDACES [1] apud Claudian. de Bell. Gildon. v. 220.
Audaces legat ipsa viras, qui colla ferarum
Arte ligent, certoque [orig: certôque] premant venabula nisu:Iustiniano Novella [orig: Novellâ] 105. eu)dokimou=ntes2 th=| to/lmh|, alias para/boloi, homines dicti sunt perditaeac desperatae audaciae, qui operam suam, ut cum bestiis pugnarent, olim locabant. Meminit eorum Firmicus quoque, Faciet auctores, audaces, periculosos. Vide supra in voce Auctor. Auctoratos vero et mercede conductos illud fecisse, ex Cassiano constat collat. 5. c. 14. et Cassidoro l. 5. Ep. 42. ubi Pancarpum (ita enim hoc ludi genus ocabatur) describit, his inter alia verbis: longum est per tot periculorum casus sermonibus evagari, sed apte iungendum est, quod ait de inseris Mantuanus, Quis scelerum comprendere formas: Quis omnia pugnarum per currere nomina possit? Sed vobis, quibus est necesse talia populis exhibere, largitate manus fundite praemia: ut haec miseris faciatis esse votiva etc. Vide Salmas. Not ad Iul. Capitolin. in Gordianis, c. 3. et infra Confectores, Pancarpum, Parabolani. Proprie vero Audaces a Temerariis aliqua [orig: aliquâ] differitate separantur. T. Livius l. 25. c. 37. Martius ad consilium prima [orig: primâ] specie temerarium magis, quam audax, animum adiecit, ut ultro castra hostium oppugnaret. Sallustius de Bello Iugurth. c. 7. Ac sane, quod difficillimum, et praelio [orig: praeliô] strenuus erat, et bonus consilio [orig: consiliô]: quorum alterum ex providentia timorem: alterum ex audacia temeritatem plerumque adferre solet. Martial. l. 4. Epigr. 43. v. 2.
Non sum iam temerarius, nec audax etc.
Nempe audacia est fons caputque temeritatis: ex eo enim, quod quis ad pericula paulo audacior est ac imperterritus, nascitur temetitas, i. e. prope/teia, ut recte interpretantur Glossae Veter. et praecipitatio, quae caecitatem etiam adiunctam habet: Unde audaces, temerarios, praecipites, caecos iungit Arnob. adv. Gent. l. 2. Sed et
page 399, image: s0399bAudaces ac temerarios dicimus homines, non profligatae solum, verum etiam iam perditae spei, quique non modo honestatis, sed salvis quoque ipsius euram abiecerunt: etsi horum quam illorum conditio melior. Quate et hoc [orig: hôc] nomine inter Audaces ac Temerarios discrimen. Cicer. ad Altic. Aut nos temeritatem bonorum sequamur: aut audaciam improborum insectemur. Ubi Audacia est pestis illa, quam a)po/noian appellant Graeci. Quandoque etiam to/lman et tolmhrou\s2 homines vocant Audaces, et qui ingenio [orig: ingeniô] praecipiti feruntur ad nefas quodcumque nec ulla [orig: ullâ] consideratione cohiberi poslunt. Quare his opponuntar homines considerati et cunctatores, vide Demosthenem Orat. contra Aristogit. 1. Quocirca audaciam pudori opponit Sallust. Praefat. in Catilin. Hique sunt iidem, quos bdelurou\s2 appellant Graeci. Unde Plut. Clodium hominem vere a)ponenohmen/on et perditum describens, qrasu/thta et bdeluri/an coniungit, in Caesare. Vide Desid. Heraldum Animadversion. ad Arnob. d. l. nec non supra, ubi de Audaciae notione, qua [orig: quâ] idem, quod Confidentia seu Impudentia, significat, et l. 7. ubi Audaces, religionis contemptores esse ostendit, ac cum transgressoribus, parano/mois2, optime ac Philosophice Arnobio iungi animadvertit.
AUDACES [2] apud Marrialem, l. 14. Epigr. 94. cuius lemma, Calices audaces,
Nos sumus audaces, plebeia toreumata vitri,
Nostra nec ardenti gemma feritur aqua [orig: aquâ]:Calices dicti sunt vitrei, vili admodum pretio [orig: pretiô] venales. Scribit enim Strabo l. 17. Romae Vitriarios multa commentos esse et ad vitreorum colores et ad eorundem tornandorum facilitatem, tantamque inde vilitatem eorum fuisse, ut vulgo poculum vitreum alse venundaretur: atque his audacium nomen datum. Meminit idem Poeta eorundem alibi, l. 12. Epigr. 75. v. 1.
Cum tibi Niliacus portet crystalla cataplus,
Accipe de Circo pocula Flaminio.
Hi magis audaces, an sunt, qui talia mittunt
Munera? sed gemmis vilibus usus inest.
Nullum sollicitant haec Flacce toreumata furem etc.Quod Epigramma de fictilibus accipiebat Turnebus, cum de vitreis omnino accipiendum fit. Ab his vero diversi longe erant, Aegyptiaci ex vitro calices versicolores atque a)llu/ssontes2, de quibus supra, in Allassonts: item calices illi, qui diatreti dicebantur. Audaces enim, qui plebeii erant et parvo [orig: parvô], ut dictum, vaenibant, totno [orig: totnô] formabantur, in quo nullum periculum; at in sculpendis caelandisque diatretis, arte manuque pretiosis, periculum non parvum: Utex Martialis iterum verbis patet. l. 14. Epigr. 115.
Adspicis ingenium Nili, quibus addere plura
Dum cupit, ha quotie perdidit auctor opus etc.Salmas. ad Vospic. in Saturnino. c. 8.
AUDACIA pro Numine. Vide infra Dii.
AUDAS Episcopus, cum Pyreum sustulisset, una cum aliis Episcopis interfectus est, iussu Varanis Persarum Regis, a cuius patre Isdigerde, Theodosius Minor liberum Christianis exercitium obtinuerat, A. C. 421 Theodoret. l. 5. c. 38. subsecutaque est crudelissima persecutio, in Persia. Idem. c. 39.
AUDATHA Arabiae Desertae urbs. Ptol.
AUDEA Casiotidis regionis in Syria urbs. Ptol.
AUDEBERTUS [1] Germanus, vide Germanus.
AUDEBERTUS [2] Matthaeus, vide Matthaeus.
AUDEMARUS vel ODOMARUS nomen Principis Gall. ante monarchiam Gallicam. Regnavit ann. 14. Cuius tempore Vecthan, Pontifex, Philosophus et Poeta vixit, Historiae Gallicae auctor. Trithemius, in epit. Ann.
AUDENA Italiae amnis. Liv. l. 41. In sinistram Macrae ripam defluit, vulgo Ula, et Aula, et cum articulo La Ula, et L'Aula.
AUDENTIUS Episcopus Hispanus, saeculo [orig: saeculô] 5. scripsit contra Manichaeos, Sabellianos, Arianos et Photinianos. Gennad. et Trithem in Catal.
AUDETUS , Nicolaus, vide Nicolaus.
AUDEUS Caput Audianorum. e Mesopotamia oriundus, Scientia [orig: Scientiâ] et Zelo [orig: Zelô] instructus, vitam Ecclesiasticorum acriter reprehendit. Hinc illis exosus primo, dein pellitur. Ultione proin ardens, Anno [orig: Annô] 338. schisma meditatur. Episcopus a sectatoribus salutatus. Mox ab Imperatore Constantio in Scythiam relegatus, ibi Gentilium complures convertit, Epiphanio [orig: Epiphaniô] teste. Pascha celebravit cum Iudaeis, Deo figuram tribuit humanam, tenebras, aquam et ignem initium non habere docuit, suos inter libros Canonicos et Apocryphos transeuntes absolvit. Anthanas. haer. 70 Augustin. haer. 50. Baron. A. C. 341. Theodoret. l. 4. haer. fab. Melius Audaeus.
AUDIANI Iapygiae, quam et Messapiam Graeci vocant, populi. Strab. l. 6. Item sectatores Audei, vide ibi.
AUDIENDI eum qui calicem tenebat in Symposiis Graecorum mos indigitatur in acutissimo illo in Demosthenem ioco, apud Plut. c. 35. Cum enim is calice insignis caelaturae, aliisque donis ab Harpalo acceptis, male audiret, seque purgare volentem non audiret populus, exsurgens quidam false ait: Non audietis, Athenienses, istum qui calicem habet? Ubi, inter varias lectiones a Stephano subnexas, egregium est Scholium: *)en ga\r toi=s2 sumposi/ois2 th\n ku/lika e)/xontes2 h)=don ta\ lego/mena skolik/. Ut nimirum eo [orig: eô] quasi insigni totum Sodalitium agnosceret, cuius esset cantilena atque ad eum se obverteret, quem morem in nonnullis Galliae locis hodieque observari [orig: observarî] ferunt. An eodem respexerit Curtius, ubi de Besso poculum Cobari tradente, l. 7. c. 14. Docti iudicent. Fuerunt autem skolia\, cantiunculae potatoriae, interdum et amatoriae, quales inter vinum cantari solent, ut infra videbimus, ubi de iis. Plura apud Casaubon. ad Athen. l. 15. c. 14. Apud Veteres porro Dii interdum audiebantur tantum, aut audiri simulabantur, in Scean gestientibus.
page 400, image: s0400aSic apud Euripidem Hippolytus Dianam iam locutam non videre ait, sed ai)sqe/sqai to\ qei=on o/ dmh=s2 pneu=ma, et inde affirmat, *)/esti e)n do/mois2 de/ g' *)artemis2 qea/. Et apud Sophoclem in Aiace Ulysses a Minerva compellatus respondet
*)=w fqe/gm' *)aqa/nas2 --- ---- ----
*(ws2 eu)maqe/st sou, ka)/|n a)/poptos2 h)=|s2, o(mw=s2
*fw/nhgm' a)kou/w --- --- - --- -Vide Ioh. Frid. Gronovium ad Senecam Hercule Oetaeo Actu 5.
AUDIENTES apud Cyprian. Ep. 13. Audientibus, etiamsi qui fuerint periculo [orig: periculô] praeventi et in exitu constituti, vigilantia vestra non desit. Et Ep. 14. Optatum inter Lectores doctorem Audientium constituinus: Alios itidem Scriptores Ecclesiasticos, dicti sunt, qui kathxou/menoi Graecis, item a)krow/menoi, vel, quod, antequam ad Baptismus admitterentur, fidei Christianae erudirentur mysteriis: vel, quod, priusquam sacra fieret Liturgia, Scriptur as audirent: ut est in Concilio Nic. can. 11. et can. 21. Conc. Niceni Arab. Hinc Theodulfus Aurelian. de Baptismo c. 2. Catechumenus, Audiens, sive Instructus interpretatur: in Collat. Carthagin. cum Donatistis c. 197. Ipse est Episcopus, qui rebaptizatus est et factus est Audiens: in Concil. Wormaciensi c. 27. Post expletum vero quinquennii tempus, ingrediatur Ecclesiam, sed inter Audientes tantummodo sit, vel, dum facultas conceditur, sedeat, etc. Vide Car. du Fresne Glossar. Apud Macrum, cum quinque olim essent in Ecclesia publice paenitentium gradus, primi Flentes seu Lugentes seu Hiemantes dicebantur; Secundi Audientes erant, qui in Narthecem cum Catechumenis admissi (cum priores extra Templum stare cogerentur) verbum Dei audiendi facultatem habebant, sed ante Catechumenos egrediebantur. Ita enim Balsamo ex Gregorio Thaumaturgo: Fletus seu luctus est extra portam Oratorii, ubi peccatorem stantem oportet fideles ingredientes orare, ut pro se precentur. Auditio est iuxta portam in porticu, ubi oportet eum, qui peccavit, stare usque ad Catechumenos et illinc egredi. Audiens enim, inquit, Scripturas et doctrinam, eiciatur et precatione indignus censeatur, etc. in Hierolex. Vide quoque infra, ubi de Catechumenis, Excommunicatione. Hinc Audientium, Doctor, apud Cyprianum Ep. 14. cit. qui Catechumenos instruebat: quod officium magnae aestimationis fuisse, inde patet, quod Origenes, Pantaenus, Clemens, alii viri gravissimi, illud Alexandriae exercuisse leguntur. Ibid. Item Auditio, locus ille Templi, ubi Audientes constituebantur. Vide infra in Narthex.
AUDIENTIA [1] licet Latinum nomen sit (Cicero namque de Senect. c. 9. Audientiam sibi facere dixit) tamen Canonistae, ut pleraque alia, non apte loquuntur, Audientia causarum, Audientia literarum, Spiegelius apud Ioh. Calvinum Lexic. Iurid. Ita enim Extrav. comm. de dolo et contumac. Factae in Audientia literarum nostrarum, i. e. Cancellaria, ut hodie loquimur. Sed et apud Sulpicium Seu Histor. l. 2.Episcopis audientiam (i.e. iudicium) reservare. Unde Audientialis Charta, qua [orig: quâ] quis ad Principis iudicium evocatur ac citatur, apud Marculfum l. 1. form. 28. etc. Vide infra. Etiam vero tributum vel tributi speciem Audientiae vox notat, in Charta Petri Episcopi Salernitani apud Ughellum Tom. I. p. 501. alibique passim: obtinuitque praesertim id nominis apud Aurelianenses, uti docet Car. du Fresne ex Charta Ludovici VII. A. C. 1178. pro Aurelianensibus ex Regesto Philippi Aug. fol. 72. et ex Franc. le Maire in Histor. Aurelian. ubi Audientiam hic reddit Ouance, additque, id vocabuli bannitiones et proclamationes denotare, que fiebant pro iure consuetudinum seu pensitationum, in Hallis publicis, ubi Ministri Audientiales, quos Sergeans Audienciers appellabant, quoslibet banno [orig: bannô] publico [orig: publicô] invitabant, ad solutionem eiusmodi praestationum, quod in hunc modum concipiebatur:
Entre vous Bourgeois Marchans.
Qui voulez iovir des Ouances,
Venez suivant les Ordonnances,
Paier le droit des Ouances. Aux Halles.Quibus in Hallis, iis, qui eiusmodi consuetudines seu praestationes quotannis exhibebant ac exsolvebant, a Domanii Exactore vel Receptore, dabatur carnis porcinae fragmentum: erat autem ius Audientiarum unius trezeni, dicebaturque etiam Oyance. At quae vis huius vocabuli, non sat liquet: ambigitque Car. du Fresne, an eo [orig: eô] olim intellectae sint eae praestationes, quae ab iis, qui ad placita venfre tenebantur, fiebant, Eulogiarum nomenclatura [orig: nomenclaturâ] donatae in Polyptico Floriacensi, Si ibi sunt Cavaticarir, debent Kal. Octobr. den. 4. et unam diem in banno et ad 3. Audientias venire cum suis Eulogiis. Iam vero Ministri isti Audientiales, Auscultatores videntur appellari in Charta Philippi Aug. A. C. 1287. pro iisdem Aurelianensibus eius Regesto Herouvalliano fol. 103. apud eundem Car. du Fresne Glossar.
AUDIENTIA [2] Episcopalis, est Episcopi Forum et Iudicium: l. 9. et tit Cod. de Episc. Aud. Accursius Cod. eodem [orig: eôdem] interpretatur iurisdictionem Episcopi, cuius sententiam probat Azo in sum. Cod. eod. Gothofredo ad rubr. Cod. de Episc. Aud. nec iurisdictio est, ut Accursius; nec dioecesis, ut Haloander vult, quia, uti Foro [orig: Forô], ita et apparitione ac exsecutione carent Episcopi: sed iudicium atque notio, quae Episcopo in Clericos ac Monachos competit, apud Ioh. Calvinum Lexic. Iurid. Nempe primum, ex consuetudine non mala, inter Christianos, sub Principibus Ethnicis, invaluit, (occasionem dante Apostolo [orig: Apostolô] 1. ad Corinth. c. 6. v. 5. 7.) ut clanculum ad Episcopos irent, qui controversias habebant; quod postea sub Principibs Christianis, Constantino inprimis, firmatum, et ex gratia probatum est, ut pacem inter Christianos foverent et redintegrarent, sic tamen ut iurisdictionem haberent nullam, sed in eos, tamquam Arbitros compromitteretur. Quod enim LL. tres de Iudicio Episcopali, Codici Theodosiano assutas, spectat, earum fucum, ut et totius appendicis Codicis illius, a Sirmondo editae, noqei/an erudite demonstra vir Iac. Gothofredus Notis et Commentar. ad d. Cod. tom. VI. p. 303. et seqq. In hac itaque per gratiam concessa Audientia, iuxta Regulas Christianae pietatis
image: s0400bet S. Scripturae, item LL. Imperatorum, iudicabant; non ipsi Leges ferebant, nec Forum habebant, aut cum strepitu Iudicii cansas audiebant; ut totum hoc, quod habuerunt Episcopi, tantum indultum quoddam Imperatorum fuerit, ad resecandas et cito componendas lites. Tandem vero, ut exempla non subsistunt, ubi incipint, in ius id versum est, sensim sibi maiora arrogantibus et ab Imperatorib. extorquentibus, Romano potissimum: sicque Audientia in iurisdictionem, voluntaria aditio in necessitatem, arbitrium in legem transiit. Quod mirum in modum promoverunt Dictatus Gregorii VII. quo [orig: quô] nomine appellavit is Axiomata et privilegia Sedis Roman. a nemine Antecessorum attentata, ut ait Onuphrius, quibus ille, ad Caesaris exemplum, perpetuam Pontificiae sedi dictaturam vindicavit. A quo tempore in immensum crevit ius Ecclesiasticum. Nam cum appellationes omnes sibi Sedes Romana et cognitionem in causis Episcopalibus aliisque maioribus, solus Pontifex adsereret; iam non tantum Canones circa dogmata et personas ritusque Ecclesiasticos, uti prius, occupari, sed et de litibus ac disceptationibus sceptationibus forensibus ordinandis et dirigendis, solliciti esse coeperunt. Sic ut cum tota Dionysii Exigui et aliorum antiquorum Collectionibus, nil de litis contestatione et finmilibus aliis ad processum pertinentibus, legatur; nunc magna pars Iuris Canonici abslovatur titulis, de officio et potestate Iudicis ordinarii et delegati, de treuga et pace, de pactis, de transactionibus, de postulando, de Procuratoribus, de Syndicis, de his quae vi metuque facta, de Arbitris, similibusque rubricis, ad Ius Civile pertinentibus, hodieque modus litigandi in Iure Canonico praescriptus concinnior perfectior et accuratior sit, quam qui Iure Civili praescribitur, adeo que in plerisque Tribunalibus receptus. Quare, nec immerito, ab eo tempore Canones perdidere [orig: perdidêre] suum nomen, atque Iuris illud adsumpserunt; et ad differentiam Civilis, prius nomen proprium et substantivum, distinctionis gratia [orig: gratiâ], in appellativum et adiectivum Canonici commutatum est. Gerh. von Mastricht Histor. Iuris Eccles. §. 259. et infra, in voce Dictatus, ut et alibi passim.
AUDITOR apud Recentiores, varia significat. Audire enim, Iudex, Praefectus Urbi, Praeses dicitur, qui cognoscit et iudicat, in l. 6. §. 1. D.de Dote leg. l. 12. D. de Instracto, vel Instrument. leg. Auditor vice sacra, l. 3. C. ubi Sen. Apud Baldricum Chron. Camerac. l. 3. c. 6. P. Diaconum Chron. Casin. l. 4. c. 66. alibique, Inquisitorem vox notat, cuiusmodi homines de rebus controversis a Iudicibus delegabantur, ad earum veritatem detegendam, adhibitis auditisque testibus (unde iis nomen) et de illis ad ipsos Iudices, quorum iudiciis intererant, referebant. In Chartis quibusdam apud Car. du Fresne, Auditor dicitur, qui instrumenti confectioni aut Chartae lectioni testis adest. Alibi hoc [orig: hôc] nomine appellantur, qui postmodum Notarii dicti sunt, qui scil. contrahentium voluntates audiunt easque scriptis mandant. Apud Breviloquum, Auditor in Curia Papae vocatur, qui vice Iudicis alicuius causas audit. Apud Manichaeos, Auditor secundus horum Haereticorum gradus fuit; cum primus Electorum esset, vide augustin. de Moribus Manich. l. 2. c. 18. de Haeres. c. 47 libro [orig: librô] contra Fortunat. l. 20. contra Faustum Manich. l. de Utilit. cxed. c. 1. etc. Ut et Car. du Fresne Glossar. et statim hic [orig: hîc] infra.
Species quaedam Auditorum, in Curia Romana.
Auditor Camerae Papae, qui audit negotia super thesauro Papae, et super his, quae ad Cameram Papaepertinent, Breviloq. Auditor Causarum S. Palatii. Vide infra Capellanus Pontis. Auditor Contradictoriarum in Curia Papae, qui audit impetrantes Rescripta ad lites, vel aliter, ad ius commune pertinentes, Idem. Insigne officium, quod versatur circa Rescripta, constituendosque Iudices extra Romanam Curiam; Ioh. Calvin. Lexic. Iurid. apud quem vide plura in hanc rem. Auditor in Curia Romana. Vide supra. Auditor Rotae, insigne munus. Est autem Rota tribunal ex XII. doctissimis Praelatis, ad decidendas lites compositum, qui Papae Capellani ac Auditores Rotae, dicuntur. His Alcxander VII. vestes et cingulum in pileo coloris violacei concessit eosque Subdiacons Aiiostolicos declaravit, quo [orig: quô] nomine Epistolam canunt Papa [orig: Papâ] sollenniter celebrante, etc. vide infra in voce Rota. Auditor S. Palatii, vide Auditor in Curia Roman. et plura de his apud. Octav. Vestrium de Roman. Aulae iudicns.
AUDITORES in vetusta quadam peri\hgh/sei, ex Graeco versa, quam adhuc in membranis iacentem Iuretus Salmasio utendam dedit, iidem sunt, qui alias Acroamata, Vide Salmas. ad Ael. Lamprid. in Alexandro Sev. c. 34. verba haec, Nanos et nanas et moriones, et vocales exoletos et omnia acroamata et pantomimos, populo donavit. Apud Isidorum vero, Origin. l. 7. c. 4. Tertullian. de Poenit. et Nicolaum Pontificem Roman. Ep. ad Rivoladrum Episcop. in Append. 18. Auditores iidem sunt, qui Audientes seu Catechumeni; vide supra.
AUDITORIUM Graece *kathxoumen/ion, locus in Aede sacra, in quo consistebant Audiemes seu Catechumeni; vellocus, ubi fideles verba Contionatorum excipiebant. Concil. Carthag. IV. c. 24. Sacerdote verbum faciente in Ecclesia, qui egressus de Auditorio fuerit, excommunicetur. Dicebatur is *na/rqhc quoque olim, ut quidam censent, hodie Navis, ubi Homilias suas habuisse Episcopos constat: Et hanc a)kro/asin etiam Audientium stationem in Ecclesia, vocat Georgius Thaumaturgus. An eadem pars Templi intelligatur per *)akroath/rion, in Concilio Chalced. Act. 14. *klhqei\s2 e)n th=| a(gi/a| suno/dw| th=| kata *)antio/xeian sunelqou/sh| e)n tw=| a)kroathri/w|; an vero porticus superiores, quas et Catechumenia Veteres appellarunt [orig: appellârunt], ambigit Car. du Fresne. In Monasteriis vero Auditorium, domus est vel cubiculum, ubi excipiebantur advenientes, hospites et salutaturi, Salutatorium. Ekkehardus iunior de Casibus S. Galii c. 16. Abbas autem post Laudes egressus, in Auditorio eum salutat. Idem c. 10. ad introitum
image: s0401aEcclesiae Auditorium statuit, Macro est Monialium Loquutorium, ubi, quia saepe inania verba expenduntur, ideo Auscultatrices deputatae sunt, in Hierolex. Cluniacenses praeterea et Cistercienses Monachi aliique nonnulli, locum, in quo conveniebant Monachi, quod in eo essent Monachicae Scholae, ibique Praeceptores ac Magistros docentes Discipuli audirent, similiter Auditorium dixere [orig: dixêre]. Statuta Dunstani, A primo pulsu vespertinalis synaxis silentium teneatur in Claustro, usque quo Capitulum finiatur alterius diei, excepto [orig: exceptô] Auditorii loco [orig: locô]: qui et ad hoc maxime censetur eo [orig: eô] nomine quod ibi audiendum sit, quid a Praeceptore iubeatur, non vero sabulis, aut otiosis ibi aut alicubi vacare loquelis oportet, etc. Et certe, Scholas publicas Auditorn appellatione donasse [orig: donâsse] Veteres notum, vide Auctores hanc in rem laudatos Car. du Fresne Glossar. E'quo addam de Auditoriis Aedium sacrarum, in iis mortuos quoque sepeliri consuevisse. Ita enim legitur in Charta Radulfi Delicati ex familia Comitum Vilcassini, in Tabular. S. Martini de Campis: Eodem [orig: Eôdem] die, quo [orig: quô] uxor sua Hazecha honore debito [orig: debitô] sepulta est, apud S. Martinum in Auditorio, ante Crucifixum, etc.
AUDOFLEDA Soror vel filia Clodovaei, cum illo baptizata, nupsit Theodorico, Italiae Regi. Iornandes Hist. Goth.
S. AUDOMARI fanum oppidum Artesiae permunitum, prius vocatum Sithiu, hodie S. Omer. Situm est ad Agnionem fluvium: Crevit ex Tarvannae ruinis, et Episcopum habet ab A. C. 1559. Non procul lacus est memorabilis, in quo insulae aliquot fluitantes, quae funiculo [orig: funiculô] arboribus alligato [orig: alligatô], aut contis quo libeat impelluntur attrahunturque: et ne quis nugas putet, aut exiguas aliquot terrae particulas, scire debet etiam boves in eis pasci, alique pecora posse: sub hisce insulis, brumali tempore et aestivo [orig: aestivô], maxima latet piscium copia, dum gelu devitant et calorem. Metel. longitud. 23. 22. latitud. 50. 47. A Ludovico XIII. per Longavillanum, frustra oppugnata, A. C. 1639. nupero [orig: nuperô] vero bello [orig: bellô] a filio eius Ludovico XIV. expugnata, hodieque sub Gallis est. S. Omerus, episcopus Terovannae, urbem condidit, A. C. 660. Fulco Abbas S. Bertini muro [orig: murô] cingere incepit: quod Balduinus Flandriae Comes, absolvit, A. C. 902. et Abbatiam Sitium urbi iunxit. An hic rudera portus Itii? Ortelius, Guicciard. descr. Belgii, etc. Hic [orig: Hîc] concilio [orig: conciliô] habito [orig: habitô] A. C. 1099. sub Roberto iuniore Comite Flandriae, pax conclusa. Distat a Bononia 6. leucis in ortum, 4. ab Aria in Boream.
AUDON Mauritaniae Caesariensis oppid. Ptol.
AUDOVERA Galliae Regina, mater trium filiorum ex Chilperiod. Fraude Fregedondis repudiata, in monasterium detrusa ibique strangulata, omnibus eius filiis occisis. Gregor. Turonens. l. 4. c. 28. Aimoin. l. 3. c. 5.
AUDUS mons Africae apud fines Mauritaniae Caesariensis haud procul ab ora litorali; Aurais incolis, Capo Gibranel Moletio. Item fluv. apud Audum promontor. in sinum Numidicum exiens, Balassia, teste Moletio [orig: Moletiô].
AVE [1] sive HAVE sive HABE, (b. enim pro v. saepe poni Fabius auctor est) A. N. B. i. e. Ave carissime nobis, salutandi formula, qua [orig: quâ] utebantur Imperatores e)n tai=s2 e)pigrafai=s2, et inscriptionibus suarum Constitutionum, qualem videmus in Inscript. l. falsae, S. C. Th. de fals. mon. et alibi saepe, ut et in C. Iustinianeo passim. Prareius apud Ioh. Calvinum Lexic. Iuridic. Eadem vox in uno latere vituli candidi, ac purpurantibus maculis distincti, omen fecit Imperii Aureliano, apud Vopisc. in eo c. 4.
AVE [2] in moneta aurea, sub Carolo VI. Galliae Rege cusa, cui nomen Salutes cum armis Franciae, Gallice Saluts aux Armes de France; in quorum aureorum altera parte scutum cum tribus liliis visitur, inter Angelum et Deiparam: in volumine scriptum AVE, supra, radiis caelestibus eminentibus. In altera crux plana est inter duo lilia, cui subest litera K. Similiter Henricus VI. Rex Angliae, Salutes cum armis Franciae et Angliae, Gallice Saluts aux Armes de France et d'Angleterre, cudi curavit, in quibus itidem Angelus et Deipara pone utrumque scutum, cum volumine continente AVE. inter utriusque capita, et hac Inscr. HENRICUS. DEI. GRATIA. FRANCORUM. ET. ANGLIAE. REX. In aversa parte crux plana, inter lilium et leopardum. Sed et semisses istiusmodi aureorum dicti Demisaluts; sub priore; duo tresses quoque Salutum, dicti Angeli, vulgo Angelots, sub posteriore, prodiere [orig: prodiêre]: de quorum omnium pondere ac pretio, vide Car. du Fresne in Glossar. ubi typos insuper eorum exhibet, et infra Salus.
AVE [3] Maria, seu Salutatio Angelica, ut in principio contionis cuiusque recitetur in Ecclesia Romana, primus instituisse creditur. Vincentius Ferrerius, inter suos pro Sancto habitus, uti refert Rodericus Mendezius Silva in suo Catalog. Real. ad A. C. 1423. Vide infra in vocibus Cheritismus et Salutatio Angelica: uti de Sororibus de Ave Maria, infra in Beghinae. Inter Insignia Ducum Infanratii seu del Insantadgo, Domus Mendoziae, in Hispania, latera scuti pinguntur aurea, illisque voces Angelicae, caeruleis literis, inscriptae leguntur, hinc AVE MARIA, isthinc GRATIA PLENA, Vegarum teflera, cuius duplicum rationem reddit Vulson de la Colomb. Sc. Henriq. c. 9. p. 67. et Paillot la Ur. et parf. Scienc. des Arm. ille quidem, quod ex hac Familia aliquis primum vexillum his verbis inscriptum, moeniis urbis Granatae, cum occuparetur, infixerit, et in virtutis memoriam illam tesleram obtinuerit. Iste vero, narrat quendam Garcilaslum Equit. in Granadensi, planitie, loco [orig: locô], qui la Vegua appelletur, obtruncasse [orig: obtruncâsse] Maurum, qui ludibrii causa [orig: causâ] equi sui caudae rosarium appendisset, ob quod voluntate Ferdinandi Regis hoc memoriale adsumptum sit; sic tamen, ut parmae rubeae baltheum impreslum aureum, huic alium viridem, inscriptis argenteis literis AVE GRATIA PLENA, dicat, apud Cl. Spenerum Arte Heraldic. Parte 2. l. 1. c. 63. ubi de domo Mendozia, §. 3.
AVE [4] Matutinum, vide infra Officiosi.
AVEDONACUM vel AUVEDONACUM, inter Mediolannm Santon. et Raraunam oppid. Santonum. Hodie Aunay:
page 401, image: s0401bCaput Pagi Aunedonacensis, le pays d'Aunis. Plerique ignorantia [orig: ignorantiâ] anriquitatis caput Pagi Alnetum, quasi ab alnis, ipsumque Pagum Alnetensem vocant. Vide Hadr. Vales. Notit. Gall.
AVEINUM vicus Belgii, in Ducatu Lucemburgico, celebris victoria [orig: victoriâ] Francorum contra Hispanos A. C. 1635. Vix 2. leuc. a Fano S. Huberti in Ortum.
AVELLA vide Abella.
AVELLANA seu PONTICANUX, *dio\s2 ba/lanos2 Graecis, iuxta Hermonactem et Timachidam, apud Athenaeum: quo [orig: quô] tamen nomine Iuglandem alii, quasi Fovis glandem dictam, intelligunt Plin. l. 15. c. 22. Ceteris quidquid est, solidum est, ut in Avellanis et ipso nucum genere, quas antea Abellinas patriae nomine appellabant. In Asiam Graeciamque e Ponto venere [orig: venêre], et ideo quoque Ponticae nuces vocantur. Eadem proin heracleotica quoque Ponti celeberrima appellata est, uti discemus ex Theophrasto l. 3. c. 15. etc. Eius iuli inutiles. Idem Plin. l. 16. c. 29. Ferunt et Avellanae iulos compactili callo [orig: callô] ad nihil utiles. Sunt autem iuli tales nec flores, nec pro floribus in Avellana, sed proanqh/teis2 quaedam et fimbriae; praeter quas flos parvulus in summitate nucis invenitur, crocei coloris acutioris et tripertiti, etc. Qua de re vide Salmas. ad Solin. p. 602. et 1026. ut et infra in voce Calvae.
AVELLANEDA nomen illustris in Castella veteri Familiae, quod Aldoncia, filia Iohannis de Avellandeda, qui Iohanni II. Castellae Regi inserviit, nupta Didaco I. Lopezio de Zuniga Comiti de Miranda, in huius familiam intulit. Ex hoc enim matrimonio natus Petrus de Zuniga et Avellaneda, maritus Catharinae de Velasco, pater fuit Francisci I, qui ex Maria Henricia de Cardenas, genuit Franciscum II. quo [orig: quô] et Maria [orig: Mariâ] de Basan Vicecomes de Valduerna natus Iohannes de Zuniga, Avellaneda et Cardenas; Dux de Penneranda, e Maria agnata, suscepit Didacum II. de Zuniga, Avellaneda, Basan et Cardenas, Ducem de Penneranda, Comitem de Miranda: patrem ex Francisca de Sandeval et Roxas, Francisci Marchionis de Banneza, Catharinae (quae nupsit Philippo Iohanni Balthasaro de Pacheco Duci de Escalona ) Mariae et Iohannis Germanorum: Nominis de Zuniga, Avellaneda, et Cardenas; Ex Comitibus de Miranda de Duero, in Episc. de Osma. Vide Phil. Iac. Spenerum Theatro Nobil. Europ. tom. 2.
AVENA praeter tenuem ac levem folliculum, quo [orig: quô] tegitur, bifidum et hiantem, quo [orig: quô] semitectum apparet eius granum, glumam etiam bene spislam sive tunicam craslam et corpori stricte adhaerentem habet, quo [orig: quô] involvitur: unde ma/lista polu/lopon to\n bro/mon, aflerit Theophrastus Histor l. 8. c. 4. Quare Plinus, cum ait l. 18. c. 7. Tunicae frumento plures. Hordeum maxime nudum et arinca, sed praecipue avena: aut nescivit, quid esset avena, ut valde verisimile est Salmasio; aut in grano eius tunicam illam crassam, quo [orig: quô] operitur, quasi cutem tantum consideravit grani. quomodo inter gumno/sp erma avenam non male numeravit. Etenim folliculi illi volantes, quibus ambitur eius semen, non granum ipsum preslule operiunt, sed nudum ostendunt, etc. Quadrupedum pabulum esse, Hesychius ait, hodieque iumentis pro pabulo praebetur. Und Avena, publice in Magnatum aedibus, officialibus olim ac domesticis distribui solita est, a Camerariis vel Senescallis, uti docet vetus Poema MS. Gall. de Parise la Duchesse:
Quand ils orent mange el palais sont entrez,
A une cheminee s'assirent lez a lez,
Li Chamberlains commence l'Avoine a escrier;
Qui or vent de l'avoine, s'en vinge demander:apud Car. du Fresne, qui hanc in rem quoque Bertrandum Clericum in Poemate itidem MS. de Gerardo Viennensi laudat. Abatis id munus fuisse, docet Ehrardus Bethun.
Abatis ad cenam dat equis Abbatis avenam.
Cuius munus graphice describitur, in Bulla Aurea Caroli IV. Imperator. c. 27. ubi de Ducis Saxoniae officio, in inauguratione Imperatoris agitur, unde Abatis et Marescallorum munus idem fuisse, colligitur. Vide quae supra diximus, in voce Abatis. Apud veteres vero Romanos, qui avenam, utpote inter vitia frumenti illis habitam, non serebant, hordeum equis dabatur. Unde apud Plaut. Asin. Actu. 3. sc. 3. v. 116. Demam tibi de hordeo, si tolutim badissas. Et Hordearius missus, quod quadrigis pro praemio hordeum dabatur. Idem et Graeci faciebant, unde kriqw=nta pw=lon dixere [orig: dixêre]. At Germaniae populos avenam serere; neque alia [orig: aliâ] pulte vivere, traditum Plinio l. 18. c. 17. quam pultem hodieque in deliciis habent. Idem ab Orientis parte intima gentem esse scribit, ore concreto [orig: concretô] et naribus carentem, quae uno [orig: unô] tantum foramme spirat, potumque calamis avenae trahit, et grana eiusdem avenae sponte provementis ad vescendum, l. 6. c. 30. quod ad Oaeones, Scythicam seu Germanicam gentem perperam trahit Solinus c. 19. etc. Vide Salmas. ad Solin. p. 217. 218. 386. et seqq. et hic [orig: hîc] infra, ut et voce Bromes.
AVENAEUM Urbecul. Gall. in provinc. Campaniae, prope Matronam fluv. 4. leuc. a Remis in Austrum.
AVENARIUS Iohannes, vulgo Habermann, Egra [orig: Egrâ] Bohemus, primum Schönfelsae apud Cycneos, A. C. 1550. inde Falckenaviae in Variscorum et Bohemorum confinio, A. C. 1567. Pastor, hoc [orig: hôc] loco [orig: locô] ac tempore aureum suum Precationum libellum Latine edidit, Germanice versum et luci datum, a Christoph. Zaderer Lipsiae A. C. 1617. imo et Gallica [orig: Gallicâ] et Graeca [orig: Graecâ] posthac cyclade indutum. Inde Freibergae Contionatorem egit simulque Hebraicas literas docuit, ut et Ienae A. C. 1573. ubi Doctoris Theologi a)ci/wma meruit. Wittebergam post haec vocatus Magistri
page 402, image: s0402aPhilosophiae titulum ibidem obtinuit, tandem Zizae, ubi Ephoriam Eccles. gessit, defunctus, A. C. 1590. aetat. 74. Pater Iosephi, avus ex hoc Iohannis I. U. D. et Eloquentiae Prof. Wittebergae creati A. C. 1617. frater Ieremiae, Pastoris Ostraviensis, in Ducatu Zizensi etc. Praeter dictas Preces, auctor Lexici Hebraici. Vide Paul. Freherum Theatro Viror. claror.
AVENARUM calamis pastum hauriendi mos apud gentes quasdam ultimi Orientis, memoratur Solino c. 30. Aliis concreta ora sunt, modico [orig: modicô] tantum foramine calamis avenarum pastus hauriunt. Ubi potum reponit Salmasius, ex Mela: Alii labris etiam cohaerentibus, nisi quod sub naribus etiam fistula est, per quam bibere avenis, et cum libido incessit vescendi, grana signula frugum passim nascentium absorbere dicuntur; vocem avena pro calamo vel stipula frugis ponente. Ut apud Poetam. Ecl. 1. v. 2.
--- --- carmen tenui meditaris avena [orig: avenâ].
i. e. calamo [orig: calamô]. Sic enim et Graeci avenam si/fwna et sifw/nion vocant, unde sifwni/zein to\n oi)non, calamis vinum haurire: et apud Lucillium Ciceroni laudatum, vivum, integrum, sipon cui nihil dempsit. Solus igitur potus calamis avenarum hauriebatur ab illis populis, qui ore concreto [orig: concretô] erant; grana vero frugum, quae absorendo edebant, in foramen et fistulam oris ponere consueverant, atque ita sorbere. Vide Salmas. ubi supra. p. 387.
AVENDONIS Liburniae urbs. Antonin. nunc vicus Adelsperg, sub Austriacis.
AVENIO Cavarum, Galliae Narbonens. urbs, pulchra et ampla, sed non tantopere populosa; inter urbium, quas illa habet, opulentissimas, tertio [orig: tertiô] loco [orig: locô] memoratur a Mela, l. 2. c. 5. colonia Roman. A Plinio tamen l. 3. c. 4. inter oppida Latina refertur. Stephano *au)eni/wn, po/lis2 *massali/as2 pro\s2 tw=| *p(odanw=|. Vocavere [orig: Vocavêre] autem Graeci Massiliam totam fere oram provinc. Narbonensis 2. cum parte Narbonensis 1. et Viennensis. Avennio, in tab. Theodos. Civ. Avennica, Gregor. Turonens. l. 3. c. 32. In veterib. Notit. Civitas Avennicorum, et inter provinc. Viennensis Civitates modo 14. modo 11. modo 12. loco [orig: locô] ponitur. Recentiores Avinionem vocant, non a vino, ut vult Gregor. Turonens. l. 6. c. 26. quamvis ager vineis et olivetis abundet, nomen enim Gallicum est urbis Gallicae Avenio. Sedet ad sinistram Rhodani ripam, inter Sulgam et Druentiam, in Rhodanum effluentes. Vulgo Avignon. Condita creditur, eodem [orig: eôdem] tempore, quo [orig: quô] Massilia, An. 147. Urb. Cond. Ptolem. l. 2. c. 10. Strab. l. 4. Mela, l. 2. c. 5. Primum a partibus Romanorum, dein Burgundis Gothisque cessit, donec a Carolo Martello Saracenis erepta est, circa A. C. 725. A Lodovico VIII. contra Albigenses, quibus referta erat, movente capta, (postquam Comitibus Provinciae, Tolosae, etc. et Consulibus, ab Anno 225. subdita fuisset) ac severissime habita est; peste mox infestato, qua [orig: quâ] plus quam XXII. Milia ex exercitu amisit. Matth. Paris. in Ioh. et Henr. P. Aemilius, l. 7. Transiit dein ad Fratres Ludovici IX. postmodumque divisione facta [orig: factâ] dominium eius quoque divisum, et Reges Galliae, utpote heredes Alphonsi Pictaviensis, eius dimidiam partem possederunt, usque ad A. C. 1290. quo [orig: quô] Philippus Pulcher, illam Carolo II. Siciliae Regi Provinciaeque Comiti concessit. Clemens VI. autem a Iohanna I. Regina Neapol. ius eius A. C. 1352. in hanc urbem 30000. aureis redemit, quos tamen numquam solvisse, sunt qui tradant, creditur. Ita sub Pontificibus esse coepit, antea iam Clementis V. aliorumque per annos 74. sedes, horribili schismate scissa [orig: scissâ] ecclesia [orig: ecclesiâ], donec A. C. 1367. praefatus Clemens VI. monitu S. Brigittae, Catharinae Senens. et reprehensione cuiusdam Episcopi permotus, Romam denuo sedem transtulit, mox facti paenitens: cum Florentions fulmina sua neutiquam curare sic indignaretur, ut in Morbum inde, dein in mortem inciderit, monitis prius Cardinalibus, ne revelationibus amplius fidem adiungant. Vide Crantz. l. 9. c. 33. Sabell. in Hist. Mornaeum in Myster. p. 1074. Capta ante paucos annos a Ludov. XIV. contra Alexandr. VII. irritato, sed reddita. Ibi semper Vicelegatus Pontificius, Universitas, et Iudaeorum synagoga. Episcopalis olim, dein in Metropolim evecta est, cum antea Arelato suffragaretur, eique Vasio, Cabellio et Carpentoracte, subiectae, quae 4. urbes ad sedem Roman. pertinent. Caput est Comitatus Avenionensis, a Comitatu Vindauscensi divisi. Concilia hic [orig: hîc] habita A. C. 1080. 1209. 1282. 1324. 1327. 1337. 1457. 1594. Spondan. Sazi, Hist. Ecclesiae Arelatensis, Concilia Gallic. etc. Item castrum eiusdem nominis, in Septimania, vulgo Vignonet, i. e. parvus Avenio, in dioecesi S. Papuli, non procul a castro S. Felicis, proximum Montiferrando castro. Huius meminit Petrus Hist. Albig. c. 62 ut vult Hadr. Vales. Notit. Gall. Numero [orig: Numerô] septenario [orig: septenariô] clara est prior civitas. In ea enim 7. sunt Palatia, 7. Parochiae, 7. Hospitia, 7. Sacrarum Virginum Monasteria, 7. Collegia, 7. Monachorum Conventus, et 7. Portae. Petrarcha et Boccatius eam sub nomine Babulonis describunt. Ibi alias Cavares populi; longitud. 25. 20. latitud. 43. 25. Ut et hoc addam: Legatus Apostolicus, qui urbi praest, quo [orig: quô] vis triennio [orig: trienniô] mutatur. Gallica iurisdictio urbi tam propinqua est; ut ipsius extra amnem suburbia, nomine Villae novae Ville neufe nota, partem Galliae faciant. Nec a Gallis neglectim haberi iam docuit Regis Ludovici XIII. in urbem ingressus, quo [orig: quô] sese in omnibus pro Rege gerebat, A. C. 1622. praeibat primo Connestabilis ense nudo, circumstabant praesidiarii vigiles Galli, Scoti et Helvetii: Stationes militares postmodum renovatae, quales in Gallia statis horis, tympanis de more pulsatis et expansis per urbem signis: Tessera militaris, qua [orig: quâ] distingui solent excubiae, ab ipso Rege distributa: Patuere [orig: Patuêre] nocte et interdiu sine custodia urbis portae, qui mos in Galliae urbilbus, Rege intromisso [orig: intromissô]; Noxii poena [orig: poenâ], captivi exempti vinculis, iudicio [orig: iudiciô] Regis; Gramondus l. 13. Idem gliscente bello [orig: bellô] inter Alexandrum VII. et hodiernum Regem, cuius in voce Avemo mentio, patebat, cum Dux Mercurius militem Regium urbi induceret, Pontificio [orig: Pontificiô] praesi dio [orig: diô] eiecto [orig: eiectô], ipsisque operam ei commodantibus civibus, qui iam dudum animum ab Eccles. regimine alienum geslerant. Et
image: s0402bquamvis reddita fuit Sedi Romanae A. C. 1664. perstitere [orig: perstitêre] tamen cives in alieno suo a Pontifice animo, quem A. C. 1665. statim faere [orig: faêre] testati, cum Castello [orig: Castellô] occupato [orig: occupatô], et pulsis urbe militibus praesidiariis ipsum Vice Legatum in palatiosuo obsiderent, Regisque demo implorarent protectionem, vide Auctorem Historiae Orbis Terr. Geour. et Civ. c. 3. de Regno Galliae, §. 13.
AVENNA vulgo AVON, fluv. Angliae, Sarisburiam alluit, et post in mare Britannicum se exonerat, ex adverso Insul. Vectis. Speedo est Avona.
AVENNACUM locus Galliae, in Remis, vulgo Aucnay.
AVENNAE vulgo AVESNES LE COMTE, oppidul. Belgii, in Artesia et limite Picardiae. Sub Francis. Avennae autem, Avesnes, oppid. est Hannoniae parvum, sed praeclarum et probe mumitum, ad Hepram fluv. Comitatus titulo [orig: titulô] nobile, in ditione Regis Francorum, ab A. C. 1659 pace ad Pyrenaeos.
AVNENS fluv. in Sabinis Varroni memoratus, quis autem hodie censendus sit, incompertum est. Serv. ad Aen. l. 7. v. 657. Varro dicit, De gente Pop. Rom. Sabinos a Romulo susceptos accepisse montem, quem ab Avente fluvio provinciae suae adpellaverunt Aventinum. Curese vulgo: in tiberim seexonerat. Baudrand.
AVENSONIUS Guilielmus, vide Guilielmus.
AVENTICUM Helvetiorum oppid. Caessar. Wiefelsburg Rhenano, quasi Vivilonis burgus, a restaurarore Vivilone Comite. Avenche Marltano. Civitas Helvetiorum, in lib. provinc. Divisis sub Augusto in XVII. provincias Gallis, sub Provincia Lugdun. quinta fuit. A Ptolemaeo in Sequanis, a Marcellino in Gallia ponitur. Ab Helvetico quarto [orig: quartô] anno [orig: annô] regni conditam, A. M. 4071. fuisse, Vaudi Chronica habent. Iam Brenni tempore, cuius sedes quibusdam, fuisse docet Viterbiensis Chromca, part. 9. et ab eodem expugnatam. Postmodum inter XII. civitates fuisse videtur, quae ab Helvetiis incensae, tempore Iulii Caesaris, et ab his reducibus reparatae sunt: quo [orig: quô] iempore princeps Helvetiorum civitas fuit, Tacit. Annal. l. 17. A Caecina dein; sub Vitellio, caesis prius Helveriis, occupata est. Idem Hist. l. 1. c. 68. sed a Vespasiano, cuius pater Sabinus, civis huius urbis quibusdam creditus, apud Helvetios foenus exercuerat, Romana [orig: Romanâ] colonia [orig: coloniâ], cui Flaviae nomen, aucta, et a Tito consummata est. Coloniae foederatae hinc elogio [orig: elogiô] insignis, ut apparet ex veter. inser. in marmore muri, qui templum Aventicense cingit. Unde non improbabilis est eorum coniectura, qui Aventicenses Vespasiano, in expeditione Iudaica, comites fuisse volunt. Hadr. Vales. illam Coloniam vel a Tito, vel a Domitiano factam, et Coloniam Iuliam Aventicorum dictam fuisse, ait: a Iulia Titi filia, quam Domitianus plusquam patrnus amavit. Certe in nummo Domitiani legitur, Colonia Iulia Avanticorum. Vide illum in Notit. Gall. Sequentibus temporibus, cum Gothi primo Galliam pervaderent, Burgundiones dein hic [orig: hîc] sedes fixissent, ab his quoque Aventicum, cum regione vicina, sub iugum redactum est. Donec Martiano [orig: Martianô] et Valentiniano [orig: Valentinianô] Imperatorib. Vandalorum, Hunnorum, Saxonum, Teutonum, et Alemannorum incursu Imperio [orig: Imperiô] debilitato [orig: debilitatô], Gallia Belgica ab illis devastata, et plurimae urbes arcesque, inter quas et ipsa haec civitas, funditus eversa est. Sita fuit, iuxta lacum Murtanum. Helvetiorum, ut dictum, caput fuisse, testis est Corn. Tacitus. Ammianus autem scribit, suo [orig: suô] tempore desertam fuisse civitatem, sed non ignobilem quondam ex aedificiis semirutis colligi: in quibus instriptiones plurimae Roman. quarum praecipuae Vespasiano, Helvetiorum Euergetae, positae. Apollo hic [orig: hîc] olim cultus: longe autem lateque tum eius pomoeria patuisse, ex murorum turriumque vatiis in locis ruderibus, videre est: de quibus vide Ioh. Baptistae Plantini Helvetiam nov. antig. Caput fuit Pagi Aventicensis, vulgo das Wiflispurger gow: quem quidam a Pago Urbigeno distinguunt, alii Aventencensem maiorem eius partem faciunt, cuius pars altera Vaudum, die Waad dicitur. Eius, ut ceterorum, partes, nomina saepe mutarunt [orig: mutârunt]: antiquum et ingenitum vocabulum solum circa Friburgum retinuit, ubi Aventici ruinae. Regio Uchtland, seu Nuchtland: et lacus, quem hodie a vicino oppido Moratensem vocant, Uchter see, et lacus Aventicus, appellitatur in antiquis instrumentis. Redeo ad Aventicum: postquam sub Galliae Burgundiaeque Regibus eius rudera fuerunt, pagus solum in pristini lci vestigiis erat, cui et ipsi Aventici nomen haesit. Chlodovaeorum tempore Episcopatus hic [orig: hîc] orrus est, qui postmodum Lausannam translatus, dictique Episcopi Aventicorum. E quibus A. C. 535. sub Theodeberto Galliae Rege Superius, interfuit contilio Arvernensi. Tandem sub henrico IV. Imperatore praesens oppidum Aventicum, a burcardo Episcopo exstructum est: in quo non pauci Lausannensium Episcopi commorari amaverunt. Hodie in ditione Bernensi. Vide Stumpf. l. 8. Cluver. l. 4. Remp. Helv. Lugd. Bat. editam, A. C. 1627. et Cl. Ottonem ICtum Not. ad B. Rhenanum Rer. Germ. l. 1. p. 192. et seqq.
Quae caput Helvetiae fueram; iam nominis umbra
Magni, relliquias vix traho parva meas.longitud. 28. 33. latitud. 46. 34.
AVENTINA Diana sic dicta, quod in Aventino monte coleretur, quae et Aventinensis Val. Maximo dicitur. Plut. et Sext. Pompeius aedem Dianae dicatam in Aventino, Servio [orig: Serviô] Tullio [orig: Tulliô] regnante, volunt. Dionys. autem Halicarn. Ancum Martium huius templi auctorem facere videtur.
AVENTINUS [1] cognomento [orig: cognomentô] Sylvius, fil. maior natu Alladii, 12. post Aeneam, Latinorum Rex, ab A. M. 3199. usque ad 3236. Moret. pater Proculi Remuli Sylvii fil. cui fulmine occiso successit, Nic. Lloydius. In Aventino sepultus, cui nomen dedit. Ovid. Met. l. 14. v. 617.
--- Remissus maturior annis
Fulmineo [orig: Fulmineô] periit imitator fulminis ictis.
image: s0403a
Fratre suo sceptrum moderatior Acrota forti
Tradit Aventino: qui, quo [orig: quô] regnarat [orig: regnârat], eodem [orig: eôdem]
Monte iacet positus, tribuitque vocabula monti.Idem l. 4. Fast. v. 50.
--- In Remulum fulmina missa ferunt,
Venit Aventinus post hos: locus unde vocatur.
Mons quoque. --- --- -Vide Dionys. Halicarn. Antiquit. Rom.
AVENTINUS [2] fil. Herculis ex Rhea Sacerdote, Turno adversus Aeneam suppecias tulit. Virg. Aen. l. 7. v. 657.
Victoresque ostentat equos satus Hercule pulchro [orig: pulchrô]
Pulcher Aventinus. --- --- -Sic dictus, quod in collis Aventini silva [orig: silvâ] mater eum peperisset.
AVENTINUS [3] insignis Annalium Germaniae conditor. Voss. Hist. Lat. l. 3. c. 10. Vide et Iohannes Aventinus.
AVENTINUS [4] unus ex 7. urbis Romae montibus, cuius radicem Tiberis praeterlabitur: ita dictus ab Avibus (ut ex sententia Naevii, refert Varro ) quarum ob situs [orig: sitûs] opportunitatem, amnisque vicinitatem, maxima ibi copia erat; vel ab Aventino, Albanorum Rege, in eo exstincto et sepulto; vel ab adventu hominum, qui ad Dianae templum, quod eo in monte a communi Latio conditum fuit, commeabant; Vel ab advectu, quod Varroni l. 4. de LL. magis probatur. Erat enim hic mons a reliquis urbis Romae montibus paludibus discretus, unde ratibus, ad eum advehebantur, quadrantem pro naulo solventes.
AVENTURAE in Mandato super Iuratis ad Arma, in Additam ad Matth. Paris. p. 149 Hastiludia sunt, seu Equestres decursiones, vulgo Torneamenta, vide ibi et in voce Fortunium.
AVERA olim AVARA, nonnullis Euura aut Eura, vulgo Yeure vel Eure. fluv. in Galliae Biturigibus Cubis; Avaritum, horum caput, quod denominat, primo, dein castrum Mediolanense seu Magdunum ad Averam Mehum sur Yeure attingit, inde apud Virsionem castrum in Carem effluit. Duplex est, Avara maior, de quo hactenus, et Avaraminor, rivulus Aurette dictus, qui cum Utrione Oran, et Molone Moulen, ad Monasterium Navense seu S. Sulpicii Pii, maiore recipitur. Hadr. Vales. in voce Bituriges Cubi.
AVERIA Urbs Syriae fuit, in Palmyrene provinc. ad fluv. Palmyritem, non longe a confinio Arabiae desertae. Quid nunc sit, non satis constat.
AVERNUS lacus Campaniae, prope Baias, quem Plutoni dicatum et inferorum limen esse rudis vetustas credidit. Dictus quasi a)/ornos2, h. e. avibus carens. Vide Aornus. Ita autem ab Aristotele in Admirandis describitur: *peri\ th\n *ku/mhn thn e)n *)itali/a li/mnh e)sti\n h( prosagordome/nh a)/ornos, perikei=sqai le/gousi peri\ au)thn lo/fous2 ku/klw|, to\ u(/fos2 ouk e)/latton triw-n stadi/wn, kai\ au)th\n ei)=nai tw=| xh/mati kukloterh=, to\ *ba/qos2 e)/xousan a)nuperi/blhton. Strabo l. 5. *)esti\ d' o( m= *)/aornos2 ko/lpos2 a)gxibaqh\s2, etc. Vibus Sequester, in catalogo fluminum: Avernus Campaniae, immensae altitudinis, cuius ima pars apprehendi non potest. Diodor. Sic. l. 4. *kei=tai m= oun)= h( li/mnh metacu\ *mishnou=, kai\ *dikaiarxei/wn, plhsi/on tw=n sqermw=n u(da/twn, e)/xei de\ th\n peri/metron w\s2 pe/nte stadi/wn, to\ *ba/qos2 a)/piston. Videtor Cluver. Ital. Ant. l. 4. p. 1127. Nic. Lloydius.
AVERROES vel AVEN-ROES, Arabs, in Africa educatus, naturali scientia [orig: scientiâ] vir praestantissimus, omniumque bonarum disciplinarum encyclopaediam adeptus, secta [orig: sectâ] Mahometanus, tempore Miramolini Regis apud Cordubam, Hispan. urbem vetustissimam floruit A. C. 1149. Multa ac varia composuit. Librum (Colliget ) dictum, totam fere Medicinam complectentem edidit. Avicennae aemulus; et inimicissimus fuit, teste Symphoriano [orig: Symphorianô] Campegio [orig: Campegiô], cum quo in Hispania Philosophiae et Medicinae studia illustrabat circa illud tempus, quo [orig: quô] literae uno [orig: unô] quasi impetu lacertos movebant, et Bononiae utrumque Ius Irnerius Bulgarus, Mart. Hugo et Iacobus docebant, Canonicum Gratianus condebat: Theologiam Petrus Lombardus tradebat, Petrus Comestor Historiam curabat, etc. Aliis Avicennam Averroe longe antiquiorem censentibus. Commentariis suis in Aristotelem Graecos maxime imitatur, hinc Magni Commentatoris nomen adeptus. A nonnullis, Stimulus medicorurn dicitur, nam et Galeno non paucis contradicit. Gesner. in Bibliotheca. Aegidius Roman. duos filios eius, in Friderici Barbarossae aula vidisse se scribit, et hominis deplorat caecitatem, qui maluit suam animam cum Philosophis, quam cum Christianis esse. Blancanus in Chron. Mathem. Voss. de Sect. Phil. c. 17. §. 19. De Mathem. c. 35. §. 22.
AVERRUNCUS Deus Romanorum, qui mala averruncare, h. e. depellere, atque avertere putabatur, Cuiusmodi apud Graecos habebantur Hercules, et Apollo, quos idcirco *)alecika/kous2, *)apopompai/ous2, et *)apotropai/ous2 appellarunt [orig: appellârunt]. Paccuvius apud Varronem, l. 6. de L. L. Deus, qui meis rebus praeest Averruncus. Nic. Lloydius. *)apopomph\ enim Graecis fere l)potroph\, i. e. malorum depulsio, quae fiebat per sacrificia et preces, cuiusmodi fieri u)popompas2 dicit Isocrates Orat. ad Philipp. ut avertantur mala, quae nobis a noxiis Diis imminent. Quin festa huiusmodi sacrificiis dicata u)popompain Ocabantur, et ipsi Dii, ut dictum, u)popompai=oi, i. e. Averruncr, qui mala avertere credebantur. Hesychius, *)apopompai h(me/rai tine\s2, e)n ai(=s2 squsi/ai e)telou=nto toi=s2 pompai/ois2 sqeoi=s2. Lege, *)apompai/ois2. *qeo\s2 enim *pompai=os2 unus erat Mercurius, quem in Aiace Sophoclis v. 844. Aiax ita invocat, gladio [orig: gladiô] suo [orig: suô] se confossurus:
--- --- - *kalw= d' a(/ma
*pompai=on *(ermh=n xqo/nion, eu)= me koimi/sai.
Rogo simul
Pompaeum Mercurium subterraneum, ut me suaviter consopiat.Sed diapompai=oi Dii vel Daemones iddem, qui u)popro/paioi vel
page 403, image: s0403bAverrunci, Dii depellentes Persio, Sat. 6. v. 167. ut videbimus infra voce Ostenta; de quibus scripsisse Apollodorum l. 6. de Dris, qui hodie non habetur, ex his Harpocrationis scimus: *)apopompai=oi/ tines2 enalou=nto *qeoi\, peri\ w(=n *)apollo/dwros2 e)n e(/ktw| peri\ *qew=n diei/lektai, Averrunci quidam appellabantur Dii, de quibus Apollodorus libro [orig: librô] sexto [orig: sextô] de Diis disseruit. Non vero Moses, uti Iulianus Apostata, eius loco [orig: locô] Levitici c. 16. v. 8. in quo de hirco Azazel, Graecis u)popompai/w|, agitur, abusus contendit, quem proin multis refellit Cyrillus in Iulian. l. 9. Hic [orig: Hîc] enim u)popompai=os2 longe alia [orig: aliâ] notione sumitur, et emissarius redditur Latinis Interpretibus, vide infra in voce Azazel. Praeter Herculem vero et Apollinem, Dioscuros etiam, et Iovem omnium principem, in hoc Averruncorum Deorum censu reperimus: unde natum verbum elegans u)podiopompei=sqai, i. e. u)potr\e/pesqai dia\ tou= *)apopompai/ou *dio\s2. Vide Sam. Bochart. Hieroz. seu de Animalibus S. Scripturae part. prior. l. 2. c. 54. Et quidem Iovi huic *)apotropai/w| seu *quci/w| Graecos, post victoriam reportatam, simulacrum olim statuamque consecrasse [orig: consecrâsse] habes infra, ubi de Victore in Ludis Olympicis, it. voce Victoria.
AVERSA Urbs Episcopalis Campaniae, in regno Neapolitano et in Terra Laboris sub Archiepiscopo Neapolitan Dicitur condita ex ruinis Atellae: Media est inter Capuam et Neapolim; parva in planitie. Vide Atella.
AVERSUM Astrum, apud Virg. Georgic. l. 1. v. 217.
Candiilus auratis aperit cum cornibus annum
Taurus, et averso cedens canis occidit astro;de Argo dicitur, quae instat et incumbit Cani occidenti, ntpote extremae eius caudae iuncta. Puppe enim trahitur, non recto [orig: rectô] cursu, ut canit Germanicus. Aratus.
*(h de\ kuno\s2 mega/loio kat' ou)rh\n e(/lketai *)argw\
*prumno/qen. ou) ga\r th=| ge kata\ xre/os2 ei)si\ keldqoi,
*)all' o)/piqen fe/retai tetramme/nh.Ubi o)/piqen tetramme/nh, est Virgilio aversa. Sic Aversus Taurus Manilio, l. 1. quia similiter a posterioribus oritur partibus et movetur:
Aversus venit in caelum, divesque puellis, etc.
De occasu nempe Canis loquitur Poeta, qui sit ante diem 7. Kal. Mart. Sole decimam Tauri partem obtinente, quo [orig: quô] tempore Robigalia a Romanis instituta, de quibus dicemus infra. Vide Salmas. ad Solin. p. 433.
AVERTARII Equi, vide infra Parhippus.
AVES varia apud Hebraeos nomina sortirae sunt. His namque a volatu Avis [gap: Hebrew word(s)] oph, dicitur et [gap: Hebrew word(s)] tsippor, quia mane surgit: Rapacis nomen proprium est [gap: Hebrew word(s)] ait ab involando et viruendo sumptum; ad quod alludit aquilae Graecum vocabulum ai)eto/s2. A Deo e terris, non minus ac bestiae agri, productae sunt Gen. c. 2. v. 19. Et formavit Deus Dominus e terra onmem agri bestiam et omnem avem caelt et c. Quod enim multi volunt, Aves ex aquis emersisse, ex loco Gen. c. 1. v. 20. frustra sunt, ut pater legenti locum: Et dixit Deus, producant aquae reptile animatum, Et volucres volent super terram in facte expansi caelorum. Ad usum multiplicem, humano generi praestaudum. Quaedam enim est Avis, quae comeditur, Levit. c. 17. v. 13. nempe licite: immundarum namque avium esus in Lege prohibebatur, Dent. c. 14. v. 12. in quo numero computat Moses. 1. Rapaces et Carnivoras, ut Aquilam, Ossifragam, Melanaeetum, Accipitrem, Milvum, Milvum, Vulturem, Corvum, 2. Nocturnas, ut Bubonem, Noctuam, Vespertilionem. 3. Lacustres et Riparias, ut Larum, Ardeam, Catarrhactem, Pelecanum, Onocrotalum. 4. Struthiocamelos, qui a terra non extolluntur. Et 5. Upupam, quae in sepulchris et stercore iugiter manet. At mundae, puta Gallinae, Columbae, Turtures, Passeres, Coturnices, non in cibis modo, sed et in scrificiis conceslae, Gen. c. 8. v. 20. ingluvie tamen et ventriculo [orig: ventriculô] prius ablatis, ut oblatio esset purior, Levit. c. 1. v. 14. 16. etc. Sed et ad lusum et oblectationem exquiruntur Aves, pueris maxime et puellis, ut infra dicemus. At non tam usus, quam abusus est Avium turpissimus, ex superstitione invectus, tota Augurum disciplina, qui belli, nuptiarum, itinerum similiumque eventus praesagiebant, tum ex Oseinum cantu, tum ex Praepetunt volatu, tum ex Pullorum pastu: ac sinistras quidem putarunt [orig: putârunt] prosperas, ut scaevum omen, bonum, teste Varrone de L. L. l. 6. Contra aves, quae impedimentum obicerent, Festo [orig: Festô] teste, vocatae Arculae, Remores, Inhibrae, vel Enebrae, imo et Volsgrae, Cliviae ac Alterae: ab Arcendo, remorando et inhibendo; Item a vellendo se, difficultate item, ac quod priori auspicio, quod felix visum, vitium facerent. hatum disciplinam, tum Auspiciorum, ab avibus speciendis; tum Auguriorum, ab avium garritu dixere [orig: dixêre], de quibus vide suo [orig: suô] loco [orig: locô]. Ac vulgo quidem existimatum fuit, Aves mentem Deorum tanto [orig: tantô] nobis melius scire, quanto [orig: quantô] essent Superis propiores. Hinc Ovid. Fastor. l. 1. v. 447.
--- --- - Nam Dis [orig: Dîs], ut proxima quaeque
Nunc penna [orig: pennâ] veros, nunc datis ore sonos.Alii Avibus id a natura fuisse inditum, ut futura praenoscant, credebant: quomodo Augur Amphiaraus apud Stat. Theb. l. 3. v. 482.
--- --- - Mirum unde, sed olim
Hic honor alitibus: Superae seu conditor aulae
Sic dedit, efsusum chaos in neva seinina texens:
Seu quia mutatae nostraque ab origine versis
Corporibus subiere [orig: subiêre] Notos, seu purior axis
Amotumque nfas, et rarum insistere terris
Vera docent.Sed prudentiores aliter, vide Amm. Marcellin. l. 21. ubi non voluerium arbicrio [orig: arbicriô], futura nescientium, auguria auspiciaque colligi, verum volatus earum a Deo dirigi docet: quo faciunt haec Ovidii, Fastor. l. 6. v. 765.
page 404, image: s0404aSint tibi Flaminius, Thrasymenaque littora testes,
Per valucres aequum multa monere Deum.Vide quoque Ciceronem apud Tullium de Divin. l. 2. et Ammianum l. 21. etc. Vossius vero iudicat verosimilius, Spiritum malum istas alites direxisse, ut hominum animos in superstitione retineret. Vide Aug. Niphum de auguriis, Alex. Neapol. Genial. dier. l. 5. c. 13. et ad eum Tiraquelli Notas, Peucerum de Divinat. Georg. Raguseium itidem de Divinat. l. 2. Ep. 9. alios. Interim utcumque de felici vel infelici eventu eorum, quae in natura non habent fundamentum, Auguralis ars vana sit: magnus tamen ex Avibus, in omni vita civili, praesagiorum usus est, quando ea ratione nituntur naturali. Ut cum Agricolae, Nautae, Medici, praevident imminentem tempestatem, et pro ea componunt, quae animo [orig: animô] agitabant; de quo vide Aratum in Prognost. Maronem Georgic. l. 1. eorumque Interpretes, Aelian. de Animalib. l. 7. c. 7. ubi serenitatis et tempestatis signa tradit ex gruibus, ardea, noctua, corvo, cornice, graculo, monedula, anate, mergo, rubecula, gallo gallinacco, aliis. Utrum vero ex galli cantu cognoscere sit horas nocturnas, dicemus infra. Nuncillud potius addemus, quatuor Avium inter alias adventu, quatuor anni horas sive tempora cognosci. Quam rem sic Alciatus expressit Emblem. 100.
Advenisse Hiemen Fringilla renuntiat ales,
Ad nos vere novo [orig: novô] garrula Hirundo redit.
Indicat Aestatem sese expeclare Cucullus,
Autumno [orig: Autumnô] est tantum cernere Ficedulas.Porro non exiguum ab Avibus usum ad viatores nocturnos redundare, modo quaedam reperiantur, quarum plumae in tenebris praeluceant viam, indicat Plin. l. 10. c. 47. In Hercynio Germaniae saltu inusitata genera alitum degere accepimus, quarum plumae, ignium modo [orig: modô] colluceant noctibus. Sed fusius rem deduxit Solin. c. 23. quem vide. Hercyniam hanc avem Albertus M. ab luce ea Lucidiam appellat. Norimbergenses vocant Behemle, quasi dieas avem Bohemicam, nempe quia e Bohemia quotannis finitimas in regiones volet. Sed et operam in Epistolis perferendis homini Aves praestant. Hinc de tinnunculis Plin. l. 10. c. 37> Quin et internuntiae in rebus magnis fuere [orig: fuêre], epistolas annexas eorum pedibus, obsidione Mutinensi, in castra Consulum Decimo [orig: Decimô] Bruto [orig: Brutô] mittente. Quid vallum et vigil obsidio, atque etiam retia amme praetenta, profuere [orig: profuêre] Antonio, per caelum eunte nuntio [orig: nuntiô]? Eundem in usum, cornicem adhibuit Aegyptius Rex Marres, apud Aelian. de Animal. l. 6. c. 7. columbam Barbari, Christianis Tyrum obsidentibus, apud Paul. Aemilium de Francor. Gestis l. 5. et Petr. Iustinian. Histor. Ven. 1. 2. Etiam Veneres nostrae ac Iunones, verba sunt Vossii, aliquid Avibus debent, propter margaritas, quibus sic colla burachiaque ornant: margaritae enim poliuntur columbis praebitae, ac brevi illis tempore relictae, ut Cardanus refert Rer. Var. l. 7. c. 34. Adolescentuli quoque se oblectant aviculis, ut Reguli ille fillus indulgentissime a Parentibus habitus, de quo Plin. Iun. l. 4. Ep. 2. Imo et primam aetatem hisce lusitare sicque se oblectare consuevisse, ostendit Plautus Capt. Act. 5. sc. 4. v. 5.
--- Quasi patriciis pueris, qui monedulae,
Aut anates, aut coturnices dantur, qui cum lusitent, etc.Quo respiciens divinus Vates de crocodilo dicit, Iobi c. 40. v. 24. An lndes eo [orig: eô] tamquam passere, alligabis eum puellis tuis? Nempe ut eo [orig: eô] sese oblectent, quando si passerculus esset ad manum. Quale illud Catullianum, Epigr. 2. v. 1.
Passer deliciae meae puellae,
Quicum ludere, etc.Vide quoque infra Galbea. Sed et in aucupiis earum usus, unde pe/rdic sqhrdih\s2, perdix venator, apud, apud Sirachidem Ecclesiast. c. 11. v. 31. et Aristotelem Histor. l. 9. c. 8. Ut de accipitre, aliisque nil dicam. Vide suo [orig: suô] loco [orig: locô]. Adde, Avium plumas in vestium usum olim hodieque texi consuevisse, ut dicetur infra, ubi de Pluma et Plumandi arte. Nec omittendum, quod de Avium filanqrwpi/a| legimus. Amore enim complexi, olor puerum Argivum Olenum et glaucen, Ptolemaei citharistriam, apud Plin. l. 10. c. 22. Anser, Lacydem, novae Academiae Principem, Arcesilai successorem, apud Athenaeum l. 13. Gallus gallinaceus Secundum, Bithynici Regis pincernam, Ibid. Pavo, in Leucadia, Virginem, apud Cael. Rhodiginum Lect. Antiqu. l. 13. c. 12. et l. 16. c. 23. etc. Imo, eorum in plurimis Magistrae fuere [orig: fuêre], qua de re alibi etc. Plura de Avibus vide apud Bochart. Hieroz. Parte prior. l. 1. c. 3. et Part. poster. tota [orig: totâ], ut et apud Gerh. Ioh. Vossium Idolol. l. 3. c. 76. et seqq. cap. inprimis ultimo, ubi de earum apud varias Gentes cultu agens, ciconias a Thessalis; ibin ab Aegyptiis, corvos a Coptitis; aquilam a Thebanis; accipitrem a Tentyritis, alias ab aliis; imo vespertilionem ab Indis Mexicanis, divinis ceremoniis mactatum esse ostendit. Ut de Avium receptaculis aliquid addam: apud Romanos, cohorte coercebantur gallinae villaticae, rusticae, Africanae, galli et capi, quorum curatorem Gallinarium recensuit Varro de R. R. l. 3. c. 9. unde Martialis pullos gallinaceos cortis aves appellat l. 13. Epigr. 45. Aviaria vero cohibebant turdos, pavones, columbas, turtures, luscinias, merulas, anseres, anates, phasianos; quorum omnium custos Aviartus dicebatur: singulorum Curatores ac Custodes. Qui autem in marmore legitur Aviarius Altiliarius: Ita enim habet Inscr.
D. M. OLOPLUTIO.
SUCCESSO. PRISCUS.
L. VARI. AMBIBOLI
AVIARIUS. ALTILI
ARIUS etc.ab Horatio l. 2. Satyr. 3. v. 229. Fartor vocatur, cuius officium erat, aves opimare et obesare in gratiam lautarum epularum. Romae itidem,
image: s0404bANTIGONUS. DRUSI. CAES.
AVIUM. FARTOR.
PRIMILLA. FECIT.
CONIUGI. B. M.Unde occasionem arripuit, apud Prudentium, Romanus Mattyr, deridendi Praefectum Asclepiadem, Peristeph. 14. v. 146.
Quum Consulatum initis, ut vernae solent,
Pudet fateri, farre pullos pascitis, etc.Vide Laur. Pignorium Comm. de Servis, et hic [orig: hîc] passim, infra quoque ubi de derivatis et compositis ex Graeco *)/ornis2.
AVESICA intra montes, in limite Comitatus Coritiensis. German. Senasecz. 12. milliar. a Tegeste.
AVESNAE vulgo AVENNES, oppid. situm inter Sabim et Mosam, in Hainoo. Est et Avennense monaster. Virginum in Atrebatibus, circa Bapalmam, Avesne les Dames dictum. Hadr. Vales. Notit. Gall. Vide quoque Avennae.
AUFEIA Aqua olim dicta fuit, quae postea Marcia dici coepit, omnium aquarum toto [orig: totô] orbe, Plinio [orig: Pliniô] teste, l. 31. c. 3. clarissima, frigoris salubritatisque laude ceteris praecellens. Oritur in ultimis montibus Pelignorum, transit Marsos et Sucinum lacum; mox specu mersa in Tiburtina se aperit, 9. mill. pass. fornicibus deducta. Primus eam in urbem ducere auspicatus est Ancus Martius, unus ex Regibus. Postea Qu. Marcius Rex in Praetura, a quibus Nasarcia aqua dicta. Hanc rursus restituit M. Agrippa.
AUFIDENA urbs Italiae Caracenorum; vulgari nunc vocabulo [orig: vocabulô] Alfidena; meminit eius Liv. l. 10. c. 12. Borranum inde adgressus, nec ita multo post Aufidenam vi coepit. De Cn. Fulvio consule loquitur. Apud Ptolemaeum, *karakhnw=n, oi(/ ei)sin u(po\ sou\s2 *qrentanou\s2, *au)fidhn=a. Nunc castrum est in colle, iuxta fluv. Sarum, in Aprutio citeriore paucorum incolarum, ad radices Apennim. Baudrand.
AUFIDENATES populi Italiae, quorum inter Samnites meminit Plin. l. 3. c. 12.
AUFIDIANUS Gubernator a Traiano in Chersonesum Tauricam missus, ubi Clementem episcopum Roman. sustulit. Euseb. l. 3. c. 29.
AUFIDIENUS [1] Pontius, vide Pontius.
AUFIDIENUS [2] Ruffus,, diu manipularis, dein centurio, mox castris in Pamonicis Legionibus praefectus, quia antiquam duramque militiam revocabar, ab iratis seditiosisque legionibus sarcinis gravatus ac vario [orig: variô] ludibrio [orig: ludibriô] primo in agmine traductus; de quo Tacit. Annal. l. 1. c. 20.
AUFIDIUS [1] matronarum corruptor. Iuvenalis, Sat. 9. v. 25.
Notior Aufidio [orig: Aufidiô] moechus celebrare solebas.
Erat autem Chius natione. Martial. l. 5. Epigr. 63. v. 10.
Acrior hoc Chius non erat Aufidius.
AUFIDIUS [2] Bassus, nobilis Historicus, tempore Quintiliani, qui de rebus Germanicis Historiam conscripsit. Etiam de bello Civili egit: unde ista sunt, quae M. Seneca de Cicerone refert. Meminit eius auctor de causis corruptae eloquentiae, c. 23. et fortasse idem est, quem Plin. signat, l. 6. c. 9. cum ait, Universae Armeniae magnitudinem Aufidius quinquagies centena milia prodidit. At non de hoc, puto, sed de filio eius loquitur L. Seneca ep. 30. Ea sic incipit: Bassum Aufidium, virum optimum, vidi quassum, aetati obluctantem. Sed iam plus illum degravat, quam quod possit attolli. Magno [orig: Magnô] senectus et universo [orig: universô] pondere incubuit. Scis illum semper infirmi corporis, et exhausti, fuisse: diu illud continuit, et ut verius dicam, concinnavit, subito defecit. Fortasse idem est P. Aufidius memoratus Prisciano, l. 8. ubi eum docet contestatur passive usurpasse [orig: usurpâsse] pro summarturei=tai. At plane ab hoc diversus est Aufidius Modestus, Grammaticus nobilis, qui Maronem interpretatus fuit, et quem celebrat Philargyrius in l. 2. Georg. Nic. Lloydius.
AUFIDIUS [3] Cnejus,, civis Roman. vixit Olymp. 170. sub finem regni Ptolemaei Lathuri. Caecus, nihilominus Senatum frequentavit, et egregia opera edidit. Plin. l. 6. c. 9. Alium cognominem adoptavit. Cicer. Tusc. 5.
AUFIDIUS [4] Fronto, vide Marcus.
AUFIDIUS [5] cognomento [orig: cognomentô] Lurco, qui primus pavones saginare aggressus est, ex eo quaestu reditum sexagenorum millium Sestertiorum percipiens. Plin. l. 10. c. 20. Aufidii meminit Horat. l. 2. Sat. 4. v. 24.
Aufidius forti miscebat mella Falerno.
AUFIDIUS [6] Luscus,, Fundorum Praetor. Horat. l. 1. Sat. 5. v. 34.
Fundos, Aufidio [orig: Aufidiô] Lusco [orig: Luscô] Praetore, libenter
Linqurmus, insani ridentes praempta scribae.AUFIDIUS [7] Orestes, vide Cneus.
AUFIDIUS [8] Victorinus,, bis Consul et Praefectus Urbi, inter condiscipulos et amicos M. Antonini Philosophi, memoratur Iul. Capitolino in Vita huius Imper. c. 3. Amavit ex condiscipulis praecipuos Senatorii ordinis Seium Fuscianum et Anfidium Victorinum. Ubi membranae habent, Laufidium: scribi vult Casaubonus L. Aufidium, quamvis alii huic Marci, non Lucii, praenomen tribuant. Et paulo post c. 8. Imminebat etiam Britannicum bellum et Catti in Cermaniam ac Rhaetiam irruperant. Et adversus Britannos quidem Calphurnius Agricola missus est contra Cattos Aufidius Victorinus. Ad eundem, Marci exstant Rescripta nonnulla: Casaubon. ad Capitolin. Vide et Caius.
AUFIDUS Apuliae fluv. ex Hirpinis montibus oriens, et Canusium urbem praeterfluens; in Adriaticum mare se exonerat; Romanorum apud Cannas clade nobilis. Virg. Aen. l. 11. v. 405.
Amnis et Adriacas retro sugit Aufidus undas.
image: s0405aHorat. l. 3. Carm. Od. ult. v. 10.
Dicar qua violens obsirepit Aufidus.
Idem l. 4. Od. 14. v. 25.
Sic tauriformis volvitur Aufidus;
Qui regna Dauni praefluit Apuli,
Cum saevit, horrendamque cultis
Diluviem meditatur agris.Et Od. 9. eiusdem libri, v. 2.
Longe sonantem natus ad Ausidum.
Idem Serm. 1. Sat. 1. v. 58.
Cum ripa simul avulsos ferat Aufidus acer.
Lucan. l. 2. v. 407.
--- Et Adriacas qui verberat Aufidus undas.
Sil. Ital. l. 8. v. 630.
--- Fundoque imo mugivit anhelans
Aufidus, et magno late distantia ponto [orig: pontô]
Terruerant pavidos accensa Ceraunia nautas.L'Osanio Leandro dicitur. Nic. Lloydius. Oritur in Principatu ulteriore supra Compsam urbem, quam alluit. Solus Italiae fluviorum secat Apenninum; ex eo tamen oritur. Baudrand.
AUFINATES populi in 4. regione Italiae. Plin. l. 3. c. 12.
AUFONA vulgo NYNE, fluv. Angliae, Northantoniam urbem et Provinc. alluit; posteaque in mare Germanic. cadit, inter Nortfolciam et Lincolniam, provinc.
AUFUL Gallaeciae Rex Toletum, multis annis obsessum, demum cepit, et Christianae religioni restituit. Blondus Decad. 3.
AUGA seu AUGE, vel AUGEA, mater Telephi, quam Euripides dicit ab Aleo patre Arcadiae Rege (cum ab Hercule in monte Parthenio, corrupta deprehenderetur) in urna quadam cum Telepho filio impositam, mari demersam, Palladis providentia [orig: providentiâ], ad Caici ostium delatam, et a Theuthrante exceptam fuisse, quam ille in uxorem duxit, Telephumque pro filio educavit, regnique successorem instituit. Strabo l. 13. Diodor. Sic. l. 4. paulo aliter narrat hanc Historiam: Auge (inquit) mater Telephi fuit ex Hercule, quae, a patre gravida deprehensa, nauclero cuidam tradita est submergenda. Sed, antequam ad mare perveniret, urgente tempore partus [orig: partûs], Telephum peperit, quem inter virgulta abdidit; qui postea inventus a pastoribus, Corytho Regi datus est et Telephi nomine appellatus, quod a pastoribus inventus esset pendens ab uberibus tino\s2 e)la/fou. Auge vero a mercatoribus, qui illam a nauclero dono acceperant, in Cariam ad Teuthrantem Regem delata est, ubi postea a Telepho filio fuit agnita.
AUGAE seu AUGO, et EUSIUM, Orderico Aucum, nonnullis Alga castrum, prius Aucia forte a fluvio. Dein Ou, tandem Eu, urbs Franciae, in Normannia, unde praesidium Nortmannorum dicitur, Frodoardo A. C. 925. quo Rolloni paruit, ad fluv. Breslam, non longe a mari. Caput Comitatus ditissimi in confinio Picardiae: cuius incolae Gall. Eusiois dicuntur. Latin. Aucenses. Media est inter Diepam et Fanum Ducatus Valeriaci. 7. leuc. ab abbavilla in Occasum.
AUGARARI populi Americae, in Brasilia, et Praefectura Portus secturi. Laet [orig: Laët].
AUGARUS Arabum praefectus, qui Pompeio aliquot officiis fidelem operam navaerat, atque ita tunc sibi fidem in parvis praestruxerat, ut postea, cum operae pretium esset, magna cum mercede eum falleret. Dio. Acbarus Appiano, de Bell. Parth. Mazara Floro, Ariamnes Plutarcho dicitur. Constarapud omnes, hunc transfugam, quocumque [orig: quôcumque] nomine fuerit, subornatum a Persis fuisse; ut Crassi crudelitate in ipsius perniciem abuteretur. Alius quoque fuit Augarus, Osroenorum Rex, qui, cum ad Antoninum Caracallam, tamquam ad amicum venisset, ab illo contra fidem datam comprehensus ac in vincula coniectus fuit, et Olroena Rege destituta capta au. 218. Sed mox a spectris exagitatus Imperator, multorum animas ex inferis, arte magica [orig: magicâ], evocavit; paulo post insidiis Macrini interfectus. An. 219. Vide Dion l. 78.
AUGASII populi Massagetarum.
AUGE seu AUGEA, filia Alaei, quae ex Hercule Telepho fuscepto, a parente, in mare coniecta est, sed fluctibus in Mysiam delata; Teuthranti eius Regi nupsit, cui Telephus in regno successit. Strabo l. 13. Vide Teuthras. Mentio eius apud Papinium Statium l. 3. sylv. 1. v. 39. ubi de Hercule,
Pacatus mitisque veni, nec turbidus ira [orig: irâ],
Nec famulare timens, sed quem te Maenalis Auge
Confectum thyasis et multo [orig: multô] fratre madentem
Detinuit. --- --- -Fabulam lare refert Hyginus c. 99. vide quoque Apollodorum l. 2. Pausan. l. 8. ut et in voce Auga.
AUGEA urbs Locrensium. Homer. Alia in Laconia. Steph.
AUGEAS Rex Elidis, fil. Solis, aut, ut alii volunt, Neptuni; ut alii, Phorbantis et Hirmines, ut alii, Nyctei, seu, ut alii, Epothi; quem Hyginus inter Argonautas connumerat. Bubile habuit 3000. boum capax, numquam ante Herculis adventum repurgatum, cui cum Augeas id purgandum locavisset, Hercules Alpheum fluvium eo immisit, eiusque aquis 30. annorum fimum, quem egerere longum fuisset, nullo [orig: nullô] propemodum negotio [orig: negotiô] eluit. Quo [orig: Quô] nomine cum pactam sibi mercedem exigeret, tergiversanre Augea [orig: Augeâ], Phyleum filium eius arbitrum delegit, qui cum secundum
page 405, image: s0405bHerculem pronunciasset [orig: pronunciâsset], pulsus a patre, in Dulichium insul. confugit, quam rem aegre ferens hercules, Elim diripuit, et Augeam interemit, revocatumque Phyleum patris loco [orig: locô] regnate iussit. Vide Pausan. in Eliacis, Plin. l. 17. c. 9. Lucian. in Pseudom. Erasm. Adag. Augeae quoque meminit Homer. Il. N. Item Augeas, Atheniensis Comicus; teste Athenaeo [orig: Athenaeô]. Item, Poeta Tegeates, ex Creta. Steph.
AUGELA desertum Africae, ubi alias Augilae populi in Marmarica regione seu Libya superiori. I. Leo.
AUGERIUS [1] Ferrerius, Tolosanus, Medicus celebris, et insignis Mahematicus, Catharinae Mediceae Medicorum in numero. Obiit A. C. 1588 aetat. 65. postacre Scriptum in Bodinum editum. Sammarthan. Elog. Thuan. Histor. Scaliger in Primis, vide quoque Anton. Teissier in Elogiis, ubi scripta illius enarrat, Part. I.
AUGERIUS [2] Gislerus de Boesbec seu Busbequius,, Gelga, natus A. C. 1522. ab Imperatore maximiliano II. liberorum educationi admotus, ac variis Legationibus, duabus inprimis ad Turcrum Imperatorem iam a Ferdinando I. adhibitus, fcripsit Epistolas Turc. Legat. IV. Consilium de re militari contra Turcas instituenda, Itinera dux Constantinopolitanum et Amasianum, de vera Nobilitate, et Epistolas Legat. Gall. Namque Elizabethae Austriae viduae Caroli IX. in illa aula Legatus erat: unde, post obitum illius, reversurus in patriam, a Ligistis Dieppae comprehensus ac male habitus, prae maerore obiit, A. C. 1592. Eius inprimis Legationum Historia, velut nulli Scriptorum antiquorum postponenda, commendatur. Thuan. Val. Andreae Bibl. Belg. Lipsius Cent. 2. ep. 94. Barthius Adversar. l. 14. c. 6. et l. 15. c. 13. Colerus de Studio Polit. Anton. Teissier Elogiis etc.
AUGIA [1] regiuncula Galliae, in Normann. Aliis Algia. Eius limites periere [orig: periêre]. Le pars d'Auge.
AUGIA [2] Major,, vulgo Rickhow, vel Reichenaw, insul. German. intra lacum Venetum, apud Constantiam urbem ubi Abbatia et Coenobium praeclarum; animalibus noxiis caret, ampla, 3. paroeciis constans. Vide Munst. Cosmogr. l. 3. Aliis nunc est Mehtzraw, vicus iuxta lacum Constantiensem prope Brigantium, in Comitatu cognomine 6. leuc. a Constantia in ortum. Hic [orig: Hîc] Tiberius Caesar castra habuit, bello [orig: bellô] contra Vindelicos, Strabo l. 7. Vide Ottonem Not. ad B. Rhenanum Rer. Germ. l. 3.
AUGIA [3] Minor,, Meinow, Insula German. et sueviae, in inferiori parte lacus Constantiensis, media ferme inter Uberlingam et Constantiam.
AUGILA urbs Libyae. Steph. longitud. 58. co. lattud. 14. 30.
AUGILAE Africae populi qui nullos Deos putaverunt, praeter defunctorum manes, a quibus responsa petere solebant, sepulchris incubantes. Mela. l. 1. c. 8. Augilae Manes tantum Deos colunt. Lapsum hic [orig: hîc] putant Pomponium viri eruditi, quod Augilis attribuerit ea, quae Herodotus Nasamonibus. Sed ipsi errant. Augilae enim sunt Nasamones; et Augila vel Aegila est oppid. Nasamonum. Satis hoc ex Herodoto ipso colligitur. Iungit quoque eos Ptol. *)en toi=s2 *au)gi/lais2 kai\ *nasamw=si ta\ *au)/gila. Libri aliquot Ptolemaei legunt hoc [orig: hôc] loco [orig: locô] *ai)/gila, uti Herodotus. Ab *au)/gila vero gentile non tantum *au)gi/lai, sed et *au)gili=tai, si Stephano credendum. Verum saepe ex ingenio format e)qnika\ sua iste e)qnikogra/fos2. Vide Voss. in Melam. p. 45. et Plin. l. 5. c. 8.
AUGINUS mons Liguriae Liv. l. 39. c. 2. Monte Codoro hodie dicitur
AUGMENTUM in Veterum sacrificiis, Varroni dicebatur, quod ex immolata hostia desectum cum iecore imponebatur augendi causa [orig: causâ]: Nempe postquam rite exploratum fuisset iecur et probatum, in ara ponebatur. Hyginus, in Poet. Astron. c. 15. Ipse Prometheus immolat tauros duos, prius vero eorum iecinora cum in ara posuisset, reliquam carnem ex utroque tauro in unum compositam corio [orig: coriô] bubulo [orig: bubulô] texit. Quod vero tum in iecore imponendo, quasi auctarii vice, simul imponebatur, augmentum appellitabant. Superimponebantur autem Altaribus, in causam augmentorum, cum iecore immolatae bestiae, caro strebula et ruma et cauda et plasea et irae et omentum, uti docet Arnob. l. 7. quas omnes partes ex hostia praesectas, vocarunt [orig: vocârunt] Prosicias vel Praesicias, quam vocem vide. Si quid vero plus adiceretur. Magmentum vocabant, quasi maius augmentum. Unde cana magmentaria, h. e. canistra, vel lances, quibus magmenta imponebantur, ut in aram inferrentur, etc. Vide Salmas. ad Solin. p. 129. Uti vero Augmentum, sic augere in Sacris Gentilium usurpatum. Qui enim Deos religiosius venerari volebat, quae alii faciebant in Divino cultu mediccriter, ea omnia u(perbolikw=s2 isti et luxuriose praestabant, hecatombas mactando, altaria ture cumulando, vinum largissime effundendo etc. In quam proion rem verbis quoque usi sunt, quae augment significarent kat' eu)fhmhsmo\n, ut sunt mactare, adolere,augere. Sic augere aram eleganter dixit Plautus Mercatore, act. 4., sc. 1. v. 9. 10.
--- Aliquid cedo
Qui hanc vicini nostri aram, augeam Syra,
Da sane hanc virgam lauri --- -Vide Desid. Heraldum Animadversionib. Arnobianis l. 2. sub fin.
AUGUR , Consul Roman. Annii Veri collega.
AUGURES Magistratus Romani, ex avium volatu, cantu et comestione futura praedicentes. Superstitione a Tuscis, qui a Chaldaeis, accepta [orig: acceptâ]. Vide Val. Max. l. 1. c. 6. Tres primum Romae fuere [orig: fuêre], propter tres ipsius tribus [orig: tribûs], Luceres, Rhamnenses, Tatienses; mox uno [orig: unô] addito [orig: additô], quartuor exstiterunt. Sed cum postea plebs admissa esset in honorem urbis, quinque plebei Augures creati sunt, et Patticii quatuor; idque M. Valerio [orig: Valeriô] et Q. Apuleio [orig: Apuleiô] Consulib. Locum vero Augurii ita fuisse legimus: Templum Augur constituebat, versus Orientem sedebat, capite velato [orig: velatô] lituum, 1. e. inutvum baculum dextra [orig: dextrâ] gestans, quo [orig: quô] caeli regiones dividebat, et quae Auguria
page 406, image: s0406aveniebant, praedicebat. Si laeva fuissent, qua [orig: quâ] parte est Septentrio, felicia pronuntiabat; illa enim pars propter altitudinem prospera putabatur. A dextra parte meridies parum fausta, et infelix credebatur, quia locus est depressus. Liv. l. 1. c. 18. Dionys. Halicarnass. l. 2. Plut. in Paral. et Problem. Cicer. de Divin. et alii. Notum illud Cationis mirari se, si augur augurem aspiciens sibi temperater a risu: nempe, quia occulto [orig: occultô] Syncretismo [orig: Syncretismô] colludebant inter se, sibi conscii fraudis et imposturae. Augurum autem illorum deliria inter recentiores egregie confutavit g. Peucerus Comment. de variis Drvinationum gencribus. Addo, quod nomen habent ab avibus gerendoque, quia per illos avium gestus edicuntur, sive ab avium garritu, unde et Augurium: hic [orig: hîc] tamen vox in genere sumitur, prout et Auspices, seu avium inspectores, et Aruspices, qui, aras inspicientes, victimarum exta scrutabantur, ut ex iis futura praedicerent, complectitur. Eorum officium furt, ex avibus vaticinia observare, signaque rerum futurarum et a Diis monita contemplari: si opportune evolassent [orig: evolâssent], aut sedes idoneas accepissent, obnuntiare: de prodigiis, somniis, auguriis atque oraculis et portentis responsa dare, tum observationes auspiciorum, procurationes expiationesque, vatum libros, portentorum explanationes et monita Deorum edicere. Si quid ingruente fato [orig: fatô] casurum foret, et quod salvis auspiciis fieret: Quodve augurium laetum, quodve peculiare esset, quod minas caelestes ingruentesque calamitates aut fatale exitium afferret, praemonere et vaticinari: quae omnia comprehenduntur Lege Augurali, quae exstat apud Ciceron. l. 2. de Legib. Novem Auguribus Quinto [orig: Quintô] ac Caeno [orig: Caenô] Egulino [orig: Egulinô] Tribunis Pleb. constitutis, licet Senatus hunc numerum sacrum esse iussisset, addidit tamen postea Sulla Dictator alios 6. sic ut Collegium eorum, cuius frequens apud Historicos mentio, ex quindecim viris constaret, quorum natu maximus Magister Collegii dicebatur. Dignitas eorum tanta, ut cum coeteris fere omnibus Sacerdotibus, simul ac in iudicium ducti et damnati essent, alium substitui moris fuerit, Augures hac [orig: hâc] lege essent immunes: qui sacerdotio [orig: sacerdotiô], dum viverent, potiebantur, maximorum licer criminum cnvicti; cuius rei rationes vide apud Plut. in Problem. Rom. 99. probl. Idem Probl. 73 notat, eos si ulcera haberent inaugurandi causa [orig: causâ] sedere prohibitos fuisse. Necessaria illorum praesentia fuit in publicis negotiis: Nec enim Magistratuum Comitia neque legum haberi poterant, nisi Augures adeslent et probassent [orig: probâssent], teste Cicer. l. 3. de Leg. et Ep. ad Attic. l. 4. ep. ult. ubi ait: Augures tres in ferenda lege Curiata esse oportere. Creabantur antiquitus a Collegio; post legem vero Domitiam, qua [orig: quâ] Sacerdotum subrogandorum ius a Collegiis ad populum translatum est, Tributis Comitiis eligi coeperunt, etc. Ceterum antiquissimae huius artis primus auctor in abdito est; Apud Barbaras quoque gentes viguisse, notavit Aelian. var. hist. l. 2. c. 31. ad Graecos tradente Telegono [orig: Telegonô] pervenisse, prodidit Suidas. At Hetrusci se auctores praedicabant, repertoremque exstitisse Tagem quendam, diffuse docet Cicero de Divinat. l. 2. Hinc Ovid. l. 15. Met. fab. 47. v.558.
Indigenae dixere [orig: dixêre] Tagem, qui primus Hetruscam
Edocuit gentem casus aperire futuros.Huius praecepto [orig: praeceptô] asini caput praesepibus affigi ruri solebat, ad incommoda acrenda, Columella de R. R. l. 10. Idem Auguralem hanc artem scriptis mandasse [orig: mandâsse], dicitur Furio Fulgentio; qui addit, peculiri nomine Hetruscae disciplinae hanc artem venisse, eamque Labeonem 15. voluminibus, quae Pagetis et Bacchetidis appellabat, complexum esse. Vide Iac. Ouzelium Animadvers. ad Minucium Fel. p. 38. et seqq. praeter Auctores supra, ubi de Avibus, laudatos. Fuere [orig: Fuêre] porro Augures in duplici differentia, quidam enim minores, quidam maiores dicebantur, nempe ex plebe aut Patriciis electi; sive quod idem est, quidam privati, quidam puhlici: Quorum hi quidem appellabantur publici Augures Popul. Romani Quiritium, ad distinctionem privatorum seu Imperatoriorum. Nam et Augusti domesticos habuere [orig: habuêre] Augures, qui pro eorum salute excubarent et auspicia captarent; et forte eadem [orig: eâdem] libidine vivi habuere [orig: habuêre] Augures, qua [orig: quâ] mortui Flamines. Sed et ipsi Augures. Vide supra voce Anius. Species Augurii, in quinque signa, ex caelo, volucribus, bipedibus, quadrupedibus et diris, distribuunt, Blondus l. 2. Romae Triumph. Andr. Tiraquellus in Alex. Neapolit. l. 5. c. 19. etc. Ex ventis quoque auguria captata esse, testatur Luctatius Grammat. ad v. 665. l. 3. Thebaid. Nomine Dirarum omina, offensiones, voces incerto [orig: incertô] auctore emissas et auditas, occursum denique hominum aliorumque animalium minus auspicatorum, intelligunt eruditi; Praecipue autem tria erant Auspiciorum genera Avium inspectio, de Caelo observatio, et Tripudii animadversio; quorum primum ad Comitia Curiata et Centuriata, ultimum ad res gerendas pertinuisse, medium ad omnia Comitia fuisse adhibitum, dicem us infra ubi de Trihutis comitiis. Iam vero, tempore Ciceronis, ex avium volatu auspicia in desnetudinem abiisse, discas ex eius libris de Divin. unde pullorum tripudium sollennissimum dici Minucio Fel. tamquam revera sollemne et maxime usitatum augurium, contendit Desid. Heraldus Castigat. et Not. ad eum, aliis sollistimum ibi legentibus, quod vide. Plura vide apud Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 3. c. 8. et Thom. Dempster. paralipom. ad illud. Hoc [orig: Hôc] modo [orig: modô] vero Augurium fiebat: Postquam Augur, laena [orig: laenâ] indutus, in turre consedisset, vultu Orienti, dextro [orig: dextrô] latere Meridiei obverso [orig: obversô], caelumque in sua Templa divisisset; sacrificiis et precibus, quas Effata vocarunt [orig: vocârunt], defunctus, Numam Pompilium e. g. accedere iussit, et sinistra [orig: sinistrâ] lituum tenens, dextram capiti eius imposuit, hac [orig: hâc] verborum formula [orig: formulâ] usus: Iuppiter pater, sifas sit Numam Pompilium, cuius ego caput teneo, Regem Romae esse, fac uti nobis signa certa ac clara sint inter cos sinus, quos feci. Tum observatis signis, si prospera fuissent, Numa Rex renuntiabatur: sin minus, obnuntiabat Augur, remque Diis non placere restabatur. Nec unicum sufficiebat prosperum signum, sed bina [orig: binâ] vice si contigisset, ratum erat; Illa autem habehantur fausta ac prospera, quae ad laevam apparuissent, cum dantis beneficium manus dexdtra laevae accipientis opposita sit. Unde phrases, Avis sinistra, Intonuit laevum, i. e. laetum apparuit omen: et Tullius de divin. l. 1. a sinistra, inquit,
image: s0406bcornice ratum et firmum fit Augurium. similiter in legg. XII. Tabb. Ave sinistra populi Magister esto. Vide Lips. Elecl. l. 2. c. 2. Thom. Godwyn. Antholog. Hist. Rom. l. 2. Sect. 2. c. 6. Salmas. ad Solin. p. 441. Etc. uti de augurtis imperativis, oblativis, allsque huc spectantibus hic [orig: hîc] passim inprimis voce Ornithomantia, it. Oscines, Servare, Templum, Venta.
AUGURINUS [1] Consul, Sergiani Collega.
AUGURINUS [2] Minutius, vide Minutius.
AUGUSTA [1] filia Friderici II. Daniae Regis ex Sophia Megapolitana, matris longaevitate multum ditata, nupsit Iohanni Adolpho Duci Holsatiae: qui moriens A. C. 1616. filio reliquit duos. Vide Phil. Iac. Spenerum Sylloge Geneal. Hist.
AUGUSTA [2] aliis Sebaste, oppid. Cilic. inter Corycium et Pompeiop. in ora. Vide ibi.
AUGUSTA [3] Tubinga dicitur ab omnibus, urbs Sueviae, Academia praeclara Ducatus Wirtembergensis; Castrum habet in colle 2. leuc. a Rentlinga et 1. a Rotemburgo. Vide Tubinga.
AUGUSTA [4] oppid. Maritimum Siciliae, ad Orientem, alias Xiphonia, permunitum. Situm est in Neetina valle, gaudens portu capaci et percommodo [orig: percommodô]. 8. milliar. a Catana in Austrum et 25. a Syracusis, in Boream. Captum a Gallis, A. C. 1675.
AUGUSTA [5] villa Ambianorum, in pago Vinmaco, Auctori libri de vita S. Salvii Amhianensis Episcopi. Hodie Aust, ad Oceanum, inter Augam et Leuconaum, sive portum Suminensem S. Walarici. Unde et Aut sur la mer vocatur, aliis, le bourg d'Augst. 11. leuc. a fluv. Aucia vel Auva, vulgo Ou, cuius mentionem facit Vita S. Lupi Senonici M. S. et Ordericus Vitalis l. 12. Attingit hic amnis et Andesaginam et Augam seu Aucum oppid. cui nomen suum dedit. Hadr. Vales. Notit. Gall.
AUGUSTA [6] Acilia, vulgo Azelburg, oppid. olim Vindelic. nunc pagus Straubingae urbi Bavariae propinquus. Aventin.
AUGUSTA [7] Ausciorum, Galliae Aquitanicae oppid. vulgo Aix en Guienne. Aucx villanovano. Caput est Comitatus Arminiaci, situ munitum, ad Aegircium fluv. in regione fertili. Augusta Asciorum, et Auscia veterib. Caesar. l. 3. Comment. c. 27. Plin. l. 4. c. 19. Mela l. 3. c. 2. Ptolem. l. 2. et c. Archiepiscopalis est, et praesidialis Curiaesedes. Longitud. 21. 25. latitud. 43.33.
AUGUSTA [8] Badacum, Cluverio vicus Pacriburg, ad fluv. Achsam seu Alasam, in superiore Bavaria, paulo infra lacum Chimum, in ditionis Salisburg. limite. Vide Badacum.
AUGUSTA [9] Batienorum, Bassignano, oppid. Liguriae ad Padum in finibus Ticinensium. Merula.
AUGUSTA [10] Bracarum, melius Braccara Augusta, urbs Archiepiscopalis, alias Callaicorum Baccarum, nunc Portugalliae, et provinc, intra Durum et Minium. Ad Cavarum, seu Celandum fluv. Vide Braccara.
AUGUSTA [11] Caesarea, urbs supra Iberum in Hispan. citeriore distat a Numantia 80. stadia.
AUGUSTA [12] Emerita, Lusitaniae civitas parva, ab emeritis Augusti militibus, huiusque conditoribus nomen sortita. Hodie Merida. Subest dominio utili ordin. militaris S. Iacobi de Spata, vide Emerita.
AUGUSTA [13] Gaditana, aliis Iulia Gaditana, dicta est urbs Gaditana, seu Gades, Graecis *ga/deira, quod Iulius Caesar et Augustus Coloniam hanc diversis temporibus deduxissent. Vide Salmas. ad Solin. p. 284. et in voce Gades.
AUGUSTA [14] Gemella, vide Tucci.
AUGUSTA [15] Nova, oppid. Veter. Castellae ad Arevam fluv. forsan ubi nunc vicus Cavarruvias, medius fere inter Burgos et Uxamam, versus montes.
AUGUSTA [16] Praetoria, urbs Italiae, a Salassis inhabitata; praeter Strabonem, Plinium, Dionem, atque Ptolemaeum, qui omnes coloniam eam vocant, meminerunt eius etiam Plinii epitomatores duo, Mart. Capellam dico et Solinum, hic l. 6. ille c. 8. Vide Cluver. Ital. Ant. p. 96. Solino dicitur Italiae limes. Estque Ducatus caput, qui in 7. dividitur valles, ad radices Alpium, in regione montosa, sed fertili, quae German. Augsthal. Ei nomen an ab Augusto, an quia colonia Roman. Sedes est Episcopalis sub Archiepiscopo Tarentasiae. Hic [orig: Hîc] arcus triumphalis Augusti adhuc superstes, cum Coliseo, aliisque Romanae magnificentiae monumentis. ducatus Sabaudiae unitus, nuptiis Comitis Odonis, filit Humberti I. cum Adelheida Suzia, vidua hermanni Ducis Sueviae, et herede Manfredi, cognomine Ulrici, Comitis Suzy. Guicheno Hist. Sabaud. Vide Salassii; longitud. 29. 20. latitud. 44. 30.
AUGUSTA [17] Quintanorum,, ab aliis Quintana seu Quintiana castra, Kintzen, vicus Bavariae inferioris prope Oosterhoven oppid.
AUGUSTA [18] Rauracorum, urbs olim florentissima, totius gentis caput: 4000. mill. pass. infra Rhinfeldam, ad sinistram Rheni. ripam. Vide Plin. l. 4. c. 17. in veter. inser. Colonia Raurica dicitur. Onuphrio Panv. l. 3. Comm. inter septem Galliae Belgicae colonias numerata. Nomen ab Augusto accepit, sub quo colonia haec deducta est, a L. Munatio Planco, an. Augusti Imper. 2. ante Christum Natum 40. de quo Caietae in regno Neapolit. haec cernitur inscriptio: L. Munatius L. F. L. N. L. Pro N. Plancus. Cos. Cens. Imp. Iter. VII. vir. Epul. Triumph. ex Rhetis. Aedem Saturni F de manubiis, Agros divisit in Italia Bemeventi, in Galliam Colonias deduxit Lugdunum et Rauricam. Prius enim Raurica dicta videtur, ab ipsisinet inclis, qui Helvetiis, novas sedes quaesituris, se iunxerant, combusta tempore Iul. Caesaris: Caesar l. 1. c. 5. donec sub Augusto refloruit. Postmodum eversa est, ab Alemannis, circa A. C. 450. tempore Valentiniani III. et Martiani, cum Gothi Hunnique in Italia Romanis negotium facesserent. Imo am sub Iuliano destructam fuisse ex Eunapio Sardiano constar. Hanc a Valentiniano reparatam vult Guillimannus, sed in castrum: unde Castrum Rauracense, in lihro Provine. dicitur. Tandem ab Attila funditus subversa est, iacetque in ruinis:
image: s0407aneque quidquam eius superest, misi pagus prope Basileam, plurimis Romanae antiquitatis reliquiis nobilis: quas printus Amerbachius eruit, cuius MScr. de nobili hoc loco in Bibliotheca Academiae Basileens. Vulgo Augst. Itali Osta vocant. Stumpf. l. 12. de Raur. Ioh. Bapt. Plantinus Helv. nov. et antic. B. Rhenanus Rerum Germanic. Nov. Anitq. l. 3. cum Notis Ottonis ICti, Alii. Ex eius ruina Basilea crevit.
Me doleo eversam; verum solatia praebet,
Ex lapsu crevit quod Basilea meo.longitud. 28. eo. latitud. 47. 10.
AUGUSTA [19] Romanduorum oppid. vulgo Luxenbourg. Volaterran. Constance vocat.
AUGUSTA [20] Suessonum, vide Suesstones. Urbs Galliae Belgicae vulgo Sotssons. longitud. 24. 20. lautud. 48. 50.
AUGUSTA [21] Taurinorum, Italiae Transpadanae civitas, vulgo Turin, cuius populos, Plin. l. 3. c. 17. Taurinos vocat, alii Tauriscos nominant, qui et Troi Stephano dicuntur, Taurasia P. Apiano. Urbs permunita, in planitie fertili admodum et rigua, indies crescit. Vide Taurmum.
AUGUSTA [22] Tiberii, aliis Reginum et Regina, Regenspurg, urbs Vindelicorum Episcopalis et libera. Ubi Imperii Comitia haberi solerit. Vide Regina.
AUGUSTA [23] Trevirorum,, urbs Galliae Belgicae vulgo Trier. Vide Treviri.
AUGUSTA [24] Tricastinorum, an ea Senomagus seu Neomagus, nunc Fanum S. Pauli Tricastinorum. Urbs Galliae in Delphinatu, in clivo sita, parva sed culta. Una leuc. a Rhodano fluv. vix 2. a Vivario. Vide Tricastinorum Augusta.
AUGUSTA [25] Vagienorum, Liguriae oppid. Ptol. longitud. 30. 15. latieud. 43. 15. Quibusdam est Salinae, Saluces Marchionarus caput, in Gallia Subalpina.
AUGUSTA [26] Valeria, civitas regni Valentiae in Hispan. Ptol.
AUGUSTA [27] Veromanduorum, Galliae Belgicae civitas vulgo S. Quintin Ferrar. longitud. 24. 50. latitud. 49. 20. Nunc vicus est Veromandui eractus, ad riv. Oumignon, medius inter Fanum S. Quintini et Peronam, cum alias primaria esset. Baudrand.
AUGUSTA [28] Vindelicorum, celeberrima et pervetusta German. superioris urbs, ad conssuentes Lecci et Vindae, quam vulgo Wertham vocant, sita, post funestam Varianam cladem, subactis Vindelicis, ab Octaviano Augusto expugnata, restaurata, aucta et 3. Romanorum milibus ad habitandum tradita est. Factum id an. Urb. Cond. 739. hinc Augustae nomine insignita: Augustoburgi item: a Cl. Tiberio dem Cl. Drusi fratte, qui Vindeliciam in provinciae formam redegit, Augusta Tiberia vocitata. Hungari postea eam invaserunt, quibus ab Othone primo gravi praelio [orig: praeliô] fusis, Romano imperio restituta est. Ex provinciali Imperialis reddita, a Friderito I. Imperat. A. C. 1162. Conrado [orig: Conradô] postea ultimo [orig: ultimô] Duce Sueviae data [orig: datâ] ingenti argentivi, in plenam libertatem asserta est, A. C. 1266. cum [orig: cûm] prius Fridericus II. advocatiam urbis et praefecturam regionis, filio suo Conrado Regi et hic Conradmo reliquisler. Tum demum ipsa sibi Senarum legit et Civitatis Curatores, urbisque praefectos libere creare coepit. Sub Patriciis fuit, usque ad A. C. 1368. postmodum, turbis obortis, Democratice gubernata est, usque ad A. C. 1548. quo [orig: quô] pristinum ius, Caroli v. auctoritate, ad Patritiosrediit: qui immunitatis a vectigalibus privilegio [orig: privilegiô] simul urbem ornavit; posteaquam a Rodolfo I. Adolpho, Alberto, Ludovico, Carolo IV. Ruperto, Friderico I. Maximiliano I. Imperatorib. plura alia accepisset. De quibus vide Limnaeum Enucl. l. 4. c. 4. In insignibus eius, Strobilus est viridis, in scuto rubro et candido; de quo vide Marc. Velserum, de insignibus urbis Augustanae. Exigui territorii caput; unum tantum pagum, extra urbis moenia possidere refert Oldenburgerus in Limmaeo Enucl. l. 4. c. 5. Ceterum sumptuosissimis aedificiis, plateis amplis ac nitidis, moeniis, aggeribusque munitissimis, celeberrimis negotiatorum commertiis, politiae idea [orig: ideâ], incolis opnlentissimis, et diligenti pauperum cura [orig: curâ] nobilitatur. Vulgo Augspurg. Sed inprimis celebre huic urbi nomen, a Confessiane Augustana, de qua post. Episcopalis sub Archiepiscopo Moguntino. Inter Episcopos inprimis clarus Huldericus ille, qui Nicolao I. Pontifici Romano Caelibatum per Galliam Germaniamque strenue promoventi, fortiter restitit, epistola [orig: epistolâ] ad eum doctissima [orig: doctissimâ] scripta [orig: scriptâ], obtinuitque A. C. 860. ut libertas coniugii sacerdorum intemerata manerer, per annos ferme 200. Vide Chemnit. de Caelib. Contra quam epistolam, cum Bruno itidem Augustanus Episcopus ab italis subornatus scripsisset, circa A. C. 998. misere a [orig: â] clericis caesus est, Idem. Huc Lutherus, ad Caietanum Cardinal. ire iussus, comparuit, A. C. 1518. ast cum non rationibusm, sed minis agi secum videret, ad Pontificem, et hiuc ad Concilium provocavit. A Principibus dein Euangelieis Confessio, a Philippo Melanchthone scripta, et ab eodem, cum Luthero, per Iohannen Saxoniae Ducem Carolo V. Imperatori die 25. Iunii, A. C. 1530. oblata, ab urbe, Augustanae nomen sumpsit: cui ipsa urbs A. C. 1533. sese addixit; usque ad A. C. 1547. quo [orig: quô] Imperator in Comitiis armatis petiit, ut Principes omnes Tridentinae synodo se submitterent, remplo [orig: remplô] primario [orig: primariô] Augustae, quod [orig: quôd] fuisset Lutheranismo [orig: Lutheranismô] pollurum, expiato [orig: expiatô]. Sed A. C. 1555. sub Ferdinando, vices absentis fratris in Imperio agente, Pax religiosa concessa, tum urbi, tum reliquis in Imperio Euangelicis, frustra ob decretum hoc excandescente Panlo [orig: Panlô] IV. Imo eodem loci cnfirmata est, A. C. 1558. a Ferdinando iam Imperatore qui ipse S. Cenam sub utraque specie Viennae administrari curavit. Post haec, Fridericus III. Elector Palatin. incassum renitente Commendono [orig: Commendonô], Legaro [orig: Legarô] Pontific. ab Augusto Saxoniae Electore pro membro et socio Confessionis Augustanae agnitus, atque ab Imperatore ad pacem Religionis admissus est, A. C. 1566. Consensus etiam Confessionis huius, cum Bohemica et Helvetica Sendomiriae initus, A. C. 1570. et Syncretismus hic confirmatus est, A. C. 1595. m synodo Thorunii celebrata [orig: celebratâ]: Postquam
page 407, image: s0407bUniversalem pacem inter Ecclesias Augustanas et Helveticas facturus Henricus Navarrae Rex postmodum Rex Galliae factus, et Magni elogio [orig: elogiô] insignitus, eo [orig: eô] fine amplissimam legationem A. C. 1583. in Angliam, Belgium, Daniam et Germaniam misillet, non eo [orig: eô] successu, quem quidem speraverat. Sic libero [orig: liberô] Religionis exercitio [orig: exercitiô] gavisa urbsest, usque ad A. C. 1629: in quod demum plene, per Instrumentum Pacis A. C. 1649. restituta est, prout Religio A. C. 1624. ibi viguit. Vide Sleidan. l. 7. Caelestinum de Comitiis August. tom. 4. Thuan. Histor. Monstrelet. Cosmogr. l. 3. Hic quoque iam olim Concilium habitum, A. C. 740. et 952. cui Germaniae, Galliae, et Longobardiae Proceres interfuerunt. Vide Baronium, Spondan. etc. et de Confessione August. in specie Wendelin. Theol. et Polit. longitud. 33. 00. latitud. 48. 15.
AUGUSTAE [1] Coniuges Imperatorum dicebantur, dum viverent, Divae autem post mortem. Hoc nomen adeptae sunt Livia Augusti, Agrippina Agrippae, Lepida Galbae, Pompeia Sabina Othonis, Petronia Vicellii, et reliquae, quas enumerat Volaterran. l. 13. In purpura parere iuslae sunt ( e)n porfu/ra ) instituto Imperator. Constantinopolitanorum, quem morem Nicetas Choniates aperit l. 5. et Luitprandus l. 1. c. 1. Vide infra, ubi de Porphyrogennitis: Quomodo vero consecratae olim sint Augustae, supra in voce Apotheosis. De earum vestitu autem aliquid dicemus infra, ubi de Aurata veste.
AUGUSTAE [2] urbs in Cilicia, et in Italia, Steph.
AUGUSTALES Vegetio Rei milit. l. 2. c. 7. erant, qui primos ordines in bello ducebant, quod ab Augusto ad id munus essent adiuncti, l. quinque summates Cod. de Decur. Verius tamen hac [orig: hâc] lege dignitas est, quae inter Magistratus municipales erat, Alciat. C. de Dec. l. praed. Etiam omnes Caesarei ministri, ad Palatium Principis, hoc [orig: hôc] nomine veniunt, Spiegelius apud Ioh. Calvin. Lexic.Iurid. Inprimis vero Augustalis dictus est Praefectus Aegypti, qui vicem Regis obtinebat, cuique praefectura et imperium, ad similitudinem Proconsulis, conceslum erat, l. 1. D. de Offic. praefect. Aug. Devicta [orig: Devictâ] enim Cleopatra [orig: Cleopatrâ], Aegyptum in certam administrationem redactam et ad eam mitti solitos moderatione et prudentia [orig: prudentiâ] insignes viros, sub Praefecti titulo, Strabo auctor est l. 10. quod factum sub Augusto, unde Praefecto post nomen Augustalis, seu etiam Praefecti Augustalis. Huic ad similitudinem Proconsulis, uti dictum, imperium lege Augusti datum est: Nec enim fasces Consulares ingredi Alexandriam licuit, cuius rei Cicero contra Gabinium meminit. Namque apud Memphim in aurea columna, Aegyptiis literis scriptum fertur, tunc demum Aegyptum liberam fore, cum in eam venissent Romani fasces, et praetexta Romanorum. Huic vero Alexandria sedes fuit, ut colligitur ex subscriptione l. 1. Cod. Theodos. de Alexandr. Pl. Primat. et l. 1. D. de Offic. Praef. Aug. unde non semel Augustalis Praefectus th=s2 *alecandrei/as2 u(/parxos2 vel *au))gousta/lios2, Alexandriae Proconsul vel Augustalis, dicitur, Socrati l. 4. c. 16. l. 5. c. 16. l. 7. c. 13. Sozomeno l. 7. c. 15. Palladio in Histor. Laus. c. 117. Ioh. Moscho c. 71. 207. Liberato Diacono c. 23. Aliis. Praefecturam hanc potentioribus non credere, inter arcana Imperii fuit etc. Vide Car. du Fresne Glossar. et hic [orig: hîc] infra: ut et Saturnini Vitam, apud Histor. Aug. Scriptores
Augustalium Aegypti series
Tatianus I. primus Magistratum hoc [orig: hôc] nomine iniit, Valentiniano [orig: Valentinianô] et Valente Augg. III. Consulib. cui succesere [orig: succesêre] alii: Nempe, Publius, Modesto [orig: Modestô] et Arintheo [orig: Arintheô] Consulib. Tatianus II. Gratiano [orig: Gratianô] Aug. IV. et Merobaudo [orig: Merobaudô] Consulib. Palladius, Valentiniano [orig: Valentinianô] V. et Merobaudo [orig: Merobaudô] Consulib. Tatianus III. Valente VI. et Valentiniano [orig: Valentinianô] Consulib. Adrianus, Eusebio [orig: Eusebiô] et Olybrio [orig: Olybriô] Consulib. Paulinus A. C. 385. et 386. l. 10. Cod. Theodos. de Fide Test. l. 12 de Susceptor. Hypatius, Gratiano [orig: Gratianô] V. et Theodosio [orig: Theodosiô] I. Consulib. Florentius A. C. 384. 385. 386. l. 1. Cod. Theodos. de his qui pleb. aud. l. 9. de Fide testium l. 112. de Decurion. Erythrius, A. C. 388. Alexander, A. C. 390. Evagrius, A. C. 391. hypatius, A. C. 392. Potamius, eodem [orig: eôdem] anno [orig: annô]. Remigius, A. C. 396. cuius mentio, apud Claudianum et Synesium. Archelaus, A. C. 397. Callistus A. C. 422. memoratus Theophani p. 27. Cleopater A. C. 435. Theodorus, sub theodosio Iuniore cuius mentio apud Liberatum c. 14. Anthemius, sub Zenone, memoratus eidem, c. 16. Apollonius, sub eodem Imperatore, apud eundem, c. 17. et 18. Theodosius, filius Calliopi, sub Anastasio, apud eundem c. 18. cit. Dioscorus, eidem dictus c. 20. Rhodo, c. 23. Liberius, ibid. Calliopius, anno [orig: annô] 25. Anastasii Imperatoris apud Thcophanem. Manuel Armenus, anno [orig: annô] 25. Heraclii, eidem memoratus. Vide Car. du Fresne, ubi supra in voce Augustales.
AUGUSTALIA dicebatur dies reditus Augusti Romam, rebus in Sicilia, Graecia, Asia, Syria ac Parthia compositis, de quo sic Dio l. 54. ad annum 735. Ob reditum Augusti, ac propter ea, quae absens egisset, multa ac veria in honorem eius decreta sunt, quorum ille nihil accepit, nisi quod Fortunae reduci aram consecrari, diemque sui reditus inter serias referri, et Augustalia dici passus est. His feriis ludi etiam peragebantur, dicti Augustales, de quibus sic idem l. 56. Decretum porro est, ne qua eius imago ullo in funere ferretur, ut natalitiis eius ludis Consules, quemadmodum Martis fieri solitum, praemia certaminum proponerentur. Augustalia Tribuni Pleb. tamquam sacri celebrarent. Iique onmia reliqua, eo quo [orig: quô] consueverant fieri, more peregerunt: veste triumphali ludis Circensibus usi: currum tamen non conscenderunt. Praeter haec in palatio Livia peculiares ludos in honorem Augusti fecit, qui ipsi quoque secundo [orig: secundô] loco [orig: locô]
page 408, image: s0408aab Imperatoribus perhibentur. De iisdem Tacitus Annal. l. 1. c. 15. Tribuni plebei petivere [orig: petivêre], ut proprio [orig: propriô] sumptu ederent ludos, qui de nomine Augusti fastis additi, Augustales vocarentur: sed decreta pecunia ex aerario, etc. Incidebant autem hi ludi in 4. Idus Octobr. Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 4. c. 14.
AUGUSTALIS [1] Imperatorum Occidentis aureus nummus est, a Friderico II. primum cusus, dictusque quasi moneta Augusti. Chron. Richardi de S. Germano A. C. 1231. Nummi aurei, qui Augustales vocantur, de mandato Imperatoris, in utraque Sicilia, Brundusii et Messanae cuduntur. Et infra, Mense Funii quidam Thomas de Pando novam monetam auri, quae Augustalis dicitur, ad S. Germanum detulit distribuendam, per totam Abbatiam --- ut ipsa [orig: ipsâ] moneta [orig: monetâ] utantur homines, in emptionibus et venditionibus suis, iuxta valorem ei ab Imperiali providentia constitutum, ut quilibet nummus aureus recipiatur et expendatur pro quarta unciae, --- annotata [orig: annotatâ] figura [orig: figurâ] Augustalis erat, habens ab uno latere caput hominis, cum media facie, et in alio aquilam. Mentio eius fit in Constitutionibus Siculis passim, et apud Odoricum Rainaldum A. C. 1285. num. 35. Vide Car. du Fresne in Glossar. et infra in voce Augustarius.
AUGUSTALIS [2] Flamen, memoratur in Inscr. veter. quae hodiaeque Genevae visitur:
T. IUL T. FIL. CORN. VALERIANO
PATRONO COLON. HVIR. AER. IIIVIR.
LOCORUM P. PERSEQUENDOR.
TRIB. MILIT. LEG. VI. VICTR.
PRAEF. FABRU. FLAM. AUG.
PONTIFICI
IULIA T. F. VERA PATRI OPTIMO.Vide Iac. Sponium Descript. Genevae Tom. 2. p. 297. Pro Deo enim Augustum cultum esse, imo ipsum adhuc vivum se pro tali haberi iussisse, diximus supra, in voce Anima. Quo pertiner etiam Inscr. ista, quae Genevae visitur:
NUMINIBUS
AUG.
ET. DOM. DIV.
VICTOR. AUG.
LIB. P. P. S.
apud eundem ibid. p. 296.
AUGUSTANA Castra oppid. erat Vindeliciae, quod nunc est Gaisting, vicus prope Danubium 11. mill. pasi. infra Reginum, in Ducatu Bavariae.
AUGUSTANICA vide Pelusium.
AUGUSTARIUS idem cum priore, Agostaro Iohanni Villaneo l. 6. c. 22. de quo sic Academici Cruscani: Agostaro, nome di moneta d'oro antica, di valuta d'un fiorino e un quarto d'oro; da una banda della quale era improntata la testa dell'Imperador Federigo: dall'altera un aquila, al modo degli antichi Cesari Augusti, dalquale ebbe forse tal nome, i. e. Augustarius, nomen aurei nummi veteris, valens aureum unum et quadrantem auri; in cuius altera parte caput Imperatoris Friderici, in altera Aquila, cusa est, ad instar veter. Caesarum Augustorum, a quibus fortean nomen accepit. Vide quoque Diarium Computi Thesauri, incipiens a 1. Ianuar. 1297. 6. apud Car. du Fresne, qui effigiem istiusmodi Augustarii aurei, aurei Hispanici magnitudinis et ponderis, in cuius parte altera expresla ipsius Imperatoris imberbis luca protome, laureata et paludamento [orig: paludamentô] instructa (quomodo effinguntur vulgo in num mis priores Imperatores Constantinopol.) cum hac inscript. CAESAR AUGUSTUS: in altera conspicitur aquila pedibus insistens, obtorto [orig: obtortô] collo [orig: collô], alisque expansis, cum hisce characteribus, FRIDERICUS, curioso lectori spectandam exhibet in Glossar.
AUGUSTATICUM apud Marcellinum Comit. Augustatico suo dudum Anastasius militibus praestito, donativum quoque hoc Fratre Consule praebuit: donativum est Augusti, largitio publica ab Imperatore populo vel militibus facta. *dwrea\ *kai/saros2, congiarium, in Gloss. Graec. Latin. Suidas. r(o/ga, h( tw=n basile/wn eu)se/beia, kai\ h( filotimi/a apud Eund.
AUGUSTAVIA urbs Poloniae versus Lithuaniam, in Podlassia Provinc. ad fluv. Brebezam, parva et nova.
AUGUSTEA apud Ioh. de Ianua, Charta, quae ab Augusto mittitur, vel genus chartae sic dictum in honore illius: corrupte pro Augusta, sicut et apud Isidorum Origin. l. 6. c. 10. ubi inter sex chartae species, quas ordine recenset, primum huic; secundum Libyanae, pro Livianae, locum attribuit. Fuit autem charta Augusta, ex genere chartarum maioris formae, quae Hieraticae dicebantur, quia his Annales, Rituales, aliique libri sacri, ab Hierophantis scriberentur. Nomen ab Augusto Caesare videtur traxisse, sicut in honorem Liviae Augustae, altera Livia seu Liviana appellata est. latitudo erat digitor. XIII. sicut Livia XII. et, quae a)plw=s2 Hieratica dicebatur XI. Verum, cum ob tenuitatem vix calami mucronem ferret, Claudius Caesar chartam reperit tenuiorem Livia [orig: Liviâ], minus tenuem Augusta [orig: Augustâ], quae ex eo Claudia dicebatur, etc. Voss. de Arte Grammatic. l. 1. c. 37.
AUGUSTEON Graece *au)goustew\n, item *au)goustei=on et *goustei=on, dictum erat olim Forum Constantinopolitanum, in quo sparsiones Consulum, quas u(patei/as2 vocabant, fieri consueverant, et in populum missilia iaciebantur e Fori gradibus, quos *au)goustew=nos2 baqmi/das2 vocat Codinus de Offic. Aul. Constantinopolit. *(ri/ptousin ei)s2 to\n lao\n, a(\ le/gousin e)piko/mbia. e)/sti de\ toiou=ton, tmh/mata e)k pani/ou ko/ptontes2, kai\ e)n e(ka/stw| tmh/mati nomi/smata men xrusa= tri/a, argura= de\ tosau=ta kai\ tri/a e)c o)bolw=n, peridh/santes2 r(i/ptousin ei)s2 to\ plh=sqos, r(i/ptousi de\ tou/tous2 a)podesmou\s2 a/risqmo\n xilia/dwn o(/son a)\n prosta/coi o( basileu\s2. *ei)sqisme/non de\ e)pir\r)i/ptein ta\ toiau=ta e)piko/mbia e)n toi\s2 proauli/ois2 tou= th=s2 mega/lhs2 e)kklhsi/as2 naou=, h)/goun e)n w(=| ei)/rhtai *au)goustew=ni, i(stame/nou tou= r(i/ptontos2 e)pa/nw tw=n tou= *au/goustiw=nos2 baqmi/dwn. Ex his nempe Augusteonis gradibus missilia
image: s0408bin plebem spargebantur, in suis arcubus (vide supra Arcus ) ac septis stantem, et per gradus ordinesque divisam; quottidie itidem annonae civicae eidem dividebantur, ut videre est supra in Annonae Civiae, et infra, ubi de Gradili Pane, ut et in voce Panis.
AUGUSTI [1] et CAESARIS distincta olim nomina, dictusque Caesar, cui Imperium suo [orig: suô] tempore destinabatur: at Augustus appellatus est, qui iam particeps Imperii erat factus. Ael Spartian. in Severo Imperat. c. 16. Ob hoc etiam filium eius Bassianum Antoninum, qui Caesar iam fuerat, annum decimum tertium agentem, participem Imperii appellarunt [orig: appellârunt] milites. Quod paulo post c. 18 explicat, Idem cum pedibus aeger bellum moraretur, idque milites anxie ferrent, eiusque filium Bassianum, qui una erat, Augustum secissent, etc. Vide Salmas. ad loc.
AUGUSTI [2] duo simul imperare coeperunt primi, Marcus Philosophus et Verus Commodus. Ael. Spartian. in Aelio Vero: c. 5. Verus certe cum Marco aequale gessit Imperium. Nam ipsi sunt qui primi duo Augusti appellati sunt: et quorum Fastis Consularibus sic nomina praescribuntur, ut dicantur non duo Antonini, sed duo Augusti: tantumque huius rei et novitas et dignitas valuit, ut Fasti Consulares nonnulli ab his sumerent ordinem Consulum. Hoc vult, verum et Marcum primos una aequale gessisse Imperium et simul Augustos appellatos: adeo ut eorum nomina Fastis sic praescriberentur, duo Augusti, non duo Antonim; et per duos Augustos nemo non intelligi sciret Verum Antoninum et Marcum Antoninum, etiamsi Antoninorum nomen appositum non esset, cum de aliis Augustis accipi non posset, quam de his duobus, qui primi duo Augusti appellati sunt. Cuius rei novitatem tantum valuisse scribit Spartianus, ut ordo Consulum in quibusdam Fastis sumeretur a duobus Augustis basisque supputationis poneretur Consulatus Marci et Lucii Veri duorum Augustorum; sic ut non solum dicerent, hoc vel illud accidisse anno [orig: annô] post Consulatum duorum Augustorum tali, sed etiam priorum temporum res ad nobilissimam hanc Epocham referrent: e. g. Traianum obiisse anno [orig: annô], ante duos Augustos tertio [orig: tertiô] et quadragesimo [orig: quadragesimô]. Aliud vero est, cum in Cod. Theodos. et antiquis Inscript. tempus interdum designari non appellationibus Consulum anni currentis, sed hoc [orig: hôc] modo [orig: modô], post Consulatum Honorii VII. et Theodosii V. A. A. legimus. Vide Salmas. et Casaubon. Not ad Spartian. ut et Marcum ac Verum suo [orig: suô] loco [orig: locô].
AUGUSTI [3] tres simul fuere [orig: fuêre] primi, Severus, Antoninus et Geta. Idem Spartian. in Severo Imperat. c. 10. Ob hoc etiam eius Bassianuns Antoninum, qui Caesar appellatus iam fuerat --- participem Imperii (h. e. Augustum) dixerunt milites. Getam quoque minorem filium, etc. Nempe quinto [orig: quintô], vel. ut alii, sexto [orig: sextô] Imperii Severi anno [orig: annô], Bassianus Antoninus maior natu eius filius, particeps Imperit dictus est, a quo tempore duo numerari coeperunt Augusti, Severus pater et Antoninus fil. Deinde accessit tertius, filius minor Geta: quem multo ante Caesarem appellatum, Augustum nuncupavit Pater, octavum annum imperans, vel ad summum nonum. Atque haec illa est triplex Imperii virtus, hi illi tot Augusti, quos laudat Tertullian. In florida de Pallio, quem librum, multo post confecta bella civilia Severo [orig: Severô] et duobus filiis imperantibus, omnino scripsisse videtur. Etiam Galenus forte de his tribus Augustis sensit, cum scriberet l. de Theriacae ad Pison. *)epi\ me\n *ma/rkou tou= basile/ws2 mo/non au)th=s2 (theriacae) ta\ e)/rgon ei)s2 th\n gnw=sin tw=n ei)do/twn koino\n hn)= e)pi\ de\ tw=n nu=n megi/stwn *au)tokrato/rwn, h( xrh=sis2 ei)s2 to\ koino\n e)/fsqase, Casaubon. ad loc. Eosdem tres Augustos vetus Inscr. complectitur, quae sic habet:
IMP. CAESAR. LUCIUS. SEPTIMIUS.
SEVERUS. PIUS. PERTINAX. AUG.
ARABIC. ADIABENICUS. PARTHICUS.
MAXIMUS. PONT. MAX. TRIB.
POTEST. VIIII. IMP XI. COS. II.
P. P. PROCOSS. ET. IMP. CAESAR.
MARCUS. AURELIUS. ANTONINUS.
PIUS. AUG. TRIB. POT. IIII.
PROCOS. ET. IMP. P. SEPTIMIUS.
GETA. ANTONIN. VIAS. ET. PONTES.
REST. AB. AUG MIL.
PAS. XXXI.
AUGUSTIA vulgo KUSTY, oppid. Transylvaniae ad Alutham fluv. versus limites Walachiae, aliquot milliar. a Cibino.
AUGUSTINIANI ordo Eccles. in Communione Romana, Augustinum Patrem suum et Magistrum vocantium. Ab Alexandro IV. A. C. 1256. institutus.
D. AUGUSTINUS filius fuit Patricii et Monicae, Tagaste Numidiae urbe natus, A. C. 354. Mature studiis admotus, abhorruit a Graeca literatura, Poetarum fabulis et theatricis spectaculis deditus. Madaurum hinc, dein Carthaginem missus, paulo solutioris vitae fuit. Hortensii Cicer. lectio ipsi aliquem veritatis amorem ingeneravit, quam investigans, in errorem Manis incidit. Ceterum ingenio [orig: ingeniô] tam acri, ut an. aetat. 20. au)todi/daktos2 Philosophiam imbiberet. Rhetoricam primo Tagasie, dein Carthagine, Romaepostmodum docuit, tandem Mediolanum a Symmacho vocatus. Ubi S. Ambrosio [orig: Ambrosiô] audito [orig: auditô], purioris religionis initia hausit: quod opus divina [orig: divinâ] gratia [orig: gratiâ] mox perfecit, vide Confess. eius l. 9. Sic baptizatus A. C. 388. dum in Africam redire constituit, in transitu Romae Manichaeos scriptis confutavit, Ostiae dum navigandi exspectat tempus, matrem amittit, Tagastem cum pervenisset, triennio [orig: trienniô] post Hipponensis Praesul eligitur. Ubi in vitia, errores Manichaeorum, et deliria Donatistarum acer, Imperatorum insuper auctoritatem imploravit, ad Zizania haec funditus eradicanda. Hinc in eius vitam Erronum insidiae: Cum S. Hieronymo aliquid litis ei intercesserat, ob huius paulo acerbius responsum ad epistolam eius, qua [orig: quâ] de Petri et Pauli Apostoli sur)r(a/cei, Antiochena agebat, sed sopitum. De Pelagio dein triumphavit, phavit, eiusque responsa ab Episcopis aliisque pro oraculis habita. Accepto de Semipelagianismi in Gallia initiis, de Praedestinatione SS.
image: s0409aet Perseverantiae dono, scripta emisit. A Theodosio Iuniore tandem ad Ephesinum Concilium invitatus, obiit, Hippona [orig: Hipponâ] a Vandalis iam obsesa [orig: obsesâ], A. C. 430 aetat. 76 Episcopat. 36. Urbe a Barbaris capta [orig: captâ] et incendio [orig: incendiô] deleta [orig: deletâ], cadaveri eius cum Bibliotheca et scriptis parcitum est: quorum illud postea Luitprandus Italiae Rex magno [orig: magnô] pretio [orig: pretiô] a Saracenis redemptum, A. C. 725. e Sardinia genuam primo adduxit, dein Papiam transtulit, templo [orig: templô] ibi Augustino dedicaro [orig: dedicarô]. Sigon. l. 3. Opera eius variis in locis edita: accuratissima impressio Frobenii est. Basileensis, A. C. 1529. Post hance antverpianae, Plantini, A. C. 1577. Parisiensi, A. C. 1586. sua laus debetur. Prodiere [orig: Prodiêre] quoque Venetiis, Lugduni etc. Hieronymus Vignierius edidit eadem in urbe, A. C. 1654. supplementum operum volum. 2. Fuit hic Augustinus Ecclesiae Catholicae fulgor, de quo hunc in modum scripsit S. Victor l. 1. De persecutione Vandalorum: Ea [orig: Eâ], inquit, tempestate Hippo civitas obsessa est, quam omni lande dignus B. Augustinus, librorum multorum confector, Pontifex gubernabat. Tunc illud eloquentiae, quod ubertim per omnes Ecclesiae campos fluebat, ipso [orig: ipsô] metu siccatum est flumen, atque dulcedo suavitatis in amaritudinem absinthii versa est. Usque ad illud tempus 232. confecerat libros, exceptis innumerabilibus epistolis, vel expositione totius Psalterii, atque Euangeliorum, atque tractatibus popularibus, quos Graeci Homilias vocant, quorum numerum comprehendere satis est impossihile. Haec Victor. Erasmus eum vocat Incomparabilem Ecclesiae Doctorem. Montacutius Solidissimi iudicii virum, et infidei dogmatihus disceptandis Principem. Vide et Aurelius Augustinus.
AUGUSTINUS [1] Abbas, a Gregorio M. in Angliam missus, ut Ecclesiam illam sedi Romanae subiceret: Vulgo Anglorum Apostolus propterea dictus. Ethelbertum convertit: Cantuariensis Episcopus factus est, a. C. 596. 601. Hic in Wallia Archiepiscopatu, et 7. Episcopatibus repertis, apud Abbatem ibi celeberrimum nomine Dinothum, ut sibi, tamquam Romanae sedis legato, se submitteret contionandique concederet libertatem, institit, sed is utrumque negavit. Quare Edelredo [orig: Edelredô] northumbriae Rege excitato [orig: excitatô] contra miseros, Dinothus cum ingenti Clericorum numero neci datus est. Beda Hist. Eccl. l. 2. c. 2. Baron. A. C. 596. et seqq. Gilfridus l. 8.
AUGUSTINUS [2] Antonius, Caesaraugustanus, Bononiae sub A. Alciato Iuri et sub Romulo Amasaeo ac Lazaro Bonamico elegantioribus literis operam dedit. Anno [orig: Annô] aetat. 25. scripsit Enodationes Iuris Civil. Paulo III. gratus Auditor Rotae; et a Iulio III. Secretis omnibus adhibitus, interfuit Concilio Tridentino, inde Alifae primum, post Leridae, Episcopus factus, tandem Praesulatum Tarraconensem nactus est. Unus ex eruditissimis sui saeculi, scripsit plurima, enumerata Antonio Teissier Eloges des. H. S. Notas in Festum eius inprimis laudat Vossius de Philos. In Antiquitatibus tamen minus versatus, uti patet ex eius colloquio cum Legato Galliae Regis Ferrerio, apud P. Paulum Histor. Concilii Trid. l. 6. Obiit A. C. 1585. aetat. 69. Andr. Schottus Antverp. Orat. Fun.
AUGUSTINUS [3] Curio, fil. Caelii Secundi, Curionis, Rhetorices in Acad. Basil. Professor, scripsit de rebus Saracenicis. Obiit A. c. 1568. aetat. 28. Eius memoriam alabastro inscriptam, a Parente, lege apud Urstis. Epit. Hist. Basil. c. 9. Cuius ultima:
Huius ad exemplum iuvenes [reading uncertain: page damaged] florentibus annis,
Vivere rite Deo, discite rite mori.Vide Caelius Sec. Curio.
AUGUSTINUS [4] Dathius, Historicus Senensis.
AUGUSTINUS [5] Ecgaeus, Historicus Frisius.
AUGUSTINUS [6] Justinianus, Genuensis, Corsicae Episcopus linguarum peritia [orig: peritiâ] clarus, in quarum complures S. Scripturam transtulit, etc. Obiit A. C. 1530. ignotus omnibus, Leander descr. Ital.
AUGUSTINUS [7] Mascardus, Ligur, plurimis scriptis editis inclitus. Obiit A. C. 1640. Mich. Iustinianus, et Raphael, de Scr. Ligur.
AUGUSTINUS [8] Romanus, S. Scripturam commentariis illustravit, etc. Obiit A. C. 1445. Eius tria opera prohibita docet Bellarm. in Catal.
AUGUSTINUS [9] Triumphus, Anconitanus, auctor libri de potestate Eccl. etc. Obiit A. C. 1328. Vide quoque Tornielus et Valerius.
S. AUGUSTINUS Urbs et portus, Floridae; ut et promontor. Orientalissimum Brasiliae.
AUGUSTOBERA oppidul. German. in Misinia provinc. iuxta fluv. Schop. Bohemiam versus.
AUGUSTOBONA Galliae Lugdunensis urbs. Antonin. Nunc Troyes, urbs Campaniae primae ad Sequanam fluv. ampla et dives. Vide Trecae.
AUGUSTOBRIGA Pelendonum in Hispan. Tarraconensi urbs Ptolem. Alia in Lusitania. Ptol. Medina celi nonnullis, aliis Burgos, aliis Villar de Pedroso dicitur, aliis Puente del Arçobispo. Baudrand.
AUGUSTODUNUM [1] urbs episcopalis Ducatus Burgundici sub Archiepiscopo Lugdunensi ab Augusto (Octaviano, an alio?) qui dirutam bello [orig: bellô], quod Caesar contra Gallias gessit, restauravit: multi eam Bibracte, cuius frequens apud Caesarem mentio, fuisse opinantur: sed Eumenius Bibracte ab illa distinguit, in Grat. act. Constamino Aug. alii vero Aeduam et Eduam, olim nominatam asserunt. Aurelianum quibusdam et Roma Celtica, quam vis hoc Lugduno potius convenire videtur. Adsitum est Augustodunum radicibus montium, qui vulgo les monts de Cinis vocantur, unde dicta, quasi Mons Augusti, nomine Latino [orig: Latinô] gallico [orig: gallicô], ad fluvium Arrousium vel Arotium. Hodie vernacule Autun, vel melius Austun nominatur, Merula. Metel. Primus omnium Augustoduni meminit Pomponius Mela l. 3. c. 2. ubi ait: urbes opulentissimae in Treviris
page 409, image: s0409bAugusta, in Aeduis Augustodunum, in Auscis Elusa. Ptolem. in Gallia Lugd. I. *ai)dou/wn po/lis2 dicitur, illorum quippe olim Caput. A Flavio postea, Constantio et Flavio Constantino Maximo Augg. restitutoribus suis Flavia dicta est, postquam gravia a Bagaudis perpessa, Imperatorum horum munificentia [orig: munificentiâ] pristinum nitorem recepit. Iuventus Galliarum hic [orig: hîc] ingenuis artibus erudita est, sub Diocletiano et Maximiano, qui Eumenium, auditorio Augustodunensi, morte Latini Rhetoris orbato, praefecerunt, circa A. C. 296. quo [orig: quô] Britannia Insul. a Flavio Constantio Caesare recepta est. Erat tum ibi adhuc Apollinis templum, et Capitolium Iovi, Iunoni ac Minervae sacrum, fons item aquis calidis nobilis. Post Constantii dein mortem Flaviae ac Flaviensium nomine sensim obliterato [orig: obliteratô], urbs oppidanique veterem appellationem, quae Augusti tempore coepit, resumpsere [orig: resumpsêre]. A Lugduno, capite Lugdunensis provinc. I. proxima fuit. In Notit. Imper. Roman. Fabrica Augustodunensis Loricaria, et Praefectus Sarmatarum Gentilium Augustoduni, et Procurator Gynaecii Augustoduni, transtati Mettis, et in veter Inscript. Cohors XIIX. Augustodunensium apud Gruterum memorantur. 18. leuc. distat a Divione in Occasum hibern. longitud. 25. 00. latitud. 46. 50. Caput est Pagi Augustodunensis, qui Ligere et Arare olim termmabatur, vulgo l'Austunois. Regio est montana, silvestris, nec frugum, fortium tamen virorum, ferax. Vide Eumenium Panegyr. Constant. dicto, Erricum Monachum l. 1. de vita S. Germanm, Hadr. Vales. Notit. Gall. A Rollone Norvego I. Normannorum Duce, urbem eversam esse, refert Guil. Britto l. 1. Philipp. Et quia supra Arotii fluv. Augustodunensis mentio facta, addam hoc unum: illum Gall. Arrou, vel Arou, rapidum quidem, sed propter faxa minime navigabilem, in veter. tabulis nunc Isrum nunc Hesrum, nunc Adrum dici: in illum labitur Burbintia, vulgo la Brebince, qui Parrulam recipit, nec non Vuldracam (Leudrac) cui Patriciacus villa, Percy, in agro Augustodunensi Monasterio [orig: Monasteriô] veteri nobilis, est imposita. Ex eodem. Vide in super Henr. Antissiodor. l. 1 Boter. Relat. Plin. l. 4. c. 18. Mel. l. 3. c. 2. Amator primus eius Episcopus fuisse dicitur. Hic concilium A. C. 670. 1055. 1094. contra Philippi I. Galliae Regis nuptias, qui Bertha [orig: Berthâ] uxore, filia [orig: filiâ] Florentis Comitis Hollandiae, repudiata [orig: repudiatâ], Bertradam, filiam Simonis Monfortii, marito superstiti ereptam sibi iunxerat, etc. Vide Tom. 10. Concil.
AUGUSTODUNUM [2] quoque oppid. Galliae est, in Episcopatu Ebrodunensi, vulgo Austum: memoratum Gregorio turonensi inter loca, quorum Ecclesiae ad Monasterium Lugdunense apud Insulam Barbaram pertinent, vide Hadr. Vales. Notit. Gall. in voce Iuviniacum.
AUGUSTODURUS locus Galliae Lugdunens. secundae, ad Olinam fluv. supra Baiocalles, ubi nunc forsan Tury oppid. in Normannia. Sanson.
AUGUSTOMAGUS Galliae Belgicae urbs, quam Simlerus vocat maximum oppid. Silvanectarum. Lepida et culta citias ad Nonnetam amnem. Vide Silvanectum.
AUGUSTOMANA Tricassiorum urbs in Gallia Lugdunensi. Ptol.
AUGUSTONEMETUM Ptol. Nivernum Antonino, Nivernium Turonensi, et posterioribus Nivernae, Nevers vulgo, urbs Galliae Celticae ad Ligerim. Alias Gergobia, urbs Arvernorum, in Aquitania, nunc vicus Gergoie, in monte. Baudrand. Quibusdam est Claromontium. Vide ibi, et Hadr. Vales. Notit. Gall.
AUGUSTORITUM Galliae Aquitanicae urbs, Poictiers, Populi Pictones Caes. l. 3. Bell. Gall. c. 11. et Plin. l. 4. c. 19. Pictavi Marcellino. Aliis est Lemovicum, ad Vigennam fluv. quod vide. Aliis est Inculisma, vide Baudrand.
AUGUSTULUS Roman. Imperator. ultimus, abdicarese coactus est ab Odoacro Rege Herulorum, et sic Imperium Occidentale desiit. Sleidanus ait eum animo [orig: animô] fractum, Imperium sponte deposuille. Vide Augustus Romulus.
AUGUSTUS [1] Caesar, Roman. Imperator secundus, patre Octavio [orig: Octaviô] Senatore genitus, matre Accia [orig: Acciâ], filia [orig: filiâ] Iulii, sorore I. Caesaris, sicque huius nepos. Natus est An. Urb. Cond. 691. Cicerone et Antonio [orig: Antoniô] Senatore genitus, matre Accia [orig: Acciâ], filia [orig: filiâ] Iulii, sorore I. Caesaris, aviam publica [orig: publicâ] oratione Laudavit. Viginti annos antus Consul factus, I. Caesaris haeres, illo [orig: illô] mortuo [orig: mortuô], quinque bella civilia sopivit. Quorum ultimo [orig: ultimô] M. Antonium ad Actium superavit, An. Urb. Cond. 721. Bruto [orig: Brutô] et Cassio [orig: Cassiô] prius prope Philippos, An. Urb. Cond. 712. L. Antonio [orig: Antoniô] Perusiae, An. Urb. Cond. 714. Pompeio [orig: Pompeiô] Iuniore mari An. Urb. Cond. 718. victis. Externis bellis non minus felix. Ter Ianum clausit, bis senatui summam rerum reddere proposuit, iustitiam severe administravit, leges sanxit egregias, visitavit provincias, Sardinia [orig: Sardiniâ] et Africa [orig: Africâ] exceptis, 13. Consul, Festos correxit, etc. Obiit Nolae, A. C. 14. aetat. 76. imperii 57. Euseb. Chron. Sueton. Tacitus, Velleius, etc. Anno [orig: Annô] eius 42. imperii, posteaquam firmissimam, verissimamque pacem composuisset, IESUS CHRISTUS Dominus in Bethlehem natus est: cuius adventui pax ista famulata est. D. Lucas Euangelista, cap. 2. v. 1. refert, ab hoc edictum exiisse, ut censeretur orbis universus. Eo [orig: Eô] die, quo [orig: quô] SALVATOR noster in hunc mundum natus fuit, edicto [orig: edictô] vetuit, se Dominum appellari, manifesto [orig: manifestô] praesagio [orig: praesagiô] maioris dominatus [orig: dominatûs], qui tum in terris ortus esset: Quod ipsum ab Oraculo Delphico (si auctoribus mox laudandis fides adhibenda) didicit, quod cum ei de Successore siciscitanti, etiam Hecatombe invitatum, primo non respondisset. iterata [orig: iteratâ] hostia [orig: hostiâ], ex adyto causam silentiidedit:
Me puer Hebraeus, divos Deus ipse gubernans,
Cedere sede iubet tristemque redire sub orcum:
Aris ergo dehinc tacitis discedite nostris.
page 410, image: s0410aUnde Augustus, Romam reversus, aram in Capitolio ceteris maiorem erexit, cum epigraphe: Ara primogeniti Dei An. M. 3949. C. 1. Platina in Augusto. P. Martyr. in 1. Sam. c. 5. Qua de re tamen quid sentiendum, dicemus alibi. Interim quae eius Ministrorumque Domini, ut solet, exemplum imitantium, in colendo Iudaeorum Deo pietas fuerit, testatur Philo l. de Legat. da Caium Caes. *)ontws2 w(siw=to peri\ ta h(me/tera, w(/ste mononou\ panoiki/ois2 a)nasqhma/twn polutelei/ais2 to\ i(ero\n h(mw=n e)ko/smhse, prosta/cas2 kai\ de\ ai)w=nos2 a)ngesqai squsi/as2 eu)telei=s2 o(lokau/tois2 kasq' e(ka/sthn h(me/ran, e)k tw=n i)diwn proso/dwn, a)parxh\n tw=| u(yi/stw| *qew=|, ai(\ kai\ me/xri nu=n e)pitelou=ntai kai\ a(/pan e)pitelesque h/soitai mh/numa tro/pwn o(/ntws2 au)tokratorikw=n. Tam sancte sacra nostra coluit, ut pene omnium domesticorum eius dona exstent in Templo nostro, in quo mandavit, quottidiana mactari holocausta suis sumptibus, Deo sacrata altissimo; quae sacra in hodiernum usque diem peraguntur, durabunt que perpetuo, monumentum virtutum vere Imperatoriarum. Quod iuge Augusti sacrificium tauro [orig: taurô] binisque agnis, signulis diebus peractum, idem perhibet. Nec impar Marci Agrippae adversus Numen, quod Iudaei venerabantur, reverentia, etc. Tob. Pfannerus Theol. Gentil. pur. p. 513. ab hoc Augustus mensis dictus est, qui antea Sextilis appellabatur. Ceterum August, non ab avium gestu, gustuve dicitur, uti volunt Grammatici, sed ab auctu. Augere autem verbum sacrorum est, ut immolare, mactare, adolere. Quoniam itaque hostiae, cum respergerentur mola [orig: molâ] salsa [orig: salsâ], consecrabantur, seu sacrae fiebant, hinc Augustus, sacer, sanctusque est, et quasi consecratus. Veter. Gloss. Augustus, *sebasto\s2 i(ero\s2, seba/smios2. Unde Livio Praefat. operis: Augustiora primordia urbis facere, et consecrare origines, idem est. Ovid. l. 1. Fast. v. 609.
Sancta vocant, Augusta, patres. Augusta vocantur
Templa sacerdotum rite dicata manu.Sueton. in Augusto, c. 7. Loca quoque religiosa, et in quibus augurato quid consecratur, Augusta dicuntur ab auctu. Octavianus itaque appellatus Augustus est, i. e. sanctus, et supra communem naturam, Diis ipsis proximus aestimandus. Dio Cassius, l. 53. cum de hac ipsa Caesaris appellatione agit, a)lla\, inquit, *au)/goustos, w\s2 kai\ plei=o/n ti h)\ kata a)nqrw/pous2 w\n, e)peklh/sqh, pa/nta ga\r ta\ entimw/tata, kai\ ta\ i(erw/tata, *au)gousta prosagoreu/etai. Optime totam rem explicat Florus l. 4. c. ult. Tractatum etiam in Senatu, an quia condidisset imperium, Romulus vocaretur: sed sanctius ac venerabilius visum est nomen Augusti; ut scilicet iam tum, dum colit terras, ipso [orig: ipsô] nomine ac titulo [orig: titulô] consecraretur. Hinc Augustinus adiectivum. Sueton. in Claudio c. 11. Circensi pompa [orig: pompâ] currum elephantorum, Augustino similem decernendum curavit. Pro quo tamen in Codd. quibusdam, Augusteo legi notat Beroaldus. Item Augustianus, Idem Sueton. in Nerone c. 25. Sequentibus currum ovantium ritu plausoribus, Augustianos, militesque se triumphi eius clamantibus. Hos Tacitus l. 14. Annal. c. 15. Augustanos appellat. Indidem Augustales, ludi in honorem Augusti Caesaris instituti. Item Augustale substantive, tabernaculum Im peratoris dicebatur. Vide supra.
AUGUSTUS [2] Romulus, Cassiodoro in Chron. dictus Augustulus, ob aetatem; aliis Momylus, fil erat Orestis, Patricii et militiae Magistri, qui ipsum Imperatorem iussit salutari Ravennae, A. C. 475. Nepote pulso [orig: pulsô], qui Herulorum Regem Odoacrum excivit. Hic Italiam ingressus cepit Romam, occidit Orestem, vicit eius fratrem Paulum, Augustulum tandem in arcem quandam Campaniae, cui Lucullanae nomen, compegit. Cassiodor. et Marcellin. in Chron. Iornandes, Procopius, Agathias, Eutropius, etc.
AUGUSTUS [3] Elector Saxoniae. Fil. fuit minor natu Henrici, ex familia Albertina, et cum fratre Mauritio, in tutela agnati Electoris Ioh. Friderici educatus est: tum in aula Bohemica, ubi cum Maximiliano postmodum Imperatore amicitia [orig: amicitiâ] contracta [orig: contractâ], adolevit. Caesari quoque, sub fratre, in bello Gallico meruit. Cum administrationem Episcopatus Mersburgici suscepisset, per georgium Principem Anhaltinum doctrinam Euangel. introduxit. A. C. 1544. Fratre A. C. 1553. mortuo [orig: mortuô], ipse ex Dania advolans in fidem subditos recepit, et cum Ioh. Friderico, qui ei ob Electoratum litem intentaverat, amice transegit, A. C. 1544. Anno [orig: Annô] sequente sollenni conventu Naumburgico [orig: Naumburgicô], foedus hereditarium, Saxonicae, Braudenburgic ac et Hassiacae domuum renovatum, et augustanae Confessionis conservatio decreta est. In Comitiis dein Augustanis, pacem religiolam per legatosursit et obtinuit. Naumburgensis ipsi dioecesis collata A. C. 1564. et Gothana exsecutio demandata est. A. C. 1567. ob cuius sumptus quasdam praefecturas detinuit. Inde rerum in Germania fere arbiter: Opes maximas, cum pace frueretur, congessit et iam sentor linguae Latinae operam dedit. fridericum Palatinum Augustanae confessionis socium agnovit, colloquium Altenburgicum habuit A. C. 1568. post haec, in Reformatae religionis assertores acer, Dresdam eos A. C. 1571. evocavit, ubi Consensus Dresdensis editus. Dein A. C. 1574. articulis torgensibus eos subscribere compulit, quod cum Wittebergenses Theologi facere recusarent, illos carcere, exilio [orig: exiliô], morte quoque Caracovium aulae Saxonicae Cancellarium multavit: In Bergensi dein Coenobio, post varios alios Conventus habitos, Formula [orig: Formulâ] Concordiae cusa [orig: cusâ] obiit A. C. 1586. Pater ex Anna Danica unici filii Christiam I. quo [orig: quô] nati Christianus II. Elector; Ioh. Georgius I. Elector, pater inter alios Augusti Administratoris Magdeburgici, et Augusts: cui Rudolphus Imperat. feudum Iuliaci, Cliviae et Montium contulit A. C. 1610. sed is sequente anno [orig: annô], nulla [orig: nullâ] ex Hedvige Danica prole [orig: prolê] suscepta [orig: susceptâ], obiit.
AUGUSTUS [4] fil. Iohannis cognomine iunioris, Ducis Holsatiae, Sonderburgicae lineae auctoris, cum fratre Ernesto Caesari adversus Turcas militans, praelio [orig: praeliô] ad Agriam, cecidit, A. C. 1596. eius ex fratre Alexandro nepos Augustus Philippus, initio [orig: initiô] duarum sororum ex famil. Oldenburgica, dein Mariae Sibyllae Nassoviae maritus sub Hollandis stipendia fecit, postea in Hungariae praelio ad Leventiam strenue se gessit: Pekaeque commoratur. Ex
image: s0410beiusdem familiae linea Gottorpino-Holsatica memorandi hic [orig: hîc] veniunt Augustus Fridericus, fil. minor natu Friderici Ducis, cuius fama itinere Persico [orig: Persicô] increbuit: Item Iohanes Augustus, fil. Iohannis, cuius lineam Eutinensem vocant, fratris minoris natu Friderici praefati.
AUGUSTUS [5] filius Wilhelmi Ducis Brunsvicensis, qui Cellensem ramum condidit, A. C. 1605. Hanseaticarum copiarum Dux, Brunsvico supperias venit: post fcatres Ernestum et Christianum paternarum ditionum regimen suscepit; Racenburgensis simul administrator. Ei in utroque successit frater Fridericus: quorum ex fratre Georgio nepos est Ernestus Angustus, iure familiae ex pace Monateriensi collato, Episcopus Osnabrngensis, ex Sophia Palatina egregiae prolis parens. Sed ante hos dicendus Augustus Dux Brunsvic. ex Wolfenbuttelana familia, filius minimus natu Henrici, huius rami conditoris: Hic initio [orig: initiô] Canonicus Argentinensis in ea urbe vixit, inde Hizgeram habitandam accepit. Fratribus dein sine prole praemortuis, ut et agnato [orig: agnatô] Friderico [orig: Fridericô] Ulrico [orig: Ulricô] Brunsvicensis lineae ultimo [orig: ultimô] exstincto [orig: exstinctô], in Principatu successit: in pace Monasteriensi obtinuit, ut sua linea, si Cellensis deficiat, ad alternationem Episcopatus Osnabrugensis vocetur: Bibliothecam Guelferbytanam instituit. Obiit haud pridem, Princeps aetate, pietate, iustitia [orig: iustitiâ], literis, supra reliquos sui aevi. Eo nati sunt, ex Dorothea Anhaltina Rudolfus Augustus, Sibylla Ursula, Clara Augusta, Antonius Ulricus, Ferdinandus Albertus et Maria Elisabetha.
AUGUSTUS [6] filius secundo genitus Manfredi Ducis Wirtembergici, mortni A. C. 1662. nepos Iulii Friderici, Iulianae seu Brentianae lineae conditoris. Item filius Francisci II. Ducis Lawenburgici, exstinctus A. C. 1656. nullum ex duplici matrimonio filium reliquit: praemisso [orig: praemissô] an e decennium filio [orig: filiô] Ioh. Adolpho [orig: Adolphô]. Item Princeps Anhaltinus, rami Plaetzkensis auctor, fil. Ioachimi Ernesti, ad summam aetatem vita [orig: vitâ] producta [orig: productâ], obiit A. C. 1653. Item fil. Ioh. Christiani Ducis Lignicii, ex Hedvige Sitschia, impari conditione natus, dignitatem Comitis Lignicii est nactus, Briegensis Ducis sub fratre Capitaneus: A Georgio Wilhelmo, ultimo e Piasteis, A. C. 1676. paulo ante mortem per literas Leopoldo Imperatori enixe commendatus. Iungendus his quoque Christianus Augustus, Princeps Sultzbacensis ex familia Palatina, fil. Augusti, Sultzbacensis lineae conditoris, nepos philippi Ludovici, qui Neoburgicos Principes sevit. Natus is A. C. 1622. studiis operam navavit iuvenis; dein, cum praeesset ditionibus, in exules religionis gratia [orig: gratiâ] munificentissimus exstitit: Tandem ab Helmontio ad Latinos ritus A. C. 1656. pellectus, a Patrueli Neoburgico obtinuit, ut iam ditiones suas proprio [orig: propriô] et summo [orig: summô] iure teneat: Frater Philippi Lotharingorum primo, exin Suecorum, postea Venetorum, tandem A. C. 1664. Caesaris adversus Turcam miles. Vide Philippum Iacobum Spenerum Sylloge Geneal. Histor.
AUGUSTUS [7] cognomen Martis, in Inscr. veter. quae Genevae exstat:
MARTI AUG.
SACRUM
SENNIUS SABINUS.
Apollinis item, in numismate Galliae [reading uncertain: page damaged] Imperatoris, in quo centaurus cum lemmate, APOLLINI AUGUSTO. Sed et aliorum Deorum, quibus post excessum Augusti Imperatoris epitheton hoc, velut honoris gratia [orig: gratiâ], adici coepit. Similiter Augusta dicta Iuno est in veter. lapide Iaderae etiamnum exstante:
IUNONI AUGUSTAE
APPULEIA M. F. QUINTA
SUO ET L. TURPILII BROCCHI
LICINIANI FILII NOMINE.
Vide Iac. Sponium Descr. Genevae Tom. 2. p. 289. et Itiner. Graeciae Tom. 3. p. 77.
AUGUSTUS [8] nomen monetae, Ioachimo Vadiano memoratae de Monasteriis Germ. l. 1. p. 41. Ergo et Franci Augustorum nomina non in nummis solum, sed etiam in sigillis suis, ostentarunt [orig: ostentârunt]: ac nummi quidem per Alemanniam excusi altera [orig: alterâ] parte tantum monetam praeferebant, altera [orig: alterâ] vacui, id quod hodie in illis sit, quos vulgo denarios, Helvetii alicubi Augustos, litera [orig: literâ] inversa [orig: inversâ] coqnominant, etc. E'quibus satis patet, hos Augustos, cum Augustalibus seu Augustariis, de quibus supra, non eosdem fuisse. Car du Fresne Glossar.
AVIA [1] vel potius Livia, urbs Hispaniae, Ptol.
AVIA [2] Ptol. Postea Furconium, Vestinorum in Italia urbs, abest ab Aquila 8. mill. pass.
AVIARIA Alexandri Severi Imperat. memorantur Ael. Lampridio in Vita eius c. 41. Habuit sane in Palatio nunum genus voluptatis, quo maxime delectatus est, et quo [orig: quô] sollicitudines publicas sublevabat. Nam Aviaria instituer at pavonum, fasianorum, gallinaceorum, anatum, perdicum etiam: hisque vehementer oblectbatur, maxime palumborum, quos habuisse ad viginti milia dicitur: et ne eorum pastu gravaret annonam, servos habuit vectigales, qui eos ex ovis ac pullicenis ac pipionibus alerent. i. e. ex ea pecunia, quam cogebant vendentes ova et pullos ac pipiones palumborum. Servi hi vectigales, i. e. ii qui reditum hunc curabant, et hoc privatum quoddam vectigal domus regiae exercebant. Casaubon. ibid. Vide supra in voce Aves.
AVIARIUM urbs Galliae in Belsia provinc. ad amnem Oeuf, satis culta. Pluviers Gall.
AVIAROCUS fluv. Sueciae, in Finnonia, Aboam urbem alluit; caditque postea in sinum Finnicum.
AVICEBRON vel AVICEMBRON, Maurorum Princeps.