December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised
image: as0005JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.
image: as0006
[gap: praeliminaria]
image: s0163aALTHENUS fluv. sanans omnium animalium ulcera, ope Podalirii. Isac. in Lycophr.
ALTHEPUS Neptuni fil. Aegyptiorum Rex, a quo Aegyptus Althepia terra cognominatur. Cael. Rhodig. l. 12. c. 9.
ALTILIA [1] Liguriae oppid. hodie Alteiola. Volaterran.
ALTILIA [2] seu ALTHELIA, oppid. Italiae, ad fluv. Sanuto in Calabria.
ALTILIA [3] Gall. Authie, fluv. Galliae in Picardia. Dulendium oppid. rigat, et cadit in Oceanum, in Pontivo tractu. Oritur autem in confinio Artesiae, supra vicum Authie.
ALTILIA [4] peculiari ratione saginata, quae in mensa Salomonis quottidie absumerentur, indigitari voce Barburim, 1. Regum. c. 4. v. 23. Et erant cibaria Salomonis in dies decem boves --- praeter cervos et capreas et bubalos et barburos saginatos; Graecis interpretibus videtur, unde o)zni/qwn enlektw=n voma/dwn habent, quasi significentur aves electae altiles, eaeque gallinacei generis. De qua interpretatione quid sentiendum, vide Sam Bochart. Hieroz. part. poster. l. 1. c. 19. et infra in voce Barburi. Apud Car. du Fresne, Altilia in congregatione ministrari, Regula [orig: Regulâ] S. Aureliani vetitum esse legimus, quem vide in Glossar.
ALTILIUS Gabriel, vide Gabriel.
ALTINGUS Menso, A. C. 1523. traditur in obsidem Carolo, Duci Geldriae, nomine Ordinum Drentiae. Huius nepos cognominis, primus; Albanis temporibus, in agrum Groningensem semen verbi divini intulit: Theologus Emdanus gravissimus, obiit A. C. 1612. aetat. 72. Pater Henrici, qui Heidelbergae primum per 9. ann. dein Groningae, per ann. 17. Theologiam docuit. Praefuit hic, cum aliis vitis doctis, Recensioni novae Versionis Novi Testam. et librorum Apocryphorum. Gloriae duxit, ab adversarnis, Theologus Scripturarius et Biblicus dici. Scripsit plurima: inter quae eminent theologia Didactica, Catechetica, Polemica et Problematica vetus et nova, cum Historica ex parte: quae duo postrema scripta Iacobus, fil. eius, Theologiae in eadem Groningana Professor, post obitum patris edidit. Obiit autem A. C. 1644. aetat. 61. Vide. Altingii vitam a Maresio Theologo itidem Groning. editam, nec non Paul. Freherum Theatro Virorum eruditione clarorum.
ALTINUM [1] urbs olim in litore Venetiae florentissima, iuxta Aquileiam. Plin. l. 3. c. 18 ab Attila destructa. Leand. hodie Altino, Torcello vero Villanovano. Incolae Altinates. Huius urbis lana erat in pretio. Martial. l. 14. Epigr. 155.
Velleribus primis apulia, Parma secundis
Nobilis: Altinum tertia laudat ovis.Vide Cluver. Ital. Ant. p 161. etc. longitud. 34. 50. latitud. 45. 20. Hic [orig: Hîc] Concilium habitum, A. C. 802. Tom. 7. Concil. Vide et Annales Pithoei.
ALTINUM [2] quod et Altinium, oppid. Pannoniae inferioris ad Danubium in Hungaria. Lazius Tolna vocari ait; Simlero vero Bosoch videtur. longitud. 42. 33. latitud. 46. 25.
ALTINUS nomine Iulius, detecta [orig: detectâ] coniuratione Pisoniana [orig: Pisonianâ] tamquam suspectus, non tamen convictus, in insulas maris Aegaei expulsus a Nerone. Tacit. l. 15. Annal. c. 71.
ALTIS lucus iuxta Olympiam, Iovi sacer, unde Iuppiter Altius Alctus.
ALTISOLIA oppid. Hungariae superioris iuxta fluv. Gran. In Comitatu Bistriciensi, et in regiuncula Bergstet.
ALTISSIODORUM oppid. in Gallia, Auxerre vulgo, vide Vellaunodunum. longitud. 24. 41. latitud. 46. 20.
ALTITUDO titulus Regum honorarius in veteribus Tabulis Regum Franciae, apud Camusatum in Antiquit. Trecensib. Besium in Comit. Pictav. Acherium Spicileg. Tom. XII. etc. cuius loco [orig: locô] Graeci u(/yos2 et kornfh\n usurpant. ita enim iam Pindarus Olymp. od. a. *tu\ d' e)/xaton, inquit, korufou=tai basileu=si. Vide Eustath. ad Dionys. Perieg. p. 2. col. 2. laudatum saepius memorato Glossarii Auctori Car. du Fresne Turcarum Imperatorum proprius hodie titulus est, Hautesse Gallis.
ALTMANUS Episcopus Papiensis, et Legatus Pontificius in German. contra henricum III. Imperatorem. Baron. A. C. 1081 1090. etc.
de ALTO Ponte Raimundus, vide Raimundus.
ALTOMONS Belgii pagus, cum coenobio; in Hannonia, quod nunc Omont dici ferunt. Ad Sabim fluv.
ALTOMONTIUM oppid. in Calabria inferiori ad amnem Grondo, vitibus et fructiferis arboribus undique septum est, unde salis fodinae mille passibus absunt: vulgo dicitur Altomonti. Fuit terrae motu deformatum.
ALTONIUM oppid. Angliae, in Hantonia provinc.
ALTORFIA oppid. German. in Franconia, cum castro et Academia recenti, a Norimbergensibus excitata, A. C. 1579. prope Schwarzach fluviol. In limite Palatinatus superioris. Etiam Altorfum et Altorfium dictum est. Olim sub Comitibus celeberrimis quorum originem quidam referunt, at Warinum Alemanniae Principem et Altorfii Comitem, filium Eberhardi Alsatiae Ducis. Hic Warinus pater dicitur fuisse isenbardi, duodecim Welforum genitoris, e quibus praecipuus Welfo Comes Altorfi et Ravensburgi nominatur. Hunc patrem fuisse volunt Iuditae uxoris Ludovici Pii Imperatoris, et Conradi Comitis: quo [orig: quô] natus Conradus Dux partium Rhaeticarum Iurensium, Comes Lingonum, Regum Burgundiae conditor, et Ethico vel henricus, a quo propagata Comitum Altorfi gens, cui in Welfo Ducatus Bavariae accessit. Defecit autem familia in Welfo III. cuius soror Cunigundis, nupta Azoni Atestino vel Estensi, in illam gentem, Welficum nomen intulit. Vide Phil. Iac. Spenerum in Famil. Guelfica, et infra in voce Welfi.
ALTORFUM vulgo Altorff, vicus Helvetiae, pagi Uraniorum, unius ex XIII. Helvetiorum pagis praecipuus, ubi secundum Stumpfium l. 6. de pago Tigur. publici Gentis conventus haberi solent. Simlerus tamen id Betzelingae, qui locus mediae horae
page 163, image: s0163birinere ab Altorfo distat fieri docet, Descr. Helvet. Vide quoque Altdorffium, it. ubi de Uriensi Pago.
ALTRICUM seu ALTRIACUM, memoratum in libro de Vita S. Amatoris Episcopi Autissiodor. locus fuit seu vicus Galliae, proximus Autissiodoro, et in conspectu urbis, in quo Episcopi Antissiodorenses sepeliri soliti sunt: hodie Autri. Hadr. Vales. in Notit. Gall. meminit quoque Altriaci, ad Axonam, quod Autry vocari vulgo ait.
ALTRINGAMUM oppid. Angliae, in Cestria provinc. prope amnem Ringay. In limite Lancastriae.
ALTUM-VILLARE vel ALTUS-VILLARIS, locus et Monasterium Galliae, ad flumen Matronam, inter Sparnacum et Castellionem. Cuius auctor Nivardus fuit Remorum Antistes, circa A. C. 670. illudque Berchamo Abbati, cum Basilica B. Petri, multisque praediis suis donavit, ubi ipse Monachique eius ex praescripto Columbani viverent, teste Frodoardo [orig: Frodoardô]. Adso etiam auctor est, Bercharium, Childerico [orig: Childericô] Francorum Rege ac Nivardo [orig: Nivardô] Episcopo [orig: Episcopô] adiuvantibus, in Alto-villari Coenobium, in latere montis, duasque Basilicas condidisse, quae a Nivardo, praesentibus provinciae Optimatibus ac Antistitibus, sint dedicatae. Vulgo Haut-villers, vel Auvilliers. Vide Hadr. Vales. Notit. Gall.
ALTUS locus prope Thessalonicam, Steph.
ALTUS-MONS Monasterium Belgii, in hannonia, ad ripas Sabis flumin. quo Ansbertum Episcopum Rotomagensem Pippinus Dux ac Princeps Francorum relegavit. Vulgo Haut-Mont, locus est melbodio oppid. hannoniae proximus, Monachi Benedicti institutum ac regulas sequuntur. Vide Hadr. Vales. Notit. Gall.
ALTUS Murus Aliis Alta villa, urbs regni Neapolitani in Bariana provinc. Principatus titulo [orig: titulô] clara. Alias Petilia quibusdam.
ALVA Latin. ascensus eius, sive praevaricatio ipsius; civitas Idumaeorum. Gen. c. 36. v. 40.
ALUACA mediae oppidum. Ptol.
ALUNA Latin. superior, vel excelsus: aut Syriace perversus; filius Sobal. Gen. c. 36. v. 23.
ALVARADI flumen Americae, in nova Hispania et provinc. de Guanaca, in mare Borealese exonerans.
ALVARILUS seu ALVARIDUS Iudex apud Arabes, seu Saracenos olim in Hispania. Vide supra in voce Alcaydus.
ALVAROTUS ICtus, Patavii natus, Leges ibidem publice interpretatus est, nonnullisque Commentariis relictis, prope septuagenarius circa A. C. 1453. vita [orig: vitâ] excessit. Hotomannus in Praetermissis, apud Ioh. Calvinum Lexic. Iurid. Vide et Iacobus Alvarotus.
ALVARUS [1] I. Rex Congi praefuit, post Henricum Regem, e cuius Praedecessoribus primus Iohannes, sic in Baptismo nominatus, a Iohanne II. Portugalliae Rege A. C. 1491. ad Christianam fidem conversus est. Sub eo Agages seu Iacchae populi interioris Asiae ferocissimi, Regnum Congo in vaserunt, illudque ingenti exhaustum caede in potestatem redegerunt: Rege Alvaro [orig: Alvarô], cum paucis, qui cladi superfuere [orig: superfuêre], in exiguam Insul. fluvii Zaire compulso [orig: compulsô], ubi extremas ac ineffabiles sustinuit aerumnas. Donec, devastati tam horrendum in modum Regni nuntio [orig: nuntiô] permotus Sebastianus, Lusitaniae Rex misso [orig: missô] cum copiis Francisco [orig: Franciscô] Govia [orig: Goviâ], Iacchas iterum exturbaret, Alvaro [orig: Alvarô] restituto [orig: restitutô] A. C. 1560. et seqq. Ei successit
ALVARUS [2] II. circa A. C, 1580. Georg. Hornius Orb. Imper, p. 467. et 468.
ALVARUS [3] Capralus, ab Emanuele, Lusitaniae Rege in Indiam missus, detexit Brasiliam, A. C. 1500. postea ab Americo Vespucio exactius visam. Osor. l. 2. Maffaeus l. 2.
ALVARUS [4] Didacus, Hispanns, patria [orig: patriâ] Methymnensis, sive de Medina, Ord. Praed. Episcopus Tranensis: Ingenio [orig: Ingeniô] candidus, moribus suavis, Theologus insignis et in controversiis de praedestinatione ut plurimum Orthodoxus, Twisso contra Corv. c. 10. sect. 2. Floruit sub finem saeculi praecedentis. Eius exstant in Esaiam Commentarii, 2. Tom. in 4. Romae. A. C. 1599. 1600. 1609.
ALVARUS [5] vel ALVAREZ, Franciscus, Regis Lusitaniae, ad Regem Abassenae Legatus, veram incrementi Nili causam a Thrasyalce Thasio per coniecturam indigitatam, ab Agatharchide exploratius traditam, ipse au)to/pths2 confirmat, Itiner. c. 146. In Abassena, inquiens, hienis incipit medio [orig: mediô] Iunii, desinit medio [orig: mediô] Septembris: toto [orig: totô] tempore ingentes sunt pluviae, unde crescit Nilus.
ALVARUS [6] de Luna, 30. annorum spatio [orig: spatiô], Iohannis II. Castell. Regis gratia [orig: gratiâ], et hinc opibus florens, tandem gravissimorum criminum reus, capite plexus est; quod per aliquot dies in patina publice expositum, ut sepulturam emendicaret. Huic Astrologus praedixisse fertur, illum moriturum Cadahalsi, quod cum ille interpretaretur de loco suae ditionis, iste de ferali pegmate intellexit. Aen. Sylv. descr. Europae, c. 47. Mariana l. 20. 21. 22. Alius, Cordubensis, Historicus, Voss. l. 3. de Hist. Lat. c. 4. item, Comes quidam ab Honorio II. excommunicatus. Spondam. A. C. 1217. Vide et Franciscus, et Pelagius.
ALUCA seu ALOTA, oppid. alias Corsicae, nunc vicus in ora occidentali prope sinum Adiacensem.
ALUCITAE Tabernales, dicuntur Peronio apud Fulgentium, quos ipsemet culices, kw/nwpas2 interpretatur: qui tabernales, a tabernis, h. e. popinis; quo [orig: quô] solo [orig: solô] sensu tabernas, Hadriani Imperatoris et Petronii temporibus etiam, ut videtur, appellabant. Notum enim de Hadriano illud,
Ego nolo Florus esse,
Ambulare per tabernas
Culices pati, etc.apud spartian. in Hadrian. c. 16. ubi tabernas mox popinas interpretatur Caesar. Locus Petronii est, Nam centum alucitae tabernales infestabant. Vide Salmas. ad Spartian. loc. cit. et supra Allucita.
ALVERNI [1] vel ARVERNI, aut AVERNI, populi Aquitaniae, qui cum se a Troianis oriundos esse dicerent audebant se Romanorum fratres appellare. Vide Averni.