December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised


image: as0005

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.



image: as0006

[gap: praeliminaria]

image: s0372b

ASSIA Troadis, apud Plin. l. 36. c. 17. In Assia Troadis fareophagus lapis fissili vena [orig: venâ] scinditur; est regio circa Assum vel urbis Assi territorium. Unde Assius lapis hic dictus est, de quo vide infra, in voce Sarcophagus. Stephanus tres Assos habet, quae tamen una eademque. Nam Assus Lydiae, quam vocat, eadem est cum Asso Troadis, eademque Mysiae prope Atamen, quae inter Mysiam et Lidyam ab eodem ponitur. Haec eadem tandem *)/assos2 Aeolidis, quae Mitylenaeorum fuit colonia etc. Vide Salmas. ad Solin. p. 1203. et 1204.

ASSIDAEI Genus hominum inter Iudaeos, 2. Machab. c. 14. v. 6. ante captivitatem Babylonicam neperitur, apud Hebraeos in usu vox [gap: Hebrew word(s)] Chasidim, (quae Assidei redditur) voci [gap: Hebrew word(s)] Tsadikim synonyma, i. e, susti: et opponebatur utraque vocahulo [gap: Hebrew word(s)] Reschagnim i. e. maligni: in quae duo hominum genera universa tum gens divisa fuit. Post captivitatem vero Chasidim a Tsadikim distingui coepere [orig: coepęre]: quorum hi Scripturae inhaerentes, iustitiam sectabantur lege requisitam, illi Scripturae varia additamenta asluere neuriquam veriti, Sanctitatis eminentiorem, quam qui Lege reguireretur, gradum affectabant. Sic tria erant Iudaeorum genera, Reschagnim, a)sebei=s2, impii et maligui: Tsadikim di/kaioi seu iusti, ac Chasidim o(/sioi vel a)gaqoi\ viri sancti bonique, quorum hi postremi summa erant apud populum in veneratione. Huc forte alludens Apstolus, cum immensum CHRISTI amorem, pro impiis morientis, pro merito extollere vellet, Rom. c. 5. v. 7. ait: *mo/lis2 ga\r u(pe\r dikai/ou ti\s2 a)poqanei=tai u(pe\r ga\r tou= a)gaqou= ta/xa ti\s2 kai\ togma=| a)poqanei=n, Vix pro iusto quisquam morietur. Nam pro bono sorsan quis audeat mori. Ex Assidaeis his postmodum, postquam opera illa supererogatoria non amplius, ut adiaphora haberi, sed ut necellatia urgeri coeperunt, suppullularunt [orig: suppullulârunt] Pharisaei, e quibus Esseni provenere [orig: provenęre], qui ambo Traditiones non scriptas, velut simpliciter neceslarias et ipsa [orig: ipsâ] S. Scriptura [orig: Scripturâ] magis perfectas, populo obtruserunt. A quibus ut se remotiores testarentur Tsadikim, non Traditiones solum, sed ipsam quoque Scripturam, Pentateucho-tenus, ut quidam volunt, reicere coeperunt, [gap: Hebrew word(s)] Karaim i. e. Textuales seu Scripturarii dicti. Alii tamen eos totam Scripturam, Traditionibus tantum reiectis, admisisse statuunt: Hi ab haeresi hactenus alieni, processu temporis a Sadoco et Baitho seducti, omnia post hanc vitam bonorum operum praemia frustra exspectari, nec sceleri poenam metuendam, imo nullam plane mortuorum resurrectionem dari delirarunt [orig: delirârunt], sicque in Sadducaeos degenerarunt [orig: degenerârunt]: de quibus, ut et reliquis Sectis supra memoratis, vide plura, in suis locis.

ASSIDONA Hispaniae Boeticae regio, vulgo Xeres de la Frontera. Vide Asta.

ASSIDUITAS apud Minucium Fel. Octavio, Cum iam et aviditatem desiderii frequens assiduitatis usus implesset [orig: implęsset]; non temporis longinquitatem sed consessum, valer. Veteribus enim moris erat, ut collocuturis inter se cuique cathedram ponerent, qua [orig: quâ] ante et a tergo possent quiescere. Seneca de Clem. l. 1. c. 9. Renuntiari autem extemplo amicis, quos in consilium rogaverat, imperavit et Cinnam unum ad se arcessit: dimissisque omnibus e cubiculo, cum alter am Cinnae poni cathedram iussisset. Hoc, inquit, primum a te peto, ne me loquentem interpelles, ne meo [orig: meô] sermone medio [orig: mediô] proclames: dabitur tibi loquendi liberum tempuz. Sic igitur Minucius continuum illum conseslum voce hac [orig: hâc] innuit, additque Placuit Ostiam petere amoenissimam civitatem: quasi dicerer, placuit continuum illum conseslum amaena [orig: amaenâ] quadam alternatione recreare. Alioquin assiduus est, qui uni rei locoque incumbit et adsidet. Ita assiduus Cams apud Columellam erroneo opponitur, Iac Oiselius ad Minucium loc. cit. Non procul a notione vocis Minuciana, abit notio Scriptorum Eccles. Roman. Vide infra Residentia.

ASSINARIUS amnis Siciliae, Falconara dicitur; ab oppido copnomine et prope Neam urbem labitur. Atheniensium clade nobilis, Duce Nicka [orig: Nickâ].

ASSINARUS vide Asinarus.

ASSINUM vulgo SKIRASSIN, urbs Scotiae Septentrionalis in Comicatu Assino et ad lacum Assin. Paucis constat incolis, in limite Naverniae provinciae.

ASSINUS Comitatus provinc. Scotiae Septentrionalis, quae proprie pars est Rossiae, inter Abriam et Naverniam provinc. iuxta Caledonium mare, ubi alias Cerones seu Creones populi.

ASSIS [1] Pastorum in Aegypto inferiori Rex sextus, Ianiae successit, paulo post introductionem Israelitarum [orig: Israëlitarum] in terram Canaan, Maride in Thesbaide imperante. Reguavit annos. 49. mens. 2. successorem nactus Smedem, Ioh. Marshamus Canone Chran. Sec. IX. ex Manerhone, Syncello, Africano, etc. Sub eo [orig: ] Memphis, quam per annos 200. possederant Pastores, a Thebanis Regibus recepta, et Vulcani ac Apidis cultus in illa restauratus est. Nempe et primis his VI. Pastorum Regibus res Aegyptiacae tantum non radicitus excisae sunt: postea vero Aegyptii longa [orig: longâ] necessitate armorum usum cdocti, audaciores evaserunt, Pastoresque initio praevalidos primum cedere, tandem discedere, cocgerunt, vide infra, voce Maris, it. Pastores.

ASSIS [2] insul. quam efficit Tiberis, ad eius ostia, inter Portum et Ostiam. Vulgo Isola sacra: 12. milliar. a Roma in meridiem in ora maris Tirrheni.

ASSIS [3] vide supra As.

ASSIS Publicus pro tributo passim occurrit, quod assibus, i. e. solidis, exactio tributi celebraretur. Cassiodor. l. 12. Quapropter ne laedat urbem amoenitas sua, aut res praeconii fiat res dispendii, paravedorum et annonarum praebitionem secundum evectiones concessas, in assem publicum constituimus imputari. Vide quoque Cod. Theodos. de indub. deh. ubi Assis, et tributum vel census idem. Allem tributarium vocat idem Cassiondor. ubi supra, ut et l. 4. Quibus omnibus locis Assis publicus, pro tributo vel censu publico, dicitur quidem, sed pro solido aureo accipiendus. Nam Canonicos solidos, et Asses canonicos, dicebant de tributo. Cassiodor. l. 2. Superbia deinde conductorum canonicos solidos non ordine traditas, sed sub imquo pondere


image: s0373a

imminentibus fuisse proiectos. Sic tressis, quae vox tres asses significat, pro tribus aureis ponitur, in Nov. 58. et dupondius, qui duos asses valebat, pro duobus aureis, in ver. Glossario acciptur. Dupondius, ai(/plou=s2 xru/sinos2. Assis igitur a(plou=s2 xru/sinos2 et unus aureus. Assis enim totum significat et solidem, unde es asse et ex solido, idem erat. Gloss. es asse, e)c o(loklh/rou: hinc sohdus et assis idem; recentiores namque solidum dixerunt, pro nummo aureo. Coepit autem Assis pro nummo usurpari aureo, quia assis et aurei idem plane pondus erat, duratum scil. drachmarum, etc. Porro Assem Veter. etiam tho\ mona/da dixerunt; unde apud Calculones, adiecto [orig: adiectô] osse, i. e. addita unitate, vide supra in voce As. Et quia Assis et aureus idem, ac apud Recentiores aureus faex milibus nummorum computaretur, mona/da quoque, i. e. assem, iidem pro sex millium numero usurparunt [orig: usurpârunt], uti constatex Chrysostomo et Anastasio Sinaita, landatis Salmasio ad Lamprid. in Alexandro Sev. c. 39. Vide quoque Senatorem l. 12. Ep. 15.

ASSISA et ASSISIA, voces recentioribus Scriptoribus crebro usurpatae. Dicuntur autem Assisae Comitia publica, conventus et consessus proborum hominum, a Principe vel Domino feudi electorum, qui pro tribunali ius dicunt, lites dirimunt, de rebus ad Rem publ. spectantibus staruta conficiunt; Malla publica, Placita, quomodo *)/edrai *boulh=s2 dicuntur Hesychio, Car. du Fresne Glossar. Apud Anglos vero Assisa definitur sessio Iustitiariorum duorum itinerantium cum Iustitiariis Pacis, ut vocantur in Urbe capitali uniuscuiusque Comitatus, bis in anno, ut audiant placita, lites componanr et pro tribunali ius dicant. Peragebantur vero Assisae eiusmodi, ut et alia olim Placita, in locis publicis ac patentibus, veluti ante ianuas Aedium sacrarum, aut in Coemeteriis: atque ad id deligebantur maiores villae et quae populo [orig: populô] abundarent, intra Regis aut Domini feudi iurisdictionem, ad maius commodum litigantium. Et quidem in Francia cogebantur, de duobus mehsibus ad duos menses; arque indicebantur a Baillivis et Senescallis, in fine cuiusliber Assisiae; interdum per singulas quindenas fiebant. Foriulam cogendorum in Francia a Ballivo proborum hominum seu vassallorum feudi, qui Assisiis interesse tenebantur, ex veteri Regesto exhibet idem Car. du Fresne d. l. e quibus si quis deesler, pecunia [orig: pecuniâ] mulctabatur etc. Sed et Assisae nomine veniebat, quidquid in Assisiis desinicbatur inter litigantes, quod pro supremo iudicio erat: Maxime vero id, quod statuebatur ad publicum Regni aut vaslassorum omnium commodum. Item breve Regium, quo [orig: quô] quis ob certa delicta vel crimina, litesve alias, quarum probatio ex instrumentis incerta esset, in ius vocabatur: ideo, quia ab Assisa praecipiebatur Vicecomiti, ut 12. iuratores submonerer, qui de rei veritate testimonium ferrent. Neque vero pro brevi solum tali, sed etiam pro ipsa iurata, seu pro ipsorum iuratorum testimoniis, vox usurpata reperitur: qua [orig: quâ] notione fuit Assisa vel Magna seu Grandis, vel Parva seu Ordinaria: quarum illa constabat Militibus numero [orig: numerô] XII. gladio [orig: gladiô] cinctis et XII. electis illis adiunctis; ista XII. liberis solum et legalibus hominibus patriae, per Vicecomitem conseriptis, etc. Vide plura have in rem apud Car. du Fresne, ubi supra.

ASSISIA apud Milesios Pallas dicta, vel Assesia, ab urbe Asseso, in qua templum habuit.

ASSISIUM urbs Episcopalis ditionis Pontificiae 4. milliar. a Clasio seu Asio fluv. in meridiem. In Umbria, S. Francisci natalibus clara. Leand. descr. Ital.

ASSISII in Ecclesia Romana dicuntur in Ecclesiis Cathedralibus Beneficiati, minores tamen ordine Canonicis, in Ecclesiis Cypriis, qui videntur functi officio [orig: officiô] Canonicorum, qui alias Vicarii appellantur: vel quibus assignata est assisia, seu pensio annua (namque et hoc [orig: hôc] nonnumquam significatu vox reperitur) quasi Pensionarii. Cuiusmodi Assisiorum mentio est passim in Conciliis Nicosiensibus nuper editis, in Constitution. Nicos. c. 9. 30. 31. alibique. Vide Car. du Fresine Glossar. At Macro Assisii dicuntur, qui alias Mansionarii, eo quod assidue ministrent Ecclesiae ex Anton. Nebrissensi in Vocabular. Quod officium, addit, Canonico Altaristae in Basilica Vaticana, translatum est, cum inter alia singulis diebus, vel saltem qualibet [orig: quâlibet] hebdomade, visitare eiusdem Basilicae altaria teneatur etc. Vide eum in Hierolexico.

ASSITORETH seu ASHTORETH Numen Sidoniorum, quod Graeci *)asta/rthn vocarunt [orig: vocârunt]; perperam eam cum Atargati et Derceto confundentes. Atargatis einm vel Derceto, sub piscis forma colebatur a Ioppensibus: Astarte vero Dea Sidoniorum peculiaris, quam alii Lunam, alii Venerem, alii Deum [orig: Deűm] Matrem esse voluerunt, alii Caelestem Carthaginensium; nihil de piscis effigie habebat. Ab utraque porro diversa Dea Syria, sic kat' e(coxh\n dicta, quae peculiare Numen fuit Hierapolitanorum, totum femineum, quod idem com Iunone quidam, alii Venerem, alii Matrem Deum [orig: Deűm] fuiste tradunt. Vide Salmas. ad Solin. d. l. p. 174. ut et hic [orig: hîc] passim.

ASSO oppid. olim, nunc vicus Hispaniae Tarraconens. Ossea Moletio.

ASSOCIANS et ASSOCIATOR in Alcorano, Adulter minime ducat nisi adulter am, aut associantem, seu participem sacientem, nec ducat adulter a nisi adulterum aut associatorem. Hoc enim credentibus seu Musulmannis est interdicium: Mahometanis est idolatra qualiscumque sic dictus, quia facit Deum aequalem Deo, seu Deo alium associat, Videsis Antoninum Gigg. Thesaur. Volum 2. col. 1089 Inprimis vero Christianos hoc [orig: hôc] nomine notat, Ioh. Seldenus Uxor. Hebraic. l. 3. c. 12. In Ecclesia Romana vero Associare, Gall. Faire pariage, dicebantur Monasteria et Ecclesiasticae personae, cum, ut a potentum et vicinorum invasione se tuerentur, potentiores in partem dominii suorum praediorum asciscebant, sicque eorum protectioni ac tutelae sele commnittebant. Vide Senatorem l. 2. Ep. 16. ubi de Tertiis Gothicis, Vignerium in Originibus Alsat. aliosque Auctores, laudatos Carolo du Fresne Glossar. ut et infra aliguid, verbo Pariare.

ASSORUM mons Sami, a quo fluit Amphilysus. Steph.