December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised


image: as0005

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.



image: as0006

[gap: praeliminaria]

page 262, image: s0262a

APOCATASTASIS omnium Planetarum, vide supra in voce Annus Magnus.

APOCHYMA Graece *)apo/xuma, dicebatur is comendorum crinium modus, quo [orig: quô] capillus effusus, absque modo et ligatura, spargebatur per humeros, apud Clementem in Canonibus. Tertullian. aut Parthorum more capillum effundere. Poeta,

--- dederatque comam diffundere ventis.

Cuiusmodi comam Graeci a)poxuton et e)/kxuton vocant; quae videl. serie prolixa [orig: prolixâ], exporrecta [orig: exporrectâ] et effusa dorsa permanat. At cum crinis colligebatur et in unum sive nodum, sive corymbium constringebatur, ornatus is spata/kon dicebatur, item corymbium et botronatus. Praeter quos tertius ornandi comam modus erat, cum ea dividua ac discriminata servabatur, non implexa et inflexa, ut in spatalio, nec effusa, ut in Apochymate.

APOCOPA sinus in Arabico recessu. Steph. Imo legendum apud ipsum, e)n *barbarikw)| muxw=| in Barbarico sinu; ad quorum Orientem aestivum situm est Aromatum emporium. Vide Salmas. ad Solin. p. 798.

APOCOPI montes Indiae intra Gangem, *poinai\ *qew=n Ptol.

APOCRISIARIATUS apud Humbertum contra Graec dg. calumnias, dignitas Apocrisiarii est. Erant autem Apocrisiarii Zosimo, tw=n e)/cwsen *ferome/nwn a)pokri/sewn mhnutai\, quos Vopiscus in Aureliano, c. 36 Notarios secretorum. Recentiores Latini, barbaros Graecos imitati. Asecretas, dixere [orig: dixêre]; alio [orig: aliô] nomine ad Responsum, item Referendarios: nam a)nafora( et mh/nusis2 idem, Latinis notaria seu notoria. Vide Salmas. ad Vopisc. loc. cit. Ioh. de Ianua, Apocrisiarius, Secretarius --- Cancellarius, quia ipse est Secretarius Regis vel Imperatoris et eius secreta scit. Curam habebat annuli Regii, quo [orig: quô] diplomata et praecepta Regia subsignabat, Honor. Augustodun. in Gemma Animae l. 1. c. 185. quod Referendarii munus fuisse, diximus iam. Unde Frigebodus S. Audoenum fuisse Apocrisiarium Regis scribit, quem Gesta Dagoberti c. 39. et Aimoinus l. 4. c. 41. Referendarium, vocant. Sic Ordericus Vitalis l. 12. initio [orig: initiô], Gelasium Pontificem quem Cancellarii munus antea gessisse ait, Apocrisiarium Praesulum mox vocat. Inde Legatum, Nuntium, vox denotare coepit. Glossae Basil. *)/agtelos2 o( shmai/nwn, o( *)apokritia/rios, kai\ o( ta\s2 a)gteli/as2 --- diagte/llwn. Qua [orig: Quâ] notione eam non semel usurpant, e Latinis, Chronicon S. Vincentii de Vulturno, et Guil. Tyrius; e Graecis Theophanes, Cedrenus, Constantinus Porphyrog. Nicetas, Alii. Id autem nominis Legatis inditum, quod a)pokri/seis2, seu Responsa Principum deferrent. Namque Iustinianus Novell. 25. ta\ batilika\ paragte/lmata, Regia mandata, Decessoribus suis a)pokri/seis2, Responsa, dicta fuisse, scribit. Unde Procopius Bell. Vandal. l. 3. veredarios ait esse, qui ei)s2 ta\s2 basilika\s2 a(pokri/seis2 mittuntur: quo [orig: quô] loco [orig: locô] a)pokri/seis2, negotia appellat; quo [orig: quô] etiam nomine a Scriptoribus citerioris aevi indigitata fuisse negotia, quae inter dissitos a se invicem peragerentur, dicemus infra. Postea vero in Aula Regum, Apocrisiarii munus ad res Ecclesiasticas restrictum est, ubi id officii gerebat, quod Constantinopol. Apocrisiarius Ecclesiae Romanae cuius instar erat: nec enim Roma [orig: Româ] delegabatur, sed deligebatur a Rege. Responsalem negotiorum Eccles. vocat Hincmarus de Ord. Palatii c. 13. de quo idem sic c. 16. Apocrisiarius, quem nostrates Capellanum vel Palatii custodem appellant, omnem Clerum sub sua cura et dispositione regebat. Cui sociabatur summus Cancellarius, qui A secretis olim appellabatur etc. Sed et Apocrisiarii hinc dicti, praesertim qui a Pontifice Romano vel etiam Patriarchis ad Comitatum seu Curiam Principis mittebantur, quo res Ecclesiarum suarum peragerent et de iis ad Principem referrent. Iustinianus Novell. 6. c. 2. Sancimus, si quando propter Ecclesiasticam occasionem inciderit necessitas, hanc aut per eos qui res agunt --- Ecclesiarum, quos Apocrisiarios vocant, aut per aliquos Clericos huc destinatos --- notam Imperio facere aut nostris administratoribus, ut impetrent, quod competens est. Atque hunc mittendorum de Sede Romana Responsalium (nam sie Latinis Apocrisiarii, vide infra) Constantinopolim morem Hincmarus Rem. l. cit. c. 13. ab ipsis Novae Romae incunabulius viguisse tradit, (quod tamen ad tempora demum Iustiniani aliis referre visum est) quorum erat, res Ecclesiasticas ibi procurare, et si quae de side oborirentur quaestiones aut Ecclesiarum dissidia essent componenda, aliaque eiusmodi negotia peragenda, praesto essent. Addictam iis domum Placrdiae in qua oratorium exstructum erat, quod Altare sanctae sedis appellat Anastasius Bibliothec. quod in eo sacris Liturgiis more Latinorum vacarent, tradit idem Auctor in Martino p. 49. et 50. Vide Car. du Fresne in Constantinop. Christiana. Desiit vero mos ille mittendorum in Urbem Regiam Responsalrum ad aliquod tempus, occasione haeresis Monothelitarum, cuius acerrimi propugnatores erant Sergius, Pytrhus et Paulus, Patriarchae Constantinopol. imperantibus Heraclio [orig: Heracliô] et Constante. Postmodum VItalianus Papa electus iterum misit, qui Constanti electionem sui significarent, sed mox domum illi reversi sunt. Donec sublatis schismatum dissidiis Constantinus Imperator a Leone VI. Pontifice Apocrisiarium iterum ad se mitti postulavit, sed cum plenae Legationis auctoritate: cui Constantinum Subdiaconum, sed nulla [orig: nullâ] Legationis potestate concessa [orig: concessâ], misit. Verum ineunte saeculo [orig: saeculô] VIII. cum Imaginum ferveret dissidium et Iconoclastae Imperatores praevalerent, iterum interrupta in Urbem Regiam mittendi Roma [orig: Româ] Responsales consuetudo fuit; imo abrupta penitus. Nam, capta [orig: captâ] a Francis Constantinopoli, rursum a Pontificibus eo missi sunc Cardinales, qui non Apocrisiariorum duntaxat, sed et Legatorum, ut vocant, a Latere, vicem agebant, ut pluribus refert Car. du Fresne Not. ad Villharduinum num. 104. Vide eundem in Glossar. ubi quosdam eorum recenset. Hodie Praelati mittuntur, quos Nuntios appellant, et fere cum titulo Patriarchatus [orig: Patriarchatûs] vel Archiepiscopatus [orig: Archiepiscopatûs] in partibus infidelium: Car. Macer in Hierolexico; Vide quoque Dominicum Fratrem eius ibid. ut et in voce Responsalis.

APOCRISIARIUS quoque officii Monastici nomen est, quod sic describit Udalricus Consnetud. Cluniac. l. 3. c. 12.


image: s0262b

Apocrisiarius est, qui cusiodit Ecclesiae thesaurum et in cuies manu est, quidquid ad Altaria offertur etc. Idem Thesaurarius, item Legatus, dicitur Papiae: sustinebatque insuper portatum Templi aperiendarum ac claudendarum munus: et semper in Ecclesiae morabatur excubiis, ibi dormiebat et legebat, ut ait idem Udatricus. etc. Car. du Fresne Glossar.

APOCRYPHA sic libri dicti, qui publice primo non legebantur in Ecclesia. Ludovicus Vives, in l. 1.5. de Civ. Dei c. 23. Vel, quia apud Iudaeos, a facra illa crypta, in qua libri Canonici asser vabantur, abfuerunt: Augustin. l. 11. contra Faustum, c. 2. Epiphanius, de Pond. et Mens. Damascen. l. 4. c. 18. Horum quidam Utiles olim censebantur, quos Ecclesia quidem legit, sed intra Canonicas scripturas non recepit, Hieron. Praef. in libr. Salom. Ut, liber Iuditae, Tobias, libb. 2. Maccabaeorum, Sapientiae, Ecclesiasticus: Baruch, Additiones ad Denielen=m et Estheram, Canticum trium puerorum, Historia Susannae et Beli. l. 2. et 3. Esrae. Vide quemquesuo [orig: suô] loco [orig: locô]. Alii Noxii: ut Euangelium Thomae, Nicodemi, Luciani, etc. de quibus hic [orig: hîc] sermo non est. Priores in pretio primitus esse coeperunt, partim propter materiam, videl. pietatis doctrinam; partim etiam propter historiae sacrae continuationem: sic secernebantur a libris profanis. Dein coniuncti fuerunt cum libris Canonicis, eodem [orig: eôdem] volumine. Tertio, legi coeperunt in Ecclesia propter rud ores, ad mores eorum formandos et excitandos, firmandosque animos ad constantiam Confessionis, exemplis Mattyrum, vide Can. 47. Concil. Carthag. qui tamen abusus, et confusio librorum, iam olim damnate est, a Synodo Laodicena Can. 57. Tandem Concilio [orig: Conciliô] Florentino [orig: Florentinô] et Tridentino [orig: Tridentinô] par iis cum Canonicis auctoritas data est. Vide Frid. Spanhemii Disputat. de auctoritate Libr. Apocryphorum: Auctorum vero, qui in libros Apocryphos commentari sunt, elenchum exhibet Guil. Crowaeus, in Elencho scriptor. in S. Scripturam.

APOCRYPHAE Virgines, vide infra, ubide Cataclistis, item Reclusis.

APODANEA Papiae dictaest Ecclesia S. Michaelis, a pedis vestigio ibi impresso. Car. du Fresne Glossar.

APODIPNON Graece *)apo/deipnon, quasi post cenam, in Ecclesia Graeca vocatur, quod Completorium, in Latina, ultima scil. Canonicarum horarum pars, qua [orig: quâ] recitata [orig: recitatâ] totum diei officium completur, initium Noctis, in Regula S. Columbani. Et quidem apud Graecos duplex est *)apo/deipnon, me/ga seu maius, quod in Quadragesima recitatur, et mikron\, i. e. minus, pro totius anni cursu: quorum utrumque Completorio [orig: Completoriô] Latinotum, quod ad auctorem S. Benedictum refertur, antiquius est. Basilio enim in Reg. interrog. 37. sic describitur: Tum primis se iam noctis intendentibus tenebris sequetur ai)/thsist petitio, ut quies, quam sumus capturi, inoffensa, ac vitio [orig: vitiô] libera sit, qua [orig: quâ] hora [orig: horâ] etiam necessario [orig: necessariô] Psalmus nonagesimus (Qui habitat etc.) recitari debet, etc. Vide Macros Fratres in Hierolex. et infra, in voce Completorium.

APODYTERIUM pars illa Palaestrae seu Gymnasii potius, quae alias Spoliatorium, quod vide.

APOINTI una ex tribus Solis statuis, apud Peruanos, quibus sacra facere consueverunt, mense Decembri, illis Rayme, quo [orig: quô] annum ordiuntur, vide infra Capatactayme.

APOLAUSTUS Agrippae histrionis cognomentum. Capitolin. in Vero: c. 8. Habuit et Agrippam histrionem, qucm Apolaustum nominavit. Propter obscenum forte ministerium sic dictus: nam a)polaustikh\ vita, qualis illa Epicureorum. Videtur autem Apolaustus ille, quem una cum aliis libertis aulicis caesum, temporibus Commodi, narrat Lamprid. in Commodo c. 7. Casaubon. Verba Capitolini loc. cit. Habuit et Agrippum histrionem, cui cognomentum erat Memphi, quem et ipsum e Syria, velut tropaeum Parthicu, adduxerat, quem Apolaustum nominavit. Ubi Agrippum, non Agrippam, legit Salmas. librorum consensu nixus. Meminit eius antiqua Inscr. lapidis Rom. ubi Memphii cognomen additur; quae sic habet:

L. AURELIO.
APOLAUSTO. MEMPHIO
AUGG. LIB. HIER ONICAE
CORONATO. ET. TON. DIAPAN
DON. APOLLINIS. SACERDOTI.
SOLI. VITTATO. ARCHIERI
SYNHODI. ET AUG.
L. AURELIUS.
PANNICULUS. QUI. ET.
SABANAS. PATRONO
OPTIMO.

De eo, sub Commodo, occiso, Lamprid. loc. cit. Sed et Cleandro dignus vitae finis impositus. Nam quum insidiis illius Arrius Antoninus --- esset occisus, nec eam tum invidiam populo [orig: populô] saeviente Commodus ferre potuisset, plebi ad poenam donatus est: quum etiam Apolaustus, aliique Liberti Aulici pariter interempti sunt. vide Salmas. ibi.

APOLECTOS apud Plin. l. 32. c. 11. inter genera pelamydum: Phager, Phycis saxatilium, Pelamys, earum generis maxima Apolectos vocatur, durior Tritone; Sed perperam; a)po/lektos2 enim subintellige to/mos2, pars grandior et selectior est pelamidis consectae, quae dein in cybia quadrata particulatim concidebantur. Hinc recte idem l. 9. c. 15. Pelamides in Apolectos, particulatimque consectae, in genera cybiorum dispartiuntur. Hesychius a)po/lekton, e)/klekton etc. Vide Salmas. ad Solin. p. 13 17. et infra in voce Cybium.

APOLLINARES Ludi, instituti primitus, suasu Cornelii rufi Decemviri, in honorem Apollinis, prius incerto [orig: incertô] tempore, post a Licinio Varo Praetore lege lata [orig: latâ] 4. Non. Quint. celebrati, boveaurato [orig: boveauratô], capris duabus auratis. Liv. l. 25. c. 12. Macrob. Saturn. l. 1. c. 17. Servius in l. 6. Aen. Hosludos populus laureatus sepectbat, stipe data [orig: datâ] pro cuiusque copia. Festus. Matronae supplicavere [orig: supplicavêre], vulgo apertis ianuis in propatulo epulati sunt celeberque dies omni ceremoniarum genere fuit. Origoeorum: Ex vaticinio Martii vatis et


image: s0263a

Sibyllino [orig: Sibyllinô] carmine, Romani admoniti hos ludos Apollini dedicarunt [orig: dedicârunt]; qui cum prima [orig: primâ] vice celebrarentur et Romani subita [orig: subitâ] hostis invasione perculsi, armis arreptis eum repulissent, postque victoriam in Theatrum reduces, solliciti essent, ne intermissa [orig: intermissâ] religione advenirent iique essent instaurandi, inventus est C. Pomponius libertinus, mimus magno [orig: magnô] natu, qui ad tibiae cantum saltabat: quo [orig: quô] viso [orig: visô], prae laetitia non interruptae religionis, acclamatum, Salva res est, saltat senex; quod in proverbium postea abiit. Vide Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 5. c. 17. Hospinianum de orig. Festorum etc. Praefuit ludis his Praetor is, qui ius populo dabat: Hic in Circo Maximo, cum eos facturus esset, edicere solitus est, ut populus per eos ludos stipem Apollini, quantum commodum esset, conferret, Idem Rosin. Ibid.

APOLLINARIS [1] Consul Prisci collega.

APOLLINARIS [2] Episcopus Ravennae, Petri discipulus. Item, Archiepiscop. Bituricensis, Obiit A. C. 611. Item, Poeta, cuius meminit Martialis, l. 7. Epigr. 25. Aur. Apollinaris, scripsit vitam Imperatoris Cari. Vorisc. in Numeriano. c. 11.

APOLLINARIS [3] alio [orig: aliô] nomine Claudius, Praefectus classis Misenensis neque fidei constans neque strenuus in perfidia, a Claudio Faventino in partes Vespasiani tractus. Tacit. Hist. l. 3. c. 57.

APOLLINARIS [4] inter conscios caedis Antonini Caracalli Imperatoris cuius meminit Spartian. in Vita huius c. 16. Conscii caedis fuerunt Nemesianus et frater eius Apollinaris etc.

APOLLINARIS [5] haereticus, fil. Apollinarii, de quo paulo post, Lector fuit Ecclesiae Laodicensis, Rhetoricam docuit, et Sophistae Epiphanii, ethnici, amicitiam excoluit. Quam ob causam obiurgatus, ad novam haeresim cudendam animum applicuit. Cuius praecipua momenta: Divinitatem I. C. ei animae loco [orig: locô], carnem eius caelitus demissam, perque Mariam Virginem tamquam canalem, derivatam, eamque Deitati caeslentialem et coaeternam, esse. Imo, duos esse Filios, unum ex Deo, alterum ex Virgine natum, etc. Quibus deliriis, discipuli eius Apollnaristae dicti, varios errores superaddiderunt; partim a Manichaeis mutuatos, de natura peccati; partim a Tertulliano, de animae origine, partim a Sabellio, de personarum divinar. Confusione. Quae omnia, Alexandrina [orig: Alexandrinâ] Synodo [orig: Synodô], cui Athanasius interfuit, et Concilio [orig: Conciliô] Oecumenico [orig: Oecumenicô] Constantinop. 2. damnata, A. C. 373. 381. Scripsit 30. libros contra Porphyrium, Euangelia et Epistolas, in forma [orig: formâ] dialogi. Vide Hieronym. in Catal. Athanas. ep. ad Epictetum Cor. Nazian. ep. ad Cledon. Epiph. haer. 77. Augustin. haer. 55. Theodoret. l. 5. Socrat. l. 2. et l. 5. c. 10.

APOLLINARISTAE vide Apollinaris, Haereticus.

APOLLINARIUM regio Plin. l. 3. c. 24. Apollinarium in Mimeniis, seu Resi Apollinarii Albicorum, qui et Alebeceri dicebantur, nunc est Riez, urbs Episcopalis Galliae, in Provincia, inter aquas Sextias et Sanitium; et 12. leucis distat ab oppid. le Buys in Eurum. Vide Resi. Baudrand.

APOLLINARIUS [1] Praesul Alexandrinus, successit Zoilo, A. C. 544. Eum excepit Iohannes, circa A. C. 560.

APOLLINARIUS [2] Alexandria [orig: Alexandriâ] oriundus, vir ingenio [orig: ingeniô] praestantissimus, doctrina [orig: doctrinâ] clarissimus, carminum et versuum elegantia [orig: elegantiâ] et promptitudine mirus, suis libris, ut ait Basilius, terrarum orbem replevit. Familiaris erat Gregorio, et Basilio, defensor caessentialitatis. Cum Iulianus, cognomento [orig: cognomentô] Apostata, Graecorum disciplinam interdixisset Christianis, tum Apollinarius versibus exposuir ad Homericum modum et stylum historias antiquas facratum literarum. *meta/frasin tou= yalth=ros2 dia\ stixw=n h(rwikw=n eius hodie habemus, una cum interpretatione Latina e typographeo Hieronym. Commelini A. C. 1596. Vide onmino Iac. Duportum praefat. ad Metaphrasin Libri Psalmorum Graecis versibus a se contextam, Cantab. A. C. 1666. Plura etiam de hoc Praesule (erat enim Laodiceae Episcopus) habes apud Euseb. Socr. l. 2. c. 36. Sozom. l. 6. c. 15. Suidam et Voss. l. 2. de Hist. Graec. c. 18. Nic. Lloydius.

APOLLINIACUM vulgo POLIGNAC, oppid. Galliae prope Podium, in Velaunis. Vide Podomniacum.

APOLLINIDES Graecus, sed Persarum partes bello [orig: bellô] inter Darium et Alexandrum exorto [orig: exortô] amplexus, Chion, volente Pharnabazo [orig: Pharnabazô], modico [orig: modicô] praesidio [orig: praesidiô] obtinuit. Sed seditione intra urbem nata [orig: natâ] hostes in urbem irruperunt, quibus oppidani olim proditionis consilio [orig: consiliô] agitaro [orig: agitarô], se aggregantes, Persarum praesidium caedunt, vinctumque Apollinidem Amphotero et Egilocho tradunt. Curt. l. 4. c. 5.

APOLLINIS Arx ad Sibyllae antrum: cuius meminit Virg. Aen. l. 6. Hodie arco Felice nominari, tradit Pighius in Hercule Prodicio.

APOLLINIS Civitas [1] magna in Aegypto, Ptol. Munsia Zieglero.

APOLLINIS Civitas [2] parva in Aegypto, Libyam versus. Ptol. Steph.

APOLLINIS Civitas [3] , tertia in Aethiopia, iuxta mare Rubrum. Steph.

APOLLINIS Diaeta in veteri lapide. vide Zeta.

APOLLINIS Fanum in Africa propria situm. Ptol.

APOLLINIS Fons apud Cyrenam in Africa. Eustath.

APOLLINIS Promontorium est in Africa Propria. Ptol. et Liv. l. 30. c. 24. Rosamusat Mercatori. Est et Apollinis promuntorium, in Mauritania Caesariensi eidem Ptolemaeo, quod Cabo de Tenes vocatur Castaldo. In ora maritimae Barbariae, et regni Algerii, a Tenesa urbe vicina sic dictum. Baudrand.

APOLLINIS Templum Zerynthium vocant incolae, Liv. l. 38. c. 44. qui hoc in Thracia describit in Aeniorum finibus. Item Apollinis templum in Myriensi sinu Lyciae. Aelian. l. 6. Var. Hist. c. 9.

APOLLO [1] Monachus in Thebaide, qui annis 40. moratus


page 263, image: s0263b

est in solitudine, parvulam in monte vicina speluncam habens, sed pro miraculorum multitudine brevi effectus insignis, plurimorum Praeses exstitit monachorum. Sozom. l. 8. c. 1.

APOLLO [2] pro Apollinis templo. Virg. Aen. l. 3. v. 274.

Mox et Leucatae nimbosa cacumina montis
Et formidatus nautis apervur Apollo.

APOLLO [3] *lhtou=s2 kai\ *dio\s2 ui(o\s2, uti vocatur ab Homero Il. a, v. 8. Iovis et Latonae fil. Phoebus etiam dictus et Sol. Apollo autem dictus est a)po\ tou= a)po/llusqai, quod iaculis perderet, quia radii eius in peste perniciem afferunt animantibus. Vel, Chrysippo [orig: Chrysippô] teste, ab a, privativo et polloi\, cui non sunt multi similes, vel quod solus luceat. Unde et Sol, quasi folus dicitur, teste Tullio [orig: Tulliô] l. 2. de Nat. Deor. Sane Hesych. *)apo/llwn o( tw=*(ellhnwnsqeo\s2. *)etumologei=tai de o( mh\ kata pollw=n sunarimou/menos2. Syri Adad vocant, quod significat unus. vide Macrob. Sat. l. 1. c. 17. Quamquam Euseb. de Praeparat. Euang. ab a)palla/ttein Apollinem nuncupari indicat, quod ab aegrotationibus homines salvet. Natus est in Delo eodem [orig: eôdem] partu cum Diana, quae et ipsa Phoebe dicitur. Adultus Pythonem serpentem sagittis occidit, deinde Cyclopas, ob fabricatum fulmen, quo [orig: quô] fil. eius Aesculapius fuit ad inferos detrusus; Unde aliquandiu divinitate privatus, Admeti Thessaliae Regis armenta apud Amphrysum fluv. pavit. Fertur a Mercurio citharam accepisie, et postea Musis praefuisse. Amavit Cyrenen puellam, item Daphnem Penei fluv. filiam, quae fugiens illius amorem in laurum conversa est, arborem huic sacram. Item Hyacinthum liberali forma [orig: formâ] puellum, quem mortuum in florem sui nominis commutasse [orig: commutâsse] fertur, brauchum item Thessalum, cui in suo templo sacra fieri iussit, etc. Vicit Marsyam tibicinem, a quo lacessitus fuerat, tibiae cantu, victum autem excoriavit. Muros Troiae, adiuvante Neptuno [orig: Neptunô], Laomedonti Regi aedificavit. Medicinae usum primus intulisse, et propterae Deitatem meruisse creditur. Ovid. Met. l. 1. v. 520.

Inventum medicina meum est, opiferque per orbem
Dicor, et herbarum subiecta potentia nobis.

auctor fuit carminis et Musices, quapropter Poetae praecipuum sibi numen eum faciunt. Ovid. l. 1. Amor. Eleg. 15. v. 35.

--- Mihi flavus Apollo
Pocula Castalia [orig: Castaliâ] plena ministrat aqua [orig: aquâ].

Vates qua [orig: quâ] ratione factus sit; ex veterum fabulis docet Lucanus l. 5. v. 79.

Ultor ibi expulsa premerent cum viscera partus
Matris, adhuc rudibus Paean Pythona sogittis
Explicuit, cum regna Themis, tripodasque teneret,
Ut vidit Paean vastos telluris hiatus
Divinam spirare sidem, ventosque loquaces
Exhalare solum, sacris se condidit antris,
Incubuitque adyto, vates ibi factus, Apollo.

In Rhodo insula, Colossum habuit tantae magnitudinis; ut inter 7. mundi miracula sir connumeratus. Antiquitus vero eius simulacrum, ut et Deorum aliorum, rudis erat lapis: unde *ki/ona, h. e. columnam, eius in Delphis, habet Clemens l. 1. Strom. et Apolloniatae columnae acuminatae specie illum venerabantur, Goltzius Gr. tab. 2. vide ibi. Triplex eius est potestas, ut sit Sol in caelo, Liber pater in Terris, et Apollo apud inferos. Eius simulacro tria appingebantur, Lyra, clypeus, et sagittae. Eidem, ut Baccho, perpetua iuventus ascribitur, propterea semper imberbis a Poetis fingitur.

Solis perpetua est Phoebo Bacchoque iuventus.

Horat. Epod. Od. 15. v. 9.

Intonsoque agitaret Apollinis aura capillos.

Sacra ei fuere [orig: fuêre] Cicada, Gallus, accipiter, Olea, Laurus, etc. Vide Cicer. de Nat. Deor. l. 3. Macrob. Saturnal. l. 1. c. 17. Plut. Multa habuit cognomina, de quibus vide Pausan et l. 1. Anthologiae, ubi Acrostichis ingeniosissimis secundum literas Alphabeti sunt comprehensa, quaedam illorum infra memorabimus. Artem insuper Rhetoricae reperisse dicitur, ut auctor est Artemidorus, quam alii dicunt e caelo ab Iove per Mercurium, procurante Prometheo [orig: Prometheô], demissam. Aegyptiaca [orig: Aegyptiacâ] lingua [orig: linguâ] Apollo vocatur Horus; a quo Horae nomen acceperunt, ut ait Macrob. l. 1. c. 21. Illi Lyrae, tibiarum et fistularum assignatur inventio. Polydor. Vergil. l. 1. c. 5. Cicero de Nat. Deor. qiatuor Apollines constituir, Primum antiquum custodem Athenarum. Alterum Corybantis filium, natum in Creta. Tertium Iove et Latona [orig: Latonâ] natum, qui ex Hyperboreis Delphos venerat; quamvis Eusebius antiquiorem illum describit. Quartum in Arcadia, quem Arcades, quod illis leges dederit, nomitem vocant. Ceterum de Apollinis mythologia [orig: mythologiâ] vide Natal. Comit. l. 4. c. 10. Alex. Rossaeum, in mystagogo Poetico. Lil. Giraldum. Ut vero oraculorum et vaticiniorum praeses Apollo fuit habitus: sie quaedam illorum per se ipsum, reliqua per Sacerdotes et Interpretes edere, creditus est. Ita enim Lucianus de Dea Syr. Oracula multa sunt apud Graecos, multa quoque apud Aegyptios: multaetiam in Africa, multa etiam in Asia. Sed illa nec sine Sacerdotibus, nec sine Interpretibus responsa dant. Sed hic (Apollo scil. de quo ipsi sermo) per se movetur ipse et vaticinia plene per se peragit: idque hoc [orig: hôc] modo [orig: modô], Quando vult vaticinari, in sede sua primum movetur: tum protinus Sacerdotes ipsum attollunt: quod si non attollant ille sudat, et in medium sese cmovet. Quum vero eum illi suppositis humeris portant, illos ducit, se undiquaque circumagendo: atque ex alio in alium transilit: tandem primarius Sacerdos supplicans, de rebus omnibus illum interrogat, Ille vero, si quid non vult fieri, retrocedit; contra, si quid approbat, agit in anteriorem partem gestantes, perinde ac qui habenas moderatur etc. Quae omnia quo [orig: quô] pacto [orig: pactô] perfici potuerint arre ac fallaciis humanis, erudite docet Anton. van Dalen de Oraculis Dissertat. II. p. 292. Eundem, si quando matrimonium contracturi erant Veteres, licet matrimonii sui Praesides erant, adiisse oraculum eius seitaturos, discimus ex Heraldo ad illud Arnobii adv. Gentes l. 3. De matrmoniis ille


page 264, image: s0264a

consulitur, vel saltem Augures Aruspices, ceterosque vanos huius idoli sequaces, uti docet Apuleius Milesia 2. Prophyrius, Alii. Aristophanes quoque non nisi consultis avibus id factum, docet in Avibus.

*)esme\nu(mi=n *)/ammwn, *delfoi\, *)awdw/nh, *foi=bos2 *)apo/llwn,
*)elqo/ntes2 ga\r prw=ton e)p)o)/rneis2, ou(/twn pro\s2apanta tre/pesqe,
*pro/s2 t' e)mpori/an, kai\ pro\s2 bo/tou kth=sin, kai\ pro\s2 ga/mona\ndro/s2.

Vide quoque Tullium de Divin. l. 1. et hic [orig: hîc] non uno in loco.

Apollinis varia apud varias gentes epitheta.

APOLLO *)akh/sios2, Actiacus, Romae cultus, idem cum Palatino. Agyaeus, Athenis, vide infra Apolloniates. Alexicacus, Ibid. Apotropaeus, Ibid. Caelispex, Romae. Capitolinus, in Apollonia Ponti urbe, ubi Argonautas Apollini aram statuisse, canit Apollonius l. 2. cultus est; cuius simulacrum seu colossum, a Lucullo Romam advectum, tradit Plin. l. 4. c. 13. Circa Istrum Apolloniatarum una LXXX. M. a Bosporo Thracio, ex qua M. Lucullus Capitolinum Apollinem advexit, de quo loco vide Salmas. ad Solin. p. 214. Chochaeus, vide infra. Clarius, apud Solin. c. 40. Colophon civitas nobilis Oraculo [orig: Oraculô] Clarii Apollinis: a Claro, Colophoniorum oppido, ubi Templum Apollinis et oraculum exstitit, quod e)n *kla/rw| dicebatur, nomen habuit, de hoc multa Salmas. ad Solin. p. 810. et 860. Vide quoque infra, in voce Clarus, item Mantium. Eius Oraculi Germanico dati, sub Tiberio: et Lolliae Paulinae, sub Claudio, meminit Tacit. Annal. l. 2. et 12. Viguisse adhuc, sub Domitiano, ex Philostrato discimus. Cumanus, memoratur Iul. Capitolino in Cloaio Albino, c. 5. cui inter Imperii signa, bos albus purpureis ad plenum colorem cornibus natus est --- quae tamen cornua in templo Apollinis Cumani ab eodem posita iam Tribuno diu fuisse dicuntur: quod, quum ille sortem de Fato suo tolleret, his versibus eidem dicitur esseresponsum;

Hic rem Romanam magno [orig: magnô] turbante tumultu
Sistet eques: sternet Poenos Gallumque rebellem.

ubi purpurea ad plenum colorem cornua sunt, purpurae acutissimae et verissimae et intensi luminis; quem Graeci katakorh= colorem, Latini plenum et saturum, dicunt. Salmas. ad loc. Daphnaeus, cuius oraculum responsum dedit Hadriano Imperatori, qui cum fontem fatidicum obstruxisset, ne alius quoque Oraculo [orig: Oraculô] hoc [orig: hôc] uteretur: Iulianus illum reclusit oraculumque instauravit postea, ut ex Ammiano discimus. Deliacus, in Delo Insul. Delphicus, reliquis omnibus celebrior respondit adhuc Neroni, imo et Iuliano Apostatae, apud Cedrenum. Iam vero [orig: verô] Pyrrhi temporibus versus facere desiit, Plut. Didymaeus, in Mileto, de cuius oraculo, quod Licinio contta Constantinum belligeraturo contigit, vide Sozom. *)ecakesth/rios2, vide infra Somnia. Heliopolitanus, in Syria, cuius fanum et oraculum pluribus describitur Macrobio Saturnal. l. 1. c. 23. Horus, in Aegypto. Hyperboreus, a Scythis colebatur. Vide Hyperborei. *)ih/i+os2 Ismenius Leschenorius, vide infra in hac voce. *loi\mios2. Medicus, cui Romae aedem Marcus Fulvius Nob. Censor dedicavit. Milesius, apud Vitruvium, Mileti Apollini item Ionicis symmetriis idem Poenius Daphnisque Milesius instituerunt: idem est cum Didymaeo, cuius templum, quod in Milesiorum agro fuit, idem Poenius, qui summam addidit manum fabricae templi Ephesii, symmetrii Ionicis cum Daphnide instituit. Hoc a Xerxe combustum, a Milesiis postea refectum est. vide Salmas. ad Solin. p. 814. Myricinus, vide infra Myrica. Navalis, idem cum Actiaco. Paean a Graecis cultus. Palatinus, cui ab Augusto templum Romae extiuctum in Palatio: ubi et sortes Sibyllinas sub Apollinis huius basi posuit, quae antea in Capitolini Iovis aede servabantur. In eius porticu Danaidum et filiorum Aegypti statuae unde oracula per somnum data. Vide infra Dormio. Conflagravit illud, sub Iuliano Apostata, eoque [orig: eôque] incendio [orig: incendiô] pene consumpta fuere [orig: fuêre] Cumana carmina, Ammian. l. 23. etc. Vide Salmas. d. l. p. 78. Aethosyrus, apud Scythas, Herodot. Melpom. APOLLO parnopi/wn: et *sminqeu\s2, vide Sminthius. Paraetonius, idem cum Palatino. Patrius, vide infra. Phaneus, vide infra voce Leschemorius. *prostath/rios2, vide infra Somnia, it. Fores. Ptous, cuius Fanum situm supra paludem Copaidem, ante montem, proxime urbem Acraephiam: consultus a Mardonio apud Herodotum l. 8. APOLLO Pythius, vide in voce Pytho: it. Delphi. Idem fanum habebat, e)n toi=s2 o(/rois2 *)efesi/wn, in finibus Ephesiorum, ut Creophylus apud Strabonem ait; quod, quia inde oracula quoque reddebantur, nonnullis *mantei=on dictum est. Idem p. 810. Vide infra voce Leschenorius. Sandaliarius, cuius in vico 4. regionis simulacrum Augustus dedicavit. Sarpedonius, seleuciae in Cilicia cultus adhuc sub Aureliano, oracula fudit, si fides Zosimo etc. Vide de his omnibus aliisque veterum Oraculorum imposturis Anton. van Dalen de Oraculis. Sosianus, apud Romanos. Thuscanicus, apud Romanos. thyraeus, apud Athenienses. Vide infra. Tortor, a Romanis cultus in vico, in quo venalia tortorum flagella etc. Vide Thom. Dempsterum. Antiqq. Rom. l. 2. c. 7. et paralipom. ad illud, Francisc. Rossaeum Archaeologiae Atticae l. 2. c. 2. etc.

APOLLO [4] vide APOLLOS, vir quidam Alexandrinus,


image: s0264b

magni nominis in Ecclesia, ab Aquila et Priscilla plenius instructus. hinc in Achaiam, etc. missus, vide Actor. c. 18. v. 1. et 1 Cor. c. 3. v. 4.

APOLLO [5] tutela navis Massici, cuius parasemon tigris erat. Virg. Aen. l. 10. v. 166.

Massicus aerata princeps secat aequora Tigri.

Et mox v. 170.

--- --- huic totum insignibus armis.
Agmen et aurato [orig: auratô] fulgebat Apolline puppis.

vide infra in vocibus Parasemon, et Tutela.

APOLLOCRATES alter ex Dionysii filiis, qui una com patre in expeditionem, dum exulatet, profectus est. Strabo. l. 6.

APOLLODORUS [1] Archon Athenis, Olymp. 107. an. 3.

APOLLODORUS [2] ab Alexandro Babylone discedente relictus, ut cum Menete regioni Babyloniae et civitati praeesset. Curt. l. 5. c. 1. Fuit hic Apollodorus Amphipolitanus, ut testatur Diodor. Sic. l. 17. parte posteriore.

APOLLODORUS [3] Cassandreae tyrannus, ab Antigono astu eversus. Polyaenus l. 4. in Antigono com. 18. Quo [orig: Quô] astu vero et quanta [orig: quantâ] simulatione civilitatis invaserit tyrannidem, vide eundem l. 6. p. 437.

APOLLODORUS [4] Pictor excellens. Plin. l. 35. c. 9. Item Sculptor. Item duo Medici. Idem.

APOLLODORUS [5] Atheniensis Grammaticus, Asclepiadis fil. Panaetii Rhodii Philosophi et Aristarchi Grammatici discipulus. Primus genus metri Triambici invenit, uti testatur Suidas. Scripsit quoque historiam Atheniensium, usque ad reditum Heraclidarum, uti testatur Diodor. Sic. Usque adeo arte sua [orig: suâ] emicuit, ut ei Amphictyones Graeciae honorem habuerint. Plin. l. 7. c. 37. Scripsit peri\ tw=n filoso/fwn ai(re/sewn, teste Laertio [orig: Laertiô] in Solone. Scripsit item commentarium in Sophronem. Athen. l. 3. *)apollo/dwros2 o( *)aqhnai=os2 e)n toi=s2 peri\ *sw/fronos2. Pluribus autem libris id opus constitit. Tertium citat Athen. l. 7. *)apollo/dwros2 o( *)aqhnai=os2 e)n tw=| tri/tw| peri\ *sw/fronos2, non de temperante, uti perperam Dalechampius vertit. Apollodori de Sophrone quartum librum citat schol. Aristoph. ad Vespas. Librum secundum operis eius peri\ *nomoqetw=n, citat Laertius in Solone. Crebro eiusdem *xronika/ ad Philosophorum historiam illustrandem adducit idem Laertius [orig: Laërtius]. Meminit et Phlegon Trallianus l. de Longaevis. Tertium xronikw=n citat Laertius [orig: Laërtius] l. 4. *ta\ *lukou/rgou no/mima, w(s2 *)apollo/dwros2, inquit Eusebius Chron. an. 1218. Lycurgi leges a Lacedaemone, iuxta sententiam Apollodori, hac [orig: hâc] aetate susceptae. Ita vertit B. Hieronym. Qui locus vel ex libris eius de Legislatoribus, vel ex Chronicis petitus est. Ista Chronica respicit omnino Cicero l. 12. ad Att. ep. 23. Quibus Consulibus Carneades et ea legatio Romam venerit, scriptum est in tuo Annali. Haec nunc quaero, quae causa fuerit. De Oropo, opinor, sed certum nescio: Et si ita est, quae controversiae. Preaterea, quieto [orig: quietô] tempore nobilis Epicureus fuerit Athenis, qui praefuerit hortis: qui etiam Athenis politikoi\ fuerint illustres, quae etiam ex Apollodori puto posse inveniri. Scripsit porro Bibliothecam histor. de origine Deorum, saepe priscis laudatam, quae nihil aliud erat, quam Epicus Cyclus, ut dicemus infra, voce Bibliotheca. Macrob. Santurn. l. 1. c. 8. et 17. Gell. l. 17. c. 4. Clemens Alex. Stromat. l. 1. Nic. Lloydius. Eum sequutus Diodorus Sic. Bellum Troianum statuit para/phgma non tam Historiae, quam Chronologiae: Quae, inquiens, Troica praecesserunt, non desinimus certo [orig: certô] spatio [orig: spatiô]: quia nullus occurrit fixus eorum terminus cui fidamus, l. 4.

APOLLODORUS [6] Tarsensis Tragicus, cuius tragoedias recenset Suidas. Item Comicus eodem [orig: eôdem] tempore, quo [orig: quô] et Menander, cuius fabulae nonnullae ab eodem Suida commemorantur.

APOLLODORUS [7] scripsit de Parthis. Strab. l. 2. 11. et 15. Item, Historicus Erythraeus, Lactant. de falsa relig. l. 1. c. 6. Item, alius Nicaea [orig: Nicaeâ] oriundus, Suidae memoratus. Item Geogtaphus Ephesius.

APOLLODORUS [8] Pergamenus Rhetor, Cassidii, alias Callidii, itemque Caesaris Augusti praeceptor et familiaris, auctor sectae a se appellatae, quae Theodoro opposita. Scripsit de Rhetorica, ut auctor est Strabo, l. 13. Sueton. in Aug. c. 89.

APOLLODORUS [9] Philosophus Epicureus. Laertius [orig: Laërtius] l. 10. Gassend. in Epicuro, l. 2. c. 6. Ceterum de variis Apollodoris, vide Ionsium 1. 2. de Hist. Phil. Script. c. 17. et Voss. de Hist. Graec. l. 1. c. 21. et l. 3. p. 326.

APOLLONIA [1] virgo sub Decio Imperatore apud Alexandriam cum aliis permultis coronata. Euseb. l. 6. c. 19.

APOLLONIA [2] urbs in tribu Ephraim. Ioseph. Zud. Antiq. l. 13. c. 21. et Belli Iud. l. 1. c. 6.

APOLLONIA [3] Cyrenaicorum navale in Pentapoli regione Ptol. Hodie Bonandrea Castaldo. longitud. 50. 10. latitud. 31. 40. Portu gaudet utcumque capaci: paucisque constat incolis, in regno Barcae. Baudrand.

APOLLONIA [4] Phrygiae urbs, quam Margion quoque vocat Steph.

APOLLONIA [5] Mygdoniae civitas hodie Seres, teste Nigro [orig: Nigrô]. ad fluv. Echedoram.

APOLLONIA [6] Taulantiorum in Macedonia oppid. ad Ionicum mare situm. Ptol. Sissopoli Pincto. Niger dicit, hoc [orig: hôc] loco [orig: locô] castellum esse Piergo dictum. Sophianus ait, antiquum nomen obtinere. Arbitrii ius sit penes lectorem. Hanc Apolloniam vocat Plin. l. 3. c. 23. Corinthiorum coloniam, ex quo suspicor eandem esse cum ea, quam Stephanus Gylaciam vocat (etsi eam in Illyrico ponat) nam et Coloniam Corinthiorum esse ait, non longe ab Epidamno sitam, quod in Macedonize confinibus est, ubi eadem a Ptolemaeo, et Plinio describitur. Fines namque regionum ab auctoribus confundi non semel experimur. In regno Albaniae est, a paucis habitata. Baudrand.

APOLLONIA [7] Cretae urbs, antea eleutheria appellata, Steph.


image: s0265a

Sedes fuit Minois I. ac Cydonia quoque dicta est, uti secundi Cnossus, de qua infra. Ioh. Marshamus Canone Chron. Sec. XI. ex Epochis Marmoreis, ubi regnante Athenis Pandione Minaem ibi w)|ki/sai, sedes fixisse legitur.

APOLLONIA [8] Siciliae urbs, supra Calactam, et Aluntium in Mediterraneo. Eius meminere [orig: meminêre] Diodor. Sic. et Stephani Epitomator. Vide Cluver. Sicil. Ant. p. 384.

APOLLONIA [9] Asiae oppid. maritimum, Assos dictum in Act. Apostolorum, c. 20. v. 13. ut quidam putant. Item urbs in ora Ponti, Milesiorum colonia. Strabo. Item Thraciae civitas, Plinio, l. 4. c. 11. Anthium olim vocata. Mela l. 2. c. 2. magnam cognominat. Porro Apollonia, urbs fuit apud Parnassum, iuxta Delphos, alias Cyparissus dicta, Steph. Troezen etiam olim Apollonia dicebatur. Steph. Populi harum urbium praedictarum Apolloniatae, vel Apollonienses. Item Apollomenses, pars quaedam addita Attalidi tribui. Steph. Quam vide in *)apollwni/a.

APOLLONIA [10] urbs Bithyniae, Episcopalis sub Archiepiscopo Nicomediae in confinio Mysiae, ad Phyndacum fluv. Alia urbs Cariae, Episcopalis sub Archiepiscopo Stauropolitano prope Lyciam interiorem, inter Alabandam et Cabiram, urbes, cuius vix apparent vestigia.

APOLLONIA [11] urbs Syriae, ad radices Cassii montis. Baudrand.

APOLLONIA [12] promontor. Africae, in ora meridionali Guineae, prope ostia fluv. Mancu; 20. circiter leucis ab arce S. Georgii de Mina.

APOLLONIA [13] Thynnias, Insul. Ponti in Asia, sic appellata, quod esset Apollinisacra. In ea namque Apollini arem statuisse Argonautas, canit Apollonius l. 2. Meminit eius Arrianus in Periplo, Ponti. *)apo\ *(ro/hs2 ei)s2 *)apollwni/an nh=son mikra\n, o)li/gon die/xousan th=s2 h)pei/rou, A Rhoe Apolloniamusque, Insulam exiguam, parum distantem a Continente. Pomponio Thynnias dicitur l. 2. c. 7. De qua vide Salmas. ad Solin. p. 215. ubi etiam de Apolloniatarum Insul. cuius praeter Plinium, nemo alius meminit, iudicium suum exponit.

APOLLONIADES Agyrinensium tyrannus, a Timoleonte finem dominationis facere coactus, Olympiadis centesimae decimae anno [orig: annô] secundo [orig: secundô].

APOLLONIATES populi Assyriae, ubi Apollonia Sittacina, quae Antiochia Plinio, urbs ad Gorgem fluv. qui paulo infra cadit in Tigrim. A via. Sed et Apolloniatae, cives urbis Apolloniae: in quorum nummis stat columna acuminata intra sertum; quorum hoc ludos designat, illa autem est Apollinis *)aghew/s2 effigies, Goltzius tab. 2. Vide Suidam in *)ag. uti de rudibus huiusmodi Deorum apud veteres simulacris, infra, voce Baetylus.

APOLLONIATIS Regio inter undeviginti Regna Parthorum, quae memorantur Isidoro in libello *partikw=| stasqmwn.

APOLLONIDES Nicenus, Commentarium scripsit, de male obita Demosthenis legatione. Meminit Ammonius libello de Similibus et differentibus vocibus, in *)/oflein. Etiam Apollonidae huius peri\ paroimiw=n librum, citat Steph. in *te/rina. At simpliciter Apollonides in Europae periplo semel, iterumque citatur a Schol. Apollonii in l. 4. Laudatur etiam a Strabone l. 7. Itemque a Plinio l. 7. c. 2. Fuit praeterea Apollonides Horapius, de quo vide Voss. de Hist. Graec. l. 3. p. 328. Fuit etiam Apollonides Stoicus, quem Cato minor Uticae iam e vita discessurus, una cum Demetrio Byzantino Peripatetico circum se habebat, teste Plut. in Catone minore. Fuit etiam Apollonides Cyprius, medicus Methodicus a Galeno memoratus, l. 1. Method. Med. c. 7. Apollonides etiam o( *khfeu\s2 e)n tw=| o)gdo/w| peri\ kateyeusme/nhs2 i(stori/as2 laudatur Anonymo, in vita Poetac Arati. Nic. Lloydius.

APOLLONIUS [1] Africae, quae Aegypto coniuncta est, ab Alexandro M. post deditam Aegyptum, praepositus. Curt. l. 4. c. 8.

APOLLONIUS [2] Antiochi Epiphanis copiarum Dux, Praefectus Samariae, quem occidit Iudas Machabaeus. 1. Machab. c. 1. et 3. Ioseph. Antiq. Iud. l. 12. c. 10.

APOLLONIUS [3] Consul Roman. Magni collega.

APOLLONIUS [4] Philosophus Stoicus e Chalcide accersitus ab Antonino Pio, ut Marcum Antoninum, a se adoptatum, artibus imperandi imbueret, cum Romam pervenisset, intrare domum Imperatoris noluit, dicens, Non Magister ad discipulum venire debet, sed discipulus ad Magistrum. Cui Imperator subridens, Facilius, inquit, erat Apollonio e Chalcide Romam venire, quam a domo sua in palatium. Circa A. C. 160. Aur. Victor. Hic Philosophus omnem adhibuit diligentiam, ut Bardesanem ad apostasiam permoveret.

APOLLONIUS [5] Philosophus Christianus, Romae, postquam pro fide Christiana, apologiam in Senatu recitasset [orig: recitâsset], supplicio [orig: suppliciô] affectus est. Circa A. C. 140.

APOLLONIUS [6] Eremita, cum per omne vitae tempus, nihil monasticae vitae didicisset, sciens, quia nec scribere, nec artem iam propter aetatem exercere posset, omnia medicamina et cibaria opportuna laborantibus comparavit, et quottidie a primo mane, usque ad horam nonam per singula monachorum ostia perrexit, quo aegrotos inviseret. Cum autem iam esset e vita migraturus, ea quae possidebat, alteri tradidit, iussitque, ut eadem ipse pietatis officia obiret. Sozom. l. 7. c. 1.

APOLLONIUS [7] luctator quidam apud Pausan. l. 5.

APOLLONIUS [8] Senator Romanus, lecto [orig: lectô] senatui Apolegetico [orig: Apolegeticô], pro fide Christi, capite truncatus est, sub Commodo, A. C. 189. Euseb. l. 5. c. 21. Confunditur a Nicephoro, l. 4. c. 25. 26. cum celebri quodam Auctore Eccles. qui contra Cataphrygas scripsit. Sed Hieronym. in Catal. et Euseb l. 5. c. 17. contrarium suadent.

APOLLONIUS [9] Stoicus, Panaetii [correction of the transcriber; in the print Paraetii] discipulus Strabo. l. 4. Item,


page 265, image: s0265b

Medicus, Athenaeo, l. 15. Galeno citatus. Alius Medicus Pergamo [orig: Pergamô] oriundus, qui de Agricultura scripsit, Varro, Columell. l. 1. de RR. c. 1. Item, cuius meminit Plin. l. 29. c. 6. Alius, Rhetor; it. Philosophus, sub Vero Imperatore audivit Scaurum Grammaticum Latinum -- Rhetore, Apollonium, Celerem Caninium et Philosophos, Apollonium et Sextum, iul. Capitolin. c. 2.

APOLLONIUS [10] Alabandensis (Alabanda autem oppid. est minoris Asiae) dicendi magister clarissimus, teste Suetonio [orig: Suetoniô] in Zul. Caes. c. 4. qui cum mercede doceret, tamen non patiebatur eos, quos iudicabat non posse oratores evadere, operam apud se perdere, quemque autem dimittebat, ad quamcumque artem putabat esse aptum. Cicer. l. 1. Orat.

APOLLONIUS [11] Alexandrinus, cognomento [orig: cognomentô] Dioscorus, pater herodiani Grammatici, nobilis et ipse Grammaticus, filiumque etudiit. Scripsit de constructione partium orationis, et alia quamplurima in arte Grammatica.

APOLLONIUS [12] Aphrodisiensis Historicus, scripsit res Caricas, de Trallibus, de Orpheo, eiusque mysteriis, testibus Suida, Stephano [orig: Stephanô], et Etymologo [orig: Etymologô]. Fuit etiam Apollonius Ascalonita, Historicus itidem, teste Steph. in *)askalw/n. Alius est Apollonius Geometres, qui inter Arati Interpretes recensetur. Item alius Apollonius Chaeronis filius, citatus Aristophanis Scholiastae, in Vespas.

APOLLONIUS [13] Illei vel Sillei fil. Argonautic w n scriptor Naucratita Aegyptius fuit, Rhodius cognominatus. *)apollw/nios2 o( *ai)gu/ptios2 dicitur Theophilo, l. 3. ad Autolycum. *)apollw/nios2 o( *(ro/dios2 h)\ *naukrati/ths2 vocatur Athenaeo, l. 7. c. 7. et Aeliano Histor. Animal. l. 15. c. 23. Cur autem Rhodius dicatur, Anonymus vitae eius auctor exponit, e)kei= e)ssoliteu\tato kai\ e)sofisteu\ei o)htorikou\s2 lo/gous2. *(/osqen kai\ *(ro/dion auton a)peka/lesan. Suidas Alexanarinum eum appellat, in *)apollw/nios2. Meursius, in notis ad Apollonium Dyscolum, hunc Alexandrinum a Rhodio distinguit, ac propterea a Vossio, l. 1. de Hist. Graec. c. 16. iure reprehenditur. Potuit enim Naucratita ille Alexandriae, et in Rhodo docuisse, et utrinque denominari, dicique Naucratita, Rhodius, et Alexandrinus, uti et Dionysius Grammaticus triplici nomine gauder. Dicitur enim Thrax, Alexandrinas, et Rhodius. Strabo l. 14. *diotu/sios2 o( *qra=c kai\ *)apollw/nios2 o( tou\s2 *)aogonaitas2 poih/sas2, *)alecandrei=s2 me\n, e)kalou=nto de\ *(ro/dioi. Fuit Callimachi discipulus, a quo ob ingrati animi vitium Ibis dictus est, aequalis Eratosthenis Grammatici, cuius etiam succesior fuit in praefectura Bibliothecae apud Ptolem. Euergeten. Nic. Lloydius.

APOLLONIUS [14] Chalcidenus, Philosophus Stoicus, inter educatores Antonini Pii memoratur Iul. Capitolino, in huius Vita, c. 10. ubi de eo lepidam hanc historiam adfert: Quum Apollonium, quem Chalcide acciverat, ad Tiberianam demum, in qua habitabat, vocasset, ut ei Marcum Antoninum traderet, atque ille dixisset: Non Magister ad discipulum debet venire, sed discipulus ad Magistrum. Risit eum dicens, Facilius fuit Apollonio [orig: Apolloniô] a Chalcide Romam venire, quam a domo sua in palatium. Idem eum Chalcedonium vocat in M. Antonino Philos. c. 2. qualem eum quoque Eutropius facit: ac resert, Imperatorem hunc, iam nactum dignitatem Imperatoriam, tanto [orig: tantô] Philosophiae studio [orig: studiô] flagrasse [orig: flagrâsse], ut ad domum Apollonii discendi causa [orig: causâ] veniret. Vide Salmas. Not. ad d. l.

APOLLONIUS [15] Citticus, Medicus. Strabo l. 16. Tyrius quidam, Strab. l. 16. Diog. Laert. l. 4.

APOLLONIUS [16] Collatius, vide Petrus.

APOLLONIUS [17] Dyscolus, sub Antonino Pio vixit, i(stori/as2 qaumasi/as2 edidit, etiamnum superstites, et Meursii notis itidem illustratas. *du/skolos2 autem propterea dictus est, o(/ti e)n tai=s2 gumnasi/ais2 duslu/tous2 a)pori/as2 e)/legen, ut auctor est Anonymus in eius vita. Vide Wowerium de Polym. c. 10. Nic. Lloydius.

APOLLONIUS [18] Herophilius, Herophili discipulus, scripsit de unguentis Athenaeus. Apud Plin. Apollodorus scribitur.

APOLLONIUS [19] Molo Rhodius, Praeceptor Ciceronis, ac Iulii Caesaris eodem [orig: eôdem] tempore, teste Plut. romae docuit, quo [orig: quô] legatus venerat de praemiis Rhodiorum, Dictatore Sylla [orig: Syllâ]. Orator unus in causis, scriptorque praestantissimus, et in annotandis, animadvertendisque vitiis, et instituendo, docendoque clarissimus. Cicer. in Bruto, et Fabio, l. 3. c. 1. Sueton. in Caesare, c. 4. Plut. in eodem

APOLLONIUS [20] Pergaeus, magni nominis Geometra; claruit sub Ptolemaeo Euergeta. De quo vide Vosi. de Scient. Mathemat. p. 54. etc.

APOLLONIUS [21] Syrus Platonicus, apud Spartianum in Adriano Caes. c. 2. Habuit autem praesumptionem Imperii mox futuri ex sano quoque Nicephorii Iovis, manante responso [orig: responsô], quod Apollonius Syrus Platonicus libris suis indidit: non est Apollonius Chalcidenus, de quo supra: illum enim Dio accenset toi=s2 *zhnwnei/ous2 lo/gous2 meletw=sin: at iste Platonicus est. Sed forte Tyanaeus alter, Suidae dictus; Nam Tyatia ad portas Cilicias sita, cuius brevissimus in Syriam transitus est. Salmas. ad Spartian.

APOLLONIUS [22] cognomento [orig: cognomentô] Titus, a Ionatha victus. Ioseph Iud. Ant. l. 13.. 6, 8.

APOLLONIUS [23] Tyaneus, professione Philosophus Pythagoricus, re ipsa [orig: ipsâ] autem Magus consummatus, cuius vitam scripsit Philostratus, et ante eum Damis ipsius in peregrinatione comes. Hic dum Ephesi vitam ageret, et forre in mutitudine disputaret, per eam horam, qua [orig: quâ] Domitianus, cui imperium prius praedixerat, immolato [orig: immolatô] infante, intersiciebatur, defixus, et elinguis stetit; tum autem exclamavit: Euge Stephane pulchre, Stephane percute: pulsasti, vulnerasti [orig: vulnerâsti], intersecisti. Hic sermonis animalium peritus erat, Cael. Rhodig. l. 17. c. 13. Idem hoc unum a Diis petebat, ut bonos cognosceret, malos vitaret. Alex. ab Alex. l. 4. c. 17. De eius annulo idem l. 2. c. 19. Alexander Severus Imperator religione tactus; Christum, Abraham, Orpheum et Apollonium, velut


page 266, image: s0266a

Deos intra aedes veneratus est. Idem l. 6. c. 14. Comparatus est etiam ab Hierocle; ob mira quae edere videbatur, Iesu Christo Dn. Nostro peculiari libello [orig: libellô], hac de re edito [orig: editô], quem Eusebius refutavit. Obiit tendem; postquam diu orbi illusisset, Christianisque plurimum nocuisiet, A. C. 97. vel 99. nemine conscio [orig: consciô]. Philostr. in vita eius. Iustin. Martyr. q. 24. Anastas. nic. q. 23. Lactant. Instit. l. 5. c.2. Agresphon apud Suidam, in Apollonius indicat, alium Tyaneum Apollonium fuisse praeter praedictum, qui sub Nerone vixit his verbis, *)apollw/nios2 e(/teros2 *tuaneu\s2 filo/sofos2 new/teros2 gegonw\s2 e)pi\ *)adrianou= tou= basile/ws2. Nic. Lloydius.

APOLLONIOS denique Sophistas duos ponit Philostratus, Naucratitem unum, alterum Atheniensem, qui ambo M. Antonini tempore Athenis docuere [orig: docuêre]. Plures huius nominis adducit Voss. de Hist. Graec. l. 1. c. 22. Itemque Ionsius de Script. Hist. Philos. l. 3. c. 9. Meursius quoque in tractatu, de Apolloniis. Idem.

APOLLONOSHIERITAE populi quidam. Plin. l. 5. c. 29.

APOLLOPOLITIS praefectura quaedam. Plin. l. 5. c. 9.

APOLLOPHANES [1] Poeta Comicus circa Olymp. 97. Suid. Aelian. Hist. animal. l.. c. 52. Item Poeta, cuius meminit Plin. l. 22. c. 21.

APOLLOPHANES [2] Regis Antigoni adulator, Apollophanem quendam Stoicum Laert. l. 7. ad Stoicorum placita et dogmata explicanda adhibet, et in Physica eum de vacuo disseruisse, alibi etiam unam tantum virturem, prudentiam nempe, statuisse tradit. Locum autem inter historicos sibi vendicare videtur, peri\ tou= *)ari/stwnos2. Athen. l. 7. *)apollofa/nhs2 (in codicib. vulgaris *)afa/nhs2 mutilate legitur, neque, quod mirere [orig: mirêre], correxit Casaubonus ) gnw/rimos2 h)=n kai\ ou(=tos2 tou= *)ari/stwnos, e)n tw=| *)ari/stwni, kai\ au)to\s2 ou(/tws2 e)pigra/yas2 to tu/ggramma e)mfani/zei th\n tou= didatka/lou filhdoni/an. Libello [orig: Libellô] itaque hoc [orig: hôc], quem Aristonem, inscripserat, Aristonis magistri sui voluptuariam vitam exposuit. Quae de aetate eius nos dubitare non finunt; quod Aristonem magistrum habuisse dicatur. Zenonem enim Stoicum audivit Aristo, Arcesilai tempore: Aristonem vero Apollephanes, tempore Ptolemaei Euergetae. Patriam huius Apollophanis aperit Steph. in *)antio/xeia: *tri/th *(a)ntio/xeia scil.) *mesopotami/as2, *mugdoni/a kaloume/nh, h(/tis2 para\ tw=n e)pixwri/wn *)asi/bh lalei=tai, o(/sqen *)apollofa/nhs2 o( *stwiko\s2 filosofos2. Citat Apollophanem hunc Tertullian. l. de Anima, c. 14. quod novem animae partes statuat. Fuir et Apollophanes Medicus, in aula Antiochi Soteris, Regi apprime carus, teste Polybio [orig: Polybiô] l. 5. quem laudat Plin. l. 22. c. 21. et Corn. Celsus. l. 5. c. 18. Cuius forte malagma, contra iecinoris duritiem, descripsit Galenus l. 8. de Cons. medic. sec. locos, c. 9. et Paulus Aegineta l. 7. c. 18. laudatque Aetius tetrab. l. 3. sect. 3. c. 18. Ut ut vero utetque Apollophanes sub Euergete floruerit, non tamen hoc sufficere arbitramur, ut eosdem esse statuamus. Alius fuit Apollophanes Sophista, cui tempore CHRISTI PATIENTIS Dionysius Areopagita Heliopoli in Aegypto dixit: Aut divina natura patitur, aut patienti condolet, teste Suida [orig: Suidâ], in *dionu/s2. Sed quod Polemon Laodicenus Sophista, Aristidis magister hunc Apollophanem audiverit, iuxta Suidam loc. cit. ratio temporis vix admittit: ex Zonsio. Nic. Lloydius.

APOLLOTHEMUS Historiam fecit, quantum colligere licet ex iis, quae de Lycurgi morte ex eo refert Plut. in Lycurgo.

APOLLYON Hebr. Abaddon, Latin. perdens, vel destruens. Apocal. c. 9. v. 11.

APOLOGETICUS Liber, Graeca [orig: Graecâ] voce is dicitur, qui in Christianae Fidei veraeque Ecclesiae defensione occupatus est: sic aliquot Apologeticos contra Gentes aliosque Veritatis hostes a Patribus editos novimus. Paulo aliter Gregorius M. in suo Sacramentar. vocat quasdam orationes Apologeticas, in quibus propria sua h(tth/mata naevosque confitetur: Nulla cuim in divino tribunali maior defensio est, quam propriae culpae accusatio. Eadem [orig: Eâdem] ratione Ambrosius tractatui, in quo Prophetae peccatum manifestat, de Apologia David titulum fecit. Vide Dominic. Macrum Hierolex. Sed et Apologetica seu Apologias, vocant in Latina Ecclesia, excusationes et purgationes, quibus Ministri sacra facturi excusant se, quod indigni ad tam venerauda et tremenda mysteria accedant: quarum formulae complures habentur in libro Sacramentorum Gregorii modo dicto. Missa Romana edita ab Illyrico; Quomodo Sacerdos apologetica celebrare debeat, antcquam ad Missarum celebrationem accedat etc. Earum loco [orig: locô] apud eosdem, hodie Confessio seu Confiteor dicitur. Vide Car. du Fresne Glossar. et de Apologia Aegyptiorum funebri, infra ubi de Arca Mortuali.

APOLYSIS Graece *)apo/lusis2, in Ecclesia Graeca, dimissio coetus, idem quod sequiori aevo [orig: aevô], in Latina vox Missa, i. e. missio. Hinc quod Ioannes Vita [orig: Vitâ] Epiphanii, vocat *)apo/lusin th=s2 *ekklhsi/as2, Cassianus de Caenob. Instit. l. 3. c. 7. appellat Missam congregationis. Aliquando ultimus est cuiuscumque festi dies, ut apud Basilium Seleuc. de S. Thecla l. 2. c. 18. Frequentius finis cuiuscumque officii Horatum, Vesperarum, Missarum, ut in Triodio et Euchologio videre est. Fotmulam certe *)apo/lusin elle, qua [orig: quâ] Sacerdos populum post officium celebratum dimittat, diserte docet Pachymeres: vocatque orationem hanc eu)xh\n a)polu/sews2 Demetrius Chomatenus in Responsis, ubi eam contineri his verbis, *eu)logi/a qeou= e)f' u(ma=s2 ktl. Benedictio Dei super vos etc. addit. Hinc *)apolu/simos2, apud Niceph. Homologetam in Can. nomen hebdomadis, quo tamen quaenam hebdomas anni intelligatur, sibi non liquere ait Leo Allatius de Dominicts et Hebdom. Graecorum, Indidem *)apoluti/kion, in Triodio, Typico Sabae, Liturgiis, Chrysostomi, Basilii, alibi: troparium, quo [orig: quô] laudes illius diei vel Sancti, cuius sollennitas agitur, celebrantur. Hoc ultimo [orig: ultimô] loco [orig: locô] et post reliqua illius officii, sed ante formulam dimissionis supra indigitatam canebatur, fuitque multiplex et unicuique diei ac festo proprium. Hinc frequenter in Menologie, *)apoluti/kion th=s2 e(orth=s2. Vide Io. Casp. Suicerum. Thes. Eccl. in vocibus his: ut et infra, ubi de Dimissoriis literis.