December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised


image: as0005

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.



image: as0006

[gap: praeliminaria]

image: s0178b

Rabbi AMI atque Rabbi Ase, docuerunt Tiberiade, anno [orig: annô] 4060. iuxta calculum R. Ganz. Vide quoque infra, ubi de R. Hone.

AMIANUS Alexandriae Episcopus, B. Marci Euangelistae discipulus, oculum sibi perforavit, quod mtuitu parum pudico [orig: pudicô] transeuntes feminas conspexisser. Sabellic. in Exemplis.

AMICA unum inter tria coniunctionis nomina, apud iuris Auctores, de qua vide infra voce Pellex.

AMICI [1] item Socii, et Latini nominis socii, dicti sunt Principes populique, qui, non quidem in ius civitatis Romanae recepti, digni tamen habiti sunt, qui foedere Romanis iungerentur. Utebatur ergo Rex Princepsque talis, istiusmodi titulo [orig: titulô]: Amicus et Socius Senatus Populique Romani; Et gens, Amici ac Foederati Populi Romani. Hinc et ipsum foedus Amicitia dictum est. Florus l. 4. c. 10. pari rursus reverentia [orig: reverentiâ], integrata [orig: integratâ], inquit, amicitia [orig: amicitiâ]; ubi de Crasso atque Pacoro loquitur: et l. 1. c. 10. utrumque coniungens, ultro, inquit, cum paene victis amicitiae foedrea iniit. Vide in voce Foderati, item Socii.

AMICI [2] Sponsorum, apud Hebraeos, alias Socii seu Comites, Hebr. [gap: Hebrew word(s)] , iidem cum Paranymphis. Gemara Hierosolymitana. Observavit Rabbi Ioda morem antiquitus in Iudaea obtinuisse, ut constituerentur bini Paranymphi, Socii seu Amici; alter Sponsi, alter Sponsaetmpore nuptiarum seu deductionts --- hi locum (decubitus [orig: decubitûs] ) Sponsi et Sponsae per scrutabantur, qum et --- pernoctabant in loco Sponsi et loco Sponsae (i. e. iuxta eos, in thalamo) etc. Unde colligere est, non in nuptiis solum, verum etiam ipsi toro coniugali prima [orig: primâ] nocte officose adfuisse. Eosdem vero de aliis etiam, quae apparatum laetitiamque Sponsorum concernebant, prospexisse, ambigendum non est. Ex hisce Amicis, alter qui Sponso tempore nuptiarum fidele praestaret officium, innuitur in similitudine illa sacra S. Iohannis, c. 3, v. 29. *(oe)/xwn th\n vu/mfhn unmfi/os2 e)stir. o( de\ fi)los2 tou= *numfi/ou o( e(sthkw\s2 kai\ a)kou/wn au)tou= xaga=| xai/rei dia th\n fwnh\n tou= *numfi/ou. Qui habet Sponsam, Sponsus est; Amicus autem Sponsi, qui stat et audit eum, gaudio [orig: gaudiô] gaudet propter vocem Sponsi. Ubi, ex more memorato, dicit Iohannes, se, uti paranymphum seu Amicum Sponsi, vocem Sponsi insignemque, eius erga Sponsam, i. e. Ecclesiam, affectum observasse [orig: observâsse], atque inde summa [orig: summâ] perfusum esse laetitia [orig: laetitiâ]. Certe omnia ita quadrant moribus Iudaeorum nuptialibus. Vide Dan. Heinsium Aristarch. Sacr. p. 879. Et scimus etiam, tou= fi/lou seu Amici nomen, quemadmodum et Comitis, a diffusiori vulgarique significatione delapsum, peculiarem non raro apud Veteres dignitatem aut officium denotasse [orig: denotâsse], quemadmodum in illo de Zabudo Ben Nathan, 1. Regum c. 4. v. 5. Amicus erat Regis, in Vulgata, ubi Hellenistae habent, e(tai=ros2 tou= basile/ws2. Socius Regis, quod idem innuit. Et Paraphrasis Chald. Amicus seu Socius Regis, ubi eodem [orig: eôdem] pro Amico utitur vocabulo [orig: vocabulô], quod Paranymphum etiam ubi de re nuptiali verba fiunt, significat. Apposite quoque Kimchius, Amicus Regis, qui ei perpctuo erat comes, etc. Vide infra in voce Paranymphus. Apud veteres Graecos, Amicorum idem nomen fuit ususque, Iulius Pollux Onomastic. l. 3. c. 3. *kalei=tai de/ tis2 tw=n tou= *unmfi/ou fi/lwn kai\ squrwro\s2, o( tai=s2 squ/rais2 e)festhkws2\, etc. Quidam etiam ex Sponsi Amicis Ianitor dicitur, qui ianuae adstans, etc. Sed et alibi Amici singularis in Sacris literis usus indigitatur, 1. Paral. c. 27. v. 33. etc. Vide Iohan. Seldenum Uxor. Ebraic. l. 2. c. 16. et infra aliquid voce Symplator. Apud Romanos, Amict ad obsequia, in comitatu anteibant, hinc Anteambulones et Antepedes dicti, atque hi privatorum etiam erant, de quibus vide infra: sed celebres inprimis fuere [orig: fuêre] Amici Principis seu Comites Augusti, quorum meminit in Hadriano Caes. Spartianus, c. 18. Quum iudicaret, in cosilio habuit non Amicos suos aut Comites solum, sed Iurisconsultos. Sic nempe dicebantur, qui a consiliis Augusti erant, et quidem in interiorem familiaritatem ac contubernium Principis admissi atque adsciti. Spartianus idem supra, c. 8. Optimos quosque de Senatu in contubernium Imperatoris Maiestatis adscivit. Iidem Augustum in omnibus processibus, ut vocabant, et expeditionibus bellicis sem per comitabantur: ac pedaturam in castris iuxta Praetorium accipiebant, a pedibus 60. ad 70. Hinc Amicos et Comites non Spartianus modo, sed et variae Inscriptiones veteres iunctim posuerunt, inter quas vetus Saxum Mediolani: C. SENTIO SEVERO QUADRATO C. V. COS. AMICO ET COM. AUG. N. Consiliarii quoque Augustorum dicebantur, ut videre est infra in hac voce: quo [orig: quô] nomine et nunere usque ad posteriores Imperatores mansere [orig: mansêre]. Namque Comites Consistorii vel Consistoriani dicebantur, consistorium autem, ut notum est, to\ sune/drion Principis: Primusque Constantinus, ut volunt, gradus eorum tres instituit, et in primi ordinis, secundi ac tertii illos distinxit; veterum tamen omnium Imperatorum exemplo [orig: exemplô], qui Amicos totidem classibus et ordinibus distinctos habuere [orig: habuêre]. In primas enim et secundas et tertias admissiones digerebantur, ut ait Senec. de Benefic. l. 6. erantque primi ac secundi Amici. Lamprid. in Alexandr. c. 20. Moderationis tantae fuit, ut Amicos non solum primi ac secundi loci, sed etiam inferioris, aegrotantes inviseret; e quibus fere digniores erant, primae classis seu ordinis Amtci, cum quibus consilia participabat Imperator, quique in secretius atque interius consilium admissi, in quo de Republ. agebatur, legati audiebantur, et maiora alia negotia tractabantur, et hi Comites intra Consistorium et Comites S. Consistorii Consistorianique, ut diximus, sequiori aevo [orig: aevô] appellati sunt. Reliquos adhibebat Imperator cum de negotiis ac iure tractaret, vel Romae et in provinciis causas audiret, in quo numero Amicorum ICtos fuisse, ex Lampridio in Alexandro c. ult. patet. Hinc in Rescripto divorum Fratrum, de iure Patron. Volusius Maetianus Amicus noster; et sic exponendum illud Valerii Probi de notis liter. AM. N. Sumebantur autem hi omnes ex Consularibus Viris et


image: s0179a

Praetoriis et Senatoribus; interdum etiam ex Equitibus: eratque res haec meri plenique arbitrii, ut quos vellet in Amicorum Comitumve habere numero, ipse deligeret, Sueton. in Tito, c. 7. etc. Atque hi de domo Augusta erant: reliqui Magistratus, qui Augustum non comitabantur, aut qui ab ipso non ordinabantur, Amicorum quidem nomine honorabantur ab Augusto, sed non Comitum. Nam soli illi Comrtes et Amici, qui in comitatu Principis erant, ceteri Amici tantum: vel etiam Parentes et Amici, vel Parentes carissimi. Ita Consules et Praefecti Urbis et Proconsules et provinciarum Rectores, honoris gratia [orig: gratiâ] ab Imperatorib. appellabantur: Senatores vero, ut de ICtis diximus, Amici solum. Hinc inter officia domus Augustae cura Amicorum Augusti fuit, de quo infra. Plura in hanc rem vide apud Salmas. ad Aelium Spartian. in Hadriano, c. 18. et Trebellium Pollionem in XXX. Tyr. c. 12. ut et infra, voce Cohors, nec non ubi de Comitibus Imperator. aliquid etiam lemmate Sensus communis, ubi Marcum Imperatorem illos onere perpetuo secum convivandi et quaquaversum comitandi subevasse [orig: subevâsse], dicemus ex Capitolino in Vita eius.

AMICIA vide supra Almucia.

AMICITIA [1] Gentium Dea, cuius picturam, et eiusdem explicationem vide apud Baldnin. Iconologia, L. Gyraldum, Synt. de Diis Gentium.

AMICITIA [2] titulus compellationis, in Ep. 71. ex Sugerianis. Tenere in amicitiam praedium quodvis dicebatur, qui ultro et ex mera benevolentia sibi concessum et ad libitum tradentis utendum profitebatur. Tabular. Vindocinense Thuani Chart. 73. Illam (manufirmam) tenebit de D. Abbate, aut in fevum aut in amicitiam, ita ut recognoscat se nihil iuris in ea habere, nisi quantum ei a [orig: â] nobis concessum est ad tempus, etc. apud Car. du Fresne Glossar. Vide quoque eum in voce Drudaria, Apud Eundem, Amicitia seu Communia Iurata, dicitur, cuius vi oppidi alicuius incolae, amicitiam sibi invicem sacramento [orig: sacramentô] firmabant. Ita porro Communiam Ariensem in Atrebatibus appellabant, ut Amicos, quos alii Iuratos. Hinc Praefectus Amicitiae, Respector Amicitiae Insulensis in Charta. A. C. 1238. in Probat. Histor. Guinensis p. 515. qui Rewart seu Maior Urbis.

AMICITIAM renuntiandi ritus, apud Romanos, indigitatur Tacito Annal. l. 2. c. 70. ubi de Germanici extremis, Componit epistolas, quis [orig: quîs] amicitiam ei (Cn. Pisoni) renuntiabat, explicatur ipsius Tiberii Imperat. verbis, Annal. l. 6. c. 29. ubi de Pomponio Labene Auctor agens, Caesar, inquit, missis ad Senatum literis disseruit, Morem suisse maioribus, quotiens dirimerent amicitias, interdicere domo cumque finem gratiae ponere: id se repetivisse in Labeone.

AMICORUM greges ostentationis ergo, aliti olim Romae: ut divitias et opulentiam iactarent huius rei studiosi, Martial. l. 2. Epigr. 74.

Cinctum togatis post et ante Sausellum,
Quanta [orig: Quantâ] reduci Regulus solet turba [orig: turbâ],
Ad alta tonsum Templa cum reum misit,
Materne, cernis? invidere nolito.
Comitatus iste sit, precor, tuus numquam,
Hos illi Amicos et greges Togratorum
Fusciculenus praestat et Faventinus.

Imo ut haec iactantia se proderet magis, Kalendaria (ut ita dixerim) Amicorum excogitata sunt, (vide infra) in quae nomina eorum referrentur. Senec. de Benefic. l. 6. c. 33. Nescis, quantum sit pretium Amicitiae, si non intelligis multum te ei daturum, cui dederis Amicum; rem non domibus tantum, sed saeculis raram, quae non alicubi magis deest, quam ubi creditur abundare. Quid? istos tu libros quos vix Nomenclatorum complectitur aut memoria aut manus, Amicorum existimas esse? Non sunt isti Amici, qui agmine magno [orig: magnô] ianuam pulsant, qui in primas et secundas amissiones digeruntur; Consuetudo ista vetus est Regibus Regesque simulantibus, populum amicorum describere. Cui nescio quid simile stomachans Umbricius habet, apud Iuvenalem Sat. 3. v. 183.

--- --- - Omnia Romae
Cum pretio quid das, ut Cossum aliquando salutcs?
Ut te respiciat clauso [orig: clausô] Veiento [orig: Veientô] labello [orig: labellô]?
Ille metit barbam, crinem hic deponit amati,
Plena domus libris venalibus. --- -

Vide quae alibi de Officiosis et Salutandi ritu dicemus. In aula Palatina Liberti erant, qui Amicorum Principis gererent curam. Ita enim legimus, in sepulchralibus quibusdam Epigrammatibus Romae, TI. CLAUDIUS. AUG. LIB. FORTUNATUS. A. CURA. AMICORUM. Et, D. M. LIBERTORUM. T. FLAVI. AUG. LIB. VICTORIS. Et, M. ULPIUS. AUG. L. A. CURA. AMICORUM. At haec frequenter dicis causa [orig: causâ] facta sunt. Etenim in Principum domo (scribit Plin. Panegyr. c. 85.) nomen tantum amicitiae, inane scil. irrisumque remanebat. Nam quae poterat esse inter eos Amicitia, quorum sibi alii domini, alii servi videbantur. Quod utcumque sit, fuit haec tam apud Principes, quam apud privatos, charitatis et benevolentiae plena compellatio. Hinc illae voces Drusi, apud Velleium Patercul. l. 2. c. 14. Ecquando propinqui Amicique similem mei civem habebit Res publica? Tiberii, in codicillis, compotores et coepulones Pomponium Flaccum et Luc. Pisonem, iucundissimos et omnium horarum Amicos, profitentis, apud Sueton. c. 42. Titi Caesaris; Amici, diem perdidi, apud Eundem c. 8. etc. Imo, eodem [orig: eôdem] modo [orig: modô] Convivii Dominus, apud Lucam Euangel. c. 14. v. 10. fi/le protava/bhti a)nw/tero, Amice ascende altius. Ipse Christus Dominus discipulos


page 179, image: s0179b

alloquens, u(mei=s2 fi/loi mou=| e)ste/, Vos Amici mei estis; Ioh. c. 15. v. 14. et Matth. c. 22. v. 12. e(tai=re pw=s2 ei)sh=lqes2, Amice, quomodo introisti? ac alibi: Ubi vox e(tai=ros2, idem quod fi/los2; unde forsan magnus Eteriarches in aula Constantinopolitana. Inprimis vero in Persarum Regis aula fuisse, qui fi/los2 basile/ws2, Amicus Regis kai' e)coxh\n diceretur, annotavit Eustathius ad Odyss. 5. Neque vero viri solum Amicorum, sed et Matronae, Amicarum greges habuere [orig: habuêre], apud Romanos, uti discimus ex Iuvenali Sat. 6. v. 350.

Nec melior, silicem pedibus quae conterit aurum.
Quam quae longorum vehitur cervice Syrorum.
Ut spectet ludos, conducit Ogulnia vestem,
Conducit comites, sellam, cervieal, Amicas,
Nutricem, et flavam, cui det mandata, puellam, etc.

Vide Laur. Pignorium Comm. de Servis.

AMICTUS Anglis olim, an Amytte, primum ex sex indumentis Episcopo, in Ecclesia Romana, cum Presbyteris communibus: Sunt autem illa, Amictus, Alba, Cingulum, Stola, Manipulus et Planeta, uti habet Innocentius III. de Myster. Myssae l. 1. c. 10. Et quidem Amictus, vestimentum est, quo [orig: quô] collum undique cingimus, ait Amalarius de Eccles. Offic. l. 2. c. 17. Quo [orig: Quô] et collum stringitur et pectus tegitur, ut docet Bruno Signiensis de Vestim. Episcopi: Qui circumquaque super humeros diffunditur, Idem Innocentius loc. cit. c. 50. apud Car. du Fresne Glossar. De eo Durandus l. 3. c. 2. Lotis manibus, Episcopus seu sacerdos celebraturus assumit Amictum, quo [orig: quô] caput tegitur, quem Pontifex loco [orig: locô] Ephod, sive superhumeralis et rationalis habet: --- renes et pectus ambit et tegit et omnibus sacris vestibus supponitur sed omnibus supereminet. In renibus stringitur, duobus funiculis sive chordulis ante pectus ligatur, et super os planetae volvitur apud Spelmanum in Glossar. Antiquitus enim super caput ponebatur, eodem [orig: eôdem] modo [orig: modô], qui a Religiosis eorum hodieque observatur, replicando illum super planetam: qua [orig: quâ] ratione velum, quo [orig: quô] in nocte Passionis milites DOMINI nostri faciem velabant, spineam item coronam, eius capiti impositam, designari consuevisse, ait Thomas Part. 3. quaest. 8. artic. 5. Maronitae Graeci, et Ambrosiani super Albam induunt Amictum, ut de Graecis discimus, ex quadam Soletinorum Archidiaconi Ep. ad Episcop. Molphetae, ubi de Graecorum vestimentis accurate agitur: hodierni tamen Graeci eo [orig: ] non utuntur. In Romana porro communione, Levitae Cardinalis Amictus, primo strictior erat, latior vero Cardinalis Presbyteri, ut colligit ex Davantriae, qui vixit ad A. C. 1325. Ceremoniali M S. Dominic. Macer in Hierolex. ubi etiam disputat, quo [orig: quô] casu sine Amictu sacra facere liceat Sacerdoti? etc. Glossar. *)anabolh\, amiculum, amictus. a)nabo/laion, amiculum. Hinc et Anaboladium, in veterib. Gloss. Lat. Vide infra, in hac voce, ut et ubi de Maforio.

AMICULUM praeter pallam, etiam muliebre vestimentum fuit; licet commune cum viris: a circumiectu dictum Festo. Id in viris non dissimile fuisse videtur chlamydi: sive paludamento. Unde vestem superiorem militarem numquam aliter, quam Amiculc nomine Curtius exprimit; de Dario loquens l. 3. c. 6. de Alexandro alibi: de Philota l. 6. c. 9. Et Amiculum Sylosontis, de quo Valer. Max. l. 5. c. 2. Ab Aeliano Var. Hist. l. 4. c. 5. redditur, h( *sulo/swntos2 xlamu\s2, Sylosontis chlamys. Fuisse tamen et vestem muliebrem, apparet ex eodem Curtio l. 5. c. 1. Feminarum conviviae ineuntium in principio modestus est habitus: dein summa quaeque Amicucula exuunt, paulatimque pudorem profanant. Nec meretricum tantum, quod Isidorus voluit, sed et honestarum matronarum fuit gestamen. Hinc Liv. l. 27. c. 4. narrat, missam a Senatu Cleopatrae Reginae pallam pictam cum Amiculo purpureo Et l. 34. c. 7. Feminis duntaxat purpurae usum interdicimus; et cum tibi viro liceat purpura [orig: purpurâ] in veste stragula uti, matremfamilias [orig: matremfamiliâs] tuam purpureum Amiculum habere non fines? Quodnam autem eius a palla discrimen, quaeritur: brevius certe fuit, ita tamen ut, si pars eius laevo brachio aut humero non sustineretur, flueret ac traheretur, vide Octavium Ferrarium de Re Vestiaria l. 3. c. 19. Apud Graecos, Amiculum ferale, vestis erat. quo [orig: quô] demortui cadaver, postquam, pro more gentis, ablutum erat, solebat involvi: habebat illud suas keiri/as2, i. e. fascias, quibus manus pedesque defuncti constringebantur, ut patet exemplo [orig: exemplô] Lazari, Ioh. c. 11. v. 44. Hinc feralibus amiculis obstrictus, Apuleius Metam. l. 10. Confiebat id diu ante, vel ab uxore, vel ab amicis, adhuc viventis, eratque apud Graecos candicans, nigrum autem Latinis, Franc. Roslaeus Arch. Attic. l. 5. c. 21. De Amicula Canonicorum in Ecclesia Romana vide supa, voce Almucium: uti de Amiculo Sacerdotum V. T. Summi inprimis, infra, voce Superhumerale.

AMICUS [1] ac Dexter, i. e. propitius, et favens, Hercules cognominatus est, idque sumptum ex eo, quod lucri Deux Hercules ab Ethnicis creditus sit. Horat. l. 2. Sat. 6.

--- --- - Dives Amico
Hercule.

Persius, Sat. 2. v. 10. --- Et o [orig: ô] si

Sub rastro crepet argenti mihi seria, dextro [orig: dextrô]
Hercule. --- --- - --- -

AMICUS [2] Principis, quisnam apud Romanos dici olim sit solitus, vidimus supra. Inde hodieque mos perdurat apud Gallos, ut Reges, quoties ad Magnates et primi ordinis Proceres scribunt, Amicos et Fideles illos, Amez et feaux appellant. In Vita Ludovici Imperatoris A. C. 817. Egiddeo dicitur Regalium primus Amicorum: Eghinarto in Annalibus, inter omnes Amicos Regis primus, Cat. du Fresne Glossar. Hodie le premier Ministre d'Estat.

AMICUS [3] Guilielmus, vide Guilielmus.

AMICUSIA insula in mari Rubro. Steph

AMIDA [1] Iaponensium Idolum, tanto apud eos in honore, ut vel, inveocato [orig: inveocatô] solo [orig: solô] repetitoque [orig: repetitôque] eius nomine, se beatos fore, sufficereque ad salutem, si sequentia verba saepius iterentur, Nami Amida, Buth, h. e. Felix Amida salva nos, credant. Quandoque illud in roseto florido collocant et multis circa caput radiis


page 180, image: s0180a

adornant, corona [orig: coronâ] precatoria [orig: precatoriâ] (quod omnibus Deastris Iaponicis commune) instructum. Asservatur unum horum in Musaeo Kircheriano Romae, ut videre est, in Collegii Romani Societatis Iesu Musaeo, Amstelod. edito A. C. 1678.

AMIDA [2] quae Ptolemaeo Ammaea, Mesopotamiae ad Tigrim oppid. a Sapore Persarum Rege ingenti exercitu obsessum, captumque, caesis Romanis. Amm. Marcellin. l. 19. A Constantino Imperatore instauratum fuit, et Constantia, dictum. Hic [orig: Hîc] Praefectus Turcarum residet, a quibus Carahemit ob nigredinem dicitur, teste Iohanne Leunclavio [orig: Leunclaviô]. longitud. 78. 15. latitud. 39. 30. Vide Davity, de Statibus Turc. in Asia, p. 318. In nummo Constantini M. AMID. urbis huius nota, ubi moneta forte cusa videtur. Car. du Fresne Dissertat. de infer. aevi Numism.

AMILCAR [1] cognomine Rhodanus, Dux Carthaginensis; facundia [orig: facundiâ] et sollertia [orig: sollertiâ] insignis, de sententia Atheniensium, qui ea [orig: ] tempestate crescentem Alexandri M. potentiam timebant, in castra Alexandri pervenit, sese et exulem fingens, et militem offerens, Parmenione aditum conciliante. Atque ita, consiliis eius exploratis, in tabellis ligneis, cera [orig: cerâ] desuper inductis, omnia Atheniensibus perscribebat. Trogus l. 21. c. 6.

AMILCAR [2] an alius, an idem, quem supra nominavimus, inter auctores non satis deprehenditur; qui a Syracusanis accersitus est, fortiterque pugnavit contra Agathoclem tyrannum, eos obsidione prementem, quem tamen postea plurimum iuvit, unde a Syracusanis domi accusatus est, sed obiit Syracusis paulo post. Trogus l. 22. c. 2. 3. Diodor. Sic. l. 20.

AMILCAR [3] cognomento Barcha, pater Annibalis, qui primam, secundum Annibalem filium, inter Poenos duces gloriam obtinuit. Hic ex Livio l. 21. Corn. Nepote, in vita eius. Plut. in Annibal. Polyb. l. 2. Diodor. Sic. l. 25. Silio, aliisque scriptoribus notissimus est.

AMILCAR [4] alius apud Livium l. 32. c. 30. ubi ait. L. Furium Praetorem Gallos Insubres rebellantes, et Amilcarem Poenum in acie vicisse. Vide etiam Oros. l. 4. c. 19. Eutrop. l. 4.

AMILCAR [5] An. Urb. Cond. 550. Gallia [orig: Galliâ] contra Romanos excitata [orig: excitatâ], per Cenomanenses proditus est. Liv. l. 32. Frontin. Stratag. l. 3. c. 16. Alius, cum exercitu caesus a Gelone Syracus. Rege, prope Himeram; cum Afri, Xerxis suasu, in Siciliam venissent.

AMILCO vide Himilco.

AMILOS vel ANULUS, amnis in saltibus Mauritaniae, ad quem, nitescente Luna [orig: Lunâ] nova [orig: novâ], greges elephantorum descendunt, ibique se purificantes aqua [orig: aquâ] sollenniter conspergunrur, atque ita, salutato [orig: salutatô] sidere, in silvas revertuntur. Plin. l. 8. c. 1.

AMILTON promontorium prope Byzantium. Amilion etiam legitur. Tripition (teste P. Gyllio [orig: Gylliô] ) hodie dicitur.

AMILUS urbs Arcadiae. Steph.

AMIMONE vel AMYMONE fons apud Argos, in Lernam fluens. De quo Ovid. l. 2. Met. Fab. 1.

--- Quaerit Boeotia Dircen Argos Amimonen, Ephyre Pyrenidas undas.

AMINADAB Latin. populus spontaneus, sive populus vovens, aut populi princeps, Leulta, pietate insignis, Arcae custos, per 20. ann. 1. Sam. c. 7. v. 1. Ioseph. l. 6. Ant. Iud. c. 2. Item, Fil. Ram, filii Esron, filii Phares. 1. Paral. c. 2. v. 10. Pater item Naasson, Principis tribus [orig: tribûs] Iuda. Numer. c. 1. v. 7. Ruth. c. 4. v. 20.

AMINEA regio Campaniae, populi Aminei, qui sunt eius agri cultores, qui postea dictus est Falernus. Unde Aminea vina olim dicta sunt Falerna a regione nimirum nomen sortita; non, ut Servius somniat, ab eo quod sine minio essent, h. e. alba, et ruboris expertia. Macrob. Saturn. l. 3. c. ult. Uvarum ista sunt genera; Aminea, scil. a regione. Nam Aminei fuerunt, ubi nunc Falernum est. Virgil. tamen videtur Amineam vitem extra Falernum agrum collocare, Georg. l. 2. v. 95. his verbis:

Purpureae, Preciaeque, et quo Te carmine dicam
Rhaetica? nec cellis ideo contende Falernis.
Sunt et Amineae vites, firmissima vina.

Non omittendum hic [orig: hîc], aliquos in Virgilio legisse Tamineae vites. Vide Scal. in Fest. Quidam intelligunt genus uvarum, quae austerae sunt. Nam Galenus l. 6. kata to/pous2 dixit, stafu/las2 au)sthra\s2 *)aminai/as2 Quem sequitur Aetius et *)aminai/as2 explicat ta\s2 stufou/sas2, h. e. astringentes. Huc etiam accedit, quod Dioscorides Aminaeas exigit in conficiendo Omphacio. Alciatus vinum huius generis interpretatur a)/meinon, quia optimum. Notandum quoque duplicem fuisse Aminaeam, minusculam et maiorem, quod docent Cato de R. R. c. 6. et Varro l. 1. R. R. c. 25. iisdem verbis. Genus quoddam Amineae Varro vocat Scantianum, quod et Plin. commemorat, l. 14. c. 4. Porro fertilitatem Amineae celebrat ex Varrone Auctor Geoponicw n, l. 5. Hesychius: *aminai=on, di' e(no\s2 n, to\n oi)=non le/gei. h( ga\r *peuketi/a, *)aminai/a le/getai. Nic. Lloydius. Vide et Aminniae Uvae.

AMINELIA vulgo Aminel, oppid. Africae, in ora et provinc. Barbariae.

AMINIAS [1] Pronapi fil. Archon Athenis, Olympiad. aleator, sycophanta et arrogans, de quo Scholia in Aristophanis Nebulas. Item Vespas, p. 436. c. 1:

AMINIAS [2] Archipirata, ab Antigono subornatus ad decipiendum et evertrendum Apollodorum, Cassandreae tyrannum, de quo Polyaenus l. 4. in Antigono com. 18.

AMINIUS [1] Rebius, ex primoribus peritia [orig: peritiâ] legum et pecuniae magnitudine, Q. Volusio et P. Scipione Consulib. cruciatus aegrae senectae misso [orig: missô] per venas sanguine effugit: haud creditus sufficere ad constantiam sumendae mortis, ob libidines muliebriter infamis. Lipsius egit Caninius Rebius. Muretus vero Caninius Rebilius. vulgatum tuetur Flor. Cod. apud Tacit. l. 3. Annal. c. 30.

AMINIUS [2] Arcadiae fluv. Pausan. l. 8.

AMINNIAE Uvae, apud Vopisc. in Floriano c. 4. Vitis, quae uvas Aminnias albas ferebat, eo [orig: ] anno [orig: annô], quo [orig: quô] ille Imperium meruit,


image: s0180b

purpurascere plurima [orig: plurimâ] purpura [orig: purpurâ] coepit: Ita enim vetus scriptura; cum vulgo Amineas legatur. Sed et Graeci *)ami/nion oi)=non dicunt. Servius quo que, ad illud Poetae l. 2. Georg. v. 97.

Sunt et Aminiae vites --- -

duplicem eam literam agnoscit. Et certe Aminnium potius, quam Amineum Veteres scripsisse, testes Grammatici sunt, qui vinum illud Aminium, quasi sine minio dictum censent, h. e. sine rubore. Quod quidem verum est, de Ammnia alba; sed in nigra qui [orig: quî] verum esse potest? Sunt enim Aminniae uvae, albae et nigrae, quo modo Grammaticorum acumen eluditur. Et recte Vopisc. loc. cit. vitis quae uvas Aminnias albas ferebat. Nam si Aminniae nullae nisi albae, nil opus erat albas addere, Salmas. Not. ad Vopiscum. Vide quoque in Aminea.

AMINON Archon Athenis, apud Athenaeum, *perinlh=s2 de\ a)posqnh/skei kata\ to\ tri/ton e)/tos2 tou= *peloponnhsiakou= pole/mou, e)p' *)amei/nonos2 *)/arxontos2, Pericles autem moritur, anno [orig: annô] tertio [orig: tertiô] belli Peloponnesiaci, Aminone Archonte. Erat is annus ultimus Olymp. 87. quo [orig: quô] Archelaus apud Macedones Regnum accepit. Eiusdem meminit Scholiastes Europidis, in argumento Hyppolyti, *(hskhnh\ tou= dra/matos2 U(po/keitai e)n *qh\bais2 *)olumpia/di o)gdohkosth=| e(bdo/mh e)p' *)amei/nonos2 a*)rxontos2. Scena dramatis Thebis est, Olympiade octuagesima [orig: octuagesimâ] septima [orig: septimâ], Aminone Archonte; et apud Laertium l. 3. c. 3. *pla/twn e)pi\ *amei/nonos2 ge/gone, Plato Aminone Archonte natus est. Nempe *)amei/nwn nomen proprium Graecis, ut Melior Latinis; alias comparativus hic est nominis a)gasqo\s2. Vide Salmas. ad Solin. p. 156.

AMINONE fluv. Ciliciae. Vibius Sequestre.

AMINULA urbs parvarum opum in Apulia. Festus.

AMIOTUS Iacobus Melodunensis, Henrici II. Galliae Regis filiorum praeceptor, inde Abbas, et ad Concil. Tridentinum missus. Porro Episcopus Antissiodorensis, Plutarchum vertit et Diodorum Sic. A. C. 1551. Biblioth. Gall. p. 229. 230. Vide Anton. Teissier Eloges des Hommes sçavants, volum. 2.

AMIR vox Arabica, Dominum notat, *)amh\r Annae Comnenae; hodieque pro Duce et Principe, inter Arabes, usurpatur. Inde Amirae et Amiralii, apud Saracenos ac Turcas, Satrapae, nempe urbium vel provinciarum praefecti, atque adeo supremi Sultani, qui Caliphae suberant. Martyrium S. Bacchi iunior. p. 106. o( strathgo\s2 o( kap' au)toi=s2, o( kai\ *)amhra=s2 o)nomazo/menos2, Exercitus Dux apud ipsos, qui et Amiras appellatur. Anastasius Bibliothec. ad VIII. Synmod. act. 1. Hamiram Graeci vocant Principem Saracenorum: interpretatur autem, ut ferunt; lingua [orig: linguâ] eorum Praepositus. Ubi Hamiram vocat, qui alias Amiras. Varie enim haec vocabula apud Scriptores efferuntur: Admirabilis, Admiralius, Admirallus, Admirarius, Admiratus, Admiravisus seu Amiravisus (quo [orig: quô] nomine Bagdatensis inprimis Sultanus dictus est, apud Robertum Mon. Histor. Hierosolym. l. 5.) Amiraeus (quem tamen ab Amira distinguit Sigebertus in Chron. In Regno Saracenorum quatuor Praetores statuit, qui Amiraei vocabantur; ipse vero Amiras dicebatur vel Protosymbolus) Amiraldus, Amiratus, Ammiratus, Ammireda, Amuratus, hamiras, Moral, etc, quae omnia synonyma sunt, et Satrapam Praefectumque denotant, quorum praefecturas seu districtus *)amhradi/as2 vocat Constantinus Porphyrog. de Administr. Imper. c. 15. A Saracenis, voces hae Admirallus, Amiraldus, Amiralius, Amiralius, etc. transiere [orig: transiêre] ad Christianos, qui cum viderent, Saracenos ita suos classium Praefectos appellare, id nominis postmodum suis itidem classium Praefectis indiderunt, unde Gallorum Admiral, Ital. Amiraglio. Hispan. Almirante. Nam frustra sunt, qui aliunde vocis apud nos originem arcessunt: inter quos Ed. Cokus ad Littleton. sect. 439. qui a Saxon. aen Mereal, i. e. Praefectus maris, seu clasis, etumon derivat. Speciosius est, quod Macer Arabico-Graecam vocem esse ait, quasi *)amh\r a(lo\s2, in Hierolex. Primi autem inter Christianos, summos suarum classium Praefectos sic appellasse [orig: appellâsse] videntur Siculi, uti habet Romualdus in Chron. MS. A. C. 1149. Georgium --- ab Antiochia adductum, magnum constituit Ammiratum. Exinde Genuenses, ut colligitur ex Matthaeo Paris A. C. 1244. Eis (galeis) Praefuerunt Potestas Ianuae, quem Admiratum vocant et Maiores civitatis, etc. Horum dignitas Ammiratus, dicta est, qua [orig: quâ] donati leguntur apud Siculos, sub Rogerio Rege Georgius praefatus, qu Magnus Ammiratus dicitur Romualdo, A. C. 1152. et Maio, sub Wilhelmo Rege; plures namque tum in eo Regno Ammiratos fuisse, patet ex Charta laudata Carolo du Fresne in Glossar. Vide quoque supra in voce Admirallus, ut et in Thalassiarchus: nec non infra Miramolinus.

AMIRMUMNES appellati Bagdatenses sunt, atque adeo supremi Sultani, quisub Chalipha universae rerum administrationi praeerant: Cedreno, Zonarae et Constantino Porphyrog. *)amermamnai=; Annae Comnenae *)amerimnai=; Latinis Scriptoribus Almamuni et Amir Almumanini, Amermuni, Amiralmumin, Amiramomemini, Hemirmomelini, Miramomelini, Mirmumni, etc. quas voces Credentium Principem seu Fidelium Dominum significare, apud Arabes, pluribus docuit Car. du Fresne ad Alexiadem p. 371. 372. Molanus corrupte habet Historia Hierosolym. p. 1152. apud Eund. in Glossar.

AMISENA regio Cappadociae. Strabo, l. 12.

AMISIAS Poeta Comicus, ob frigus, Aristophani ridetur. Aliquot eius contra Socratem versus vide apud Diogen. Laert. in Socrate. Suidas. Videtur legendum Amipsias. Vide Voss. de Poetis Graec. p. 35. 37. 38. 40. ubi in indice Amiphias dicitur. Nic. Lloydius

AMISIUS fluv. Germaniae, vulgo Ems, vide Amasia.

AMISODARUS Lyciis Isarus, piratae Chimarae socius. Plut. de virtutib. foem. c. 14. Vide Bellerophon, Chimaera.

AMISOS Chalybum urbs, in Galatia Ptolemaeo, a Sinope distans 900. stadiis, secundum Strabonem, h. e. centum et duodecim mill. pass. cui Eupatorivam a Mithridate adiunctam esse, Appianus auctor est de Bellis Mithridat. Nempe Amisum ampliavit is et partem eam, quam addidit, a se nominavit. Strabo l. 12. de\ *eu)pa(twr eko/smhsen i(eroi=s2 kai\ prose/ktise me/ros2. Quod utrumque oppdium, victo [orig: victô] a Pompeio Mithridate, in nomen Pompeiopolis transiisse vult


image: s0181a

Plin. l. 6. c. 2. sed frustra. Amisus enim usque ad extrema Imperii tempora nomen suum servavit, ut ex Ammiano discimus; hodieque Amid dicitur. Sed et Ptol. *)amiso\n et *pomphio/polin in eadem provincia recenset ac diversas facit, et satis magno [orig: magnô] intervallo [orig: intervallô] a se invicem dissitas. Adde quod Amisus ad mare, Pompeiopolis intus fuerit sita. Atheniensium coloniam fuisse Ammianus ait, in Periplo Ponti, unde *peirai/a olim dicta est. A Melesiis conditam esse, Solin. meomorat c. 46. ad quem vide Salmas. p. 849. ut et in voce Amisus.

AMISSAS Megapolitanus, in exercitu Macedonico, a Philippo Aridaeo ad Equites extra Babylonem rendentes et frumentum in urbem convehendum intercipientes missus, de finienda cum Peditibus discordia armisque ponendis Curt. l. 10. c. 8.

AMISUS seu AMISUM Plinio l. 6. c. 2. Simiso incolis, et Amid, sive Hemid Turcis, teste Leunclavio [orig: Leunclaviô], urbs Archiepiscopal. Paphlagoniae maritima, a Sinope 175. mill. pass. in ortum Trapezuntem versus, in regione Chalybum primaria, a Byzantio 500. mill. pass. in ortum, media inter Sinopen et Themiscyram ad ortum vergentem longitud. 65. 50. latitud. 44. 15.

AMITAL vel HAMITAL, Latin. color roris, aut indignatio roris; vel ex Hebraeo et Syro, caloris sui umbra, mater Ioachas filii Iosiae 2. Reg. c. 23. v. 31. Mater item Sedeciae fratris Ioachaz 2. Reg. c. 24. v. 18.

AMITATANUS lacus Americae, in Nova Hispania prope civitatem S. Iacobi de Guatimala, a qua 4. leucis tantum in ortum distat.

AMITERNUM Italiae oppid. Sallustii natalibus clarum, Plin. l. 3. c. 5. Euseb. Paulo Diacono Amiternus, Dionys. Halicarnassensi, l. 2. feminin. gener. *)amite/rna. Inde oppidant Amiternini. Virg. l. 7. Aen. v. 710. autem, et Sil. Italicus, metri causa [orig: causâ] dixere [orig: dixêre] Amiternam cohortem, ut et Martial. Amiternum agrum, l. 13. epigr. 20. Strabo l. 5. *po/leis2 d' e)/kousin oi( *sabi=noi o)li/gas2, kai\ tetapeinwmenas2 dia tou\s2 sunekei=s2 pole/mous2, *)ami/ternon kai\ *(re/aton. Non proculab Aterni fonte situm fuisse hoc oppid. ex Varrone de L. l. l. 4. discimus. Amnis, inquit, id flumen est, quod circuit aliquid, nam ab ambitu amnis. Ab hoc, qui circa Alternum habitant flumen, Amiternini appellati. Rudera eius non procul Aduleia [orig: Aduleiâ] hodieque visuntur, Nic. Lloydius. Vide Davity, Cluver. Ital. Ant. p. 37. longitud. 37. 10. latitud. 42. 24.

AMITHAON vel AMYTHAON, pater Melampodis Medici, et Sabinorum Vatis. Stat. Theb. l. 3. v. 451.

--- --- - Sollers tibi cura futuri,
Amphiarae, datur, iuxtaque Amithaone cretus
Iam senior, sed mente virens, Phoeboque Melampus
Associat passus. --- --- - --- -

Hinc Amithaonius. Virg. Georg. l. 3. v. 549.

Quaesitaeque nocent artes: cessere [orig: cessêre] magistri,
Phillyrides Chiron, Amithaoniusque Melampus:

Item, Vir quidam Lemnius, a muliere occisus.

AMITINENSES Latii populi. Plin. l. 3. c. 5.

AMIREOCHARES Rex Indorum, per epistolam ab Antiocho mitti sibi ischadas flagitavit. Cael. Rhodig. l. 18. c. 9. Lege Amitrochates, et vide Athenaeum, l. 14.

AMIXOCORI populi Americae, in Brasilia Mediterranea versus praefecturam fluv. Ianuarii.

AMMA [1] Latin. obscurata, sive cooperta, aut populus eius, sive cum ea, civitas in tribus Aser. Ios. c. 19. v. 30.

AMMA [2] vulgo Emmen, fluv. Helvetiorum, qui cadit in Arolam fluv. infra Salodorum. Oritur prope Thunum lacum.

AMMAEA Mesopotamiae urbs praeclara, vide Amida. Item Arabiae desertae urbs. Ptol. in intimo recessu sinus Persici.

AMMAEDARA Ptol. urbs Africae olim Episcopalis sub Archiepiscopo Carthaginensi, adhuc perseverans, et nomen antiquum retinens inter Tebestam 25. et Lares 48. mill. pass. sita. Admetera Antonino. longitud. 32. 10. latitud. 30. 30.

AMMAITHA Syriae urbs. Lib. Notit.

AMMAN apud Germanos Belgasque Praetor est, Praefectus, Praetor causarum civilium. In Charta Balduini Comitis Flandriae. A. C. 1119. in Tabulario S. Bertini subscribunt, Rodolphus, Amman de S. Folquini Kerca, Alfgerus, Amman de S. Georgio, Bernuldus Amman de Broburg, etc. Apud Metenses Amans dicuntur regionarii Notarii, qui Acta publica conficiunt et conservant, nomenque desumunt a Parochiis, in quibus habitant. Imo in media Francia, vocem hodieque superefle docet Car. du Fresne es Consuetudinibus Perusae in Arvernis A. C. 1175. a Thomasserio l. 1. c. 66. editis. Hinc Land-Amman, in Helvetia nomen supremi Magistratus, in Cantonibus illis, qui vicatim habitantur. Vide Ios. Simlerum aliosque, qui de rebus Helvet. scripsere [orig: scripsêre]; et infra, Ammanus.

AMMANA vide Philadelphia.

AMMANITAE genus Nabataeorum Arabum Iosepho, vulgo Ammonitae.

AMMANIUM vicus Tungrorum, inter Leodcium et Hoium positus, sed huic propior, vulgo Haens: ad Mosam. Hic [orig: Hîc] Oda, uxor Arnoaldi seu Boggisi, ex eo Mater B. Arnulfi, primum Regis Domestici, deinde Metensis Episcopi, marito [orig: maritô] suo [orig: suô] orbata, templum exstruxisse Georgio Mart. ibique sepulta esse dicitur. Celebrantur eius Natales a leodicensibus 10. Kal. Novemb. Hadr. Vales. Notit. Gall.

AMMANUS nomen dignitatis apud Helvetios primariae significat eum qui in pagis vicatim habitantibus, Uria, Suitia, Undervaldia, Tugio, Glarona et Abbatiscella, publico Gentis Consilio praesidet; German. Amman; quasi Ampt-mann, a voce Ampt, i. e. munus, officium, et Mann, i. e. Vir. Ut idem sit, quod officii vir seu muneri atque officio alicui publico praefectus. Dicitur etiam Londammannus German. Landammann. Vide Simlerum. Descript. Helvet. et supra Amman.