December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised


image: as0005

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.



image: as0006

[gap: praeliminaria]

image: s0184b

AMORGOS insul. una ex iis, quas plerique Sporadas, Steph. vero et Eustathius Cycladas esse statuunt. Item, castellum quoddam, in Insul. Patria Simonidis Poetae, qui hinc Amorginus dictus, Strab. l. 10. Sunt qui Amorgon insulam, ex qua a)mo/rgh purpurae genus, et a)mo/rgina i(ma/tia, per literarum inversionem fieri volunt es Ebraeo argaman, quo [orig: quô] purpuram significari nemo est qui neseiat. Favet huic coniecturae, quod ab Etymologo in voce a)pomo/rc|ato, *)amo/rgina i(ma/tia reddantur ta\ porfura=, et a)mo/rgh ei)=dos2 *bota/nhs2 porfura=s2. Sed et Eustathio a)mo/rgh est porfu/ra kata glw=ssan. Et in Stephano a)mo/rginos2 xitw/n, xrw/matos2 i)/dion. Et in Suida a)mo/rgesta, xrw/matos2 ei)dos2 l)pi\ nh/sou *)amorgou=ntos2. Aliis tamen placet vestes Amorginas a materia dici, quia a)morgi\s2 aliquid est byslo simile vel carpaso, in vestium usum olim adhibitum. Suidas: a)mo/rginon, o(/moi/on bu/ssw|, kai\ polutele\s2, Amorginum bysso simile et pretiosum. Item: e)/sti de\ h(a)morgi\s2, o(/moion a)lepi/stw| li/inw| *perilepi/rousi de\ au)to\, kai\ e)rga/zontai. *)/esti de\ sfo/dra lepto\n u(pe\r th\n bu/sson, h)/ thn ka/rpaion. Amorgis autem est quid simile lino decorticato, quod decorticant, et elaborant, estque id tenuissimum supr a byssum, aut carpasum. Etymologus: *)amorgi\s2 de\ tou= kala/mou th=s2 a)nqh/lhs2 to\ lepto/taton me/ros, o(/sqen a)mo/rgh, Amorgis in lini calamo est pappi vel lanuginis pars temissima, ex qua sit amore. In eadem sententia sunt Hesych. Iulius Pollux, Harpocration, Lexici Attici auctor, Pausan. Phavorinus, alii. Atque id verum esse suadet, quod in Aeschine a)mo/rgina, et e)/rga lepta\ sunt synonyma. *gunai=ka, inquit, kate/lipen a)mo/rgina e)pistaume/nhn e)rga/zesqai, kai\ e)/rga lepta\ ei)s2 a)gora\n e)mfe/rousan, mulierem reliquit, quae amorgina perite elaborabot, et oper a tenuia deferebat in forum. Nec minus lucis in Aristophanis loco ex Lysistrata, in quo mulierem ridet th=s2 a)morgi/dos2 hn(/ a)lopon oi)koi katale/loipe, amorgidis quam domi reliquit nondum decorticatum. Vide. Salmas. in Plin. Exerc. p. 1125. Omnino igitur a)morgi\s2, vel a)morgo\s2 est lini genus in Amorgo insula nasci, aut elaborari solitum. Iulius Pollux: ta\ de\ *(amo/rgina gi/gnesqai me\n ta\ a)/ristm e)n th=| *)amo/rgw|, li/nou d' ou=n kai\ tau=ta ei)=nai le/gousin, Amorgina autem optima in Amorgo fieri dicunt, eaque etiam esse linea. Tamen amorgen pro purpura, et amorgina pro purpureis ideo sumi suspicor, quia colore purpureo [orig: purpureô] plerumque imbuebantur. Interim Amorgon a Phaenicibus appellatam esse crediderim (inquit Bochart. o( me/gas2 l. 1. Chanaan. c. 14.) emoregin, mattem textorum, vel insulam om aut am oregin gentis textorum, aut etiam ham-oregin copiae textorum; voce ham ex hamon contracta [orig: contractâ], ut in Abraham. Hodie Murgo vel Amurgo dicitur. Olim Hypere, et Patage. Plin. l. 4. c. 12. Pancale et Psychia. Steph. Nic. Lloydius.

AMORIA Armeniae urbs. Procopius.

AMORIUM Phrygiae maioris oppid. Ptol. Episcopalis sub Archiepiscopo Synnadensi, inter Synnadam, et Apameam sita. Cuius frequens mentio in libr. Concil.

AMORRHAEI posteri Amorrhaei, fil. Canaanis, Gen. c. 10. v. 15. populi Palaestinae, Latin. amari, rebelles, sive loquaces. Hi Iudaeae montanis insiderant; sed plerique Iordanem transgressi bellum intulere [orig: intulêre] Moabitis et Ammonitis, et occupaverunt Basan, et Heshbon, et quicquid terrarum est inter fluvios Iabboc et Arnon: in cuius victoriae memoriam Poeta Chananaeus scripsit carmen e)pini/kion quod Moses libris suis inserere dignatus est. Num. c. 21. v. 27. Horum Rex potentissimus Sihon, Moysi transitum negans ab eo victus est, eiusque ditiones tribui Gad et Ruben, ut et dimidiae tribui Manasse datae. Num. c. 21. v. 23. Deuteron. c. 2. v. 30. Iud. c. 11. v. 20. Ioseph. l. 4. Iud. Ant. c. 4. 5. 7. Hos fuisse testatur Amos proceritare cedris, robore quercubus pares, quia gigantes Rephaim (quorum unus fuit Og, Rex Basanis) vel ex Amorrhaeorum genere, vel Amorrhaeis erant permixti.

AMORRHAEUS filius Chanaan. Gen. c. 10. v. 15.

AMORRIO Historicus Ecclesiasticus; vide Voss.de Hist. Graec. l. 4. p. 502. Possev. epit. appar. sacri, l. 1.

AMOS [1] per [gap: Hebrew word(s)] in principio, et [gap: Hebrew word(s)] vin fine, Latin. fortis vel robustus, pater Esaiae prophetae, Esai c. 1. v. 1. Hesych. *)amw\s2 e(rmhnd/etas2 stire/wsis2, h)\ i)xu/s2.

AMOS [2] per [gap: Hebrew word(s)] in principio et [gap: Hebrew word(s)] in fine, Latin. oneratus vel oner ans, Propheta unus ex duodecim, cuius Prophetia exstat. Occisus, Amaziae summi Pontificis iussu, tempore horrendi terraemotus, an. 25. regni Oziae, 40 Ieroboami, Torniell, et Salia, A. M. 3248. 3250. In hunc prodierunt Benefieldi Contiones in c. 1. in 8t. Oppenhemii, 1615. Brentii Commentar. Danaeique Drusii Lectiones. Gerhardi Annotationes, et Liveleii, in 8t. Londini, 1587. Merceri Comm. fol 1565. Genevae. Occolammdii Annotat. Basileae 1535. Quadrati Homiliae, in 8t. Parisiis 1576 1587. Reuteri Comment. Ruffini Comm. Schaddaei Synopsis in 4to Argentinae 1588. Selnecceri Explicatio, Lipsiae. Vide Crowaei Elench.

AMOS [3] Aegyptius, pater Clinomonachorum, quos ore operto [orig: opertô] mensae iubebat accumbere, ne parce comedentium virtus apparerer. Amos item Syrach, Iuaeorum Dux, regnavit ann. 19. Cuius fuir tanta castitas, ut cum uxore numquam fuerit congressus, sed eidern amorem virginitatis in animum induxerit.

AMOS [4] vel HAMOS, Patriarcha Hierosolymitanus successit Iohanni 4. Gregor. l. 7. ep. 7. Baron. A. C. 595 n. 68. et 601. n. 14.

AMOSA Latin. iurgium, vel adinventio, aut compressio, civitas tribus Beniamin. Ios. c. 18. v. 26.

AMOSIS Aegyptiorum Rex, regnavit ann. 25. mens r. fuic in serie Regum Thebanorum XXXVIII. Amuthantaei successor. Bello [orig: Bellô] cum Pinache et Susenne Pastorum seu Tanitarum Regibus continuato [orig: continuatô], Heliopolim (inferioris olim Aegypti metropolim, a Pastoribus vero [orig: verô] diu oppreslam, illis tandem inde Expulsis) recuperavit, urbem eiusque politiam ordinavit, immolandorum hominum pravam consuetudinem ab iis introductam abolevit, atgue loco [orig: locô] trium hominum dedokimasmenwn probatorum (sicut quaesiti illi vituli puri et sigillati) quiquottidie sub Pastoribus Iunoni mactabantur, similes cereos suffici iussit,


image: s0185a

privilegia porro civium instauravit: unde Manetho Sacerdos Heilopolitanus, ab Amose, qui Thebanorum primus Heliopoli praefuit, suam Thebanorum Regum seriem orsus est. Sic itaque, cum ante Pastorum incursionem, in capitalibus cuiusque regni urbibus, Memphi Heliopoli atque Thebis, praefecturae Iuridicae essent constitutae, iam istis omnibus sub unum caput redactis, unum (nempe Thebis) tribunal esse coepit, servata [orig: servatâ] nihilominus veteris privilegii ratione, unde tam ex Memphi, atque Heliopoli, quam ex Thebis, ad magnum Thebanorum consistorium Iudices in posterum electi, Diodor Sic. l. 1. Illum in regno excepit Chebron. Vide Ioh, Marshamum, Canone Chron, Sec. XI. ubi Iosepho hunc Regem Tetmosim fallaciter vocari notat, notat, variaque hanc in rem erudite addir.

AMPATRI POPULI Africae, Insulae Madagascaris, oram versus ad Meridiem, inter tractus Caremboule et Carcanossi, teste Flacurtio [orig: Flacurtiô]

AMPE civitas ad mare Rubrum. Steph. et Herodot. Gentlie est Ampaeus.

AMPELA oppid. Cretae. Plin. l. 4. c. 12.

AMPELOESSA oppid. in Decapolitana regione quae Syriae proximaest, auctore Plinio [orig: Pliniô] l. 5. c. 18. Regionis instar fuit et nomen Tetrarchiae habuit: quemadmodum et Abila et Arca, et Gabe, et reliquae urbes Decapolitanae Syriae, uti discimus ex Plin. loc. cit. Sic in Phoenice singulas Urbes totidem Regna fulsse, tradit Strabo, apud Salmas. ad Solin. P. 576.

AMPELONE colonia Milesiorum in Arabia Felici.

AMPELOS [1] insula seu promontorium Sami. Strabo. Sed et iuga omnia, quae totam Samon faciunt montosam, eodem [orig: eôdem] nomine vocantur. Item civitas Cretae Ptol. Macedoniae oppid. Plin. l. 4. c. 10. urbs Liguriae. Steph. Item, urbs Cyrenaicae regionis, Idem. Promontorium quoque, Strab. l. 14.

AMPELOS [2] Bacchi amasius. Ovid. Trist. l. 3.

Ampelon intonsum, Satyro, nymphaque [orig: nymphâque] ereatum
Fertur in Ismariis Bacchus amasse [orig: amâsse] iugis.

Aliis etiam est promontor. Macedoniae, vulgo Capo Canistro prope Toronaicum sinum.

AMPELUS urbs Africae, in regione Cyrenaica, proxima Horto Hesperidum, a qua incolae Ampelitae, qui caulem silphii Delphis dedicarunt [orig: dedicârunt], cuius circa Hesperidas Ferax regio fuit. Salmas. ad Solin. p. 374

AMPELUSIA promontor, Africae in Mauritania Tingitana. Mela l. 1. c. 5. Caput atque exordium est promontorium, quod Graeci Ampelsiam: Afri aliter, sed idem significante vocabulo [orig: vocabulô], appellant. Valde vero errat vir quidam doctus, qui Soloenta, vel Syloenta ex He odoto, hic [orig: hîc] locum habere putat. Abst illud hinc quam longissime, sed quod Ampelusiam Graeci vocavere, a vitibus, quarum hic locus ferax, id *kw/ths2 Afri appellant. Vide Cota

AMPHANE urbs Dorica. Steph.

AMPHAPALIA urbs Cretae. Strabo.

AMPHAXIS oppid. Macedoniae, unde regio Amphaxitis, ubi Thessalonica, quo Cicero relegatus, et Stagira, Pattia Aristoteilis. Eius populi Amphaxitae, intus ad Axium fluv. Steph. Cluver. l. 4.

AMPHIA Messeniorum oppid. Laconae finitimum, ab Alcamene Spartanorum Rege non indicto [orig: indictô], occupatum, anno [orig: annô] 2. Olymp. 9. quinto [orig: quintô] Aesimedis decennalis Archontis apud Athenienses, bello Messeniaco initium dedit; ac quarto [orig: quartô] post anno [orig: annô] Euphaes Messeniorum Rex cum hoste conflixit, Pausan. l. 4. Vide Alcamenes Euphaes, alibique passim.

AMPHE una Cycladum.

AMPHEA urbs Messeniae. Steph. Vide Amphia.

AMPHIALA oppid. Atticae. Strabo.

AMPHIALUS Phaeacensis, saltu praestans. Homer. Od. 8. v. 128. *(/almati d' *)amfi/alos2 pa/ntwn pzofere/steros2 h)=en. Item, Neoptolemi fil. ex Andromacha. Hygin. Fab. 123.

AMPHIARAI Balnea locus Africae, Steph. in *(/arma. Sed legendum Atticae. Vide locum.

AMPHIARAI Fanum *)amfia/reion, situm fuit in itinere, quod Athenis Oropum dirigebat, in loco Harma dicto, Graece *(/arma, i. c. currus, a curru, quo [orig: quô] Amphiaraus excidit, uti Dicaearchus habet. At Strabo in Boeotia collocat. Nempe in Boeotia *mantei=on Amphiarai fuit celeberrimum, ut ex Scriptoribus patet: quod e Cnopia (an Potnia) Thebaica traductum in locum eum Oropo vicinum ait. Hoc et i(ero\n *)amfiara/ou Graeci Scriptores vocant, eoque [orig: eôque] loci fuisse volunt, quo [orig: quô] tellus discessit fugienti Amphiarao ipsumque cum curru absorpsit. Unde et *(/arma nomen im positum. Sed ubi hoc acciderit, non usquequaque Veteres consentiebant et Tanagraei quidem id contigisse contendebant, in via, quae Thebis Chalcidem ducit, quo [orig: quô] loco [orig: locô] urbs vel vicus *(/arma nomine olim exstitit, prope Mycalessum; Thebani in agro suo discessisse terram, quae Amphiaraum hiatu mersit, dicebant. Accessit tertia opinio, factum id prope Oropum, in loco, ubi Templum postea eius, Oraculorum fama [orig: famâ] diu nobilitatum. Hoc certum, primos Graecorum Oropios honorem Amphiarai memoriae habuisse, et Templum ei condidisse: erat autem Oropus oppid. ad Mare, in confino terrae Atticae et Boeotiorum agri Tanagrici: de quo cum diu pugnatum esset inter Athenienses et Boeotios, ab Atheniensibus tandem in potestatem redactum et Attici soli factum est. Vide infra in voce Harma et plura hanc in rem, spud Salmas. ad Solin. p. 146. et seqq. ubi, post multa in omnem partem agitata, concludit in Harmate Attico Oropiis vicino Fanum Amphiar ai et Oraculum tw=n e)gkoimwme/nwn, somnia captantium; Amphiarai item Balnea seu Fontem, fuisse.

AMPHIARAI [3] fons vide Alcyonium Stagnum.

AMPHIARAUS Oeclei fil. (a quo Occlides dictus) et maritus Eriphyes, Graecus vates, quem Adrastus Rex secum ad bellum Thebanum ducere voluit: sed ille praesciens vel per somnia, vel per avium volatum Pausan. l. 1. se illinc non rediturum, latuit; et cum diu inveniri non potuisset, tandem ab Eriphyle uxore sua aureo [orig: aureô]


page 185, image: s0185b

monili ab Adrasto Rege corrupta [orig: corruptâ], productus est, atque ita proficisci coactus, primo [orig: primô] die quo [orig: quô] ad Thebas venit, postquam telum eius, ab aquila, in auras sublatum, in laurum versum esset, hiatu terrae absorptus est. Homer. Od. 15. v. 244.

*au)ta\r *oi)klei/hs2 (genuit) laosqo/on *)amfi/krhon,
*(\on peri\ kh=ri fi/lei *zeu\s2 t' *ai)gi/oxos2 kai\ *)apo/llwn
*pantoi/hn filo/tht' ou)d i(/keto gh/raos2 ou)do\n,
*)all' o)/let' e)n *qh/bhsi, gunai/wn ei(/neka dw/rwn.
Notus homo mersis Amphiar aus equis.

Horat. l. 3. Od. 16. Concidit auguris

Argivi domus ob lucrum
Demersa excidio. --- --- -

Pro Deo cultus est post mortem, templumque apud Oropos habuit ex marmore candido constructum, ubi Fons, et Ara, cuius descriptio exstat apud Pausan. in Atticis. Cicer. l. 1. c. 40. de Divinat. Am phiar aum sic honor a vir fama Graeciae. Deus ut haberetur, atque ut ab eius solo, in quo est humatus, oracula peterentur. Historiam eius latissime scripsit Diodor. Sic. l. 5. c. 5. Pausan, in Att. et Stat. Theb. l. 7. Vide Plut. in Paral. Nic. Lloydius.

AMPHIAS [1] ex parte Epidauriorum, ad sopiendam, inter Athenienses et Lacedaemonios discordiam, anno [orig: annô] belli Pelopounesiaci 8. missus. Vide Scholia in Eq. Aristoph.

AMPHIAS [2] Tharsius quidam fuit, qui ex infima sorte ad summas opes evectus, cum amicum. tamquam degenerem multis probris affecisset, tandem, velut resipiscens, subiecit, Sed et nos ex iisdem seminibus sumus. Quae vox ab astantibus summa [orig: summâ] laetitia [orig: laetitiâ] est accepta. Macrob. Sat. l. 7. c. 3.

AMPHIBALUS vel AMPHIBALLUS item Amphibalum et Amphibolum, apud Sulpicium in Vita S. Martini, Dial. 2. c. 1. Nec mora, Sanctus, paupere non vidente, intra Amphibolum sibi tunicam latenter eduxit. Vestis erat utrinque hirsuta ac villosa, eademque cum Amphimallo, unde vox deflexa: neque enim ab a)mfiba/llesn deducitur, ut quidam censent. Gloss. S. Benigni, Amphibalus, byrrhus villosus. Ioh. de Ianua, Antibolus, vestis, quae est villosa, sicut est sclavina, quae cir cumcluditur et c. Eiusdem meminit Fortunatus de Vita Martini praedicti l. 3. c. 1.

Qui tunicae interius non inspiciebat amictum,
Amphibali exterius dum membra obtecta laterent.

Caput etiam texisse, docet Vita S. Boniti Episcopi Claromont c. 2. Amphibali summitas ipsa. Et c. 7. Ut partam amphibali mei, qua [orig: quâ] caput tegitur, retineas. Vita S. Deicoli Abbatis Lutrensis num. 20. Antequam sessum pergeret, birrum suum, quem Graeci amphiballum vocant, deponere voluit, refrigerandi gratia [orig: gratiâ], etc. Car du. Fresne Glossar. Peculiarem fuisse Episcoporum vestem, colligit Dominicus Macer ex Testam. S. Remigii, ubi inter alia habetur, Futuro Episcopo Amphibalum album Paschale relinquo, vide eum in Hierolexico, ut et fratrem eius Carolum, qui Ampbibalum cum Amphimallo idem esse negans, cum Heteromallo potius convenire, contendit.Ibid.

AMPHICLEA vide Ophitea.

AMPHICRATES Historicus, qui libros de viris illustribus conscripsit. Diog. Laert. in Aristippo l. 2. c. 101. *)amfikra/ths2 e)n tw=| peri\ endo/cwn a)ndrw=n, fhsi\ kw/neion au)to\n piei=n katadikasqe/nta, Amphicrates libro [orig: librô] de viris illustribus auctor est, eum damnatum, venenum bilbisse. Athenaeus l. 13. c. 285. n. 23. *qemistoklh=s2 e)c e(tai/ras2 h)=n gegeinhme/nos, o)/noma *)abrota/nou, w)s2 *)amfikra/ths2 i(storei= e)n tw=| pari\ e)ndo/cwn a)ndrw=n. Themistocles e scorto, cm nomen Abrotano, natus est, ut refert Amphicrates libro de viris claris. Eundem esse cum Rhetore illo Amphicrate, qui apud Tigranem vitam voluntaria [orig: voluntariâ] inedia [orig: inediâ] finiit, teste Plutarcho [orig: Plutarchô] in Lucullo, putat Ionsius l. 2. de Script. Hist. Phil. c. 15. Nic. Lloydius.

AMPHICTYON [1] Deucalionis ex Pyrrha fil. plst Cranaum in Attica regnavit: huic inventum ferunt somniorum et portentorum interpretationem. Regnavit ann. 10. Huius aetate templum in Delo construxit Erisichthon Triopis fil. Euseb. in Chron. Hellen vero frater Amphictyonis, in Phthotide regnavit, et Hellenes Graeci dicti: certamen itidem panaqhvai/wn habitum ac Cadmus Thebas venit Cadmiamque aedificavit, ut habent Epochae Marmoreae spud Marshamum infr a citandnm. Ei successit Erichthonius, quem vide. Vide et hic [orig: hîc] infra.

AMPHICTYON [2] Heleni fil. amplissimum illud Graeciae Concilium instituit, quod Amphiciyonium vocabatur, teste Dionysio [orig: Dionysiô] Halicarn. l. 4. Cicer. 1. 2. de Inventione. c. 23. Accusantur apud Amphictyonas, commune Graeciae Concilium. Constabat autem ex 7. Graeciae civitatibus. Postmodum ex 13. et Philippo Macedoni etiam permillum, illis assidere, cui duo suffragia, quemadmodum Phocenses habuerant, concessa. Strabo l. 8. 9. Huic concilio qui praeerant, Amphiciyones vocabantur. Vide Budaeum in Annot. Prioribus, et Erasmum in Chil Hesych. *)amfiktu/ones2, peri/oikoi *delfw=n sinago/menoi e)pi\ pule/an (lege pu/laian ) pulago/roi, kai\ i(eromnh/mones2. Vide etiam Harpocrationem, Suidam, Pausan. in Phoc. Marmora pari, a Comite Arundelio edita. Euseb. fustin. Oros. Dionys. l. 4. Hic primus a Dionysio edoctus, aquam vino miscuit, quo [orig: quô] frugi homines usi sunt, quos Meraca prius incurvabat potio; unde Dionysio erecta ara, quem o)rqo\n, i. e. rectum vocant. Cael. Rhodig. l. 7. c. 15. Nic. Lloydius. Sed marmora citata Amphictyoni priori originem Concilii huius celebris adscribunt. Sic enim habent: Ex quo Amphictyon Deucalionis Filius regnavit Thermopylis, et sunh=ge tou\s2 peri\ to\n o(/ron oi)kou=ntas2, kai\ w)no/masen *)amfiktu/onas2, congregavit accolas vicinos, et nominavit eos Amphictyonas et P... etiamnum sacrificant Amphictyones, anni 1258. regnante Athenis Amphictyone, apud Ioh. Marshamum Canone Chron, sec. IX ubi de primis, secundis et tertiis *)amfiktuoni/ois2 eorumque origine.

AMPHIDAMAS [1] Busiridis fil. quem Hercules una cum patre hospites immolante interfecit.

AMPHIDAMAS [2] obiit in pugna contra Eretrienses. Unde, quia incertum, an Victor obiisset, occasio Poetis nata mutuo se interrogandi, Plut. in conv. 7. Sapientum, c. 21. Item fil. Alei, Lycurgi et Cephei frater, ex familia Inachidarum, Pausan Arcad. l. 8. Argonautarum, in Colchica expeditione, comes, Val. Flacc. l. 1. v. 376.


page 186, image: s0186a

Orpheo Iphidamas. Sed filium hunc fuisse Lycurgi, et nepotem Alei, colligi videtur, ex Apollod l. 3. Nic. Lloydius.

AMPHIDOLI civitas Triphyliae. Steph.

AMPHIDROMIA etsi von fuerit Amphidromiorum publica sollennitas, sed privatorum affectibus conscrata: tamen hic [orig: hîc] omittenda nonfuit, quodcum omnes sigillatim homines specter, etiam *dhmotelh\s2 appellari quodammodo videarut. Igitur *)amfidro/mia, vel ut alii scribunt, *)amfidromi/a peragebantur a parentibus die quinto [orig: quintô] post partum, hoc [orig: hôc] ritu. Infantem gestantes circum lares focumque currebant: Domestick et amici tamquam gratulabundi dona conferebant. Harpocration ex oratione Lysiae de abortu: *)amfidromi/a, h(me/ra tis2 h)/geto e)pi\ toi=s2 veognoi=s2 p ai di/ois2, e)n h(=| to\ *bre/fos2 pari\ th\n e(sti/an e)/feron tre/xontes2, kai\ u(po\ tw=n oi)kei/wn, kai\ fi/lwn polu/podas2, kai\ snpi/as2 e)la/mbanon. Cursus ille in orbem convertebatur. Plato in Theaeteto; ubi Socrates rationem suam docendi obstetricum officio confert; cumque Theaetetus peperisset, i. e. ingenii sui specimen edidisset; Socrates veluti obsterricis munere perfunctus addit; meta\ de\ to\n to/kon, ta\ *)amfidro/mia au)tou= w(s2 k)lhqw=s2 e)n ku/klw periqrekte/on. Hesych. amplius tum nomina pueris imponi solita scribit: *)amfidomi/a, inquit, h(me/ra a)gome/nh toi=s2 paidi/ois2, e)n h(=| to\ *bre/fos2 peri\ th\n e(sti/an e)feron tbe/xontes2 ku/klw|, kai\ e)piti/qesan au)tw=| o)/noma, o(/ti u(po\ tw=n oi)kei/wn kai\ fi/lwn dw=ra e)pe/mpeto. Ex quibus sequi videtur, Amphidromia fuisse Romanorum Nominalibus affinia. Idem tamen auctor postea sui velut oblitus, decimo [orig: decimô] die nomina demum imponi tradit: th=| deka/th| h(me/ra ta\ o)no/mata toi=s2 *bre/fesin e)ti/qesan. Atqui si Amphidromia die quinto [orig: quintô] celebrantur, Nominalia decimo [orig: decimô], eadem esse nequeunt. Alio [orig: Aliô] loco [orig: locô] vocat dromta/fion h)=mar. *)/esti de\ h(merw=n e(pta\ l)po\ th=s2 gene/sews2, e)n h(=| to\ *bre/fos2 *basta/rontes2 peri\ th\n e(sti/an gumnoi\ tre/xouti. Igitur acta die quinto [orig: quintô] Amphidromia, quod hoc spatium snfficere putarent ad ea curanda; quae partum ipsum spectant. Hinc etiam obstetrices, et quae adfuissent enitenti, manus abluebant, et quasi munere suo [orig: suô] iam perfunctae, in posterum nutricibus habendam infantis curam ostendebant. Etymolog. *)amfidro/mia, inquit, e(orth/ e)stin *)asqh/nhsi teloume/nh, kaq' h(\n e)gkrufi/ou a)/rtou o)ptome/nou, e)pi\ th=s2 e(sti/as2 e)pitre/xousi. *to\ de\ au)to\ poiou=ti kai\ meta\ skeuh=s2 ei)s2 ta\ *bre/fh para\ th\n e(sti/an perife/rontes2, e)peidh\ kourotro/fos2 h)/ trofo\s2 e)pi\ ti/nwn pefh/mistai. Huc etiam facit, quod Genium, natalium praesidem, sive gene/qlion, Aeschylus *)amfi/dromon appellavit, Ceterum illa non absque sollenni epularum apparatu transigebantur, ut Eubuli versus apud Athenxum, l. 2. manifeste loquuntur, quos vide. Nic. Lloydius.

AMPHIGENIA Peloponesi urbs in Messenia regione cuius meminit Stat. l. 4. Theb. v. 178.

--- -- Quos fertilis Amphigenia,
Planague Messene, montanaque nutrit Ithome.

Homer. in Catalogo Il. b. v. 593.

*kai\ *kuparissh/enta, kai\ *)amfige/neian e)/naion.

AMPHILOCHI populi Epiri in Acarnania, quorum urbs Amphilochia, et Argos Amphilochium sive Amphilochicum, etiam nunc Anfiolca incolis dicta. Amphilochi pagi meminit Hippocrates, l. 4. de morbis pop. In Graecia uspiam est Amphilochi tumulus, locus Ciliciae. Isacio ad Lycophr.

AMPHILOCHIA [1] oppid. Epiri, iuxta Acheloum fluv. in Amphilochia regione, versus Pindum montem.

AMPHILOCHIA [2] urbs Callaicorum in Hispania Tarraconensi ad Minium fluv. inter Tyden et Lucum, vulgo Orense, teste fo.Mariana [orig: Marianâ]. A Teucro condita fuit, sic ab Amphilocho, uno ex sociis eius nominata, teste Strabone. longitud. 12000. latitud. 42. 30.

AMPHILOCHIUS [1] Metropolita Cyzicenus, ad quem scribit Photius Ep. 207.

AMPHILOCHIUS [2] Iconii (Lycaoniae haec Metropolis est) Episcopus. Floruit sub Theodosio M. quem etiam, non salutato [orig: salutatô] filio [orig: filiô] eius, ab Arianis, quibus hactenus favere videbatur, avertit. Quanti eum fecerit B. Hieronym. argumento [orig: argumentô] est, quod, epistola [orig: epistolâ] ad Magnum, sacra [orig: sacrâ], Profanaque [orig: Profanâque] doctrina [orig: doctrinâ] eum Basilio, et Greg. Nazianzeno, aequalem facere videtur. Vide Voss. de Hist. Grac. l. 2. c. 19. Hieronym. in Catal. Theodoret. l. 5. c. 16. Baron. A. C. 363. n. 55. 369. n. 45. Onuphr. A. C. 372. Sigebert. de Viris Illustribus, etc.

AMPHILOCHUS [1] Amphiarai, et Eriphyles fil. reversus ab expeditione Troiana, patria [orig: patriâ] relicta [orig: relictâ] Argos Amphilochium condidit, Rexque et augur apud Graecos habitus fuit.

AMPHILOCHUS [2] Thespesio cuidam Solensi, qui scelerate hactenus vixerat, interroganti oraculum, an posthac melius victurus esset, oraculum attulit, fore hoc post hanc vitam. Sic paulo post occisus; triduo [orig: triduô] exacto [orig: exactô] resurrexit. Plut. de sera Numinis vindicia c. 42.

AMPHILOCHUS [3] Atheniensis Philosophus, et agriculturae scriptor. Varro l. 1. de R. R. c. 1.

AMPHILYCUS Corinthius, Eumeli vel Thymeli Poetae pater, qui auctor est Bugomae et Europae, poematum. Euseb. Chron.

AMPHILYSUS fluv. ab Assaro Sami monte fluens. Steph.

AMPHILYTUS Acarnan hariolus. Herodot. l. 1. c. 62. Hic Pisistratum ad Athenas invadendas incitaturus, divina [orig: divinâ] pompa [orig: pompâ] fungens, sic vaticinatus est:

*)/er)riptai o( *bo/los, to\ de\ diktu/on s)kpepe/tastai,
*qu/nnoi d' oi)mh/sousi selhnai/hs2 dia\ nukto/s2.
est nummus2 projectus, item sunt retia tenta,
nocte meant thynni claro sub sidere Lunae.

Vel. ut alii reddunt:

Verriculum iactum est, expansaque retia, nocte
Mox aderunt thynm etc. Quorum verborum occasione,

Pisistratus Athenienses post cenam, partim ludentes, partim sopicos aggressus, tertia [orig: tertiâ] vice Athenarum potitus est.

AMPHIMACHUS Amphiarai et Eriphyles fil. quem


image: s0186b

Homerus cum aliis Graecorum ducibus Troiam venisse scribit. Ita Dictionarii Poetici primus compilator. Ego vero apud Poetam in Catalogo duos Amphimachos invenio, neutrum tamen, quod sciam, Amphiarai et Eriphyles filium. Primus occurrit v. 620.

*tw=n ue\n a)r/ *)amfi/maxos2 kai\ *qa/lpios2 h(ghsa/sqhn,
*u(=ies2, o( me\n *ktea/tou, o( d' *eu)ru/tou *)akori/wnos2.

Alterius mentio est v. 870.

*tw=n me\n a)r' *)amfi/maxos2 kai\ *na/sths2 h(ghsa/sqhn,
*na/sths2, *)amfi/maxo/s2 te, *nomi/onos2 a)glaa\ te/kna.

Nic. Lloydius.

AMPHIMALIA oppid. Gretae in ora borcali, ubi sinus Amphimalus, qui hodie Golfo. di Suda, et Golfo die Nicola dicitur.

AMPHIMALLA sive, a)mfi/malloi xitw=nes2, vestes sunt utrinque villosae. Meminit eorum Plin. l. 19. c. 1. Gausapae patris mei memoria coepere, ampbimalla nostra, sicut etiam villosa ventr alia. Vide Octav. Ferrarium de Re Vestiaria l. 1. c. 18. An eaedem cum Amphitapis. quarum meminit Lucilius l. 1. Sat.

Psilae atque Amphitapae villis ingentibus molles.

Quaeque substernebantur dormientibus. Idem l. 6.

Pluma atque Amphitape,et si aliud quid delitiarum.

Item Varro Manio, Alterum bene acceptum dormire super Amphitapa bene molli Ita videtur supra laudato Ferrario, qui monet, inter Tapetes et Amphitapetes, Gautapas et Amphimalla probe distinguendum, his verbis: Ut eadem res plane Gausapae et Tapetes, sic Amphimalla et Amphitapetes. Illa ex una parte, haec utrinque villos habebant; quod ipsa vox quoque declarat. Vide quoque eius de Re Vest. part. 2. l. 1. c. 14.

AMPHIMALUS sinus Golfo di Suda, ab arce Suda, in scopulo sita et permunita, cum portu commodissimo multoties tentata a Turcis, bello [orig: bellô] Cretico [orig: Creticô]. Distat Canea [orig: Caneâ], 10. milliar. Italicis, Rithimna [orig: Rithimnâ] vero 30. versus Occasum. Vicus autem S. Nicola, unde hic sinus etiam denominari solet, distar Sudo [orig: Sudô] 10. milliar. in Orientem. Estque in Insula parva, prope oram maritimam.

AMPHIMEDON [1] Libycus quidam qui in aula Cephi Regis adversus Perseum pugnans, occisus est. Ovid. l. 5. Met. v. 74.

Ecce Syenites genitus Methione Phorbas,
Et libys Amphimedon, avidi committere pugnam,
Cociderant lapsi. --- --

AMPHIMEDON [2] unus procorum Penelopes, a Telemacho, Ulyssis filio occisus. Homer. Od. 22. v. 283.

*)/enq' au)t' *eu)ruda/manta *ba/le ptoli/porqos2 *)odusseu\s2,
*)amfime/donta de\ *thle/maxos, *po/lubon de\ subw/ths2.

Erat autem Melanthei filius, teste eodem [orig: eôdem] Homer. Od. a. v. 102.

*)/egnw de\ *yugh\ *)agame/mnonos2 *)atrei/dao
*pai=da *melanqh=os2 to\n a)gakluto\n *)amfime/donta.

AMPHIMETRIUM vide Cerne.

AMPHINOME nymphae nomen, a cir cumpascendo, quod proprium est aquarum, quae ripas et litora circumquaque depascunt. Homer. Il. *s. v. 44.

*decame/nh te, kai\ *)amfino/mh, kai\ *kallia\neira.

Item mater Iasonis, quae gladio [orig: gladiô] sibi pectus transfixit, et periit absente filio [orig: filiô]. Natal. Comes. l. 6. c. 7.

AMPHINOMUS [1] unus ex procis penelopes a Telemacho Ulyssis filio interfectus. Homer.Od. 22. v. 89.

*)amfi/nomos2 d' *)odush=os2 e)ei/sato kudali/moio
*)anti/os2 ai)cas2. ei)/ruto de\ fa/sganon o)cu\,
*ei)/pws2 oi( ei)/ceie squra/wn. a)ll' a)/ra min fqh=
*thle/maxos2 kato/pisqe *balw\n xalkhrei= douri
*)/wmwn messhgu\s2, dia\ de\ sth/qesfin e)/lasse,
*dou/pesen de\ pesw\n, etc.

Erat autem Nisi filius, teste eodem [orig: eôdem] Homer. Od. 18. v. 411.

*toi=sin d' *)amfi/nomos2 a)gorh/sato kai\ mete/eipen,
*ni/sou fai/dimos2 ui(o\s2 *)arhtia/dao a)/naktos2.

AMPHINOMUS [2] et ANAPIUS, Siculi fratres; cum Aetnae incendio [orig: incendiô] Catana urbs, et omnia prope Siciliae loca deflagrarent, parentes humeris impositos periculo subduxerunt. Vide Val. Max. l. 5. c. 4. ex. 4. Et. Senec. l. 3. de Benef. c. 37. Cornel. Severus in Aetna.

Amphinomus, fraterque, pari sub munere fortes,
Cum iam vicinis streperent incendia tectis,
Accipiunt, pigrumque patrem, matremque senilem.

Silius Ital. l. 14. v. 197.

Tum Catane nimium ardenti vicina Typhoeo,
Et generasse [orig: generâsse] pios quondam celeberrima fratres.

Vide Dausqueii notas ad locum istum p. 596

AMPHINOMUS [3] Philosophus, scripta quaedam Geometrica reliquit; Proclo laudatus, Commentar in Euclid. l. 1. et Vossio, de Scient. Mathem. c. 54. §. 17. Quo [orig: Quô] tempore vixerit, incertum. Nic. Lloydius.

AMPHION [1] fil. Iovis ex Antiope, Nyctei filia, quae cum Lyco Regi nupsisset, ab Epapho (ut apud Hyginum Fab. 155. legitur) aut certe Epopeo (ut in Corinthiacis habet Pausan.) per dolum est constuprata; qua [orig: quâ] re cognita [orig: cognitâ], Lycus uxorem repudiavit, quam Iuppiter iam viduam compressit, ex quo et gravida effecta est. Id sentiens Dirce, cum qua secundas nuptias Lycus contraxerat, suspicata est virum clam cum Antiope consuescere; eamque ob causam famulis imperavit, ut carceri eam includerent. Verum, instante iam tempore partus [orig: partûs], Iovis miseratione soluta est, et in Cithaeronem montem confugit, ibique in bivio gemellos edidit, quos pastores pro suis educarunt [orig: educârunt]; Et alterum quidem Zethum appellarunt [orig: appellârunt] l)po\ tou= zhtei=n to\pon; alterum autem Amphionem o(/ti e)n dio/dw|, h(\ o(/ti a)mfi\ o(do\n mh/thr au)to\n e)/teken. Homer Od. l. v. 259.

*th\n de\ met' *)antio/phn i)/don *)aswpoi=o squ/gatra
*(h dh\ kai\ *dio\s2 eu(/xet' e)n a)gkoi/nh|si i)au=sai,
*kai\ r(' e)/teken du/o pai=d' *)amfi/ona/ te *zh=qo/n te,
*(oi prw=toi *qh/bhs2 e(/dos2 e)/ktisan e(ptapu/loio,
pu/rgwsa/n t' e)pei\ ou) me\n a)pu/rgwto/n ge du/nanto.
*naie/men eu)ru/xoron *qh/bhn, kraterw/per e)o/nte.



image: s0187a

Hi postea adulti, cognitis iniuriis, quibus matrem suam affecerat Dirce, tauri indomiti caudae eam alligarunt [orig: alligârunt], eoque [orig: eôque] per loca aspera agitato [orig: agitatô], diris eam cruciatibus laniarunt [orig: laniârunt], donec eius misertus Bacchus in fontem sui nominis eam commutavit. Fuit autem Amphion musicus tam insignis, ut testudinem a Mercurio dicatur accepisse, eiusque sono [orig: sonô] saxa ad urbis Thebanae constructionem attraxisse. Apollon. Rhod. Argonauticam:

*)amfi/wn d' e)pi\ oi( xruse/h fo/rmiggi ligai/nwn
*)/hie, di\s2 to/ssh de\ met' i)/xnia vei/sseto pe/trh.

Euripidesin Phoenissis:

*(armoni/as2 de\ pot' ei)s2 u(menai/ous2,
*)=hlqon ou)rani/dai. *qo/rmiggi de\ tei/xea *qh/bas2.
*ta=s2 *)amfioni/as2 te lu/ras2 u(/po, pu)rgos2 a)ne/sta.

Horatius ad Pisones de arte Poet.

Dictus et Amphion Thebanae conditor arcis
Saxa movere sono [orig: sonô] testudinis, et prece blanda [orig: blandâ]
Ducere quo vellet. --- --

Et l. 3. Od 11. v. 1.

Merevi: nam te docilis magistro
Movit Amphion lapides canendo [orig: canendô].

Virg. Ecl. 2. v. 23.

Canto quae solitus, si quando armenta vocabat,
Amphion Dircaeus in Aciaeo Aracyntho.

Propert. l. 1. Eleg. 9. v. 10.

Aut Amphioniae moenia flere lyrae.

Idem l. 3. Eleg. 1. v. 43.

Saxa Cithoeronis Thebas agitata per artem
Sponte sua [orig: suâ] in muri membra coisse ferunt.

Ovid. *mataiotexni/as2 l. 3. v. 323.

Saxa tuo cantu, vindex iustissime matris,
Fecerunt muros officiosa novos.

Stat. l. 1. Theb. v. 9.

--- -- Penitusque sequar quo [orig: quô] carmine muris
Iusserit Amphion Tyrios accedere montes.

Idem l. 8. v. 232. --- Tyriam reptantia saxa

Adchelyn, et duras animantem Amphiona cautes.

Et l. 3. Silv. v. 16. in Hercule Surrention:

--- -- Tyrione haec moenia plectro,
An Getica [orig: Geticâ] venere [orig: venêre] lyra?

Obiit tandem, propria [orig: propriâ] manu peremptus, quod liberos fuos, ab Apolline et Diava necatos videret. Apoll. Rhod l. 1. et 4. Argon. Plura de Amphione Natal. Comes, l. 9. c. 15. Plur. de Musica, c. 2. Plin. l. 7. c. 56. Pausan. l. 9. Ovid. l. 6. Fab. 2. Met. Eum autem saxa movisse, (inquit Albricus) nihil aliud fuit, quam quod melliflua [orig: mellifluâ] oratione suasisset ignaris, et rudibus hominibus, ac sparfim degentibus, ut in unum convenirent, et civiliter viverent, et in defensionem publicam civitatem moenibus circumdarent. Quod autem citharam a Mercurio susceperit, id significat, eum eloquentissimum fuisse. Boccatius. Nic. Lloyd.

AMPHION [2] Hypsonis Pellaei fil. ex Argonautis unus, fratri Deucalioni adeo vultu similis, ut ne Pater dignoscere potuerit. Val. Flacc. l. 1. v. 367.

AMPHION [3] fil. Iasii, imperavit Orchomeniis, Minyis, et Pyliis, teste Leontio [orig: Leontiô], alio [orig: aliô] nomine Argus vocatus, cui erat filia Chloris, natu minima. Homer. Od. l. v. 280.

*kai\ *xlw=rin ei)don perikalle/a, th/npote *nh/lds2
*gh=men e(/on meta ka/llos, e)pei\ po/re muri/a e)/dna,
*(oplota/thn kou/rhn *)amfi/onos2 *)iasi/dao,
*(/os2 pot' e)n *)orxomenw=| *minun+i/w| i)=fi a)/nassen,
*)hde\ *pu/lou *basi/lde.

AMPHION [4] pictor insignis, Plin. l. 35. c. 10. Item, libertus Q. Catuli, ingenio [orig: ingeniô] clarus, Idem, l. 35. c. 18. Item, Statuarius insignis, fil. Acestoris. Pausan. l. 10.

AMPHIPOLES Archontes seu Magistratus, a Timoleonte Syracusis instituti, post pulsum Dionysium Iuniorem. Horum auctoritas, ultra 300 annos viguit, usque ad tempora Diodori. Sic ut ipse testatur Biblioth. histor. l. 16.

AMPHIPOLIS quae postea Christopolis a Graecis appellata est, hodie Christopoli, et Emboli Turcis, urbs Archiepiscopalis Macedoniae, in Thraciae confinio iuxta Philippos ad oram litoream; sic dicta dia\ th\n peri/o)roian tou= *stzu/monos2, quod illam Strymon fluv. circumfluat ambiatque. Huc a Nicia, Atheniens. colonia deducta, plurimorum bellorum inter Athenienses et Lacedaemomos, argumentum, quae Philippi Maced, tempore resuscitata sunt. Thucyd l. 4. Iustin. l. 8. Plin. l. 4. c. 10. Steph. ait, olim Myricam dictam fuisse, et Eiona. Item *kra/demna, et *)ana/draimos2 eidem dicitur. Vocabatur etiam Urbs Martiis, et Novemviae, *)/ennea o(doi\, teste Suida [orig: Suidâ], qui eam in Thracia ponit. Longitud. 50. oo. latitud. 41. 30. Est etiam Syriae civitas iuxta Euphratem a Seleuco condita, et a Syris Turmeda dicta, teste Stephano [orig: Stephanô]. Nic. Lloydius.

AMPHIPOLITANUS lacus, cuius meminit Suidas.

AMPHIPROSTYLA Aedes, Graece *amfipro/stulos2, dicta est, quae in postico columnas habebat et fastigium, uti *pro/stulos2, in fronte. Vocata autem pro/stulos2, quae contra Antas duas columnas angulares haberet, et supra epistylia et dextra ac sinistra in versuris singulas. Posticum vero, o)pisqo/domos2 Graecis, in Gentilium Templis dicebatur ea pars, quae post cellam aedis, ad idem fere instar facta erat, ac pro/domos2 seu pro/naos2. Salmas. ad Solin. p. 1217.

AMPHIPYROS Dianae cognomen apud Sophoclem in Trachiniis sic dicta, quod utraque [orig: utrâque] manu facem gestat. Cael. Rhodig. l. 11. c. 26.

AMPHIRA Minervae epitheton, apud Lycophronem.

AMPHIRETUS Acanthius, captus a piratis in Lemnum deductus, vinculis detinebatur, praedonibus magno liberationis pretio inhiantibus, Ille sibi abstinens, minium aqua [orig: aquâ] salsa [orig: salsâ]


page 187, image: s0187b

commixtum bibit. Cum igitur alvum exoneraret, pirarae opinatieum in sanguinis profluvium ineidisse, vinculis solverunt, ne ob morbum e vita discederet, et lytrl spes periret. Ille solurus noctu aufugit conscensaque [orig: conscensâque] navi piscatoria [orig: piscatoriâ] Acanthum pervenit. Polyaen. l. 6. fin.

AMPHIS [1] nympha, ab undecumque fluendo sic dicta. Hesiod. in Theog. v. 360.

AMPHIS [2] Poeta Comicus circa Olymp. 95. Platonis saltem aetate vixisse constat, ex Diog. Laert. l. 3. c. 27. Eius *gunaikomani/an laudat Athenaeus l. 14.

AMPHISA fluv. in Phocide.

AMPHISBAENA serpentis nomen, in Libyae desertis degentis duo habentis capita, quorum alterum loco [orig: locô] suo [orig: suô] est, alterum ubi cauda, unde utrinque venenum diffundit. Lucan. l. 9. v. 719.

Et gravis in geminum surgens caput Amphisbaena.

Aeschylus in Agamemnone:

*)amfi/sbainan, h)\ sku/llan tina\ oi)kou=sas2 e)n pe/traisi.

Hesychius: *)amfi/sbaina: ei)=dos2 o)/fews2 makroke/falon, i)so/phxu, thn ou)ra\n kolobh\n e)/xwn, kai\ tau/th polla/kis2 thn porei/an poiou/menon, w(/ste/ tinas2 a)mfisbhtei=n mh\ du/o kefalas2\ e)/xein le/getai de\ kai\ dia/ tou= m, *)amfi/tmaina. Nic. Lloydius. De ea Solinus c. 27. Amphisbaena, inquit, consurgit in caput geminum: quorum alterum in loco suo est, alterum in ea parte, qua [orig: quâ] cauda; quae causa efficit ut capite utrinque secus nitibundo serpat traclibus circulatis. Ubi quod de circulatis tractibus habet, etiam Isidorus confirmat, cum ait, Currens ex utroque capite, tractu corporis circnlato. Atque hinc est, quod He ychius unum saltern caput Amphisbaenae esse, sed geminum videri, ait, ob illam videl. cursus obliquitatem ac circulationem. Vide Salmas. ad. d. l. p. 339. Quod vero peristige\s2 ei)=dos2 Amphisbaenae Nicander tribuit, h. e. notis compunctum, alibi non reperitur. Imo contra est, nec enim ulla [orig: ullâ] notarum varietate commendarur. Nisi forte peristibe\s2 vel peristixe\s2 apud eum legas, quod tractibus circulatis cat, uti dictum. Ibid. Amphisbaenae 2. aureae alatae, cum baltheo purpureo, in campo caeruleo, occurrunt, in scuto Renati Ducis de Tremes, in Gallia, Familiae Baillet tessera gentilitia, Spener. Oper. Herald. Part. 2. l. 1. c. 73. ubi de Potieriis.

AMPHISCII vocanturii, qui sub Aequinoctialt circulo habitant, eo quod quadruplici umbra [orig: umbrâ] verbetentur. Nam Sole exsistente in alterutro punctorum Aequinoctialium, i. e. in principio Arietis, aut Librae, umbra eorum matutina iacitur verstis Occidentem, vespertina versus Orientem. Sole autem Cancrum, aliquodve ex ceteris signis Septentrionalibus perambulante, umbram habent Australem: contra vero Septentrionalem, Sole sub Capricorno, aliquove alio Australium signorum iter saciente.

AMPHISPHYRA feminei calceamenti genus, vide Femina.

AMPHISSA [1] urbs Locrorum Ozolorum in Achaia. Ptol. ita dicta, teste Stephano [orig: Stephanô], quod undequaque montibus cingatur. Lambina hodie, teste Nigro [orig: Nigrô], Aliis Anfila. Lucan. l. 3. v. 172.

Phocaicas Amphissa manus, scopulosaque Cyrrha,
Parnassusque iugo misit deserius utroque

Hinc Amphissaei quei Delphicum templum diripuerunt, ut est videre apud Demosthenem in Orat. pro Ctesiphonte longitud. 47. 40. latitud. 37. 50. Armeniae quoque minoris regio, sic dicta, teste Lycophrone. Nic. Lloydius.

AMPHISSA [2] Magnae Graeciae oppid. in ora Calabriae ulterioris, inter Locros et Caulonam 8. mill. pass. apud ostia Sagrae fluv. Hodie La Rocella dicitur, Gabr. Barrio [orig: Barriô] auctore. Principatus titulo [orig: titulô] gaudet, habetque Castrum munitum, ad mare Ionium. Ovid. Met. l. 15. 2. 703.

Linquit Iapygiam, laevisque Amphissia remis
Saxa fugit. --- -- --- --

AMPHISSENE regio minoris Armeniae, Steph. ex Strabone.

AMPHISTHENES vir Lacedaemonius; qui cum Dianae sacra faceret, in furorem conversus est. Pausan. l. 1.

AMPHISTIDES vir quidam tantae stultitiae, ut ignoratet utrum ex parente esset prognatus, et cum magno [orig: magnô] Arithmeticae addiscendae studio [orig: studiô] flagraret, ultra quinarium tamen numerando [orig: numerandô] procedere non potuerit. Aristot. Problem. sect. 10.

AMPHISTRATUS et Rhecas, Laconum Duces fuere [orig: fuêre], qui Heniochiam inhabitarunt [orig: inhabitârunt], quam sic dictam scribunt, quod hi aurigae Castoris et Pollucis essent, quos Iason plurimis locis praefectr Iustin. l. 42. c. 3. Strabo l. 11. Item Amphistratus, nomen Statua rii cuiusdam. Plin. l. 36. c. 5.

AMPHITAPETES vide Tapetes.

AMPHITHEATRUM [1] Latine Visorium, quod commodissime populus ad ludicra convocatus inde spectare posset, circulari forma [orig: formâ] integra [orig: integrâ] construebatur, aut ovali et oblonga [orig: oblongâ], ut in cogladiatorii ludi et conclusarum ferarum venationes exhiberentur. Vide Cassiodorum, l. 3. ep. 51. Amphitheatrum rotundum est, Theatrum vero ex medio Amphitheatro est, semicirculi figuram habens, Isidor Hispalens l. 18. c. 52. Unde duobus Theatris in unum coeuntibus Amphitheatrum fiebat, dicebaturque Cavea quoque, ab interiore parte quae concava erat: Item Arena, quod arena spargeretur, ut certantes sine offensione caderent, ut ex Suetonio in Tito c. 8. liquet. Inde phrasis, in arenam descendere, i. e. certamen subire; et gladiatores Arenarii dicti. Nec vulgari solum sabulo [orig: sabulô] hic [orig: hîc] usi Romani, sed invenere [orig: invenêre], inquit Plinius, l. 36. et alium usum eius lapidis, in ramentis quoque Circum maximum sternendi, ut sit in commendatione et candor, etc. Aliquando vero et foveae specusque sub Amphichearro, in quibus ferae asservabantur, cum usus esset, in spectaculum cmittendae, Caveae dicebantur. Adde quod Amphitheatra plena concavitatibus speccubusque essent, in quibus, praeter feras, aquae etiam detinebantur, ad Naumachiarum usum postea in locum spectaculi dert vandae. Vide Sueton. in Domit. c. 5. Thom. Dempster. Antiqq. Rom. l. 5. c. 5. Lipsium inprimis de Amphitheatr. c. 2. et 3. Quia autem, cum in


page 188, image: s0188a

tam frequenti et copiosa sanguinis effusione facile fieret ut lubricum redderetur solum, ab arena petitum remedium est, quae, ut natura [orig: naturâ] est bibula, et absorbere effusum humorem et renovari per inter valla ludorum facili negorio [orig: negoriô] porerat: hinc hodieque les Arenes, in variis Galliae civitatibus dicuntur loca illa, ubi a Romanis olim rerum ibi potitis Amphitheatra fuerunt exstructa etc. Amphitheatri a Vespasiano, ex Tiburtino lapide, in ipso urbis meditullio, exstructi, a Tito dedicati et a Domitiano exornati, formam ac faciem, cuius rudera Romae visuntur, ut de partibus ac forma Amphitheatrorum facilius iudicare Lector possit, exhibet A. Frisius ad Hieron. Mercurialem de Arte Gymn. l. 3. c. 4. Orbis illius circuli oblongi, seu potius ovi, formam refert, et si P. Victori fides, gradus Amphitheatri vel graduum pulvilli supra 87000. spectatorum capiebant. Ambitus superior et cirucmiectae porticus, Lipsu iudicio [orig: iudiciô], denis adhuc vel vicenis hominum milibus seu stantibus, seu allatis carhedris sedentibus, locus erat. Universa machina quatuor constabat ordinibus, Dorico [orig: Doricô], Ionico [orig: Ionicô], Corinthio [orig: Corinthiô] et Composito [orig: Compositô], omnibus ita dispositis, ut tardius adventantibus accedendi, et citius abeuneibus recedendi facultas, sine aliorum incommodo, daretur. Area tota libera erat, nisi quod in ea alicubi ara cernebatur, Iovi Latiari sacra, ad quam mactatio stata et horrenda unius ex bestiariis: Sub ipsa ara cloacae subterraneae fuere [orig: fuêre], per quas, in usum Naumachiarum, occulte et subito inductas et eductas esse aquas praefatus Lipsius existimat. Ceterum ex eorum numero, qui cum bestiis pugnabant, vel ad bestias, ut aiunt, damnabantur, Christiani crant: inter quos S. Ignatium fuisse, constans Fama est.

In Amphitheatro Titiano notanda.

Ara, quae sacra Iovi, ut dictum, Latiari. Portulae, per quas immissae in Arenam bestriae: Has iannas clausas fuisse probabile est, non solum ad belluas, ne egressus pateret iam solutis; sed etiam ad aquas coercendas, cum iis Amphitheatrum im pletum. Podium, cum suis columellis: et in medio suggestus Imperatoris. Praecinctio sive Diazoma, i. e. gradus altior et latior: cuius generis tres fuisse in Theatris Vitruvius docet, l. 5. c. 7. Vomitoria, sive Aditus, i. e. portulae quaedam quadratae in ipsis gradibus, per quas in sedilia diffundebantur. Ad eas minuti erant gradus scalares, per quos quisque ad destinata sua ibat subsellia. Spatium medium inter scalares binos Cuneus dicebatur, appellatione ab acie instruenda desumpta [orig: desumptâ]. Foramina, ad transmittendos malos, quae pauca in praefata icone expressa. Ibant ea in orbem, et externe a mutulis quibusdam mali sustinebantur.

AMPHITHEATRUM [2] Statilii Tauri, cuius meminit Sueton. in Calig. c. 18. nunc fere dirutum iacet.

AMPHITHEATRUM [3] Titi, vide supra.

AMPHITHEATRUM [4] Vespasiani, hodie Coliseo, a Vespasiano Augusto exstructum, Sueton. c. 9. a Domitiano instauratum, figuram habet ovalem, male habitum a Gothis, aliisque ultimo [orig: ultimô] saeculo [orig: saeculô], sensim deficit, mediaque eius pars fere diruta iacet. Huius meminit Martial. l. 1. epigr. 2.

Hic [orig: Hîc] ubi conspicui venerabilis Amphitheatri
Erigitur moles, stagna Neronis erant. Vide supra.

AMPHITHEMIS Thebanorum Dux, qui bello Graeciae Lacedaemonios implicavit. Plut. in Lysandro, et Pausan. l. 3.

AMPHITHEUS Cereris quidam Athenis Sacerdos, qui apud Aristophanem in Acharnensibus suum genus a Cerere deducit, hoc [orig: hôc] modo [orig: modô]. Amphitheus antiquior, natus est ex Triptolemo et Cerere, ab isto descendit Celeus, qui in matrimonio habuit aviam huius Amphithei Phaenareten, cuius filius erat Lycinus, pater Amphithei. Verum Scholia notant, istas Genealogias saltem a Comico, ad irridendum Eutipidem, institutas, qui in suis fabulis certam generis seriem promitrit. Nic. Lloydius.

AMPHITHOE nympha marina Nerei et Doridis filia, ut post Hesiodum tradit Hyginus Fab. praefat. ab utrinque cursitando sic dicta.

AMPHITHYRON apud Evagrium l. 6. c. 22. ubi ait, Chosroen Persarum regem Gregorio Episcopo Antiocheno dedisse Amphithyron Unnicum, ianuae velum est, Ital. portiera. Et quidem velum hoc ex utroque latere aperiebatus, ut notatio vocis indigitat comprobatque Simonetta Graecus Auctor l. 5. c. 14. de eodem velo loquens. Eodem [orig: Eôdem] nomine insignivit Chrysostomus velum illud, quod ante portam Sanctuarii trahebatur, tempore Eucharistiae, Macer Hierolexico.

AMPHITRITE Nerei, vel Oceani, et Doridis filia, Neptuni uxor, cuius nuptias cum a principio fugeret, virginitatem servare cupiens, misit ad eam Neptunus Delphinum, qui per varia loca quaesitam tandem ad radices montis Atlantis invenit, et, ut Neptuno iungeretur, persuasit. Claudian. l. 1. de Raptu Proserp. v. 103.

--- --- Nereia glauco [orig: glaucô]
Neptunum gremio [orig: gremiô] complectitur Amphitrite.

Hinc a Poetis maris Dea fingitur, ex qua natus est Triton, ut canit Hesiodus Theogon. v. 243. Sumitur interdum pro ipso mari. Ovid. Met. l. 1. v. 13.

--- --- Nec brachia longo [orig: longô]
Margine terrarum porrexerat Amphitrite.

Catullus in Argonaut. Epigr. 65. v. 11.

Illa rudem cursu prima imbuit Amphitritem.

Ita Graeci Dionys. Perieg. v, 53.

*)anti/a *kaspi/hs2 tetramme/nos2 *)amfitri/ths2.

Nomen deductum videtur para\ to\ a)mfitri/bein th\n gh=n, h. e. quod marc terram circumquaque atterat, et quasi radat. Unde Virg. l. 7. Aen. v. 10.

Proxima Circaeae raduntur litora terrae.

Et Dionys. Perieg. v. 61. de Oceano:



image: s0188b

*)/h o)re/wn h)/ pe/zan u(po/cu/ousa polh/wn.

Vel a)pi\ tou= trei=n, quod est terrere. Mare enim circum se navigantes pereundi terrore insequitur. Hesych. *)amfitru/th (lege *)amfitri/ths2 qa/lassa, a)pi\ tou= fo/bw| periba/llein tou\s2 diaple/ontas2 au)th\n. Etymologus. *para\ ga\r to\ trei=n le/getai *)amfitri/th, h( a)mfote/rwqen fo/bon h(min= e)mpoiou=sa. Ideoque le/gei o( *xoiroboskos2 kai\ *)wri/wn, diai\ th=s2 ei/ difqo/ggou gra/fesqai debere. Ioannes vero Diaconus in Allegoriis, quas ad Hesiodi Theogoniam scripsit, aliam profert ab his diversam etymologiam: *)amfitri/th de\, inquit, le/getai h( sqa/lassa, kai\ a(plw=s2 h( tw=n u(da/twn u(po/stasis2, dia\ to\ a)mfi\ toi=s2 stoixei/ois2 tri/thn laxei=n ta/cin. *to\ pu=r ga\r pa/ntwn u(pe/rkeitai, ei)=ta o( a)h\r te/taktai, kai\ to/te to\ u(/dwr tri/ton e)sti/n. Eadem habet et Tzetzes, seu quisquis est verus Hesiodi Scholiastes, p. 303. edit. Heins. Euripides in Cyclope aquam nominat Amphitritem, quae Neptuni uxor dicitur, qui est spiritus per universam aquae molem diffusus, et tamquam anima ipsius elementi aquae. Amphitrite autem est corpus et materia humoris omnis, qui intra terram includitur. Nic. Lloydius.

AMPHITROPE pars Antiochidis tribus [orig: tribûs]. Steph. Non procul Cephissia [orig: Cephissiâ], uti ex Aeschine colligere est, Orat. contra Timarch. Vide Iac. Sponium Itinerar. Graeciae, part. 3.

AMPHITRYO Princeps Thebanus, Alcaei fil. Herculis pater. Vide Alcmena. Hinc Amphitryonides, patronymicum pro Hercule apud Poetas, et per epenthesin tou= a Amphitryoniades, qui licet Iovis filius, tamen Amphitryonis putabatur, unde Catullo Falsiparens dicitur epigr. 69. v. 112. Virg. Aen. l. 8. v. 2 1 3.

Interea cum iam stabulis saturata moveret
Amphitryoniades armenta, abitumque pararet.

Propert. l. 4. eleg. 10. v. 1.

Amphitryoniades qua [orig: quâ] tempestate iuvencos
Egerit a stabulis, o [orig: ô] Erythea tuis.

Vide Hesiod. in Scut. Herc. v. 37. 44. 80. et Plaut. in Amphitr. Nic. Lloydius.

AMPHITUS et TELCHIUS Dioscurorum aurigae, a quibus Hemochorum gens ortum habuit. Straboni vero l. 11. Amphistratus, et Rhecas appellantur.

AMPHORA [1] fluviolus, seu potius rivus Foroiuliensis provinciae in Italia. Cadit in mare Adriaticum, prope Aquileiam.

AMPHORA [2] mensitra apud Romanos liquidorum erat, Quadrantal Veterib. dicta, capiens urnas duas, sextarios octo et quadraginta, congios octo, etc. ut ex hisce Volusu Metiani videre est: Quadrantal, quod nunc plerique Amphoram vocant, habet urnas duas, modios tres, semodios sex, congios octo, sextarios quadraginta octo, heminas nonaginta sex, quartarias centum nonaginta duos, cyathos quingentos septuaginta sex. Sic Festus, Quadrantal vocabant antiqui; quam Graeci Amphoram dicunt: quod vas pedis quadrati octo et quadraginta capit sextarios. Et iul. Africanus in Fragm. peri\ me/trwn: *o tou= oi)/nou, inquit, a)mford\s2, o(/n kai\ metrhth\n le/gousi polloi\, h(miamfo/rios2 me\n du/o, a(\ kalou=si ka/ddous2 o)no/mati koinw=|, oi( de\ *rwmai=oi ou)/rnas2 w(/sti to\n a)mfore/a ei)=nai cestw=n mh/. i. e. Amphora vini, quam et metretam multi vocant, continet semiamphoras duas, quas cados commeni nomine appellant, Romani vero urnas dicunt, ita ut Amphora sit sextariorum 48. Iac. Oiselius ICtus. Not. ad Gell. l. 18. c. 1. Ex lapide Schisto Amphora Romana, asservatur in Musaeo Kircheriano, Romae, etc. Vide etiam infra Quadrantal. Hinc *)amfori/ths2 a)gw\n, qualis erat, *ai)a/keia Aegimis: qui agon unus erat et iis, qui non sacri erant, led in quibus certabatur propter praemium aliquod, hinc a)rguri/tai et dwri/tai dicti. Et quidem amphorae in eo donabantur victoribus, Salmas. ad Solin. p. 849. Sed et in Amphoris cineres defunctorum condi consuevisse, legas apud eund. p. 1204. De investitura per Amphoram plenam aquae maris, suo [orig: suô] loco [orig: locô]: de Amphoris, ad bellicos astus adhibitis, infra voce Murices: uti de componendis amphoris aliisque fictilibus vasis, in Pheos, Phleos, Stipa: de clenchis seu pittaeiis, ad indicandam vini aetatem, iis olim adfigi solitis, infra voce Unio, it. Cadus.

AMPHORITES genus certaminis in Aegina Aeaci, videl, exercitii literarii, ubi bos praemium fuit Dithytamborum Poetis, qui praeclarius in Dionysium cecinissent. Nat. Come. l. 5. c. 4.

AMPHOTEROPLON foenus nauticum est, cum foenerator et commeatus et remeatus periculum suscipit, l. 1. ff. de nautic. foen. essent Heteroplon, cum commeatus tantum. Budaeus in Annot. ad l. nihil interest de nautic. foen. Addit Budaeus de Asse, l. 1. ex Demosthene pro\s2 formiw=na, usuram nauticam non fuisse menstruam, sed una [orig: unâ] in omne rempus navigarionis et negotiationis Constitutione taxatam etc. Vide Calvinum Lexic. Iur. et Petitum Comm. in LL. Att.

AMPHOTERUS classi ad oram Hellesponti, ab Alexandro, Praefectus. Curt. l. 3. c. 1.

AMPHRYSUS Thessaliae fluv. vel Magnesiae, iuxta quem Apollo pavit armenta Regis Admeti. Lucan. l. 6. v. 367.

--- --- - Et fiumine puro [orig: purô]
Irrigat Amphrysus famulantis pascua Phoebi.

Virg. Georg. l. 3. v. 1.

--- --- - Te memoranda canemus
Pastor ab Amphryso.

Ovid. Met. l. 1. Fab. 10.

Apidanusque senex, lenisque Amphrysus, et Aeas.

Alius est eiusdem nominis in Phrygia, reddens mulieres steriles. Plin. l. 3. c. 22. Hinc Amphrysiacus. Stat. l. 1. Sylv. 4. v. 105.

Aut Amphrysiaco pastor de gramine carpsi.

Est etiam urbs Phocidis. Steph. Amphrysia vates apud Virg. Aen. l. 6. v. 398. ponitur pro Sibylla.

AMPIUS FLAVIANUS praenomine Titus, consularis legatus Pannoniae, dives senex in parribus Vespasiani. Taeit. Hist. l. 2. c. 86. a Cornelio Fusco inductus, non quia industria [orig: industriâ] eius egebat; sed ut consulare nomen. surgentibus tum maxime partibus, honesta [orig: honestâ] specie praetenderetur. Seditioni militum obiectus nullo [orig: nullô] erimine: sed iam pridem invisus, turbine quodam [orig: quôdam] ad exitium poscebarur: propinquum Vitellii, proditorem Othonis, interceptorem


image: s0189a

Donativi clamitabant. Nec defensioni locus, quamquam supplices manus tenderet, humi plerumque stratus, lacera [orig: lacerâ] veste pectus atque ora singultu quatiens. Quem vix iniectis catenis periculo subtraxit Antonius, Ibid c. 13. Fulvius tamen Ursinus coniunctim legit Tampuis Flaviamts, additque Tampiam familiam ex denariis et antiquis titulis notam: cui libenter adsensum praebemus. Nic. Lloydius.

AMPLEXU dimitti et recipi caros moris Romani fuit, adeo ut iam mortuis idem praestiterint. Stat. Lacrimis Etrusci; l. 3. Sylv. 3. v. 17.

--- --- --- --- tenet ecce seniles
Leniter implicitos vultus, sanctamque parentis
Canitiem spargit lacrimis, animaque supremum
Frigus amat.

Idem ibid. v. 176.

--- --- --- --- quantis lassantem brachia vidi
Planctibus, et prono fusum super oscula vuluc
Vix famuli comite sque tenent, etc.

Graecis in usu quoque, apud quos religionis instar fuit. Hinc de Apolline et Coronide, apud Ovid. Amplexum cadaveris velut inter necessaria ponentem, l. 2. Met. Fab. 9.

Ut tamen ingratos in pectora fudit odores,
Et dedit amplexus, iniustaque iusta peregit.

Et de Iasone, in funere Cyzici, Val Flacc l. 3. v. 309.

Fas tamen est conferre genas, fas iungere tecum
Pectora, et exsangues miscere amplexibus artus.

Bion inprimis, in suavissimo illo Adonidis Epitaphio,

*(ws2 d' i)/de foi/nion ai(=ma marainome/nw| peri\ mhrw=|, *paxe/as2 a)mpeta/sasa kinu/reto: *mei=non *)/adwni, *du/spotme mei=non *)/adwni, panu/staton w(/s2 sekixei/w, *(/ws2 te periptu/cw, kai\ xei/lea xei/lesi mi/cw. *)/axris2 a)pi\ yuxa=s2 e)s2 e)mo\n sto/ma k' ei)s2 e)mo\n h(=kar *pneu=ma teo\n r/eu)sh|, to\ de/ seu gluku\ fi/ltron a)me/lcw etc.

De vivorum complexu nota omnia; singularia tamen notavit ad Apuleium Barthius, quem vide quoque Animadversion. ad Statium Tom. II. p. 883. et Tom. III. p. 357. Addo saltem Amplexus Praesidum, apud Romanos magni olim habitos, non erga provinciales solum, sed et erga exteros Reges. De provincialibus insignis locus est apud Spartian. in Severo c. 2. Quum cum quidam municipum suorum Leptianus, praecedentibus fascibus, ut antiquum contubernalem, ipse plebeius, amplexus esset, sustibus cum sub elogio Praeconis, occidit, Legatum Populi Romani homo plebeius temere amplecti noli. De exteris etiam Regibus, apud Tacitum l. 15. Annal. c. 31. ubi pro tiridate, magni Regis fratre, Rege ipso anxie pactos esse Parthos, ne amplexu provincias obtinentium arceretur legimus.

AMPLISSIMUS Ordo, Senatorius intelligitur, utpote omnium summus atque diligentissimus, l. si decipiendi 1. §. 2. ff. ad Senatusc. velleian. Cuius decreta consulraque vocantur SC. l. 2. de his quae ut indign. l. 15. exquib. cauf. infam. l. 2. Cod. ad S. C. Macedon. Ex quo Amptissimerum titulo [orig: titulô] Consules honorantur, l. 50. ff. de condit. et demanstrat. l. 1. §. penult. ff. de appellat. Etiam amplissimam potestatem et Amplissimos Iudices, in Constitutionibus legimus, l. 29. Cod. de appellat. l. 3. C quando provoc. non est, nec. quo [orig: quô] elogio [orig: elogiô] et Praefecti Praetorio ornantur, in l. ult. §. penult. C. de tempor. appellat. Brissonius, apud Ioh. Calvinum Lexic. Iuridic.

AMPRE oppidi nomen apud Plin. l. 6. c. 28.

AMPSAGA [1] castellum in Numidia. Mela l. 2. c. 6. ubi aliqui Ampse. Sed nusquam terrarum hoc nomen reperias. Vaticanus, aliique codd. legunt, Et Arisa costellum. Ordo autem ipse docet legendum hic [orig: hîc] esse Quisa, vel Quiza, uti reposuit Vir doctissimus Isaac Voss.

AMPSAGA [2] fluv. Africae Cirtam urbem alluens. Hodie Suf Gemar Lud. Marmotio dictus. Huius ostia distant Algeria [orig: Algeriâ] 138 mill. pass. ab Igilgili 18. milliar. Suffegmar quibusdam etiam dicitur, et melius.

AMPSALIS seu ALBASEQUIA, Sarmatiae Asiaticae civitas Ptol.

AMPSANCTUS vulgo Mufti, sub oppido Fricento, locus Italiae, in Hirpinis, vide etiam Amsanctus et Ansancti vallis.

AMPULLA [1] inter instrumentae Aliptae, apud Romanos ut vidimus supra [orig: suprâ]; Item inter vasa et ministeria Ecclesiastica, apud Latinos. Breviloq. Ampulla est vas amplum --- quod datur ad altare, in quo servatur vinum vel aqua. Gillibertus Lunic. Episcop de Usu Eccles. Ampulla cum vino et altera cum aqua. Anonymus Poeta de Episcop. Eborac.

Iussit ut obryzo [orig: obryzô] non parvi ponderis auro [orig: aurô]
Ampulla maior fieret, qua vina Sacerdos
Funderet in calicem, sollennia sacra celebrans, etc.

Usus praeterea fuit, ad oleum pro Catechumenis et infirmis et Chrisma conservandum. Capiculare Caroli M. l. 1. c. 162. Presbyter in Cena Domini tres ampullas secum deferat, unam ad Chrisma, alteram ad oleum ad Catechumenos inungendum, tertiam ad infirmos. Offerebantur autem Ampullae oleo [orig: oleô] replerae a fidelibus hac [orig: hâc] ipsa [orig: ipsâ] die, ad Chrisma conficiendum et Oleum benedicendum pro Catechumenis, uti docet Alcuinus de Divin Offic. Car. du Eresne Glossar. etc. De ipsa vero Ampulla Chrismatis, sic Durandus Ration. l. 6. c. 74. num. 17. Fertur ampulla cooperta sindone alba [orig: albâ], in sinistro brachio; partantem ampullam praecedit lumen: et antecedunt duo Sacerdotes, unus cum thuribulo alius cum Cruce et in medio eorum Diaconus, cum libro Euangelii et super capita eorum fertur umbraculum seu pallium, et duo antecedunt cantando. Ibidem num. 19. Ampullastatim postquam benedicta fuit, ex parte cooperta, et ex parte di scooperta, salutatur ab Episcopo et Presbyteris --- Salutantur autem quinquies Ampullae ab Episcopo --- -- postquam autem salutata est a Menistris Altaris, cooperitur, ut a nemine unde videatur et cooperta itcrum salutatur --- Episcopus ter halat in ampullam, etc. Verba auterm, quibus salutatur, sunt, Ave sarctum Chrisma: de quibus ritibus pluribus agit Rivertus Summae Controv. Tract. 2. Qu. 18. Inprimis vero Ampulla Remensis in Gallia celebris est, in qua oleum, quo [orig: quô] unguntur Reges


page 189, image: s0189b

Francorum adservari solet. Hincmarus Remens. Tom. 1. p. 744. et in Aunalibus Francor. bertinianis A. C. 868. de Chlodoveo, caelitus illud olcum demissum, una cum Ampulla, aiunt: addit Flodoardus Histor. Remensis l. 1. c. 13. ubi de eiusdem Regis baptismo, columbam candidam rostro [orig: rostrô] ampullam hanc attulisse; praeter quos etiam videri poterst Aimoinus Histor. Franc. l. 1. c. 16. Unde Nic. de Braia in Ludovico VIII. de S. Remigio:

--- --- - Cuius prece rorem
Misit in Ampullam caelestem Rector Olympi,
Corpus ut hoc lavacro [orig: lavacrô] Regis deberet inungi,
Deficeretque liquor ibi corpore Regis inuncto.

apud Car. du Fresne loc. cit. Henricus tamen IV. oleo [orig: oleô], non Rhemis, sed Turonibus, petito [orig: petitô], apud Carnutes, inunctus est; et Philippus Crassus A. C. 1109. in Aurelianensi S. Sansonis Ecclesia, Equ. Marshamus Canone Chron. Sec. XIII. ubi de Saule Rege. Praeter Ampullam vero hanc etiam Auriflammae, et Scuti Liliati, sub hoc primum Chlodovaeo, mentio fieri coepit, quae tria cimelia superioribus saeculis magni in Gallia aestimata sune. Vide praeter Auctores laudatos, Hub. Morum de Sacris Unction. Teneurium et Chissetium de Ampulla Rem. Sirmondum Notis ad Tom. I. Concil. Gallic. A. C. 446. etc. Du Haillan vero, Historiographus Regius de Statu et Successu rerum Gallic. l. 3. Gregorium, ait, Turonensem, qui circa hac tempora vivebat, nullo [orig: nullô] modo [orig: modô] meminisse huius ampullae, nec miraculi, quamvis alia nuracula multa referat: primique, qui de ea scripsere [orig: scripsêre], Aimoinus et Hincmarus, nono [orig: nonô] demum saeculo [orig: saeculô] vixerunt, etc.

AMPULLA [2] ordo Equitum a Clodovaeo I. institutus, de quo vide Gaguin. Aimoin. l. 1. c. 16. Hincmar. in vita S. remigii. Vode supra.

AMPULLACIA teste Neophyto [orig: Neophytô]. Halimum vocatum Romanis, forte quod ampullae vitreae ex ea fierent, vel quod ampullae fractae ea [orig: ] solidarentur et maltharentur. Ex herbae enim huius exustae cineribus sit solda, vitro conflando idonea, uti discimus ex veteri Aristophanis [orig: Arîstophanis] Scholiaste, u\/alon h(mei=s2 a)rti/ws2 me\n to\ e)k bota/nhs2 tino\s2 kekaume/nhs2 kai\ dia\ puro\s2 thkome/nhs2 ei)s2 ktaskeuh\n a)ggei/wn tinw=n le/gomen. Sed hoc inventum vetus non esse, inde colligitur, quod Plinii aetate, ex arena et nitro vittum fundebatur tantum, unde herbae huiusmodi nulquam meminit. Salmas. ubi supra p. 1099.

in AMPULLIS defunctorum olim cineres conditi Vide Salmas. ad Solin. p. 1204.

AMPUNIANA oppid. Insulae Corsicae, in parte Orientali.

AMPURDANNIA Principatus Hispanic. Unde Arragoniae Regum primogeniti titulum sumebant. Eius praecipua urbs est Girona. Boterus, in relatione Hisp. Daviry, descr. Hispan. p, 153.

AMPYCIDES Mopsus Ampycis fil. Ovid. Met. l. 8. Fab. 4.

Ampycidesque sagax, et adhuc a coniuge imus
Oeclides.

Idem Met. l. 12. Fab. 5.

Nec tu credideris tantum cecinisse futura
Ampyciden Mopsum.

AMPYX nomen viri proprium. Ovid. l. 12. Met. Fab. 5.

Ampyca quid referam, qui quadrupedantis Oecli
Fixit in adverso cornum sine cuspide vultu?

Erat autem Ampyx; Mopsi pater. Orpheus in Argon.

*kai\ *mo/yon *titarh=qen, o(\n *)/ampuki numfeuqei=sa *xaoni/hn u(po/ fhgo\n *)arhgoni\s2 e)celo/xeuse.

Quamquam Scholiastes Apollonii Ampycum eum vocat, in illud. l. 1.

*)/hluqe d' au)= *mo/yos2 *titarh/sios, o(n\ peri\ pa/ntwn *lhtoi/dhs2 e)di/dace sqeopropi/as2 oi)wnw=n.

*)ampu/kou ui(o\s2, inquit, o( *mo/yos, tou= *tita/rwnos, mhtro\s2 de\ *xlwri/dos2. Ubi vereor, ne errorem commiserit, patriam eius pro patre sumens. Mopsus enim erat e Titaro, oppldo, seu monte Thessaliae. Item Ampyx, Patrensis quidam nobilis. Pausan. l. 1. Nic. Lloydiux.

AMRAM Latine populus excelsus, vel manipulus eorum, aut cum excelso, filius Kaath, filii Levi, Mosis pater Exod. c. 6. v. 18. Natusest A. M. 2386. Denatus, 2522. Alex. Polyhistor, apud Euseb. l. 9. c. ult. de Praep. Euang. *)amara/mhs2 Iosephodicitur Iud. Ant. l. 2. quem vocat unum tw=n eu)= gegono/twn para\ toi=s2 *(ebrai/ois2 c. 2. 5. Vide Torniel. Salian. Spond. A. M. 2380. 2522.

AMRAPHEL Latine loquens ruinam, occultum, vel iudicium, Rex Senaar. Gen. c. 14. v. 1. Torniel. A. M. 2118. n. 2.

AMRI [1] per [gap: Hebrew word(s)] , Latine Amarus, vel diccns, sive exaltatio, aut Syriace, aries, pater Zacchur. Nehem. c. 3. v. 2.

AMRI [2] per [gap: Hebrew word(s)] , Latine manpulus, vel dominium, sive populus rebellis, vel amarus, princeps militiae super Israel, Rex tandem constirutus, im pletate praedecessorum nulli secundus, Samariae sedem regni constituit. Obiit A. M. 3117. regni 12. Vide 1. Reg. c. 16. v. 16. Mich. c. 6. v. 15. Sed legendum Omri. Ioseph. Iud. Antiq. l. 8. c. 7. Sulp. Severus Hist. l. 1. c. 74. Item pater Athaliae, matris Ochoziae, filii Ioram, 2. Reg. c. 8. v. 26. Et fil. Bechor filii Beniamin. 1. Paral. c. 7. v. 9.

AMRINUS locus Widloch, nunc in Westphalia teste Alberto [orig: Albertô] Stadensi.

AMROMA seu et Insul. Damiae, in ora Ducatus Slesvicensis et mari Germanico. Aliis est Amerum.

AMSANCTUS Locus in medio Italiae apud Hirpinos; sulfureas habens aquas, quae quod undique silvis, angustiisque clausae sint, tam pestilentem emittunt odorem, utproprius accedentes necentur. Hinc factus locus fabulae, In Amsancti vallibus Inferorum spiraculum esse. Cicer. de Divin. l. 1. c. 36. Quid enim? non videmus, quam sint varia terrarum genera? ex quibus et mortifera pars quaedam est, ut Amsancti in Hirpinis, et in Asia Plutonia, quae vidimus. Virgil. Aen. l. 71 v. 563.

Est locus Italiae in medio, sub montibus altis
Nobilis, et fama multis memoratus in oris
Amsancti valles; densis hunc frondibus atrum
Urget utrinque latus nemor is, medioque fragosus
Dat sonitum saxis, et torto [orig: tortô] vortice torrens.



page 190, image: s0190a

Claudian. de Raptu Proserp. 1. 2.

Tunc et pestiferi pacatum limen Averni
Innocuae transistis aves, fiatumque repressit
Amsanctus. --- --- - --- -

Plin. l. 2. c. 93. Alii Charonaeas scrobes mortiferum spiritum exhalantes. Item in Hirpinis Amsancti ad Mephius aedem lacum, quem qui intravere [orig: intravêre] moriuntur. Hinc Sidonius explicandus l. 3. ep. 13. ubi lepide cuiusdam nasum taxans, ait; Nares circumsedentium ventilata [orig: ventilatâ] duplicis Amsancte peste funestat, i. e. duo nasi foramina referunt Amsanctum et Mephitim. Nic. Lloydius.

AMSTELA fluviolus Hollandiae, Amstelodamum, Urbem celeberrimam, alluit; et ibi in aestuarium het Ye se exonerat.

AMSTELRODAMUM vel AMSTERODAMUM, originem trahit a Castro ad fluv. Yam, quod Dominorum ab Amstel erat, unde fluvio nomen. Olim piscatorum sedes, nunc florentissima, et primaria Hollandiae civitas, mercimoniorum, situsque [orig: sitûsque] causa [orig: causâ] toto [orig: totô] orbe celebris, forma [orig: formâ] oblonga [orig: oblongâ], et fere triangulari, Venetiatum instar, marinis aquis circumluitur; Loci ratione inexpugnabilis, Maximis navigiis frequens est, quae Anglicis, Hispanicis, etc. mercibus onusta, maximo [orig: maximô] numero [orig: numerô] intra civitatis moenia recipi, exonerarique possunt. Pollentes opibus cives habet, adeo utlicet 300. quandoque navium classis uno eodemque tempore appellat, ingentis pretii merces conferens, earum tamen omnium prom ptissimi hic inveniantur emptores, qui statim, vel numerata [orig: numeratâ] pecunia [orig: pecuniâ], vel aliarum mercium permutatione, omnia externarum navium bona comparent, ut, vel sexto [orig: sextô] etiam die, itineri se rursus commitrere queant. In Bursa eius, ut vocari solet, omnis generis nationes ex toto orbe huc convolantes visuntur. Morerio Miraculum mundi ob pulchrieudinem, opesque dicta. Hinc in domesticae supellectilis nitore, cum universae Hollandiae, tum huic imprimis civitati palma debetur. Omnia eius aedificia maximis alni lignis innituntur, ut plus sumptuum in fundamenti collocationem, quam superioris aedificii constructionem, impendatur. Lanificio [orig: Lanificiô] etiam claret; sed omnium religionum miscella non parum laudis tantae urbi deterit. Vulgo Amsterdam. longitud. 26. 34. latitud. 52. 30. Capta fuit a Batavis, sub Gulielmo Nassovio, A. C. 1578. post longam obsidionem; Vixque 2. milliarib. Germanicis distat a mari Austrino. Vide Cluver. Itinerarium Payeni, p. 57. Descript. Amstelodami Belgic. et German.

AMSTERODAMUM Novum, Urbs Americae septentrionalis in Novo Belgio, ad ostia fluv. de Nort, hisce ultimis temporibus exstructa, et primaria effecta huius tractus, sub Batavis, cum portu capaci et munito. Sed et Amsterodamum, Insul. maris Glacialis, in ora Occidentali regionis Spitzbergae. Belgic. Amsterdamsche eylandt. Item, Insul. Maris Indici, versus Terram Australem incognitam, ab Hollandis his temporibus nomen sortita. Parvi circuitus est, et media inter Novam Hollandiam et Insulam Madagascar. Altera porro insula, in mari Pacifico, prope Insulam Roterodamum dictam, inter Peruviam et Insulas Salomonis, ab Hollandis recens detecta et sic dicta. Etiam, Asiae Insula, in mari Sinico, a Batavis sic dicta paucis abhinc ahnis quasi media inter Iaponiam et Formosam Insulas.

AMTRUSTIONES fuisse videntur classis quaedam selecta, cui Reges olim Germanicae originis plurimum confisi, patrocinii beneficium, ob iuratam fidelitatem, retribuere [orig: retribuêre]. Chartam instituendi Amtrustionis exhibet Marculfus l. 1. c. 18. de Regis Amtrustione. Origo vocis ab ampt, i. e. munus, officium, et trusty, (hodieque apud Anglos) i. e. fidus: sie Amtrustio erit, fidus in munere, vel officialis minister, leudes, famulus, vasallus fulelis. Vide Henr. Spelmannum Gloss Archaeol. et infra Trestis.

AMUCHI nomen apud Indos Praesidum et Pastorum illorum Christianorum, qui a S. Thoma nomen habent. Quorum ingens in montanis Malabariois numerus, Itiner. Archiep. Goensis, l. 2. c. 9. P. de Valle, Itiner. Tom. 4.

AMUDASA urbs Africae propriae, seu Byzacenae provinc.

AMULETA vide supra Abraces infra Cyclaminus, Decanus, Iaspis, Icuncula, Lamina, Magia, Ostenta, Periapta, Phylacteria, Pileati, Ponticae, Psellia, Kemelia, Sputum, imprimis, vero voce Vulnus.

AMULIUS [1] Rex Albanorum, Procae fil. Numitoris frater natu minor, quem imperio [orig: imperiô] pepulit, filiumque eius Lausum necavit. Filiam vero Iliam, Vestae sacerdorem fecit, ut spem sobolis auferrer. Occisus fuit a Remo et Romulo, et regnum avo Numitori restitutum. Ovid. Fast. l. 3. v. 67.

Romuleoque [orig: Romuleôque] cadit traiectus Amulius ense.

Idem Ovid. Mutationum l. 14. Fab. 18.

Proximus Ausonias iniusti miles Amuli
Rexit opes: Numitorque senex amissa nepotum
Munere regna capit.

Diversimode vero a diversis haec historia narratur, praesertim ab Eusebio, Plutarcho, Livio, Floro, Dionys. Halicarn. et Eutropio. Nic. Lloydius.

AMULIUS [2] Pictor nobilis, qui Minervam depinxit. Plin. l. 35. c. 10.

AMULIUS [3] Serenus, Primipilatis in cohortibus Praetoriis. Tacit. Hist. l. 1. c. 31.

AMUN h. e. Occultatus, Iovis nomen apud Aegyptios; Graeci ac Latini Ammon extulere [orig: extulêre]: quo [orig: quô] occultatum seu occultationem significari Manethos Sebennita voluir, apud Plutarchum de Iside et Osir. Meminit eius quoque Iamblichus apud Cael. Rhodig. l. 18. c. 37. Opifex, inquiens, ex Aegyptiorum Theologia, Intellectus, qui et veritas est et dominus, atque sapientia, quatenus in genere progrediens, occultam latentium rationum potentiam traducit in lucem, Amun Aegyptia [orig: Aegyptiâ] lingua [orig: linguâ] vocatur. Quatenus autem sine mendacio peragit omnia, et artificiose simul cum veritate, Phtha nuncupatur. Graeci vero hunc Vulcanum nominant, artificiosum duntax at considerantes. Quatenus vero essector est bonorum, appellatur Osiris, aliasque denominationes habet, propter potentias


image: s0190b

actionesque disserentes. Vide Tob. Pfannerum System. Theol. Gentil. purior. c. 1. §. 12. E quibus obiter colligas, Sapitentiores Gentilium, non tam multos Deos coluisse, quam uni Deo, propter varias virtutes actionesque, varia tribuisse nomina. Concordat autem significationi vocis Amun, ista Templi Saitici Minervae dicati Inscr. apud eundem Plur. d. l. *kai\ to\n e)mo\n pe/plon ou)dei/s2 pw sqnhto\s2 a)peka/luyen, Meum peplum nemo adhuc mortalium detexit. Nimirum magis quid non sit, quam quid sit Deus, sciri posse, forre etiam hoc [orig: hôc] epitheto [orig: epithetô] indigitare voluerunt Aegyptii. Certe enim, ut Prudentii contra Symm. l. 2. v. 94. adducam verba:

--- Cum divinis agimus de rebus, et illum
Qui vel principio [orig: principiô] caruit, vel sine carebit.
--- -- --- -- --- --
Coniectare animo [orig: animô] contendimus, exigua est vis
Humani ingenii, tantoque angusta labori.
Quippe minor Natura, aciem si intendere tentet
Acrius, ac penetrare Dei secreta supremi:
Quis dubitet victo [orig: victô] fragilem lassescere visu,
Vimque fatigatae mentis, sub pectore parvo,
Turbari, invalidisque hebetem succumbere curis?

Vide eundem Pfannerum c. 2. §. 33.

AMUNCLAE apud Solin. c. 2. Quamvis Italia habeat hoc praesidium familiare, a serpentibus non penitus libera est. Denique Amunclas, quas Amyclas ante Graeci condiderant, serpentes fugavere [orig: fugavêre]; Eaedem cum Amyclis, quas Graeci in Italia condiderant, sic vocantes a Laconicis Amyclis. Latini enim Amunclas dixere [orig: dixêre], ut Naevius rhuncum, pro *(roi=kos2, Thesaurum alii ex sqhsauro\s2, etc. Salmal. ad Solin. p. 86.

AMUNDISHAMUS Iohannes, vide Iahaunes.

AMUNDUS vel HAMUNDUS, Rex Sueciae, animosus, cui Uffo successit. Alii addunt Amundum dictum senem vel carbonarium, cui fil. naturalis cognominis successerit, contra Regni leges. Eric. Pomeranus, Hist. Suec.

AMURATHES [1] I. Turcarum rex Solimanno I. fratri successit. Hic in Europam starim transgressus, Adrianopoli sedem Imperii fixit. Dein Macedoniae ora [orig: orâ] vastata [orig: vastatâ], Bulganorum Principem et Serviae Despotam vicit, cum cuius filio foedus iniit, accepta [orig: acceptâ] eius sorore. Dein cum Iohanne Palaeologo amicitia [orig: amicitiâ] contracta [orig: contractâ], Mysiam inferiorem sub iugum misit. Bassas rebelles coercuit, filium suum, qui cum Graeci Imperatoris filio ad parentes regno [orig: regnô] pellendos coniuraverat, excaecavit. Postmodum in pugna contra Eleazarum, Triballorum Principem, sagitta [orig: sagittâ] ictus victor occidit. A. C. 1388. imperii 23. triginta [orig: trigintâ] septem praeliis feliciter commissis inclitus. Leuncl. hist. Musulm. l. 5. Chalcond. l. 1. Baudier.

AMURATHES [2] II. Mahometis I. patris successor, Mustapham, Baiazethi filium praelio [orig: praeliô] vicit, Constantinopolim frnstra obfedit, Mustapham alterum, a Graeco Imperatore denuo sibi oppositum, fudit, et Thessalonica Venetis erepta [orig: ereptâ], Caramaniam aggressus, Sperendoviam cepit, Belgradique obsidione frustra tentata [orig: tentatâ], Bossinae Principem sibi tributarium reddidit, ut et Iohannem Castriotum, cuius quinque filios sibi obsides missos, contra datam fidem, circumcidit, imo quatuor priores mox veneno [orig: venenô] sustulit. Dein Transylvaniam cum invasisset, a Ioh. Hunniade ad Pacis leges adactus est. Quas cum sualn Iuliani, Legati Pontificii, christiavi priores violassent [orig: violâssent], cruentissimo [orig: cruentissimô] praelio [orig: praeliô] A. C. 1444. illos divicit tabulis foederis caelum versus extensis et Iesu persidiae Christianorum vindice invocato [orig: invocatô]. Captus ipse Rex Ladislaus, cum ferme iam victor esset, eiusque decollati caput per Graeciam circumlatum. Dein Ioh. Hunniadem, viginti milibus caesis, in fugam coniecit. Sed a Georg. Castrioto, Scanderbeg dicto, qui Turcis elapsus paternas ditiones receperat, tantopere vexatus est, ut omisso [orig: omissô] reliquum vitae in pace, inter Zichitas religiosos Turcas, vivendi pro posito [orig: positô], in Albaniam revolarit [orig: revolârit], et denuo Croiam, quam iam antea frustra tentaverat, obsederit, sed, an apoplexia [orig: apoplexiâ], an maerore animi, ibidem mortuus. A. C. 1451. Imperii 32. Leuncl. l. 14. Phranz. l. 3. c. 2. Chalcond. l. 7.

AMURATHES [3] III. fil. Selimi II. occisis quinque fratribus, thronum conscendit, Maximilianum Imperatorem impediit, ne Poloniae regnum obtineret, a Persis saepius fugatus, Croatarum quietem sollicitavit, 10000. Turcarum amissis. Dein cum Rodolpho II. Imperatore ipsi res fuit, cuius Ducum alter, Baro de tauffembach, strenue rem gessit, alter Comes ab Hardek Iavarinum prodidit. Tandem Ianizeris, et Transilvaniae, valachiae, Moldaviaeque Vaivodis turbas cientibus, prae taedio vitam finiit. A. C. 1595. aerat 48. imperii 20. Continuatio Chalcond. Baudier.

AMURATHES [4] IV. fil. Achmeti, fratri Osmanno successit, A. C. 1623. aetat. 15. Contra Persas, Arabes, Polonos, Cosacosque infelix. Obiit, ex nimio potu, A. C. 1640. imperii 16. Idem.

AMURGUS et AMURGO vide Amorgus.

AMUS Cariae civitas *)/amos2 Steph. Item, Lacus Asiae, in Tartaria et regione Zagathaia, teste M. Polo [orig: Polô].

AMUSTHIA seu AMUSTIA in Vita B. Coletae, Non obstante, quod propter infectionem aegritudinis, totus pannus involvens suum corpus et tunicae et amusthiae: Macro est quaedam rextura, Italice Saia, Gall. Amoine, lana [orig: lanâ], linoque [orig: linôque] confecta, e qua in usum Monialium infirmarum indusia confiebant. Carolo du Fresne, tunicae Monialibus propriae species, quae ad genua usque pertingebat, unde quibusdam, quod ad mediam corporis partem tantum excurreret, dicta videtur ex Gall. a moitie. Vide eum in Glossar.

AMUTHANTAEUS Thebanorum in Aegypto Rex XXXVII. Phrunori vel Nilo successit, regnavit ann. 63. ac bellum cum Tanitis seu Pastoribus a Maeride coeptum continuavit, cum Psusene videl. Nephel-chere, Amenophthi et Osochro. Eum excepit Amosis. Ioh. Marschamus Canone Chron ex Manethonc aliisque.

AMYCA Coelesyria ab Hebraeis Amuca, a Syris Amyca, i. e. profunda dicebatur. Unde *)amu/khs2 pedi/on Polybio l. 5. ubi de Oronte fluvio: *th\n a)rxh\n tou= r)eu/matos2


image: s0191a

lamba/nwn a)po\ tw=n ktou= to\n *li/banon kai\ ton *)antili/banon to/pwn, kai\ dianu/sas2 to kalou/menon *)amu/khs2 pedi/on, e)p' au)th\n i)xnei=tai th\n *)antio/xeian.

AMYCI Porrus, locus in Ponto, Amyco Bebrycum Rege interfecto [orig: interfectô], clarus, Plin. l. 5. c. 32. Cuius tumulus lauro [orig: laurô] tegebatur, quam insanam vocabant, quoniam, si quid ex ea ecerptum navibus inferretur, iurgia fiebant, donec abiceretur. Unde *da/fh maiome/h Arriano dicitur. Hodie Lamia, et Scala marmorea dici, scribit Gyllius in suo Bosphoro. Nic. Lloydius.

AMYCLA una ex filiabus Niobes, quam tradit Pausan. l. 2. cum Meliboea sorore servatam, im plorata [orig: ploratâ] Latonae venia [orig: veniâ]. Homer. tamen omnes interiisse scribit, Il. *w.

AMYCLAE [1] urbs Italiae, inter Caiettam et Tarracinam, a Laconibus, Castoris et Pollucis comitibus, condita, et ab Amyrlis Laconiae sic appellata. Cuius cives, cum, secundum Pythagoreorum sectam, ab esu carnium, et animalium caede abstinerent, serpentesque ex vicinis paludibus natos occidere nefas putarent, ab iisdem sunt interempti. Ubi adhuc specus Amyclaeum, Sperlunga vulgo; ex quo mare Amyclaeum mare di Sperlunga. Plin. l. 3. c. 5. a muribus deletas scribit. Et l. 8. c. 29. ab hostibus captas hoc [orig: hôc] modo [orig: modô]: Cum frequenter hostium adventus falso nuntiaretur, legibus cautum est, ne quis porro hanc famam spargeret. Unde postea ex improviso captae sunt Amyclae. Hinc Proverbium: Loqui volo, nam scio Amyclas tacendo petiisse. Unde et iam Tacitae dictae Virgilio, l. 10. Aen. v. 563.

--- Tacitis regnavit Amyclis.

Vide Serv. in hunc loc. Catullus Urbicarius, in Pervigilio Veneris, quod alii Petronio adscribunt v. 90.

Perdidi Musam tacendo; nec me Phoebus respicit:
Sic Amyclas, cum tacerent, perdidit silentium.

Sil. Italicus l. 8. v. 529.

--- Quasque evertere [orig: evertêre] silentiae, Amyclae.

Unde Amyclas vivere, pro Amyclarum more silere, Ausonius dixit Professor. carm. 15. v. 7.

Taciturne, Amyclas qui silendo vixeris.

Sunt tamen, qui fatum hoc Amyclis Laconicis tribuant: De quibus paulo post. Nic. Lloydius.

AMYCLAE [2] urbs erat Auruncorum popul. Italiae et Latii, in ora maritima. Hinc olim sinus amyclanus, qui est Caietainis et Formianus, nunc Golfo di Caeta dicitur.

AMYCLAE [3] Peloponnesi civitas, Castoris et Pollucis patria, canum nobilitare celebris. Unde Virg. l. 3. Georg. v. 345.

Armaque, Amycleumque canem Cressamque pharetram.

Una ex iis urbibus, quas olim Lacedaemonii centum tenuere [orig: tenuêre], institutis etiam communibus sacris pro singularum salute, quae Hecatombas ab earum numero vocabant. Ab iis autem capta est sub Teleclo Rege. Tunc enim Lacedaemonii Amyclas, Pharin, Geranthras, oppida finitima, quae ab Achaeis adhuc tenebantur, everterunt. Et quidem Pharitae et Geranthratae, meru territi e Peloponneso ex pacto decesserunt. Amyclenses autem fortiter restiterunt, et cum multa dedissent virtutis documenta, diturnitate belli sunt superati. De his proin Dorienses tropaeum erexerunt, quasi nihil memorabilius ab ipsis gestum fuisset, Pausan. Laconicis. Nomen indidit Amyclas Lacedaemonis filius, cuius matrem Diomedam Interpres Nicandri nominat. Amyclis autem, ut in tota fere Laconia, Apollo colebatur, uti postea docebimus, in Amyclaeus. Hae Amyclae ab Ovidio vocantur armiferae, de Art. Am. l. 2. v. 5.

Talis ab armiferis Priameus hospes Amyclis
Candida cum rapta coniuge vela dabat.

Item antiquae ab eodem, Met. l. 8. Fab. 4.

Et quos Hippocoon antiquis misit Amyclis.

Item Ledaeae Statio, l. 7. Theb. v. 163.

Parrhasiumque nemus, Ledaeasque ibis Amyclas.

Item tetricae, a severa Pythagoraeorum superstitione eidem l. 5. Sylv. 3. v. 153.

Tetricis Alcman cantatus Amyclis.

Therapnaeae vocantur a Martiali, l. 9. Epigr. 106. v. 5.

Ista Therapnaeis si forma fuisset Amyclis.

Etiam Taygeta, a monte Taygeto, ad cuius radices sitae, olim quoque Lemnae, in Laconia provinc. prope Eurotam fluv. Nunc Vordona, Nigro [orig: Nigrô] teste, appellatur. longitud. 48. 56. latitud. 35. 48.

AMYCLAEI coloniam miserunt in cretam. Onuphrius.

AMYCLAEUM civitas et portus Cretae. Steph.

AMYCLAEUS [1] Apollo sic dictus, propter Amyclas, ubi est templum ei dicatum, opere, divitiisque praecipuum, in loco omni arborum, ac frugum genere refertissimo, vide Pausan. l. 3. Strab. l. 8. Hinc propter arborum pulchrarum copiam, Amyclae Statio virides vocantur. Theb. l. 9. v. 769.

--- Hunc virides non excipietis Amyclae.

Herbas eius commendat Val. Flacc. l. 1. v. 425.

Vectbrem pavidae Caster dum quaereret Helles,
Passus Amyclaea [orig: Amyclaeâ] pinguescere Cyllaron herba [orig: herbâ].

De Apollinis autem fano sunt et haec Strabonis verba l. 8. *)upope/ptwke de\ tw=| *tauge/tw| h( *spa/rth e)n mesogai/a, kai\ *)amu/klai, ou(= to\ tou= *)apo/llwnos2 i(ero/n. Hinc Amyclae Apollineae Statio dicuntur, Theb. l. 4. v. 223.

Huius Apollineae currum comitantur Amyclae.

Ubi Lactantius, Luctatius, sive Lutatius Scholiastes, Amyclae Laconiae civitas, sacrae Apollini. Nic. Lloydius.

AMYCLAEUS [2] Statuarius quidam Pausan. l. 5.

AMYCLAIDAE calceamenti virilis genus, vide infra Vir.

AMYCLAS [1] fil. Lacedaemonis et Spartes, abnepos Lelegis, Amyclas urbem condidit, vide supra Amyclae. Soror eius Eurydice Aerisio Argivorum regi nupsit, mater ex ipso Danaes. Ei successit fil. Argalus, quem Cynortas frater excepit. Vide Pausan. l. 3. Tertium filium habuit Hyacinthum, de quo suo [orig: suô] loco [orig: locô].

AMYCLAS [2] Heracleota, Philosophus Pythagoricus Geometriam studiosissune excoluit, Procl. l. 2. in Eucl. Diog. Laert. in


image: s0191b

Democrito. Item, Rex Spartae, vide. Amyclae.

AMYCLAS [3] Gubernator navis, quae duodecim scalmorum magnitudinem non excessit. a C. Iulio Caesare obvoluto [orig: obvolutô] capite et privato [orig: privatô] cultu conscensae: qui cum tempestatis vi superatus retrocedere statuisset, Caesar retecto [orig: retectô] capite exclamavit, Caesarem Caesarisque fortunam vehis. Lucan. l. 5. v. 520.

--- Molli consurgit Amyclas,
Quem dabat alga, toro [orig: torô].

AMYCTERES apud Strabonem, gens Indiae monstrosa, *)amukth=res2 Graecis, h. e. enares. Salmas. in Solin. p. 1006.

AMYCUS [1] Neptuni, et Melies nymphae fil. Bebrycum Rex, qui eam consuetudinem habuit, ut advenas ad cerrtamen provocaret, et insidiis circum ventos ibidem interficeret. Cum itaque Argonautae illuc venissent, Pollux ab eodem ad certamen provocatus, cognitis insidiis, socios convocavit, et ab iis adiutus Amycum interfecit. vide Theocrit. in Idyll. 22. cui titulus *dio/skouroi.

AMYCUS [2] Centaurus, Ixionis et Nubis fil. Ovid. Met. l. 12. Fab. 5.

Primus Ophionides Ainycus penetralia donis
Haud veritus spoliare suis.

AMYCUS [3] Aeneae comes. Virg. Aen. l. r. v. 225.

Nunc Amyci casum gemit, et crudelia secum
Fata Lyci.

Idem l. 9. v. 771. --- Inde ferarum

Vustatorem Amycum, quo [orig: quô] non felicior alter
Ungere tela manu, ferrumque armare veneno [orig: venenô].

Frater Dioris Idem l. ult. v. 509.

Turnus equo [orig: equô] deiectum Amycum, fratremque Diorem
Congressus pedes, hunc venientem cuspide longa [orig: longâ],
Hunc mucrone ferit. --- Nic. Lloydius.

AMYDON civitas Macedoniae, in Poeonia regione, ad Arium fluvium, unde auxilia missa fuere [orig: fuêre] Troianis. Homer. Il. 2. v. 848.

*au)ta\r *purai/xmhs2 a)/ge *pai/onas2 a)gkuloto/cous2, *thlo/qen e)c *)amudw=nos, a)p' *)aci/ou eu)ru\ r(e/ontos, *)aci/ou ou(= ka/lliston u(/dwr e)piki/dnatai ai)/h.

Ubi Scholiast. *)amudw=nos2 po/lews2 *paioni/as2. Eius meminit Iuvenal. Sat. 3. v. 69.

Hic ulta [orig: ultâ] Sicyone, asi hic Amydone relicta [orig: relictâ],
Esquilias, dictumque petunt a Vimine collem.

AMYGDALINUM Unguentum, Plinio, metopon nonnullis ex amaris nucibus arefactis et in offam contusis, aspersis aqua [orig: aquâ] uterumque tusis exprimitur, l. 15. c. 7. quod e Dioscoride habet. Sic autem voctum hoc unguentum tradunt, quod in eo conficiendo galbanum admisceretur, *metw/pion Aegyptiis dictum. Unde Plinium, me/twpon arborem Hammoniaci vocantem carpit. Salmas. ad Solin. p. 352. Plura de Amygdalo. Vide infra ubi de Virga Aaronis.

AMYMNI Epiri populi. Steph.

AMYMONE [1] Danai Regis filia, una ex 50. sororibus, quae, dum se in silvis iaculando exerceret, Satyrum percussit imprudens, qui, impetu in eam facto [orig: factô], vim ei voluit inferre. Quapropter implorato [orig: imploratô] Neptuni auxilio [orig: auxiliô], ab eo passa est, quod a Satyro formidarat [orig: formidârat]. Itaque praegnans facta Nauptlium peperit. Hanc in smaragdo Alexander sculpi voluir. Strab. l. 8.

AMYMONE [2] fons et fluv. Peloponnesi per Argiam regionem fluens in Lernam paludem, ab Amymone Danai filia nomen habens. Ovid. Met. 1. 2. Fab. 1. v. 339.

--- Queritur Boeotiae Dircen,
Argos Amymonen, Ephyre Pyrenidas undas.

AMYNE collis, mons Falerni, in campania, vel Amine, vide Aminea.

AMYNIAS Epquiso, equorum mangonio exercendo, rem suam apud Athenienses fregit. Vide Aristoph. Nubib. Notus etiam osor populi.

AMYNTAE Thesprotica gens. Steph.

AMYNTAS [1] a Nino decimus septimus Rex. Assyriorum, regnavit an. 15. satis feliciter. Euseb. Chron. Item Rex Lacedaem. qui Athenas Hippiae obtulit, Herodot. l. 5.

AMYNTAS [2] I. post Alcetam Patrem, Macedoniae Rex A. M. 3396. a cuius filio Alexandro, cum Legati Megabyzi, ob insolentiam, essent occisi, Bubares contra eum missus est, qui tamen pro hoste gener eius evasit, Iustin. l. 7. c. 3. Euseb. Chron.

AMYNTAS [3] II. Menelai, vel Tharralei fil. quartus Macedoniae Rex. Occiso insidiis Pausania [orig: Pausaniâ], regnum invasit, donec ab Illyricis eiectus ac spei recuperandi regni renuntians, donata [orig: donatâ] Olynthiis finitima [orig: finitimâ] regione, paulo post a Thessalis in regnum restitutus est. Cum Illyriis et Olynthiis, Lacedaemoniorum auxilio [orig: auxiliô] nixus, rem. gessit. Monitus a filia Euryone, sibi ab uxore Eurydice perniciem imminere, sibi prospexit, obiitque decrepitus. An. regni 24. Ex priore coniuge Alexandrum, Perdiccam, et Philippum Alexandri M. patrem; ex posteriore autem Archelaum, Aridaeum, et Menelaum genuit, sed Philippus, amoris erga fratres oblitus, eos trucidavit, atque ita patri in regno successit. Iustin. l. 7. c. 4. Diodor. Sic. l. 14. 15. Xenoph. l. 5. Nepos et Plut, in Pelopida.

AMYNTAS [4] III. nonus Macedoniae Rex, regnavit. ann. 50.

AMYNTAS [5] IV. decimus sextus Macedoniae Rex, regnavit ann. 6.

AMYNTAS [6] V. decimus octavus Macedoniae Rex, regnavic ann. 21.

AMYNTAS [7] VI. decimus nonus Macedoniae Rex, regnavit ann. 45.

AMYNTAS [8] GalloGraeciae seu Galatarum Rex, Deiotaro successit: Tetrarcharum huius gentis ultimus. Post eum namque Augustus Caesar regnum hoc in provinciam redegit; quo pacto [orig: pactô] Graecae Monarchiae, cuius haec rudera in Asia minori erant (Cappadocia nempe, Cilicia, Pergamus, Bythynia etc.)


page 192, image: s0192a

Romana potentia finem imposuit. Vide Strabonem l. 12. et infra GalloGraecia.

AMYNTAS [9] Andromenis fil. inter Duces Alexandri Magni. Curt. l. 2. c. 6. forte is est, qui quarto [orig: quartô] loco [orig: locô] inter Chiliarchas, ab Alexandro, donatus est, in Satrapene.

AMYNTAS [10] unus ex Alexandri Ducibus, ad Darium transfuga; qui Persis ad Ision victis, cum quatuor milibus Graecorum ipsum ex acie persecutis, Aegyptum petiit atque occupare festinavit: sed ibidem, ab Mazace, cum omnibus occisus est. Curt. l. 3. c. 9.

AMYNTAS [11] Antiochi fil. e Macedonia se subduxit, non ob aliud, quam quod Alexandrum oderat, et propterea se vicissim ei invisum credebat. Item, fil. Arrabei, contra hostes speculatum missus. Vide Curt. Arrian Diodor. Sic. Iustin. Freinshemii Supplem. l. 2. c. 6.

AMYNTAS [12] alius in exercitu Alexandri Magni, Equitum praefectus. Curt. l. 4. c. 15. Habuit fratres Simmiam, et Polemonem, amicissimus Philotae, et ideo coniurationis suspicione implicatus ac iussu Regis vinctus. Verum egregie se defendit, absolutusque est. Idem l. 6. c. 9. et in locum Clyri, Sogdianis darus Praeror, a Rege. l. 8. c. 12.

AMYNTAS [13] pastoris nomen, apud Theocritum, et Virg. Ecl. 2.

AMYNTAS [14] fecit volumen, quod *staqmous2\, sive mansiones inscripsit. Meminit Athen. l. 10. et 12. ubi aliquid de sepulchro Sardanapali, eiusque epitaphio Chaldaice scripto, ex illo citat: et Aelian. de Animal. l. 17. c. 17.

AMYNTIANUS Historicus Graecus sub Marco Antonino Imperatore scripsit elogium Alexandri M. sed ineptum. Praeterea vitam Olympiadis, item vitas parallelas Dionysii et Domitiani, Philippi et Augusti. Photius Biblioth. Cod. 131. Voss. de Hist. Graec. l. 2. c. 14.

AMYNTOR Phoenicis pater. Homer. Il. I. v. 448. x. v. 266.

*oi)=on o(/te prw=ton li/pon *(ella/da kalligu/naika, *feu/gwn nei/kea patro\s2 *)amu/ntoros2 *)ormeni/dao.

Ovid. Ep. 3. Heroid. v. 27.

Venerunt ad te telamone et Amyntore nati.

Idem Met. l. 8. v. 307.

Hippothousque Dryasque et cretus Amyntore Phoenix.

Item Dolopum rector, Ovid. Met. l. 12. v. 364.

Quem Dolopum rector bello [orig: bellô] superavit Amyntor.

Item unus ex filiis Aegypti, ab uxore Danai filia, prima [orig: primâ] nocte interemptus. Hyginus in Fab. Poeticis n. 170. Item, Pellaeus Macedo, Pater Hephaestionis. Nic. Lloydius.

AMYRAEI prius Centauri dicti, ab urbe Amyro.

AMYRALDUS Mofes, Salmuriensis Theologus; Edidit Paraphrasin in Psalmos: Considerationes in c. 7. Rom. in 8t. Salmurii 1648. In ad Ephesios: Vitam Lanovii, cognomine Bras de Fer. etc. Obiit A. C. 1665.

AMYRAS vide Iolcos..

AMYRGIUM campus Sacarum. Steph.

AMYRICUS Campus locus circa Thessaliam. Polyb. l. 3.

AMYRIS Sybarita, de quo talis historia narratur, Quum Sybaritae opibus florerent, quendam Delphos am andarunt [orig: andârunt], qui de rerum suarum successu sciscitaretur oraculum. Responsum est autem, tum evertendam fore Sybaritarum fortunam, ubi plus honoris habere coepissent hominibus, quam Diis. Evenit deinde, ut servus a domino vapulans cum frustra ad Deorum aras confugisset, post ad heri monumentum confugiens, a plagis liberaretur. Quod simulatque conspexit Amyris, collectis rebus suis in Peloponnesum confugit, reliquis interim Sybaritis hominem velut insanum ridentibus. Inde proverbiali figura [orig: figurâ] dici coeptum, Amyris insanit, ubi quis insaniae praetextu, rebus suis consulit, aut, ubi quis solus periculum prospiciens in tempore sibi cavet, creditus interim vulgo desipere, ac demum eventus docet, illum unum sapuisse.

AMYRIUS Rex Derbicum, cum quo Cyrus maior conflixit, in eoque praelio, secundum Ctesiam, cecidit.

AMYRUS Thessaliae oppid. Steph. Item fluv. Val. Flacc. l. 2. v. 11.

Intrantemque Amyron curvas quaesita per oras.
Aequora. --- --- - --- --- - --- Inde Amyricus campus.

AMYSCHAENUM loci nomen. Steph.

AMYSTIS Indiae fluv. qui in Gangem influit. Arrian. in Indic.

AMYSUM oppidi nomen. Plin. l. 6. c. 2.

AMYTHAON Crethei fil. ex Tyro susceptus, homo bellicosissimus, habitus inter nobiliores medicos, Melampodis et Bianris, qui Reges Argivi fuerunt, pater, Virg. Georg. l. 3. v. 550.

--- --- - Amythaoniusque Metampus.

Tibuli. Pancgyr. Messalae, l. 4. Epigr. 1. v. 121.

Queis Amythaonius nequeat certare Melampus.

Hunc vel restauratorem ludorum Olympicorum, vel augmentatorem credit, Pausan l. 5. Ab eo dicta Amythaonia, pars Elidis. Steph.

AMYTRON Thraciae urbs. Hesych. *)/amutron, po/lis2 th=s2 *qra/khs2. Sed ibi legendum *)amudw\n, ut recte notat Palmerius.

AMYZON Cariae urbs. Plin. l. 5. c. 29. Mezo hodie, longitud. 57. 00. latitud. 38. 55.

ANA [1] Hispaniae fluvius. Vide Anas.

ANA [2] cum V, Latine respondens, vel cantans, sive affligens, vel pauper, pater Oolibama uxoris Esau, Mulorum, an thermarum inventor? vide Torniel. A. M. 2319. n. 10. Gen. c. 36. v. 2. Filius item Sebeon, filii Seir Horraei. 1. Paral. c. 1. v. 38.

ANA [3] vel Hana cum [gap: Hebrew word(s)] , Latine commotio, vel motus, nomen Idoli. 2. Reg. c. 18. v. 34.

ANAANUS summus Sacerdos a Cyrenis constitutus. Ioseph. Iud. Ant. l. 15. c. 5.