01/2011 Ruediger Niehl markup
text typed - structural tagging completed - no semantic tagging - no spell check performed - no orthographical standardization


image: s001

IANI GRVTERI BIBLIOTHECA EXVLVM: Seu ENCHIRIDION DIVINAE HVMAnaeque prudentiae. [gap: illustration] FRANCOFVRTI Sumptibus haeredum Laz. Zetzneri. Anno M. DC XXV.



image: s002

[gap: blank space]

image: s003

SVMMAE EXPECTATIONIS, hoc est, Reipublicae bono natis, DOMINIO EBERHARDO, DOMINO FRIDERICO, DOMINO VLRICO, Sereniss. Principis ac DN. DN. IOANNIS FRIDERICI, Dei Gratia WIRTENBERGIAE et TECCII etc. DVCIS eximij liberis suauissimis.

CHiliades istae vltro ad manus vestrae osculum, festinant, Wirtenbergicae iuuentutis Ocelli, frustraque eas iam sublatas inaltum reuocem, quin voto potius plausuque iter ipsarum prosequor: ne, paullo postmigraturus a vobis, differar fama, hospitis ingrati. Iam enim labuntur menses et anni, quod eiectus tempestate naufragantis Palatinatus, vestrum derem haurio, vestrum solum calco; non prohibitus hospitio arenae, sed magis, ante totas preces, ipsa fere benignissima Celsissimi Domini Parentis vestri manu, deductus ad matrem studiorum Tubingam, in cuius gremio dum a iactationibus respiro dum animum recolligo, dum mentem exigo; talis fuit interim Serenissimi


image: s004

illius Sideris erga me indulgentia, vt tanti ferme fuerit, eiectum littore egentem. Sane mansuetudinem eius diffusam ditione tota cunctaque formasse in similiindinem sui, recens praebeo exemplum. Quippe et Academia, et Professores, et Praefecti Collegio, et nobilitas eius, totaque adeo studiosa Iuuentus publice priuatimque hoc vnum hactenus videntur certare certamen, quinam ex ipsis maxime sibi me demereatur, ac deuinciat. Nemo est e Theologis, e Iureconsultis, e Medicis, e Philosophis, quin peculiariter pro se quisque hunc Exulem, perenni quasi pietatis, humanitatis, fauentiae Fauonio, aliter atque aliter recreet, demulceat, vegetet. Quos inter eminet omnino Thomas Lansius vester: cuius aede ac mensa exceptus fui integro semestri, ea lubentia, ea comitate, eadignatione, ac si quotidie ei superuenissem hospes abitinere recens. Certe tota illa hyeme, tali fuit in me meosque et sermonis, et vultus, et pectoris prothymia, qualis vix esse posset erga fratrem frater, erga parentem filius, eademque propensione etiamnum priorem illum obseruantiae cultusque ignem studiosissime fouet atque exerit. Tales ergo ad vnum omnes literarum Senatores: neque ab eis latum recedunt vnguem cuiuscunque aetatis aut ordinis iuniores: sed ita me domis forisque prosequuntur, honore, praerogatiua veneratione, vt vbiui. obruar immerita illorum et inclinationis et obsequij, et admirationis reuerentia, tanto


image: s005

magis quod etiam nemo fere ab Aula dignitatis celsioris, pedem in hanc vrbem ponat, quin vndiquaque benignitatis suae sympathiaeque nepenthes nobis profuse propinet; non sine luculenta votorum meliorum copia. Vnde etiam accidit; vt me patria, agnatis, necessitudinibus, amicisque abesse v...x [reading uncertain: print faded] sentiam; suppeditante dulcia ea ac desiderata vniuersa ac singula, Tubinga Sueuica. Quae omnia profecto tanto iucundius profundiusque huic animo influunt atque insident, quam magis abeunt a saeculi istius infami fumo ac fuco; quo amicitia et fides vix nomine superant; quo erga felices, palam exercetur inuidia, clam calumnia; erga miseros, aut obliuioisa ignor. tia, aut vultuosior contemptus. Itaque quocunque me verto, occurrunt mihi exempla sine exemplo; ad...e [reading uncertain: print faded] exerpior veteris aetatis mores aureos, vt arbitrer Phaeacas [reading uncertain: print faded] vel translatos in Sueuiam, vel renatos. Praesertim cum ita sint proni, ita profusi, erga hominem nunquam antea visum, nunquam vllo rerum verborumue officio cognitum: meroque solummodo simplicu literarum colore commendabilem.

Interim ego quid? quam minus me dignum sentio censeoque hac incredibili Bonorum Doctorumque gratia atque affectione, a quibus, tanquam Aquilis, exilis iste Regulus sustollitur in altum: tanto maiore iisdem obligor animi mentisque nexu: nec rationem reperio qua luxem, nedum expediam, beneficiorum istam


image: s006

catenam mere adamantinam. Quia potius verba vocesque requiro ac desidero, quibus merita non huius aeul, non horum hominum, nouis item inscribam indigitemque vocabulis. Vnum quod possum facio: corde ac pectore toto dirigo, amplector, venerorque melioris cordis ac pectoris viros: corde praeterea ac pectore eorum virtutes doctrinam, gratiasque vbicunque me fatum tulerit, circumferam, oreque ac sermone obuiis quibusque, notis ignotis producam, iactabo extendam.

Haec eo spectanto Iuuentutis Sueuicae Principes, Domine Eberharde, Domine Friderice, Domine Vlrice, vt intelligatis, si tantum debeo proceribus ac candidatis Academiae vestrae, infinitis modis plura debere horum omnium bon rum auctori ac principi, Domino Ioanni Friderico, Ducum celsissimo. Quiquamuis ea fit genij ingeniique maiestate, vt perennis instar fontis, quacunque transeat, obuia irriget, commune, sine alia spe, solnnen, enque nulla requirat gratitudinis acroamata: mei tamen esse sentio muneris obsequiique, nihil non agere ac conari, ne haec eius hospitalitas, vel in indignum, vel in parum memorem collata videatur. Et vero, quamuis norim laudatum pictorem qui quod colorum fuco exprimere desperabat, velo obumbrare maluit; sciamque vel supremo suo numini satisfecisse sacerdotes Aegyptios religioso silentio: tamen sic quoque imparem me video sustinendo conscientiae oneri, nisi qualicunque


image: s007

praeconii imagine Orbi toti testificer pietatem meam erga Principem benignissimum: Videorque inuenisse mimum quo tale quid fiat. Nimirum vt primores Graecorum Romanorumque numismata, aurea argentea, aerea Regum Imperatorumue suorum hinc exquisita effigie, inde insigni emblemate spectabilia, nunc in vulgus spargebant per theatra, pro missilibus; nunc prouincialibus ad se commeantibus, cimeliorum loco communicabant; futura gratitudinis suae pertotum imperium, non tam muta, quam omni tympano, omni tuba vocaliora encomia: sic et ego has binas sententiarum aurearum myriades, insignitas honestatasque gratiosissimi Nominis vestri imagine, committo Chalcographiae ingenio: quei ipsae in mille minimum propagatae exemplaria, disseminentur per Europam cultiorem, totidem que quasi linguis, omnium insinuent auribus, tum, Serenissimi Principis Wirtenbergici, tum Academiae ipsius, hinc summa ergahunc Exulem promerita; inde vero Exulis extremam in referenda gratia infelicitatem. Pergite igitur, ô Myriades pergite, felici Gratitudinis ac Reuerentiae ala! sic tamen vt postquam arbitrabimini nullum superesse toto orbe literato vel eruditione vel probitate insignem, cui non innotuerit haec nostra fortuna; redeatis statim, obsequij eisdem pennis, ad terna illa VVirtenbergicae Aulae Sidera, Dn. Eberharde, Dn. Friderice, Dn. Vlrice.



image: s008

Vos vero contra, o Germaniae corcul. 1, Pygmaeorum istorum phalanges excipite et voce et fronte hilari: neque palatio solum vestro admittite, sed et contubernio sed et cubili. Reperietis n. in eis veteres illos Germanorum Soldurios; qui noctu diuque pro salute vefira semper vigiles agant excubias, hoc est, vos manibus sustijeant, oculis obseruent, cordibus curent: atque haec omnia, veluti Silenis Alcibiadis, vtque illi, mel; saccharum, iliaque bellaria sinu suo promebant; sic hi exhibebunt vobis ipsissimam diuinae humanaeque sapientiae ac prudentiae medullam, quae, vt bene natis, bene educatis ingrata esse non potest, ita eis praeterea necessaria est, quos et maiorum antiquiora stemmatae, et sua altior indoles, et publica expectatio, iam vel nunc destinat laboroso Patriae clauo: hac praecipue tempestate saetuli, qua naeais illa misere circumagitur a decumanis belli ciuilis fluctibus. Extant quidem in tanta vbertate Satellitum, nonnulli historiae remotioris, inuentionis acutioris, enunciationis denique sublimioris, haud tamen tales, ex quibus commode non explicemini, id est, quorum animi mentesque non pandantur vobis, vel hac aetatula, adminiculo Librorum ac Praeceptorum; quorum vobis copia desse non potest, tam vicina Tubinga. Et alioqui, diu est quod exiistis annos quibus publico Seniorum contubernio adsignabantur pueri veteris Persiae, quandoquidem, ab anni statim quinti


image: s009

exordio ad plenam vsque pubertatem, initiabantur, non tam mathematum artibus, etsi etiam ipsis, quam Iustitiae ac veritatis indagationi. quae binae virtutes, ita iam tunc iisdem puerulis allubescebant, vt et horis subcisiuis cumiam impetrassent animi laxandi recreandique licentiam, nihil lubentius luderent sub oculos eorundem magistrorum, quam ea vbi ingenium suum industriam que exercerent circa iusti illius ac veri scientiam. Quod idem nescio an etiam obtinuerit apud pueritiam Graecam aut Romanam. Impuberes eorum, ludere solitos: imperia, ducatus, tribunatus, atque episcopatus, plurimi quidem meminerunt; sed non etiam, iisdem pueris additos moderatores, sub quorum disciplina exactius instituerentur. Qui ipsi tamen agonothetae, si hodie adhiberentur, per ludum ac iocum, infantibus aut prosapiae, aut fortunae conspectioris; iidem sane, et distinctius addiscerent, et perfectius callerent, Ethicam, Politicam, Iurisprudentiamque, vel ante aetatem plene puberem, quam eam nunc callent redeuntes domum ad suos a scholis publicis. Quid quod ead ...era [reading uncertain: print faded] , imbiberent sensim ac sine sensu, Graecorum a...torum [reading uncertain: print faded] , antiquitates, ritus, leges, mores, instituta, disciplinam [reading uncertain: print faded] quo ipso, hoc item assequeremur, vt iam paullo adultiores, non refugerent a libris Poetarum, Philosophorum historicorumque; sed cum voluptate eosdem euoluerent. Vbi hodie fere, omnis aetas, omnis ordo, ita


image: s010

abhorret a Graecis, ac si quid gorgoneum in eis lateret. Romanis hactenus accedit, vt tribus quatuorve paginis libat is, imitetur canes qui bibunt Nilum, longissimeque ab ipsis resiliat. Paucissimos profecto reperire est, qui vnum alterumque auctorem classieum a capite perlegant ad calcem; nedum bister ita perlegant, tanquam redigendum sibi in succum et sanguinem. Id autem fit, quia ignari antiquitatis, rituum morumque illius gentis, vix tertium verbum intelligant, neque facile inueniat, obuium a quibus talia doceantur. Sed nimis exorbito, neque enim publicit suffragii ago censorem: tantumque abest, vt sperem isto rerum statu, quo nulla sperat Musarum aura, introducendum morem illum Persiae exoletum; vt tam nunc arbitrer Praeficas quaerendas quae lugeant Doctrinae humanioris vicem; tanquam ab non vno sordidae Barbariae turbine mox strangulandam aut eijciendam in loca sola.

Vos autem interea hoc agite Iuuentutis Principes, neque quidquam prius ducite, quam multa scire, quam paucissima ignorare, bono Orbis publico: memores Themistoclis illius celeberrimi, qui obiturus centesimo demum ac septimo aetatis anno, nullius magis accusabat Naturam, quam quod ipsum priuaret vita, cum iam aliquid didicisset sapere. Nouerat scilicet prudens senex, tantos esse scientiarum gurgites, tantum Sapientiae Oceanum, vt quamuis a prima pueritia ad extremum vitimae senectutis diem, eis ipsis assidue incumberemus,


image: s011

antea tamen dissoluendos, quam vel earum prima miracula ac mysteria delibassemus, nedum penetrassemus ad fundum vsque, vbi veritas latet. quam ego Diuam vobis innocentibus Animabus, iam nunc animitus opto ac voueo, vnaque, sororem eius indiuiduam, Iustitiam: cum optima spe talium pedisequio paullo post peruenturos ad templum bonae Mentis; ab ea dedicendos, regia Pietatis a Virtutis via, ad Honorem, ad Famam, ad Gloriam, ad Aeternitatem. quod iter tanto sacietis maturius, si hinc cogitationem permiseritis ad saeculum futurum, vbi posteri sunt, et qui nascuntur ab illis, inde vero subinde respexeritis, non dico longa missam seriem Maiorum vestrorum, tota Germania et toga et lago nullis Principibus postponendam, anteponendam autem plurimis; sed vel genitores vestros proximos, Auum ac Patrem: quorum ille adhuc totam habet europam laudum suarum theatrum celeberrimum; hic, alta hac morte humanaque temporum, incomparabili probitate, circumspectaque prouidentia, solus fere agit inter suos, mediis tranquillus in vndis. disciplinas, certe liberales, illos omnium bonorum viuos fontes, tanta animi alacritate complectitur, tanta auctoritate tuetur, tanta beneficentia fouet; vt eiectae, tota pene Germania, Musaeac Gratiae, huc proprie confugiant, quasi ad sua Alcedonia, quasi ad Herculem suum Musagetam, quam felicitatem vt perpetuo etiam


image: s012

obtineant, vota facio ad Deum Opt. Max. vt et Dn. Parenti, et vobis, et Dn. Patruis Illustrissimis, totique familiae Wirtenbergicae, nni huius auspicium felix sit ar faustum, multasque idem longo ordine sequentium annorum decades, de suo clementer addere dignetur: ad nominis sui gloriam, ad incolumitatem Ecclesiae, ad emolumentum Germaniae; ad vestram denique vestrorum decus, lumen columenque immortale.



image: s013

AD LECTOREM EXVLANTEM, S. P.

EX quo me subduxi feralibus illis Palatinatus flammis, in Sueuia latui, lector. Verum quod et ibidem subinde illuni nocte per aerem oculis meis incurreret lugubris incendii splendor: expertus pridem quantum vstio doleat; ideoque veritus vt hic quoque mox superueniret scintillarum volantium ignis; semper habui hunc animum in procinctu; paratus longius fugere sub persona vel Vlyssis naufragi vel Telephi mendicantis. sic tamen, vt nihilominus subiret etiam cura, qua huic menti suum subministraretur pabulum, suae dapes. Assuetus n. a puero epulis leuioribus Calliopes, epulis solidioribus Pallados; recensque adeo spolhatus vbere illo penu Bibliothecarum, sine meae, sine Palatinae: ac certus non vbique huic famehco occursurum forum, vnde ei suppeteret victus lautior; assiduus fui noctos atque dies in cogendo ac congerendo isto, quod heic vides. Id cum sir eius generis, vt quamuis quisque inde sumat quantum velit, nihil tamen ipsi pereat; libuit tecum communicare: pluribus proculdubio, hac caritate annonae librariae, si non necessarium, at iucundum sane, ob multiplicem suam varietatem; illis


image: s014

profecto cani capitis senibus, quibus eadem lucent sidera quae mihi; hoc est, quibus vis maior imperat, valedictis ratis ac caris omnibus, exulare post magnum climactericum. Plane aut omnia me fallunt, autinuenientheic quibus famem sitimque egregie leniant: praesertim cum et huc quoque deriuatim poculum Helenae quod Telemacho maerorum omnes maculas eluit. Quod si forte etiam iunioribus apparatus hic noster allubescit, accedant licet. reperiente enim, cuiuscunque fuerint vel aetatis, vel ordinis; ad gustum quidem, et cupedias, et offam pipere ac melle Pietatis probe saporata; ad coenam vero, tum solidam Philosophiae ambrosiam, tum merum Historiaru~ nectar: ne quid promittam de bellariis aut adeo apophoretis. Id tantum admonitos velim impuberes, vt oculos potius pascant ferculis appositis quam palatum: aut si manus abstinere nequeunt; prius consulant adultiores. nam sunt patellae aliquot quae fructibus sanis immixtos habent etiam aliquot minus salubres: non quod sub ipsis lateat anguis aliquis frigidus, multo minus Cleopatrae aspis: non poma quaedam intercurrunt, Sodomiticis similia, colore quidem aspectuque oculis blandientia, sed quae manu tractata in fumum eant ac


image: s015

cineres. Imo, ne quid omnino dissimulem, sunt et ibi aliquod fungoru~genera, parum differen tia a boletis, quibus coelum aperuit Imperatori marito Agrippina, vt taceam, poculis nonnullis liquorem effusum, si non parem, eo quo in filiae nuptiis Carthaginis Senatum tollere volebat Hanno, at non abeuntem nimium a venenis, quibus fontes vel amnes aduersariorum inficiunt obsidentes. Nempe in excutiendis vtriusque linguae scriptoribus, facris, profanis, non tantum excerpsi omnia quae putabam huic Exuli sola iam suffectura in via hac vitaque solitaria, id est, quae spe eius ac metui modum ponerent, nec paterentur circumagi qualibet cupiditatum aura, quae abducerent a mundi pompa a cphaleris ad aequabilem ac tram quillam bonae mentis stationem: etiam assumpsi nonnulla alendae saginaudaeque memoriae. secutus Florae candidatos, quorum hortis multa visuntur spe cie sola lenpcinanda. Cui tamen, vel Parnasus vel Hippocrene nomine auditus est, a fucatis istis nihil erit periculi: per laruam n. ipsam videbit quae et qualia sint discernetque illico succi nocentis flores ac vina, ab innoxiis: et animaduertet haec quidem nata in paradiso rectae Rationis; illa vero in latifundiis vagae Opinionis.


image: s016

Quare, quisquis es tyro, adhuc a matris papilla recentior, vtere alterius dextra inter edendum: aut si pudet profiteri ignorantiam; adisis Polyantheae nostrae partem tertiam ac quartam. eam vix percurreris, quin aderit tibi Mercurii virgula, quae separet falsa isthaec a veris, fucata a puris, salubria a virosis. neque id tantum: vna eademque opera patefient etiam elementa vniuersa ac singula, ex quibus Bibliotheca haec sata ac nata. Quae libraria, num et eandem commoditatem praebitura sit hominibus vno fere viuentibus loco, et quasi adscriptitiis glebae; vt nescio: ita suspicor Regum, Principum, Reumque pub. Oratoribus, quoties libuerit insititio otio interpolare occupationes, occursura quorum meminisse nunquam paenitebit. Nam si Paraemiae, nec non Apophthegmata, Positiones, Aphorismi, Chriae, Axiomata; si Apologi, Comparationes, Imagines, Symbola, Emblemata, si clausulae, Epiphonemata, Sententiae, Effata, Gnomae, aeuorum priscorum, eam consecutae suntauctoritatem ne an maiestarem, vt pleraque voluerint, vel caelo delapsa, vel prodita oraculis, si septem Graeciae Sapientes, nulla re magis immortalitatem memoriae suae sustentant, quam pauculis Prouerbiorum versibus,


image: s017

iisque ipsis eam adepti sunt venerationem ac dignationem apud Philosophos Oratores, aliosque, vt certat immonumentis ingenii suipo stremis eadem inseruerint, ceu vniones, ceu carbunculos; si denique ad persuadendum nec non ad decus et venustatem orarionis, id poruerunt quod Mineruae calculus, quod cerebrum Iouis; Myriades sane et iste gratiam quoque ac pretium aliquodinuenient apud mentes discendi cupidas: vt pote quae Sophorum superiorum dicta complectantur vniuersa et singula, sacrarioque praeterea suo admiserint quidquid vspiam extat in hactenus publicatis Auctoribus antiquis, vel inuentione acutum, vel enunciatione eximium, vel venere grariosum. Intercurrunt quidem centena aliquot, quae et vitam su am et vestem proprie debent huius superiorisque saeculi ingeniis illustribus, eaque propter potuissent insigniri ipsorum nomine: sed cum et opera eorum publica sint, et ipsi ea famae fruantur excellentia qua merentur; verear vt notam hanc nostram dedecori potius sibi ducerent quam honori. Caeterum, quanti huius seminis scintillas, duxerit Iosephus Scaliger nemini ignotum esse poterit, qui vidit Dionysij Catonis disticha de moribus, qui P.


image: s018

Syri selectas sententias; ab illo ipso ante viginti aliquot annos publicatos neque enim satis habuit tantus ac talis vir anno suo fere septuagesimo has exprimere versibus Graecis; illa vero emendatiora reddere quam fecerat Planudes: sed non semel in notis suis ibidem prositetur, talia nun quam deponenda de manibus, non puerorum tantum, sed et Doctiorum; miraturque cur non frequententur in scholis; ac subiicit: Nostro exemplo excitentur nobiliora ingenia ad bene de puerorum studiis et moribus promerendum; quorum vtrimque magnus neglectus. Non mentiris, vir maxime: tecumque sentit Iustus Lipsius, cuius, in Epistolis tale est vaticinium: Si sic pergitur, doctrinae melioris nomen Europae subducetur, et barbaries et sordes erunt, quae Aui nostri viderunt. Fit, Lipsi, quod detestabaris; neque gradu sed expassis velis suo mari ad nos ruit, non vna Harpyia: cui si vt ego Remorae more esse potero impedimentum non parcam huic operae meae, si non; at feci quod potui, Porro scias lector, comparere etiam vnam alteramque Myriadem versuum in Polyantheae nostrae parte prima ac secunda ante semestre publicata, sed diuersa tamen est ab ista vtraque. Prioris enim illa Monosticha, talia fere sunt, qualia inueniuntur in libris, certe


image: s019

paucissimis eorum addidi manum, vt speciem aliquam praeferrent carminis. At hoc libello nullum exstat Trochaicum, nullum Iambicum, cui non sint pedes sui legitimi: nisi quod aliquando, antiquioribus suam reliqui figuram. Vnde occurrit: Noster esto, dum te poteris defensare iniuria, e Plauto; item: ficilite vulgus adfortumam simul of fendit frangitur, e Phaedro scil. Verum talia heic oppido sunt pauciora; ideoque potissimum a me relicta, quod arbitrabar, mutilandum potius versum, quam dictum rotundius.

At de concinnitate Carminum nostrorum quid tibi polncear lector. Praeterquam n. quod opellam plane agnosces tumultuariam; iam audiisti natam mihitempore non meo; cum videlicet sagena quasi, circumcingerer velferro vel igne stratiotarum, et alioqui quidnam expectari queat egregii, ab homine extorre, sine lare, sine foco; quaero qui me doceat. In id praecipue incubui, vt ab adstricta hac sex septem verborum breuitate, abesset tamen et nox et nebula.

Ad titulos quod attinet; secutus quidem sum ordinem Alphabeticum: sed tantum abest vt omnia cellis suis incluserim quae poteram; saepius ea sparsi per totum opus. tanquam si in


image: s020

huiuscemodi maxime seruaretur ordo cum minime appareret. Hinc videbis, lemmata Aurorae, Diei, Horarum, Lucis, Vesperi, quae non insulse intulissem horreo Temporis: sed nolui: haud quod eo ipso viderer aliquid habere commune cum ingeniis paedagogicis; sed quia in copia tam grandi metuerem tuum fastidium: sciremque gemmas multas in vnum coactas angulum, minus spargere lucis. Similes captaui hallucinationes, titulis Capitis, Cordis, Manus, Oculi, Frontis, Oris, etc. Item Florum, Selis, Fontis, Fructus, Radicis, Agriculturae, Nauigationis, Gubernationis etc. quibus singulis adsignare potuissem peculiarius domicilium. Sed malui stellas similitudinum tam insignes splendere pertotum Theatri nostri caelum; ne vlla scilicet extaret plaga, sine astro primae magnitudinis: imo etiam ne ignauior aliquis, contentus legere capitis vnius flores ac fuctus, a ceteris abstineret, tanquam sterilibus. Hinc etiam factum est, vt eis quae ad Deum, ad Principem, pertinebant, primorem quidem locum dederim versibus Trochaicis, sed non etiam Iambicis. In summa, lector, vbicunque proieceris hamum tuum, inde etiam illico extrahes piscem minime exspectatum.



image: s021

Occurrunt frequenter dicta dentis satyrici: sed eis nihil dedi, nisi suos pedes, neminem mortalium tangere volui. Omnibus idem. Neque est quod quis moueatur vocula nunc, vel bodie subinde obuia, et eam sumpsi a veteribus: quemadmodum notum enit omnibus qui vel a limine ludum salutarunt literarium. Exempli gratia; dictum: Ecquis isto maior aeuo nascitur parentibus? quis nescit vsurpatum et Homero, et mille aliis? vt et illud Iam Dei omnes segregantur rebus a mortalibus, ab Hesiodo, ab Catuillo, ab nullo non prolatum haud minus quam; Dedecusiam nemo curat integra pecunia de quo videatur Suetonius in Iulio cap. 42. nam illud, Quis pius nunc, quis fidelis? quis fauet menti bonae? vel Seneca sibi asseret, questus alicubi, menti bonae si venalis foret de futurum empto rem. At istud: Iam sedent panem petentes diuitum ad fores Sophi, minus verum: nisi Sophum, sumamus pro Sophista, aut Poetastro, nam tales, vt olim, ita et nunc quoque, parasitantur vbique ditioribus, quamuis nolentibus, aut vere Philosophus, tantum abest, opes quaerat aut dignitatem: aupertatem vltro appetit, manuque facit, tales Homerus, Heraclitus, Empedocles, Anaxagotas, Diogenes, Crates, alii: quorum quidam si panis petendus


image: s022

erat, eos adibant qui viuebant ostio vel de nocte aperto: certe nunquam conspiciebantur ante duras magnatum fores: quidam prae optabant obstructa quasi gula mortem sibi potius accer sere inedia, quam a regiae dignitatis discipulis verbulo vno supplicare vitae necessaria. Quare si aliis forte aliisque locis, voces aliquot longius a vero abierint, quam autratio fert, aut decorum; habeat eas, lector, pro figurate dictis; vel prolatas ab eis quibus imperabat siue affectus siue opinio. Sancte namque affirmo, nihil mihi dictum in quemquam mortalium: quin contra, data opera, ita maxima minimaque heic formata volui; vt ire possent per quascunque et regiones et religiones. Tu lector crede, atque abi, satis dixi aequis: iniquis nunquam dixerim satis.



image: s023

In *muroqh/kion Monostichorum IANI GRVTERI, etc. I.

MVsarum et Charitum GRVTERVS idonen profert
Scrinia, Musaei, viuus APOLLO chori.
Felices Musae, quibus Hic contingit APOLLO,
Felix, cui Musae tale terisma canunt!
A nobis quoniam GRVTERVS Dulce Seuero
Miscuit, omnigenae laudis agalma tulit.

II.

BIBLIOTHECA liber multus solet esse, sed heic est
VNVS GRVTERI Bibliotheca LIBER.
Plus etenim LIBER HIC quam scrinia mille Sophorum,
Mille libri vatum, mellis et artis habet.

Summi honoris tenuiss. Symbol. LIB. MER. Q. relinqueb. Tybingae GOTFRID HEGENITIVS,



image: s024

IN BIBLIOTHECAM Exulum.

NOn liber est, licet esse liber videatur; at ingens
Heic peregrinantum Bibliotheca micat.
Hanc statuit Sueuo dum viueret exulinorbe
Gruterus; toto qui tamen Orbi domi est.
Huc tulit Heidelberga suos, quos perdidit omnes,
Totaque quos habuit Bibliotheca, libros,
Indica terra licet te nunc alat, has modo chartas
Fer tecum, et totum fers Helicona sinu.
Si tamen haec forsan te sarcina parua grauabit,
Aut metues paruum perdere posse Librum
Hunc modo disce, breui potes hunc quia discere, et ipse
Viua vidensque tibi Bibliotheca manes.

Fecit praeceptori suo M. Fridericus Hartmannus Flayder Professor L. L.



page 1, image: s025

ABSENTIAE.

AN quid est in orbe quod non inspicit praesens Deus,
Quo mihi orbis vniuersus sivnus abes mihi Deus?
Non abest cum nube fit solfuscior; tantum latet.
Non abest Deus fauorem cui suum negat; latet.
Spernimus caelorum vbi adsunt dona; adempta poscimus.
Haud prius Dei aestimamus dona quam cum perdimus.
A Ioue es remotus? eius nec pauescis fulmine.
Eminusque cominusque rex bonus, res optima est,
Eminusque cominusque rex malus, res pessima est.
Flamma rex est: coram adurit, calefacit remotior.
Sitne atrocior tyrannis proxime an longe, ambigas.
Non fruendo sed carendo nostra sentimus bona
Ad manum quae haud sunt requirit quisque; spernit quod videt.
Corpore absentem negato, quem repraesentat stilus.
Corpori raro videndus, mente sese vsque oggeret.
Et carendo discit aeger quid valetudo valet.
Longa credunt omnia omnes, esse qui volunt simul.
Mente quem tangis stiloque quem tenes; cur quaeritur?
Maximum id bonum malumue cuique habetur, quodiam abest.
Maximum id bonum malumne cuique habetur, quod iam adest.
Nauseamus ad domestica, appetimusque absontia.
Nemini non gratiosa mentio est absentium,


image: s026

Nil eis absens videtur, spes quibus cor occupat.
Nil spei longum autremotum est, quodlibet praesens putat.
Nil vetat, quin semper una sint amantes mutuo.
Odimus virtutem vbi extat: rapta vt est, requiritur.
Optimis, praesens et absens vsque virtus cultui est.
Optimus male autumari non solet de absentibus.
Publice interest patronos subuenire absentibus.
Quae fuerunt quisque queriestemnimus praesentia.
Quarimustemota, nec quis aestimat quod est domi.
Quaerimus procul remota spernimus praesentia.
Qui potest absens nocere, creditur praesentior.
Qui potest vult quidquid absens, iure praesentem feras.
Quidquid est praesens notatur: tempus actum omnes probant.
Quisque quaerit transmarina, quisque temnit patria.
Quo venire corpore hand est, porrigit sese stilus.
Quos nequis coram videre corpore, ingenio vide.
Quos nequis videre coram corpore bos cernas stilo.
Risui est virtus superstes, luctu ademptam quaerimus.
Ingradu virtutis vno est is nihil qui agit mali.
Sanitas quid sit, carendo non fruendo discimus.
Sint licet procul, se animarum lumina hinc et hinc vident.
Temnimus praesens bonum, illud ast vbi amissum est dolet.
Temnitur virtus superstes, quaeriturque mortua.
Vix spei quicquam futurum est: cuncta iam tangat manu.
Anube Sol non fert malum; ipsam quin domat.
Absenti amico commoduo, bis commodat.


page 2, image: s027

Absentem amicum, deputato mortuum.
Adu ersa peius fert bonus quae non videt.
Praesens et absens res tyrannis est atrox.
Praesens et absens, rex bonus, res optima est.
Praesens et absens semper est noster Deux.
Praesens putatur mente quem ipsa cernimus.
Quem mente habes notum, ille notus optime est.
solnon abest cum nubilum est: non cernitur.
Sub nube solparum lat et, non tollitur.

ABSTINENTIAE.

Amalo abstinere promptus vel ad manum.
In gradis virtutis imo est, abstinens rex crimine.
Non sat est malo abstinere, rex, agendum est optime.
Vis eques, vis esse princeps? fac bonum, abstine mals,
Abstine a periculo sis qui sapis negotiis.
Abstine am alis et insta rebus omnium optimis.
Amalo abstinere, laus est improborum maxima.
Amalo abstinet coactus improbus, volens probus.
Casta semper pura semper suauis abstinentia est.
Haud sat est vitare culpas et cauere sordibus.
Improbi est malo abstinere: patrat et bonum probus.
Improbis non parualaus est a malo desistere.
In malis alios videntes, abstinemus a malo.
Miles est manu abstinenti, praeda agris cum deficit.
Non potest virtus vocari, se abstinerecrimine.
Improbus manu abstinente, est alligatus vinculis.
Optimum est culpa abstinere proximum resipiscere.
Nil meretur hercle laudis qui impie nihil facit.


page 4, image: s028

Non sat est nocere nulli: commodandum est omnibus.
Optimis luxu abstinere, luxus est velmaximus.
Quisquis a malo quiescit, dimidiatus est malus.
Semper est ferox rapaxque militum abstinentia.
Beneficus haud est abstinet qui iniuriis.
Aegne ab stinere demegatis possismus.
Laus haud pusilla est abstinere ab impiis.
Malo abstinens metu poenae, non est bonus.
Pecunia tentatur abstinentia.
Quo quis vetatur abstinebit aegrius.
Timore famae qui abstinet, malo est malus.
Virtus quoque est faedo abstinere crimine.

ABVNDANTIAE.

Nuspiam ducum bonorum copia est, eritque fuitque.
Vix bonus dux orbe toto est: at malus quouis loco est.
Annulo omnes scribi in vno Principes queant boni.
A copia ingens nascitur fastidium.
Ad voluptatem illecebra iugis, affluentia est.
Arbore integra potiri qui potest ramo haud eget.
Axe sub quocunque cernas Sergium nullo Atticum.
Clodios fert omnis aetas: nullate refert Cato.
Copia e maiore semper nascitur petulantia.
Copia praesente frugum, iure glandes respuas.
Copiaeque exuberanti iuncta sunt fastidia.
Cornu Amaltheae bonorum signat omne copiam.
Cum bona affluenter adsunt, vix memores sumus modi.
E bonorum copia, omne gignitur mundi malum.
Exulant mores modesti rerum ab vberantia.


page 5, image: s029

Fons mal rum ingens, bonarum rerum ab ampla copia est.
Fonte perpeti reperto riuulis non est opus.
Nascitur malum on ne rerum de bonarum copia.
Nemo frondem nem ramum quaerit, arbor cui domi est.
Nemo guttas haurit imbris, fluminis cui copia est.
Nemo non fastidiosus fit rei ipsa a copsa.
Non satur leo vsque carne est: sope nescit quidnam agat.
Noxia est vbique iusto mator affluentia.
Perdidit Cares, aliosque turba adhuc perdit ducum.
Pulegium censetur Indis plurimi, sordetpije:
Ramulos parum requirit, arbor ipsa cui patet.
Rerum vbi vbertas triumphat, est ibi et Iasciuia.
Promptius mali repertu mille sunt, quam vnus bonus.
A copia quouis loco fastidium est.
Congesta copia ingerit fastidium.
Faber labori defit, haud fabro labor.
Facit statim fastidium ingens copia.
Nulla est ei re opus, bene vti qui neequit.
Pauci boni sunt, sed maligni plurimi.
Vbi vber est, ibi illico tuber tumet.

ABVSVS.

Ecquis est summi fauore qui bene vsus est Dei?
Nemo non Dei quot horis nomine impie vtitur.
Numinis benignitate nemo non abutitur.
Non diu regnat, qui abuti ciuibus gaudet suis.
Regibus diu bene vti nesciunt Callisthenes.
Rege vt igne vtare: nec sis iunctior, nec longior.


page 6, image: s030

Vti amicitijs opertet, non abuti Principum.
Ad malum bonum omne vergit, quo bene vti quis nequit.
Arduum pecunia vtiposse, abuti haud arduum est.
Arte dicendi male vti, quisque non bonus solet.
Ecquod est bonum male vtiquilibet quo non queat.
Fortuna abuti se haud sinit quin puntat.
In malum vertis abusu umma naturae bona.
Mente linguaque optime vti non profecto est omnium,
Mente recte vti atque lingua, non datum cuilibet.
Nilin orbe est cui abusus non sit, vsus vt suus.
Nilita est bonum atque sanctum quin abuti eo queas.
Nillita est bonum quo abuti non queamus ad mala,
Nilita est bonum quo abuti non queat mens pessima.
Non perennat qui impotenter sorte abutitur sua.
Non queunt vti sinistris non queunt dextris mali.
Nulla res in orbe toto est non abuti qua licet.
Omne quod prodest, obesse si male vtaris, potest.
Publice expedit suare nequis vtatur male.
Quo mage est benigna sors hoc ipsa abutendum minus.
Quo melior res quaeque, abuti quisque ea magis solet.
Re nequis vlla bene vti cognitam si non habes.
Rebus optimis abuti fessimus quiuis solet.
Rebus optimis tam abuti quam bene vti possumus.
Sanction quo quaeque res, hoc turpius male vteris.
Seu secundum, seis sinistrum, vsui non est malis.
Siue laeua siue laeta, sunt malis inusui.
Siue laetum siue triste est; illo abutuntur mali.
Tam bonum nil est abuti quin queat cor improbum.
Vincere est parum, bene vti si nequis victoria.
Vir bonus nunquam se abuti fert ab improbissimis.


page 7, image: s031

Absque vltione Forefe abutinon sinit.
Lat o et viator ense suce ingunt latus.
nescit malo vti vnquam improbus, nesecit bono.
Nunquam probus male vsus est re non mala.
Vinum bonum, vinum malum est prout vtimur.

ACADEMIAE.

Est Dei sacrarium omnis, est Dei coelam schola.
Qui Deum vult inuenire, quaerat in soholae sinu.
Sunt Deo scholae sacella, sunt scholae lecti Angelis.
In scholis regnat Minerua, regnat in scholis Themis.
Inscholis regum acta florent priua, florent publica
Quot scholas rex pandit, indit tot subimet lumina.
Artium et scientiarum promptuarium schola est.
Artium omnium bonarum sacraria sunt schelae.
Bardus est scholas parentes qui abnuitvirtutium.
De schola virtutis haud quid vividae fertur domum,
Esceptro ad scholam tyrannum pollit, vt libet Deus.
Escholis domum iuuentus nihil refert quam inania.
Escholis domum iuuentus nil reportat quam typhum
Flore mella de frequenti fingit experiens apis.
Fumem emunt venduntque mercis nil bonae, scholastici.
Inschola Ambrosia est Olympi, nectar in schola Deûm.
Inscholis soli morantur absque pube antistites.
Inschola canunt sibi vnis qui docent dexterrime.
Inschola vir est, puellus qui ante vix erat domi.
Inscholis antiquitatum mille thesauri latent.
Inscholis calent lanistae, friget at professio.
Inscholis medulla veri est, sanguis est prudentiae.


page 8, image: s032

Inscholis popina multa, multa passim ganeaest.
Inscholis studet iuuentus, rebus at vanissimis.
Inscholis studet iuuintus, sed suo feremalo.
In scholis studet iuuentus, sed superuacaneis.
Nesenex quidem se ab vbere abstrabit Scholae Sophus.
Non facit schola vlla magnos, contubernium facit.
Non modo schola eruditam datiuuentam, sed bonam.
Qui domi vix estpuellus, fit statim vir in scholis.
Quis neget cuncta eroganda clerico queis indiget.
Sacrares diuinaque omni tempore est scholasticus.
Vix puer quis est domi, ecce vir fit illico in schola.
Derisui cui non genus schola sticum est?
Fumos emit venditque gens scholastica.
haud deserendus in fame est schola sticus.
Multum in schola est plus hercle contu bernium est.
Vacare Musae et Gratijscho lasticum est.

ACCVSATIO.

Si Deo accusare te vis prorsus, excusa Deo.
Si Deo excusare te vis prorsus, accusa Deo.
Inius vocare non sinit seipsum Deus.
Principem accu are noli qui male audit, nam cades.
Principe accusante cunctis calculis reus fuit.
Omnis est periculosa, regum vtique accusatio.
Damnat ipsum se potentem quisquis in ius deuocat.
Alterum accusare, cuius es reus rei improbum est.
Experiri iure noli cum potentioribus.
Improbos deferreplenares periculi; at probi.
Insua accusare caussa, quemlibet quiuis potest.
Maius accissarese ipsum, quam inueniri in crimine.


page 9, image: s033

Quem quit accusare, damnicaussa qui ipsus est sui?
Si sat est, deferre tantum, vae merae innocentiae,
Sufficit si criminari nam quis innocens erit?
Rex bonus vocatus in ius, se tuetur legibus.
Rex malus vocatus in ius, se tuetur ensibus.
Actore non probante, reus absoluitur.
Te Deo accuses necesse est, censeare vt integer.
Non venit vocatus inius causa cui deterrima est.

ACQVISITIONIS.

Regna fraude parta, deinde continentur robore.
Regna viparata, deinde continentur fraudibus.
Ardua virtute parta, corruunt luxu leui.
Capta quamale, haud fere vnquam dilubuntur optime.
Compar arcopes bene, vtique haud male tis, felicium est.
Comparare opes male, vtique haud bene, infellcium est.
Comparare opes profecto quam tueri opus minus.
Consecutus quod petebat, abijeit laruam improbus.
Cura opes metuque serues grandiore quam pares.
Est opus laboreiugi, consequaris vt bonum.
Et metu maiore ferues quam pares pecunias.
Grande quondam comparatum, fraudeidein dilabetur.
Improbe quaesita abire non queunt nisi improbe.
Iunior quae comparauit, ijs vtatur iam senex.
Iure belliquae tenemus nostra sunt vel maxime.
Maius est curare gazam pauperum quam quaerere.
Optimae possessionis bellica acquisitio est.
Optimo quaesita bello, possidemus approbe.
Pessime quaesita semperdissit antur pessime.


page 10, image: s034

Quaeritandi aestate fructus, hyeme queis vtiqueas.
Quod bonum est, vix cuilabore; quod malum est vlt roobuenit.
Quod male est partum perire non solet nisi male.
Mage ardue custodias rem quam pares.
Perdit male omne quisque quod partum male est.
Procliuius parare opes quam condere.
Rem compares procliuius quam possides.
Seruare nulli est promptius quam perdere.
Seruare nummos maius est quam cogere.
Seruare rem mage arduum quam quaerere.
Virtute parta sernat vna humanstas.

ACTIONIS.

A Deo quaecunque fiunt, omnium fiunt bono
Actio consideratur nostra quaeuis a Deo.
Actio consideratur a Deo, haud loquentia.
Actiones intueris, ô Deus, mortalium.
Actionibus Deum esse crede praesentem omnibus.
Ad Deum praeclara facta qui refert vnum sapit.
Est Deus qui quae actitamus audit omnia ac videt.
Imperata nosse non sat est Dei, nisi et facias.
Nil facit Deus mali; auctor solus estomnibus boni.
Omne factum, imo omne dictum cedat in laudem Dei
Orbe quae vniuerso aguntur audit ac videt Deus.
Quilibet Deum fateturore, sed factis negat.
Quod Deo nolente factum est, ipsa in herba iam interit.
Si patras Deus patrare quae iubet, satis patras.
Sit Deus tibi actionum et finis et exordium.


page 11, image: s035

Vir bonus Deum celebratore, at actibus colit.
Acta regum omnes per vrbes dissipat rumor frequens.
Actio regum popello lege pro sacerima est.
Cuncta dicta, cuncta facta Principum, plebi imperant
Dicta regum facta regum, sunt supra iura omnia.
Nemo leges aemulatur Regis, acta respicit.
Principes lux multa cunctis clarat actionibus.
Dromptius rem quamque Princeps fecerit, quam dixerit.
Quam magis possunt, licenter hocminus reges agant.
Quod facit rex clam palamue; pracipit quasi omnibus.
Actio a sermone si nihil discrepat, laudabile est.
Actio decet iuuentam: conuenit sent otium.
Actio omnis iudicanda est a voluntatis tono.
Actu iners celerque lingua, nemini sese approbat.
An tibi virtus in ore semper et verbis erit?
ardua est res quaeque factu; nulla sed dictu ardua est.
Cuncta iactant, nilque praestant queis cerebrum est inmanu.
Cui bono est res fari honestas, sitibi mens improba?
Cuncta agimus necessitate, lege, consuetudine.
Degener complet sonoris cuncta vocibus canis.
Dicta factis vsque honestat vir probus, non improbus.
Diues in verbis egenus est fere virtutibus.
Eruditum habe, qui id omne quod loquid solet, facit.
Facta vbi patent, inepte vocis aurae attenderis.
Fact osum lingua; niertem sentiesre re cum opus.
Id domi facit magister in schola quod arguit.
Laude dignus sermo non est, res cui non it comes.
Lingua amicum sperne; qui re, qui manu iuuat, placet.
Meribus vitaque praestes omne verba quod ferunt.
Nemo factus est Cato actu simplici, sed pluribus.


page 12, image: s036

Nilsapientia est sine actu: vim suam actu exercitat.
nemini non facta dictis discrepant, quae ait, negat.
Nemo non honesta dicit, nemo non contra facit.
Nil valet voxatque sermo res eam ni comprobet.
Non colenda verbo honestas, sed mage actionibus.
Non in ore ipso, ast in imo corde veritas sedet.
Non manu magnaeparantur res, sed actu pectoris.
Non sat est iustum esse verbis, actione ni probes.
Non sat est laudare recta; sunt probanda item actibus.
Non sat est loqui bene, idem re nisi et simul probes.
Non solet sors deuolare nil agenti vltro in sinum.
Omne dictum facto honesta, verus esse si cupis.
Omnium intuere facta; quid loquantur neglige.
Parcus est orationis, vbir at rerum Sophus.
Pauca dicit, multa patrat, cuncta cogitat Sophus.
Pholosophandum re atque vita non loquendi inanijs.
Plurimum loqui, patrare paucula; est cuiuslibet.
Plurimus lingua est amicus: ast amicus quis manu est.
Plus emoribus magistriquisque quam e verbis trahit.
Pulchrares est facta dictis esse consentanea.
Pulchrius nil oris atque pectoris concordia.
Putidum est, habere verbis, facta quam negant, fidem.
Quae palam aspemamur ore, nemonon vita probat.
Quam scelus sit turpe quiuis vt per actum tam est, videt.
Quid iuuat lingua esse amicum, re nisi ipsa idem probes?
Res vbi iam praeteriuit, quilibet stultus sapit.
Quisque talis est habendus res qualis est in qua agit.
Rarus est cui dicta factis vsquequaque haud discrepent.
Res vbi est peracta, vecors vel bonam ait vel malam.
Semper est virtus in actu, feriarum nescia.
Sermofor is, apparatu destitutus, mox ruit.
Sermo den[?]nis laude dignus, res cui addita est comes.


page 13, image: s037

Sermo laudem non meretu, res cui non est comes.
Sicut est os atque vultus, facta fient omnia.
Stultus attendit loquenti: cautus actionibus.
Verba quisquis facto honestat, caram habet certe fidem.
Seruus ore, iustus actu, gratus est solo ac polo.
Vnius semper monetae dicta, facta sunt Sophis.
Voce verus actione iustus; quo libet venit.
Stultus ex dictis amicum pendit ex factis sophus.
Amente pendet et bona et mala actio.
Actus scelestos cernit et censet Deus.
Ad recte agendum promptior sis quam male.
Apud Deum turpis voluntas, actio est.
Amicus est qui reiuuat, non nomine.
Audire, fari facere, non distant procul.
Bellator ore, re fitignauum pecus.
Dictum atque factum, vnum est idemque ipsi Dec.
Et actioni cuilibet tempus suum est.
Ex facto amicum, ex facto inimicum iudices.
Factis doc et Sophus, Sophista dogmate.
Fecisserecte, quis decus facti putat?
Figura statuas, actio exornat viros.
Hic sermo demum laudem habet, cui res comes.
In altero actus quis suos damnauerit?
Inane nomen absque re, nullum beat.
Infecta verba, muta vincit actio.
Is sermo demum laudem habet cui res comes,
Multa agere, uta neutiquam vitae est via.
Nihilagendo tempus omne perdimus.
Nihil agit frustra Deus, nihilmale.
Nouisse quaerecuncta, sed quae fas age.
Ornat figura imaginem; virum actio.
Quae factasunt, infecta fieri non queunt,


page 14, image: s038

Postquam peractum tunc patet primum scelus.
Plerunque dictis facta nostra discrepant.
Plerunque flaccet opere qui strepitu videt.
Prolege summa est principum omnis actio.
Pluris docentis vita quam sententia est.
Qui multa agit, necesse multa ipsum pati.
Quaeuis facilius dixer is, quam feceris.
Quinil agit quid discrepat a mortuo?
Quinil facit boni, satis facit mali.
Qui non agit probe, esse de sinit probus.
Respondet actis ipse ferme terminus.
Sermone non tam quam manis pictor docet.
Si vita verbis congruit, viuis bene.
Sonare sueuit alteri tuba, haud sibi.
Stultus peractares vbi est, rem intelligit.
Verba absque factis muta, vincit actio.
Viro bono vsque facta dictis congruunt.
Virtutis omnis laus in actionibus.
Voxviua multum? vita triplo plus docet.

ADMINISTRI PRINcipum.

Administri integritatem quisque rex praestet sui.
Arduum sine administris nil domi aut foris geras.
Aut simules, aut sis asellus, Principem vt regastuum.
Bellum vbi est; regum administer regeplus valet suo.
Ceteris odio est ministris rex, qui ab vno haeret nimis.
Crimen omne seruientis, imputetur Principi.
Cuifides sua in minutis, par erit maioribus.
Cuncta regis munia implet dextere, quiseruijt.


page 15, image: s039

Eligat Princeps trobatos, non probandos, e suis.
Ecquis est rex, administris non suis obnoxius?
Nil valet nauclerus acer, ni pares sint remiges.
Nosse vis regem? administros illius fac nou eris.
Paruaqui bene admintstrat, dignus est maioribus.
Parua si bene administras, opt me est maioribus,
Principis la o administro Principem ipsum laeseris.
Promptius quis tota regna quam suos coer ceat.
Quamdiu vsui es probaris; improbaris putridus.
Quid mage impudens cane, ipsum morsibus qui heru petit
Regis est culpa, administer quidquid eius deniat.
Regum equi in cedunt inanes: fert asellus pondern.
Sope seruiunt ministris maximi reges suis:
Sarcina premunt asellos nobiles equi vacant.
Sit vigil solersque oportet administer regni.
Soles orex, ministri sunt iubaru radij tui.
Sunt loco regum administri bellicis tumultibus.
Tarda onus jumenta portant; nil grauat pernicia.
Ventivobi aduersi, maris ve malacia est, remexiuuet.
Actaeonemque differunt sui canes.
Canes suispsum distulere Actaeonem.
Prolibero caue loquatunseruiens.
Soli omnt lumen luna transscribit suo.

ADMIRATIONIS.

Actio admirationem quam libet vincit Dei.
Maxime id miramur omnes quod DEO vilissimum est.
O Deus, mirandaquae sunt, comparentur si tibi?
Qui Dei miratur acta, nec stupet, plus quam stupet.
Sunt supra admirationem Numinis facta omnia.


page 16, image: s040

Cuncta miramur potentum, praeter ipsos et suos.
Nemini admirationi est rex, eum ignor antium.
Nemo miretur Dynastas quam minus notos sibi.
Nemo miretur potentes, sed potentium typhos.
Principem admirare, multum cernis in quo Principis.
Principem mirare in illo si vides signum Dei.
Principum admiranda, splendens sunt lutum, aut stercus maris.
Regias mirare bullas: quippe regem non potes.
Regibus miranda quae sunt, nihil habent durabile.
Regis admirare pectus osque, sisunt regia.
regis id miramur omne, regij quod nihil habet.
Rex quod ad miratur omnis, id Sophis despectui est.
Admirabilem am abilemque te exhibere vixqueas.
Abripit mir aculosa quaeque tristis exitus.
Est homo rerum recoctus mirio terrestrium.
Et sine admirationemuspiam eloquentia est.
Grande pondus liberae vrbi est ciuis admirabilis.
Id magis miramur omnes quod minus cognoseimus.
Nemo non rerum fidelis mirio est terrestrium.
Nil solet mirari is, a se cuncta qui petit bona.
Plena sunt inanitatis quae stupemus inuidi,
Quem nimis miramur, absque caede vix finit dies.
Quisque tunc solem intuetur maxime cum deficit.
Rebus admirationem raritate compares.
Saeculum admirationinemo habet cui interest,
Scire nos natura pauca, multa mirari iubet.
Ibi est stupor nimia est vbi admiratio.
Mirare regem, qui Dei mir aculum est,
Mirare reges; mira in illis omnia.
Miremur haud rimemur arcanum Dei.



page 17, image: s041

ADMISSIONIS PRINcipalis.

Semper aut Deum alloquaris, aut loquentem eum audias.
Carcerates rede reges qui negant vsum sui.
Carior carierque fit rex indies, cuiuis patens.
Est suisrex carus omnis qui patet quibuslibet.
Interprete vti plurimo, regis mali est.
Iuspatet patetque ibi aequum, rex vbi omnibus patet.
Neminis cor est apertum regi ei qui non patet.
Nemo rex, communicando cuilibet se, sorduit.
Non sinunt adire persae Principem immuni manu.
Qui patet summis et imis tempore omni rex placet.
Qui vetant se adire reges, carcer illis regia est.
Quoslibet admitte Princeps, si modo vere es tuus.
Regem adire vbique quim fas; non homo, sed est Deus.
Regis a vultu recedit nemo tristis, quam mali.
Regis est nimis superbi creber internuncius.
Seruias animis tuorum, seruias oculis, regens.
Si Dei, rex, es imago; sic pate, sicut Deus.
Sobrium voti eiici aula regia tristem, scelus.
Sobrium [correction of the transcriber; in the print S;brium] veri re vultu ne sinas tristem a tuo
Sol es, o rex, te videndum da tuis premiscue.
Vanus est miserue princeps, sese adire qui vetat.

ADMONITIONIS.

Adiuuat clangor tubarum non risi animos Martios.
Est amicorum admonere mutuum sese inuicem.


page 18, image: s042

Nemo regum amat monentem, nemo regum promouer.
A suis qui non monetur Rex, equsis sine orea est
Principem o vere imisellum cui tacetur veritas!
Qui monet regem occupatum munere, applausu rpbat.
Rex cui tacent ami i, verum ab hoste intelligit.
Veritatem ab hoste discit rex, amicus cui tacet.
Adde equo calcar: citatis palmam auferet rotis.
Adijcit festine euntip urinum ixhortatio.
Calcar additum vltro eunt iproficit, certe haud nocet.
Ecquis a seruo moneriliber se fert, ua.
Excitantur, Martiales et mares animi tuba.
Fortibus qui calcar addit excitat, non deprimit.
Fortibus tamen tubarum proficit clangor viris.
Gratus est laudatcromnis; qui monet, mage est grauis.
Hoc mage est amico amicus quo monet fidelius.
Nestorem vnum ferre nescit qui sibi optahat desem.
Nilnocet flagro incitari sponte currentes equos.
Nil nocet facem admou re velferis currentibus.
Nilnocet flagro excitari sponte currentes equos.
Non eget mens alta centro: calcar îpsamet sibi est.
Non minus bene adm nere pauper ac diues potest.
Non pot est satis moneri, qui satis nunquam facit.
Noxium haud est in citari sponte currentes equos.
Optime monet senectus acta cui vita optime est.
Quem monet virtus parentum perpsti Orgetur face.
Qui monet male obsequentem neminem non inuenit.
Qui monet, sit rerum ei vsus, charitas, os liberum.
Quilibet monet magistrum cum furit ventis mare.
Quisque vix tunc, cum admonetur, sortis est memor suae.
Quisquis est amico amicus intime, intime monet.
Saeuit vt mare, admonentem fert magister quemlibet.
Se Sophus moneri ab omni fert, iners a nemine.


page 19, image: s043

Spernit admonitiones aut superbia, aut stupor.
Sponte currenti adde calcar: non nect, prodest magis.
Stultiorparere temnit recta commonentibus.
Stuitus edit admonentem se; Sophus quem diligit.
Tu bido in mari, admo ersfert ab omnibus regens.
Turpe sermonum admonere voce, cogi qui potest.
Vnico incitas flagello mille jumentarum vngulas.
Voce nil eget menentum laetus indolis vigor.
Vox quidem sasis sale vncta est, felle mens tamen caret,
Bonum esse oportet qui adb na alteruum excitat.
Currentis vltro classico vrgeas gradum.
Moritis malis praesto est obedientia.
Nil Marte segnes adiuuat clangor tubae.
Numquam erubescit qui monentibus fauex.
Quicurque laudat gratus est, non qui monet,
Rarissimi sunt admonentes libere.

ADOLESCENTIAE.

Cerea est aetas ephebi; fingitur quo bis modo.
Cura sit pueritiae ingens; maior adole centiae.
Dulcedo ephebos laudis ad decus trahit.
Fit sui iuris ipse adolescens, cum sui esse desinit.
Flexus atatis enellae nuspiam tenet modum.
Floream aetatem voluptas velterit, vel obterit.
Freno eget tum summe ephebus, frenum ei cum tollitur.
Laus hon squenimiaepheb s vertit in dementiam.
Mal madolescens rubores indugt quam palleat.
Nemo non aetate florea desipit, licet Sophus.
Nullie est adhuerussus datum pubescere.


page 20, image: s044

Praeceps ephebis esse sueuit impetus.
Properus hones, onus est ephebis, haud honos.

ADORATIONIS.

Ad Deum accessurus idem purus esto vt et Deus.
Corporis flexusaluta numen, at cordis mage.
Est Deus multis in ore, rarus idem in pectore.
Impiepreces homullo eferas, pie Deo.
Improbi est ambire Diuos per preces trunca manu.
I[?] suum vocant cor, ipsum qui Deum caste inuocant.
Indoles bona hoc adorat omne quod no' dium capit.
Inuoca Deum et labora; prosper abit omnia.
Inuoca Deum, simulque vna ipse operi admoue manus.
Mens Dei rite aduocata spes secundat sobrias.
Menteadorandum omne numen est magis quam corpore.
Nemo corde, nemo mente; quisqueadit Deum labris.
Nemo non Deum ore adorat, cord, vix millesimus.
Nemo non Deum ore adorat, rarus ast praecordiis.
Nil sine inuocatione Numinis durabile est.
Numen orandum et scelesti ro salute principis.
Numen ore dexteraquequaere, mente sed magis.
Qui Deum inuocat, fauentem credit hunc certe sibi.
Qui Deum orat, qui laborat, cuncta ei cidunt bene.
Qui Deum pro rege; pro se supplicat quoque et suis.
Qui que numen lingua adorat, nemo mente aut pectore.
Si Deus non est, in altum tollimus cur nam manus?
Vocequod nequis, honore consecres silintii.
Ist deferenda vni Deo adoratio.
Manus monenda est inuocata Pallade.
Ora et labora, et impetrabis omnia.



page 21, image: s045

ADVERSITATIS.

A Deo aura flat Fauonij, a Deo aura flat Noti.
A Deo procilla ponti est: a Deo est tranquillitas.
A Deo sunt[?] rumamara: a Deo sunt dulcia.
Quid tin e[?]? aduersitatis temperat clauum Deus.
Ne nimis fidas Duci, vnquam cui nihil mali acc dit.
Regium est aduersa mente ferre constantimala.
Principen e Jert e tenebris ad diem alma adversitas.
Rex malam rem ferre ineptus, turpius feret bonam.
Rex nisi aura aduer sitatis, martuum, pudor! mare est.
Absque pertinace virtus marcet aduersario.
Alt ius raddice humum vrget arbor cta vi Iouis.
Approbat virtutis oestrum singulare aduersitas.
Arbore foecundiores esse vis? probe puta.
Corrigunt aduersa: ferme prosperis corrumpimur.
Curuat aetas sera corpus, spiritusque aduer sitas.
Cum iacet mare, obsolescit et magistri gloria.
Dulce poculum, saluti nil facit, sed tristius.
Dura sors torperementem prohibet ignaro si[?]u,
Ecqis est qui aduersitatum fiat igne purior?
Eluit medens amaram bilem amaro pharmaco.
Excitat gallum emouetque plaga gallinaceum.
Experitur ignis aurum, fortiorem aduersitas.
Ignis aurum, aduersitates Christianos arguunt.
Ne geras viro minora corda rebus in malis.
Nestoris mel stulto amarum est, dulce sed prudentibus.
Nemo non aduersitates vulchabere alium suas.
Nullum habent aduersa fidum: prospera infidos tegunt.
Omiserrimum carentem quopiam aduersario!
Pharmacum quoque adsalutem est ipsa saepe aduersitas.


page 22, image: s046

Pluraquisque aduersa terfert, quam secunda perferet.
Pondus imponas columnae grandius firmes magis.
Plus sapit tunc quisque nobis, re sumus quando in mala.
Quae nocent, ingrata quamuis sint homini, ipsummet docent.
Rebus aduersis iuuandus est amicus maxime.
Rebus aduersis potissime est amicitiae locus.
Se domant aduersa, facto quidque opus sit perdocent.
Semper in fletu inquequestu tristis est aduersitas.
Sub iugum qui aduersa mittit, proprie est vir maximus.
Tolle fluctus aequori altos, et iacet Tiphy ars tua.
Aduersa stultus publicat, tegit Sophus.
Aduersitas mortalibus gymnasium est.
Aduersitas vbi est, ibi modestia est.
Aduersitatis quilibet faber suae est.
Aduersitatis saepe pha macum mora est.
Aduersitatis temperat clauum Deus.
Deo probatur aspe ist, dignus Deo
Examinatur iustus, haud poenas luit.
Malacomarinauclerus absque nomine est.
Marcet bonus si illi a[?]feras pugnam mali.
Quantum nocent res isperae, tantim docent.

ADVLATIONIS.

Absque adulatore nudum regis omne sit latus.
Est Gnatho auceps, voceregumqui insidiatur auribus.
Nunquam adulator saluti, saepe regi noxiae est.
Nunquam adulator senescit regem apud mentis bonae.
Qui placet mendace palpo Principi, haud placet diis.
Quo magis palparis o rex, hoc tuis credas minus.


page 23, image: s047

Regi adulantes placere non queunt, cum ade redit.
Regum opes euertit hostis saepe saepius, Gnatho.
Rex adulantumpr cellis nemonen libens patet.
Saepe opes regum vssit hostis, saepius tamen Gnatho.
Tolle adulatorem, et omne Principis tollis malum.
Tolle adulatorim, et omnis pompa Principum iacet.
Vis adulatrix tyranno iuge contubernium est.
Aeuo amicitia ipsa crescit, aeuo adulatorcadit.
Alterius non omnis, omnis ast adulator sui est.
Ars adulatoria annos ferre plures non potest.
Bella adulatorum aperto malo, clanculariis.
Caudae adulantum ad fauores, pauus explicat rotam.
Deuorat corax cadauera; deuorat viuos colax.
Est adulator procella; quaelibet flatu obruit.
Est adulator sibi ipsi quilibet vel maximus.
Est amicis ore adulans, pectore hostis est merus.
Est speculum Gnatho, exhibetque quam obijcis imaginem.
Ludire ac ridere summus est labor Gnathonibus.
Nemo adulatore gaudet cana cui sunt tempora.
Nemo eosdem habere amicos atque adulantes potest.
Nulla adulatore peior orbe toto bestia est.
Nulli adulator videndum se dat in rebus malis.
Nullum adulatur, lupinis esse qui satur potest.
Quas adulator tibi alas indit, ijs nunquam voles.
Qui Gnathoni cunque amiow, haud amicus est sibi.
Quilibet frofecto summus est adulator sui.
Quisque adulator felices percolit, Giles fugit.
Quisque adulator sibi ipsi est omnium velmaximum.
Quisque adulator sibi ipsi est, quisque leno maximus.
Quisque adulator sibi ipsi, quisque mirio sui est.
Quisque adulatur sibi ipsi fortius quam cateris.
Quisque iam sibi ipse leno, quisque iam sibi est Gnatho.


page 24, image: s048

Saeculi malum omne ab atris est adulatoribus.
Tolle adulatorem, et omne concidet vitae malum.
Turpia aequa mente quaeuis fert adulator suus.
Ad gratiam loqui mere Gnatho icum est.
A quo cibum vult, ill adulatur canis.
Est pro maligno parce adulans regibus.
Formicanunquam inane quaerit horreum.
Nolipatere rex adulatoribus.
Non alteri omnis, omnis at colax sibi est.
Teterrima omnis est adulatorfera.

ADVLTERII.

Feminae Trioam beatam pulchraperdidit gena.
Nuptiali Helenae cremata Troia funditus face est.
Rex adulter, publicum orbis quidnisi infortunium?
Rex adulter se suumque peste regnum polluit.
Rex adulter vniuersis attrahit suis maltur.
Tolle adulteros, et omnis deficit tragoedia?
Vna Helena Europamque Asiamque paribus adflixit malis.
Arceas fortasse felem, haud arceas adulterum.
Feli adulterove frustra limen omne clauditur.
Felis excludi aut adulter aedibus nullis queunt.
Fortasse felem, at non adulterum arceas.
Inuenire rure non est; vrbe adulter pascitur.
Nilita est firmum vel altum quin adulter occupit.
Nemo felem adulterumve clausit aede vnquam e sua.
Omne peruium feli, omne peruium est adultero.
Plluit totom vrbem adulter vnus impunitior.
Adulterare coniugem noli alteri.
Aufer lupanar, auferes adulteres.



page 25, image: s049

ADVOCATI.

Aduocati viperina lingua perdit omnia.
Aduocatis herile auaris lingua mercenaria est.
Aduocatus dulce moestis praesidium praestat reis.
Audocatus est pupillis ac Giduis perpes Deus.
Est latrocinantis, auri praemio duci in res.
Inuenire in aduocato quolibet tricerberum est.
Non opus probo aduecatis; aduocatae est aequitas.
Nulla frons est aduocatis; sin qua, prorsus aeneae est.
Null i non foro canina iam latrat loquacitas.
Pro tribunali canina se exerit facundia.
Promptius nequam aduocatum est inuenire quam probum.
Publicae rei atra tabes omnis aduocatio est.
Qui nocentem vltro tuetur, bis facit sesereum.
Quireo patrocinatur noxio, bis fit reus.
Si qua lingua est aduocatis, est profecto vipere.
In fore canina perlatrat loqu[?]citas
In aduocato repperire Cerberum est.
Negare nunmis aduocatus quid queat?
Peccet necesse est saepe qui vnquam negat.
Quot heu vbique sunt togati vultures?
Venale vibque est a duocatorum genus.

AEGRITVDINIS.

Corpori aegris mens triumphat plena gaudiis Dei,
Inuehit coeli ira terris plurimam aegritudinem.
Aegritudine a perenni mens laborat regia.


page 26, image: s050

Corporis mentisve regis perpes aegror eccupat.
Non decet regem aegritudo multiformis masculum.
Non fuit, non est, eritverex sine aegritudine.
Rex sine aegritudine vlla mentis, ipsi par Deo est.
Abiicit sese aegritudo: nec caput solo erigit.
Abstinet Galenus aegris queis mederi non potest.
Admouet neme manum aegris ars quibus tota est iners.
Aeger haud fert detineri se meris naenits.
Aegritudines periclo, qui cadunt in ver, carent.
Delicatus luxus auctor omnium aegritudinum est.
Feminarum est molliter nimium aegritudinem pati.
Grandior quaeque aegritudo, mortis est appariter.
Libero malum omne tollas tristis aegrimoniae.
Mentis aegrori Sophorum vox mera incantatio est.
Molliter nimis fere omnes patimur aegritudinem.
Non potest succumbere vlli fortis aegritudini.
Nulla mentis aegritudo est quam medendo haud auferas.
Nulla non longo dom[?]tur aegritudo tempore.
Pharmacis eget ducentis aeger abstinens minus.
Pharmaco sermonis omnest tollere aegrimoniam est.
Nulla non moe or ministrat semina aegritudinum.
Plurium plerumque cura mater aegirud num est.
Quis suarum audire nomen quaerit aegitudinum.
Quo minus licet quid aegro, conualescit promptius.
Sanitas quid sit, carendo discit aeger, cum male est.
Animum dolenti reddit allocutio.
Animi aegritudo oratione tellitur.
Conducit aegris llurimum allocutio.
Edulcat omnem tempus aegritudinem.
Haud est viri Sophi affici aegritudine.
Morbus iugatur multus aegritudini.
Nihilpats mens aegra durum sustinet.


page 27, image: s051

Tunc optimus, quisque est vbi est infirmior.
Vbi voluptas, agmen aegritudinum est.

AEMVLATIONIS.

Plus satis Deum aemulatur, qui bonafide colit.
Qui Deum cunque aemulatur nobilis velmaxime est.
Vis Deum umalari? in hostes sis benignus et tuos.
Ciuium quisque aemulatur Principis mores sui.
Principi quid niresistant, qui aemulantur Principes?
Subditi regem aemulantisr in bonis aeque ac mali.
Vita regis aemulanda est ciuibus pro regila.
Acri ab aemulatione splendor artium omnium est.
Aemulatio in gulosos non cadit, sed sobrios.
Aemulatione, mundi constat vniuersitas:
Aemulatione quasvis illico artes subleues.
Artis est cuiusque magna protio aemulatis.
Cuilibet mens ardet inter eminere compares.
Distat a riualitate candida aemulatio.
Filius grato aemulatu surgit in laudes patris.
Gloriae famaeque praestans calcar aemulatio est.
Inter inuidos stupidosque vspiam aemulatio esdt.
In tuam rem verte quidquid vspiam aemulatio est:
Inuenire aequalem vbique est aemulumue cuilibet.
Lius vbi est virtutis, illic est et aemulatio.
Morbus praestent oportet amulandos quos datur.
Mutua aemulatione proficit vicinia.
Mutua aemulatione promouentur literae.
Nemini verae absque sensu laudis aemulatio est.
Nemo non id aemulatur quod videt cum laurea.


page 28, image: s052

Nemini non animus ardet praeterire compares.
Optimae cuique indoli ardor aemulandi nascitur.
Optimos sibi aemulari qui legit, fii optimus.
Pascitur liuore virtus, dapsque, ei amulatio est.
Qui malos non aemulatur, h stis ijs fit tristier.
Qui malos vita aemulatu, fine item illorum perit.
Qui sibi bonum aemulandum sumi, aemulibitur.
Saltem honores, aemulando quos negatum est assequi.
Absque aemulis et literae frigent bonae.
Est certa vincere aemulos largitio.
Inter pares perennis est discordia.
Inter pares quis eminere non amat?
Figulusque figulo ac fab er fabro inuidet.
Nemo aemulatur, quaereprendit crimina.
Nunquam aemulo carent ingenia splendida.
Par esse nolite potentioribus.
Potissima est pars artis aemulatio.
Rerum malarum turpis aemulatio.

AEQVALITATIS.

Non potest ibi esse princeps, ipsa vbi est aequalitas.
Iv ncipes regesque nescit non ine vllo aequalitas.
Pestis est aequalitatis regia eminentia.
Regna quamquam summa, seruat aequitas, aequalitas.
Administrat cuncta caeli cunctaterrae aequalitas.
Aequitas aequalitasque fulcra sunt orbis duo.
Ciuibus perenne lumen Solis est, aequalitas,
Ciuium, imo ciuitatum vinculum est aequalitas.
Condit vrbes, auget vrbes, continetque aequalitas.
Cuncta sunt in vrbe serua nulla vbi est aequalitas.


page 29, image: s053

Et quietis luminisque mater est aequalitas.
Exterum et ciuile bellum est nulla vbi est aequalitas.
Iusti iae concordiaeque mater est aequalitas.
Iustitiae nutrix parensque est gratiosa aequalitas.
Luminum omnium supremum lumen est aequalitas.
Lux ibi tranquillitasque est, est vbi ipsa aequalitas.
Multit udinis perenne gluten est aequalitas.
Nominare aequalitatem promptilus quam inducere.
Non parit bellum, imo tollit bella cuncta aequalitas.
Non potest vrbs libera esse nulla vbi est aequalitas.
Null sest aequalitatis ordo: par his alteri.
Omnis est tranquillitatis auctor alma aequalitas.
Ordo vbi est, ibi esse laeta non potest aequalitas.
Vir bonus gaudet doletque mente vtrinque aequaliter.
Asole, sol homini alter est aequalitas.
Ab impari omne fluxit in mundo malum.
Aequalis est cuncis ager Laconibus.
Aequabilis sodalit as adamantina est.
Aequalitas concor diae coagulum est.
Aequalitas vrbes tuetur vt parit.
Aequalitate gaudet excellens amor.
Aequalitatis iure quid ciuilius?
Coniunctionis mater est aequalitas.
Est facta nunquam causa b[?]lli aequalitas.
Firmissimum orbis vinculum est aequalitas.
Ignara prorsum est ordinis aequalitas.
Totius orbis gluten est aequalitas.
Vbi est amicitia, est ibi vtique aequalitas,



page 30, image: s054

AEQVANIMITATIS.

Da Deus mentem modo aequam: caetera a me sumpsero.
Fiat vt visum supremo Numini est: ipsi obsequar.
Pro bonis aequam vniuersis da mihi mentem, o Deus?
Absque mente principum aequa, bellat vniuersitas.
Ferre mente aequa potestas nilquit ensis cui domi est.
Mentem ob imperantem iniquam bella sunt mundi omnia
Mentis aequae rex, beate viuit ipsus et fui.
Nil aeque facit benigne pestilens potentia.
Nulla eis mens aequa, sceptra quae tenent laeua manu.
Principum sub mente iniqua Mars Enyoque imperant.
Aequa mens ansam sinistram non capit pro dextera.
Aequa mens est absque cura, aequa mens ditissima est.
Aequa mens inre mala, omne triste vertit in bonum.
Aequa mens res quasque lenit commodis incommodas.
Cui datum est seruare mentem sorte in omni aequabilem.
Cuilibet sibi medetur aequa mens incommodo.
Cuncta vincit, aequa iniqua sustinere quipotest.
Dextere vtaris secundis, scaeua fer viriliter.
Est labor immensa dona sortis aequiter pati.
Ferre mente aequa necesse est a Deo quidquid venit.
Impitrat mens aequa quoduis a fauore numinis.
Imputa lucro bonum omne, dura prouisu laeua.
In bonis malisque mente quisquis est aequa, sapit.
Inmalis bonisque eodem qui gradu manet, sapit.
In bonis malisque semper vnus atque idem est probus.
In malis quicunque rebus mente es aequa, haud es malus.
Mactus esto eo obuenire quod tibi dedit Deus.
Mens vbi aequa, ibi perennis viuit et tranquillitas.


page 31, image: s055

Mente in aequa sunt honores, mente in aequa sunt opes.
Nec timendum sorte tristi, nec tumendum prospera.
Nec timet fato sinistro, nec tumet laeto Sophus.
Nec tume nimis secundis, nec tume nimis malis.
Nemo mente aequa repentem fert beatitudinem.
Nilita est graue ac moestummens quod aequa haud leniat.
Si quid est in veste spurium id abde, produc quod nitet.
Qui potest paruo esse parutis, magnus ac mag[?]o, viget.
Qui secunda fert modeste, dura irem scite feret.
Sorte nec bona effirantur, nec mala ruunt Sophi.
Sortem vtramque eia, tenore temperato aequabili.
In aequitate mentis insunt omnia
Quaecunque fiunt, velle discit vir probus,
Quacunque pulchra habent probi, obuertunt foras
Qui fert iugum libenter, id leise efficit.
Si non potes quod vis, velis id quod potes.

AEQVITATIS.

Ne Deus quidem possit ipsus omnibus aequus esse.
Quae Deus dicit facitque norma sunt aequi ac pij.
Quisquis est Deo aequus, aequus ceteris mortalium est.
Vis honesti aequique cultor? cogita te Gna et Deum.
Aequa ferre, regum esse qui putat, semper regit.
Aequi as regium reposta est in manus valentia.
Deuiare ab aequitatis turpe regi tramite.
Est bonum est aequum dynastis, regia quod expedit.
Nequidem absque aequo bonoque Iupiter recte imperet.
Regibus bonum est et aequum quidquid est potentius.
Rex bonus, rex aequus orbis est perennis Lucifer.
Rex bonus, rex aequus, orbis totius miraculum est,


page 32, image: s056

Rex sit aequus, aequitatem ciuis omnis percolet.
Vis agat vulgus quod aequum est? illud ipsum rex agat.
Vix queunt ferre aequareges; non ferunt sane infima.
Absque iure aequoque mundus arx latrocinantium est.
Absque iusto aequeque nil est vspiam laudabile.
Aequitas benignitate destituta est saeuitas mera.
Aequitas multa est in vrbe cuisua est aequalitas.
Aequitas pietasque haud sunt columnae publici.
Aequitas vbi est pietasque nulla virtus deficit.
Aequus est quicunque iniquum, nec facit nec approbat.
Arduum est immensa dona sortis aquiter pati.
Arx latronum est vrbs vbi aequum non habet statum locum.
Ciuitas furum ac latronum est, exul est vnde aequitas.
Ciuitati hostile tam nihil quam boni atque aequi fuga.
Cui sua vnquam aequo bonoque defuerepraemia?
Est bono cuique nota, nemini at malo aequitas.
Finis omnium actionum nil nisi aequum est ac bonum.
[?]is et aequum omnes probamus, sed quotus quisque id agit?
Neminem orauat quod aequo quilibet facit modo.
Non modo probus vir aequus est, sed vrget caeteros.
Plebs mage exemplis ad aequum ducitur quam legibus.
Pendus vnum, par et vlna, continetregnum diu.
Posita virtus vniuersa est aequit atis in bono.
Publicae est rei vniformis prima custos aequitas.
Pulchre item seruatur in re ludicra omnis aequitas.
Qui pium seruant et aequum, vsque obtinent aequum aepium.
Qui vel vnum absiedit vnguem iure ab aequo est improbus.
Vrbs beata est absque iure, vbi aequitas regnum tenet.
Vrbs sine aequitate nil est quam latronum concio.


page 33, image: s057

Vt labor suus cuique profit, aequum ac ius iubet.
Ab aequitate digredi, est inquitas.
Aequo bonoque heic constat vrbis machina.
Aequum bonumque inest quoque ipsis bestijs.
Aequum omnibus putatur id quod Gtile est.
Affectus aequitatis est regni decus.
Erga Deum aequus, aequus est et caeteris.
Legum soluta vinculis est aequitas.
Necesse vt aequus omnibus, vir sit bonus.
Pares facit gradu aequitas soriis paris.
Potentius quod est, vtique est aequius.
Sernat suum cuique semper aequitas.

AERIS.

Aeris Deo potestas credita est, non Daemoni.
Aeris caelique rector est Deus, non Lucifer.
Aerem censere vellet posse, rex auarior.
Aeri imponat tributum si queat Princeps tenax.
Absque respiratione viuere, o homo, nequis.
Aeri ne crede verno: non habet statam fidem.
Aeris pro qualitate quisque gaudet aut dolet.
Ales est vir Fortis; aer omnis ipsi est patrius.
Multa in autumnoinque vere est aeris mutatio.
Nunc dies nobis nouerca, nunc dies nobis parens.
Pro statu cuiusque lucis quisque ridet aut dolet.
Quale caelum, talis est gens; aut ferox, aut mollior.
Qualis aer est diei, vita talis omnium est.
Qualis est status diei, talis et mortalium.
Quicquid est cauum ac palustre, aeris minus boni est.
Sensus ijs subtilis aer cui serenus ducitur.


page 34, image: s058

Talis est mens cuique qualem dat diequauis Deus.
Talis est mens cuique qualem lupiter diem induit.
Talis est mens quaeque homullis, qualis est eis dies.
Corruptioni nuspiam aer subiacet.

AERVMNAE.

Aufer erumnam, auferesque numen omne Numini.
Nifores aerumna, coelo nullus efferret manus.
Tolle aerumnam, omnis negabit et Deum mortalitas.
Debitum aerumnae est, quod esse rex homullum se sciat.
Magna vbi est arumna; ibidem regia est tragedia.
Ni fores aerumna, quiuis rex putaret se Deum.
Regias aerumna grandis semper eligit domus.
Acer aris in tenebris ardet et carbunculus.
Alma laus fructu beato pensat aerumnas graues.
An quis est, aerumna cuius non notet tandem domum?
De die splendet pyropus, nocte sed tamen magis.
Dulce niliuuat: amarum poculum aegris est bono.
Et pyropus intenebris obtinet lucem suam.
Ignis aurum, fidum amicum prodit aerumnositas.
Magna tempestas diis esse non potest; statim transit.
Nulla non aerumna cordis, rore vini tabefit.
Plurima aerumna est satelles, plurima aerumnae est soror.
Poculum bono est amarum saepe, dulce item malo.
Pressa virtus enitescit laetiorque prouenit.
Quod iuuat quod est saluti, torquis est, haud vinculum,
Vix licet virtutis aedem scandere aerumnagraui.
Saepe margarita digno se minus iacet loco.
Vna vbi est aerumna, ibidem multa mox subit soror.


page 35, image: s059

Vnice aerumnis medetur gratiosa oratio.
Aerumna eodem degit ac virtus loco.
Aerumna mater aut nutrix Deûm omnium est.
Aerumna bos procreat mortalibus.
Aerumna multa, multa purgat crimina.
Aerumna paruas magna non intrat domos.
Aerumna primas intulit mundo preces.
Aerumna quaeuis cedit in bonumpio.
Aerumna sola rarius superuenit.
Aerumna vbi est, ibi esse gaudium nequit.
Arbor putata redditur foecundior.
Durare toto non potest turbo die.
Est rara fortis mens in aerumnas suas.
Fellis medetur gustui gustus malo.
Nocent quidemres asperae, sed et docent.
Praestat mori quam viuere aerumnaliter.
Omne aurum ab igne purius reddi solet.

AESTATIS.

Adducit astus acsites canicula.
Dum cicada carduusque floret aestas florida est.
Et priorem edulcat aestum subsequens Autumnitas
Fructibus rependit aestas omne quod nepa nocet.
Mater aestas est laboris? mater est et gaudij.
Nemo non aestatem adorat, nemo non brumam impetit.
Quidquia aestas vrit, almis id resarcit frugibus.
Quidquid exurit calore sarcit aestas fructibus.
Torret aestas; sed et omne tollit Autumni penis.
Vrit aestas arida, id sed fructuum edulcat strue.



page 36, image: s060

AESTIMATIONIS.

Aedium sacrarum adorant et pij ruinulas.
Aestimat digne Deum, est cui plane inaestimabilis.
Nen ini leue aestimanduns est quo Deus contemnitur.
Numen est quod lance[?]ustapendit humanum nefas.
Aestimari cuncta magno Principes volunt sua.
Aestimatione nimia quisque rex tismet sui.
Asse Gixce senda, reges esse thesaurum putant.
Aestimamus cuncta nestro commodo aut incommodo.
Aestimandaressupra omnes vna libertas viro est.
Aestimanda vita non est temporum, ast laudum modo.
Aestimat qui accepta paruo, idem aestimat magno data.
Alteri fit nemo tanti quisque quanti se aestimat.
Conditione metiendus nullus est, ast moribus.
Cum facultas est fruendi, nullus aestimat bonum.
De sacerdote aestimatur quilibet Deus suo.
Est homo rerum aestimator non bonus coelestium.
Et vitrum smar agdus, et concha vnio, imperitiae est.
Gem[?]am et aurum, ceu lapillos censet ac plumbum Sophus.
Grana puri mauelim auri quinque, quam eris quindecim.
Improbus rerum aestimator vulgus est caelestium.
Ingeniorum extremapestis aestimatio sui est.
Inter anseres olorum quis requirat carmina?
Inter oscines olores anser est derisui.
Liberum seruumque solis aestima de moribus.
Maximae aestimationis duc id emptum quod prece est.
Maximi id fere aestimare quisque sueuit quo caret.
Maximi inter nos habentur aestimanda nummulo.
Mente quemuis aestimato, commodisque moribus.


page 37, image: s061

Mentis a censu aestimari nobiles animas decet.
Miles a disce aestim anus, duxque non a milite.
Millepicae ne quidem vnisunt pares aedoni.
Mille picis an egonas vnum aedonis melos.
Montibus saxa aequa mille vincat vnus vnio.
Mos aliis, censere censu, haud innocentia bonos.
Neminem censis aestimato, neminem natalibus.
Neminem formaprobato, quemlibet sed moribus.
Nemo id aestimat pusillo quod lavore coligit.
Nemo non suum malum etsi sit leue, aestimat graue.
Nullares est aestimari quinpecuntaqueat.
Nullus aestimare nouit quali abundet commedo.
Omnemaximo ostimandum quod mera est emptumpreces.
Patria est quidem aestimanda sedtamen virtus magis.
Pectoris censere censu nobiles veres decet.
Plebs colit quidquid profana, vix pili aestimat Sophus.
Pluribus desiderata vendi amant carissime.
Plurimo repleta vento est aestim atio sus.
Pluris aestimanda virtus quam genus, quam praedia.
Pluris est qisaento as et aurum hoc minus virtus valet.
Pondus aeris grande, ab aurigranulo pretiis accipit.
Quaeprece es cunque assecutus aestime carissime.
Quidquid aestimatur aere, liberale ni habet.
Quidquid aestimatur aere, vile dic, non nobile.
Quilibet suos reatus aestimat leis ssime.
Quis Dei nuidinda dona pendit aeqiso examine.
Quis gruum malit crepatum quam cygni canuns melos?
Quisnam olorinum requirat ore ab anseris tonum?
Quisque aestim ator pessimus malis sui est.
Rebus in malis amicusm qui fouet fidem aestimat.
Saxa vicerit molarum mille simplex vnio.
Stultus est quise Gnathonum voce adulanti aestimat.


page 38, image: s062

Tota talis aestimatur vita qualis exitu est.
Turpe opum censere censu, haud innocentia viros.
Verus est sui aestimator, esse qui se scit nihil.
Vna margarita mille vicerit petras molae.
Vnius pili aestimanda; quae profanaplebs colit.
Constare paruo queis quea tres maximae?
Digne minus de se aestimat humillimus,
Fit quisque tanti quantam habet pecuniam.
Iacent vbique quae improbantur omnibus.
Emptum omne carum est per preces quod obtines.
In orbe nil est cuiquese ipso vilius.
Malum est perinde quodque, tute vt aestimas.
Nil aestimes quo la ditur Deus leue.
Persaepe amicus pondus addit frivolis.
Pretij est minoris omne quod nulli placet.
Quisque aestimat magni illud ipsum quo caret.
Res nulla censum pensior mortalibus.
Se quisque pluris aestimabit quam alterum.
Se quisque pluris quam meretur aestimat.
Vbique tanti quisque quantum habuit fuit.
Vnius haud manet rei aestimatio.

AETATVM ET AEVI.

Cui laborio sa prima, postera aetas aurea est.
Heu quot aeui mos scelestus regia auorat via.
Natus est paucis sui vsum qui Vnico aeuo accommoda.
Non tuo natum esse ta aeuo cogita, ast et saeculis.
Nemini non optima aeus primitus fugit dies.
Nemo non accedit aeui moribus libens sui.
N[?]uo suo, ast et futuris consulit vitaprobus.


page 39, image: s063

Nos vet at sperare magnum seculi velocitas.
Nostra fert aetas decore vel pares maioribus.
Omnis aetas maxime illud quod vetatur appetit.
Optimae fuga heu diei nemini est notabilis.
Qualis aetas, tale id omne est quidquid inde prouenit.
Quisque amat fugaceis aui prorogare terminos.
Quisque partem maximam aeui nilagendo transilit.
Quo dies mage optima aeui est, hoc fugit velocior.
Saeculi finis, futuri primus est aeui gradus.
Saeculis argentum et aurum non erat Saturnijs.
Subruit cito omnia aetas praeter vnas literas.
AEtatem auorum quilibet iactat senex.
AEtas auorum peior isto saeculo est.
Cunctas honore honestat aetates pudor.
Nil sic fugit vitae dies quam quae optima est.
Quod praeterit quisque pluris aestimat.
Volumen aeui fluminum ritu fugit.

AETERNITATIS.

Paucus est Aeternitatis cui Deus pandat decus.
A Camaenis, a Poetis principum est aeternitas.
A malis bonisque factis Principum est aeternitas.
Neminem fecit potestas aeuiternum regia.
Absque morte aeternitatis ingenij est compos decus.
Cogitare aeternitatem qui potest, non occidit.
Cogitare aeternitatem qui solet, victor sui est.
Cogitare aeternitatem si quis audet, rex sui est.
Comparatum aeternitati saeculum, vix est dies.
Legitimum curae Genijque germen, aeternum viret.


page 40, image: s064

Literarum aeternitate mortis exarmes manum.
Nemo amore aeternitatis angitur quam perprobus.
Nemo non aeternitatem nominis sperat sui.
Nitimur virtutis alis ad domos Olympicas.
Quidquid exornat Moneta pignora aeternum manet.
Quilibet sibipararer omen aeternum potest.
Quis poetae aeternitatis arduam sedem colit.
Quis suum albo Aeternitatis nomen inscribi abnuat.
Sola obarta aeternitatis sala, vitaque omnium est.
Sol us virtutis alae visitur aeternitas.
Temporum suprae tenores omnis est aeternitas.
Vna mens aeternitatis inclitam affectat viam.
AEternitatem cogita; reges bene.
AEternitatis quisque sit memor sui.
Pro patria mori mera est aeternitas.
Semper fuit, fuit quod omni tempore.

AFFECTVVM.

A Deo mens est, gubernet vt tumorem affectuum.
Ad Deum nequit venire quem mali affectus ligant.
Est Deus qui non mouetur; proximus certe est Deo.
Principum mos est perennis subiacere affectibus.
Seu Sophus, seu rex, patere cogeris affectibus.
Sub potestate est perenni rex ouans affect um.
Calculo damnatur omni verum vbi est affectio.
Comprime affectus tismorem; sin minus te compriment.
Cum vigent affectiones veritas humi iacet.
Ducere affectum in triumphos omnium ar duissimum.
Imparem effectum intergrabis pauper affectu pari.
Inscient ibus fere omnis induit se affectio.
Indicante affectione veritas expungitur.


page 41, image: s065

Iudicium ratioque non est, vis vbi est effectuum.
Leber est affectus omnis, neminique seruiet.
Mens ab affectu occupata iuris haud manet sui.
Neminem mens recta ducit, quemque at affectus trahit.
Nemo non affectuum arct subdidit sese iugo.
Nemon nise peior ipso est obsequens affectibus.
Nilagit quod debet animus fluctuans affectibus.
Nilagit recte animus vndis innata[?]s affectuum.
Nonqueunt sibi vacare qui vacant affectibus.
Nullus est affectus in quo sapiens excidat sibi.
Obtenebratur omne verum, regnum vbi est affectuum.
Peior est affectione corpor um animae affectio.
Prouidere vera non est vis vbi est affectuum.
Regnum vbi est affectuum, omnis occidit prudentia.
Robur ab affectione sumit et infirmitas.
Seruitute affectus omnis maior est mortalium.
Veritas honore nullo est imperat cum affectio.
Veritas omnis epulta est regnum vbi affectus tenet.
Verus affectus supremis vix supremis proditur.
Affectio fortes facit vel debiles.
Affectio veru valere non sinit.
Affectionum quemlibet vexat tumor.
Affectus ex dolore natus est ferox.
Affectus omnis imperat mortablibus.
Affectus omnis plurimum vero officit.
Affectuum frenum acre, conscientia est.
Affectuum triumphus arduissimus.
Fugo carent affectio quae dictitat.
Nec lumen est nec auris est Affectibus.
Vero officit nimis nimisque affectio.
Veri obtenebrat lumen omne affectio.



page 42, image: s066

AFFLICTIONIS.

Mens Deo confisa temnit sertis asperae minas.
Vix Deo vltimis patemus in necessit atibus.
A Deo parente venit Principum afflictatio.
Igne rex afflictionis tostus, est heres Dei.
Rex bonus felix fauenique rebus angust sadist.
Rex male afflictus, probatur a Deo; non vapulat.
Vstus igne afflictionis rex, suis dein fit Deus.
Arota tradenda flammis vesta, vt exuat lutum.
Commoue coerum, mephitis; commoue vnguentu, rosa est
Condolent omnes, iuuare nullus afflictis studet.
Delicata afflictionis sentiunt quod vis onus.
Durius gnatum seueri educant patres quem amant.
Exagito vnguentum, flagrat bene; exagita coenum hircum olet.
Gemma viresin latrina ne quidem amittit suas.
Hoc mage Vnguentum omne fragrat quam mage illud commoues.
Ignis aurum explorat, at sorstrux amtcorum fidem.
In malare nemo amicus; quisque amicus in bona est.
Nemo non afflictionis auctor ipsemet suae est.
Nemo non prompte Deum audit in necessitatibus.
Nilita aeque corda amica iungit vt afflictio.
Quem malo seuera virtus duraet, aeternum manet.
Quisquis aduirsis amicum praestat, est prisca fide.
Testa ni tradatur ignip strotam, nulli vsui est.
Testa si non cocta ab igne est, Vile permanet lutum.
Vsui est tunc testa in igne perdidit suum vt lutum.
Absinihiatum poculum morbos fugat.
Depressa vbi est sepes, ibi omnium via est.


page 43, image: s067

Multis amarum poculum fuit bono.
Quod ignis auro, id est bonis afflictio.
Transire sepem quisque depressam solet.
Turpi saluti praeferenda afflictio.
Virtutis omnis disciplina afflictio est.
Virtutis omnis est parens afflictio.

AGRICVLTVRAE.

Agniculiores Deorum dicito vicarios.
Agri vbi columtur, illic fama regum florida est.
Agri vbi stant sente multo, rex ibiregnat ferus.
Nil laborat gens Cyel pum: cuncta sponte ijs fert ager.
Atriumpho olim ad ar atrum dux redibat Martius.
Absque agricultura vitanemini duci queat.
Absque cultura iuuare neminem solent agri.
Absque riuo absque imbre frustra est omnis agricultio.
Ampla laudarura, verum quae pusilla sunt cole.
Ante sudorem agricultor nemo fructus percipit.
Artium nutrix parensque est omnium agricultio.
Arua quam magis coluntur, fructuum plus proferunt.
Arua quam minus coluntur, fructuum minus ferunt.
Cornu Amaltheae aesta gellus: inde promis quae cupis.
Cultui sunt apta parua, vasta pompae seruiunt.
Cum metendum est, somnus absit non tibi sed et tuis.
Cura agrorum gnaua totum postulat sibi virum.
Curae agresti, cura quaeuis iure cedit optimo.
Cura vbi estlaborque, ibi agris est opimior seges.
Dextra mollis, apta arando pignieri haud est solo.
Est satu opus atque cultu laeta surgat vt seges.


page 44, image: s068

Est opus terra, aere, vnda, cura, agricultoribus.
Fruge multa diues annus agri ultorem beat.
Haud bene est agri, co untur qui manu non liba.
Imbre opus vel amne cuires profuturarustica est.
Innocens nemo est adaeque quam soli cultor sui.
Lac quod est infanti, id agri iuibus sunt vbera.
Magna non satis coluntur, parua turgent fiuctibus.
Maximam sese colenti terra red dit gratiam.
Nemo agri cultore viuit vspiam innocentius.
Nil agri cultore viuit vspiam innocentius.
Nil agri cultura differta mera innocentia.
Non facit terrae colendae diuitum mollis manus.
Non potest non esse frugi, cultor est quisquis soli.
Nulli agricolator hostis est, amicus omnibus.
Parui agri optime coluntur, maximi sentes ferunt.
Plus adoreae arua parua proferunt quam grandia.
Proxima a vita Deorum est, Vita agros colentium.
Promptius minora rura quam perampla percolas.
Qui sapit cordate arabit, Vt minus dein serat.
Quod satum est, cures oportet, inde fructum si cupis.
Quod seris Deo fauente; sic seris, tanquam metas.
Quod seris Deo haud fauente, sic seris vt non metas.
Rem dome sticam innocenter auget agricultio.
Rura vasta aegre domantur: parua fructibus scatent. Terram ara, expectaque fructus inde velcentesimes.
Vixse amare sueuit ipsum, quisquis agrum diligit.
Vtilissima est grauisque nemini agricultio.
Cultura agri quid vspiam innocentius?
Exhaurit agrum fertilem qui ei imperat.
Frugalis omnis Vita agricultoribw.
Laudanda cuncta vincit agricultio.
Noli imperare fertili fundo nimis.


page 45, image: s069

Quaecuoque alit, quem terra, dicas patriam.
Strenda non sunt quolibet quaeuis agro.

ALACRITATIS.

Et Deus remuneratur quod patras alacriter.
Rege opus quod fit vidente fit profecto alacriter.
Ambitus alacres et acres occupat tantum viros.
Alucro, a rumore, cuiuis maxima est alacritas.
Fax mera alacritati lumen acre gloriae.
Fama vbi est honosque, ibi ingens omnium est alacri i[?]
Alacritas ibi est vbi est et acritas.
Alacriter fit omne quod cum praemie est.
Cum gloria quod fit, fit vna alacriter.
Vbi acritas, ibi quoque est alacritas.

ALEAE

Alea est humana vita: nunc lucrum est, nunc exulat.
Aleam subi vltimam, Vrget publicae vt rei salus.
Aleam subire stulti est: aleam fugit Sophus.
Perdidit ter mille, et vnum vix beauit alea.
Quae lucrum damnumque non fert, approbanda est alea.
Semper est danosa, nunquam fert lucrum secum alea.

ALIENI.

Aureo piscatur hamo rex aliena qui appetit.
Dum volunt maternareges, et paternis excidunt.


page 46, image: s070

Rex qui nen suum cupiscit, perdit id quod est suum.
Absque damno conoupiscit nemo quodmon est suum.
Alterius malo cauere disce, si sapis tuo.
Cogaeta casus aelienos, et feres dextre tuos.
Dextere ex malis alienis discitur modestia.
Deuorat quandoque vulpes quod lupus recondidit.
Et suum persaepe perdit qui quod haud suum est petit.
Ex alieni cupiditate, animi omne nascitur malum.
Excidit suis fere omnis appetit qui non sua.
In alienis plus quam acutus, cur tua ipse non vides.
Ne quidem probus al enam concupiscat fibulam.
Noxius sibimet ipsi est res alien as qui appetit.
Perdit et suum fere omne, non suum qui Vltro inuolat.
Plectitur plerunque damnis cui satis non sunt sua.
Qui quod haud suum est cupiscit, saepe perdit quod suum est.
Qui sapit alieno periclo, ne suo capiat cauet.
Qui sisum nequit tueri stulte alienorum appetat.
Quicunque iustus est aliena haud appetit.
Quis bonus sibi vlla aliena credat infortunia.
Saepius plura appetendo iam ante parta amittimus.
Stultas est qui parta linquit vt minus parta impetret.
Tristis es bonis alienis? laetus haud eris tuis.
Tutius discas aliena clade, clade quam tua.
Aliena cernens fata, cogites tua.
Aliena quaerens proprits euertitur.
Aliena quaerens, saepius suo excidit.
Aliena quaestus in tuos vertas male.
Aliena quis non? facta quis carpat sua.
Hamata alieni semper appetentia est.
Mulctatur a sequi appetit quae haud sunt sua
Perdit suum qui non suum desiderat.


page 47, image: s071

Quaerit malum sibt alteri qui vult malum.
Qui iustus est, aliena ne quidem appetit.
Saxum caue ad quod alter offendit pedes.
Turdus cacat sibi ipse quo deprebenditur.

ALIMENTI.

Pabulum coeleste mentem nutrit absque taedio.
Si Deum vis pascere ipsum? pascito eius pauperes.
Vis Deum tibi esse alumnum? pauperes eius foue.
Non sat est fauere doctu; que is faues, rex, hos foue.
Pauperum cruorem agni pingue fiunt Principes.
Pauperum plerique reges Nutriuntur sanguine.
Pauperum sanguis saginam praebet omnem regibus.
Acanum Actaeon suorum gente viuus occidit.
Absque radice irrita omnis arboris rigatio est.
Addito lucernae olia am luce cuius indiges.
Clerus omnis certe alendus innocentibus cibis.
Daps agrestium est volucrun nata fic us in petra.
E penu vberi librorum mentis omne pabulum est.
Est opus humore flamma sit lucernae vti sua.
Gramen ac flagellum asellis nutriendis sufficit.
In senecta egena alendi liberos apud patres.
Irriganda planta radix sed cui est adhuc sua.
Irriga plantas tenellas a solo quae nil trahunt.
Ne bouem frenes capistris vngue aristas qui terit.
Ne bouem illum Vnquam capistres quiterit fruges pede.
Neminem virtus alumnum despicit frugis bonae.
Non potest ali perenne miles absque copia.
Nullus ignis absque pastupermanere quiuerit.


page 48, image: s072

Nutriant gnathi parentes in senecta paupere.
Nutrias lucernam oportet luce cui us indiges.
Pabuli partem maiorem parus acquirit sibi.
Pasta si est ouis bene, illud lacte lanaque indicat.
Planta non solet riga isi caret radicibus.
Pro cibo ac potu cicadae roris est amoenitas.
Quae caret radice planta non virescit imbribus.
Quisque quo nutritur, illud pro suo colit Deo.
Rebus e sacris alendus max me est scholasticus.
Rore non praesente succo cochleae viuunt suo.
Si cui est opus lucernae lumine; Vnguem addito.
Subsidium vitae exhibere quis neget gnatus patri.
Suppetit lucernae oliuam si quis vti ea cupit.
Victui succurrere aequum est liberos parentium.
Vis alere ac Vestire Christam: pauperes vesti atque ale.
Vltimum est malum catellus allatrans herum suum.
Vt valeamus, vtque alamur, herba primum condita est.
Alis Deum, pascens pusillo pauperes.
Alis Deum tegisque, pascens pauperes.
Alendus haud est vrbe libera Leo
Alit lucer nam lumine eius qui indiget.
Captae ferae canes inescas viscere.
Epublico omne alatur id quod est egens.
Esacro alantur qui sacris inseruiunt.
Infamis est quisquis parentes non alit.
Lac pascui malioptimum esse non potest.
Mortalium altor a Deo nildescrepat.
Multis eget corpus nostrum, animus se ipse alit.
Penuria cibi omne macrescit pecus.
Qui marcidos fame haud fouet cibo, enecat.
Qui non alit parentem, habe nefarium.


page 49, image: s073

Quicunque pascit pauperes, pascit Deum.
Suilagens solam educatur ad necem.

ALTVM SAPERE, VEL loqui.

Altane spires: trux hostis est Deus superbiae.
Neminem spirare magna Numen extra se sinit.
Spiritus altos potentum dat fere pessum Deus.
Icaros iam non videmus sed cadentes Principes.
Qui nihil timet cupitue Principum est altissimus.
Rex pius, mortalitatis sorte nil maius sapit.
Alta non spirant poetae qui culinas instruunt.
Alta quid spira? id ante quod iacet pedes age.
Altius v olando nomen Icarus ponte dedit.
Corpore humano creatus ne supra hum anum sape.
Cur nimis quaeras, nihila atequae attinent, sublimia?
Dignitate constitutus altiore, altum sape.
Dignitatis altioris altius alijs sapit.
Dignitatis celsioris quisquis est, celse sapit.
Esse ciuem vis animo alto? dignitatem altam addito.
Grande quid spirare vitae lubricus vetat tenor.
Icarum fero aemulatur fine mens tumentior.
Induant vis stulti Vt altum spiritum? ijs indulgeas.
Magna ne loquare: nescis quae futura vespera.
Magna qui spirat loquendo, displicet homini ac Deo.
Ne geras maiora homullo cordarebus prosperis.
Ne nimis scrutetur alta, saluus esse qui cupit.
Nemini non intumescunt spiritus potentia.
Nil supra mortalem agamus! odit elatos Deus.
Non solet spirare longum, qui homine spirat altius.


page 50, image: s074

Odit Adrastea linguae putris arrogantias.
Pauca cor fidele ducunt ad salutis orbitam.
Polliceri summa noli; plena sunt liuedinis.
Quam migis quis est in alto, hoc mage est in lubrico.
Quei queat sapere alta, cuius dignitas repit humi.
Quo mage in sublimetendis, hoc profundius rues.
Quo sapis plus hoc alienas fer modestius nuces.
Rariter parcit vouenti magna liuens Fascinus.
Spiritum dis quisque ducit altiorem paupere.
Spiritus inferre magnos cuique opumsolet tumor.
Subruit fulmen quaeque suprema, parcit infimis.
Vasta nolipolliceri: nemo non ijs inuidet
Vt decet jape, vtque oportet: desipit qui altum spait.
Ad alta natus alta spirat omnia.
Ad dignitatis quilibet sopit modum.
Alte spait quicunque in al:o cernitur.
Altum spait sempr, cui auri copta est.
Augusta cui res, mensei augustissima est.
Causa in bona spirare fas est altius.
Homo ne natus, homine spiret altius.
In alto honore nemo non alte sapit.
Labuntur altae capta momento bi eui.
Non curat altum sapere Christianitas.
Sit alta vita, non item alti spiritus.
Spirare noli magna homo diarius.

AMBITIONIS.

Nemo non regum, minister est fidelis ambitus.
Principum quis est, satelles quin sit acer ambitus.
Regium seruire censet ambitus vt imperet.


page 51, image: s075

Absque Virtute, execrandus, ancupator ambitus.
Alterum sibi antefirrisert dolenter ambitus.
Ambitio mentes pusillas resputt magnas petit.
Ambitio, postrema vestis est homo omnis quam exuit.
Ambitus alacresque et acres occupare amat viros.
Ambitus de dignitate deque honore litigat.
Ambitus fere supremis se iugat virtutibus.
Ambitus magnis fatigat actionibus pares.
Ambitus more ignis omne deuorat quod admoues.
Ambitus non fert quietem, gaudet ambitus nouis.
Ambitus nunquam est sine alijs; sed fere sunt Icari.
Ambitus perennis vrit optimatum pectora.
Ambitus plebem asque noxapraterit vulgariam.
Ambitusque Veritasque disparem colunt locum.
Ambitus quo tendat, haud et vnde ventrit videt.
Ambitus virtutis expers nil habet laudabile.
Aptior rebus nouandis quam gerendis ambitus.
Caecus est fere atque inanis totus ambitus furor.
Cum vides quot ante edunt, quot sequantur cogita.
Cunctafert audetque Vastalaudis esuritio.
Daedalirarissime alis vtitur ambitus.
Ecquod aut sacrum aut profanum est ambitus quin in quinet.
Fructus ambitus celebris plebi Vbique conspici.
Iam suam per turpitudinem ipse splendet ambitus.
Icari sibi aptat alas quisque, nemo Daedali.
Improbos probos videritristis ambitus docet.
Mente summos aestuosus inquietat ambitus.
Multitudinis minister est, minister ambitus.
Nec pares fert nec priores infidelis ambitus.
Non queunt patiquietem quos fatigat ambitus.
Nemo amicus est auaro laudis aut pecuniae.


page 52, image: s076

Parturit fructus acerbos atque crudos ambitus.
Paruo fames constat. sed haud ettamambitus.
Plus mali est in ambitione multi forma quam boni.
Pascit aegrum mente spebus triste ridens ambitus.
Postquam adeptus est cupita consenescit ambitus.
Respuunt sermone multi, re quod anxie ambiunt.
Semper obstat iuri et aequo fastuosus ambitus.
Somniando vigilatinter votaque et spes ambitus.
Tolle auaritiam ambitumque cuncta erunt virtutum.
Turbat aut certe interesse turbidis vult ambitus.
Victor hostis, in triumphum ducitur fere ambitus.
Ab ambitu orbis natasunt bella omnia.
Aequi bonique est saua pestis ambitus.
Affectuum est postrema vestis ambitus.
Ambire semper stulta confidentia est.
Ambitio plebem praeterit Vulgariam.
Ambitio quemqueam perpeti parem fremit.
Circa ambitum omnem plurima ostentatio est.
Damns metu coerceatur ambitus.
Hoc ambitus malum omnis est, non respicit.
Nilipse praeter sese habet pensi ambitus.
Nil peius est inter Deos ipso ambitu.
Nullum malam mage efficax est quam ambitus.
Paruo fames dimititur, magno ambitus.
Pruritus animie es febrientis ambitus.
Quo plura restant pluraque ambitus petit.
Tunica vltima est quae hominem relinquit ambitus.
Velimperat, Velin fame est summa ambitus.
Ventosa res est vanaque, vt bulla ambitus.
Vultum ambitus probes, sed indolem improbes.



page 53, image: s077

AMICITIAE.

Est Deus piorum amicus, verum adulari inscius.
Nemini manes amicus fis amicus si Deo.
Non potes multis amicis cingi amicus si Deo es.
Omne amicum eiura, vt vis sis amicus Numini.
Qui Deo cunque est amicus, est amicus omnium.
Qui Deo es amicus, tlli fons adest omnis boni.
Qui Deo Vulte esse amicus fit inimicus omnium.
Absque amicis regna nulla Pincipi constant diu.
Comparat Princeps amicos; his potissimum indiget.
Indigent emnes amicis, maxime sed Principis
Nunquamam amis rex vnum, amari si ipse aues apluribus.o Nullum amicum habet tyrannu, nullus est regi gnatho.
Sceptra regni sunt amici, quae die nulla ruant.
Asuis rem quamque a micus expetas non exprimas.
Absque amicitia esse vita quei queat vitaliet.
Absque amicitia orbis exors solis est ac luminis.
Absque amicitia orbis omnis ecquid est quam nox mert.
A[?]t[?] amicum honorem opesque qui locat, sensus mali est.
Corpore in gemello amicus Vna anima, vnus spiritus.
Co poris medens, amicus mentis aegre subuenit.
Dic amicum casus asper quem dedit, non pocula.
Eccubi in enire [?]m cum est? eccubi eius somnium?
Est supra aurum amicus omnis, est supra vim gemmiam.
Firma amicitia illa demum, velle nolle cui est idem.
Manca vita ei est amici nulla cui sodalitas.
Mente desipit, beptis qui se amicum non facit.
Multum opes, mil[?]urr. potestas plus amicus sed valet.
Nemo adhuc verts amicis vel reuem impleuit casam.


page 54, image: s078

Nilamicus distat a te quam figura corporis.
Omnibus sis lingua amicus, re sed omnium optimis.
Perdit ipsummet se, amicum quisquis vltro it perditum.
Quem tibi Virtus amicum fecit, vsque permanet.
Qui sibi est am cus ipsi, idem est amicus omnibus.
Rebus in cunctis loquendum est sic amico, ccutibi.
Sponte adest amieo amicus, aut regatus annuit.
Verae ope sunt veri amici nusp amparabiles.
Vix amicus vnus vnicuique saeculo obtigit.
Amant amiti amica amicis quae putant.
Amici amicus Viuit anima, non sua.
Amicum amicus te alter: mipsum exist ma.
Compar voluntas arctius mentes ligat.
Gratum est amicum habere, facere gratius.
Nunquam fuit, qui amicus esse desinit.
Qui non amat se, queinam amabit alterum.
Vti est amicus, ibi voluptas omnium est.

AMICI MALI.

Non potest Deo esse amicus, non amicus proximi.
Improbos habere amicos est Volt ptas regia
Absque virtute esse amicus n. w. ini veruspotes.
Corpori cur sis amicus mentem habet si in corpore.
Culpat Aiax non inimicos Verum omicos mortuus.
Impijs quicunque amicis sed dat abijcit pios.
Interire fraude amici ter triplex iniuria est.
Malim amico omni arere, possidere quam malos.
Nemini bono est amicus, vni amicus qui malo est.
Nemo fidus est amicus, nemo amicus est pius.
Non potest is dici amicus cum malo cui conuenit.


page 55, image: s079

Qui sibi non est amicus, vix amicus alteri est.
Quisque amicus est amico, sed magis tamen sibi.
Amicus esto nomine et re, aut es nothus.
An vlla amico pestis est maior malo.
Bonusb no est amicus, improbo improbus.
Est animi amicus, est amator corporis.
Malim carere amico; habere quam malos.
Rarus repertuamicus, vt nomen cluet.
Teterrimum Vleus homini ami us est malus.

AMICORVM MULTITVDO.

Plurimos parare amicos expedit regentibus.
Rex amicis destitutus; vrbs sine vllis incolis.
Regiae illud sunt amici, quod viri sunt vrbibus.
Neminiplure samici cuifiam sunt quam expedit.
Omnibus fies am cus vni amicus si tibi es.
Omnibus Vis esse amicus? fac amious sis tibi.
Omnibus vis esse amicus? fis amicus nemini.
Qui sibi est amicus, is fit amicus alteri.
Quem vides multis amicum, nulli amicum caeseas.
Diuidi in plures fidelis non potest amatio.
Flumen est amor, statim aret plurimis ab aluen.
Alueos seca in frequentes flumen, et fit lacus.
Alueus qui riuis exit plurimis, scadet Vadis.
Fit vadosus amnis omnis quem secant passim aluei.
Flumen in plures quod exit runlos fit aridum,
Pluribus diuerte riuis flumen et vadabitur.



page 56, image: s080

AMISSIONIS.

Omnia amisisti; at ipsum rex si adhuc te habes regis.
Perdidisti cuncta? te ipsum ne quoque amittas caue.
Sic geras rex sceptra, tanquam cras futura non tua.
Sic habeto rex coronam, cras vt eripi queat.
Sic para rexomne regnum, cras vt auferri queat.
Est dolor minor, habuisse nunquam opes, quam perdere.
Malim honorem non habere quam deinde perdere.
Postquam adempta interpretamur dona diuûm largius.
Qui potest amitti amicus, ante amicus non erat.
Quod perit, perisse ducas: Vnum id in malis bonum est.
Saepe dum non derta auemus certiora amittimus.
Sic tene bonum omne sortis, Vt quod et tolli queat.
Stultus est lupo qui ouile claudit ablato grege.
Amissione charior proles patri est.
Hoc quod vides perisse, ducas perditum.
Pro perdito ducas id est quod perditum.

AMORIS.

A Deo plus quisque amatur ipsemet quam amet Deum.
A Deo si vis amari, fac ames item Deum.
Aparente nemo amari sic potest Vt a Deo.
Cui Deus summe, est acerbus hunc amat curatius.
Ex amore gratiaque constat ipsemet Deus.
Maxime ijs Numen remissum est quos odit velmaxime.
Maxime ijs Numen seuerum est quod amat vel maxime.
Minus amat mortale semet semen, ipsum quam Deus.


page 57, image: s081

Nemo amat Deum ipse contra quem Deus non anteamet.
Nemoitaanxe parenticurae gnatus, vt Deo est.
Nemo sic amat Deum, pise velut amatur a Deo.
Nemo sic tenelle amatur filius patri, Vt Deo.
Non potes virtutem amare, quin ames simul Deum.
Quos amat Deus fauore dignus est mortalium.
Asuis quis regum amari commodo quaerit modo.
Atuis aues amarirex: Vicissim ames tuos.
Ciuibus praeterquam amorem cetera omnia imperes.
Cuncta praeier vnum amerem ciuibus, rex, imperes.
Impetrant reges amorem vnum a bonis volentibus.
Ipsum amare non iubetur: vis amari pex ama.
Nemini imperare amorem vis valet tyrannidis.
Nemoregum pliis amatur quam sisos item qui amat.
Nonpotest princeps amari, siipse non amat suos.
Omnibus reges timentur; ceret amantur nemini.
Omnibus reges timorisunt, amorinemini.
Pauci amant virtutis ergo Principem, plures timent.
Quam magis cupis timeri, hocrex amaberis magis.
Quei queant amareregem ipsequos rex non amat.
Qui minut us est a more ciuium statim interit.
Qui suos amare ciues necit, est rex ferreus.
Tutiis est vbique Princeps quem suorum ambit amor.
Vis amari rex? amori mutuaspraesta vices.
Vnicum imperare amorem vis tyranna non valet.
A Camaenis Vis amari? fac Camaenas ante ames.
Absque amore foeda cuncta, cuncta sunt discordia.
Alterum in decore amabit, ipse quise non amat.
Haudprius visos amamus, fama multa quos probat.
Arduain re, vis amantum veritasque cernitur.
Certeperfecti est amoris norum, velle nolle idem.


page 58, image: s082

Concupiscit cuncta tantum stultus, ast amat Sophiis.
Frustra amantem formt, artis ipse amantiumrudis.
Improbos heros amare quei queant seruiprobi!
Impetres amore, quod vis, quod metiis frustraimperet.
In colendo amor[?] piucis pertinaxma et fides.
In colendo amore, Virtus rara quouis tempore est.
Lauda egestatem; ipsa Veros vna amicos iu dicat.
Laude amor conflatur, idem voce joluitur truci.
Laus amand: excessu in ipso ponitur; nescit modu[?].
Liberum est amare qualtum quuque plurimum velit.
Mutui signum est a[?] oris, eosdem amare, maximum.
Ne diem quidem ab que amore duret orbis vnicum.
Nemanu styloueamoremm etiare, astpectore.
Neminem qui amat, Vici ssim is ipse amatur nemini.
Neminem qui amat, amari dignus est anemine.
Nemo amat necessitate: liberaest amatio.
Nemo amatur a Camaenis qui Camaenas non amat.
Nemoamatur quam qui amori mutuas reddit vsies.
Nemo eum potest amare, nactus est a quo malum.
Nemo non amat colit que qui ipsum amant, qui ipsum colunt.
Nemo in altero vnquam amauit quod domiodit aut foris.
Noliamantiferreleges: lexamor maior sibi est.
Non amant caussas amandi queis amor non sufficit.
Nonpotestamare virtus ques Themis negat uos.
Norma amoris recta non est: certe inique iudicat.
Nulli ita arcti sunt am resquin eos rumpat scelus.
Optimum est amar. quantum quisque plurimum velit.
Peruium quiduis amori est? ignis, vnda; astas hiems.
Procreas amore amorem: procreas metu metum.
Pulchrius nihilest amore illo aureo mortalibus.


page 59, image: s083

Quemuis amorem selueris silentio.
Quisque [?]mat qui Vult amari, non amarivis? ne ames.
Quod stet orbis, imputandumpulchro amoris foederi.
Quod timetur non amatur, vis amari? fac bene.
Tolle amoris foediis, orbem stare sinolis diu.
Verus haud se quaerit extra, totus intus est amor.
Vinculum quodcunque amoris soluitur dato malo.
Vis amare? ama: timore gignitur tantum timor.
Acharitate amor minime a pecunia est.
Amoreplebis nil tr ahit viuax amor.
Aquibus ameris sola egestas arguit.
Amantem amata quemque caecum res facit.
Amareoportet ipse quos amat Deus.
Amor fidelis murus est aheneus.
Amor nequit cogi, timer cogipotest.
Amor quoque ipse ab orefamae nascitur.
Amor sibi sacrauit adem pectoris.
Amortimeri verior nunquam potest.
Amere amor progignitur, metu metus.
Amore compar at ile an quid optimo est?
Amore mundus constat omnis mutuo.
Amore nonest liber affectus magis.
Amoris omnis est fere initium stupor.
Bonorum amor semper viget, nunquam interit.
Cogas timeri quemque non amarier.
Cogi metus potest: amor non cogitur.
Deus ipse sese, Deus et ipse homines amat.
Habere verus non potest amor modum.
Homines amemus, ipsum amemus vt Deum.
In summo amers cuncta sunt aqualia.


page 60, image: s084

Mage penes amatum estipse amans, quam se penes.
Ma oraveris fingit impotens amor.
Minus timet pro sese amer quampro altero.
Non staret orbis absque amoris foedere.
Nonquam inquiete liber est amor metu.
Odisse quos amat Deus, dementia est.
Plus ijs timemus quos amamus amplius.
Plusnos amat Deus, pater quam filium.
Plus pro altero verus timet quam pro se amor.
Princeps amarinonpotest, si non amat.
Iropter se amandus Deus; homo propter Deum.
Qui nullum amant reges, amantur nemini.
Qui diligi vult a suis, hos diligit.
Reges timerise quam amari mauolunt.
Vbiest amor, concordia est rerum omnium.
Vbiest amor, cura est ibi, est ibi labor.
Vbiest amor, cura est ibi, estibi metus.
Vbiest amor, fides ibi ac securitas.
Vbiest amor, fides ibi est, ibi est pudor.
Vbiest amor fidesque ibi adsunt omnia.
Vbi est amor, quies ibi est, ibi est salus.
Vbi est amor, rerun comnium est tranquillitas.
Vbiest amor ibi esse non solet modus.
Vbi est amor perenne ibidem gaudium est.

AMORIS CONIVGVM.

Absque amorenequidem orbis vnicum perstet diem.
Absque amore nec voluptas vspiam est nec gaudium.
Absque amorenilamoenum est, absque amorenlilteres.
Absque amoxenil facetum est, absque amore nilteres.


page 61, image: s085

Absque amore nulla caeli est, nulla terrae amoenitas.
Absque amore vbique luctus est, vb que toruitas.
Absque amoris foedere, orbis starenon posset rota.
Corporein bino Vna mens est mutuo se amantium.
Flammaamoris nec noto vllo, nec mari vnquam extingutur.
Flamma vbi est amoris, esse non potest ibimodus.
Mutui naturam amoris continet coagulum.
Mutuo duerum amore, quod bonum beatius?
Nilita auget verum amorem, quam carendi eius metus.
Nonpotest stare orbis absque dulci amoris foedere.
Nulla vita est absque amore, sinea est, est mortua.
Omne amans blando atque amoeno est. erga amicam lusmine.
Plenus est amor amari, plenus est dulcedinis.
Somniant deamica amantes quae cupido subijcit.
Tolle amorem delicatinil erit caelo aut solo.
Amore captum visltus illico notat.
Beati amantes sunt cum amant se mutuo.
In amore pulchrumid vnicum, quod est probum.
Necessitas metusque amori dispsicent.
Non staret orbis absque amoris foedere.
Quicunque amat nulla vnquam eget facu ndia.
Si verus est amor perenniter manet.
Si verus est amor, profecto haud disinet.
Vbi est amor, duplices ibi orbes luminis.

AMOR VENERIS.

Excidit ratio Deusque delicate amantibus.
Nonpotest amor Dei esse Vbiest puellaris furor.


page 62, image: s086

Qui puellae amore flagrat, friget illi amor Dei.
Terram amant enata terris, orta coelis coelum amant.
Terra cui suos amores induit, dei exuit.
Terra vbi est amor, Dei esse non potest ibi metus.
Absque moerore absque curanunquam amantis est caput.
Alligare vis amantis? ire quo volunt sinas.
Arcus est duplex Amori, gaudium hinc est, hinc dolor.
Bacchus ac Ceres Amoris sunt duo nutricij.
Compotes reddunt amorum quos amant Cupidines.
Cum senex amat, puerescit, hinc amore, hinc saculo.
De via in praeceps feruntur qui bono haud am ant modo.
Dextra Amori perpusilla est, tela longe sed volant.
Durius tyranno, amanti quaeque amasia imperat.
Est amor cupiso prosus feruida, et freni inscia.
Est amor serpens, veneno qui necat vel hospitem.
Est Amox Veneris satelles promptior, non filius.
Est animae virtus amatrix: vitium amicum corpori.
Est odio sibi ipsi amator, cuilibet nedum alteri.
Et sibi maiora veris fingit impotens amor.
Haua quidem est ales Cupido: sed volare amantium est.
Hei quot hei spinis amantum pectora obserit Venus!
Improbos subinde amores excipit poena improba.
Maximum quid est amantum colloquendi copia.
Maximos amor Sophist as excitatier facit.
Mordet aeque dens amoris sicut inuidentiae.
Ne quidem mare omxe Amoris mitigauerit sitim.
Nemo amans ita est beatus quin queratur, quin gemat,
Nemo se nodis amoris expedire postulat.
Nilita est petrosum Amoris quin venusti molliant.
Non potest amor fidelis esse qui est intemperans.
Nulla amoris ac pudoris visa adhuc dum copula est.
Nulla ita est amica mille quin amanti det cruces.


page 63, image: s087

Nullae passio est ameris passione acuttor.
Nulla amoris passiene passio iucundior.
Nullus inquam amicae amator quispiam dedit satis.
O Amor quot am biuntur carduis tua rosae.
Otiosi sunt Amores, otio sosque occ[?]pant.
Praedicas falso, do lopar diu esse n[?]n potest.
Praedicas falso te amantem si in diges pretervia.
Qui recens amat; doloripar diu esse non potest.
Quot puellae amasionum comprimuntur fiaudibus.
Sunt Amorum anteambulones. Liber et Ceres Dei.
Sun[?] C[?]pidinis parentes lris ac Fauonius.
Sunt meri aucupes Amores, obligant visco suos.
Vinculis l gati amoris liberari non amant.
Viuus absque amore, viuum vel cadauer est sibi.
Amamus ipsis vt fiuamur feminas.
Amator esse idemque auarus non queas.
Amator omnis assecla est Cupidinis.
Amens amans est cmnu extremissime.
Amor creatus Iride ac Fauonio.
Amore captus, mente captus est bono.
Auarus esse idemque amans nemopotest.
Pennis Amoris, quo fugis, deprenderis.
Non est amans cui cura non carpit iecu[?].
Proficit nil mens amere capta praedito sui.
Possunt amari et turpit er pulcherrima.
Precliuis est amator ad poeticam.
Quicunque amor riualit atem respuit.
Riualitatis plurimum est amantibui.
Sodalitatem amor recusat lubricus.
Stultus cupit solummodo, ast amant Sophi.
Vbi est amor fraus est ibi, est ibi dolus.
Vbi est Amormaroris ingens est mare.


page 64, image: s088

Vbi est amor parens ibi impudentiae est.
Vbi est amer, ibi est item suspicio.
Volant amantes, ipse amor nusquam Volat.

AMORIS SVI.

Non amat Deum aut amatur a Deo, qui ipsum se amat.
Qui se amat coelorum amare nonpotest rex principem,
Quaeritur, nec inuenitur rex egens philautiae.
Quisque rex sibi est colossus, sit licet nanunculus.
Stultus est rex, perpis haeret cuisui aestimato[?].
Absque riuali aemuloque se col tphilautia.
A[?]modum philautia altis officit progressibus.
Ante p[?]ctus pera aliena est, nostra tergum respicit.
Antequam sat svidetur opprimit philautia.
Ceteros spernant necesse est quos amor tenetsui.
Competitorem aemulumque non habet philautia.
Enecatcat ellum amando simiarum natio.
Est amans sui, haud virtutis, aut umat qui se optimum.
Gaudij radice veri mens amans sui caret.
Laureatis obstat crsis arrogans amor sui.
Manticam tergo videre nemopen dentem potest.
Mens amanssui vsque magnis derogat successib us.
Mens sui vsta amore magnis officitprogr essibus.
Ne suum quidem vlli oletum foetet aeque vt alteri.
Neminirecte videntur facta, quam ipse quae facit.
Nemonon s[?]pit sibi ipsi, sit licet stuliissimw.
Nemo non sese beatum iudiceipso se stupet.
Non habent riualeim amore qui nimis tumentsui.
Nemo ita est truncus que inersque quinquid esse se putet.
Nemo non maioris ipsum se facit quamproximum.


page 65, image: s089

Nemo non seipsum suosque diligit plus altero.
Nemo non folus sibi ipsi rebus in cunctis sapit.
Nemo non suffenus alter, nemo non sibi est Thraso.
Nonpotest cuiuis placere, qui nimis placet sibi.
Nulla ibi ratio est, am ris est Vbi tumor sui.
Opprimti catellum in vlnis nimio amore simia.
Quemlibet pest se viaere quaerit, ante neminem.
Qui nimis se amat, amari nemini nimis potest.
Qui sapit solus sibi vni, desipit plane omnibus.
Qui se amat nimis, necesse est osor Vt sit omnivm.
Qui sui est am atur, idem tristis oser omnium est.
Quisque amat suos, sed ipsum se tamen multo magis.
Quisque semet laude credit, quisque dignum praemio.
Strangulat catulum lacertis nimium am ando simia.
Amor suicaret pudoris purpura.
Ducit volentes non trahit philautia.
Ex commodi se quisque amat sensu sui.
Nemo alteri aeque amicus est, velut sibi.
Nemo vlli amicus mairo, ipse quam sibi est.
Qui se optimum putat, voces vel pessimum.
Qui sese amant cunctos habent despectui.
Quisque est sibi Suffenus, ac plaudit suis.
Quo plus amor videt sui, hoc est aecior.
Quo quis se amat mage, minus bonus hoc est sibi.

ANATHEMATIS.

A latrone a fure plura sunt Deis donaria.
Casta sint, regis que casti quae dicantur numini.
Ciuium cruore regum picta sunt donaria.
Ciuium sudore regum fulgurat donatio.
Cultus ar arum a scelestis prouenit, non a probis.


page 66, image: s090

E rapinis eque furtis eonsecrata, odit Deus.
Non nisi optimum putatur, quod dicamus optimis.
Nemini cuique id sacrandum est cuipotissimum studeat.
Qua Deo dicantur, apta sunt poret Numini.
Quidquid e praeda eque furte, Ve[?] Deo execrab. le est.
Quod Deo vis consecrare, dig um oportet sit Deo.
Summ maiestas naede consecratur pectorum.
Templa maxime decerant im ijcer[?]e haudpij.
Templadonis pleniora commodum innuunt Deum.
Templa sunt ornata Diuûm, sed mage a gente impia.
Vis Deo sacrare digna? eia. ffer inno centiam.
Faetet Deo omnis de malo donatio.
Anathema templo dignum oportet sit suo.
Numen supremum nisllius rei indiget.

ANIMAE.

Est Deo anima pura templum tempore omni commodum.
An quis est rex qui fouendum cor, us ante animam neget.
Principum ecquis ante corpus curam animae geritsuae.
Regium est cu are corpus; anima cua ipsa est sibi.
Rexprobus animamsaturat, rex malus corpus replet.
Absque freno anima ac flagello, peior ste qua effera.
Anim[?] corporum inquilina caelum habet pro patria.
Carcer anima corpusomne est, et quidem deterrimum.
Cura animae est, omnes figuras obsequenter accipit.
Corpori anima sic inharet, vt reus quis carceri.
Corpori mensura certa est: nulla at in animam cadit.
Cerporis prima ae secunda eura, animae vix tertia est. Corporis non inquilina est anima, tantum est hospita.


page 67, image: s091

Corporis statu tenente, ipsa anima florentissima.
Cura animae est ei pusilla, cura cui corpus mera est.
Molli [?] inter atque dura, anima Vsque orbe vertitur.
Non colit templa vlla numen: templum ei vnum anima[?] est pij.
Nulla queis an mae, esse magna cura corporis sole[?].
Omnis anima fum eta fato redditur nata libus.
Quei qu[?]as animam vniusrsi cernere? haud cernis tua.
Qui bonas sectatur artes fruitur anim. [?]perpeti.
Quo magis corpus senescit, hocm [?]ge an ma florida est.
Eo Vnde venit an[?]ma posi mortem redit.
Mensura corpus respicit, animam haud capit.
Quis penetrat anima, quouis permeat.
Stulta anim iseruit corpori, sopha imperat.

ANIMALIVM.

Cura cuncta bestiarum prospicit vita ac ciba.
Animal in omnem mobile est vsum sui.
Etauro a[?]is vespae caballo nas[?]itur.
Pro salute proque victu cuncta aguntur bestijs.
Mens atque sermo disparat nos a pecu.
Voce atque mente separamur a pecu.
Vnam adnecem pecus suillum nas[?]itur.

ANIMI.

Est imago animus vivax sempiterni Numinis.
Imperator duxque vitae ipse animus est mortalium.


page 68, image: s092

Inuicem absentes tuentur sese aninorum lumina.
Longa vestis corpus, animum gazagrandior impedit.
Ob inere c[?]ncta sueuit quae sibi animus imperat.
Omne quod animo erigendo, i[?]em erigendo corpori est.
Non habet fortuna tel[?]m quo ferire animum queat.
Temper amen corporum, animosesse non sinit su[?]s.
Tollimus animos secundare, mala demittimess.
Animo magis uiu[?]t pius quam corpore.
Animosque magnos magna confringunt mala.
Animum ante tempus ab strahas a corpore.

ANNONAE.

A Deo est annonae egestas, a deo est foecunditas.
Cum cup it punire prauos laeta suppetit Deus.
Horrea implet in futurum rex vbi est foecunditas.
Horreum stipa omne Princeps in famem, amnis prosperis.
Principi est annona curae, ciuium est autumnitas.
Prosicit necessit atirex, vt vher omnium est.
Cogita famem, cum abundas omn[?]um antecopia.
Dulce diti, egeno acerbum, piscium ferax forum.
Dum domire quaque abundas, in futurum condito.
Dum tibi vber est domi vber, prospice indigentiae.
Esto formica: vnde viuas frigore, aestu collige.
Exteris frrumenta ne des, si demi haud super fluunt.
Maxime horrea in futurum messe replema xima.
Messibus laetis quid aufer, et futura prospice.
Mulcitu do farris expers animal indomabile est.
Respice ad faemem futur am rerum vbi vber copia est.
Dum copia est ito obuiampenuriae.



page 69, image: s093

ANNI.

A Deo est foecundus annus, a Deo omnis caritas.
A Deo est morbosus annus, a Deo anni sanitas.
Amagistratu aestimandus annus, haud a fructibus.
Cim fames vbique regnat annus ipse est rex bonus.
Regis exemplo, omnis annus, vel bonus vel est malus.
Alolo haud est vber annus, sole ab ipso prouenit.
Annus et super seipsum flexipes voluit gradus.
Cuncta fert tellure et horis annus aspirantibus.
Fruge multa diues annus agricultorem beat.
Haudminus replentur annorustici, quam agri vbere.
Non minus opulentat annus rura, pingue quam olum.
Non minus foecundat annus rusticos quam vber solum.
Prouocant finem suum anni flammeo breues gradu.
Temproa omnia annus iu se continet, vel vnicus.
Anno malo, Princeps fit ipse annus bonus.
Et vniuersis prouidet rebus Deus.
Euincit annos fama nominis probus.
Quid aliud addit annus anno, quam mori?

ANTIQVITATIS.

Multa sunt antiqua, sed nil est Deo ipso antiquius.
Nil apud Deum vetustum est: est nouum omne, omne est recens.
Est puer rex semper, aeui qui Vetusta negligit.
Nosse cunctam antiquitatem, regia oblectatio est.
Cum periculo omne quidquid est vetus conuellitur.
Iuniori lex ist, auctor quod vetustus protulit.
Nemo non vetusta saecula ante habet praesentibus.


page 70, image: s094

Prisca calo quae sarcrarunt secla, sunt supra notam.
Optimopareto semper mori, id est veterrimo.
Optimum est maner epriscis rit uum solennibus.
Optimum neget quis esse quod sit antiquissimum.
Propositum bonum nouu[?]que mos Vetustus opprimit.
Quanto amicus est vetustus, tanto et est certus magis.
Quiretro acta cuncta nouit, in pueritia senet.
Verbaprisca sperne, mores sed vetustos percole.
Vnicuique antiquitatis se approbat lararium.
Aequi reperta antiquioris sunt sacra.
Anntiquitaiinumen est suum rudi.
Auctoritatem antiquit dat omnibus.
Et mater omnium artium est antiquitas.
Idoptimum esse duc quod antiquissimum.
Idoptimum est quod est idem antiquissimum.
Quidquid modo est vetus, nouum antea fuit.
Vetusta dicta spiritum exhalant nouum.

APPROBATIONIS.

Qui pie iusteque viuit, approbat sese Deo.
Si Deo vit am approbare vis tuam? viue vt decet.
Ciuibus se haud approbat, rex Deo minus probus.
Cuncta quereges loquuntur aulaprae metu approbat.
Vir bonus nunquamtyranno se bona approbat fide.
Approbas malum omne vulgo; iusta recta sed Sophis.
Approbaetis se applicare qui potest fit approbus.
Illico naturapraestans adprobat seipsam omnibus. Imperitusomnedamnat ceteri quod adprobant.
Non opus longamora vt sese approbet bona indoles.
Non sibi sedpublico vsui approbat mores Sophus.


page 71, image: s095

Nulla vis est nulla fraus est, quam malus non approbet.
OMnibus cupis probari? te tibi primum approba.
Omnibus placere debet quod futurum est omnium.
Omnibus quod approbatum est, omnium laus aut nota est.
Omnibus quod approbatur cedit et fel citer.
Quiprobus sibi alt erique est, omnibus sese approbat.
Quod proprium ad vniuersos spectat, omnes approbent.
Terror est vbi, est vbi error, esse consensus nequit.
Peiora semper approbantur plurimis.
Caelo fidem vitam sola fac approbes.
Vbi est voluntas est ibidem assensio.

APTITVDINIS.

Apta dant, cuique Diui, non voluptuaria.
Si minus iucunda praebent, apta dant tamen Dei.
Dat quidem Princeps honores: sed an aptitudines?
Sint vt apti honores quod rex ipse honoras prostice.
Ad bonum malumus semper est ineptus improbus.
Appetit m[?]iora inepte qui excidit mi[?]oribus.
Dapilam puero aut crepitaclum, non machaeram aut Lanceam.
Estcapris cibus cicuta; qua necantur catera.
Haud datum est Achillis hastam permouere cuilibet.
Mentis est M. nerua praeses: nil ei cum tibia.
Mulgeas hircum; cruorem lactis exprimis loco.
Nenimi quid appetendum est quod probe non conuinit.
Nilvalet tellure Delphin: eius est vis in mari.
Patriae quibusque plantis attributae suntsuae.


page 72, image: s096

Plurimum Delphin in alto, nilat in solo potest.
Quilibet vitae sequatur, aptior cui est, genus.
Quisque ad hoc sese aptet ad quod sponte ducitur sua.
Saepe vanam ineptus adrem, maximae est idoneus.
Vel nihilloquareregi; vel loquare aptissima.
Agas asellum si bouem minus potes.
Aptare so ti cuilibet seipsum Sophi est.
Apte feras quod est graue, et feres leue.
Delphinis valet mari, nihil potest solo.
Delphinis omne rob[?]r in salo haud solo est.
Diale fulmen Liberihaud armat manum.
Nano cothurnus indui Herculi nequit.
Proferre tellus omnis omnia haud potest.
Quisque appetit bonum illud est cuius capax.
Rarissime est Vir vnus aptus somnibus.
Rarissime vir vnus aptus est ad omnia.
Raro aptus est quis rebus vnus pluribus.
Raro sapit plene vir vnus omnia.
Solum omne vbique non potest ferre omnia.
Vatiniis posse approbari opprobrium est.
Vitae genus sequare idoneum tibu.

AQVAE.

Absquod aqua durare vita non potest mortalium.
Exulaufer ignem aquamque si statim cupis mori.
Nil amanum nilfacetum potor vndarum sonat.
Non penetrat vnda pinguiperlitum bitumine.
Omnium rerum humor actu viua semina essicit.
Optima est aqua illa nullos quae sapores exhibet.
Qualit atis omnis expers vnda potui optima est.


page 73, image: s097

Tolle aquam velignem; et omnis Vita iners mortalium est.
Verbagratiosa ab orenon fiuunt potante aquam.
Ad potum aqua e niue emnium deterrima est.
Est fontis vnde purior quam riuuli.
Potare aquam vis? haud opus tyrannide.
Lymphae sititor mente lymphari solet.

ARAE.

Ara Gratiae occupanti cuilibet reo patet.
Ara nulla est, sanctitate de stituta iam sua.
Aramens est, sunt odores, conscientiae preces.
Ara vbi est, aequum pitmque nonpote esse longius.
Ara vbi est, ibi sacerdos et sacerdotis Deus.
Est Deo grata ara cingit quam chorus virtutium.
Et nocentem et innocentem sanctitas araetegit.
Etreis exposta cunctis aragratiae patet.
Impia ara est quae cruore pingusfit anim antium.
Impie spreto quis aras rex suas venet loue.
Mors nec aram amico quis fauere, cum deo.
Neminem arâ excludit alma coelitum benignitas.
Non potest vltra aram amico quis fauere, cum Deo.
Quod feris sunt saxa, seruis hoc et ara Numinum est.
Sifaues vsque aram a mico, quod queratur non habet.
Sis amicus vsque adaras; sic amicum habes Deum.
Vsque ad aras praesta amicum; transgredi ipsas non pij est.
Ne cultor arae accedito absque symbolo.
Haud semper arae supplicum votis patent.



page 74, image: s098

ARBITRI.

Arbiter de parte Vtraque quidpiam vsque detrahit.
Arbiter seuerus haud est sortis omnis conscius.
Arbiter sit ambidexter, arbiter sit aquior.
Arbitrum haud agit sinistre qui scit aeui omnes vices.
Innocens nec arbitrum hostem reij [?]it causa in sua.
Non potest duraere logum ciuitas sine arbitro.
Numinisummo secundus, ciuium audit arbiter.
Qui nimis vult esse iustus arbiter fere est malus.
In suare nemo iustus iudex est aut arbiter.

ARCANI.

Propalam delieta punit f[?]ct[?] quae sunt clam Deus.
Occulta nosse Principis seruum haud decet.
Nemo non arcanar gum mouit ante Vesp ram.
Non potest latere quisquis imperator plurium est.
Principis latere erimen non potest; Sol omnium est.
Abdimus colore faeda: pul hrares vult asp ci.
Explices auleae oportet: si cupis pandt decus.
Frustra alium latere quaeris, i[?]se te qui non potcts.
Illico scelus patere si cupis, presse oc[?]ule.
Non potest diu latere crimen vllum diuitis.
Non putat mugil videri se caput cum abscondidit.
Pareius peccant operta quorum adhuc sunt crimina.
Benefactu[?] non tutatur cognitum quod nemini est.
Pauperis forte esse, verum ditis arcanum nequit.
Publisce execramur quae patramus clanculo.


page 75, image: s099

Qui foras eliminare Bacchum aues, foris mane.
Quomagis se celat hecce detegit magis malus.
Quod alij frustrar fertur, tutius frustra latet.
Quod recoadita quiete clam senet, clam deperis.
Abscondit um omne poena ducit in diem.
Arcana mentis abde, vel malis pates.
Arcana mentis abde et hosti et aulico.
Arcana nemo impune amici prodidit.
Arcanaregum fama bis ter publicat.
Delicta noctis detegit certe dies.
Fidenter aequefare amico quam tibi.
Gaudent honesta pub ico scelus later.
Latere quaerit corde qui voluit nefas.
Maiora veris vera hab[?]mus quaelatent.
Nihil Deo clausum est, Deo plena omnia.
Palam omne longa fit scelus tandem die.
Quodounque peccat dues, ocyus palam est.
Scelus reuelat omne longior dies.
Se prodit ipsum, qui latere vult Deum.
Soli Deo patentresessus p[?]ctorum.
Virtus dius laterenon sinit suos.

ARMORVM.

Omnium arma Episcoporum, lacrvmae sunto ac preces.
Veritas non arma in hostem posct, ast patienti[?].
Arma regum mult apossunt, sed minus clementia.
Comitate plura quam armis expedit duxprouidus.
Impetres clementia o rex, armaquod nequiuerant.
Quaepot es iure obtinere rex; ab armis ne petas.
Aptior plebsrustica armis, quam vrbium purgamina.


page 76, image: s100

Arma dat spe destitu tis ipsa desperatio.
Arma ferro atrociora, quodlibet ferrum abrogat.
Arma iusta sunt supremus quis sibi arripit [?]mor.
Armamilitem decora[?]t, non amictus splendidi.
Arma ni ooerceantur legibus, leges domantur.
Arma non mouenda quamdiu viuere in pace integrum est.
Arma propulesentur armis: sic iubet ius gentium.
Armasent pia ijs, in arm somnis est quibus salus.
Arma vbi tonant tubaeque, multa ibi est lex ac pudor.
Arma vbi valent Valere iura nec leges solent.
Aufer armae, iure sirem terminare quam potes.
Consilio arma temperanda, sin minus, sese oppriment.
Contu[?]elias per osus arma titem induit senex.
Cuncta sper. nt quos ad armaprouocet ius ac pium.
Elegantia arma miitem arguunt industriae.
Exuit quem terror armis, vix ei spes induit.
Feminae sit cura cultus, arma curabunt viri.
Ferrum et armaplus hominum, ipsa quam metit mortalitas.
Fortium est non tradere arma, sed mage armis immori.
Fulgor aeris atque ferri militem acrem illuminat.
Inter arma muta lex est. ius silet iuxta tubas.
Inter armorum fragores est silendum legibus.
Iura vbi armis, saeuiora suat, ibi armamox vigent.
Ius et aequum multa, sed plus arma possunt bellica.
Iusta sumit arma si quis iure frustratus suo est.
Nec tegit nec vulnus infert aurum in armis militum.
Niliuuatur miles armis, cor nisi armetur prius.
Nullanon pro patriâ arma ciuis acer expedit.
Pellere armis arma iure cuique gentium licet.
Pompa militum est in armis, non in veste splendida.


page 77, image: s101

Praeses armis saeuioraiura publicat malus.
Prompte ad arma quaeque fertur bellicosa natio.
Quem semel pauor retexit, arma nulla vnquam in duet.
Quis suis assignet armis, quod manu gestum est Dei.
Quo magis quis floret armis, Vilet hoc mage intoga.
Sunt foris arta arma, Desit si domi frudentia.
Vliimae est necessitatis rem suam armis assequi.
Armare se haud ornare militis boni est.
A mata vbi est, mera est tyranno iniquitas.
Armis bene armorum tuemur prama.
Audire leges strepitus armorum vetat.
Iniurijs euictus arma corripe.
Leges silent piae inter arma et buccinas.
Opponere armis arma, iuris gentium est.
Vis magna in armis militum elegantibus.
Virtus viris dat arma Vinci nescia.

ARROGANITAE.

Arce praeceps missa coeli est omnis arrogantia.
Hostis est vltorque summus Numen arrogantia.
Nil Deus sic odit atque germen arrogantiae.
Semper est Deus procacis vltor arrogantiae.
Arrogans rex in futurum nullus vnquam respicit.
Tristis arrogansque Princeps non amatur, risui est.
Arrogans quod est et altum punctulo horae diffluit.
Arrogantia insolenti nunquam eget gens ditium.
Arrogantiam sodalem solituadinis fuge.
Cuncta ei desunt deesse qui subiputat nihil.
Cuncta es qui scire iact ant sunt fere ignarissimi.
Despicit Deum hominemque turpis arrogantia.


page 78, image: s102

Est Deus sibi, est homo vni, tristis arrogantia.
Et supercilia arroganti sunt fuis pro cornibus.
Nemini non Vana pectus inflat arrogantia.
Nil sibi d esse cre dit putida arrogantia.
Non putat Deisse egere numine arrogantia.
Non tib. Vtilis sed hosti est miles arrogantior.
Non viget deutuer entis germen arregantiae.
Noriosa certe regno ciu um arrogantia.
Peius odi angue fastum Numen arrogantiae.
Pestilens cuiuis iuuentae sidus errogantia est.
Qui sibi squequaque primas vendicant, male audiunt.
Qui volunt primi omnium esse, sunt fere emnium vltimi
Quo minoris est eo se pluris arrogans facit.
Sem er est bullae tumentis instar arrogantia.
Tota fucus tota bulla est tristis arrogantia.
Vnice placet sibimet arrogans amor sui.
Ambirenunquam deses arrogantiae est.
Elationis multum in arregantia est,
Et arroganttae adsita est infamina.
Et mater est super bia arrogantiae.
T[?] unda mater criminum arrogantia es.

ARTIVM.

A Deo aufert pauper artes, diues at pecunias.
A Deo virtutum omnia artiumque sunt bonae.
A deo virtutum omnis artiumque machina est.
Artium arsposita in colendo estque honorando Deum.
Artium scientiarumque onen um auctor est deus.
Artium virtutiumque machina omnis a Deo est.
Quas Deo partes et artes obtines duce, impleas.


page 79, image: s103

Bis sapit dux cognitae ar es cuipr fuse sunt bonae.
Ciuibus posse imperare hercle omnium est ars artium.
Destrutirex omnis artes quas maligne promouet.
Dux cui artes liberales cognitae sunt bis sapit.
Maxime regum est et artes imbibisse liberas.
Pacis artes atque belli scire oport est principem.
A voluntate, a labore ars tascitur parentibus,
Absque cura ars quaeauqe manca est; cuncta perficit labor.
Absque doctor omnis est ars manca, nec scitur bene.
Absque moribus doceri nulla recte Glk arspotest.
Absque seruitute nulla ars comparatur nobilis.
Adiuuet natura oportet, disse e artes sicupis.
Ars desciscit arte ab omni, desti uta praemio.
Ars ea exercenda tantum cuique quam nouet probe.
Ars eget forfunagt lmos sortiat ur exitus.
Ars eget sudatque frustra sors ei adsitni comes,
Ars honesta semper infans inque eunis delitet.
Arsiacet contempta vulgo quam fauor non erigit.
Ars nequit dici cui ipsa praestitit forsexitum.
Ars nequit dici quodipsum casu ad essectum venit.
Ars quae ad aes exire sueuit, liberalem eam neges.
Ars vb ostentaturesse ibi haud putatur veritas.
Arte laudatus decere comprobatur moribus.
Arte nulla, vstae adqeque est Vtilis possessio.
Arte quod nulla inquin tum est prouenit felicius.
Artem alit nutritque laus sed destruit laudatio.
Arti opus fortunaeope, adsit faustus illi vt exitus.
Artibus nilorgana addunt, aritibus nil detrahunt.
Artibus praestant vbi aer purus, vndapurior.
Artis acsc entia orbis omnis in Graeco latat.
Aut docent discuntue Amores dextere arces quaslibes.


page 80, image: s104

Artium inuidere gloriam alteri cui, Telchinum est.
Artium nulla obtinetur absque praeuito duce.
Artium null obuenire dormentibus solet.
Artium omnium vndiquaque mater est necessitas.
Cetera vtsors tollat, aut Maers, artem in aslam nil potest
Claui agit nauem ipse flexunauta, non Galentia.
Cogit antes de cibo, artes exequuntur segnius.
Comici vltro in metra peceant arte, non inscitia.
Detegunt item sese arses rebus in vilissimis.
Ducet in vitium fuga ipsa vitij siartis indiga est.
E uas tarde Ilud omne quod iacet profundius.
Excolunt formantque mentes iuniorum artes bonae.
Casu ad essectum ventre quod solet dici ars nequit.
Est alumna, mater imo est, artuum amulatio.
Est opus metu est labore discere artes si cupis.
Ex labore industriaque nulla non ars nascitur.
Gloria vrget famaque artes ambitu laudabili.
Hoc mage arsfert liberalis praemia quo minus exigit.
Iam modo artes liberalies sunt mere mechanica.
Indoli magnae haudsant vna est ars, pererrat plurimu.
Inscius qua viuat arte, terperam scit caeteras.
Et sapit dupoum, cui artes libero dignae patent.
Languet ars si vela semper impleat ventus ferens.
Liberaarte honos paratur charitasque nominis.
Liberale nil vocandum est mancipatum quaestui.
Liberalem artem negato siaucupatur vtile.
Liber lis nulla hodie est ars: seruiunt mechanicis.
Lud cra ars perfectionem quam libet mox inuenit.
Mentis est pusillae in arte qualibet sequi lucrum.
Mulla habet commenta vultes; Gnum echino suffi it.
Nemini secura vita est, ars cui non it comes.
Nemo non laudat scientes artium, at nemo iuuat.


page 81, image: s105

Nemo vincit fortiorem se nisi arte non proba.
Ni iuuet fertuna prospernullus est arti exitus.
Non genus sic quempiam ornat vt decus septem artium.
Nilpotest sors Marsue in Artem, nilin Artem mors potest.
Non modo ars septena comit; sulcit omne publicum.
Non potest vno inchoari perficique ars tempore.
Nulla non ars debet ortus vsui acprudentiae.
Nulla non venalis est ars d uiti pecuniae.
Omne lucrum, omnes honores pone post artes bonas.
Omne Virtutum artiumque est organum a solo Deo.
Omnis ars natur aab ipsa, ceuparente prouenit.
Pacis ars bellique verapendula a Prudentia.
Per librosper lectiones artium quamque imbibas.
Perdis omne tempus artes quod bonae non occupant.
Perficit metus laborque multus artem quamlibet.
Porta virtutum iuuentae liberalis ars mera est.
Praemio artes nutriuntur; tolle praemitum occident.
Procreant artes volunt as cum labore perpete.
Quae cito opprimuntur artes non reuiuiscunt cito.
Quaestu artes seruientes, liberales quei vocem?
Quaestui quicunque seruit; minineseruit artibus.
Qui bonas sectater artes fruitur anima Principe.
Qui bonas sectatus artes perpetim viuit sibi.
Quidquid arte fit laboris grade habet comptendium.
Rem nequis bonis? scelestis non sequers artibus.
Saepe habetur artis exors ars quo dartium omnium est.
Saeps vbiars esse haud putatur, est ibi artis regula.
Saluaque Ars est sortis in er et dubias Martis vices.
Seruias oportet apted scere artes vt queas.
Seruit ars quaecunque vita, at imperat sapientia.
Si labor metusque defit nulla recte ars discitur.
Sola sortis sola martis ars vices nullas timet.


page 82, image: s106

Sortis expers Martis expers Ars agit quouis loco.
Tempus aret omne quod non artibus datur bonis.
Veritas abest vbi artis est sua ostentatio.
Vilitas sub stantia arti nil secundae deregat.
Vu iacere artes Fauorum praemiosum ijs tollito.
Vita tota disciplinis debita est et artibus.
Abscondere artem posse, vel ars maxima est.
Amor mag ster artis est cuiuslibet.
Ars arttum est posse imperare ciuibus.
Ars omnis est socor dtae aduersaria,
Ars quaeque cutuis pertus infortunio.
Ars sufficit sibi omnis haud casu indiget.
Artes aluntur haud honesto, ast vtili.
Cog atio inter seomnium est arcta artium.
Cum vult echinus, omnis horret spiculis.
Discenda in arte nemo iutis est sui.
Fortuna ocyus nam est ei cui ars adest.
Ingenia nutrit artium munis manus.
Innata nulla est ars homuncionibus.
Inuuit artes quaslibet necessit as.
Natura mater omnium vnica artiumest.
Non perder ars a sorte; quiduis est sibi.
Nulla artium fortuuae opem desiderat.
Parare ne quidartibus tendas malis.
Pauper sine arte vtfam aget semper malam.
Pit um est, obire circulum in vita vnicum.
Possessio est ars quae eripi nunquam queat.
Prette aestimariliberalis arsnequit.
Quam quisque norit artem, eam exerceat.
Quandoque et arssuos clientes deserit.
Quod viribus deest, id arte suppleas.
Quod vis nequit praestare id arti haud arduum est.


page 83, image: s107

Raro intimos vimamur artium sinus.
Secura vita est, doctus artem sibonam est.
Tentare nil non audet artifex amor.

ARCIS.

Est Dei timor quibusuis arx in te pugnabilis.
Ipse ahenae rupis instar protegit suos Deus.
Turre cinctus est ahena, cui Deus custodia est.
Absque descensu arx tyrannis omnes est, nedum gradus.
Arce non eget, quem amoris publici munit fides.
Arce non egent, vice arcis ciuium cui est fauor.
Arx, tyrannis bella, si non tot a sicsraeceps foret.
Arx tyrannis pulohra, si inde fas abire per gradus.
Ciuium fidelis ardor, Regis arx tutissima est.
Est tyrannis arx, sed vnde viuo abire vix datur.
Imperatori arcium est arx ciuium dile ctio.
In mari viuit furenti qui arce vicit regia.
Nil sibi conscire, Principum arx mere est ahenea.
Non eget munitione ciuium septes fide.
Regiamor ciuilis est arxnemini expugnabilis.
Rupis instar est ahenaesecolentibus Deus.
Saepius crudele ab arce regia fulmen Venit.
Saxatutantur latrones: princtipom urbium fides.
Sompen est munimen ingens publicae reiprobus.
Tota praeceps arx tyranni est: vel mane vel corrue.
Tutiusque ciuium arca quam ducum arxaerarium est.
Vna amor parentium est arxregi in expugnabilus.
Descensus arce nullus a tyrannica est.
Est ciuium arx, est ciuium turris amor bonus.
Mienias castella et urbes pax vbi est et otium.


page 84, image: s108

Minus timet quam sperat arx cui est Deus.
Munitio tractanda vbique in otio.

ARTIFICIVM.

Artifexilliber alis ducitur regum lucro.
Artifex multus repertu est sub benigeno principe.
Artifex non inuenitur rege multus sub notho.
Artifex sub rege munirure quoque prouentt.
Esurit non liberali sub potestate artifex.
Qualis est fere potestas, talis est quoque artifex.
Sordida subrege oportet fordidus sit artifix.
Subtenacibus dynastis arsque et artifexperit.
Asuo instrumento honorus non probantur artifex.
Absque seruitute adhuc dum nemofactus artifex.
Artifex non seruit organo, organo quto imperat.
Artifex palma sititor maior est, quam munerum.
Artifexremunerandus est supra modum bonus.
Praemio sub luculento. I culentus artifex.
Est opus palma est honore, mu tus Gv sit artifex.
Multum vbiars, multumque ibidem artifex quivis valet.
Organo omni destitutus artifex tamen manet.
Seruiat diu necesse est, esse qui vult artifex.
Summus artifex perire morte vixsolet sua.
Summus artifex sib psirariter facit satis.
Ab ergano qui penoet, haud est ar ifex.
Et artifex quius patet pecuniae.
Sub literali rege gaudet artifex.
Sub rege muni, munis est et artifix.


page 85, image: s109

Sub grege crasso crassus est et artifex.
Rex vbi est rudis, rudisque reperitur artifex.

ASSENTATIONIS.

Ala nulla Principum, expers glutinis assentantium.
An quis est dynasta cui grex desit assentantium.
Circa opes regesque semper copia assentantium est.
Hamus est in esca regi natio assentantium.
Multa regum penna adhaeret glutini assentantium.
Regum ab alis, plumeum vsque Gi cus assentantium.
Viscus assentationis regum in haeret penulis.
Centilinguis, millelinguis omnis assentatio est.
Comitate fraudulenta palpo agit, non robore.
Credulas titillat aures plurima assentatio.
Est pecus cham aeleonte peius assentatio.
Falsa queuis, maximeque prodiga, assentitio est.
Inte itfere ipsa inherba turpis assentiatio.
Iuniorum certa pestis est iuuenum assentatio.
Laruaam citiarepleta est nonntis assentationibus.
Non cadit mentes in alias turpis assentatio.
Optime quoqueinstituos gens Gnathenum perculit.
Plurima est, compendiorum gratia, assentatio.
Plurimum assentationis gentem apud poeticam est.
Quimalis palpo est adulans nequiores efficit.
Quod palam assentamur ijs clam dscimus vel pessima.
Rebus in malis amicum nescit assentatio.
Regna bellum multa; plura perdit assentatio.
Rem domesticam amplia egentis est Gnathonicae.
Vilis ac seruilus omnis natio asser tantium est.
Vilis assentator aures occupat magnatium.


page 86, image: s110

Vilis aures assentator ore palpat impio.
Aures superbas assentator obside.
Dementat et cordis probum assentatio.
Perdocta palpum obten dere assentatio est.
Fallace comitate, non vi, palpo agit.
Fortunae optima adhaeret assentatio.
Non durat ars diu aspiam essentantium.
Reges paud quiduis potest palpatio.

ASSVETVDINIS.

Asperum omne atque omne durum vincis assuetudino.
Assuetudo quoque ipsas longior domat feras.
Demit assuetudo sensum, demit et gustum boni.
Iugis assuetudo sensum demit et gustum boni.
Iugis assuetudo sensum demit et gustum mali.
Magna laus primore abauo optimis assuescere.
Maxima est fraus primo ab auo pessimis assuescere.
Optimis assuescere auo fictili, laus maxima est.
Quod grau issimum, leuissimum est ab assuet udine.
Saxa du a gutta mollis saepius cadens cauat
Tam ferum nil est domare quin sit assuetudinem.
Assueta dur ant; mosque naturam parit
Assueta darent pestilentibus locis.
Nihilprofecto maius assuetudine.

ASTRORVM.

Est Deus suis bonum astrum, est suis securitas.
Est Deus perenne sidus, imo cornu copia.


page 87, image: s111

Cum regim minantur astra, blanda non sunt ciuibus.
Gentibus minantur astra quas regit rex impius.
Non minantur astra plebi, sed tyrannorum choro.
Pacchus Herculesque flammis transiere ad sidera.
Improbe adscribuntur astris impetus mentis malae.
Pauculos ad aestra virtus extulit, sors plurimos.
Quei queaet nosse astra qui nec ipsem et notus sibi.
Si dera inclinant hemullos, non tamen necessitant.
In astra virtuti est et ad Deox iter.
Ad astra tendit virtus: haud timet Styga.
Ad astra virtus nititur per aspera.

AVARITIAE.

Quod sitit fametque quarus diues est pestis Dei.
Quos Dei odit ira auares hoc facit reprospera.
Dexterae duces picatae militem omnem pauperant.
Dux auarus auariores milites suos facit.
Fur merus merusque latro est dux cui pix in manu est.
Non potest rex esse auarus: id nota est tyranmidis.
Non potest rex esse auarus quin sit et saeuissimus.
Rex auarus hirudo sanguisuga esuium.
Rex auarus, regis vmbrasi vocetur, plus sat est.
Rex auarus, rex haberi non potest vnquam a suis.
Rex auarus sanguisuga est, rex auarus est Cyclops.
Res auarus turpe monstrum est, peius est quouis malo.
Ceteros fraudant auari, seque fraudant vltimos.
Dum furore auarus errat, niltimet praeter famem.
Cura auraro nulla famae huccinae est: rumor sibi est.


page 88, image: s112

Dipsa de ictus est auarus, turgidus potu crepat.
Dis auarus fine nullo spes habendi terminat.
Ditior longe est auro stultus sominans, opes.
Dum Midas mutari in aurum cuncta vult, tabet fame.
Est au arus totus hydrops, plus bibendo plus sitit.
Est auarus Valde iniquus alteri, at magis sibi.
Est inops auarus inter orbis aggestas opes.
Et Midas iustam impetrauit non proboe voto famem.
Gloriosus atque auarus conuenire Gnahaudqueant.
Impetrat quo plura auarus hoc fit indigentior.
In furore auarus Vnam maxime timet famam.
Incubat pomis, nec hilum peruigil gustat Draco.
Lata sunt cuncta Vrbe tota quondo auarus morte obit.
Maior hyydropi frequente surgit apotu sitis.
Mens auara odit priora, semper imminet nouis.
Mentem auaramim lere nulla vis queatpecuniae.
Miles est gens rapaxque dux cui est aucarior.
Mors auari vita lauta est plurimorum ciuium.
Morte auarus diues vt sit, vitam agit pauperrimam.
Nemo namicus est auaro, nemo amicus pauperi.
Nilmagis furens auarus horret, acsitim et famem.
Non potest obire auarus gau d[?] absque publioco.
Parta nil iuuant auarum, crux est quod deficit.
Praeter aurum auarus omnis nil scit, aut nil cog tat.
Proigus mox nil habebit, ast auarus nunquam habet.
Quaeest aurum inquro auarus, quaerit at nil inuenit.
A morte auaripublicum vrbis gaudium est.
Absur dius nil est aua odiuite.
Auara semper admodu potentia est.
Auaritia animai mer bus insanabilis.
Auarus omnis gaudium heredis sui est.
Auaritiae semper comes super bia est.


page 89, image: s113

Natura auaris ip amet tota est parum.
Opes auarus quaerit Vt custodiat.
Princeps auarus fada hirudo ciuium est.
Princeps auarus sub ditorum est car eifix.
Qui multa habes, habere plura adhuc aues.
Quo plura auarus possidet plus hoc eget.
Turpis est nepos, auarus ast nepote turpior.
Vicina auaro semper est maior seges.
Vivente auaro terra nil peius creat.
Suspicit plus aurum auarus, quam Deum, quam sidera.
Vix auaritiae senectus expedit sese nota.
Vix cadente vitae auaro saeua opum cadit sitis.
Vsquequaque auarus id quod expetit, pluris facit.

AVCTORIS.

A Deo bonum omne, et omne item a Deo nobis malum?
A Deo non est malum; auctor quisque nostrum eius sibi est.
A Deo profecta, iusta sunt mere; mere pia.
A Deo quidquid profectum est, dic mere iustum a plum.
A Deo vitae, a Deo res, a Deo sunt omnia.
Damna Numini imputamus, quisque cum inferat sibi.
Nemini Deus mali auctor, auctor est quiuis ibi.
Nemini est auctor malorum, sed beni cuiuic, Deus.
Sunt Dei auctores bonorum nec ferunt Glli mallum.
Temperat sortem sinistram, temperat dextram Deus.
Laeta, Laeua passim in orbem dissipat manus Dei.
Auctor infelicit atis quilibet fere suae est.
Est necis censendus auctor, cansam ei quipraebuit.
In maru cuiusque homulli est, sit ne felix an miser.


page 90, image: s114

Nemo damni nemo lucri causa fit sui; at Deus.
Nemo non aecersit iese damna quaeliber sibi.
Nemo non auct rsalut prospicit operusjui.
Nemo non est archit ecton ipse fort nae suae.
Nemo non mali sui auctor nemo non bono sui est.
Nil homo facit boni auctor cuius haeud extet Deus.
Non potest prudens vocari qui sibi est auctor mali.
Non porest querimalum vlero qui sibi ipse accersijt.
Nullus in malo perenni est quam sibi id qui accersijt.
Ordinat vtr ambidexter ipse fortunam sibi.
Praemij poenaeque causa quilibet nostrum suae est.
Qui mali causa est sibi ipse, nemini irascipotest.
Qui sui mali ipse causa est, quod queratur haud habet.
Quisque felix arbiteratur quisque nonfelix suo est.
Quisque fortunem sibi ipse moribus fingit suis.
Quisquese facit beatum, quisque se miserum facit.
Quod fit exemplo malo, ipsi ne quidem auctori placet.
Quod tibi intr sti necesse est exedas mortarium.
Semet accuset necesse est, qui mali fons est sui.
Seu bonae malaeue, quiuis est faber vitae suae.
Sit miser quis anbeatus eius est postum inmanu.
Accersit vlero quaeque quis sibi mala.
Auctor boni malique quiuis est sibi.
Auctorem g[?]o desipere, pene saepere est.
Auctorem habe rei cuiuslibet Deum.
Beatitatem quisque sufficit sibi.
Boni malius causa quilibet sui est.
Est arch tectus quis quefortunae suae.
Et causa quiuis est uttnfortunij.
In se bonum malumque quilibet gerit.
Pene is sapit qui auctore magno desipit.
Princeps et auctor omnium est rerum Deus.


page 91, image: s115

Quis quaeso non faber mali ipsem etsui est?
Rex fabrcatr quisque fortunae suae est.
Rex quisque mentis, si cupit, semper suae est.
Sapiens suae sibi isse fortunae est parens.
Semper malorem causa quilibet sibi est.

AVCTORITATIS.

Qui Deum sequi recusat, estam alus Deo acsibi.
Concidente auctoritate condicit regni status.
Et ducis quocunque bello plurima est auctorttas.
Gran defulcrum auctoritatis regiae est facundia.
Cum duo Vnum idemque dicant nonidem tamen valent.
Dicta tanti existimantur quanti is est qui enunciat.
Flammavt igne, aduersit ate fit caduae auctoritas.
Innocens, auctore magno qui tuerise potest.
Magnus est auctoritate? maior exemplo est tamen.
Turpenon est magna rebus nomina in bonis sequi.
Vis velere auctoritate? fac id omne quod doces.
A dote morum plurima est auctoxitas.
Auctor grauis falsa rei, fidem siuprat.
Auctore magno desipis? fere sapis.
Auctoritas aduersitate exstingui. ur.
Auctoritatem g[?]gnit et seueritas.
Auctoritatem tolle, regna non erunt.
Auctoritatis nil subest egentibus.
Aucotirtatis cuncta spritius regit.
Auctortatis plurimum in veste est viris:
Auctoritatis plurimum cuique in fide est.
Auctoritatis vir caret pauper bono.
Ducem sequuntur ceteri, causam Sophi.


page 92, image: s116

Felicitatis filia est auctoritas.
Rebus quisbusque auctoritas a tempore est.
Suadet iubetque ponderose auctor tas.

AVDACIAE.

Cum Deo prudenter aude cuncta: cedent prospere.
Principes qui plurima audent, plurimis quoque excidunt.
Alta mens audaxque dextrararius coniungitur.
Arduos supplautat ausus nudior penuria.
In scientia ipsa mater omnis est audaciae.
Mutila est audacia absque dexter aprudentiae.
Numquam adhuc amansrepertus est sua absque audacia.
Plus putat se posse; vere quam potest audacia.
Audax nimis, vel Ganus est vel morio.
Audenda quis quis defugit, friget metu.
Audere, princip um omnis est victoriae.
Fallet fere spes impudentem audaciam.
In praeijs muri vice est audentia.
Non ponterat Vires suas audacia.
Sapientiae loco modo est audacia.

AVDITVS.

Aur is est Deo vsque aperta postulantium preci.
Aurum medicina vera cordiumque vox Dei est.
Cuncta cernit cunctaque audit lumen atque auris Dei.
Est Deus videtque et audit qualibet mortalium.
Qui Deum non audit, haud est audiatur cur Deo.
Multa rex incurio sis praeteribit auribus.


page 93, image: s117

O beatum cuius audit mysticas preces Deus.
O beatos rex querelas aure quorum audit sua.
Plurimas rex blandient um, non suas, aures habet.
Principum aures delicataev rab quaerunt byssina.
Principem auri id asperum omne publice quod vtile est.
Principum auris multamultis pascitur mendacijs.
Regium est, audire non bene, optime etsi fercerit.
Tunc item rex pessime audit cum patr auit optima.
Vincitur dux illevbique militem qui audit suum.
Veritas, in aure regum res peregrinissima est.
Ad manum est promptumque semper aure quod reconditur
Aurium oblecta tioni seruit assent atio.
Certus est auditus; illo visus at veracior.
Cuncta surda cacaque aurisu tead aspectum acsonum.
Fortis etsies, laudtab ore Nestoris quidquid fluit.
Lingua plus parit periculi vna quam auriculae duae.
Nemo in aure nemo in ore veritatem fert meram.
Nemo non est quin sibi aureis autumet radi nefas.
Vince lingua aures. et arma sunt superuacanea.
Qui Gincit aures, menbra vicit omnia.
Vi nihil opus opus nec armis, vincere aures si potes.
Hercules vincebat aures, proditores cerdium.
Victa vt auris haec et illa est, illico cor proditum est.
Preditum est cor cuique, vt aures hostes admittunt strophus.
A vero ab horret Principum auris vtraque.
Audire, fari, fa ere, sunt confinia.
Audire malis probra quam ipse dicere.
Audrie sana, regis est pene ex alius.
Audire semper res easdem, taedium est.
Audire vera non solet sceptris ferox.
Audire vis verum Sophum? tantum vide.


page 94, image: s118

Aurem emnibus praebeto rex. paucis fidem.
In aure rarus regia est vere locus.
Leuius ad animum audita quam visa accidunt.
Mage vtile est audire milia quam loqui.
Maius periculum eris est, auris minus.
Nunquam perit fidae quod auri creditur.
Oculis fides habenda, at auribus magis.
Pectus irrigat per aurs, esse frugi qui cupit.
Regem audiunt semper suum ciues pij.
Non pede; auditus atque visus hominum fulciunt.
Pluris est oculatus vnus testis auritis decem.
Proditur nunquam quod aure gratiesa conditum est.
Quae minus libente carpis aure, nec factis probes.
Quae minus libenter audis, facere semper oderis.
Qui capi a Sirenc non vult, aure oportet sit Cyclops.
Quod libenti nemo animo audit nec libenti animo facit.
Quos dolus non laesit, aurem non habent duram dolo.
Vult titillari sibi aures impotens amor sui.

AVLAE.

Absque Musis principum aula nil habet symphoniae.
Admoue facemprope vrit, at remota illuminat.
Aula a dulantum est theatrum, aula adulantum est ager.
Aula carcer est perenis, aula compes est virûm.
Aula Circe est; seincelenteis mutat in multas feras.
Aula curio sitatis plena delatoriae.
Aula vt ginis: propior vrit, Iongior frigus facit.
Aula habet quaeuis asellos, aula quaeuis simias.
Aula pontus absque portu est, cuique nec statio sua.


page 95, image: s119

Aula quae caret poetis, digna caulae nomine est.
Aula, purpura est aperta, verum operta pallijs.
Aula Siren pestilenti praeu ilet pellacia.
Aula Sphynx est, explicare nemo ab illa se potest.
Aula tempest ate plena plenaque est Sirenibxs.
Aula Veronense abhorret; aec Placentinum fouet.
Aulam adalater frequentat tanquam amicus impiger.
Aulam amant omnes; et aula non amat nisi Gtiles.
Aul cis rex saepe dibet, de bono quod fit malus.
Aulicorum dignitate fama crescit Principum.
Aulicoorum est polliceri cuncta, praestare at nihil.
Aulicum est praeferre vultu debitam ficto fidem.
Aulicus pro claculo est: nunc mille, nunc nihil valet.
Aulicus quaecunque peccat, peccat et rex, ni notat.
Aulicus Regis sui acta nemini vnquam eliminat.
Barbara aula est, vnde vates exulant et Musica.
Cauta subtilisque prorsus est simultas aulica.
Contumax recede ab aula: quaerit obsequentiam.
Corporis flexu atque gestu praeualet ciuem aulicus.
Cura vicae sempitaernae nescio ansit Aulico.
Doctus est in aula asellus, nobilisque simia est.
Diuitum aulaplena scuriis plenaque est palponibus.
Doctus in regum aula, asellum praectat inter simias.
Dum bene est, aulas potentum multus obsidet cltens.
Esse vis quietis expers otijque? aulam cole.
Est mare aula obnoxiosum mille temr estatibus.
Est mare aula turbulentum plurimisque auctum Gadis.
Exteris plena aula, regem denotat fere exterum.
Fau piun que arcana mentis abdere aula in impta.
Fenerantur, haud dat, Aulam qui fatigat munere.
Gratiositatis aula est plenased fictitiae.
Hei quot infidis obhaerent gratiosae aulae vadis.


page 96, image: s120

Ignis aulae, vt proxima vrit, sic remota illuminat.
Incolae aula oportet omne pellat ex animo decus.
Indoles seruilis aulam possidet, non libera.
Inter instrumenta regni, monstra sunt quam plurima.
Inuenire in aula asellos semper est et simias.
Liberi exulant ab aula; seruientibus patet.
Impotenti regia omnis turget insolentia.
Lingua adulatrix in aula Principum quiduis potest.
Literatus quisque in aula est asinus inter simias.
Malim asellus esse in aula quam infacetia simia.
Mancipium sis aulam vbiintras, liber tsiaccesseras.
Multa pollicetur aula millia, etpraestat nihil.
Multus est amicus aulae res vbi est opimior.
Nullus est cliens in aula rebus augustissimis.
Multus est passim Gnatho, aulae multus est passim Thraeso.
Mutus est caecusque ad acta Principis sui aulicus.
Neminem aula amat fouetque quam obsequentis indolis.
Nemo in aula agit poetam, quam poetarum spado.
Nemo in aula amico amicus est fidelis aut teres.
Nemo non in aula amorem nemo non fingit findem.
Nil pium est nil sanctum in aula, quam quod et palam expedit.
Nobilis pro simia aulae est, doctus est bur do merus.
Nobili Vix quicquam in aula pulchrius, quam quod situm.
Nulla iuris cura, nulla sanctitatis regijs.
Nulla non venalis est res aulico pecunia.
Nulli adulatorum in aulis a siti aut fame est metus.
Nullus est cliens in aula rebus angustissimis.
Nulla est in aula amicus, plena nam assentantium est.
Nullus est in aula amicus, sed gnatho quam plurimus.


page 97, image: s121

Nutus abnutusque regis, vita morsque est aulico.
Omne liberum, omne verum rex et aula despuunt.
Palpo multus est in aula Principum, rarus Sophus.
Parce rex praebere vires aulicis crudelibus.
Plena turbulentiae aula plenaque histrioniae est.
Plurimus potentiorum limen obsidet cliens.
Polypi mutare mores more, dos prudentiae.
Principem o misellum ab aula qui pedem efferre haud salet.
Principum aula clausa semper est minus felicibus.
Quam remotus est ab aula, tam remotus a nece est.
Quod mari alnus est in alto, hoc in aula est vir probus
Rari in Aula sunt amores; rarior multo fides.
Regias domos perennis seruat insolentia.
Regis ad sui acta, mutus atque caecus aulicus.
Regum in aula multa bulla est: ino ibi bullae omnia.
Regum honori haut veritati prospicit gens aulica.
Scortum adulatorque in aula corvus est et miluius.
Sensa cor dis orer aro promit aulae obses cliens.
Simiae caro leoni fert salut em morbido.
Simias Vis? vis asellos: aula vtrosque sufficie.
Simias vsque at que asellos aula fert vel paruula.
Si Ioui es propinquus, eius et propinquus fulminies.
Sunt Anaxarchi aulae amicae, non item Callisthenes.
Surdus est rex ius ad omne quem aulici obsident canes.
Tam prope hercle triste lethum, quam prope aulam conspicis.
Torquis aureus catenam saepe praestat aulicis.
Veritas transire raro Principum audet limina.
Veritatem frustra in aula quaeris, in casis latet.
Veritatis est sepulchrum sempiternum regia.
Veritatis hostes haudest aula sed mendacij.


page 98, image: s122

Vindica rex aut teneris aulicorum crimine.
Vita caulaeper juiota est semper, aulafluctua t
Vix queunt exire parua Principum ex aula mala.
Vnicâ, aula regum mille delet meina.
Accommoda est Valde aula sedes fraudium.
Asellus inter simias ludibrio est.
Aula exeas si ad gratiam loquin quis.
Cum rege, ut igne, Vius, si cur ae est salus.
Et Aula hos ipsos quos beauit perdidit.
Et multa in aula prouenit cucurbita.
Expers quietis aula es, expers otij,
Fato aulicus rarissimus peritsuo.
Ficto fidem praeferre Vultu, ars aulica est.
L nocinatur plurimum aula principum.
Noctu diuque aperta es, aula, d uiti.
Non cur at aulam qui sibi vult Viuere.
Nunquam aula magna tangitur paruo malo.
O quale quaeuis regia est ergastulum!
Omnisque in aula lubrica est potentia.
Paucos beauit aula, plures perdidit.
Praefractus esse non potessi es aulicus.
Praestat nihil, promittit omnia aulicus.
Quam turpe fieri spoliat aulam ciuium.
Rex peccat omne quidquid peccat aulitus.
Tumultuosas Principum cito fores.
Vbique in aula incerta res potentium est.
Virtus vocatur Auli is vitium impoten.
Vultu ferenda hilari aulica est iniuria.
Vultam intuentur aulici, mentem Sophus.



page 99, image: s123

AVGVRII.

Absque caelitum auspicato nil fauore perficis.
Augurio honomaloue patriam d fendito.
Au[?]isio ductuque quod fit Numinis vinci nequie.
Cui Deus dux est et auspex, cuncta cedunt prospere.
Est auis quaque haud mala augur aa tuendam patriaus.
Exitum sortitur omne quod Deo fit auspice.
Optima augurare; sorsque ferre quod inbet ferus.
Patriae ad defensionem semper addicunt aues.
Optime omnis pugna cedit quae Deo fit auspece.
Optimum voto augur are; ferque fata quod ferunt.
Rem gerit quamque augur atopatriae qui prospicit.
Sed quidaugurer sinistra, cum secundo sint aues?
V'ltro iners timor sinistres praestat augurijs fidem.
Actus boni sunt sacraqua semper litant.

AVRORAE.

Antelucanum dicato tempus omne Numini.
Excitare Aurora reges nonpetest; eam excitant.
Est amica Aurora Musis, sicut est Apollinis.
Est cliens Aurora Musis, est Apollinis vigil.
Nisit Aurora, absque partu Musa sit mentis sacrae!
Nil sine Aurora Camaenae mente gignunt floridum.
Nocte dormi: aurora Musis est amica et Gratijs.
Nulla non seruit Camanis Hora: sed primaemagis.
Obstetrix Aurora Musis est, vbiijs mens parturit.
Pallads est Aurora amica, nec min[?]s Musis nouem.


page 100, image: s124

Palladi Musisque amica est mater alma Memnonis.
Aurora Musis ter tribus carissima est.
Aurora vibi est, ibi est Camaenarum chorus.
Qui mane surgit, omne quod vult, expedit.

AVRI ET ARGENTI.

Aurum habenti templa caeli seruiunt, ac numina.
Aurum argentumque praesto, praesto ibi est item Deus.
Cui domi argentum est et aurum, possidet dom Deos.
Cui domi est aurum, obsequentes possidet bis sex Deos.
Nemo non argento et auro caelites sibi obligat.
Aurum ob argentumque tota Principum contentio.
Aurum ob vnumm bella turgent, regiaeque coptae.
Cuncta vinces si tibibastis pugnarex argenteis.
Eruta e tellur ist imo, summa habet rex omnius.
Semper auri damna auaris imperab is regibus.
Turpe quid patrare ob aurum regibus turpissimum est.
A Ioue est aurum, quia emni floret aeuo expers necis.
Aethiops ornatur aere; noxios auro ligat.
Alta mens haud inquinatur lucefulgentis luti.
Ante virtutem puta aurum, cuncta vbiuis impetrat.
Aurea aetas audit, aurum nemini cum adhuc foret.
Aurea ae! as nuncupatur, nil quae habebat aurei.
Aurum adest Midae absque fine: sed miser perit fame.
Aurum et argentum illecebre pestilentes vrbium.
Aurum et argentum omne coenum est a lutum splendidum.
Aurum habet, aurum habenti qui innocenter imperat.
Aurum ob argentumque pacem non habet ferri rigor.
Aurum vbi est abesse longe non potest superbia.


page 101, image: s125

Aurum vbi est amorque quaeuis exulat modestia.
C[?]n tapessum eunt vbi auri publice viget fames:
Ecquis est quem splendor auri non trahat recta auia.
Ecquis obsecro auro auaris abdito terris color?
Est caput mali omnis aurum, caeca terrae filia.
Est quidem mutum aurum, at ipsas permouet mentes tamen.
Et minore aur um periclo quaeritur, quam arcae datur.
Fulgor auri veste priuat qualibet sapientiam.
Heu male quantum probrique splendidum apportat lutum!
Heu, quot in nassam malorum traxit aurum ac dignitas.
Ipsa virtus assecla auri est, seruiunt cui omnia.
Ignea bos terrere nescit aere fuluo interritum
Miles auri ergo penetratiuuium omne acperuium.
Neminis bonorepertum est, aurum apex omnis mals.
Nemo non opinionem mutet argento bonam.
Nil diurnat quam quod auri perfideli creditur.
Non habet linguam aurum, omnes in suam partem trahit.
Non minore aurum periclo clauditur, quam quaeritur.
Nulla res est peior auro, quaeque plura det mala.
Nullus est vsquam auro auaris abdito terris color.
Nunquam erit ferrum otiosum quamdiu auro adplaudimus.
Plurimum aurum opesque possunt rebus in mortalium.
Porro aurea haud sitim ipsam demit, accendit magis.
Quilibet strabo est ad qurum, capt us imo lumine.
Quod dolo nec rehore, auro denique expugnabile est.
Si cui argentum non opus Deis habet.
Si cui domi aurum abundat, illi abundant omnia.
Argentum et anima et sanguis est mortalium.
Auri fames in pectus altum non cadit.


page 102, image: s126

Auro domes quod fraude quod vi nescias
Auro patent cuncta, ipsa Ditis ianua.
Aurum arbitratu cuncta mox vertit suo.
Aurum est Deus praesentior mortalibus.
Aurum est tyrannus nemini visibilis.
Aurum malo natum omnium est mortalium.
Est aurum amicus certus omniam optimus.
Idololatras qui colunt aurum v[?]ca.
Placatur [?]uro Principum ferinitas.
Quod alitirete, aurum id est mortalibus.
Quod fraude quod vi nescias, auro do mes.
Inpectus altum auri fames nunquam cadit:
Mentibonae aurum pondus est grauissimum.
Radiat in auro minor non Sole dies.
Responsa Phaebus, aera sid sint, negat.
Seruumfac is te si domo aurum suscipis.
Stupet statim omnis tactus a torpedine.

AVTVMNI.

In quiete ciuium vncta Principum est autumnitas.
Principum perenna messis, al ta ciuium est quies.
Brumae sub ortum patriam mutant aues,
Ditat Autumnus frequenti mortium Ditem strue.
Et Proserpinae sacellis qualtus est Autumnitas.
Floridae vitis creatrix salua sis autumnitas.
Id metes Autumno adulto, veris aeuo quod seris.
Vere quod seris iuuentae, quisqueed Autumno metit.
Veris atque Autumni vbique est maxima inconstantia.



page 103, image: s127

AVXILII.

A Deo sumus creati mutuum adiutorium.
Adiuuat miraculose cum libet Dei manus.
Auxilium mortale cessat? auxilium Deiincipit.
Citra opem quod fit Dei, illud nec bonum est ne. vtile.
Est Deiiuuare mortem fert trzgo fert scorpius.
Nullares tam parua tamue magna, quin egeet Deo.
Praesidij plus in Deo vno est, quam trecentis millibus.
Quos iuuat virtus Deusque nomen atque opes parant.
Quem Deus iuisat, iuuare quisque Vult mortalium.
Qui sibi succurrere ipsi non quit, hunc Deus t git.
Subuenit coeleste numen quando mundideficit.
Vnicum probis leuamen atque sub sidium est Deus.
Non bono nodo ast malo, in re ferocitam vex tristi opem.
Nullum habet natura amicum rex vel hostem, ni iuuet.
Cuilibet memento ferre rebus in duris opem.
Dextra si lauat sinistram bina pura fit manus.
Et malum et mali leuamen hasta Telepho tulit.
In reiniqua nec iuuandus est amicus, nec parens.
Indiget opulento egenus atque opulentus paupere.
Maxima indigent minorum maxime adiutorio.
Maximum omne eget minutis; vt minutum maximis.
Morsiunculis leonem vinculo mus expedit.
Mutuam inuicem si amicus non opem fert, quis fer[?]t.
Mutuas praestate opellas! en lauat manus manum.
Naufragorum est, porrigentes Vt manum secum trahant,
Nemo sanguinem libenter alteri impendit suum.
Nemo sat sibi est: amico quis que amicus in diget.
Nemo tantus, indigere quin queat vel infimis.


page 104, image: s128

Nil ita est magnum minor is quin opem desideret.
Non iuuandi sunt proterue qui sibi creant malum.
Nullius se ope egere censet, qui suam alteri negat.
Omne constat vniuersum mutuo adiuterio.
Pauper est tunc diues omnis, cum inuandipauperes
Qui sibiarcessunt malum vltro, cur tuo iuues malo.
Qui sibi succurrere haud quit, in Dei viuit fide.
Qui Volentibus perire subuenit, stulte facit.
Quisque amicus est amico quamdiu ipso non eget.
Si cupis pur as sinistra dexteram lauet manus.
Stultus est quicunque miscet res vigentes perditis.
Stufficit nemo sibi Vnus cuique ope exterae est opus.
Vit is illa assurgit, vlmus adiuuat quam destina.
Vt manus lauat manum, vr bem seruat vrbs virumque Vir.
Vt manus manu lauatur vtraque sor des exuit.
Fouere laeta mentis est paruae decus.
Hastam Vibra vir fortior: sed cum Deo.
Homo creatus mutuo adiutorio est.
Humana egere Numina haud solent ope.
Infirmiorem qui iuuat dein et premit.
Manum manus desider at, pes et pedem.
Manus manum requi it, pes item pedem.
Minutior is omne magnum ope indiget.
Opem feret, si iusta gesser is, Deus.
Qui fert opem malis, profecto haud est bonus.
Rarum inuenire qui ferat trepidis opem.
Sper are opem qui nescit, auxilium potest.
Subleu at nemo iacentes, quisque quin magis premit.
Tar de adiuuant Dei, sed efficaciter.
Texisse binos pallium nequit breue.
Velmus leonis lora Vincti soluerit.



page 105, image: s129

BAPTISMI.

BAptisma geminum est: hoc aquae, illud sanguinis.
Martyrum baptisma constat vnlnere atque sanguine.
Signum secundae balneum est vitae sacrum.

BARBARIAE.

Nulla gens tam barbara est quin caelitem agnoscat Deum.
Ardeae Graecos salutant; impetuntque barbaros.
Barbaris par esse quaris ac prior? ne credito.
Barbaros amare noli, seu boni sint, seumali.
Barbaros places metalli, non melismatis sono.
Barbaros Vocare noli moribus sam ctissimos.
Barbarum dic, lac Honoris paruulus qui non bibit.
Rebus studet quodcunque barbarum est nouis.
Regie tractato Graecos. barbaros heriliter.
Sisapis, nunquam aemulari barbaros mores iuuet.
Veritas fidesque non est is solenti barbaro.
Virtutis est et alma cura barbaris.

BEATI.

Conficit Deus beatis cuncta dormientibus.
Est beatus cui fauorem non negat suum Deus.
Nullus est a se beatus: a Deo felicitas.
Vir bonus semper beatus est, quia est curae Deo.
Vîs beatus esse in aeuum? id velis quod vult Deus.


page 106, image: s130

Ciuium beatitudo regis a prudentia est.
O beatum regem amore qui suorum cingitur.
Rex foret multus beatus, siforet tantum Sophus.
Ah. quam beaetus sum foris, miser domi!
Alterius multi arbitratu sunt beati; at quis suo est.
Ante mortem ne beatum quempiam vocaueris.
Ante mortem nemo vere se beatum dixerit.
Ante mortem se beatum qui vocat, fiet miser.
Aute mortem se beatum qui vocat, bis est miser.
Ante mortis cur beatium quempiam pausas Voces,
Ante summum se beatum nemo dixerît diem.
Ante vitae ne beatum quem piam finem voces.
Bene agere, atque audire, summus est beatitatum apex.
Cui beata vita in horas est, beatus est satis.
Dixeris vere beatum quem sui non poenitet.
Es be at us? antevotum consequeris omnia.
Es beat us si tibi omne gaudium exte nasciturs.
Est beatitas Voluptas absque poenitentia.
Est beatitudo sano sana mens in corpore.
Est beatitudo sola semet agnoscentibus.
Est beatus cui voluptas cui dolor modum tenet.
Est beatus, qui sui animi viuit ex sententia.
Et probrosus et beatus esse nemo idem potest.
Est sua et probo in catenis inque cruce beatitas.
Hac luce Craesus forte cr as Irum dabit:
Haud pot est dici beat us quispiam nondum situs.
Hocmageipsum se beatus eleuat quo deprimit.
In beatitate summa summa item infelicitas.
In malum nullum beatus incidit, qum obterat.
In quiete mentis omnis poneris beatitas.
Inrotam beata vita scamdit, at rarissime.
Inquieta mens beatinon recipit vocabulum.


page 107, image: s131

Innge semper te beatis, iunge semper prosperis.
Maxima est beatitudo, pura consctentia.
Maxime ijs vita est beata qui parum desiderant.
Maximg omnium est beatus, qui omnium est miserrimus.
Maxime semet beatos qui minime sunt iactitant.
Maxime sibi est beatus qui beat us nemini est.
Mens facit Vitam beatem, non habentiae modus.
Neminem ante imam beatis aggregare fas diem.
Neminem dicas beatum lute solis qui vtit ur.
Neminem voces beatum quamdiu aerem trahit.
Nemo ta est miser, beatus esse deinde quin queat.
Nemo perpes est beatus, nemo perpes est miser.
Nemo se dicat beatum funus ante lugubre:
Nemo se ferat beatum ante vltimum vitae diem.
Nemo non est beatus, esse quin Velit beatior.
Nemo v[?]uens est beatus: sunt beati mortui.
Nilbeatius quietae dote conscientiae.
Nil beatum parte ab omni. proximum est bono malum.
Non datur quidquam beatum quod sit omnibus modis.
Non diu beatus audit sors beatum quem facit.
Non potes beatus esse si cares prudentia.
Non pot est dici beata mens cui est sua inquies.
Non potest dici beat us quem timor quem spes agit.
Non potest beatitudo ibi esse, vbi ingens est metus.
Non potest foris beatus esse qui non est domi.
Nulla vita tam beata quin abundet et malis.
Nulli adhuc mundi perennis adfuit beatitas.
Numquam erit beatus, esse qui beatum se autumat.
Nuspiam beatitatis copula ac modestiae est.
O beatum illum latenti qui cbita transit dies.
O beatum pax in alto quem tenet pinguem otio.
Obeatum, qui caueri quod nequit, nur quam timet.


page 108, image: s132

O beatum qui eierauit gloriae pruriginem!
O beatum sana sano mens cui est in corpore.
O beatum vera virtus cui dataeternum decus.
Omnibus mo dis beatum quod sit, haud vlli datur.
Optime omnium est beatis cum mori optime queunt.
Quei queat dici beatus, omnium miserrimus?
Quei queas dici beatus qui nec ipsus est suus?
Quem beat sors est, beatus sed pusilli temporis.
Qui beatus ante mortem est, ante mortem fit miser.
Qus beatus in catena est, et beatus in cruce est.
Qui a semet beatus; est beatus perpetim.
Qui foris plus quam beat us, est d miplus quam miser.
Qui suit semper beatus omnium est miserrimus.
Qui minsme omnium putatux velb eatus maxime est.
Qui suus non est, beatus quo vocetus nemine.
Quidquid aeternum bonumque est id beatum maxime est.
Quilibetnon est beat us, qui beatus dicitur.
Quis se beatumipsam ante mortem praedicet?
Qui spiamne sit beatus pausa postrema arguit.
Quisque se red dit beatum; quisque se ditem facit.
Quisque vult beatus esse, rarus at bono modo.
Quo beatior quis audit; ser uus hoc est plurium.
Quod beatum est, id molest um nec sibi nec alteriest.
Quos beatos est imamus sunt miserrimi omnium.
Quos miserrimos put amus sunt beati maxime.
Rarus et domi beatus et beatus publice est.
Rarus est beatitatis donaqui ferat suae.
Rebus in cunctis beatus rarus est, rarusque erit.
Rebus in fluxis beat us esse queinam quis queat
Saepius mortem precantur quos beatos credimus.
Sanitas Virtus, honestum, quem beant, quid plus velit.
S. t beate vixit ante Vota mortuus s[?]a.


page 109, image: s133

Se vocant multi beatos queis beati inest nihil.
Sit suus necesse est esse qui beatum se cupit.
Spes vhi est metusue prorsumnulla ibi est beatits.
Siultus est for is beatus, ipse at introrsum Sophus.
Vis beatus esse? te illud esse item quod sscias.
Vis beate viuire? a te quae beant hominem petas.
Vita muli is est beata, mors beata sed minus.
Vita cui minus quieta est, beata item minus.
Viuit is vere beatus qui caret spe, qui metu.
Vix erit domi beatus, qui beatus est foris.
Vnus veatum quisquese, qui Vult facit.
Vt beate agaet se ipso est quisque contentus Sophos.
Vt beatus sis, memento semper esse id quod mere es.
Beata Vita vbi est, ibi felicitas.
Beatitatis est apex timor Dei.
Beatitudo in mente non in corpore est.
Beatitudo mater est virtit um.
Beatitudo mentis est haud corporis.
Beatus est qui nil cupit quam quod habet.
Beatus omnis quit imet caeli Deum.
Caue beatum quem voces superstitum.
Dici beatus ante funus haudpotes.
Domi est beatus qui modo esse se cupit.
Dum vivus est dicas beatum neminem.
Ecquis beatus est Dei absque Numine?
Ferebeatis haud modus sortis suae est.
Frustra est beatus ille qui nihil sapit.
Minime est beatus qui putatur maxime.
Nemo ante fatum fit beatus Vltimum.
Nemo beatus esse dum viuit potest.
Nemo beatus ex suasententia est.
Non es beatus esse te si non putas.


page 110, image: s134

Non est beastus qui beatum se putat.
Nemo est beatus, esse qui se non putat.
Non est beatus magna cuipotentia.
Non est beatus, qui patienter est miser
Nunquam est beatus plus habere qui cupit.
Quemnam beatum dixeris viuentium?
Qui non sapit beat us esse quei queat.
Sat est beatus, mens cui sano bona cst.
Sat est beatus qui mori cum vult potest.
Semper beatum, dicito miserrimum.
Vere beatus non potest fieri miser.
Vitam beatam sola Virtus perficit.

BELLI.

A Deo albus a Deo ater omnis est belli exitus.
A Deo belli vndiquaque sunt vicissitudines.
Absque diuino fauore laeuabelli est alta.
Bella sunt Dei flagella, bella sunt Dei cruces.
Bellicus successusomnis a manu sumni est Dei.
Cum Deo bellare gentis est giganticae nota.
In manu Dei omne bellum est. omnis et victoria.
Est Deus qui cuncta torquet bella sub metu suo.
Nemo felix bello, amica absque dextera Dei.
Pro Deo quicunque bellat, praesidem sentit Deum.
Qui Deum contra capescit bella victor non abit.
Quis Deo pugnante pro se bella formidet nimis?
Rector orbis cuncta torquet bella nutu sub suo.
Bellum vbi est, regis minister quilibet regi im perat.
Bellum vbi est, quiuis minister rege sub quouis potest.
Nemoue bellum aulicorum consilio sed ciuium.


page 111, image: s135

Omne bellum ab imperantum nascitur furoribus.
Rege plus pessunt ministri bellicis furoribus.
Rex duello fulmen esto, pace placatus pater.
Rex sapit qui bella sumit ciuibus Volentibus.
Absque consensu suorum bella qui gerit, ruet.
Absque damnis nulla bella sunt, licet prosperrima.
Absque cura externa habentu bellum vt est nobis domi.
Abstine a quocunque bello, dubia cui Victoria est.
Ardor aufert belli adaeque quod bonum est quam quia malum
Arduum est modum atque finem ponere bellis prosperis.
Arduum finire bella est, inchoarehaud arduum est.
Arduum haud est excitare bella; sapire arduum est.
Armapost bellumque iuri ius suum relinquitur
Aspera est gens illa bellis, quae aspera est laberibus.
Asperas torrentis in star res domat vis bellica.
Auctor est rerum nouarum Mars; mouetque quaelibess.
Aulicus prorege bellitempore est licentia.
Aulicus pro rege quiusis se regit bellum vt viget.
Aut fauere, aut non fauere, Martis anceps alea est.
Aut sitit Mars aut refundit Vsque crudus sanguinem.
Bella cuncta pestilenti nonne sunt ab ambitu?
Bella cur suntsi parentis silij vnius sumus?
Bella definire certum pabulum nolunt sibi.
Bella dum fremunt potitur quisque honore pessimus.
Bella iusta iniusta fiunt, pacis ergo ni geris.
Bella iusta proque nobis proque amicis sumimus.
Bella non minus geri auro quam ensium ferro solent.
Bella non timet iuuentusleuis, at canus coma.
Bella tolles omnia Vnam si auf ras cupidinem.
Bella vastant ciuitates: pax sed hasitem teris.
Bella vis cessare cuncta: comprimas cupidnem.
Bellicae peccare bis re non datum cuilibet.


page 112, image: s136

Bellica in re multum amicus? plus potest pecunia.
Bellicae modum statuere gloriae perarduum.
Bellicam rem er pertus horret; ast inexpertus cupit.
Bello in omni parce messi, parce agricultoribus.
Belluinum quid in armis est item iustissimis.
Bellum amat bello beatus; bellum amat domireus.
Bellum vbi est famesque in vrbem confluit gens rustica.
Bellum vbi est, fides fauori cedit, ambitui pudor.
Bellum vbi est, heros in horas mutat auri vber nitor.
Bellum vbi est, ibi carere non quit exemplo nefas.
Bellum vib est ibi necesse bella destrui omnia.
Bellum vbi est ibi omne ahundat belluinum dedecus.
Bellum vbi est ius inde et quum segregat se cum fide.
Bellum vbi mucroque regnat luxque iusque nil queunt.
Bellum vbi est possessor horam quis suae est pecuniae?
Bellum vbi est, rerum potiri quisque pessimus solet.
Candidas oues nigrasque vno habet lupus loco.
Cogitat bellum quoque artes antea non cognitas.
Causa billi iusta vincit: huic enim fauet Deus.
Ciuium componere absque caede bella Vix licet.
Cui foris non est, ei vltro nascitur bellum domi.
Cuncta bellum aufert homullis, non tamen scientiam.
E leui subinde causa nascitur bellum graue.
Est loco lupis eodem candidum atque atrum pecus.
Est potens fortuna vbique, maxime in res bellicas.
Est statim ipsa noxa praesto rebus in Mauortijs.
Es cupidine hominum auara bella sunt orta omnia.
Extra habendus hostis, in tete arma ne vertas domi.
Factares Romana magna est Marte, non pacis bone.
Fas pio vitare billa tacis insidae strophas.
Fasque iusque lexque florent pace; bella interiacent.
Filium in bello pauentem flere vix solet parens.


page 113, image: s137

Grande bellum oris pusilli vilis accendat tuba.
Gentium introducta iure bella quis negauerit?
Haud minus ciuile bella victor ac Victus genit.
Haurit vnda aeque innocentes quam nocentes naufragas belle.
Heu quot et quanti innocentes cum nocentibus cadunt:
Hoste ab externo virilis natio in semet ruit.
Inchoant bellum omne inert es; finiunt fortissimi.
Inchoat vir bella stultus; illa sed prudenspatrat.
Incipit persape bellum peruicax, Vt desinat.
Ita vbi est, vbi est cupido, vix boni est bellum exitus.
Iunior bellum optat omne: at omne deuouet senex.
Iura pacis mille belli leniora sunt modis.
Largiore bellicosa laus cruore venditur.
Marte tutantur salutem verba pax quibus dedit.
Marte tutantur salutem vis quibus dira imperat.
Martis est in oxparte ab vna transire ad alter am.
Maximum in bello pericu um maxime timentibus.
Milites bello creanturpace festa antistites.
Mille belli tempore bostes pro Vno habet pecunia.
Multa bellis desolantur oppida ac tyrannide.
Mutuis vol bella summa finiuntur nuptiis.
Natus inter ferrum et arma plenus est ferocia.
Nemo laudeme Marte, quiuis quaeritat pecuniam.
Nemo mutat pace bellum quam cui est Victoria.
Nil ita in bello leue est, quin sit rei obses maxima.
Nil solet Mars pignerare quam merun florem virûm.
Nominis famaeque bello maxima est auctoritas.
Non edit volucrem volucris oscen, aut boni ominis.
Non ferunt se bella vinclo prouidentiae regi.
Non potest iuftum esse bellum, ni subest necessitas.
Non satis mouere bellum est: instruendum est commode.


page 114, image: s138

Null pax tam est altaquo non bellicus scandat suror.
Nullus est pudor fidesque nulla bellico in mari.
Obterunt aeque innocentes fulmin atque noxios.
Occupat mars fortem alumnum; parit ignauo nimis.
Omne bellum habeto hor. estum quod mou t necessitas.
Omne bellumpro sal te est, omne bellum pro fide est.
Omnia ex liuorepacis atque belli sunt mala.
Omnia orta bella causis sunt fere e leuissimis.
Otiosa turba inopsque absque bello turbida est.
Pacis vt bono fruaris cuncta bella suscipe.
Pacis ornamenta bellum cuncta paruum dissipat.
Parti vtrique adaeque Enyo noxiosa ciuica est.
Perus est ciuile bellum principotu pessimo.
Perpetim laboriose viuitur bello in fero.
Plurimae vices in armis: Martis haud Vnus fauor.
Plus amittit quam lucratur bella gercns ad quadram.
Praeliantium ae qua caussa spiritus praebet mares.
Praeparet bellum necess est quiotium desiderat.
Promptius flammam excitaris aedium quam exstinxeris.
Quaelibit moue, ante bellum quam moueseregi nequit.
Quem iuuat lugubre bellum nen habet tribum aut larem
Qui cupit bellare, caussam quambibet iustam aestimat.
Qui vigent florentque bello, pace i m parta iacent.
Quos pen svis auvi opumue est, m ximus bells est metus
Rara felix in remotas expeditio est p agas.
Relligiosos fulmen aeque percutit quam innoxios.
Saculo hoc, nil orbis omnis campus est quam Martius.
Saepe bellum publicum vnus excitauit furcifer.
Saepe paema certus, hosti praeda fit vi[?]ssimo.
Saepius bellum obuolutum pacis est velamine.
Si forus defit tibi hostis, rex, eum inuenis domi.
Siue victor siue victus Marte ciuili eiulat.


page 115, image: s139

Sumitur bellum omne pro nostro aut amicorum bono.
Sumitur facile omne bellum, desinitque aegerrime.
Suscitat fere omne bellum v rium aemulatio.
Tam malum est ci[?]ile bellum quam bo umpax ciuica.
Tolle bellum, et cuncta vinclis proui[?]entiae regas.
Velsupra vires quid aude militans bono acpio.
Vexat aeque vtramaque partem flamma ciuilis facis.
Vindica bello d mariquir cusant legibus.
Vt foris iam defis hostis, nascitur domi in sinu.
Vt simul seme que vincas, appares Bellum diu.
Vult perire cum duobus bella qui sumit simul.
Absque aequitate iniusta sunt bella omnia.
Adregulam bellum geri vllum non potest.
Auis profana est qua alteram alitem vorat.
Bello bonus vix pace se praestat parem.
Bello extero bellum caues domesticum.
Bello inditum nomen suum est a belluis.
Bellum absque norma est, ducit et non ducitur.
Bellum acsimult as nil mals non excitant.
Bellum ante bellum praeparat pruaentia.
Bellum excitabis promptius quam sopias.
Bellum geras, sedtempore acloco tuo.
Bellum trahit tyrannus et si haud sit opus.
Bello nibil praescribere est: seipsum regit.
Bellum omne finit pactio aut victorta.
Bellum omne honesti est commatus pro patria.
Bellum para simulque parce aeraric.
Bellum tandem ne sit, esse conuenit.
Bis est nefas peccare militaribus.
Ciuile bellum peius est tyrannide.
Constat quies belli empta quantiuis bene.
Cui dux abest feruere bellum non petest.


page 116, image: s140

Et bella iusta iustum habent ducem Deum.
Fortuna belli plurimas habet vices.
Fortunabellorum artemitem victos docet.
Fullo feritur, sed tamen faber cadit.
Gauderebello militis fortissimi est.
Habere bellum quaestui duces olent.
Hastam arripe stnon absque diu ûm numine.
Haud desito bello statim paxincipit.
Inbellibus Mars parcit, aufert strenuos.
Iniqua bellans bello, saluus haud redit.
Lex scripta nulla bellum vbi viget valet.
Mores scelesios conterit bello Deus.
Nato homine, origo nata bellorum omnium est.
Ncn expedit bello esse plurimos duces.
Omittejugnam, om tte bellum expers Dei.
Opus Dei, successus omnis bellicus.
Prius paramus bella, de in de ducimus.
Prius pares bellum omne quam dexerceas.
Probus coactus, sponte bellant improbi.
Prolegibus bellanto, proque maenibus.
Quandoque Mauors copijs neutris fauet.
Qui bella amant sunt saeutores belluis.
Qui se haud tuetur cum potest, latro est sui.
Quise implicat bello semel, nunquam explicat.
Rem publicam lorica lae sit? plus toga.
Rerum tyrannus omnium bellum pater.
Res militaris lege pacta non fluit.
Respraeliares pacequi tractat sapit.
Suadere bellum haud arduum est.
Vbi est cupido cunque ibi et belli est furor.
Vigente bello regem agit seruus Du[?]is.


page 117, image: s141

Vnum requirunt bella non plures Ducem.
Vtrique parti pestis est maris ciuicus.

BENEFICH.

A Dei benedictione tota homint est felicitas.
Cui Deus dicit bene, illi quilibet bene et facit.
Et merenti et non merenti quaeque largitur Deus.
Proximum Deo putato qui bene omnibus cupit.
Antequam rex postuletur ciuibus ciam subuenit.
Aspere datum beneficium impetr asse poenitet.
Debitis beans merentem fructibus, dando capis.
Ex beneficio minuto gaudium longum pro bo est.
Floret omne factum in aeuo quod bonis impenditur.
Gratiae tantum quis aufert, adijcit quantum morae.
In benefactis est properandum: crimini mora optima est.
Mu ta perdas dona oportet, vnum vt baereat bene.
Ne quidem beneficia grata sunt malorum non malis.
Non malos memores prioris esse benefacti addect.
Impetu aquarum benigno Nilus Aegyptum rigat.
Occupare vota primus, proximus gradus, sequi.
Optimis cum digna praectsas, munus haud das, accipis.
Perpetim memento si quid est tibi, factum bene.
Qui bene est facti prioris immemor, bonum nego.
Qui beneficium negantis fvonte dat, animo negat.
Qui beneficium regando cui dedit, sero dedit.
Qui malus facit bene, alto semen inijcit mari.
Qui sinu anguem fert rigentem, dente calidum sentiet.
Seminat mare infidele qui bene improbo facit.
Si cupis peccare, lentus; si benefacere, sis celer.
Vix beneficium vocanaum est impetratum per preces.


page 118, image: s142

Torpidum fouet sinu anguem qui facit malis bone
Vis bonas duplareres? ijs adde item voces bonas.
Benefacta mille destruas culpa vntca.
Benefacta verbis nemo reddit, re est opus.
Beneficus es rex si aemulari amas Deum.
Beneficium bono datum, omnibus datum est.
Beneficium mali malesicium autuma.
Beneficium mali in bonum vertinequit.
Benficium prius feras quam posceris.
Benefcium quandoque qui dat accipit.
Beneficium qui non statim ingerit, negat.
Beneficium qui sumit amalo est malus.
Beneficium recipere, regia iniuria est.
Bonos beando proxime itur ad Deos.
Deliberator quod dat, hoc capit sibi.
Fac bonis bene, nam quod fit bonis bene haud perit.
Nim ium interest beneficium quo ponas loco.
Non adficit me, si quid expressit rubor.
Non est beneficium quod recu santi ingeris.
Nutrit lupos quisquis ma is facit bene.
Pluris beneficium stimes quam iniuriam.
Quidquidmer enti das mihi, imputo tibi.
Quisquis moratur, est neganti proximus.
Qui Deum aemulari quaeritrex, bene omnibus facit.
Non queunt beneficia tangi dextera; animo cernimus.
Nesciat sinistra, dextra quod patrat bonimanus.
Quae conferunturr n bonos, dantur Deo.
Quod displicet danti beneficium neges.



page 119, image: s143

BENIGNITATIS.

Cui Deus non est ben gnus, frustra ei adsunt omnia.
Cui Deus non vult male, illum laudat et hostis suus.
Cum Deus cupit bene vrbi vertitur malum in bonum.
Est Deus cunctis benignus, est Deus cunctis tener.
Et Dei benignitates templa culta praedicant.
Nemini trux aut benignus absque mixtura est Deus.
Ob benignitatem am atur, haudpotentiam, Deus.
Omnibus Deus benignus est, malignus nemini.
Omnibus Numen benignim est, maxime immerentibus.
Quo mage est Deus benignus, hoc fit et celebrior.
Quo magis Deus bene audit, hoc fit et benignior.
Quo magis numen benignum, maior hoc ei est honos.
A benignitate regis est quies regni ac fides.
Aemula i amas Deum rex, sis tuis benignior.
In Deos transcribit vna Principem benignitas.
Magna sit regum potestas, maior at benignitas.
Omnibus benign tatts regiae portus patet.
Principum verus character vnica est benignit as.
Proximos Deo regentes collocat benignitas.
Qui benignus esse ne cit, nescit agere Principem.
Qui suis non est benignus, regij nil rex habet.
Regis est benignioris cuique partiri suum.
Rex suo benignus hostiregnat et tute et diis.
Se patrem cupit vocari rex benignus, non herum.
Sis benigus rex benignum senties sic et Deum.
Alteri benignus esse non sotest, quinon sibi est.
Antequam rogetur, id iam praestitit benignitas.
Corpori quod neruus, hoc est vrbibus benignitas.


page 120, image: s144

Cum modo Dei colenda est multiplex benignitat.
Demerendi occasiones occupat benignitas.
Ecquis est benignus erga se benigne agentibus?
E sinis laudis profuso profluit benignitas.
Est onus quae promerentiredditur benignitas.
Et voluntati benignae praemium datur suum.
Extero haud erit benignus est iniquus qui suis.
Fontium fit more eundo grandior benignitas.
Imputet rex omne quidquid est potestque uni Deo.
In bonos esto benignus in se ele stos corniger.
Infimis summisque grata est immerens benignitas.
Lauream benignitatis ante habeiurifero.
Nemini non est benignus qui optime est notus sibi.
Nemini non ore reque lenis est benignitas.
Nil tibisit cum bilingui, certe amicum illum haud pares.
Non caret benignitate vrbs, cuique vbi datur suum.
Nonfatigaturmerendo pulice benignitas.
Non potest benignitate cicurari mens mala.
Omnebuste da benignum; maxime tamen tuis,
Numinis loco est in Srbe qualibet benignttas.
Pessime noli mereri de benignitatibus.
Quî malignus in benignum est, nemini fiet bonus.
Plus pote strigore duro flexilis benignitas.
Qui benignus haud sibi ipse est, nec benignus alteri est.
Praeuentt precesrogantum nobilis benignitas.
Quem nequit vis vincere aut fraus, vicerit benignitas.
Qui sibi non est benignus, nec benignus alteri est.
Saeuus in sues, benignus nunquam erit circa exteres,
Semper aequus est benignae calculus potentiae.
Vincitur benignitate, fraude vique interritus.
Vix potest dici benignus quiroganti profuit.
Vnius mors perbenigni, publicum infortunium est.


page 121, image: s145

Vrbs viris carens benignis, est latronum patria.
Acceptior Deo hostia est benignitas.
Arbor putatared ditur fecundior.
Beneficium cum dat benignus accipit.
Benignitate non cicurantur mali.
Benignitatis omnibus portus patet.
Cunctis benignus esto; maxime tuis.
Fac sis benignus, vt benignus sit Deus.
Facit cito omne quod facit benignitas.
Nescit moras, nescit diem benignitas.
Per est Deo quisquis bene omnibus cupit.
Penuriae succurrite haud ignauiae.
Plusquam duplex benignttas vltronea est.
Potissima est dos Principis benignitas.
Quam maximereges decet benignitas.
Reges benigni proxi mant ipsi Deo.
Regina virtutum omnium es benignitas.
Similima est Deo innocens benignitas.
Sinistraferme Principum est benignitas.
Spontanea omnis est Dei benignitas.

BIOTHANATI.

Est nefas mori absque summi commeatu numinis.
Laedit Deum quicunque seipsummet necat.
Nemini mors occupanda est absque praecepto Dei.
Nemini sis nenda mors est antequam Deus iubet.
Exitus iacet Catonis sub cicuta Socratis.
Impias adferre nullifas sibi ipsi dexteras.
Mors sua accersita dextra mortium tristissima:
Proijcit quicunque Vitam, cordis haud est masculi.


page 122, image: s146

Se necans desertionis crimen incurrit graue.
Se sua manu necare crimen est ignauiae.
Socratis malim cicutam quam Catonis exitum.
Transfuga es si missionem tti tibi facis manis.
Graue est manus afferre proprias sibi.
Projicere vitam feminae est, certe haud viri.
Quisque manus infert sibi, duc impium.
Semet necans, dementior quam fortior.

BLANDITIARVM.

Blanditer regi loquare, asseclisque pro ximis.
Demerendae oratione byssina aures regiae.
Regiam aurem non penetres absque voce byssinae.
Regibus nihilloquen ium, vel loquendum blandius.
Absque morte audire raris fas melos Sirenium.
Absque merte audire Vlyssi, est epos Soredenum.
Arduum est transire surdes auribuus Siredones.
Blandicella dicta ferme discrepant a sensib us.
Blanditas benignitate si ca et mendacium est.
Congregat panthera odore, quos fero ore dissepat
Cor dolosum est ora quamuis blanda sint Sitedonum.
Ecquos est quod blandiendo feminae haud extorqueas?
Et probus fronte atque dictis perditur pellacibus.
Impetres plus palpo et ore quam flagello quam face.
Iunior, caue dolosa dicta blandientium.
Libere loqui est amici; Sannionis blanditer.
Maxime timenda verbis perbenigna femina.
Minime amicus est quamuis blandus est per omnia.
Mortis exors rarus odas audijt Serenias.
Non abest a morte longum cui canunt Sired nes.


page 123, image: s147

Omnium repleta non sunt or a mellilinguibus.
Plurimum lenecinanti prodit a lingua mali.
Plus in hostem verba blanda ferro et ignibus queunt.
Saepe melmerum ore fundit, cor cui omnefelleum est.
Sensibus quaeblandiuntur non habent fastidium.
Suada quos nequit, refrenat iustior vis ac metus.
Sunt supra vim sunt supra arma cuncta, verbamollia.
Supplici canore praedam fert suam Siren triplex.
Tunc adulator nocere vult vbiest blandissimus.
Verba blanda habent venenum, certe ab hoste prodita.
Vult mori qui audire gestit dulce Sirenum melos.
Amiciamicu grata ferme amant loqui.
Blandiri oportet, non minari, regibus.
Cassa est fides fine absque blandientibus.
Cassa fide sunt blanatentes iugiter.
Heu quot dedit pessum melos Sienium!
Heu, verba nimium blanda; non placent mihi.
Infunde mel citra necesse quam putas.
Malis medetur sermo suauis pluribus.
Noto canis blanditur, ignotum allatrat.
Sempertime, semper melos Sirenium.
Sermone dulci quemlibet Siren tenet.

BONI VIRI.

Nulli adaeque sunt timendi quam Dei nimis boni.
Quis Deo, bonus quod essit, egit vnquam gratias?
A bono maloue rege ciuium bonum aut malum est.
Es bonus rex? ridet aether itque gratior dies.
Es bonus rex? templa florent, aequit as viget foro.
Gloriam fert rex perennem qui honos censu beat.


page 124, image: s148

Promptius regum bonum optas, quam bonum regem inuenis.
Multi ante regnum sunt boni, in regno haud item.
Non sat est regem bonum esse, sit seueriter grauis.
Pax in agris oppidisque regem sub bono floret.
Principes bonos tabella comprehendas vnico.
Regium est bonos honorum Camer ari prae [?]ijs.
Rex bonus mundi est voluptas, rex bonus caeli est amor.
Rex bonus pauper sibiipse est diues at reipublicae.
Si bonos vis esse ciues, imperator sis bonus.
Sit bono lenis potestas, sit seuera non bonis.
Sub bono imper ante nullum cuipiam accidit malum.
Abonis omne est remotum lege naturae malum.
Alteri bonus, sibi esse non potest nisi optimus.
Arduum est bonum manere pluribus mixtum malis.
Ciuitas punitur omnis cum bonus vir ipsiobit.
Ciuitatis clade grandimorte tollitur probus.
Cui malo esse impunefas st, sed negat, dic optismum.
Cum bonis bonum esse nil est, sed bonum esse inter males.
Dat bonos natura paucos, perficit plures.
Fit stat im bonus bonorum quisque contubernio.
Hoc habent boni, quothoris senouo induunt beno.
Illico bonus fit, esse qui cupit modo bonus.
Immemor facti prioris non mali, quei sit bonus.
Magna clades instat vrbi iustus ex quatollitur.
Mors boni totius vrb s publicum infortunium est.
Nascitur probus bono vrbis, at malo denascitur.
Nec bonum natura fecit quempiam alma nec malum.
Nemo ibi est bonus malusue, quique vbi aut boni aut mali.
Nemo non bones honorat, ntmo non odit malos.
Nim voluntate an coactus sis bonus multum interest.


page 125, image: s149

Numquam amicos patriamue vir bonus tractat male.
Numquam periuit quo lbonis factum bene est.
Nuspiam bonum inuenire est cui nih l insit m li.
Omnium malo atque damno ciuis interit bonus.
Optimis vis imperare? sis primis rexoptimus.
Promptius quemcunque praestes alterum quam te benum.
Publico infortunio vrbis vir bonus denascitur.
Qui bonus necessitate est perperam voces bonum.
Qui bonus necessitate est, sponte non erit bonus.
Qui bonus sponte est ab illo nilmali vnquam nascitur.
Qui malos non odtt esse non potest mere bonus.
Qui patrum consulta quiquei raseruat, est bonus.
Qui sibi est bonus malusue, talis est et ceteris.
Quisque se bonum esse iurat: quisque se negat malum.
Quod bono facis bene omnis floret aeui tempore.
Quottidie se melior ipse fit bonorum natio.
Rarus est bonus maligno publico rei statis.
Sape qui boni fuere, postea fiunt mali.
Semper est bonis bene, imo semper est malis male.
Si bonus vis esse, primum credito esse te malum.
Si bonus vis esse, primum scito te esse pessimum.
Sis bonus tecumque nullum non probum vnquam perferas.
Sit malo grauis necesse est esse qui velit bonus.
Tam bonus malusue nemo est, quin sit alternabilis.
Vir bonus bono potentem sefacit, m lus malo.
Vir bonus, defensor acer optimarum partium est.
Vir bonus quaeri potest quidem; inuenirt non potest.
Vix bonus dici meretur qui beno cuiquam est malus.
Vix obit bonus sine vrbis publico suae malo.
Boni character est, ben gnum esse cmnibus.


page 126, image: s150

Bonis male est in orbe? at in caelo optime est.
Bonus fere est prognatus est quis quis bonis.
Bonus malusque [?] valentidem Deo.
Considerantur a Deo boni ac mali.
Heris bonis sorui mali; et malis boni.
Malus in suos, nunquam exteris fiet bonus.
Noli meminisse, si facis bono bene.
Necessit at si es bonus, non es bonus.
Non est nouum pati optimos vel pessima.
Paucos facit virtus bonos plures timor.
Plerunque fraudi noxiae bonitas patet.
Plures facit metus bonos quam praemium.
Poenae metu plures boni quam Praemij.
Quod purpura est in veste, invrbe id est bonus,
Quotidie se melior ipse fit bonus.
Quotidie se ptior ipse fit malus.
Rari pudore sunt boni, plieres metu.
Reges verendisunto, non solum boni.
Veracbuenire non solent malo bono.
Vitam per omnim carus est Deo bonus.
Vt sis bonus nulla est re opus, nisi vt velis.
Vult esse quiuis rege sub bono bonus.

BONORVM.

A bono manant bonaomnia, a Deo nullum est malum.
Obuenit Pijs bonum a Deo, omne dormientibus.
Optime quando est scelestis, pessime ijs tunc vult Deus.
Quem Deus punire vult is quod bonum est putat malum.
Suggerit cuiuis bonum omne, nemini malum, Deus.
Principis bonum malumue publice omnes occupat.


page 127, image: s151

Abona manu bonum omne est, a mala manu malum.
Abenis discerne proba, sint licet simillima.
Amalis bonum profectum vix habendum est pro beno.
Adbonum plerosque laudum blanda Siren allicit.
Adbonum vnum damna bina dant Dei mortalibus.
Aes fit aurum: aurumque factum, nunquam in as conuerteris.
Aurum abit formas in omnes, materiae ast auri manet bonum.
Bonum fere omnes praedicant quod vtile est.
Cui fuit nunquam male, illi esse non potest bene.
Cum Dei timore pessum cuncta eunt statim bona.
Cura cui boni atque honesti, ciisium puta optimum.
Est malis bonisque rebus quapiam vicinit as.
Et bonus malusque laudatore concordi bonum.
El bonum putatur in quo praeualent mal. bona.
Mens inebr i atalanguet ceu merorebus bonis.
Multa passim a vulgo habentur, quae tamen non suntl bena.
Multi probant mala, at nemo bona improbat.
Nec dari nec cripi pote, est homini quod optimum.
Nec potest dari eripiue quod hominibus optimum est.
Nemo non adulterinis veraposthabet bona.
Non habet bonum perenne, nec dare illud sors potest.
Non potest dari ertpiue quidquid homini est optimum.
Omne quod bonum est, manere non solet semper bonum.
Omne quod bonum est nocere non cupit, magis iuuat.
Optimum inuadas labore: sponte nemini venit.
Plebs bona esse quae asseuerat saepius, sunt pessima.
Quei bonum sit, vsus ex quo nullus est nisi ad mala?
Quei queat bonum vocari quod potest verti in malum.
Qui bonis se sortis effert, non suis effert se bonis.


page 128, image: s152

Qui petit bona emnia a se, nil ei mali accidit.
Quidquid est bonum malumque nec bonum plane aut malum est.
Quidquid est bonum orbe toto, utuis haeret iugis.
Quod bonum est, fac vsque vulgi nec pili fac calculos.
Quod bonum est malumue, longum non manet bonum aut malum.
Quod bonum est malumue ab vsu singulatim discito.
Quod bonum est malumke; semper permanet bonum aut malum.
Quod bonum est, solis inhaeret applicatque se bonis.
Quod fuit multis bonum annis in malum verti nequit.
Rarior concessa veropercipit sensubona.
Tam bonum nil est, malum esse quin queat mixtum malo.
Tam bonum malumue ml st, saepe quin mutet vicem.
Turpe habere cuncta quem quam, praeter ipsum se, bona.
Vertitur tandemaes in aurum tempore; aurum aes nunquam erit.
Bona omnia a se qui petit nulli inuidet.
Bonum malo miscere si vis, haud queas.
Id optimum est in quolibet cui nascitur.
Immixta semper sunt malis Dei bona.
Mendace quaeuis vita sucata est bone.
Non est bonum quod esse de sinit bonum.
Non est ferendum cedat vt malo bonum.
Nullum est bonum quod non proprium sit Dei.
Nunquam bonum laedit, malum nunquam iuuat.
Nunquam placent veloptima absque moribus.
Quo latius patet bonum hot praestat magis.



page 129, image: s153

SVMMI BONI.

Summum bonum si quaritas, Deum inuenis.
Ad bonum quiuis supremum dirigit mores suos.
Impudentibus voluptas corporis summum est bonum.
In bonum summum latroni furibusque nil licet.
Mentis in tranquillit ate dos sita est summi boni.
Mentis in tranquillit atequaerito summi m bonum.
Summum bonum mortalibus mens est bona.
Summum vbi bonum est, timori nil vaciuum nil spei.
In mente summum cuilibet bonum sua est.
In se repostum quisque habet summum bonum.
Summum bonum est in mente, non in corpore.
Supra bonum pulchrumque summum ipse est Deus.
Quod petest mutare tempus, ne putes summum bonum.

CAECITATIS.

Aure captum oculove nunquam est ad scelus Numen poli.
Aureis nummis Philippi caeca facta Gracia est.
Caecat issum seintueri qui diu in solem cupit,
Calibes orbique quouis sunt sacres semper loco.
Est potestas caeca quam dos non obit prudentiae.


page 130, image: s154

Faedius quacanque morte cacitatis est malum.
Grande mors malum, sed ipse grandius polcaecitate.
Iudices octaecat auri fulgor etsi lynceos.
Munerum serdes, potentum luce priuant lumina,
Namo ita est oculatus auri luce quin caecutiat.
Peruenire lucem ad vllam quei queas ceco diece.
Pluribus remota vite est caelibum a molestijs.
Quin subinde caeca ab auri cruda luce fit fides.
Quos fouet fortuna caeca cacat etsi Lynceos.
Seruam habebat vnum Homerus caecitatis adseclam.
Caecus est quiuis in ira: caecus imo et surdior.
Caecus atque mancus esto commatis iu dex boni.
Caecae opes non sunt, videntes quando nacte sunt heros.
Caecum nega qui mente cernit omniae.
Caduca sirmum multa res tangit virum.
Commendat et lucem ipsa visus caecitas.
Fst mortequauis caecitas muius malum.
Excaecat auri fulgoroculatissimos.
Magna caret caelebs homo mole stia.
Iubar lucri ipsom saepe item excaecat fidem.
Vel mente caecat praeditos donum optiena.

CAEDIS.

Absque caede clam palamue vix obit princeps malus.
Vix tyrannus vllus vnquam morte sieca concidit.
A suis plures amicis occidunt quam ab hostibus.
E leui quan doque verbo cruda caedes nascitur.
Finienda caede non sunt lex quibus frequens patet.
Fit reus caedis reum absque caede qui emittit manis.
Innos us a caede vitam mox resumi alteram.


page 131, image: s155

Longe ab occidente non est mente spirabis sanguinem.
Pauperi sua est voluptas ex potentum caedibus.
Quempiam ne voce an armis interimas nil interest.
Regicidio ante caedem regis aegre creditur.
Acaede vita fit noua innccentil us.
Acaede vitam sumit innotens nouam.
Caedem patrat quicunque caedem concipit.
Caedes piatur caede succidanea.
Est ira certa caedis horridaeparens.
Est vna cades corporis, animae altera.
Facessatira, cautio ad caedem vnica.
Geatum paternae cedis vltorem time.
Qui caede gaudet, vix cadit fato suo.
Qui caede gaudent, hoc feri nt stipendium.
Quis haud patratae praemium caedis tulit?

CAELORVM.

Aparente lucis omne caelitus venit bonum.
Abneges ipsum te oportet sicupis caelo frui.
Ante obitum nulli creato porta caelorum patet.
Aspicit subin de caelum mens bonesti conscia.
Cum Venus curae est homullis, summa caeli in curia est.
De spicit terrae pilam imae caelitum mixtus choro.
Ecquis est caelo vocanti qui libens non pareat.
Ecquis est qui dona caeli pendat aequo examine.
Ecquis est qui serio vnquam cogit at caelestia?
Exuit cali omnem amorem, terrae amorem qui induit.
Hei mihi! quot terrae amore, caeli amorem deserunt.
Indoles, rectique mores, et pudor, caelo beat.
Mens, mala ingruente demum sorte, caelum cogitat.


page 132, image: s156

Mors vetat mori eruditos, mors pios coelo beat.
Mortis expers sola virtus scandit astra caelitum.
Nemo ad astra scandit, alas cui labor non commodat.
Nemo calum nemo sidera aspicit suum egrege.
Nemini cum sarcina ampla scandere ad caelum datur.
Nemini diem ante summum porta celorum patet.
Nontenetur caeli amore terra cui dat quod colit.
Per laboris quisque pennas caeli ad astra deuolat.
Per viam lethi ad suprema Siderum migrant pij.
Perge qua secunda fama monstrat ad caelum v am.
Perpetis felicita it componimur in polo.
Praemium est caelum beatis, pretium est Deus pijs,
Quanquam vbique sit, sibi ipsi vindicat caelum Deus.
Quidquid e caelo adsequeris, ipse de bebis tibi.
Strenuis lumen perenne est, strenuis caelum patet.
Terrae amarescant oportet blanda caeli vt sint bona.
Tollit ambidextra vixtus se supra caeli domos.
Tramite angusto ad supernas scandimus caeli domos.
Vis viam calcare caelerum? a timore age incipe.
Veritas benignitasque Principes infert polo.
Alis laborum caeli adit virtus plagas.
Caelos ad requisque qui vult non potesi.
Caelum beatis cedit om ne in praemium.
Deducta caelis rursus ad caelos eunt.
Lata ad poli arces scandere haud datur vin.
Mens orta caelo nonperit cum corpore.
Ne fas piumue est flere caelorum incolam.
Non est gemendus quem beat caelo Deus.



page 133, image: s157

CALAMITATIS.

Absque calamit ate virtus nullus nomen rei est.
Alta mens nunquam perementis su btrahit collun Deo.
Altius radice tendit arbor, irato I ue.
Calamitas virtusque eis dem saepese tenent locis.
Calculus vilis reco ctus in smaragdum vertitur.
Grando nil vetat colatur quin humi a rusticis.
In mala re constitutis est amicus pro Deo.
Mentis error calamitosis est voluptas maxima.
Nemo amicus calamitosis est: ne quidem frater suus.
Nemo sic iacet, suo hosti quin fieri queat metus.
Optimis aque calamitas ingruit quam pessimis.
Publico in malo, vrbe tota quiltbet ficte est pius?
Quis put at deberi amicis calamit atis gratiam?
Rebus in malis amicus a Deo differt nihil.
Effeminamur absque calamitatibus.
Est calamit atum sermo pharmacum optimus.
In calamitosis punctio pro vulnere est.
Inre mala potissima amici exactio est.
Quis calamitoso verba deneget bona.

CALVMNIAE.

A cal umnia aque momo tutum in orbis nil rota est.
Ciuium in mala inquiete stat susurronis quies.
Cominus nequit nocere ast eminus calumnia.
Cominus tibi instat hostis, eminus calumnia.
Corda vulpis inquieta possidet calumnia.


page 134, image: s158

Cuncta honesta, cuncta inhonesta venditat calumnia
Dedecet liuor poetam, dedecet calismnia.
Est leo, calumniator: cum periclo raditur.
Est nocentior veneno quolibet calumnia.
Ferre non potest diei spiculum calumnia.
Impetus calumniarum eludere innocentia est.
Innoconequis esse possit, si sat est delatio?
Maxime pium integrumque vellicat calumniae.
Nemini fidem tyrannus deferentium abrogat.
Optimosque decolor at pestilens calumniae.
Peste non est vlla maior obuiam talumniae.
Promptius labem huic vel istiasperseris quam absterseris.
Qui latenter criminatur fit cliens calumniae.
Se magis calumniator inquiat quam ceteros.
Stultus est malusue quisquis dat locum calumniae.
Tres simul semelque quaeuis inquinat calumnia.
Vmbra vt est comes vianti, sic bono est calumnia.
Vulneri aspidis mederi non potes, vitam rapit.
Ad criminan dum aptissima est calumnia.
Calumniandi nemini est suus modus.
Conuicijs haud vincitur calumnia.
Contra dicm houd durat diis calumnia.
Hirudo famae, pestilens calumnia.
Quois veneno peior est calumnia.

CANDIDATI.

Alt Lauernae candidatus miles est, aut Murciae.
Dignit atis gloriaeque campus omnibus patet.
Est malum hercle multiforme candidatorum amitus.
Maxim um est ambire nolle, cum mereri sufficit.


page 135, image: s159

Miles ecquis candidatus est Honoris, aut Dices?
Miles eiurato luxum candidatus gloriae.
Publicae causa salutis candidatus est Cato.
Quis fugae vnquam candidatus sacra fecit gloriae.
Accipere nolle, quam mererimaius est.
Auspicia campi Fors et Ambitus regit.
Paruo acquiescit candidatus Numinis.
Veritatis candidatus omne, quod vult obtinet.

CANDORIS.

Candidus rex este: certe candor est mere Deus.
Candidus rex sit necesse est, si litare vult Deo.
Candida omnis est Camaena, candida omnis est Charis.
Candidus nunquam imparatum inuadit aduersarium.
Candor profatur quod videtur optimum.
Cordis a candore fons est omnium virtuttum.
Est penes virtus eum omnis pectus cui candidum.
Est vbi cendor, cor aeltum, cor ibi est plenum Deo.
Haud subit sinistra mentem candida suspicio.
Iam super candoris vmbra nulla, nullism somnium.
Semper in candore mens est absque noctis nubilo.

CANITIEI.

Appropinquantis senecta testis est albicans coma.
Canitudo prodit annos, non item prudentiam.
Canus a prima iuuenta totus extitit Numa.
Quilibet canus capilliis mortis est praenuncius.
Rera res videre canam nauitae senis comam.


page 136, image: s160

Rarus adcanos capillos peruenit bellax nimis.
Cani ante tempus ingrunt merentibus.
Cani capilli haud afferunt prudentiam.
Saepe ante canos tristibus canescimus.

CAPTIVITATIS.

Capius es? Deum sodalem crede quamuis non vides.
Carceri inclusis profano consolator est Deus.
Cum fidelibus subintrat carcerem suis Deus.
Ne quidem suos relinquit Numen in ergastulis.
Captus innocensque vultum neminis defugerit.
Carcer est locus, libenter quisque vbi esse non cupit.
Carcerato grata semper esse libertas solet.
Ciuitate capta cunctos occupat caaptiuitas.
Est auis quidem hercle capta si vnico pendet pede.
Fortis, a captiuit ate, se sua asserit manu.
Liberum domi tenere nemo vinculis potest.
Liberum nega catena qui suae anulos trabit.
Monoceros potest necari, sed tamen capi haud potest.
Nemo carcere aut catenis de beato fit miser.
Nemo non sibi catenas carceris nectit sui.
Nemini fas est habere carcerem aomisuae.
Nemini non est catena cuimanus vltro dedit.
Nemini punire fas aedibus suis reum.
Qui suam trabit catenam cur solutum praedices.
Quo quis inuitus moratur, is locus pro carcere est: Strenuus dux raro in hostis incidit viuus manum.
Vincias corpus: ligare nullo animam modo potes.
Vincla qua presunt saluti neminem grauant probum.


page 137, image: s161

Vinculis elapsa duplas obtinet vires fera.
Vir malus semet fere ipsum induit sponte in plagas.
Vir Sophus sibi tribunal, Gir Sophus carcer sibiest.
Vrbe capta, nil Biantis tollit hostis de bonis.
Ab hoste captus, nunquam erit miles bonus.
Capipot est sed non cicurari bi on.
Captus domari non patest vnquam bison.
Donare captum honestius quam Gendere.
Habere nemo carcerem petest domi.
In sarcere habere neminem licet domi.
Iniurias nemo suas punit domi.
Nemo domireum actor vinc is indidio.
Non est solutus qui trahit vinclum suum.
Nullus potest vincere liberum domi.
Se quisquefune criminis ligat sui.

CARMINVM.

Absque vino dithyrambus non sit atque numine.
Carmina affectum fateriesi per minuta maximum.
Carmine in sues Vlyssis Circe vertit compares.
Dithyrambus e saliu[?]nascitur dulcis meri.
Et petras ferrumque tempus deuorat, von carmina.
Impij est reges licenti vulnerare carmine.
Improbi rumpuntur angues essicaci c[?]mine.
Lex vetat decem viralis carmen efferrimalum.
Non timent horas nec annos glori sacarmira.
Ob sty! umliberiorem nemoregum ringitur.
Etiam decus suntcarmina immortalsum.
Ex innocenti cui periculum est metro?
Insanientis carmen optimum omnium est.



page 138, image: s162

CARNIS.

Imperat stultis caro, ipsi dum Sophsas carni imperat.
Nil caro cadauerosumquam animae pondus est suae.
Suauissima est caro ossibus quae proxima.
Carnalis ille est, Vitia quem faeda obsident.
Carnigerit morem impius, pius domat.

CARPENDI.

Parcius laudare regem, nonneregem carpere est?
Se putat carpi potestas cum minus laudis refert.
Ca[?]pi ab intime eruditis summa laus est, non nota.
Culpa par, laudare semet atque semet carpere.
Moribus vstaque carpas quempiam humanissime.
Nemo non aliena carpit, nemo nonlaudat sua.
Quemtus vita ipse carpes, carpis vrbanissime.
Quisque carptor est alieni, quisque laudator sui est.
Senemo carpit, quuque carpit alterum.
Tam bonum nilintegrumue, carptor adsit quin suus,
Turpius quid, quam quem in alio caerpis, hoc morbo affici?
Carptoris expers nilin orbis hacpila est.
Senex perennis carptor est praesentium.
Stulte in altero reprendas ipse quod facis domi.
Vulgus profanum carpit et quod non capit.

CASTIGATIONIS.

Neminem Deus coercet quom quem habet pro filio.
Quem Deus castigat, illi est non Deus sed et pater.


page 139, image: s163

Quem Deus castigat, illum diligit vel maxime.
Filium nega, parent is virga quam vrens negligit.
Fil um patres nogato, virga que mnunquam impetit,
Filius non est, parentis virga quem nunquam ferit.
Luca bosloco flagelli caedit ur bspennibus.
Mitiges plausuatque palop spumeumad flagra ac minas.
Nemo casligatione redditurpeior probus.
Nemo castigationes diligit monentium.
Quod flagellum equo, hoc elephanticlaua praestat ferrea.
Quod minis auferre non est, impetras poppysmate.
Spectat emendationem cuncta ca stigatio.
Turpe voce castigare, cogere ense quem queas.
Verbere asperes caballum, mulceas poppysmate.
Vlcebrosis mel moleslum est, dulce sed status sui.
Cui par nequis malo esse, id impetres bono.
Nefiat acri Vece castigatio.

CASTITATIS.

Casta labis nilinipsis contrahat Bacchiorgijs.
Casta, ne quidem inquinetur in Lyaei mysticis.
Caste adit Deum profana mente qui voluit nihil.
Castior nulla est, Viriliquam quaeinore non Venit.
Castitas breues penates incolit, vastas Venus.
Castitas et pulchritudo raro habent locum simul.
Mater impudica natam sic tamen castam velit.
Non sat est castam ess vita, vel ream gestus facit.
Quam sui peccare mores non sinunt, castissima est.
Castam facit mens co[?]que, certe non locus.
Castam nega cui gestus est obscenior.
Castam nega cui vestu est lasciuior.


page 140, image: s164

Castum nega omne corpus cositum cihis.
Ex mente manat corporum omnis castitas.

CASTRORVM.

Castra formam vrbis winutae quolibet circumferunt.
Castra habent fortes in aquo; colles munit pauor.
Castra muni vbique castra tone securoloco.
Caslra nemo diligenter seruat a victoria.
Castra opus nocturna vallo cingere et custodia est.
Castra somnolenta, prada certa sunt si abest vigil.
Castra vbi vigil sopitur hostibus semper patent.
Castra vtgile destituta, castra non sunt, sed teri.
Quid in uant de nocte castra si carent custedia.
Intrare castra, summa faemina nota est.
Vallare noctem nemint duci obfuit.

CASVS.

Cum cadit probus, cadentem subleuat Deus manu.
In Deo qui spem repenit, si cadit, diu haud iacet.
Casuum sinictra regem non terunt, sed milites.
Militum casus secundos, iurerex ducit sues.
Regna momento vel vno casus euertit frequens.
Rex suis minus mouetur casibus quam ciuium.
Attevit casus sinister omnequod fa ctum est manu.
Auferunt vocem quoque ipsam non opina casuum.
Casus est offensioque crebra vitae omni in via.
Ca uum magis sinistra quam secunda cogites.


page 141, image: s165

Est quidem cecid sse turpe, sed iacere turpius.
Et secuturum prioris lapsus om is corrigit.
Labitur bene in stitut us, sed verecunde nimis.
Labitur malus sed inde non amat resurgere.
Labitur probus, sed idem se statim a casu erigit.
Mens hebet ratioque casus vt repens cui ingruit.
Mente casus orbis aequa ferre qui potest, regit.
Multus in bello haud opimis casibus dandus locus.
Nemo tam beneinstitutus est subinde quin ca dat.
Pene non cadit resurgit quis quis a tr[?]ctu soli.
Praelio quouis potest as plurimum casus viget.
Qui cadit statimque surgit, non cadit sed caespitat.
Quisquis a casu resurgit nemini exemplo nocet.
Si cadit virtus, resurgit casu ab ipso fortior.
Vincit et virtus superbam casuum potentiam.
Vix cadit qui laposus illico exilit lubens humo.
Vix cadit qui mox resurgit: qui iacet diu cadit.
Vix videtur esse lapsus, qui statim sese erigit.
Vix potest casus Vocari quum statim quis se erigit.
Ab hoc ad illum c asus vsque transilit.
Affl cta virtus suscitatur casibus.
Auferre id omne quod dedit casus potest.
Census Biantis nilsibi a casu timet.
Labipotest vel institutus optime.
Negesgrad fuisse firmo quiiacet.
Nulli obtigit casu bonum sapientiae.
Nunquam cadit Deifauor quem sustinet.
Quaecunque dat casus potesi et tollere.
Quodcunque casu contigit, sors id mihiest.
Refert mage vnde quispiam, quam quo cadat.



page 142, image: s166

CAVSSAE.

A Deo adiuuantur vltro causa queis velli bona est.
Causa quae a Deo iuuatur iudicanda est Optima.
Causa bellandi tyrannis tusta semper est sua.
Regibus causa esse belli non potest malis mala.
Regibus caussa esse belli non potest bonis bona.
A bono a malo aduoc ato causafit bona aut mala.
Absque dictione causae morte nemo plectitor.
Absque dictione causae qui perit, nega reum.
Aequitas vires secuedas addit infirmo gregi.
Causa belli corda adauget, ac simul necessitas.
Causa bell iusta Vincit; quippe cui fauet Deus.
Causa belli iusta vires sufficit cuiuis duplas.
Causa cui bona est egerenon potest facundia.
Causa quae bona est agendo non bene, exit in malam.
Causa qualis, talis esse semper effectus solet.
Causa cui bona est ab hoste non potest pessum dari.
Causa cui bona est secundo pene pugnat exitu.
Causa cuius est bona, eius iustior victoria est.
Causa in aequa vel misellus vicerit fortissimum.
Causa insta sape pugna vincitur, bello haud item.
Causa iusta vbique victrix est, suo sed tempore.
Causa iusta vbique iniquum vincit aduersarium.
Causa nunquam iniusta vincit; insta nunquam vincitur
Causa tandem iusta plena vitulat vîctoria.
Causam agas bonam bene, eius ve bonus sit exitus.
Causam agas bonam bene, illi finis accedet bonus.
Causam agas bonam male esse si malam desideras.
Causam agas nec recte agendo pessimam vel optimam.


page 143, image: s167

Diuersa causa rem bonam aut malam facit.
Duplicat causae aequ[?] Vires imbesillis maxime.
Est pium Vndique esthonestum, pro bona causa mori.
In bona caissa disertus esse quilibet potest.
In bona plerunque causa plurimum eloquentiae est.
In malam transire causam vis bonam; ipsam agas male.
Intulit profecto mortem, causa mortis qui fuit.
Ius cui ac iudex neg antur, interit tanquam innocens.
Nemini turpe au tpudendum est pro bona causa mori.
Nil valent vires viriue causa belli si mala est.
Non potest nocens vocari cui sui haud defensio est.
Nisllacausa est quin agendo non bene illico excidas.
Optima etsi, eget fideli causa patrocinio.
Optimam corrumpere causam vis! agas ipsam male.
Optimam reddas, agendo pessimam litem male.
Pessimae fere patronus quaeritur causae optimus.
Pessimam red das agendo vel bonam litem male.
Plus nocet causae tacendo quam loquendo oratio.
Pro bona cuicunque causapugna, pugna strenua est.
Qui cadit dictam ante causam, sicut innocens cadit.
Semper est lupis in agnos iusta causaiurgij.
Si bonam causam actitare dextere haud quis, fit mala.
Si bonam perire causam vis, eandem ag as male.
Si cupis scelus meneri, telle eicausam ac caput.
Transit in mala bona omnis causa si ipsam ag as male.
Vindicat quascunque belli causa iusta iniurias.
Vis bonam malamue causam? illam aut ag as bene, aut male.
Causa in bona giganta vicerit puer.
Causae bonae certissima est victor a.
Causae bonae, Dei adsidet fauentia.
Causae bonae perennis est vistora.



page 144, image: s168

Corrumpitur male agendo caussa item opntima.
Ex actione caussa fit bona aut mala.
Fiduciam aequi spiritus magni decent.
Magnum pusillus vincit in caussa bona.
Ne curiose quaere caussas omnium.
Nemo ab; que caussa quidpiam facit sua.
Non recte agendo caussa fit mala haud mala.
Prose aestimatur caussa; nil numerus iuuat.
Qui iusta p[?]scunt ijs fauet victoria.
Si litem agas bonam haud bene efficis malam.
Spicam impedire qui capit setren [?]ecat.
Tandem triumphat caussa belli iustior.
Vincit gigantem nanus in caussa bona.

CAVTI.

Melior est dux circumspectus, quam proterue audaculus
Credulus nulli esto Prînseps, sed magis caue omnia.
Res licet sit gesta dextre, sic tamen Princeps time.
Tutus esse Vis vbique? tuta vbique rex times.
Adpericla cautus esse nemo sat potest sua.
Ad suas res nemo cautus esse plus satis solet.
Aestvant subacta cote cordaprouidentiae.
Ante fert spes timorem cauta prouidentia.
Calceato est ambulandum per merassentes pede caute.
Casibus durata virtus asperis semper cauet.
Cautior mode stiorque est sortem vtramque quit tulit.
Cautus as prudens Gbique nuspiam sis callidus.
Cautus ad frauaes dolosque est fraude captus ac dolo.
Cautus est ad cun cta sortis gnarus et bonae et malae.
Deuorant grues lapillos ne auferantue a Notis.


page 145, image: s169

Fabricat sibi emne fatum cauta circumspectio.
Fastui medela prastans admodum est, cajus timor.
Grus saburra onusta ventis remigat centrarije.
Imputa lucro secunda, laeuapr visu leuae.
Maxime ijs fulmentimori est qut extere fulmina.
Maxime laetis sinistra maxime voluit Sophus.
Mens metu turbata, caute nuspiam sat prospicit.
Nemo circumspectus aeque est re bo a velut mala.
Nemo circumspectus ipsi sat sibi in causa est sua.
Non cito perit ruina, vuina cui formidini est.
Non latet struthocamelus quae caput tantum abdidit.
Non potest sa[?] esse cautus qui nihil passus mali est.
Non potest vnquam cauere sat sibi dux sobr us.
Non sat est fortunae ad artes cauta gens mortalium.
Nullare bona, at mala ingens cuique circumspectio est.
Non putar am turpe dictu est imperatoriprobo.
Nunquam satis cavet sibi innocentia.
Prospero in cursu procellam qui timet, Tentit minus.
Prospero in cursu procellam qui timet naui, cauet.
Prospice: latere quouis scorpius saxop test.
Quisquis est nigrum caueto fullo carbonarium.
Quod repletus sit timore, vespicitsemper lepus.
Sape passus fraudem et astum, fraudem et astum pracaueat.
Scorpium saxo sub omni deltere suspice.
Sic pugil feri hostem, vt ipse te ferire non queat.
Si quid obstat acre cauto, non libet procedere.
Si tibi cauere nescis, quei cauebis alteri.
Si timor tollatur emnis, nulla circumspectio est.
Structio lapidum insequentes demoratur impetu.
Subdoli est omnes cauere, neminique credere.
Vt capat struthocamelus abdit, aucupem haud timet.


page 146, image: s170

Et molli in herba pestilens anguis latet.
Iani bifrontes amuli est principes.
Nemo cauet fraudem prtus quam fecerit.
Nunquam nocet modesta circum spectio.
Nunquam sibisat cauta prouidentsaest.
Prudens bonis sit quisque, cautus at malis.
Qued murus vrbi, cautio est quibuslibet.
Si vis tibi cauere, te primum caue.
Suadet timores ac moras pectus sagax.

CELEBRITATIS.

Cui fauet Deus, vel ore fit celebris hostiuus.
Clarior sit rex Sopho vno quam valenti exercitu.
Imperator difflat hostes nomine ipso clarior.
Quilibet rex fit celebris, velnota, vel laudibus.
Sunt celebres sempiternis saeculis patriae patres.
Tamcelebru esse nequam rex potest quam strnuus.
A bo na arte claritudo surgit et verax honor.
Artibus decus paratur claritasque nominis.
Clara laus togae sagique mactat insignes Viros.
Claritate mentis, qui vincere est angustias.
Esse vis celebris? ore strenuus sis aut manu.
Fulget is quifacta summis d gna con it laudibus.
Magna bella sape nudum conficis nomen D[?]cis.
Perseueram arte, clarus esse qua quondam cupis.
Plurimis cladem obsupremam contigit celebritas.
Vt celebreris necesse est fortia agere item ac pati.
Inter bonos malim esse quam inter splendedos.
Malim latere, quam patere per nefas.
Semper malis ingssa virtus splendida est.


page 147, image: s171

Tandem et timendus dux celebris fit suis.
Fiat vt princeps celebris, aut ferat mala, autpatret.

CENSVRAE.

Principis censuram adores, Aulice, haud examines.
Cunct a dicta, cuncta facta, censor apta tempori.
Cuncta qui facit decenter censor ipsemet sui est.
De bonis bene iudicare quamlibet queunt mali.
Est sibi censor benignus quisque durus alteri.
Est supra censoris vrnam censor ipse qui sibi est.
Legib us minera censor corripe atque corrige.
Nemo non sibi ipse iudex m tier mitissimo est.
Non tim t censoris Grnam cuncta rete qui facit.
Noxa adulta censo aquus obsecundat in loco.
Noxios censura punit, parcit innocentibus.
Quis grauis censor, quis aequus arbiter seriptis suis.
Quilibet sibimet ipsi lenis est, nemo alteri.
Quisque iam censores artes arregat rudis sibi.
Quisquis est senex iuuentae censor est amplissimus.
Turpe, cerdosi reprendat Zeuxidos symmetriam.
Turpius nil quam quem in also carpis hoc morbo affic.
Censor sui, non pendet a vulgo arbitro.
Censor sui vel censor est regnant um.
Censura et annis adsita est senilibus.
Censura nunquam est iusta multitudinis.
Censura postuma omnium ver[?]ssima est.
Censurararo recta multitudini est.
Censura semper est penes canos senes.
Culpae suae leues Videntur omnibus.
Cum cuncta Momus cernat, ipsum se haud Videt.


page 148, image: s172

Humaniora censeas semper regius.
Rare incidit malum ille qui cauet male.
Seuerus in se nemo adhuc iudex fuit.
Stultus propinquos excutit, seipsum Sophus.

CERTAMINIS.

Cum Deo pugnare noli vita longa si placet.
Cum Deo celoque certant prosatigi gantibus.
Se malo damnoque mulctat, pugna cui cum Principe est.
Artifex cum rege certans palme ei cedit de cus.
Congredic mrege ciuis non solet, nisi vt cadat.
Cum meliore quando certat, Principis victoria est.
Cum suis si quando ertant, vsque vincunt Principes.
Congredic minfamenon est absque labeinfamiae.
Cumpari certamenanceps est improbabile.
Dedecus querit senectam iunior cum prouocat.
Dulcius nil est amoris mutuo certamine.
Fit niger quicunque certat fullo cum fuligins.
Foriebus parata palmae est, fine sed certaminis.
Gens Pygmea dormientem nil potest centra Herculem.
Herculem alte dormientem pu stlus quid excetas?
Herculis Pygmea frustra turba fomnos impetit.
Inficitur si quando certat fullo carbonarijs.
Inuido certamen omne cum potentioribus.
Mulus in quocunque asellum praeterit certamin.
Musico certamine omni vincit ignarissimus.
Ne nigros quidem repellas, ipse quin fias niger.
Nemo non fauetm nori Martio in certamine.
Non soletpalma obtineri fine quam certaminis.


page 149, image: s173

Omne cert amen pudendum est quod fit hoste cum impari
Optimumest certamen acri quod caret periculo.
Optimum est certam en exors Vltimi discriminis.
Pugnairs omni vsque plebes deterioribus fauet.
Quando fit certamen anceps Vt discriminum.
Sape de fortitrtumphat vilis aduersarius.
Tutior n[?]lla est periclo quam carens certatu.
Vinciturpersaepef rtis hebeti ab ad ersario.
Vtcadat Paeanis arcu, bubo, sortis haud tuae ess.
Certamen haud sit absque vs discr minum.
Nunquam caret certamine innocentia.
Pugn are noli cum potentioribus.
Saepe opprimst se fortiorem imbellior.
Succumbit usque cumm alo certans bonus.
Sudore virtus gaudet ac certaming.
Quicunque certet, vincas vie, par fuit.
Vinci nequitrex gymnico in certaminc.

CHARIT ATIS.

Charitas Dei indicatur charitate proximi.
Carior Deo est homo ipsi quilibet, quam vel sibi.
Charus Deo est quicunque non charus sibiest.
Charus est homo sibi ipsi charior temen Deo est,
In Deum vel proximum cmnis porrigit se caritas.
Nonpotest Deo esse charus chara cui pecunia est.
Nonpotest Deo esse carus carus est qui Daemoni.
Nonpotest Deo esse carus, carus in fernalibus.
Charit as quem nulla vallat fulcias frustra hunc metu.
Charit as regum perennat; charitas regni est salus.
Charitate septus armis nullius Princets patet.


page 150, image: s174

Charitate septus est rex optimus, metu malus.
Impetrare charitatem vistyranna non valet.
Principum tutela praesens ac salus es charitas.
Rex quotus cupit mereri charitatem ciuium?
Ascatebra charitat is omne defluit bonum.
Absque caritate, vitae nuspiam innouario est.
Chara multe sint, preoe empta at omnium charissima.
Carissimum omne est quod mera prece obtines.
Charitas ad summa certam sidera ostendit viam.
Caritas cuicunque seruit, ridet veque, non gemit.
Charitas est absque lite, pase plena est charitas.
Caritas nunquam sibi ipsi seruam agit, sed proximo.
Charitas portum adsalutis est via illa regia.
Charitas si quando serua est, serua plus quam libera est.
Charitas Gbi, bonorum copia est ibi emnium.
Charitate fulta nunquam fit minor potentis.
Charitaete septus are is nemini expugnabitun.
Caritatem auctoritatis qui parat loco, sapit.
Charitatis Christus vna tessera signat suos.
Caritas imbecillum vinculum est nimis timor.
Est bonum omne charitatis profluit quod e penu.
Nec Deo charus hominiue est carus ipse qui sibi est.
Nemini aduersari, vbique caritatem glutinat.
Nilpotest a charitate prouenire quam bonum.
Nilpotet mali exoriri eharitatise sinis.
Non potest Deo esse carus, carus est qui nemini.
Optimum omne est charitatis quod fluit de fontibus.
Quod prece vlla comparâtur, omnium carissimum est.
Sunt Deo carissimi, orbis quos habet Gilissimos.
Tessera haud est Christianis vlle quam alma charitas.
Carissimum quem lenitas redait Deo.
Carus sibi vni, charus ipse nemtni est.


page 151, image: s175

Legum soluta vinculis est charitas.
Piet atis est soror gemella charitas.
Quisque est sibi carus magis quamproxime.
Quisque emicus est amico quamdiu domi expedit.

CHRISTI.

Absque Christo nil salutis cuipiam est, nil gratiae.
Absque Christi notione nullibi est feltcitas.
Ad Deitm venire gestis? s ala Christus cntibiest.
Christus absque voce ductus instar agni atram ad [?]
Christus ad dextram parentis adsidet Dei Deus.
Christus est homo Deusque mortuus, quei viuerem.
Entheo cruore Christi viua pascitur fides.
Est loco poenae scelestis petra, portus est bonis.
Induit seruile homullis pro malis corpus Deus.
Ipse christus, Christus ipse, mortuus nostram est vicem.
Nomen eierare Christi non solent orti Deo.
Noster est Christus sequester, no ster est frater pius.
Non sat est prodesse Giuis, mortuos Christus beat.
Omne Christi vna Gtriusque Gox totus mundi ferit.
Omnibus locis videre cuique fas Christicrucem.
Pati solet Christus mintstris in suis.
Quesinu recepta Christo est, nulla ouis reuellitur.
Qui negat Christum salutis tollit auctorem sue.
Quos crucem Christiferentes cernis, impios nega.
Vis sequi Christum? expeditus sis oportet ac celer.
Vita Christi tota, quid fu t quam passio.
Vt Deo coniungeremur factus est homo Deus.
Christi vniuersum crux Deo mundum ligat.
Christo fides probanda, non scientia est.


page 152, image: s176

Christus fidelus est metus credentium.
Homo mortuus est vt vinceret mortem Deus.
Humanitas Christi, mea est refictio.
Immunda mundi cuncta Christus sustulit.
Pacis sequester Chr istus est mortalibus.
Qui corpus ob te vestijt, pare Deo.
Quod amat, in id quod amatur ipsum vertitur.
Siparum est Vocare, me ire Christe Iesu cogito.

CHRISTIANI.

Aurum vt igne, Christianum sic periclis argue.
Christi oportet essemembrum Christianum quemlibet.
Christtani est Viuere absque crimine, imo eius nota.
Christiani mente in ipsa dedicant sibi Deum.
Christiani, spem salutis totam habent vno in Deo.
Christianis Vniuer sis tota vita naufraga est.
Christianum nulla vita, nulla mors aufert Deo.
Christianus absque ferro vincit atque sanguine.
Christianus Christiani nominis prastes opus.
Christianus est, ab omns qui malo se temperat.
Christianus est, voluntas vna Christi cui placet.
Christianus haudh bendus inssa qui temnit Deus.
Christianus quisque viuit prauitate haretica.
Christianus se fatetur actione haud nomine.
Christianus vis haber? Christianiagas opus.
Daemoni renunciare christianorum omnium est.
Et Deum omnes Christianic nsecr ant in pectore.
I[?] sinu inque oculis Detomnes Christiani viuimus.
Nequidem malumrependit Christianus promalo.


page 153, image: s177

Faxamorque Christiani tessera vna et Gnica est.
Qui facta dictis iungit est Christi cliens.
Sola Christianitatis tessera est Di ectio.
Spiritu fideque feruet Christianus quilibet.
Vinculum perfectionis Christiana est Charitas.

CIBI.

Est cibus fere Deorum sponte quidquidprouenit.
Proximi sunt a Deo, arbor atque olus quib us dapes.
Ambulare mille passus a cibo nulli malum est.
Augeas cibo calorem corporis non vestibus.
Continendae haud conter endae caussa animae inuentus cibus.
Haud datum est condire cuiuis quo decet cibos modo.
Humidum calidumque Ventri conuenit pulchre senum.
Ext rnum sanus saporem quis que respuit cibus.
Imperes lingus, imperesteni, imperes abdom n[?].
Maxime mellita sunt quae melle egentbellaria.
Nemini antea est edendumquam fames ipsa imperet.
Non opus cibi vlla orexi, cui fames jejunij est.
Nulla condimenta quarunt famis prisci dapes.
Nulla conditera caenae gratior same ac siti.
Potio lymph Ceresque sufficit mortalibus.
Prandium absque me sa morbos non parit sed discutit.
Prae dape est amanti amicam coniuert proxime.
Quidnam opus condire perse quisapit satis cibum.
Quic bum in sudore vultuc sumit a malo ab stinet.
Sanus acrobust us e ctbo esse quis vil p[?]test.
Sobria a coena at quesic ca inane nulla crapula est.
Vis voluptatum ciborum spernere? exitum vide.


page 154, image: s178

Daps cruda quae exit, corporiniladijcit.
Et potui et cibo venenum inest suum.
Humana vita constat vnda et frugibus.
Miserrimum est vescicibo quistrangulat.
Qualis domus talis fere est item cibus.
Odere pascas, si cibi fastidium est.
Panis merumque sanguis est terrae, est care.
Suauissime omnem condsas cibum fame.

CIVILITATIS.

Admodum illex maximorum est Principum ciuilitas.
Aduena est homo omnis: vnus ciuis orbis est Deses.
Ciuibus tuis placere Vis? place antea Deo.
In Deum malus, fere item ctuibus fit essimus.
Ciuibus nihilbonerum rege sub malo accidit.
Ciuibus nihil malorum rege sub bono accidit.
Ciuibus prestareregem se arduissimum omnium.
Ciuitatum gentiumue publicus rex est parens.
Ciuitatum Principumque mens perenne disidet.
Ciuium bono creatur quilibet rex non malo.
Est opus cura est labore ciuium rectoribus.
In mari Rex inquieto ciuium certa anchora est.
Liberis quod sunt parentes; ciuibus sunt Principes.
Liber as rex ciuitates non amat nisi vt terat.
More ciuis principatum quiregit, diuregit.
Non animis modo sedo ulis seruiat rex ciuium.
Optimus rex, non sibi est rex, ciu bus rex est suis.
Regibus non est timoride cibo quicogitat.
Rex bonus malusue quisque est, ciuium pro moribus.
Tutor est custosque Princips ciuium extra ordinem.


page 155, image: s179

Absque virtute esse ciuis non pote aut prudentia.
Ciuis est quis quis valenter obstat aduersario.
Ciuis est seruire patria publicisque commodis.
Ciuis optimus parere atque imperare nouerit.
Ciuis orbis vniuersis quilibet mortalium est.
Ciuitas ea vsque floret cuique prabet quasuum.
Ciuitas legum sine vsis stare nonpotest diu.
Ciuitas primum pusilla grandior fit tempore.
Ciuitas pusilla non est quae patet virtutibus.
Ciuitatis illud omne est singuli quod possident.
Ciuium curat salutem rex bonus, malus suum
Ciuium damnum malumque est omne magnis a viris.
Ciuium diulatere non potest discordia.
Ciuium natura leni postulat frer. o regi.
Ciuium salus reposta est in salute publice.
Ciuium seruit saluti, negligensque rex suae est.
Est onus latae vrbis ingens ciuis ignarusiugi.
Legibus quicunque paret ciuis est Gel optimus.
Linguamensque in ciuitate libera, cur seruiant.
Meta summa apexque laudum, ciuitatis est salus.
Otium atque solitudo potus et cibus sopho est.
Pace vis belloque ciues optimos? dis pramia.
Pulchrius praeesse multis ciuibus quam pauculis.
Qui ferit valenter hostem ciuis est. quisquis fuas.
Singulis at que vniuersis ciuitas ius dat sum.
Temporum beatitudo ciuibus fert gaudia.
Vera dicit iusta patrat ciuis or bis optimus.
Vinculo legum atque iuris continetur ciuit as.
Ciuem bonum parere oportet legibus.
Ciues quietos mente contines bona.
Ciues tyrannus, ciuibus reges timent.
Ciuis bonus semper metu circumfluit.


page 156, image: s180

Ciuilit are quelibetrex auferat.
Concors domi, fortis foris cuncta impetrat.
Etciuitatis pars homo vnus est sue.
In ciuitate nec leo sis nec culex.
Inter tuos [?]ec sis leo nec sis culex.
Lenocinatur maxime c[?]uilitas.
Plerunque viles qui ciu l. s sunt nimis.
Princeps bonus vel ci[?]ibus obtemperat.
Pro ciuibus perire, regis non mali est.
Seruare ctuen prineipi laus maxima est.

CLADIS.

A clade Princeps euilibet contem nitur.
A clade vix rex ciuib usfidit suis.
Fama cladis s[?]e regemreddit inuisum suis.
Absque clade vincerehostem, gratios victoria est.
A repentina stupere clade, turpe neminiest.
Clade publica expiatur saepepascorum scelus.
Nem ni est a clade amicus nemini a clade est liens.
Nullus heros absque clade factus orbi est inclitus.
Prouideque fortiterque bellicas clades feras.
Publica absque clade nunquam morte v[?]r probus cadit.
Publicam lorare clade non solet, lugens domi.
Qu rc us est arbor Tonante digna, quamuis eruta.
Vnda vt vndam, ita vna clades excipit aepe alteram.
A clade amicus ut clisens, quis alt eri est.
A clade quaeuis natio contemptui est.
A clade morum, rerum item clades venit.
Caudaminatur anguis vttritum est caput.


page 157, image: s181

Clades bonos emendat, indurat malos.
Non corrigit clades malos, sed erigit.
Quis non cadente lingua quercu colligit?
Virtus opes a clude ducit qualibet.

CLEMENTIAE.

Si qua auara, si qua prodiga, haud Die est clementiae.
Aequstati pr oponenda semper est clementia.
Altert: sparcit cruori, ceu suo, clementia.
Audit inquiritque clemens, ducit ac nec at ferus.
Ciuium parcit cruori, ceu uo, clementia.
Dignisus nil regi, quam uti perpetim clementia.
Imperatorem vna adaequat Numini clementia.
Institia clementiaque qui carent, reges nega.
Liberalisatque clemens esto rex, aut ne imperes.
Non oportet esse auaram aut prod gam clementiam.
Non potest vinci perennis cura cui clementiae est.
Nulla erescunt, nulla florent regna sine clementia.
Nulla maiestas iurenat indigens clementiae.
Nullae non virtus decore dat locum clementrae.
Nullae vis sic regna firmat vt bonum clementiae.
O beatos qui mer entur ciuium limentiam.
Persicit permulta tener, cuncta sed clementia.
Prima virtus. almain omni Principe est clementia.
Qui nequit clementia vti perdit et victoriam.
Regium aeuire non est: regia est clementia.
Salua maiestas in aeuum est quae vtitut clementiae.
Saderumscanduntur arces simplici clementia.
Vincit vsque et vsque nota dos cui est clementia.
Vltima atque prima virtus principis clementia est.


page 158, image: s182

Vsque et vsque et vsque vincit cui sua est clementin.
Abscissae nec sit, nec frequens clementia.
Antiqua paena? antiquior clementia est.
Clementia absque iudicia inclementia est.
Clementia ipsa vincitur vtctoria.
Crudelis est, erga impios clementia.
Dos prima regum grandium clementia est.
Ficta est fere omnis Principum clementia.
Primaria est dos Principum clementia.
Regi nouo fama vtilis clementiae est.
Seuerit atis proditrix clementia est.

COACTIONIS.

Ad bonum cogatur, vltro si sequi nolit, malus.
Nemini omnium pro batur quod facit coactior.
Quisque nouit parte quanam strictus vrat calceus.
Res coacta omnis molesta est, er go coge neminem.
Saepius cogas regan de vimetuque fortius.
Sponte vult natura duci, non malo cogi metu.
Cogi nequit, fides, coginequit pudor.
Quicquid coactum est, exhibet molestiam.
Molesta res est cuilibet, quae cogitur.

COGITATIONIS.

Cogitat nemo Deum ipsis. constiutus quam in malis.
Cogitata cuncta mentis et Deus perambulat.
Criminis loco peracti cogitatio est Deo.
Cum Deus vult cogitata pranae finiunt bene.


page 159, image: s183

Cum Deus vult cogitata dextra succedunt mala.
Est Deo per specta solum muta cogitatio.
Et cogitatum vindicat Deus nefas.
Interest Deus malorum cogitationibus.
Interest Deusque nostris cogitationibus.
Interest numen quoque ipsis cogit ationibus.
Non potest peccaere qui se quique Numen cogitat.
Nulla non aoerta mentis cogitatio est Deo.
Nulla cogitationis abdita est Deo fibra.
Praua mentis cogitata vertit in bonum Deus.
Qui Deum Astraeamque sem per cogitat, nulli nocet.
Qui Deum noctuque diuque cogitat, malo cauet.
Se colentium vsque numen cogitatae prosperat.
Transit a bono ad bonum omnis qui Deum vsque cogitas.
Adiuuatur at enebris nocte cogitatio.
Assequere cogitatu quodnequibis corpore.
Cogita de te, labor at cum similistui malo.
Cogita pericla mille nauigaturus maris.
Cogitata prouidenter exitus fe! ix beat.
Cogita quot antecedas, non quot ante te am bulent.
Conita quot te sequantur cum antecedentes vtdes.
Cogitanda sors adaeque pessima est atque optima.
Cogitat dicit fac itque pessime vsque liuiaus.
Cogitatfactura stultus, at Sophus quid fecerit.
Cogitata puniuntur pro actione turpia.
Cogit atione quaeuis. Mens penetrat loca.
Cogitationi honestae tempus omne peruium est.
Cogitatus assequetur corpori ire quo haud datur.
Cogitatus calamitosis subuenit quoque approbus.
Idquod es, te semver esse cogita, et vides bene.
In secundis cogitandum maxime aegrae quei feras.
Lingua voxque cogit ata promit alti pectoris.


page 160, image: s184

Mens quibus mala est perenne cogitant semper scelus.
Multae nulli cogitata temporis punctum obijcit.
Nec sibi malum alteriue cogitat vir adprobus.
Nilrecensrepensue surgit cogitanti impro spera.
Non potestt diu latere magnacogitatio.
Nusptam est subiect a poenis nuda cogitatio.
Odi vt inferos, Ioquent es ore aliud quam cogit ant.
Quanta quoique vana fingit corde cogitatio.
Bene cogitatae haudrespicit semper Deus.
Deum latere cogitatio haud potest.
Et cogitatae noxiae reus Deo es.
Et cogitatis omniuminterest Deus.
In altero ipsum cogitat sequispit.
Omnis Philo ophistu~lta cogitatio est.
Peccant quicunque cogitant in usscelus.
Quid eogitet Forituna, pausi cogitant.
Qui cogit at Deum, mali nilcogitat.
Praecogit atimollis est ictus mali.
Reus Deo est, nudum scelus qui cogitat.

COLNATIONIS.

Intimis quoquod est homullis cum Deo cognatio.
Est superbi. agnatio omnis imper atricis domus.
Arctius ungit voluntas quemque quam prosapia.
Di imit quemcunque nexum sanguinis faedum scelus.
Et tac ens quoque ingeniorum est inuicem cogitatio.
Inter affect[?], amici velprioris sunt loci.
Maius est vbique merum vinculum quam sanguinis.
Mentium magis ligamur nexibus quam sanguinis.
Moribus mage obliquamis mutuisquam sanguine.


page 161, image: s185

Multa debemus propinquis; plus at aeque, at plus bono,
Multa sanguini, sed aeque plurae debes ac bono.
Mutuo moge obligamur, cordibus quam sanguine.
Nemo non suos propinquos anteponit ext eris.
Nulla iur asunt ita arcta grande quam soluat scelus.
Nullus est miseri propinquus, diuitis sed quilibet.
Qui nimis laudat propinquos, vix habet laudemsui.
Quis suognato anteponat sanguine alieno satum?
Quamlibet cognationem grandius soluit scelus.
Saepe noxam vnius omnis expiat propinquitas.
Sancta vbique iura summae sunt necessitudinis.
Sanguinis ius grande, sed plus ius honestatis valet.
Sanguinis quoscunque nexus rumpit in dignum scelus.
Soluit et cognationis vincla contumeliae.
Vinculum cognationis dirimunt iniuriae.
Arte ligat genus, voluntas arctius.
Arctissimae est cognatio infelicium.
Cognatus esse quisque vult felicium.
Cuicunque homullo cum Deis cognatio est.
Genus propinquos sed magis studium facit.
Facit magis studium propinquos quam genus.
Late patet cognaetio felicium.
Longinquus vsus iuranaturae obtinet.
Nulla vsptam cognatio infelicium est.
Propinquitatis plurimum est in moribus.
Vbique multum tura possunt sanguinis.

COGNITIONIS.

Est sapientia estque virtus summa notio Dei.
Maximum Deo sacrum offet, scire qui cupit Deum.


page 162, image: s186

Nosse non potes deum, ipse niprius te noueris.
Nosse non potest Deum ipsi cognitus nondum sibi.
Qui dei se nosse iactat magnitudinem, atterit.
Quei Deum nouisse possit, cognitus qui nec sibi est.
Qui Deum cognoseit, ac se:, quid requirat amplius?
Qui Deum nouit,, probe ipsum sese oportet nouerit.
Qui Deum seque ipse nouit, nota sunt huic omnia.
Qui Deum vult nosse, oportet antra se nouerit.
Qui putat se nosse, minuit magnitudinem Det.
Qui sibi non notus ipsi est, quo Deum norit modo.
Vt Devm nouisse quaerit, sic colit. Deum pius.
Dux bonus cognoscat hostem quo queat pacto capi.
Ordo nullus est in aula rex vbi ignorat suos.
Principi mores suorum nosse virtus maxima est.
Qualis heu, coufusio est rex ipse, vbi ignor atsuis.
Qui suos non nouit, haud est rex suorum sed puer.
Rex suos qui ignor at vsu mentis orbatus bona est.
Rex sues qui nescit, hospes sur dus in regne est suo.
Aede quae in suaegerantur nemo quaerit noscere.
Alterum nosse arduum, ipsum nosse se arduissimum est.
Alterum quei norit. ipsi qui nec est notus sibiss
Cernit vt pedes pudendos pauovaudam vontrahit.
Contrahit superbias pauo ad pades cum respicit.
Dessinit quiuis homo esse se satis quam nouerit.
Esse te quod es puta; vmbrae somnium nihil mecum.
Esse te quod es putato; nempe bullam atri luti.
Institit viam salutis nota cui sua sunt malz.
More equi tentes oportet, si quem am as cognoscere.
Multa quamuis nosse possis, plura sunt non cognita.
Neminem non nouit ipsi qui probe notus sibi est.
Neminem qui nouit, idem notus ipse nes sibi est.
Nil mage est homini pudendum se ipse quam si nesciat.


page 163, image: s187

Nemini vult esse notus qui sat est notus sibi.
Nemini vult esse notus, ipse notus qui sibi est.
Non cupit sibi esse notus, esse notsis alteri.
Nesse pecatum, ad salutem regia est vere via.
Nosse semet haud cuiuis in ditum a Deo suo est.
Notus est quisquis si bi ipsi, nouerit quoque alterum.
Notus est toti vel orbi, notsis ipse qui sibi est.
Omnibus sat notus es, si te vel vnum noueris.
Qui queas cognoscere ipsum te puer? vix id senum est.
Qui negat se aegrun, saluti quei queat reddi suae.
Qui nequit se nosse, nosse non potest certe alterum.
Qui satis notus sibi ipsi est, alteri esse non petit.
Qui saetis se nouit, idem nouit orbis omnia.
Quo sibi deesse sentit plura quis, plura obtines.
Qui sibiest ignotus ipse nosse neminem potest.
Qui sibi est ignotus ipsi, notus est nec alteri.
Qui sibin otus sat, esse no: us altert haud cupit.
Qui sibi sat notus vni, notus est sat omnibus.
Quo magis se quisque nouit, hoc tibi minus placet.
Quo minus quisque est sibi ipsi notus, hoc mage altert est.
Rarus est qui faustitatesrite cognorit suas.
Saepe se non nouit ipsum scire cun cta qui putat.
Sp[?]ctat vt pedes, recondit pauo coudae lumina.
Transit ad stulios, tenetur qui sui ignorantia.
Viuere ac mori beate postulas, terespice.
Vix pedes pauo tuitur, caudae opes quim contrahat.
A tepetas, sis qualis, haud ab altero.
Deum quicunque nesse vult, se nouerit.
Deus profecto nouit vnus omnia.
Noli ampliora concupire viribus.
Noscendus ante quam colendus est Deus.
Notus sibi idem nouit orbis omnia.


page 164, image: s188

Prius Deum noscas oportet quam colas.
Qui sem et ipsum nouit, et nouit Deum.
Quicunque nouit alterum notu[?] si est.
Quis semet ipsum nouitt, vt decet, satio?
Se noscere ipsum, diffici imum omnium est.
Se noscere ipsum culmen est scientiae.
Se noscere ipsum, et arduum, et non ar duum est.
Se nesse. primus est gradus sapientiae.
Se nosse, res est omnium ard issimae.
Se nouit ipse notus est quisquis Deo.
Sis qualis ipse, haud alteri erede, ast tibi.

COLLEGA.

Mutuo collegae amare se haeud queunt si dissident.
Nemo amat collegam, amicus quin sit et rei publicae.
Promptius ferre improborum est odium quam collegium
Raro amat collega amore mutuo alter alterum.
Nullus est collega quin se mutuo fere oderit.
Collega amare vix solet fide bona.
Collegam amare longius perarduum est.
Suspecta collegarum amatio omnium est.
Colloquia mores praua corrumpunt bonos.

COLONIAE.

Limites auge colonis agro in hostico nouis.
Limites in hostiso auges, si colonum infers tuum.
Limi es ange colonis agro in hostili nozis.
Malites si transferantur victa in arua, sunt tua.


page 165, image: s189

Si cupis domate victos, misce eis colonias.
Subditos vis continere? misce eis ciues tuos.
Saepe imperat matiri suae coloniae.

COLORIS.

Anguis colore saepe proditur latens.
Nihil colorum lana nigra ipsa imbibit.
Plnma cygao candida, ipsi sed caro tamen nigrae est.
Quae faeda sunt ea abduimus co oribus.
Vt semel timctas colore est vellerum candor, menet.

COMAE.

Comptior cui capillus, mens ei incomptissima.
Comptulus perire malit publicam rem quam comaem.
Cui coma est curae, is cerebrum negliegentius fouet.
Cui coma est gemmata duris plenum eiest cor cotibus.
Cui comae pe[?]multa curae mentis alta incuria.
Cui nimu squell t coma auro mente squallidissima est.
Mens nequit comi capillus est vibi comptissimus.
Mentis inc[?]lt ae putato cui nimis nitet coma.
Mentis orneamenta vix sunt ijs quibus crinis nitet.
Morbis sit quisque qualis indicat cultus omae.
Nemo non mores, comarum detegit comptis nouo.
Qui nimis comaeim moratur, parcius curat caput.
Qui nimis comit capillum, comere animum vix potest,
Semimas est qui occupa ur plurimum circa comam.
Coma arguit virism, suada rhetorem.


page 166, image: s190

Cuiusque mores vnae sat prodit comae.
Sit quisque qualis cultus arguit comae.
Vt rhetorem vox, sic virum ostendit coma.

COMITIS.

Cui comes Deus beato perficit viam exitu.
Candido comes malignus affricat virus suum.
Principum comes perennis, spes bona, ac malus timor.
Sit comes Postvorta regi, Anteuerta sit comes.
Equi locoest comes viae facundior.
Saeuum esse cogunt Principem comites sui.

COMITATIS.

Comitate pluraereges obtinebunt quam metis.
Nemo adhuc communit atem rex ob vllam viluit.
Nulla matestas adhuc dum comitate viluit.
Nemo maiestate ob artes comitatis excidit.
Comitas cunctos inescat gratia ac leporibus.
Comitas jeruire ficta non solet, regnum appelit.
Comitate alas amicos, comitate compares.
Cum bonaquaeuis serenes gratia, nihil mala.
Exterisque ciubusque commodat se comitas.
Ficta comitas, popelli est hamus vnde pendeat.
Gratia atque comitate gliscit improbis furor.
Mens malorum comitatis igne duratur magis.
Maximum atque expers laborum comitatis est lucrum.
Plurimum benignitati gratiae addit comitas.
Comos nimis fuge; imperant dum seruiunt!


page 167, image: s191

Fastum alterit nimis nimisque comitas.
Regum obsolescit comitate auctoritas.

COMMODATI.

Commodata qui reposcit, id reposcit quod suum est.
Nemo tristis commo data reddit vsus post suos.
Quis suus? vix commedatus quilibet viuit sibi.
Sic viue tanquam commodatus sis tibi.
Vt commodatus vit sapiens viuit sibi.

COMMODI.

A Deo sunt omnia orbis commoda atque incommoda.
Principum est vouere mentem commodis communibus.
Commodum nullum in uenire est vspiam absque incommodo.
Commodus sibi omnibusque est in delis vir non malae.
Magna commo da absque magnis nulla sunt incommodis.
Nemini laberis experstaedij ve commodum est.
Vnius cuiusque gaza continetur publica.
Commedo ex quocunque surgat prauitati incommodum.
Commodo vni bina ferme iuncta sunt incommoda.
Commodum antea tulistilfer vicissim incommoda.
Commodum exre non honesta maximum est incommodum.
Comodum nostrum omne manat proximi ab non commodo.
I[?] boneum suum omne vertunt quidquid accidit probî.
Nemo non incommoda horret, appetitque commoda.


page 168, image: s192

Nil ita est malum, suum vnde non ferat bonum probus.
Curat suorum curia omnis commoda
Et commodum omne debet esse cum modo.
Et comm do cuique additum est incommodum.
Ius commodo omn[?] commode vtitur Sophtas.
Qui com[?]odus non est sibi, nec alteri est.
Seruire nouit quisque commodis suis.

COMPARATIONIS.

An quid optimo est amori comparab le? est; Deus.
Comparatione crescunt commoda atque ineommoda.
Comparatione quiuis est beatus velmiser.
Esteulp, nonlaus, comparari pessimis.
Nemo fortis inuenire fortiorem quin queat.
Nemo tam est deformis; esse quin queat deformior.
Nemo tam est ineptus alter quin sit illo ineptior.
Nemo tem malus poeta peior esse quin queat.
Nil ita est pulchrum inuenire quin queatillo pulchrius.
Nulla pulcra, pulcriores inuentre quin queas.
Quis suiparem inuenire, quisue maiorem nequit?
Saepe fortis, ante tempus se priorem repperit.
Saepe fortis fort orem quam ipsemet sit inuenit.
Stulius est mulos asellis qui feroces comparat.
Intus est nemo, inuenire quin queat sibi parem.
Etiam leo sese priorem ol[?]m inuenit.
In fortiorem et ofrtis incidit leo.
Sefortiorem saepe fortis inuenit.
Ne tu leenem metiare ex simia.
Quid comparari non potest? solum Deus.


page 169, image: s193

Quisnam leonem mensus est ex simia?
Nemo est miser nisi alteri se comparet.

COMMVNITATIS.

Omnium a Deo rigatur, haud seges tantum meae.
Carnifex vocandus est rex qui suis non prospicit.
Omne quod gestum est secundo Marte, dux ducit suum.
Optimum put ato regem qui alteri eest rex haudsibi.
Pro bonis caput necioffert rex bonus communibus.
Regium est sect ari honesta commodis communibus.
Regium est se offerre lethopro bonis communibus.
Abluit sinistra dextram: nemo solus sat sibi est.
Adiuuaot seceterosque consecrati literis.
Alteri cuicunque iustus, iustus est idem sibi.
Alteri iustus, sibi ipse deesse certe non potest.
Alteri nocere quui vult, antea nocet sibi.
Alteri probus, sibi ipsi non potest esse improbus.
Alteri prodesse qui scit, nec sibi, alteri sapit.
Consulit nemo alteri idem consulat quin et sibi.
Con sulit sibi potenter, aleri qui subuenit.
Copulat gentem voluptas, copulat gentem dolor.
Est labor communis; et sit fructuum communitax.
Et malum struit sibi ipsi qui struit malum alteri.
Et senectus et iuuenta tradit aex aequo omnibus.
Fructui vsuique quae sunt nemini, neges bona.
Inter optimos amicos omnium consortium est.
Morbidis quis quis medetur, is medetur et sibi.
Nemini prodest amico qui nihil prodest suo.
Nemo fallit alterum ipse se ante qui fefellerit.
Nemo non prodest sibi ipsi, cum benignus alteriest.


page 170, image: s194

Non potest bonus vocari, qui sua caussa est bonus.
Offeras caputque letho pro bonis communibus.
Prospicit sibimet ipsi qui benig nus alteri est.
Qui bono viuit alieno, maxime viuit suo.
Qui iuuat pressos malo, ipsumse potissimum iuuat.
Qui sibi est diues suae idem diues est reipublicae.
Qui sibi nocere non vult quempiam, cunctos iuuet.
Qui sibi prodesse nescit, acteri quei proderit?
Qui sibi tantum est amisus, est amicus nemini.
Quid iuuat vastum esse et amplum, commodus si neminiest
Quidquid est in orbe frimum est propter vsum mutuum.
Quilibet bonus malusque tam sibi ipsi est quam alteri.
Quisque vim sentit veneni quo alterum pessundedit.
Quisquis malus sibi est et altertest malus.
Quod fit acommunione fit volenter. fit cito,
Quis bonum neget perire pro bonis communibus.
Quod bono cui est faturum maxime id bonum tuum est.
Reduuiam membrum omne ad vanm cingitur doloribus
Sunt amicis sit gulorum singula, omniae omnium.
Vnius sumus par entis, mens fit vna vt omnibus.
Vir sophus sibi ipse vitam qui negat, multis negat.
Vt voluptatum, et doloris sic ligat communio.
Vtilis sibi esse nen quit alteri non vtilis.
Vt ilis sis et tibi ipsi, nonm odo reipublicae.
Arena calcetrita tignum sustinet
Caput bonis qui deisouet commis eibus.
Commune naufragium omnibus solatium.
Commune vbique est quod putataro timum.
Commune ciuium singulis stulte obijcis.
Communis est quiuis amicorum do er.
Communius quo quidque, eo est praestant[?]us.


page 171, image: s195

Nemo alteri est probus sit idem quin sibi.
Nemo est malus soli sibi, est et alteri.
Nemo nimis studet onis communibus.
Non est amicus tua cui haud communicas.
Praestat sibi ipse quisque praestat quae alteri.
Quires agit tantum suas, vrbem iuuat.

CONATVS.

Aequa conanti, perenne lumine ipse adstet Deus.
Viribus conare paria, si Deum vis adiuuam.
Quod nequit natura, regum perficit vesania.
Regium est tentare et illud assequiquod non queant.
Aestima conatum ab igne meniis, haud a viribus.
Cuibono tentare quod non efficideinpotest.
Cuncta tent ando assequetur pertinax ni dustria.
Grande nil conatur vnquam qui nimis emper timet.
Illa auspicare luce honesta quae nitent.
Magna moliare opertet, magna si vis assequi.
Ne nimis mentem fatiges arduis conatibus.
Nemo summa vnquam assequetur, summa qui non appetit
Niti adid quo peruenirenon potest, dementia.
Obtinere summa non est, summa si non appetis.
Stultus aspires ad illa, nemo quae assequi potes,
Viribus maiora quisqui appetit, frustra appetit.
Acturus aliquid, nemini praedixeris.
Est et suis non parua laus conatibus.
In laude idem est conatus ingentis rei.
Perpende vires omnibus conatibus.
Quis tentet id quod obtinere non potest?
Semper Deus iustis adest conatibus.



page 172, image: s196

CONCORDIAE.

Crede ibi Deum esse semper, est vbi concordia.
Vis Deum vsque habere tecum? diligas concordiam.
Vis Deum tibi fauentem rex: foue concordiam.
Dux vbi vnus est et alter, rara est soncordia.
Omnibus mens est apum vna quam diu rex est super.
Nemo non regum odit vrbes liberae concordiae.
Quod cupis, rex esse tutum, munias concordia.
A volunt atum iugo vno iugis est concordia.
Aparenle omnes sumus vno, nos vt amemus mutue.
Ales vna vbi a bolatu cessat, omnes consident.
Discrepans vbi est voluntas rara ibi concordia.
Est ibi beatitudo vera, vbi concordia est.
Exteros non curat hostes omnium concordia.
Gratia ac be eficium omne vincla sunt concordiae.
Labe opum optime paratur quaelibet concordia.
Noapotest diustare regnum nulla vbi concordia.
Noxia est vbique cuiuis ordini concordia.
Parua res propiaqui rum dissipat concordiam.
Pax ibi quisque perpes, est v[?]iconcordia.
Plurima est inore, rara cordi inest e nacordia.
Qui minus sibi osrefrenat dissipat concordiam.
Sumus ab vno omnes parente, mens sit vt vna eadem omnibus.
Temperat creata cuncta dissonans concordia.
Vinculum concordiae vbique maximum externus timor.
Vnitas concors vt exte, omnibus vnus est parens.
Vnius sumus parentes, mens sit vna vt omnibus.
Absque aequitate nuspiam concor dia est.


page 173, image: s197

Ales vt vna subuolat, cunctae auolant.
Est fortior discordia concordia.
Morum vnitas vbi est, ibi conocordia est.
Nil impiorum peius est concordia.
Nil non potest concord aeconsensio.
Nullum est bonum quin insit in concordia.
Vinci nequit volens idem concordia.

CONFESSIONIS.

Nemo non Deum fatetur ore, cordequem negat.
Plurimi ore confitentur qui Deum factis negant.
Qui Deum confessus ore est, corde turpiter negat.
Regium est peccata fassis gratia mlargirier.
Et loco solutionis ipsamet confessio est.
Imperitiam fateri, maxima est prudentia.
Iudicium amplum est sanit atis confit eri crimina.
Mens bona et culpam fatetur supplicio, nemo netae.
Nemo sereum faetetur, millies licet reus.
Quos pudet culpam fateri crimen annon approbant.
Vlcera incurata celat stulti hominis malus pudor.
Delicta nunquam confiteri am at potens.
Nunquam suum vltro fassus est nocens scelus.
Pec asse se nunquam fatetur improbus.

CONFIDENTIAE.

Dei afferunt fiduciam prudentibus.
Bellica in re cuncta perdit virium fiduciae.


page 174, image: s198

Quae metus seruarat, exest spissa confidentiae.
Est noxiosa vbique confidentia.
Florente in aeuo multa confidentia est.
Incuriosa ubique confidentia est.
Nunquam exitu est decora confidentia.
Bello atque pace inu tilis confusio est.
Confusioni tetrius nullum est malum.
Confusi onis cuncta sunt absque ordine.

CONIVGII.

Coniugis vitiosa demum noscimus post nuptias.
Coniugum beata vita est, vnum idemque queis placet.
Dulce quid mage atque amaenum coniugali copula?
Fons dolorum fons laborum tota vita coniugum est.
Si cupis vitam absque lite; iunge tepari parem.
Si tibi est frugi vxor, eius perferas conuitium.
Vita coniugum beata est qui litat concor dia.
Coniugium aufer, totares est saeculi mortalias.
Fermosae coniunx nonleue est vixo malum.
Qui diligit se, dili gitque coniugem.

CONSCIENTIAE.

Conscientiam timete: conscientia est Deus
Conscientiae medullas semper obsidet Deus.
Nemo non patet Deo, etsi clausa consientia est.
Belluina mens foret regum absque consicntia.
Est supra regumtimores conscientiae timor.
Lege rex quisque est solutus, nemo conscientia.


page 175, image: s199

Principi mala vsque tortor conscientia est sua.
Rex verere famam, at ipsi conscientiae stude.
Regna vincit, maius orbe est, conscientiae bonum.
Abonis mali periclum praestolantur quod merentur.
Absque poena nemo peccat: paena conscientia est.
Alteri dictum, applicat sibi omne conscientia.
Anxie vsque quod meretur mens peuescit conscia.
Carnifex cuiuis perennis noxae conscientiae.
Carnifex est aeuum in omne praua conscientia.
Carnifex heu qualis atque quanta conscientia est.
Conscientia impiata non a mat frequentiam.
Conscientiae mederi nemo vulneri potest.
Conseientiae theatri plausibus, praefer fidem.
Conscientiae tyrannis est apex tyrannidum.
Conscientiam tim ere qui potest, nihiltimet.
Conscios timent nocentes; conscientiam probi.
Conscius non credit vlli quam sibi de se magis.
Est apex boni supremus, pura censcientia.
Estsupra cunctos pauores conscientiae pauor.
Fertn ecem, vultu quieto pura conscientia.
Gaudio nunquam suo expers sana conseientia est.
Gaudio timet per enni laeta conscientia.
Gaudium omne pellit a se maesta conscientia.
Gaudiumque tristitasque, dona conscientiae.
Gaudium securitasque, conscientiae est bonum.
Heu bonae malaeue vis est quanta conscientiae,
In bona boinus reponit cuncta conscientia.
In bona nulle est timoris gutta conscientiae.
In voluptate est perenni pura conscientia.
Insidet cuiusque menti vsque vsque conscientia.
Lux grauis quandoque, quaeuis consctentiae est malae.
Maeror omnis gaudiumque mens ministr at conscia.


page 176, image: s200

Multum ames famam, sed ipsam conscientiam magis.
Nemo non malum omne in horas quod meretur expauet.
Nemo non prauus periclum quod meret semper pauet.
Nemo tristis, nemo laetus absque con cientia est.
Non amat lucem, ast tenebras spurca conscientia.
Non potest diuelli ab vllo conscientiae metus.
Non timet tribun al vullum pura conscientia.
Nulla maior est tyrannis mente conscia mali.
O bonum quale atque quantum pura conscientia est.
Omiser quem vermis exest conscientiae malae!
Obsita est maerore iugimaesta cor seientia.
Omnibus commune d[?]ctum conscius sibi applicat.
Pauca gens selecta soli conscientiae student.
Pluris est mihi, omnium quam sermo, conscientia.
Praemij loco est opimi pura conscientia.
Pro do mestico flagello conscientia est malis.
Quemlibet vincit timorem conscientiae timor.
Qui sibinil conscit omnem vitam agit feliciter.
Quid serenius quiete conscientiae haud malae?
R[?]spuit fatum omne vermis ille conscientiae.
Satprobat se qui vel vni conscientiae probat.
Semper a metu soluta estpura conscientia.
Turpius nil est probrosae labe conscientiae.
Tuta secura non est praua conscientia.
Vir malus famam veretur, conscientiam bonus.
Vir pius beatur vna teste conscientia.
Ad se rapit dicta alteri mens conscia.
Et carnifex sibi ipsa conscientia est.
Famam verere: at conscientiae stude.
Nulli sophus cupit placere quam sibi.
Nullum bonum ante conscientiae bonum est.
Praefer theatro conscien [?]ie fidem.


page 177, image: s201

Qui se timer nil huic timendum nascitur.
Quiduis timet qui conscientiam timet.
Sat testium vna teste conscientia.
Timoris expers recta conscientia.
Torquet diu noctuque conscientia.
Vis niltimere? conscrentiam time.

CONSILII.

Abditum forte, haud iniquum consilium tamen Deiest.
Ad Deum referre par est onsily omnes exitus.
Consiliorum mentiumque est acer arbiter Deus.
Cum Deo consulta et in re quaque ages feliciter.
Fulmen absque consilio ipse lupiter nunquam racit.
Nec plum sustentet Atlas absque fultura Herculis.
Absque consilio optimatum nil aget rex prouidus.
Ciuibus obtemperare Principis non est mali.
Ciuium rei ac saluti consulunt reges boni.
Conficit Dux quaeque, ferrum consilijs qui temperat.
Consilio tantum suo vittregis afflictissimiest.
Consulas senes; iuuenta Principi hastas sufficit.
Consulat prouinciales sape rexraro exteros.
Militis conducit operam dux, sibi ipse consulit.
Obuio a Vecto rerector admoneri non fugit.
Perdet vsque et vsque Reges consilium domest cum.
Principinunquam sinistre consulit Vox ciuium.
Regiopus cuique administris atque consultoribus.
Vt saluti subditorum consulantreges, regant.
Abono exitts maloue consilium aut malum aut bonumest.
Avoluptate, a dolore, consilium haud feres bonum.


page 178, image: s202

Absque consilij vigore mancus est bellirigor.
Absque consultatione, mole vis ruit sua.
Alteri auscultare honestum est:ne nimis credastibi.
Alteri quei consules, male ipse suades sibitibi?
Alterius mutare damno consilium suum, improbiest.
Consiliario fatuo Vtisicupis, teipso vtere.
Consily boni adproba or, par eiest qui excogitat.
Consily boni esse semper exitus sueuit bonus.
Consily cursuique finis vnus esse non solet.
Consily est in noctemultum: consulit noctem Sophus.
Consily expers est iuuenta: cana vix sapit coma.
Consily si adest egestas, maxtmum est praesens malum.
Consily vimroborisque sape fortanaenecat.
Consilio ocarent Senatus quae expedit affectuum.
Consilio e malo exoriri non potest vllum bonum.
Consilio vti nemînem est aequum suo vsquequaque.
Consilio obsequis Sophorum qui negat, nulli sapit.
Consilio vis destituta mole corruit sua.
Consilio vix accrestis, quisquis acer est manu.
Consilium a quocunque sume vel miserrimo bonum.
Consilium bonum malumue cur ab exitu probes?
Consilium bonum putatur exitus cui est bonus.
Consilium bonum supra aurum est gemmeasque bractea.
Consilium fidsle quouis tempore vtilissimum est.
Consilium haud est in pauore: cuncta fatiivis agit.
Consilium in bello omne honestu mest additum cui vtile.
Consilium malum putatur, exitus cui est malus.
Cuncta vifacit iuuentus; cuncta consilio senex.
Mentis consilium fanisviramne vbifataimminent.
Consilium mutatsonem quod capit, non pessimum est.
Consilium optimum impedireres queat minimissima.
Consilium plerunque defit maxime quando illo opus.


page 179, image: s203

Consilium quodiunque non fert imminens periculum.
Consilium rerum omnium vrget vir Sophus non exitus.
Consilium salubre ludit saepius sorsimproba.
Consilium sequiminoris sibonum est, resmascula est.
Consilium valetaeque egeni;quam potenter diuitis.
Consulas plures, sed idem tequoque ipsum consule.
Consulas vocemparentum, plurimoque vsusenes.
Consulat plus sapiens vnus mille quam e plebecula.
Consulat senex iuuentus arma tractat patia.
Consule hos queis gnara sortis Vtriusque praemia.
Consulenti attende nunquam, sedrei quam consulis.
Consulis sa'uti amicus, at voluptati gnatho.
Consulunt affectiones, consulunt sed pessime.
Consulunt bene vsque amantes, ore qui sunt libere.
De grauire commodaomnis lengaconsultatio est.
De sua vnius brifrontes nil gerunt sent entia.
Expedit sese ante tempus consilium mixt um mora.
Fastimere consulentes cuncta, pagnanges nihil.
Femina cur consulis male? ad malum instructissima est.
Femine consulta vergunt ad latus dextrum minus.
Fulmine occidendus Vltro surdus ad tonitrua est.
Gnarus vtriusque sortis optime hercle consulit.
In dolore gaudioue nemo dextre consulit.
Ingraui re haud esse quit longa consultatio.
Mens amore insana, fructra sana consilia appetit.
Multa naturae impedita consiliy vis expedit.
Nemininon est sinister consiliarius timor.
Ne nimis credas tibi ipsi, confulas saepe alterum.
Nemo consultare suenit facta vt est assensio.
Nil valet virile robur consily expers prouidi.
Nocte sonsultare nigra quaeque cordatus solet.
Non mage aptus consislendo est nobilis quam rusticus.


page 180, image: s204

Nulla de salute ciuis longa consultatio est.
Nulli adhuc fuit nociua crebra consultatio.
Omnis est parens honect; consily dius pudor.
Optime consulta finem saepe habent improsperum.
Optime cosulta sape non boni sunt exitus.
Optime praecogitatasaepe pessime cadunt.
Pendet exitus profecto consily omnis a Deo.
Pessime consulta saepe non mali sunt exitus.
Profutura veri amici consulunt, non quaeplacent.
Quemlibet guberna vectorum audit, vt furit mare.
Quisibi male, alterique consulet certomale.
Qumque stultorum antecedit consilium vnius Scphi.
Quisque consulit sibi ipsires vbi vltimae imminent.
Rarus est consultor acer, acer est quisquis manu.
Reperacta inire tandem cor silium soletctultas.
Rebus in cunctis senes consule, et nunquam rues.
Rebus in diserte iniquis nulla consultatio.
Rebus in dubijs temeritas consily supplet vicem.
Rise consultata prosper sapefallit exitus.
Robur ac vis consily expers mole propria ruit.
Robur expete a iuuenta: consilium roga sens.
Saepe consily insalubris est salubris exitus.
Saep consilium nifastum forma celat blandior.
Saepesors peregit, impar consily vis cuifuit.
Saepius scypho e nouello promitur vinum vetus.
Saepius seypho e vetustopr. mitur virum nouum.
Stpalam nequis palam at vrbt consule vtilissima.
Serdidatus consulendo est aptus aeque ac purpura.
Stesaisaras, visque cassa consili vt nata est, ruit.
Tempus expecta; est in ipso consilium vel optimum.
Terminatur fine fausta consilium cunctantibus.
Visri amici profatura consulunt, non quaep acent.


page 181, image: s205

Vusuperba destituta consily fructu ruit.
Vt Ioui Themidem assidere sic decet Regi probum.
Ambigua prudens caussa consilium expedit.
Audire noli si bonum suadet malus.
Bonis Deus consilia suggerit bona.
Consilia multis in bonum cedunt mala.
Consilia nemo recta commotus capit.
Consilia nemo recta commotus dedit.
Consilia sana quere sortem apud malam.
Consilia tarda finem habent statimin minss.
Consulta ibi non sunt vbi est affectio.
Consultor acer ore, raro acer manis est.
Consultor infidelis admodum est metus.
Contra Deum omnis vana consultatio est.
De quaque rebis, ter, quaterque consule.
Diuina lex gubernaconsiliy omnis est.
Haud cursus idem finis est ac consily.
In consulendo dira contumacia est.
In censulendo iniusta festinatio est.
Ira ac cupido consulunt, sed non bene.
Magis valent consilia natu grandium.
Mendicus aeque consulat bene ac nepos.
Moras requrit consilium immutabile.
Multum manus? plus consilium potest bonum.
Ne consulas suauissimum, sed optimum.
Ne dudciora consulas, sed optima.
Niclor sily dementius penuria est.
Nilconsulit recte voluptas, nildolor.
Nil non patrat vis consily maturior.
Non obligat sequi absque fraude consulit.
Non consulet bene obsitus spe velmetu.
Nulla est honestis sera consilijs dies.


page 182, image: s206

Nulli expedit vulgare consilium Dueis.
Nunquam fidele consilium dedit timer.
Nunquam satis consultamens est improbis.
Permulta vis, consilium at omnia efficit.
Profecteres est sacra consultatio.
Prudens ab hoste consilium capit suo.
Prudentis et consulta sunt prudentia.
Quiddam sacrum profecto consultatio est.
Quod optimum est id consulit quoque optime.
Recte futuris nemo consultauerit.
Res est profecto sacra consultatio.
Semperprobos consilium sequitur ac pudor.
Turpis fere omnis consily est mutatio.
Viris bonis consilium adest vsque ac pudor.
Vis multa sed plus consulens virperficit.
Vix rex ab vna se sapit sat ciuibus.

CONSTANTIAE.

Ardua in re mentis altaproditur constantia.
Constantia omnis feminae, inconstantia est.
Nil bonae maliue sortiperuium constantiae est.
Nulla abest virtus vbi vna Visitur constantia.
Perdius pernoxque eodem Socratestetit gradu.
Rara auis constans amicus: saeculis vix nascitur.
Conctantia hostis vsque Poenitentiae est.
Necspe metuue infringitur constantia.



page 183, image: s207

CONSVHTVDINIS.

Consuetudo inscripta lex est, vsque quod cuiuis placte.
Consuetudo stuporem mitigat rerum omnium.
Consuetudo tyranno quolibet potentior.
Dura cuncta leniuntur iuge consuetudine.
Est vis potens illexque cousuetudinis.
Longa consuetudo legempublicamfere facit.
Nemo non viator auget scorpionem Hermaepetra.
Nulla consuetudo longa est quae omnibus non perplacer.
Praua consuetudo sensim corrigenda, non simul.
Probanda non est consuetudo quaelibet.
Redditur iucunda egestas dote consuetudinis.
Vsiss atque consisetudo omnequod vult obtinet.
A bona abire turpe consuetudine.
Natura consuetudo prorsus altera est.
Perdunt suam Vim cuncta consuetudine.
Tyrannis est, heu, quanta consuetudinis.
Vincenda consuetudo consuetudine.

CONTAGII.

Pollui a mortale seclo non potest numen Dei.
Dextra cuinam pura ab omni munerum contagios
Inquinat vicinam omnem morbus vnius celer.
Inquinatus labe, tactu plurimos suo inquinat.
Inuentur aeger aegram multus obviciniam.
Saepe sanus proximorum tangitur contagio.
Vnaouis contagione polluit totum gregem.


page 184, image: s208

Vnius contagium omnem destruat viciniam.
Contagio vna gregem ouis totam inficit.

CONTEMPTVS.

Quam mage es decpectus orbi, tam Deo es Vicinior.
Non minus contempta curat Numen orbis quam ardua.
Cuncta contem nenda preter mentis indolem bona.
Despicabiles egestas reddit omnes quas premit.
Ferre contemptum sui aequa mente, perfectissimi est.
Neminem contemne: quiuis vinadicar ese potest.
Nemo apiscicuncta, cuncta sed potest contemnere.
Nil ita in bello est pusillum quin ferat spretum mala.
Non minus nocet, quibusuis desptei, quam suspici.
Nonpotes vitare mortem, sed potes contemnere.
Promp ius nocere,sueuit, quidquid est despectui.
Contemnere id quod nescit, amentissimiest.
Contemnere id quod nesciat, nemo potest.
Contemptor aurisolus est dignus Deo.
Contemptus hostis Vsque et vsque praualet.
Qui spernit hostem, mox ab hoste spernitur.
Quidquid nequimus adsequi contemnimus.
Setemnere ipsum, est apex soientiae.
Semperperit contemptor audax hostium.

CONTENTIONIS.

Ciuium cumrege amandi splendida est contentio.
Asolo ad caelum vsque crescit peruicax contentio.


page 185, image: s209

Afficit graui malo vrbes rebrior contentio.
Eruditerum artein omnisuauis est contentio.
Coniugum de amo evtrinque dul is est contentio.
Aut serit contentiosis, qut satas lites souet.
Diuiti incrementa praestat pauperum contentio.
Elicit modesta Verum saepius contentio.
Pus ibi deest et aequum summa vbt est ontentio.
Neminicontentiosus parcit, omnibu Grathe.
Nemo non contendere audet um suis aequalibus.
Nemo non contentione pascitur potentium.
Nonpotest victoria esse nulla vbi contentio est.
Optima est contentio in qua nulla vis pericult est.
Optima est contentione quae caret contentio.
Quilutum stercusque tractat, non abit pura manis.
Ridet omne aequum bonumque pestilens contentio.
Sit licet nana in gigantem deinde abit contentio.
Veritas haeret sub ictu dum nimis contenditur.
Aequum bonumque respuit contentio.
Contentionis mater iracundia est.
Contentionum plurima est contentio.
Contentiosus nunquam adulatorem aget.
Contentiosus omnibus dentem imprimit.
Incertus est contentionis exitus.
Peioribus contendere haud est inuidi.
Praestat sequi robustiorem quam trahi.
Vinci nequit sortitus improbus probum.

CONTINENTIAE.

Continens nemo esse cui non id Deus dedit, potest,
Aulam habere continentem rex cupis? te contine.


page 186, image: s210

Ciuis omnis continentis principu se continet.
Continens est aula se rexipsemet cum continet.
Continens sit rex, eruntque contineites subaditi.
Non sat est tecontinere; continerex et tuos.
Contine linguam atque ventrem, contine penem et manus
Continentiae acpudoris iure contubernium est.
Continentiae voluptas omnis experstermini est.
Noneget claustris seraque quam voluntas continet.
Promedente pharmacoque continentia est sibi.
Quo Cato ortus vtero, eodem nata continentia est.
Pulcrum meretur continens animus decus.

CONTVMELIAE.

Aequum animum indignantem iniquat dira contumelia
Contumelia a vetusta lu tibrium speres nouum.
Contumelia moueri mentis est humillimae.
Contumelijs onuctum vulgus, absumit metum.
Ecquis inultus contumelias libenter ferat.
Filia vbertatis almae dira contumelia est.
Ingenuus quauis mouetur contumelia pudor.
Rumpit et suprema amoris vincla contumelia.
Seculo iusto, absque poena nulla contumacia est.
Solitudi nis sodalis fusca conti macia est.
Seluit abrumpitque amores quosque contumelia.
Vimpatiproteruiamque conuenif ferro truci.

CONVERSATIONIS.

Cum Deo versatur ante quam ad Deum redis probus.
Cum malis Versare noli:fac amicus sis bonis.


page 187, image: s211

Est bonus stacte, almum odorem proximis sibi adfricat.
Est parens contemptionis crebra conuersatio,
Impro bi haud sunt improborum qui cauent consortia.
Parturitque verum amorem long a conuersatio.
Quisque talis qualis eius dulce contubernium.
Qui malo conuiuit, ijsdem est qualis ipse moribus,
Si malos inter versatur cum malis bonus perit.
Colloquia mores praua corrumpunt bones.
Quisqutis frequens est cum malis, sit et malus.
Quisquis malo se sponte miscet, est malus.
Siquis frequens est cum malis, erit malus.

CONVICII.

Arma pauperum in potentes sola sunt conuitia.
Non decet ducem popelli circumagi conuicijs.
Regium non est popelli querere conuicia.
Rex aequum aemulet ur; haud se vertat ad sonum canis.
Celsa mens contemnit ore vernulae frontis iocos.
Corpus ensis, verba mentem sauciant sanam mala.
Dedecus probrumque inurunt cuilibet conuicia.
Despicit latrattonem quamlibet praestans equus.
Dicta si sunt falsa temne; vera si sunt corrtge.
Esse vis conuicianti pessime? ipsum temnito.
Imperiti aeua audienda mente sunt conuitia.
In caput conuitiantis recidit dictum malum.
Insilit testis sonere grando grandi, at non nocet.
Longius conuitiator voce pergit quam tubae.
Mortuis conuitiari non solet nisi impius.
Nemini conuitiatrix lingua contulit lucrum.
Nil mouent licentiora dscta labis inscios.


page 188, image: s212

Non Vulneat mentem bonam conuitium.
Nuspiam licentiora dicta sineros mouent.
Conuicia aures falsa fac praeteruolent.
Conuitia iraetela sunt pri[?]a omnium,
Conuitiantine obloquare, et viceris.
Conuttianti vix sua est tranqutllitas.
Canuitari regibus nolimale.
Conuitiatorquid nisi est vilis culex?
Conuitiator vecem habet modotubae.
Conuttijs nullus mouetur improbus.
Expostulator quam libet vin it tubam.
Licentiora dicta puros non mouent.
Mer spura linguas ridet irridentium.
Quemquam ne Verba commouent phrenetici.
Vitae malae conuitum haud abest procul.
Osilentio soerce:res mala est conuittum.
Pascitur laesus querela libera acconuitijs.
Qui dolet quando male audit, conscius certe maltest.
Qui lacessentem facit nauci altius turba eminet.
Semagis conuitiat orinquinat, non alterum,
Stoico contemnas ore vernulae frontis iocos.
Strenua prolaude habendum est improbi conuitium.
Vlceris tactu mouetur, tillico psora obsitus.

CONVIVII.

Ad bonorum etiam inuocati iusti eunt conuiuia.
Ambrosia est mica omnis; et si decidit, mensis Deûm,
Apparatus esto mundus: mensa lauta disslicet.
Appares non ampliter sed comiter conuiuta.
Caena cui defit sodalis, nomen abnuit si um.


page 189, image: s213

Caena nulla delicata est quae caret sodalibus.
Coenae amicus condimentum est omnium suauissimum.
Culpa magnis magna ferme regnat in conuiuijs.
Dapsilem mensam iocosis cond as sermonibus.
Et Deo virûm bonorum dulce contubernium est.
Insale atque mensa, amoris pignus est Velmaximum.
Maxime tucunda coena est sophorum in crastinum.
Maxime suauuso, horum mensafit postridie.
Mensa praesepe est, ab ipsa vox abest simutua.
Mortibus plerumque soluunt principes conuiuia.
Multus admensam est amicus, rarus in re non bona.
Muta nilpraesepe ab ipso dfferunt conuiuia.
Nemo mensae vnquam senescet ad meracafercula.
Nil maguis conuiuij ornat gratiam quam aequalitatis.
Nilseueri seruijue postulant conuiuia.
Non modo in praesens proborum estcoena grata, et cras iuuat.
Pascitur conuiua verbis vocibusque aeque ac cibo.
Poculo per mensam eunti multa inest loquacitas.
Quidquide mensis Deorum decidit, fac colligas.
Qualis est conuiua talis esse qui vocat solet.
Relltquias coenaperacta sparge, circumstantibus.
Serijs vacare rebus commodum conuiuio est.
Sponte adit iustum bonorum non vocatus ad dapes.
Suauiter condire coenam vis? amicos aduoca.
Aptissima est conuiuto omni aequalitas.
Boni ad bonorum sponte eunt conuiuia.
Caret iocorum coena temeti earens.
Conuiua si absit, ne voces conuiuium.
Conuiuij augent gaudium Vox cum lyra.
Conuiuiorum gratia omnis in ioco est.
Coenas inanes gens odit Gnathonica.


page 190, image: s214

Embamma amicus opt mum conuiuij est.
Foras maneto qui for as eliminat.
Loquela malta dedecet conuiuium.
Multus sid lis est honos conuiuij.
Nil mensamuta dictat a praespio.
Non caenat ast edit, sodale qui caret.
Loquacitatis plurimum in conuiuio est.
Sermone sis modestus in conuiuijs.

CORDIS.

A Deo cor molle, nec non a Deo durum venit.
Corda durat, corda mollit et Deus mortalium.
Corda munda, corda nuda sunt Deo cordi Vnice.
Cordis intimi recessius vnico patent Deo.
Molle cor durumus ab vno pro uenit cuiuis Deo.
Nnlla eos formido terret, corda quorum agit Deus.
Qui Deum semel recepit cerde semper continet.
Seu velit nolitue circumquisque cordegerit Deum.
Cor eisit cui tuenda creditur populi salus.
Corpus vnum niregatur corde ab vno deficit.
Nonfacit tiara regem, cordis ast bentgnitas.
Amaligno corde frustra quid boni expectaueris.
Corphilautia repletum sapere se solum putat.
Cor saginatum bono omnt, marcet ad tactum mali.
Cor tuum cuso ditab illo nam bonum omne est ac malum
Cordalaudi auersa Musas Gratiasque non fauent.
Corda praua vsque vsque punit carnifex domesticus.
Corde ab impudentimaiorlinguae impudentta est.
Corde ab impudente oriri nil potest nisi impudens.
Corde corpori carenti, virga opus, nec nonlupo.


page 191, image: s215

Corpore in grandi frequenter cor inest breuissimum.
Corde inermi, miles cetera membra inepte armat.
Cordibus commtte leges non columnis areis.
Cordis a freno, omnis oris vel bonum omnem ve! malum est.
Cordis a peruersitate oris est peruersitas.
Cordis a radice Verus est amor, vera et fides.
Cordia a radice verba profluunt tantum impia.
Cordis exilis putatur cor cui augustissimum est.
Cordis impudentis, et frons et loquela est impudens.
Diuiti vix est cor vnum pauperi fere est duplex.
Felle cor quibus repletum est ore melqueiperferat.
Gaza vbi est suiusque ibidem cor habet perenniter.
Grande cerpersaepe paruo delitet sub corpore.
Grande cor Vix hossitatur grandiore in corpore.
Ah miserrimum corintus cuius igne acri flagrat.
Imperator vsque prudens seruit vsque cor hebes.
Impudens fit vox manusque a cordis impudentia.
Impudens os impudentiores cordis ianua est.
Impudens os, impndentis offieina pectoris.
Inschola Christi inueniri non potest corperuicax.
Maxius est captum esse corde quempiam quam corpore.
Masoulum statim cuiratur cor voluptatum a lue.
Melle cordatum est homullis: corde bruto sunt fero.
Musaliberum requirit cor et os mystae sui.
Negeras Viro minora corda rebus in malis.
Nemo non est lingua amicus, corde sed paucissimus.
Nemo non magis propinquus corde cui quam sanguine est.
Non potestaere aestimari digna corde arslibero.
Non timent vicissitatem cor quibus modum tenet.
Est miser, cui cor latentiflammeum est incendio.


page 192, image: s216

Ore qui felicem amicum laudat, corde ei inuidet.
Praua cordae vltro suismet puniuntur moribus.
Plurimis nitent lebella, corda athorrent sordide.
Saepius grande hospitatur cor in pusillo corpere.
Saepius grande in pusillo delitet or corpore
Seputat cuncta esse solum cor, philautia obsitum.
Tam bonum nilest malignum quin cer illico inquines.
Totus est Deirecepit corde eum si quis suo.
Verbaperdit qui domare cor ferum tentat prece.
Acorde frontis omnis impuaentia est.
Acorde puro verbapura profluunt.
Aparuo honore cor minus fit maximum.
Arcana cordis saepe vultus arguit.
Cordatus vnus vulgus omne dissipet.
Deum aede bardus, orde prudens cosecrat.
Duci volunt generosa corda, non trahi.
Et consecratum corde habet Deumpius.
Importuosa corda sunt parumpijs.
Scelesta corda puniunt mores sai.
Verbis amantem non amo: cor quaerito.
Veris amicis cor duobus vnicum est.

CORONAE.

Est Deus benignitatum circulus perennior.
In Deumpietas coronaomnium virtutium.
Quem Dei fauor coronat, cuncta mundi habet bona.
Quem Deus semel coronat, saculo omni audit bene.
Absque Musarum coronis Princtpum marcet decus.
A Deo corona regum; a Deo regum omnia.


page 193, image: s217

A Deo sunt sceptraregum candidaeque fasciae.
Aut modeste perferenda est, aut corona in teruet.
Ametu aquespe tiara tota constat Principum.
Ius facit verumque Reges, non corona verticis.
Nonfa it diademaregem sed fides, sedaequitas.
Plurimum maliregentum delitet sub fascijs.
Principum diadema cura constat a laboribus.
Principipietas corona est omnium virtutium.
Actus vltimus poetam velcoronat velnotat.
Ante certamen corona nemini victrix datur.
Ante far vinumque nemo serta gessit vertice.
Anteit corona querna caeteras honoribus.
Anteit cunctas coronas ciue saluo quae datur.
Aureas paruo coronas quis labore nunquam tulit?
Ciue seruate corona quae datur primaria est.
Cui data est corona, quidnam is amplius desideret?
Cui sedes sua ac corona est, nonne habet satis boni.
Dignior corona nulla feminis silentio.
Est corona opima, salui ciuis ergo quae datur.
Est corona summa salui ciuis ergo quae datur.
Est coronarum supremaregiarum ciuisa.
Est minor laurus triumphiquam coronaciuica.
Feminis corona summa purpura silentij est.
Fortitudinis corona danda nulli in angulo est.
Maior est ibi corona, plaga vbi est profundior.
Nemini datur corona antequam certauerit.
Non carent fructu labores queis corona ceditur.
Non coronaturpericla quit imet clausus domi.
non iuuat corona molli lecta motis e tugo.
Non mali viri corona est praemium silentij.
Nullaminers speret coronam quam Vacantis Murcia.


page 194, image: s218

a Plladis dignus corona est literatorum chorus,
Pauperum coronae flores habent non omne genus.
pauperum orona plexa pauculis e floribus.
Plurimae laudis coronam durior capit labos.
Pro corona in signiore crinis est canus seni.
Quae datur corona salui ciuis, est opimior.
Quem neposmultus coronat cum perit non interit.
Verticis corona clari praemium est gratissimum.
Verticis corona laudem plurimam semper notat.
Vtrpius cruces coronas arbitratur aureas.
Vir probus priscum coronat fine supremo decus.
Amore palmaesi cales, metu abijce.
Canos senum [?] ores coronant optimi.
Corona, inanis bulla tantum gloriae est.
Corona nulli debita est inertiae.
Corona quaeuis symbolum victorta est.
Coronaregum splendida, innocentia est.
Corona signat praemium victoriae.
Corona signum insignis est victoriae.
Corona vbi est, ibisua est perfectio.
Promittitur corona, sed certantibus.
Quiuis sacerdos consecratur stemmate.
Senumcorona est, vsus annorum sagax.
Vbi corona, ibifere est et vinculum,
Vbi corona, ibi operis est perfectio.
Vbicorona, laus tbi est ac gratia.
Vbi est honos, tbicorona plurima est.
Virtus corona digna quaelibet sua est.
Vitaecorana perseueranti datur.



page 195, image: s219

CORPORIS.

Corpus vsque adima mentemdeprimit, Dei immemor.
Absque cura habere corpus rexsolet mentis bonae.
Corporis rex dignitate qui Valet, multum valet.
Regilus multum est repoctum dignit ate corporis.
Est domus animi omne corpusque animus exit siruat.
Corporides quod necesse est, non quod expedit gula.
Corperiseruit profanus, corpori indulgetpius.
Corporis cura alma multis, cura mentis nemini.
Corporis prima est voluptas: mente cacus quilibet.
Corporis sodalitatem mens laborat noxia.
Corpas absque edace cura sempiterne floreat.
Corpus exercemus omnes: cura mentis nemini est.
Corpus hospitium esse noris cuique anima nulls domum.
Corpus omne ad ima pronum deprimit mentes huni.
Eccui tam cura magna mentis est quam corporis.
Ecquis est qui non tumescat corporis suibonis?
Fama, res, honor, decusque corporis satellites.
Nemomag ous, curtosus corporis est suimet.
Nemo natus es tmancipium corporis sit vt sui.
Nonpotest ei esse cura mentis, est cui corporis.
Nonpotest membrum esse habile vllum, parfere sicorperi est.
Obeatum sana sano mens cui est in corpere!
Purgat exercetque quemuis corporis dolentia.
Stultus est qui pluris ipso corpore vmbras aestimas.
Torpet et mens faeta curis corpori cum non bene est.
Ad ima mentem corpus vsque deprimit.
Corpus Viget curas edaces quod fugit.


page 196, image: s220

Est corpus hominis involucrum, haud est home.
Et corpori mentis nocet contagium.
Mens sanararo est corpori sano minus.
Nil corpus est quam iniusta mentis sarcina.
Sapiens habitat haud viuit in corpuscule.

CORRECTIONIS.

Corrigit regitque mentes vnus vnicus Deus.
Non corripti Deus nisi vt quem corrigat.
Quem corripit manus Dei. hunc et corrigit.
Est opus die ac quiete corrigas vt publicum.
Corrigi potest malum vnum a bonis quam pluribus,
Corrigipudet superbos; vtpote errareinscios.
Cum periclo lugente, plebis corrrigis lasciuiam.
Iuniorafinge: truncus non reformatur vetus.
Mille mille corrige vna criminosorum nota.
more adultas pruitates irritus correxeris.
Morte vastas ciuitatem plurium non corrigis.
Non eget correptione sponte quise corrigit.
Optimum est pati poltte corrigi quidquid nequit.
Qui negat peccassese, ille corrigi prosus nequit.
Qui simul semelque cuncta corrigit, nil corrigit.
Temporis cocique non sui asperat correptio.
Vix malo Vllo corrigantur laeta res quos perdidit.
Constanter idferas nequit quod corrigi.
Correctio nulla absque lenitudine est.
Multos malos vius bonus quei corrigat?
Peecare qui sene cit haud vult corrigi.
Quiuis caditfoede, iacet sedfoedius.


page 197, image: s221

Quod corrigi nequit, ferendum fortiter.
Quod corrigi non est pote, optimum est pati.

CRASTINI.

Quis Deo ortus lucis vnquam crastinae certus fuit?
Quis Deos sibi fauentes polliceri cras queat?
Quis cliens sibi Deûm ausit polliceri crastinum?
Principum speret fauores quis sibi vsque in crastinum?
Quis sibi regum tiaram spondeat vel crastinam?
Christianum cogtt are vix decet de crastino.
Cognitum nulli an futurus sit superstes crastin.
Delicate viue, sed sic vt memor sis crastini.
Nemini vita est in horam certa, nedum in crastinum.
Nemo nouit an Videre crastinum possit dien.
Nimo nouit vita an ipsi sit futura in crastinum.
Nemo scit victur us an sit in diem Vsque erastinum.
Nemo vitae certus horam est, imo ne eius scrupulum.
Qui sibi horam pollicetur, pollicetur plus satis.
Quis die ausit polliceri crastinae fructum sibi?
Quis sibi potest amicos polliceri in crastinum.
Quis sibi vnquam est ausus horam polliceri crastinam.
Quis sibi vnquampolliceri quiuit horam crastinam?
Sic diem tibi ordinaomnem ceis cariturum crastino.
Veritas nullum requirit cogitandicrastinum.
Viue suauiter, sed ipsum cogites vt crastinum.
Vita nobis est horaria, mo momentanea.
Nulli sua est beatitas in crastinum.
Ob crastinum torquere se, dementium est.
Hodie beatus cras miserum isse se vocat.
Qui frat er est hodie, esse cras hostis potest.



page 198, image: s222

CREDENDI.

Fides saelutis cuilibet compendium est.
Qui fidem Deo reseruatiustus ipsimit Deo ext.
Qui fidem induit fatetur illico in ig norantiam.
Vnicam fidem intuetur, non opus nostrum, Deus.
Quisquis orbi et rebus orbis credit, haud credit Dec.
Credulum ducem haud opina damna cingunt vndique.
Cuncta credunt vera, dese quae autumamus Principes.
Morbus in tyranno, amicis raro habet fidem.
Saepius nassa tenetur hostium dux credulus.
Auribus fides habenda est? at oculis certe magis.
Credito patriatque matri de Deis coelestibus.
Credulum nimium esse oportet nem nem, certe senem.
Credulus ritu Sabino somniat quidquid cupit.
De side cuiusque credas oculis, haud item auribus.
Feminae nil crede, certe non palam esse quod times.
Ne quid alteri cui quam crede plus quam ipsi tibi.
Plura sunt credendae de actic quam scierda numinis.
Si fidem tibi obligati Vis, hale fidem aiteri.
Tam malum est fidem habere cunctis quam fidem habere neminam.
Vera tantum crede, per te quae ipsus exploraueris.
Vix homo est vocandus, ipsum qui iubet credi Deum.
Credas Deum colasque sed merafide.
Credas tibi de ts ipse, non item alteri.
Deum esse crede et colito, sed non quaerite.
Fidit latroni famsnae qui habet fidem.
Inuitus vt quid credat an quis cogitur?;
Peioribus ferme fidem praestat metus.


page 199, image: s223

Plerunque et ipsa habita obligat fides fidem.
St. ltus fidem Verbis habet, rebus Sophus.
Veris amicis credimus nostra omniae.
Vix invenit fidem vllam egeni oratio.

CRIMINIS.

Criminum crescente cursu crescit ir a Numinis.
Criminum vindex in alto est Numen et seruat pios.
Tu licet tegas negesque crimen, at Deo patet.
Crimen omne plecte, princeps, improbi, aut facis tuum.
Crimine Vno regum in aula mille merita diluas.
Imperantum mussitanda, haud vind canda criminae.
Perpetratrex ipse caeimen omne quod non vindieaet.
Quos liberat rex erimine, haud semel notat.
Additur statim peracto crimini comes timor.
Crimen vt iam perpetratum est foeditas eius subit.
Crimina illico inalescunt ni manu coerceas.
Crimina in durata sero corriguntur: permanent.
Crinmini v tioque prona turba mertalessums.
Criminis cuiusque mater Vera, concupiscere.
Crimini cuicunque prona turba mortales sumus.
Criminis cuiusque orige est Error atque Infirmitas.
Criminosorum cultor ensis imminet ceruicibus.
Criminum flammis suorum quilibet fons vrisur.
Criminum luesscelesti cordis e sinu scatet.
Criminum quiuis suorum funibus semeltigat.
Ecquis est contentu vno crimene? ad plura inde hiat.
Liberat quem crimine error stultaque ignorantiae.
Mens habet tormenta tot quae criminum turget sibris.
Morte delinquentis omne crimen extingui solet.


page 200, image: s224

Nonminus fit crim en vllum numero delinquentiumi.
Non patet nisi a patratu magnitudo criminun.
Noxapraesto est criminoso, sit licet claudipedis.
Omne in ipsis corrigendum crimen est cunabulis.
Crimen facis tuum omne quod non vin dicas.
Crimen ratum omne vita, non testis, facit.
Crimen senectae ne vocaludum aciocum.
Duplare crimen omne Vis? crimennega.
Est crimen ipsum poena summa criminis.
Estcrimen omne grandius scient um.
Post crimen ipsum criminis pondus patet.
Quis nobilis, quis diues, horret criminae?
Solus suo tenendus auctor crimine est.
Virtutem egestas; crimen obtegung opes.
Omnium profecto mater criminumest cupiditas.
Quod sine Vmbra corpus, hoc est quispiam absque crimine.
Saepe Voce, sub decora; criminis confessio est.
Poenam habet tergo sedentem que sinu crimen fouet.
Qui negat se crimino sum criminosus maxime est.
Ter sacra est, soluta lege magnitudo criminum.
Vita muliis absque crimine, absque peccato hud idem est.
Vniuersi; imputantur pauciorum crimina.
Vt peractum est crimen eius noscitur noscitur profani as.

CRVDELITATIS.

Haud diu ciues gubernatqui gubernat aspere.
Quei queat cuiquam esse grata Principis crudelitas.
Sapius metum in furorem regum agit crudelitas.
Ibides vnis fercces junt domi serpentibus.
In scelestos jutas semper quaelibet crudelitas.
In suos crudelis, esse mitis haud pote exteris.


page 201, image: s225

Lassa vbi est, esse id videtur vix sibi crudelitas.
Mollias ferrum quidem igne, ferrum at interim manet.
Niliminus crudelitatefeminam decet probam.
Quando vitam aufert leonifortior forti leo.
Qui bonus poenis minisque est, more belluae est malus.
Respuit dilationem grandior crudelitas.
Sanus haud est qui sinistra dexteram tollit sibi.
Auaritiae vicina item est crudelitas.
Crudelis esse audaxque non potest simul.
Crudelis est iimor magis quam audaciae.
Crudelitas crudelit atis talio est.
Crudelitate quid negotiosius.
Eadem est tyranni lanionis quae est domus.
Ignauiae fere addita est crudelitas.
Lupus leoque sauit in dispar genus.
Nil in se habet crudelitas audaciae.
Odijparens est arrogans crudelitas.
Princeps crearis ob salutem ciuium.

CRVCIS.

A Deo plus quisque amatur, quo cruciplus subiacet.
Nulla crux est, inuenire corde regis quin queas.
Ad caelum feruntur omnes mille quos Vexant cruces.
Arbori quod Eurus, hoc crux est pio, fit firmior,
Crux duplex cuique est, cupido lucis, ac mortis timor.
Diuitum curae metusque mille sunt cruces.
In sinu crecem vsque gestat improbus domesticam.
Multa vexat crux homullos; summae at est iuris rigor,
Non crucem, sed illum adora qui pependit in eruce.


page 202, image: s226

Sarcinae est iucunda crux ijs qui viam vitae terunt.
Vis nocendi opumque census, improborim sunt cruces.
Vt perennet, condienda est sale crucit felicitas.
Iuxta scholam lucis schola adsita est crucis.

CVLPA.

Culpa Principum expiat ur innocentumsanguine.
Graendior fere vsque vulgo culpa lausue Principum
Laudibus cu'pisue regum, semper addi quid solet.
Absque paena culpa nulla est: culpa poena ipsa est sibi.
Alterius perirs culpaquisque malit quam sua.
Culpa maior est minorque pro gradu peccantiam.
Culpa Vbi est inde esse longe nigraepoenanon solet.
Culpa vbi est, inde esse paenae non potest longe timor.
Grandis occupat triumphum culpae parua carcerem.
Nulla culpaplus remordet quamperenni sontium.
Nulla sic venit dolenda culpa quaem merentium.
Parte ab omni vita nulli est absque culpa simplice.
Pessimus culpa peracta tactat innocentiam.
Quisque culpat, quisque laudat principes iusto acrius.
Praerogatiua grauatur culpa, certe haud sit minor.
Praerogatiuae eminentis culpaque eminentior.
Quam magis caelare culpaes quaeris, hoc minus latent:
Quam fit ingens sulpa nouit nemo quam qui eam subit.
Quirogat culpam fatetur, qui rogat veniam petit.
Qui suam culpam fatetur prorsus is culpam exut.
Caret pudore culpa, teste quae caret.
Nemo est ab omni parit qui culpa Vacet.
Sucsque culpa plectere auctoresamat.
Tristius perire culpae non sua quam propria,


page 203, image: s227

Vacareculpa, murus hic aheneus.
Vacare culpa summus est apex boni.
Vt corpori vmbra, homini vsque sic culpa est comes.

CVLTVS DEI.

Ad Dei cultum magister est metus longe optimus.
Ad Dei cultum requiro conscientiam integram.
Ciltiora temple quo sunt, hoc mage est cultus Deus.
Daemonum cultura aliena est a Dei cultoribus.
Et fidem et deuotionem cultus exigit Dei.
Impium non esse, cultui est Dei Vel vnicus.
Infidelis a metu ortus cultus est, nec permanet.
Innocenter atque iuste qui je agit, culior Dei est.
Munerum splendore Numen non coli vult, sed fide.
Ne Deum colas opimo munere, vt casta fide.
Non malum esse cultus Vnus est Dei, imo et Vnicus.
Nitenes cultu, rece dit Caelitum benignitaes.
Non potest quis esse Princeps si caret cultu Des.
Ore dexteraque numen, cor de sed magis cole.
Qui colit Deum omniumque cultor est mortaenum.
Qui Deum colet, coletur a colentibus Deum.
Qui Deum colit, parent es diligit, nulli nocet.
Qui sapit sumptus opesque spernit a cultu Deûm.
Sospitant ope bona omnes Numina ipsos qui colunt.
Animo colen dus maxime pijs Deus.
Crdas Deum colasque quaerere at fuge.
Cultus Dei, mentis mageest quaem corporis.
Cultu Dei, prodes tibi, haeud prodes Dec.
Cultus Dei nulli absquem conscientia est.
Cultus Dei vnus, ab stinere crimine.


page 204, image: s228

Cultus Dei vna, imo vnica est sapientiae.
Dei absque cultu principatus moxruit.
Deum putae esse, et percole: at ne quaerito.
Nequaem lauat Deo manus, mentem probus.
Regnare, cultus est Dei Vel maximus.
Verus Deo ipso cultus est in pectore.

CVLTVS ANIMI.

Absque cultu liter arum senticescit cor Ducum.
Corda dura molliuntur regibus per literas.
Corda niregum colantur artibus, sentes ferunt.
Principum nitere corda quei queant, nisi colas.
Cuilibet mens senticetum redditur, nisi colas.
Ingenium est ager, veprescit vsquequaque ni colas.
Literis ornate mores; moribusque literas.
Nulla non cultu nitescunt liberali pectora.
Plurimum in cultu fideli est: cult us in mores abit.
Rite culta mens ad omne laudis exemplum volat.
Mollito cultu liberali pectora.

CVLTVS CORPORIS.

Quem Deus quaesoex amictu velprobat vel non probat?
Simplici cultu fruuntur proximissimi Deis.
Cultus admirationi est, ipse rex contemnitur.
Pauo cauda honorus, at rex gemmeo igne verticis.
Pauo cauda, vestae Princepsobuijs miraculo est.
Principumplures adorant purpuram, quam Principes.
Quisque rexprssto est, amictus lumina omnium ferit.


page 205, image: s229

Comptus est satis superque diae virtus quem polit.
Ditiore cultu honestes quamque pulchritudinem.
Eripi haud debet potestue curae cultus feminae.
Est sita in pennis tuae omnis, pauome, praestantia.
Gemmeo a fulgoreforma feminis fit auctior.
Non eget cultu decorem cui natur a contulit.
Mens cui est animus curae, corporis Vilet decor.
Penna pauonem ornat, omnis corpus expers graetiae est.
Quem satis naturae compsit, cultibus non indiget.
Saepius quocunque cultis cultior neglectio est.
Tolle pennas gratio si nil erit paeuonibus.
Fit pulchrior formosa cultis diuite.
Haud cognitu pronus vir est fuco oblitus.
Modico viril s forma amaet coli modo.
Plumis superbit pauo quisque haud corpore.
Quis iudic auit corporum e cultu probos.
Sat cultus est rex multa virtus cui comes.
Vagina serrum nec bonum aut malum facit.

CVPIDINIS.

Diuites regnoque fulti plura quam fas est petunt.
Nilautre, nil timere, prorsus est res regiae.
Vis supraregem esse regum? nil cupisce, nil time.
Ampliorae concupisce viribus; moxcorrues.
Appetitu temperato qui potest vti, valet.
Appetitus a ratione sirecedit, deuiat.
A viditas iniuriarum ipsa est velut metropolis.
Concupiscere est malorum fons scatebraeque omnium.
Concupiscere haud sua, est res omnium iniustissimae.
Concupiscimus quid abstat, spernimus praesentia.


page 206, image: s230

Creber vsus vsquequaque destruit cupidines.
Cui minima in vita cupido est, minimum ei in vita muliest.
Cuncta habet cui docta mens est in salubri corpore.
Cupiditas est appetitus non mali, sed et boni.
Diuitis cupido egena est inter aggestas opes.
Dum nihil cupidini est sat, semper in siti ac fame est.
Ecquis est metam ecundae qui statuat cupidini.
Est aqua interius cupido, crescit vna cum bonis.
Ex rei haud tuae cupidine omne nascitur malum.
Filio Philippi hic vnus orbis haud er at satis.
Fons iniquit atis omnis concupiscere vnicum est.
Fons mali omnis est cupido, fons mali ominis est amor.
Incutit sui auctiorem cuique res cupidinem.
Inter aggestas cupido semper est inops opes.
Ipsi Alexandro orbis vnus noster haud fuit satis.
Maximus cupido diuûm est: maximus, sed pessimus.
Multa multi concupiscunt propter ignorantiam.
Nemini non est cupido lucis ac mortis timor.
Nemo ita est peculiosus plus habere quin velit.
Nemo sat magnus sibi vni est, etsi alijs vel maximus.
Nil petentibus, locus omni, voti adest fructus sui.
Non amor, verum voluptas, finis est cupidinis.
Non habet finem cupido vasta, non habet mo dum.
Non habet finem cupido, non modum: vult omniae.
Nulla res sitim satullat improbi cupidinis.
Nullus est ita altus esse quin aueret altior.
Omnium fons est malorum concupiscere haudsuum.
Pauca vita, plura luxus poscit aduentitius.
Plus eget orbe, cuius orbis non capit cupidinem.
Qui cupit virtutem, honorem qui cupi, maelum neges.
Qui nihil cupit beatus est magis quam qui omnia.


page 207, image: s231

Qui nihilse habere credit, concupiscit omnias.
Qui se habere cuncta credit, concupi cere haud solet.
Qui valet, potestque multum, posse plara adhus cupit.
Quo minor spes est cupiti, fructus hoc est gratior.
Rebus humanus cupido semper imminet nouis.
Semper eadem velle si vis, Vera oportet vt velis.
Semper humaenus cupido rebus imminer nouis.
Semper infame sitique victit ant cupidines.
Sunt boni ac mals appetitus turbidae cusidines.
Tam mulier quam vir nociua capitur cupidine.
Terra, caelum, pontus, orcus iussa capitur cupidine.
Cupidinem omnem vsus replet frequentior.
Dilaetionem non ferunt cupidines.
Feraelius nil vin culis cupidinum.
Fruicupitis qui nequit, dic Tantalum.
Habere multa si cupis, partium parum est.
Hebet cupido cum frui prompte licet.
Libido habendi, finis exors ac mo di est.
Nunquam epletur perae mendicantium.
Naenquam tyraenno flaccidae cupidines.
Opum cupido maximum orbis est malum.
Potest habere cunctae qui nihil cupit.
Quiplus haebet, is habere plus posse incipit.
Quo plurae quis requirit, hoc eget maegis.
Quo suanior cupido; eo est crudelior.
Quod non lic et solum libet cupidini.
Quod vis vt haebes vbique, qui nihil cupis.
Radix malor von est omnium a cupidine.
Resperperae est permulta concupiscere.
Retinentur aercte quae quis ardenter cupit.
Stulta est cupido, quaedies longos sitit.


page 208, image: s232

Vbi vsus est, ibi cupido deficit.
Voluit cupido quodlibet, quod non licet.

CVRAE.

Cura nulla ei est molesta, qui suo curae est Deo.
Cura eadem non fouentur a Deo mali ac boni.
Nec Deus virtusque curat accipitres pecuniae.
Nil Deos curat, malo addi cuius haud quidquam potest.
Nulla eget re qui fidel, se dedit curae Dei.
Praeter vnum illum vnicumque nemo nos curaet Deum.
Qui Deo curae est, ab ipsae colitur inuidentiae.
Qui Deo est curae, aeuo in omni liber a curis agit.
Semper bonorum suscipis curam Deus.
Sic sibi curae atque amori nulliss est, vt est Deo.
Humana curat iudicatque mens Dei.
Curae habe magissalutem ciuium rex quam tuam.
Incubantindesinenter regibus curae ac labor.
Maximumregnum vndiquaque cura cingit centuplex.
Subditos iuuare cura Principe vnae atque vnica est.
Absque cura ac tristitate repperire neminem est.
Attrahit Lauerniones cura diligensior.
Corpori cui cura magna magnaitem animae incuria est.
Curacorporis is cuique est; cur am animi nemo gerit.
Cura egentis, more nubis simplicis moxtransuclat.
Cura eget nec non labore fulgurans victoria.
Cura maxima est parentum, liberis sit vt bene.
Cura vbi est aerumnaque, esse multa ibi Virtus solet.
Diligensque cura vincit omne naturae bonum.
Diligenter quisque curatse, magis sedliberos.
Eluit curas edaces liberalispotie.


page 209, image: s233

Est amici cura habendae sed tamen veri magis.
Est supra periculum omne curam agit cui Deus.
Gratiae Musaeque cur as a suo fugant Lare.
Mens ei deformis est, cui curapulcri corporis.
Multa corporis cu que est curae, nullae pectoris.
Nemo non eurae est si bi ipsi, nemo non domesticis.
Nemo non curasolutus rebus est in prosperis.
Non honornon gaz a mentis discutit curas graues.
Nulla curae nunc honestis, nullus pulchris excubat.
Qui minora curat, vt que prospic tmaioribus.
Semper inuenire curas Principum est circa domos.
Sensibus curas acerbas qui gubernat, est catus.
Sensibus curas acerbas sic guberna ne furant.
Seu domi sit seuperigre, cura, quem tenet, ligat locus.
Vix erunt alti saporis, altae curae quos premit.
Cui cura formae, mentis illi incuriae est.
Cura corporis cuique, cura mentis nemini est.
Curae Deo boni vsque, at inuisi mals.
Curae Volant circum domos potentium.
Cura fere ipsa redditur peior malus.
Curam omnium geritrex, haud solum sui.
Curareventremqui solet, mentem haud solet.
Curato corpus, est enim ipsa animae domus.
Curis duobus esse parrarus potest.
Deo vtique cura Principis probissimi est.
Excludere hostes arduum; at curas magis.
Imperia summacura summa vsque obsidet.
Lauerniones cura diligens trahit.
Longe alia cura anime aliasque est longe cutis.
Nunquam benigna cura claisda est caelitume.
O quanta curas fata mortales agunt.
Oppleta curis corda sunt amantium.


page 210, image: s234

Qui se nequit curare liberos nequit.
Suspecta fraudum est cura diligens nimis.

CVRIOSITATIS.

Curiosus est in omnes maxime in bonos Deus,
Curiosus esto rex, sed ciuium omnium bono.
Saepe fallit regem oportet, scire qui vult omniae:
Absque damno curiosus nemo adhuc fuit suo.
Ah nihil explerementes curiosorum valet.
Curiositas ingenio haud Vtitur sed abutitur.
Curiesi ate nemo factus est beatior.
Curiositatis omne turbulentum praemium est.
Curiosus iuitati plus nocet quam commodo est.
Est sibi alterique dam o sima curiositas.
Impudentiae referta est dote curiositas.
Inquietat semetipsam neua curiositas.
Ius et aequum abesse sueuit curio sit atibus.
Non vetustis sed nouellis curiosus incubat.
Omnium in secretae quaerit sola curiositas.
Quid mali egerit rogamus, non item quidnam boni.
Incuriosus nullius rei est Deus.
Mens curiosa credila in poenam est suam.

CVSTODIAE.

A Deo quicunque pendet, fune pendet aurea.
A Deo qui unque pendet non cadit quamuis ruat.
Commodi deesse nil quit ijs; quibus praeses Deus.


page 211, image: s235

Cui Deus custos vigilque est non subest periculis.
Est suprae dolum est supra vim cui Deus custodia est.
Gentis humanae est perennis utor ac custes Deus.
Neminis Deus recessit vspiam a custodia.
Nil phaselo ei nociuum cui Deus loco anchorae est.
Non eget custode custos Argelus cui est Dei.
Noneget custodia vlla quae Dei custe dem agit.
Non timet d mnum aut per elum cui Deus custodia.
Pergimus quocunque custos est vig lnobis Deus.
Quem Deus custo dit illi cuncta pro unt noxiae.
Quem Deus eustodit, omne difflat infortunium.
Quem Deus custodit omni maior infortunio est.
Quem Deus custo dit omni tutus orbis a malo est.
Quem semel Christus recepit in sinum, non exeidit.
Qui colit iustum piumque praeside est tutus Deo.
Qui Deo ipsum ses osque credidit, cur namtimet?
Qui Deo se credit vni, tutus est omni a malo.
Qui Deotutore Viuit, est supra spes ac metus.
Quos Deus custodit, est vis m nca in illos, est dolus.
Non eget custede septus charitate ciuium.
Principum fides amorque ciuium seruat satis.
Vis diuregnare? custes esto iuste, esto pij.
Vnico custode caeli sat beatus rexpius.
Abdta ad lauerniones curae di igens trahit.
Absque ckstede anima; muris destituta ciuitas.
Auris est custos fidelis; seruat ost venter nihil.
Claeusa pertis vectibusque sollscitant furum manus.
Credita Arge Io, plaecere caepit acrius Ioui.
Eruditio, bonusque sermo, custos vrbium est.
Luminis qui non gemellipupulam custodiat?
Nemo custodire natae sat decus potestparens.
Nilin orbe est quin magistra sfulciat custo dia.


page 212, image: s236

Nocte quid prodest, sopori si vacat, cust dia.
Noneget custode, custos cui fides est, cui pudor.
Non eget cusiodis vlla quem tenet pudor sui.
Non eget custodis vxor, it comes cuis cast tas.
Non eget sera atque claustris ipsa quae custos sui est.
Non potest dici fidelis, redit custos malus.
Quem fides munit marita non eget munimine.
Quam pudet peccare, custos acris est sui satis.
Quam pudet peccare, serua non eget cusiodia.
Qui nequit sibi esse custos, alterum custodiet?
Semper in cura metuque est aureae custos domus.
Suaue pomum est quod remotis carpimus custodibus.
Vtile est regi tuuentam sub patrum custodia.
Ae des ege tum nonegent custo dia.
Bonos Deus custodit, ac frenat malos.
Custode caelo sat beatur rex pius.
Custodia vrbis certior nulla est Deo.
Custodiam caelo tuitranscribito.
Custos fidelis Principi innocentiae est.
Nemo est monendus adsui custodiam.
Nulla est Deo securior custo dia.
Perenni custos legis est Deus suae.
Vix ipse custos fiet agnorum lupus.
Vrbs magnamultis indiget custo dijs.
Vrbs paruapaucis indiget custod bus.

DAEMONIS.

Co stat omnis fraude Daemon, constat inuidentiae:
Daemon omnis est malignus, daemon omnis est ferus.
Daemonas f gare si vis, fac lites menti bonae.


page 213, image: s237

Daemones permulta possunt, sed tamen non omnia.
Daemoni abrenunciauit tota Christianitas.
Daemoni artes sunt nocendi mille, mille nomina.
Daemonum est surripere sensus per Vagos mentem bonam.
Daemonum mente, atque sensus fascinamur artibu.
daemonum latente marte iugiter lacessimur.
Daemonum prodesse non est, est nocere Daemonum.
Haud solet prodesse daemon cuiquam, omnibus nocet.
Vinum, libido, liuor et daemon, pares.
Mutat in formam hanc se et illam daemonum subtilitas.
Non potest Deo placere, Daemoni vsque qui litat.
Non potest Deo vacaren. ancipatus Daemoni.
Non queunt nocere tantum daem nes, quantum volunt.
Qui Dei iugum recusat daemonum vngues incidit.
Mentiri, opus est vnum vnicuique daemonum.
Se mper cupit nocere daemon, sed nequit.

DAMNI.

Et Deus maior a damnis commoda ex ipsis trahit.
Publicis damnis mouetur rex bonus; malus suis.
Alteri qui damna quaerit in suum damnumruit.
Alterius sapiens periclo discit, in sipiens suo.
Cur grauas damno, actionis nulla qui sensit lucra?
Damna tunc demum sua orbis sentit, Vltro vt perdidit.
Hoc habent damna: vlla vix sunt absque poenitentia.
Non potest prudens vocari qui suo discit malo.
Praeuenire damna praestat vindicare quam data.
Quis malis suis cauere quaerit alterius maelo.
Rarus est qui causa amici perditum ipse se velit.
Rarus exemplo auocatur proximi a malo suo.


page 214, image: s238

Vixsapit quis absque damno Vel rei Vel nominis.
Damnum lucrumque omne a Deo est mortalibus.
Plagis docetur quisque vel miserrimus.

DAMNADI.

Est stupor damnare quidquid assequi satis nequis.
Illico reum coercet puniens damnatio.
Neminem vnquam ex asse damnes luce quamdin vescitur.
Sponte se damnauit ipse scelere coruictum oedipus.
Culpam sequi solet Dei damnatio.
Damnatus alijs ips damnes neminem.
Damnent nocentes regij, puros probent.

DEBITORIS.

Debitor vult esse nemo, ne coeli quidem Deo.
Vi Deus sit, de bitori lenis esto item tuc.
Debitor nemo vocari principum vult, sit licet.
Nemini deberereges quid volunt; omnes beant.
Debitoris execratur quisque nomen, et rei.
Debitum omne fac refundas mente eadem qua datur.
Filius patris tenetur soluere heres debita.
Nemo iustus illibenter fert reposci debitum.
Nemo sanus creditorired lit aegre debitum.
Nemo se cuiusquam in aere fassus est vnquam libens.
Post nouas etiam tabellas debitum aes soluit probus.
Debere reges non solent: praemuner ant.
Grauissimum est debere cui nolis onus.


page 215, image: s239

Obnoxiosa mente Viuit debitor.
Plerumque debito est comes mendacium.

DECEPTIONIS.

Decipi nemo veretur, aute quam qui decipit.
Decipit nemo vniuersos, vniuer si neminem.
Decipit semax me ipsum, proximum qui decipit.
Decipit se quisque maxime alterum qui decipit.
Promptius cunctos amicos quam vnicum hostem decipis.
Promptius mille arque mille quam vncium deceperis.
Promptius quis mille centum, quam vnicum fefellerit.
Turpe decipi, sed ille turpior qui decipit.
Deceptio deceptionem concitat.
Qui cogitat decipere, dignus decipi est.
Se decipit fere, alterum qui decipit.
Se decepit Vere alterum qui decipit.
Se decipit quoque alterum qui decipit.
Vis decipi probe ipse? decipe alterum.

DECORI.

Est nefas posse id regentes, quod regentem dedecet.
Ars vbi est ibi et decorum; ars vbi est ibi et decor.
Copula admodum salubris est decorum atque vtile.
Cui datur munus loquendi est sic loquatur vt decet.
Cuncta doctus est, decoro qui litat per omnia.
Cuncta sunt posta in decoro qui decore agit.
Est vbi decor, rei exstat elegans concinnitas.
Literas nemo requirit, norit hoc vt quod decet.


page 216, image: s240

Mica cui nulla est decori quei decore se gerat?
Nullus est locus decoro cum in periculo est salus.
Rebus extremis decori perpera obseruatio est.
Turpiter serues decorumrebus afflictissimis.
Vnicum hoc putat decorum inscitia, ipsa quod facit.
Decent iuuentutem omnia, haud etim senes.
Diale fulmen Bacchicam haud armat manum.
En, omnia ingenuos vt egregie decent!
Felix decori seruiat, vitae miser.
In mente sola verus est situs decor.
Inscitiae solum id decorum est quod facit.
Nihildecorum est, si suo caret modo.
Nil est, decore quod vir haud agat probus.
Nil non pium, nil non decet virum probum.
Omnes perisse duco queis perijt decor.
Quaeuis decent bonos, malosque dedecent.
Vah. quam decorum quidque summis est Viris!
Virum decorum mentis ornatum puta.
Vltima in necessit ate quis decoro attenderit?
Vt decet fac quaeque: inepte qui facit, nihil facit.

DECORIS.

In ducem transferre miles dedecus solet suum.
Cognitum nemo esse multis dedecus cupit suum.
Dedecus domus silemus cognitum si nemini est.
Omne quod fit diciturque fiat ad decus Dei.
Peruico labore, palmae nobile obtines decus.
Publicum decus, decusque singulorum existima.
Quo decus vocat sequamur: cuncta virtuti patent.
Ingens decoris est pro brum deformitas.


page 217, image: s241

Nil gratius decore, nilfugacius.
Periculum timeto, dedecus magis.
Prudens doloue neminis laedas decus.
Venditur decore curto iunioribus salus.
Vt dedecus Liuor decus horret tuum.

DEFENSIONIS.

Cui Deus patronus ipse est, multa ei defensio est.
Cum Deus quenquam tuetur, cedit aduersarius.
Quem Deus manutuetur, optime defenditur.
Duplicatque triplicatque qui tueri audit scelus.
Numquam opus defensio ne regibus: nemo notat.
Imperat defensionem lexque mosque omnis sui.
Nulla lex defensionem cuipiam vetat sui.
Est genus defensionis quodpiam silentium.
Parricidium defendere parricidium alterum est.
Patriae defensione nulla auis contraria est.
Qui suos nequit, tueri quei valebit caeteros.
Qui suum crimen tuetur ore, re certe opprobat.
Se tueri voce pulcrum; pulcrius silentio.
Tutius defensione quaeso quidnam mutua est.
Defensionem nulla lex vetat sui.
Nullum est scelus cui non sua est defensio.
Iniusta facta qui tuetur, duplicat.

DEFORMITATIS.

Alcibiadis nociuus Aegipan nulli fuit.
Alcibiadis Sileni ridiculi sunt, sed iuuant.


page 218, image: s242

Dic ibi deformit atem sunt vbi mores mali.
Gemmeaquoque e vagina culter exit plumbeus.
Saepe naeuus caram amici decolorat gratiam.
Saepe sordidas crumenas aes not ae occupat probae.
Vnicum formosa coniux est malum, turpis duplex.
Decoris ingens est probrum deformitas.
Deformis vxor pessimum viro est malum.
Deformitatem censeas mores malos.
Quale est caput praestatur et t, lis sapor.

DEGENERATIONIS.

Liberi regum parentes vix superant virtutibus.
Bestijs ipsis pude, dus omnis est poldegener.
Degener tantum est homo vnus: nulla degener fera est.
Ecquis isto maior aeuo nascitur parentibus?
Filiam mihi esse nullam mauelim, quam adulteram.
Nemo iactat se ob parentem filius quam degener.
Nulla non parente peior, certe auo, proles suo est.
Nemo non patre atque matre peior est gnatus suis.
Obuia est vbique proles patre peior quae suo.
Optimi persaepe patrisunt scelesti liberi.
Optimo sere parenti liberi nequissimi.
Peior est parente proles multa, rara in signiscr.
Peior est plerusnque nata matre fi ius paere.
Post eri raro priores sunt suis matoribus.
Quaeritur nec inuentitur patre natus sanctior.
Qui minus laudat parentes laudis indiget suae.
Quot patres minus beatisunt malos ob liberos.
Rarius fit vt parentes ipse vincat filius


page 219, image: s243

Rarum auorum aequare facta, rareus sed vincere.
Si bonus quis est, habebit filios quinque improbos.
Turpefactis famam auorum prodere indecentibus.
Turpe gloriam parentum subruisse ignauia.
A filijs haud saepe vincitur pater.
Aequant patros boni, aentecedunt optimi.
Famae parentum incumbere, in si missimi est.
Incumbe famae non parentum, sed tuae.
Laudant parentes, laus quibus non est jua.
Nunquam anserem progenerat armiger louis.
Nunquame leone degener surgit lepus.
Peior fere est proles suis parentibus.
Raro anteit virtate filius patrem.
Raro parentes antecedit filius.
Raro prior virtute filius patri.
Raro suos vincunt parentes postere.
Semper fere praestant parentes liberis.
Virtute maior filius raro patre est.
Virtute patres arduum est trans endere.
Virtute raro filius transit patrem.
Virtute raro liberi accedunt patres.

DELIBERATIONIS.

Quem Deus vult perdere, ille quod malum est putat bonum.
Parte ab omni est absolutum quod Deus vult exequi.
Ante opus deliberato rex, agesque dextere.
De mala deliberare qui potest re, dic malum.
De salute nemo homulli plus deliberat.
Dextere deliberata dextercque se explicant.
Haud pari deliberatur atque bellatur modo.


page 220, image: s244

Parte vtraque examinata remtuam delibera.
Res grauis deliber ari vult frequente cum mora.
Transeat nox ante quam de serijs deliberes.
Delibera bis terque, tuta si mora est.
Delibera longe atque late res graues.
Deliberant Sophi, imperiti iudicant.
Deliberare cum metu, nulli nocet.
Deliberare nil solet dextre metus.
Deliberare non scit infelicitas.

DELICIARVM.

Quam magis rex delicats viuis, hoc minus bene est.
Vita regum delicat a mille subiacet dolis.
Delicata contumacem feceris seruum dape.
Delicata vita, vitae maxime aduersaria est.
Delicias quicunque quaerit in voluptatem incidit.
Haud datum est cuique nocti delicate viuere.
Nemo non sibi esse malit delicate quam alteri.
Quidquid est carum ac remotum delicatis mattya est.
Quidquid in promptis acparatum est delicatis nausea est
Vita delicata, vitater quaterque morbida est.
Vt vomant edunt, vomuntque delicati inde vt edant.

DELICTI.

Principum delicta parua quicque censet maxima.
Principum delicta pendit saepe plebes innocens.
Filij delict a quis non obtegit silentio?
In mari belloue, nulli bis licet delinquere
Nemo non delicta honestis afficit vocabulis.


page 221, image: s245

Delicta belli corrigi queinam queant.
Delicta belli curcta mortem ipsam inferunt.
Delicta patrum filij impie luant.
Delicta regum pleb s expiat cruor.
Delicta regum tota ciuttas luit.
Tollant delicta principes, non puniant.

DEMENTIAE.

Principimens alta nulli est absque parte amentiae.
Indole regum in altiore plurimum dementiae est.
Literata cum quiescit mens, mera est amentia
Non potest amens vocari qui furit cum amentil us.
Non potest amens vocari qui locis cunctis sapit.
Non potest decenter Vti quopiam dementia.
Qui minime est amens, videtur esse amens amer ti[?]
Quisquis odit Dijs amicum se arguit dement[?].
Voluitur ritu cylindri vita tota amentium.
Fertur cylendri more vita amentium.
Iucunda nunquam est veritas amentibus.
Soror malitiae maxima est amentia.

DEPOSITI.

Non potest periore totus qui Deo se credidit.
Qui Deo se credit ac sua, omnium est tutissimus.
Qui Deo se credit, illi seipse item credit Deus.
Qui Deo suum omne credit, foenerato inde accipit.
Auribus deposta quisque prodit, â fure haud abit.
Cautius deposta amici verba serues reculis.


page 222, image: s246

Depositi actione culpam nemo praestat sed dolum.
Non modo opes apud amicos deponuntur, sed logi.
Deposita fermedantur absque testibus.

DESERTI.

A parentibus relictus: in Dei incidit fidem.
Distitutus patre, matre, sic tamen pende a Deo.
Quem Deus relinquit, a Deonon stut im relinquitur.
Quem Deus relinquit, acer fit sodalis Daemonum.
Qui sibi non defit ipsi, deesse non solet Deus.
Solus est vereque solus, destitutus a Deo.
Deserunt eum statim omnes ipse qui se deserit.
Experire inante cunctate prius quam deseras.
Qui proijcit vitam mori vult turpiter.
Quisnam eum non derelinquat, ipse qui se deserit.
Quisque fe destitutus respicit, non alterum.

DESIDERII.

Regna non desiderare, regis est paris Deo.
Assequi desideratasres, Voluptas maxima est.
Esse vis Vere beatus? fac nihil desideres.
Illico obtinere gestit quisque quod desiderat.
Nemo non disiderata posse se assiqui putat.
Nil diu desideratur, quam quod et summum fuit.
Non potest constare paruo quisque quod desiderat,
Recupis potirileandem paululum desid res.
Sefaeit voti ptentem qui nihil desiderat.
Vt potitus quis cupite est, nil timet periuria.


page 223, image: s247

Desideratis magna semper gratia est.
Quod expetit quisque, id fore actutum putat.
Verum esse credit quisque quod desiderat.

DESPERATIONIS.

Arma vimque jubministrat ipsa desperatio.
Cauta vitus multa patrat, lura desperatio.
Cogit vltima experiri quemque desperatio.
Cum spei nihil est, in arma palidus ruit timor.
Despicit peri ulum omne mors cui est contemptui.
Duplices vires ministrat arcta desperatto.
Et spei persaepe caussa facta desperatio est.
Exitu clauso est esse forti cuilibet.
Feminis vires ministrat arcta desperatio.
Fit spei subinde caussa nigra desperatio.
In te habet vitae necisque ius, mori qui non timet.
Inuenit vias salutis qui perire destinat.
Im habet reges in altos qui paratus est mori.
Maximas vires ministrat arcta desperatio.
Maxime in pugna est timendus, cui salus nulla, est salus.
Nemo non mori paratus tollet inclitum ducem.
Praualens extrema cuncta tentat ac patrat timor.
Saepe spem forti reduxit alba desperatio.
Saepius spei vna causa facta desper atio est.
Saepius spes abdicata caussa fit victoriae.
Saepius victoriarum caussa desperatio est.
Spernit aurigam quadriga, quae dat a est iuri suo.
Spes rouas Viresque sub dit atra desper atio.
Summa desperationum est, cum malo cedit bonum.
Animos sacit sib a cta desperatio.


page 224, image: s248

Litat dolori qui timere desiit.
Nilarduum est, praesens quibus votum mori.
Resumit arma, cum spei nil est; timor.
Si nil licet sperare, fas pugnae immori.
Spei fit auctrix saepe desperatio.

DEI.

A suis Deus vocatur rex adulatoribus.
Ciuium fauentia ipsi Principes fiunt Dei.
Fit Deus rex dum fatetur se lutum vel puluerem.
Quisque regum audire diuus gaudet et credi cupit.
Rex Deis qui se minorem censet, hoc ipso est Deus.
Rex Deo est secundus Vni, ceteris vnus prior.
Rex, homo a Deo est secundus, rex Deo vnico est minor.
Qualis est rex ipse talem cuique se exhibet Deus.
Vis Deopar esse Princeeps? sis benignus omnibus.
Assecla est quandoque homullis, non comes diuinitas.
Ecquis est Deus, libenter qui fabrum cernat suum?
Est Deus noster triunus, vnitrinus est Deus.
Est Deus supra omne nomen, et locum, et motum, et statum.
Est Sophos fatum sibi ipsus; est sibi Sophos Deus.
Exuit hominem vocari quisquis expedit Deus.
Explet ipsum se, suique solus est capax Deus.
Fer Deo acciptum quod ipse es vnico minor Deo.
Fis Deus; si rite pendis quam caduca res homo est.
Iam Deiomnes segregantur rebus a mortalium.
In solo poloque vtramque paginam Deus facit.
Inuocant persaepe mortem quos habem us pro Deis.
Maxime felix, miserque maxime, haud putant Deos.


page 225, image: s249

Nec Deo mors nes senecta est: cetera emnia occupat.
Nil Deo par, nil secundum: solus est sibi omnia.
Non Deus nobis, egemus quisque nostrum sed Deo.
Non potest Deus vocari natus humano satus.
Non potest Deus vocari quem e nihilofecit Deus.
Non potest Deus vocari qui Deo est contrarius.
Nulla gens tam bruta viuit esse quin putet Deum.
Numinum semper minorem legibus mentem gere.
Numinis cuiusque homullis architector est metus.
Pace dux vilescit vrbi, bello erat cuius Deus.
Qualis est quisque, ipse talem cuique se praestat Deus.
Quei Deus queat vocari, semine humano satus?
Quei queat coli, im o haberipro Deo, qui homo fuit?
Qui bona ix re est; non homo esse iam amplius vult, sed Deus.
Qui Deum se fert Deique Numen arrogat, lutum est.
Qui Deum se vult haberi vix vocandus est homo.
Qui patrat negata homullis, migrat ex homine in Deum
Subruit Deiomne numen esse qui cupit Deus.
Venter acmoneta mundo sunt Dei sacerrimi.
Vix homo dici meretur vult haberi qui De[?].
Vix homo est, qui audire diuus gaudet ac credi cupit.
Vix Deum agnoscunt priores semet humani Ioues.
Vis Deus fiers ex homine? illud quod negatum homini est patres.
Vltro homines Deosque temnit qui videri Vult Deus.
Vt Deis conferre caepit se Niobe facta est lapis.
Caelo ecepit Romulum assentatio.
Crepitusque Ventris numen est Aegyptium.
Deus mihi omnia, in Deo vita vnico est.
Homo in Deum conuertitur cum fit fera.
Iouem vocamus quod iuuet vitam omnium.


page 226, image: s250

Nemo non sibi videtur esse numen, cum bene est.
Non sunt Dei mortali qui fiunt manu.
Parens Deorum Numinum omnium est Metus.
Quem nostra mergunt fata, homo est certe haud Deus.
Qui fallitur fallitue, non vtique est Deus.
Reges sacrati, proximum Deo genus.

DEXTERITATIS.

Ansa ea quidque apprehensas qua teneri apte potest.
Dextera datum sinistra qui excipit, binis nocet.
Maius est dextre prolixas ferre res quam tristia.
Qua datur res dextera, illam dextera, haud leua, accipe.
Sponte quaritat sibi n alum in potestatem dicax.
Dextere bonum malumue ferre quipotest; regit.
Dextere fer, ferre quae te Numinis fatum iubet.
Dextere sinistra quifert, mutat in prosperri[?]a.
Ferre sortem vtramque dextre qui potest nunquam runt.
Quidquid tibi a Deo obuenit, fer dextere.
Quod potes dextra, sinistra non decenter excipis.
Diuina dona dexter a sumas manu.

DICACITATIS.

Haud queunt constare paruo regum amicis scommata
Qui malum bonumque dextre fert, vtique et imperat.
In mag stratum dicaces, quaerit ant sibi malum.
Qui potenitiam lacessit, maxime damno est sibi.
In grauem inque pro ident em, inimicum nil aut dicax.
In miseros d cacitate qui vtitur, vulnus nouat.


page 227, image: s251

Ingenij nota est sinistri mordicans dicacitas.
Qui dicax est in misellum, vulnere haud vno excipit.
Serias ad res inept us est dicax et merio.
Nemo inpotentes absque noxia est dicex.
Virum in politum non cadit dicacitas.

DIEI.

Absque rectore vniuersi vix diem duret pila.
Singulis aliquid diebus fac homini gratum aut Deo.
Suggerit cuique mentem in singulos Deus dies.
Esto Rex sol, ac videndum quoque te praebe die.
A die primo imus omnes pensili ad mortem via.
Annus ac Dies, edaces temporis magni patres.
Arguit dies scelestos longa, paenaeque applicat.
Aurum vt ignis, sic amicos longior explorat dies.
Eccui beatitudo constat in diem alterum?
Hei, die quor Phaebus vno casuum spectat vices.
Ne fluat dies quin opere lineam ducat manus.
Nemini, quid quisque Vitet, in diem satis liquet.
Nil dies firmum tuetur maxima illa aeui parens.
Nil dies vehit, beatum quod modis sit omnibas.
Nocte vt ire et ambulare quis queat, dies facit.
Non potest diem probare qui die non Vtitur.
Ob diem lucemque vitae grata ferme cuilibet.
Ob diem lucemque vitam vtuimus iucunditer.
Omnem eam beatti atem sperne quamterit dies.
Nemo sta est senex diem vnum speret improbe vt sibi.
Nullius non vita spectat in diem vsque crastinum.
Optime viuit, diem esse quemque qui vltimum putat.
Plus patet lux vna docti, quam imperiti saeculum.


page 228, image: s252

Qualis aer est, isem esse gens solet mortalium.
Quem diem viuis, fut urum credito tibi vltimum.
Quilibet vitae putandus est dies tanquam vltimus.
Quisquis in diem beatus est, beatus est satis.
Quodlibet milum patrare vel die vna quit malus.
Saeperegna opesque regnorum vnica euertit dies.
Sat beatus est, malorum nil cui in diem accidit.
Sat beatum, cui nil fit de die in diem mali.
Sic age vltimum vt futurum quemlibet putes diem.
Singulos dies putare singulas vita, iuuat.
Singulus cuiusque vitam ducit ad metas dies.
Sunt malae paucaeque quas hoc vrbe viuimus dies.
Talis est mens cuique quouis dat Deus qualem dies.
Tamsenex est nemo, vt vnum speret improbe diem.
Viue ita Vt credas supremum tam illum agi diem.
Vltimum tibi esse credas quemque quoviu s diem.
Vna cuncta humana tollit; vna deprimit dies.
Vnicus dies probi, annos mille vincit improbi.
Die esse quauis non potest cuiuis bene.
Die sereno non latet solis tubar.
Dies sibi salubre fere pharmacum est.
Dies bonos ferre optime, haud est omnium.
Haud vlla forti signis illucet dies.
Isto die bene est cuique, alio male.
Multum patet malo ad malum dieculis.
Nil non dies longa inficit robigine.
Plane dies mores probat moratalium.
Producit omnia et dies et iudicat.
Quod consecrauit ocyus mouet dies.
Semper diem quiddam reconde in crastinum,
Tandem dies longus seelestos arguit.
Vnus dies vtiae est gratus mort alium.



page 229, image: s253

DIFFIDENTIAE.

Casuum sinistra prudens, dextra morus cogitat.
Credalus nimium esse noli? non malum est diffidere.
Cuncta habe suspecta;amicos sed tamen vel maxime.
Cur tibi fidum esse credas cui fidem ipse non habes.
Doctior, magis veretur, et sibi fidit minus.
Doctior quo quisque caller, hoc sibi fidit minus.
Dux malus nihil sinistri cogitat, bono satur.
E petra proepere omni scorpius quiuis potest.
Eruditione pellens maxima, fidit minus.
Et mori Dion praeoptat, quam suis diffidere.
Mentis est bonae timere culpam, vbi culpa haud subest.
Mentis est notae character optime, diffidere.
Ne quidem fidit serenorector immut abili.
Nil geret rei praealtae, nemini qui habet fidem.
Nilita aeque seruat vrbes atque diffidentia.
Nil sibi cor fidit asprum cote prouidentiae.
Nil sibi sat esse credit stulta diffidentia
Non sapit, bona omnia Vniqui sua indit alueo.
Nulla non suspecta nautae est aequoris tranquillitas.
Nuspiam duplex Vlysses corde nobis deficit.
Omnibus diffide, nulli crede; manca iam est fides.
Plus valet quocunque muro lentae diffidentia.
Qqui plur a callet, hic sibi fidit minus.
Quisque vult credi sibi, et ipsam habita obligat fides fidem
Quo quis est mage eruditus, hoc minus fidit sibi,
Scorpius saxo sub omni delitescit: hunc fuge.
Sis vigil, nullique fidernerui in his prudentiae.
Vtilis res, res hone sta, mo dica diffidentia.


page 230, image: s254

Diffide: nerui sunt in hoc prudentiae.
Diffisus armis, semper vtitur dolo.
Docuere multi fallere dum falli timent.
Et fronde myrtiferrum acutum conditur.
Falli merentur qui nimis falli timent.
Fidas oportet si tibi haberi vis fidem.
Molli sub herbapestilens anguis latet.
Munire cormemento diffidentia.
Munito cor frequente diffidentia.
Quo quisque plura callet, hoc fidit minus.
Saxo sub omni delitescit scorpius.
Securitatis neruus est diffidere.
Vbtque opus prudente diffidentia.

DIFFICVLTATIS.

Numini sunt prona cuncta: Numini nil arduum est.
Arduissimum est tenere rebus in cunctis modum.
Arduum nil est homini in solo, arduum nil in salo est.
Aspero loco omne pulcrum est; suave at eius praemium est
Cum labore fit moraque quidquid est perarduum.
Difficultas ac periclum sunt fere vnius iugi.
Difficultas omnis vntperuia est pecuiae.
Et rei ipsa difficultas addit ardorem viris.
Ignis aurum explorat, acrem difficultates ducem.
Non graue, imo vel Isuissimum omne, sponte quod facis.
Quod potest statim obtineri: nemo maioris putat.
Prompta est Deo res quaeque, et arduum nihil.
Quod arduum est homini, arduum non est Deo.
Quod nos nequimus, id Deo facillimum est.



page 231, image: s255

DIGNITATIS.

Absque maiestate quaeuis corruit mox dignitas.
Altior locum meretur altiorem dignitas.
Antecellat dignitate, laude virtut um prior.
Appetitus dignitatis si caninu est, nocet.
Dignitas aequibontque nemini non proficit.
Dignitas fidesque non sunt, est vbi fraus ac dolus.
Dignitas honosque, quales sini viri statim indicat.
Dignitas in minime digno, purpura est turpi in lute.
Dignitas mentis tenorem turbat ac sui modum.
Dignitas peccare nescit quinpalam sit omnibus.
Dignitas labore parta protegenda in dustria est.
Dignitas, viro virili est gemma quod auro indita.
Dignitate celsiore ciuium in dolem augeas.
Dignitatiseruisndum, sed tam en mage vtili.
Dignitatibus tumescit gens egena gloriae.
Ecquis est, qui dignitatis vindicem oderit suae.
Est onus pleruque, certe non hones est, dignitas.
Est supra omnes quaestiones literata dignitas.
Ex suo labore quaeuis aestimanda dignitas.
Faeda valde dignitatis tota nundinatio est.
Gaudium inter dignitates quaeritans curam inuenit.
Imparis conspectores dignitas sordes facit.
Quaelibet pro dignitate qui experitur dic marem.
Quis quis emit dignitatem, iure eam dein venditat.
Ridicule colossum honores pumilorum baltheis.
Splendor auriquoe smaragdo, dignit as viro probo est.
Spolia Pygmea in colossum posta risum concitant.
Sunt opes suntd gnitates ment iapertaeretia.
Virga iustorum antecedit dignitates improbi.


page 232, image: s256

Ad dignitatum culmen euehunt opes.
Cura ac fide tuenda summa est dignitas.
Dignitas, indignit atem turpium magis notat.
Ignota fit sibi fere ipsi dignitas.
Mutare mores dignitate cogimur.
Nihil colosso demit aut addit basis,
Nihil cothurnus adiuuat nani statum.
Pretiosa ab auro gemma non fit, dat decus.
Quaecunque vult potest suprema dignitas.
Virtus vbi est, abesse nescit dignitas.

DILECTIONIS.

A Deo arcte diligetur qui Deum recte diligit.
Diligas quantum Deum, index est amor in proximum.
Diligit plus quemque Numen, filium vllum quaus pater.
Qui diligit Deum hominem odisse non potest.
Firma Principi columnae est ciuium dilectio.
Liberas rex nullus vrbes diligit nisi vt domet.
Non pot est rex esse quis quam qui nos non diligit.
Plurimi reges timentur, diliguntur pauculi.
Regiae est apex salutis ciuium dilectie.
Charitas dilectioque tota quaestuaria est.
Diligi nequit qui amoris mutuas spernit vices.
Diligi si aues, amico mutuas praesta vices.
Inuicem se diligendo muniuntur alites.
Largiore diligen di laus in excessu sita est.
Quo magis se quispiam odit, hoc magis se diligit.
Satietatis omnis expers quaelibet dilectio est.
Ab altero qui diligi vult, diligat:
Dilectio mera est negotiatio.


page 233, image: s257

Dilectionis fructus omnis est bonus.
Dilectionis laus in excessu sita est.
Fictorem honorat quisquis hominem diligit.
In diligendo qui modum exit pro optimo est.
Inter pares dilectio firmissima est.
Laus diligendi tota in excessu sita est.
Odisse turpe eum Deus quem diligit.
Quae mutua est, perennis est dilectio.
Quem diligis bona fide te diliget.
Qui diligit fratrem, Deumque diligit.
Qui diligit, quidquid facit, facit bene.
Quis alterum aeque vt se suos diligit.
Quis non magis je diligat quam proximum.
Radix bonorum est omnium dilectio.
Regum est timeri a ciuibus, non diligi.
Se quilibet plus diligit quam proximum.
Tam vile nil est quod Deus non diligat.

DILIGENTIAE.

A Deo omnia obtin bis mole dil gentia.
Cuncta diui largiuntur dona diligentiae.
Mens Louis beatitatem dil gentium regit.
A Deo rex impetrabit cuncta diligentia.
Cuncta quae vis obtinere est iuge diligentia.
Excidit saepe et sibi ipsi summa diligentia.
Etiam o diosa est nimia diligentia.

DISCENDI.

Absque praeceptore quaeuis discit impro bus mala.
Arbores creuisse sentit quisque, nemo crescere.


page 234, image: s258

Disce quae in vita inque morte plurimo sint commodo.
Disce quae iuuare vitam disce quae mortem queant.
Disitur nil absque cura spirituque industriae.
Et senescenti decorum est nota nondum discere.
Iam senex Cato docetur littras Graecanicas.
Lana quae nullos colores imbibit, prone accipit.
Multiplex est estque tardum quidquid vsu discitur.
Ne foris pete vnde discas, si facultas est domi.
Neminem contemne quam te: turpe non est discere.
Nemo tam senex, dhuc dum multa discere quin quent.
Nil discet vnquam, scire cuncta qui putat.
Nilfere constat minoris atque filius patri?
Nil potest statim doceri, temporis mora est opus.
Non amat maior doceri a suis minoribus.
Non segescit herba summo sparsa telluris solo.
Non sinunt sese qui docere iam solent.
Non potest nimis doceri, quod satis non discitur.
Non potest satis doceri, quod satis non discitur.
Non vult doceri, imo nequit iam, vir senex.
Parsimonia parentum liberi discunt male.
Primae ab aetatis puellis turpiter discat senex.
Quam diu viuat doceri turpe adhuc nulli fuit.
Quod cito disci pote, illud optime perdiscitur.
Semper addiscens senectam venit ad summam Sophus.
Seu iuuenta seu senecta cuique sit, discat licet.
Tam diu discas oportet quam diu haud scis omnia.
Tam diu discas oportet quam diu quid nescias.
Tam senex nemo est, adhuc dum quin sit aptus discere.
Turpe non, imo est honestum, iam senenti discere.
Vltima aetas indecore discat a minoribus.
An or magister optimus discentium est.
Est nemini aetas sera discat vt bonum.


page 235, image: s259

Nemo Deum esse discit, id tantum monet.
Nemo satis discit, satis nemo sapit.

DISCIPVLI.

Altius praecepta primis imprimas aetatibus.
Carduos inter vepresque nulla prouenit seges.
Cerea est aetas tenella: cuncta ei vt vis imprimas.
Discipulo semper molestus doctor, et nato pater.
Ecquis vnguentum vnqua molenti vasculo recordidit.
Fertilem vis hortum? ei infer semen acsolum bonum.
Faetido quae vnguenta vasi condit, vti non potest.
Horreo ingenij ex inani prouenire quid queat?
In matellam immitte vinum, turpe fiet lotium.
Indolem rectam ars laborque fingit in cerae modum.
Inquinas id omne vasi creditur quod faetido.
Nemo non didtcisse mauult iunior quam discere.
Nemo virtutes bonorum quisque sequ tur erimina.
Praefocatur illico omne quod seris iuxta vepres.
Prolium mentes nouellae quo velis duci queunt.
Quae tenellis imprimuntur altius descenderint.
Quale vas est, tale et ipsum fit quod illi immittitur.
Quidquil in scapham liquoris inditur, fit lotium.
Sentibus terra occuptata ferre fruges quei queat.
Strangulatur omne semen quod rubos inter cadit.
Terra non subacta araetra nil creat quod vtile est.
Discipulus est prioris insequens dies.
Durant sapores imbuis quibus noua.
Inter rubos semen satum statim interit.
Inter vepreta semen omne extinguitur.
Pro vase vasi traditus sapit liquer.


page 236, image: s260

Puella docta literas, candens chalybs.
Qui crudus exit, corpori nil dat cibus.
Vnguentum olenti vasculo non creditur.
Nec magistro eget librisue quem docere amat Deus.
Sub Deo doctore nil non discitur celerrime.
Absque praeceptore cuiuis quodque discitur scelus.
Absque praeceptore nulla ars, expedite discitur.
Alteri praestare nescis illud ipse quo cares.
Alterum docere niscit qui docerese nequit.
Alterum nequis docere quod minus notum est tibi.
Auri amator in docendo semper est fluxa fide.
Cognitum est malum omne prauis, sed malum haudomne exerunt.
Doctor est praeclarus illud omnosi imples quod doces.
Doctor es; tuis iuua ore, nec minus vita et prece.
Excolentis laude, fructutriste amaenatur solum.
Nil patri constat minoris paedagogis filij.
Non docet mens, cuncta quae scit: otio omni nam caret.
Nil docet mens multiformis cui eruditio.
Nemo eget doctore prauus fiat vt doctor sibi est.
Non eget doctore prauus; nouit a se ipso omnia.
Nemo non maiore tractat cura equum quam filios.
Non opus doctore cuiquam discat vt scelus orbis.
Non potest satis doceri quod satis non discitur.
Omne discimus malum omnes absque praeceptoribus.
Ore viuo opus magistri est, perdocert si cupis.
Pascut infelicis esse lac nequit salubrius.
Quei nimis queat doceri nemo quod satis sit.
Qui docet mercedem ob vllam, non docet fideliter.
Qui docent lingua atque scriptis, sint loco parentum.
Qui lingua docet calamoue, quid nisi alter est parens?


page 237, image: s261

Prauitas in ventre matris omne nouerat scelus.
Prauitas malum omne decta est primulam ante infantiam
Prauitas malum omne nouit; notum at haud vna exserit.
Prauitas malum omne nouit, sed malum omne non facit.
Prauitas monstrante nullo proficit! se psam docet.
Prauitas Tagetis instar, nata vt est, scit omnia.
Qui malus vult esse, discet paedagogo se mala.
Qui nequit seipsum docere quei docebit alteros.
Qui quod ipse expertus haud est, quei docebit ceteros?
Quisque natura est scelestus, cunctaque apt us ad mala.
Sit grauis, sit sanctus ille qui iuentutem docet.
Sub fideliter docente, discere est statim omnia.
Vis sctentiam magis tri scire? discipulos roga.
Auctoritatem haberet senes, quidquid docent.
Doce iuuentam quodcapit, non quod cupit.
Docere recte nemo quod nescit potest.
Numquam docet, nummos amans, fideliter.
Quod ipse necis quci docebis alterum?
Turpe est, Vbi docet senes pueritia.
Vafri magistri discipulus nocentior.
Velne doceto, Vel do cete moribus.
Viue vt doces, aut veritati es noxius.

DIS CIPLINAE.

Dux bonus leges vel ipsa morte sancit bellicas.
Imperantis disciplina nil quam obedientia est.
Absque disciplina mundus sit Cacipeius specu.
Absque dote disciplina virgo brutum agit merum.


page 238, image: s262

Absque freno disciplinae quidiuuenta est quam pecus?
Acre frenum disciplina est, sed bono ferentium.
Compedes quid sciplina non tulit, probum nega.
Cunctah bentopus magistro, cuncta habent opuslupo.
Disciplina [?]ate prima, proisus instar omnium.
Disciplina ciuitatum specula praestantissima est.
Disciplina comparari nulla amat licentia.
Disciplina, est mortis exsor.: sunt caducae omnes opes.
Disciplina Vitaepraemia est laeua legum acerbitas.
Disciplina quaeque duplat omne naturae bonum.
Disciplinam tarda ad omnem quinque sunt sensus senum.
Disciplina tristiore continendi liberi.
Disciplina vbiest, ibi omnis vrbs viget re qualibet.
Disciplina vincit ipsum docta naturae bonum.
Disciplina vix iugarise sinit victoriae.
Disciplina militaris neg igens, se perit.
Disciplinae vincula vrunt sola refractarios.
Disciplinae vrit lupatum? vrit at salubriter.
Est perennis disciplina; res caduca sunt opes.
Est supra gemmam est supra aurum, quod saluti est vinculum.
Impijssima est tuuentus passa quae non est iugum,
Iuniorum disciplina vita prorsus altera est.
M[?]litaris disciplina luxui pestis mera est.
Merdet aetatem tenella disciplina, ast et regit.
Nemini non sunt decorae compedes Mentis bonae.
Nil boni est ea in iuuenta tota juris quae sui est.
Non catena sedmonile est iuniores quod regit.
Omnibus sunt torquium inster disciplinae compedes.
Peior o[?]nis fit iuuentus improbalicentia.
Perditam cense iuuentam cui sua indu gentia est.
Piscis insalo educatus indiget tamen sale.


page 239, image: s263

Prima virtus disciplinae punicans silentium est.
Quae iuuent us d sciplina seregi bonasinit.
Quodlibet iugum tenella pergraue est ceruicula.
Saculi fundanda lapsa disciplina moribus.
Bonum absit disciplina, quidiuuenta est quam effera.
Sunt quidem arcta disciplina Vincula, at salubria.
Tolle frenum, erit iuuentus belluis ferocior.
Vincla continent iuuenta sed suo summo bono.
Vincula vrunt disciplina iuniorum si trahis.
Vniuersam disciplina prima vit am roborat.
Dux lenier tandem et suis contemptui est.

DISPLICENTIAE.

Displicet sibi, placere qui parat caeli Deo.
Displicet Deo omnibusque qui sibi non displicet.
Non potest Deo placere qui nimis sibi placet.
Non potes Deo placere si tibi non displices.
Qui Deo cupit placere, displicet mortalibus.
Qui Deo placet, placere non potest mortalibus.
Qui Deo placet sibique displicet, cunctis placet.
Qui placet mundo placere non potest idem Deo.
Si Deo placere quaerit, quei placere Orbi?
Vis Deo efflictim placere? displice efflictim tibi.
Displ cet quandoque factum. sed genus facti placet.
Displicet sibi, hoc mage ipsi quuque quo fit nequior.
Displiceat multis opo tet qui nimis sibi placet.
Displicere laus, probari pessimi opprobrium est.
Haud que as placere cunctis si tibi solus places.
Hoe malum omni vbique genti est: quaeque displicet sibi.
Nemini potest placere qui nimis sibi placet.


page 240, image: s264

Nemo non sibi quotannis, imo in horas displicet.
Non potest bonis placere qu8 malis displicet.
Non potest placere multis qui placere vult sibi.
Non queunt placere multis qui sibi multum placent.
Omnibus potest placere qui sibi ipse non placet.
Optimis placere si Vis, displice quam plurimis.
Optimis placere si vis, displiceto pessimis.
Quei queas ei placere qui sibi ipsi displicet.
Qui sibi placet speculoque nemini non displicet.
Quei queat placere cunctis qui sibi ipsi displicet.
Qui nimis placet sibi ille displicet fere omnibus.
Qui cupit placere cunctis, displicebit omnibus.
Qui cupit placere nulli displi cebit nemini.
Quo sibi magis qui ipsi, hoc minus placet Deo.
Qui Deo cupit placere displicebit omnibus.
Qui placet turbae Quiritum, displicet Senatui.
Si cupis placere multis, displice primum tibi.
Vis placere orbi vniuerso: displice tantum tibi.
Vix potest placere multis qui sibi non displicet.
Vniuersis displicere vis? tibi ipsemet place.
Vniuerso vis placere: displice Vnico tibi.
Deo cupis placere? displice tibi.
Deo placere, displicere est omnibus.
Deo placet quicunque non placet sibi.
Laus displicere maxima est Vatinijs.
Quidquid placet Deo, omne mundo displicet.
Quisquis sibi placet, Deo alte displicet.
Qui displicet Deo omniumest miserrimus.
Si displices Vir is bonis, places malis.



page 241, image: s265

DISCORDIAE.

Morbus estmers, imoregni pestilens, discordia.
Ob nefas potentium omne plebis est discessio.
Absque cura externa habentur cum in siuu discordia est.
Ciuitati noxia omni est ciuium discordia.
Ciuium dissensiones sunt fere ob pecuniam.
Ciuium e dissensione pestis vrbis maxima est.
Dissipare vis amicos? pradam eis brouem obijce.
Mentium a disiunctione quaelibet dissensio.
Nulla pestis maior vrbis ciuium discordia.
Pessimo euique vis est plurima in discordijs.
Pessimus clauum gubernat naue turbata Notis.
Piscium Euxino in profundo rarior discordia est.
Publicae rei venenum pestilens discordia est.
Rixa vbi est morum perennis, est ibi discordiae.
Vix mederi est absque caede ciuium discordias.
Agni lupique nuspiam concordia est.
Alit ipsamotus motuum discordia.
Discordiarum mater est plus ac minus.
Dissensio, rerum omnium infirmissima est.
Et naue in Vna noxia est discordia.
Nunquam soctetas fida dissidentium est.
Nullum est malum quin insit in discordia.

DISPVTATIONIS.

De Deo, natura et eius, disput andum sobrie est.
Disputator nocte lucem, nigra vertit candidis.


page 242, image: s266

Nemo non iam disputare mauelit, quam credere.
Nemo non vult disputare: viuere at quis appetit?
Non potest plebs disputare, rixa disputatio est.
Non vigebit disputando verum agendo verit as.
Pertinax loto orberegnat disputaterum genus.
Pigramens torpensque acutis acquiescit omnibus.
Viuito ex virtute;fr stra disputatur de ipsamet.
Vstiam vitare non est disputatorum genus.
Cum pertinace disputare amentium est.

DIVINATIONIS.

Absque diuinat one nulla mens mortalium est.
Bellum Vbi st multos Deorum corripit statim furor.
Diuinationis expers mens sacratae nemini est.
Insita est cuiusque ment; sacra d,uinatio.
Mars vib est, multus futura mente captus praecinit.
Multus est vbique vates rebus afflictissimis.
Quisque vult diuinus esse rebus sexireme malis.
Quisque vult Vates videricuncta cum sunt perdita.
Rebus in malis vbique multa diuinatio est.
Rebus Deus dat esse doctas entheis.

DIVITIARVM.

Diues est auum per omne quem Dei ipsi diuitant.
Diues est pauperque nemo Caelitum absque munere.
Nemo diues nemo pauper fit Dei absque numine.
Si Deus ditat scelestum, fit scelestus omnibus.
Diuite subrege semper est egens respublica.


page 243, image: s267

Agente egente diues vsque vincitur.
Absque Pluto magnus animus explicare sa noquit.
Applicat se sycophantis Plutus, ac transit probos.
Colligunt apes mel, vllum non creant hortis malum.
Creditur diues beatus esse, sit quamuis miser.
Cuncta diues dextere implet; cuncta cum Deo facit.
Dicitur diues beatus, sit licet miserrimus.
Dis abunde est quem paratus paruuli non poeniter.
Dis abunde est quipartus ducie aeuump paruislo.
Ditior quidem est hic ille, non tamen beatior.
Ditiorum vita nil quam somnus est ac somnium.
Diues est deesse qui nihil iudicat rebus suis.
Diues est, fortuna cui quod donet inuenit nihil.
Diues est que perbreui in re nil tamen desiderat.
Diues est qui supplet aequa mente quod deficit rei.
Diues est qui spem suamomnem lege naturae regit.
Diues est, sors inuenire cui nihil quod det potest.
Diues haud est, cui sat est nil, concupiscitque omnia.
Diues omnis conditionis illico oblius uae est.
Diues omnis est auarus, diues omnis est rapax.
Diues omnis, est honestus: pauper omnis, est niger.
Diues omnis insolescit, despuitque pauperem.
Diuitem bonum esse si vis, tolle opes superfluas.
Diuitem inter pauperemque iugis est discordia.
Diuitem quocunque bello Vincit indigentior.
Diuitem stulte vocabis mente tota pauperem.
Diuites boniputantur sint licet velpessimi.
Diuites multi vocantur sint livet paucissimi.
Diuites pauper frequentat, non egentem diuites.
Diuiticum dant egeni, pauperes se esse indicant.
Diuites nil mentiuntur; pauperes ontra omnia.
Diuiti donans, vel expers mentis est, vel danspetir.


page 244, image: s268

Diuitinemo est inimicus sit licet nequissimus.
Diniti omnes blandiuntur, diuiti quiuis fauet.
Diuiti nil est, ope vlla cum iuuandus est egens.
Diui iquisque est amicus, nemo amicus pauperi.
Diuitias nactus oculatas, illico caecas facit.
Diuitis cupido egena est inter aggestas opes.
Diuitijs male incubantes, et vitijs male incubant.
Diuitum hospes mens mala, at mens est bona indigentium.
Diuitum iragrauior plumbo, leuior pluma gratia est.
Dulce sic ditescere vt sors iuncta sit menti bonae.
Est malus bonusve quiuis, qualis est habentia,
Facta fortiorrecenset, diues ast opum strues.
Illico status prioris diues obliuiscitur.
Impune diues que mlibet palam necat.
Iure amant te plute cuncti. fers enimmala optime.
Adpauperem venire diues non solet.
Aeque malis se Plutus offert quam bonis.
An diues, omnes quaerimus, nemo an bonus.
Aut diues opto viuere, aut pauper mori.
Contenta censumens suo dis est s[?]is.
Cucta volunt dites[?]ere, at non et queunt.
Ditescereomnes quaerimus, pauci queunt.
Facillime quoduis malum dites ferunt.
Gens diuitian plerunque prorsus desipit.
Haud difficulter quique fert diues mala.
Hei quot laborant diuites voto suo! Linguas habet diues duas: vix vnamegens.
Mens diuites facit, facit mens pauperes.
Nemo repente dis fuit, viuens bene.
Nil ditius quam lata conscientia.
Non quare, et vnde; quid habias, tantum rogant.


page 245, image: s269

Qui diues est fautorum habet quam plurimum.
Qui diues est, idem est profecto nobilis.
Qui multum habet cupitque plus, ditem neges.
Quisquis cupit di escerc, et cupit cito.
Sine me vocari pessimum, vt diues vocer.
Sanus tumorem non curat bydoprici!
Sursum ac deor sum diuites casus rotat.
Verum omne habetur quod loquunt ur diuites.
Mancipant opes tenebris diuites et carctre.
Mente diuitem esse praestat quam patrito foenire.
Moribus ditem esse praestat quam strue pecuniae.
Nemo amicus est egenti, nemo inimicus diuiti.
Nemo non seruire malit diuiei quam pauperi.
Non pote st diues vocari domi forisque qus eget.
Non potest malus quis esse cui domi vis est opum.
Nulla tangit cura vita diuitem: quod vult palrat.
Nullus absque honore diues, nullus absque noxa egens.
Nullus est in vrbe diues esse quin votis queat.
Optimum est ditescere absque nominis fama mala,
Parce diuitem vocare spiritu pauperrimum.
Peruenit frequenter ad nos Plutus aduerso Ioue.
Plurimos adire Plutus sueuit auer so Ioue.
Plus fauet Plutus scelestis, quam quibus mens est bona.
Plus molestia ac doloris diuiti est quam pauperi.
Precibus optatisque diues esse quilibet poiest.
Qui cito vulte esse diues, perdit inno centiam.
Quisque est bonus, quisque est malus pro habentia.
Quisquis est diues, celebris: quisquis est pauper jacet.
Rupta auare nullum in vsum prodiguntur ditibus.
Semper addit ditiori cui domi res pessima est.
Sunt magis virtutum amici diuites quam pauperes.


page 246, image: s270

Sunt magis vitiorum amici pauperes quam diuites.
Fota vita ditiorum est in luto libi dinum.
Vsu opes metire: paruo diues essequis potect.
Vix potest quis esse diues et simul montis bona.

DOCTRINAE.

Absque doctrinapolitum nil parit mort alitas.
Cui bona doctrina, si nil adfer at quam auram leuem,
Doctus, ac rudis sibi ipsi, summa res pol est lucri.
Erubo, Ceres, quis Vnquam mergites legit tuas?
Mollias quaecunque cultu liber ali pectora.
Ne mo se cupit deceri:ius do cendi iam omniumest.
Nobili doctrinaprodesl: noxia est ignobili.
Nonfacit coquum macharea non facit doctum liber.
Non placet doctrina qua nil quam meram famam ferat,
Non potes doctrina abuti noxia absque maxima.
Non potes doctrina abuti quam scelus per vltimum.
Non potest nimis doceri, quod nimis nemo facit.
Non potest satis doceri quod satis non discitur.
Nullius rei est mathesis, mens nisi adsit quae sapit.
Quaeris esse doctus? omnes serio doctes cole.
Semen omne praefocatur quod rubos inter cadit.
Stultus est qui diues esse mauelit quam doct on
Adectiore certior fias rudis,
Doctrina abutinon folent nisi improbi.
Doctrina ad vsus haurienda publicos
Doctrina adhuo erepta per vim nemini est.
Doctrina gladius est in insani menu.
Doctrina gnaris eripi nunquam potest.
Doctrina magna est, qua placat nocentibus.


page 247, image: s271

Doctrina mores esse non sinit feros.
Doctrina mores format in cerae molum.
Doctrina ecta cuique natura a tera est.
Coctrinaribus atque dictis instruit.
Doctina ola est quae eripi runquter potest.
Doctrina summum procreat vitae decus.
Doctrina vica, mortis est odor malis.
Possessio est doctrina tolli quae nequit.
Quo doctior quis est, eo est modestior.
Quis non doceri turpe deput at probrum?
Scelus doceri si cupis, dic saepius.
Virtuti iter doctrina cuique praestruit.

DOLORIS.

Quisque gaudet pro se, at rex ipsepro cunctis dolet.
Riuperit cum iras in vnum publicus confert dolor.
A dolo caue atque fraude silua vbi est, vbi est palus.
Ad furores incitatur contumelijs dolor.
Adijci cui iam nihil pote, eius in tuto est dolor.
Caecus est surdusque primus, nec sibi cedit dolor.
Caustico in dolore vocem nemo habet suae in manu.
Centuplare vis dolores misere? ne sinas queri.
Creditus testi fideli sit minor sensim dolor.
Cum volentibus dolere, praecipit ius ac pium.
Diuide in plures dolorem si cupis sit vt leuis.
Dulce pharmacum est doloris vera condolentia.
Eccui doloris expers vit a in orbe contigit.
Egerit doloris ignem qui de espotest queri.
Est ibi dolor libenter, cura vbi eius plurima est.
Et modum serm onis omnem cogit egredi dolor.


page 248, image: s272

Et viri incumbunt dolori, nedum vt haereat feminas.
Ex leui dolore maus ex ites malem caue.
Fit fruor terrore praceps et malis fessus dolor.
Haud horam fert longiorem si quis est ingens dolor.
Id diu dluque magnum quod fuit; fit et leue.
Ingenio sius dolore nil, vbi sese vtitur.
Ingenium summum est dolori: nil dolor non inuenit.
Lacrima arumnas leuare est: strangulat multa dolor.
Maxime dolet, doloris ipse qui caussa est sui.
Mens dolore obnubilata saniora non videt.
Mitigas dolorem, aliorum si refers os ad mala
Multiplex fit vis doloris, nemint quem enun ias.
Muta nunquam est vox doloris: quin querela pascitur.
Nemini in dolore summo Vita vitalis diu.
Nescit a dolore vinci pectoris vis mascubi.
Nili orbe est quin et adsit nunc Voluptas nunc dolor.
Nilmage es solers dolore, semet vti cum libet.
Non dolet multum; dolores respicit qui non suos.
Non dolor nos, sed doloris vexat vna opinio.
Non parum leuat dolorem, qui dolorem publicat.
Nen potest dici supremus si potest loqui dolor.
Non potest diu dolere summus vrget quem dolor.
Non potest scire ipse quantum legeat caecus dolor.
Non solet dolos timere qui est alienus a dolis.
Nulla Vis tam magna magnus quem dolus non atterat.
Nullus est tantus ferendo quin dolor fiat leuis.
Perfer obduraque summu n[?]n diu durat dolor.
Publicat stultus dolorem quem Sophus premit sinu.
Qui dolorem expect orare non potest, triplum dolet.
Qui potest dolere, is exul esse et in felix potest.
Quiprius dolosa fecit, semper expectat dolum.


page 249, image: s273

Quo magis abstrudis doloris, hoc mage intus aestuant.
Ter triplo her cle corda terret cognitus nondum dolor,
Tolle fortunam, dol res tollis et mortalium.
Tollit et sensum doloris dura desperatio.
Vis dolor decre scat? illum cuipiam communica.
Vix cauet sibi â dolo, ante qui nihil fecit dolo.
Vix dolor receptat vllum, grandior solatium.
Vnge ei caput, meroque tinge cor, cui est dolor.
Vulpis adsuenda pellis vbi leonis desicit.
Aetate sensim summa decrescant malae.
Aut tempore, autratione, curatur dolor.
Alienus vnusm vix diem durat dolor.
Communicatus fit dolor grauis minus.
Cuilibet dolor Vidtrigrandior praesens solet.
Curam medertis odit impotens dolor.
Desedementem grandior turbat dolor.
Dolor ac voluptas sunt parentes omnium.
Dolor dolori, luctui est luctus comes.
Dolor leuatur si alteri facis palam.
Expectoratur si dolor, minus nocet.
Expers doloris vita nulli viuitur.
Falsa vltionet ollitur falsus dolor.
Fictus dolor dolore vero grandior.
Iustum dolorem temperare quis potest?
Latissime se spargit ignarus dolor.
Lenit dolorem tempus omnem longius.
Leuare vis dolorem? eundem fac palam.
Leuat dolorem qui alteri communicat.
Licet quidem dolere, sed pro vulnere.
Magis dolores vir ferat quam femina.
Malum sibi auget ipse qui solus dolet.
Manus refertur saepe ad illud quod dolet.


page 250, image: s274

Maror minor fitsi alteri ore publicas.
Medicina spes accommoda est dolentiums.
Mentis doloris grauat dolorem corporis.
Nemo dius dolet nisi culpa sua.
Niltimere, nil dolere, nullius nisi Sophi est.
Pars ingenij spse saepius magna est dolor.
Praesens dolor cuiuis putatur maximus.
Quiuis ferendo reddilur dolor leuis.
Sape ipse sese nescit infelix dolor.
Summus dolor vitam si atim cuique eripit.
Tacito dolori nulla succurrit dies.
Tempus dolorem lenit, imo internecat.
Tempus medetur omnium doleribus.
Vbi dolemus, ad mouemus et manum.
Vbi dolor fouetur inde Vix abit.
Vbi quis dolet, plerunque ibidem habet manum.
Veteresque curas suscitat recens dolor.
Vocem quaeque ipsam summus eripit dolor.
Vocem quoque ipsam grandis occidit dolor.

DOLI.

Nil vales clam fraus dolusque nil palam vis in Deum.
Principem malis Leonem-quam leuem vulpeculam.
Principes dolo impetrare plara quam ferro solent.
Ad dolos caecutit, vnam respicit praedam fera.
Cuidolus dedit sabutem de dolo nequit queri.
Femina es? instructa mille corda sunt tibi dolis.
Inueniundis faeminarumsaeculum valet dolis,
[?]dicis quodcunque iussu fit, dolo non fit malo.
Machinis excogitandis faemina omnis mens valet.


page 251, image: s275

Natus ad technas, virile nil patrat, nil cogitat.
Non potest dolus Vocariquo nocetur hostibus.
Plus doli valent in hostem quam arma visque dextera.
Qui seiunt consentiuntque de dolo queri haud queunt.
Quo tegit mage hoc mage ipsum detegit sese dolus.
Quod nequit vis ferri et ignis, proxime id expedit dolus.
Vir duplex vulpem Leoni, Vimque consuit dolis.
Astutus vnus mille franget dexteras.
Bis Victor est dolo dolosum qui dolat.
Cuniculis tentes nequis quod machinis.
Dolus per omnem quique personam patet.
Et pisce piscem captat obie cto dolus.
Reapse nil mage vtile in bello dolis.
Vincunt viros technis dolisque femina.
Viris dolo sis nemo non dicit male.

DOMINI.

Rex bonus studet parentem se vocari, non heruns.
A scelesto hero scele sta feruulorum natio est.
Absque spe metuque viuit quisquts est herus suus.
Ciuium quiuis Vocari Vult herus, nemo pater.
Claritate seruientum fama herorum fit minor.
Est herus sophos sibi ipse, Leber in summo Deo.
Nequam heranecesse seruos esse item omnes improbos.
Nil hero magis molestum, iudicari quam a suis.
Non potest herum agere seruus antea qui non fuit.
Non potest dominus diu esse, ferre qui dominum nequit.
Qualis est herus fere esse talis et seruus solet.
Vix herum seruorum ad ipsum murmuratio venit.
Vt volunt herum esse serui, sic fere est domi ac foris.


page 252, image: s276

In aede dominus princeps, quilibet sua est.
Inter coemptos imperat seruos herus.
Seruorum herus suorum Vbique seruus est.
Seruos herosque vita sola factitat.

DOMVS.

A fabro vix exit expers funeris n gri domus.
Absque vicinique relis exstrui domus nequit.
Aede et infumosa honore splendet haud leui Dict.
Aeuo auorum exesa rupes commodam dabat domum.
Ante er at tutela, nunc sed est domus periculum.
De domo sua extrahendus nemo lictoris manu.
Debitori aedes asylum est, debitori ara est domus.
Dedecus domus suae fere vltimos nouit parens.
Dedecus suaepatere quis velit multis domus?
Est dom us decus perenne comis aduentoribus.
Est suus torter secelesto cuilibet semper domi.
Et magistratum suum aedes quaeque habet; nemex ruat:
Frigus, imbrem aestumque vimque quae vetat, iusta est domus.
In domo desi deratur qualibet rector suus.
In domo nullus tyranna longius liber manet.
In domo sua est tyrannus quisque? vel rex, vel pater.
In rogo vna Vrbis super stes Pindari mansit domus.
Incapax domus pusilla grandis infortunij est.
Metienda aedes ab vsu est: ni liuuant superflua.
Ne domum woces pusillam multum amicum quae capit.
Ne quidem priua ab sque clauo longius perstet domus.
Ne quidem priuata constet absque patrono domus.


page 253, image: s277

Nec domus durat diu, vxor est Vbi viro prior.
Nempe virtutem receptat quamlibet breuis casa.
Nildomus, quam arcaniorum vela turpitudinum.
Nonpotest intrare damnum grandius paruam domum.
Non timent casae venena, non timent sicarios.
Nullus est in orbe cui non noxa sit domi sua.
Omnis aedes absque tecto neminem quidquam iuuat.
Omnibus domus polita est, mens politur nemini.
Oppidum tale vniuersum est qualis est cuiuis domus.
Quae capit multos amicos parua certe haud est domus.
Qualis aedes sit fut ura, vestibuli os subindicat.
Quam libet domum, pusilllam credito rempublicam.
Quia foris fort m esseprodest, vita si domi malea est.
Quis domum [?] ocet quae amicos plurimos capit breuem.
Quot domes, videre, tot te septa cladium, puta.
Rarius subit iacentes improbos lares amor.
Terra tota tota terrapro domo est mortalibus.
Veritas candorque aro regias in trat domos.
Vis domum? calcem adde saxis; adde lignis bracteam.
Vsui si commodaaedes est tuo; pulcr a est satis.
Aedes secundum flumen empta vix tua est.
Audet co nt plura quisque quam foris.
Angusta magnos culmina excludunt metus.
Casa bubulci non timent sicarium.
Diogeni erat versatilis pro aula cadus.
Domi manere si potes, manes tuus.
Domus domins honestanda, non dominus dome.
Domus superbae patte maxima Vacant.
Exire grande dec casa nequit malum.
Immensa curis plurimis patet domus.
Incestuo sam non subit Deus domum.
Matore sumptu aedes tuemur splendidas.


page 254, image: s278

Nec gratior nec sanctior locus domo est.
Nemo extrahi in ius de domo debet sua.
Nunquam superbas inco it domus fides.
Quecunque saperbas inco it domus fides.
Semper colit domes Er ijnnisprincipes.
Semper patet Regum domus felicibus.
Tutissimum aedes cuique asylum sunt suae.
Viri Sophi domus vice est oraculi.

DOMESTICI.

Frincipum visscire mores, respice ad domesticos.
Qualis est domesticorum, vita talis regia est.
Talis est rex quisquequalis praesto ei est domesticus.
Qui domesticis iniquus est, erit quoque exteris.
Oppidum tale Vniuersum est, cuique qualis est domus.
Nemo damna nemo culpas detegit domus suae.
Nema sic amat alienos vt domesticos sibi.
Rebus in malis amico, nil prius domestico.
Scire vis sit quisque qualis? respice ad domisticos.
Stultus est quicunque crimen aedis euulgat suae.
Sub domestico flagello vsque vsque nequam vapulat.
Talis esse quis putatur, qualis eius est domus.
Domin fere omnis iudicatur de demo.
Heri est sui omnis amulus domesticus.
Mentis flagellum cuslibet domesticum est.
Nil est amico opimius domestico.
Pluris facit quiuis suos quam extraneos.
Qualis hera, tales putato anicllulas.
Rex ipse pecat, quod peccant domestici.



page 255, image: s279

DONATIONIS.

Cui Deus bonum dat vnum, bina ci adijcit mala.
Da modo, tibique habebis obliatos et Deos.
Et pusilla dona magnus excipit grate Deus.
Gratuitum est omne nobis a Deo quod prouenit.
Haud decore dona spernas cum offeruntur Numinum.
Nemini vnquam id auferetur, quod cui dedit Deus.
Nemo cuncta fert, cuique dona certa dat Deus.
Ordinauit cevta dona cuique mortali Deus
Quae Deusdat cun cta mente suscipe acceptissima.
Quis Dei data alterutra dona lance fert bene?
Quod Deus dat cunque saltem mente iniqua ne feras.
Fe Deo da:quisquis illi se dat, accipit Deum.
Vasta vastis, parua paruis largiuntur Numina.
Desidi nil da: illudomne namque ac tibi perit.
Dona regum, mille constant ciutum aispendijs.
Donaregum sparsa crescunt: condita horreis macent.
Dona regum, scruitutis aurea sunt compedes.
Gratiora sunt suamet quae manu dant Principes.
Improbis donare scit rex quilibet, nemoprobis.
Omne habes, habesquetuto, rex, dedisti quae tuis.
Plurimis donat salutem rex bonus, nelli eripit.
Principumest donare dignis, non et indignissimis.
Regium est donare; verum Principes quin am id sciunt.
Si sciat donare dignis rex aget duissimus.
Vsque et vsque in imnserentes dona Principume adunt.
Alterinunquam bene praebes, ab alio extortum male.
Ampla dat, qui dat merenti non grauate quod potest.
Arduum est donaresed non arduum est disperdere.


page 256, image: s280

Principum donare vulgus nescit, omnia abijcit.
Dantis affectus amandi sunt supra dona omnia.
Das quod ignauo nec ipsi nec tibi vnquam commode est.
Dat satis quidat merenti non grauate quod potest.
Desidi nil da; illud omne nam tibiatque ei perit.
Dona amico amic a Lani lucequiuis missita.
Dona nulli grata sunt qua conferuntur cuilibet.
Dona Sortis, commodata credito aut precaria.
Duplicat donum qui honorem blanda ei voce adijcit.
Erontis ab infirmitate manat et donatio.
Gaudeat datornecesse est siplacere vult Deo.
Grata non sunt dona longas paessa temporis moras.
Hoc datum sibi arbitartur quisque, quod digno datum est.
Hostium dona in sinistros desinunt fere exitus.
Hostiumsunt dona diris illita ac tincta artibus.
Magnanon diu perennant dona, parua permanent.
Nemo dat quin det libenter, nemo dat quin det cito.
Non fruenda sed carendo dona nostra nouimus.
Parua donadiu perennant; magna mox mutant herum.
Principes donis mouentur, cali et ipsa - Numina.
Pauperidans, exprobransque; ab sinthio mel temperat.
Proter exspectationem quod datur gratissimum est.
Pulchius donum fit omne; mentem vbi ad bonam venit.
Quaet enes don ante amico, sunt amici aeque ac tua.
Qui dedit tarde diemque protrahens, vix profuit.
Quod semeldatum est, repessere haud solet quis, quempuer.
Quod semel dedisti amicis, eripi deinceps nequit.
Supe sub donis dolosa deli escunt retia.
Saepe quis dono suo emit grande odium sibi ac malum.
Sunt supra fortunam amicis qua damus pauperculis.
Vnics donuns diei vel Creonta per didit.


page 257, image: s281

Anon volente quod datur, non debte.
Animo binigno da, benigno et accipe.
Bis id perit quod nescientielabitur.
Captarereges si libet; donis capis.
Corrumpit om e quod donat superbia.
Diuina gratus dona quisnam amplectitur.
Donareneseit fimina; omnia accipit.
Donare non est Principis, sed perdere.
Donataque sunt, sunt amici, non tua.
Doxatum amico iam tibieripi nequit.
Donare reges nesciunt: sunt prodigi.
Donis homo corrumpitur, non et Deus.
Denum app obato quo dlibet spontaneum.
Donum Dei omne, gratuiti muneris.
Habere fetdas non decet dantemmanus.
Ignauiet omne quod datur bis interit.
Libentiusreddas donum omne quam accipis,
Multus latere sueuit in donis dolus.
Nemo bonus cuiquam Dei dona inuidet.
Nulla doxat femina: imof mina omnis etccipit:
Pauci queunt donare: plur es prodigunt.
Petuci sciunt donare, multi perdere.
Placare donis se sinit nullis Deus.
Qua mente dentur dona plurimum interest!
Quet dantur vltro sunt datis gratissimet.
Quetcunque dat Deus cape, et cum gratijs.
Qui dat libenter, et statim; bis obligat.
Quidquid daripotest et eripipotest.
Quisquis Deo se donat, accipit Deum.
Quod rete aui est, hoc dona sunt mortal bus.
Regem temeto, multa cum dareincipit.


page 258, image: s282

Splendore mentis regias etques opeis.
Virtute nullum gratius dont, m est Deo.

DOTIS.

Dos potissima est potentis Prircipis beignitas.
Vltima atque prima dos est Principum clementia.
Absque dote literarum vita vtua est mortua.
Absque dote luculenta ne quidem virtus placet.
Absque dote nemo virtutem ambit autmodestiam.
Cassa qzod sit dote Musa, restat illocabilis.
Diues atque annosa coniux, eaussa fit mortu suet.
Diu tum stultitia dos est; pauperum sapientia,
Dotis vxor insolentis in solentiobit nece.
Feminis liberrimum est osquetc beat dos pinguier.
Insitam doctrina dotem roboratmentis magis.
Luculenta feminarum forma, dotis et loco est.
Magnados, marito amar a poena et absque termino est.
Neminem dotes; paterne quem! bet beant opes.
Nemini indotata virtus se potest obtrudere.
Nequidem virtus amica est, dote si caret sua.
Nemini absque dote Vert us sefacit locabilem.
Nunquam aget sua absque lite cui marita dos domi est.
Sape ansss diuesque coniunx, coniugis perit manu.
A dote, femina oris est licentia.
Formosa virgo fronte dotem gestitat.
Do is loco forma est egenti feminet.
Nummat a coniux merte raro obit sua
Pleruque mortis caussa dos fit feminis.
Virtus facit non dos beatas nuptias.



page 259, image: s283

DVBII.

Nilidemplacet; die Vnc centies dubius tremit.
Omne quod dubium, etquitatis pensit andum regula est.
Rebus hetsitato in illis certa quarum haudest fides.
Restamens res circa honectas haesitare non selet.
Fuge auspicari quidpiam de quo am bigis.

DVLCIS REI.

Dulce vbiest, ibique am arum melvbiect, ibique apis.
Nauium eterra laborem cernere haud quidquangraue est.
Nemini res vlla dulcis est sodale quet caret.
Nulli ab ortuad sque mortem vitam teta mellexest.
Puncta cunctorum meretur dulce miseens vtili.
Quei queat se amaritudo verterein dulcedinem?
Suauis est res intuerinaufragam puppem e solo.
Vita adhuc cui dulcis est, anim eius est longa a Deo.
Exo sspei metusque viuit suauiter.
Nihilpotita dulcius victoria est.

DVCIS.

Ad Deumvis peruinire? similem te pretstes Deo.
Finet absque clade bella qui Deo pugnat duce.
Quem Deus ducit, nec erratipse, nec errant sui.
Quo Deus durit sequare: quo Deus ducit preti.
Dux auaxus turpe monstrum est obuium quouis loco.


page 260, image: s284

Dux malus ditare seipsum, dux bonus suos solet.
Amoue duces, moueresi nihil pl bem cupis.
Antecedentem bene haud est qui ducem labor.
Congruum est sequi parentes si bene antecesserint.
Antecedentes sequendi si viarecta iuerint.
Dux manu atque mente prom tus rar a valde copula est
Dux nouus parte hac et illa spes nouas statim excitat.
Ill co omne militum agmen concidit strato Duce.
Marte quod gestum secundo est, omne dux ducit suum
Militi vis est sat, arssed plurima efficit ducem.
Nemo deuiat secutus pretuij caleeos ducis.
Non potes dux esse si non gnarus artis estuet.
Proditoris ferre nomen dux fere infelix solet.
Qui bene antecedit illum, nemo quit sequi male.
Quis iuuentutirequirit, quos oportebat, duces?
Qui scit hostis qua capi arte possit, optimus ducum est.
Quisque non male anteuntem dextere sequi solet.
Sit duci fortuna fallax, certa virtus sit duci.
Vis bene ipsum te sequantur? antecedas dux bene.
Anteambulo ect balenet in undismusculsis,
Calcat metum plebs vilis ac diri Ducis.
Cauto sat est, non vinci ab hocte, gloriet.
Consultor acer, nec minus sortis manis.
Etiam indigent ductore cete grandia.
Improsperi nulla est ducis dignatio.
Multum potest dux fortis, at plus callidus.
Oues sequuntur quo Vocat ducem suum.
Vlero sequamur quo fauor cetli vocat.
Vt vir vire sic et prior dux est duce.
Sepe aberrat qui terit viam absque idoneo duce.



page 261, image: s285

EBRIETATIS.

Asacris abesto Bacchi quis quis es bibo memor.
Absque virtutis perielo nemo factus ebrius.
Arduum est ei tacere Liberi quem flos replet.
Arma, regna, censulesque pauper ebrius crepat.
Aut parens Bacchus Priapi est, aut Priapus Bacchus est.
Brassica elixa amouetur crapulet nubes grauis.
Callidus vaferque vino se nimis nunquam obruit.
Condus atque promus haud est ebrius mentis suet.
Cui Ceres trata cunque est, Baceh is ipsum non amat.
Cui Ceres non vult bene, illi vult item Bacchus male.
Cum Lyeto insaniendum est, vtique sanes mentium.
Ebriatus paiskper, arma, regna, consules crepat.
Ebriosus quisque terram, nemo cetlos fuspicit.
Ebrius prodire noli si sapis cubiculo.
Ebrius se priuat vltro fructibus prudentiet.
Ebriusque in luce lucem querit, in die diem.
Ebrius spontanee effert cordis abditissima.
Fit leuts mens a biben do sitenere haudscit modum.
Flore Liberi malum aufert turpis etgrimoniet.
Fundo ab imo occulta mentis ebrius luci interet.
Id bibas quod est necesse; si magis, quod est satis.
In scyphis Bacchiprofundis plurimum est in saniet.
Indoles Viget vegetque liberi poteribus.
Liberipot are patris cantharo, non omnium est.
Nemo adhuc Lyetuim inultus letdere ausus est patrem.
Nemo aperte se patronum tumulentiet ingerit.
Nemo Vidit ebrium ire per vias interdiu
Noctis aufert sol tenebras, Bacchus ast et pectoris.


page 262, image: s286

Non libens bimater heros arma corripit manis.
Non sclent inedriari, tantum inebriant vafri.
Non solent madere vin cor quibus madet dolis.
Omne fas nefaique eodem ducit ebriusloco.
Pauper arma consulesque Libero vndatus crepar.
Poculis certarepulcrum, verum vtrinque vbi est.
Quamlibet virile robur, interit Bacchi manu.
Quem semelfacit Voluptas ebrisism, semper manet.
Quem voluptas ebriauit crapulam nunquam excoquit.
Quod faci pex, hoc iacenti est merum libidini.
Simia ebriata vino fraudium obliuiscitur.
Temulentia bonarum perfrui rerum optimumest.
Temulentie supreme iun cta deliratio est.
Vis statim interire plantam? plus satis da quod bibett.
Dux ebrius, nulli rei est bello vtilis.
Et sobria est prudentium madentias.
Inebriaris si haud cupis, mustum bibe.
Insetn etque eaussa temulentia est.
Nonmentiuntur ebrquefide bona.
Nunquam indiget sumpta ebrius superbis.
Palam patronus nemo temulbentiet.
Parum sapit quis quis multuim bibit meri.
Pro mortuo est somno occupatus ebrius.
Silere pocula inter alma, heroa olet.
Voca lior pretcone quouis ebrius.

ECCLESIAE.

Hercules quod est Camanis, rexid est ecclesiae.
Post Deum monarcha sane tutor est ecclesiae.


page 263, image: s287

Principis dos prima toti prouidere Ecclesia.
Calce centrum vrget, repugnat dogmatis qui ecclesiet.
Et Deo cettus fidelis corpus est ipsum Dei.
Non strues Ecclesiam auro, auro imo eandem destruas.
Vnico languente membro languet ipsa ecclesia.
Augere ferrum Ecclesiam nullum solet.
Bello atque ferro destruas ecclesiam.
Ecclesiet quisquis nocet, nocet Dec.
Ecclesiet sunt membra prima pauteres.
Ecclesiam auget ignis et crux hostium.
Nutritius rex omnis esto Ecclesiet.
Quo maior est Ecclesia, hoc est tarpior.

EDVCATIONIS.

Non potest bene educari quisptam aulet inregia.
Talis estrex quisque, qualis eisis educatio est.
Abene ortis, a bene altis, ne quid exspectes mali.
Amala educatione fons malorum est omnium.
Amala educatione vita cuique pessimet ect.
Amale ortis, a male altis, ne quid exspectes boni.
Cuilibet puero est salubris pauper edueatio.
Cultiss educatio que done fi mat indolis.
Cuncta pretstatliberalu liberûm educatio.
De bene crtis de bine altis omne netscitur bonum.
De male ordi de wale altis, omne nascitur malum:
De puero male educato, nequidexpectes boni.
Delicata delicatum finget educatio
Educare exlegenatos cogtt ur quiuis parens.
Educatio alma vincit omnen aturet bonum.
Educatione nil est commodes salubrius.


page 264, image: s288

Elucationis omnis pessima est superbia.
Est boni totius instar educatio proba.
Haud decet bene educatos tristis impolities.
Improbet educ ationis vtta, quid nisi improba est.
Liberalis educatio, instar omnis est boni.
Mentis est bonet magister approba educatio.
Nilboni exspectes ab vllo qui educatus est male.
Nileget maiore cura quam chorus puertiet.
Nullet opes gnatis potiores recta quam educatio.
Omne ab educatione cuilibet malum ac bonum est.
Optime natis frequenter pessima educatio est.
Perdita est iuuenta, letua cuius educatio.
Pessimet educationis, vitae item est teterrimet.
Plus potest naturet honesto sobria educatio.
Plus puta sancte educari quam gigni feliciter.
Quam mage est fetcundet tellus, tammage herbam fertmalam
Quid iuuatnasci bene, indesi mala educatio est.
Quo bonus vel malus ortus, si mala educatio est.
Stirps fouenda adhuc tenella est vnde fructus expetis.
Terra nilfert, ni colatur et labore et stercore.
Terra purgamenta profert non subacta vomere.
Alacte velsortissimi educatio est.
Male educatus, viuere haud potest bine.
Orbos probis probe educare perprobum est.
Probe educator flecilis pueritia.
Quod expedit puero exhibe, haud quod expetit.

ELECTIONIS.

Crescit et iam in senticeto lilium saepe ac rosa.
Elig as maximum malorum, sed bonorum maximum.


page 265, image: s289

Eligit peiera stultus negligit que commeda.
Etrubos quoque inter hirtos herba surgit vtilis.
Et Sophiro as proteruis colligunte sentibus.
Flore de fettente mella velleguntur optima.
Floris e fettore tristis dulce mel apes legunt.
Fontepretsente, ad lacunas tendere est meretsuis.
Frugibus certe paratis nemo glande Vescitur.
Herbaitem a fettente, gustumella duci aufer talis.
In modo inque ele ctione tota virtus cernitur.
Mella apis e flore multo fingit non ab vnico
Mentis est inops relinquit qui meliora obpessima.
More apum flore haure ab omni quod futurum ect Gsui.
Mutus est flos mella de quo non legunt apiculet.
Nemini vitet eligendum vsquanest malum, sed optimum
Nemo non occursum aselli quam leonis eligat.
Nila; is fert floreab vllo quam fauis quod vtile est.
Pretterit lactucam asellus, Ges tturque carduis.
Qui spit, spinis rel ctis floridas rosas legit.
Quis frequen! auit lacunas admanus fons cum fores.
Sus lutum quetuis quibus uis pretferet tapetibus.
Velle si vis semper eadem, vera cportet eligas.
Vitet eligit malus mala, ac bonus bonet.
Amamus idmagis quod anteponimus.
Ascoria aurumquilibet discriminet.
Cognosee multa: amplectereo mnium optimet.
Eflore quouis mellet non stipant apes.
Et mel apis de flore foetido facit.
Mauult asellus stramen, aurum respuit.
Pretsente carne nemo vescitur thymo.
Quis non reperto lac mero reliquerit?
Rosam quoque ipsis colliges e sentibus.
Semper legendum est e malis binis minus.



page 266, image: s290

ELEEMOSYNAE.

Centuplo Deus rependit omne quod das pauperi.
Delabore, haud de rapina subuenito pauperi.
Desaera gaza vndiquaque sustinendi pauperes.
Frustulo panis rependit Christus etternum decus.
Hauriendum est de puteo ipsum fluere semper si cupu:
Hoc dato, tib inocere quod nequit, neque alteri.
Liberos dites relinquit, creditor quibus Deus.
Nunquam perit quod das egeno: fetnerat.
Pauperem se quisque fingit, largiendum vt paupcriest.
Pauperi datum r. dire mox ol tcum fetnore.
Possidere cunctatuto si libet dapauperi.
Qui suet cum nuditate petuperem vestit, Deiest.
Quisque pauper est ad aliquid largiendum pauperi.
Quo famem pauper leuaret, luxui datd uites.
Saculo futuro abundat omnibus, quiisto dedit.
Rata, salua, integra semper quaedata olim pauperi.
Vis tua extra omnem esse fortunam? indig ntibus loca.
Vis tisa csse tuta ab omni sorte? dona legentibus.
Ab, nesinistra dextra quid faciat, sciat.
Adlargiendum nemo diues pauperi est.
Arcam ess? Chrifti pauperum putes manum.
In crastinum qui paupercm differt, necat.

EMPTIONIS.

Multa care emas; pretemptum sed tamen sarissimuen est,
Multa care emuntur, at nil carius quam quod precumest


page 267, image: s291

Pauberem semet fatetur quisquis est emax nimis.
Quodprece obtinetur, emptum est et quidem auro carias
Carissima est merx omnis empta quet prece;
Carissime constant emuntur quet prece.
Carissime omne id emitur, emitur quodprece.
Ea vendere ante quet emeras ius genrium est.
Passim empturire opinio indigentiet est.
Passim esse emacem, est se fateri pauperem.
Qui mulcum emit venditque auarum nuncupet.
Vendax colonus est bonus, nequam est emax.

EGESTATIS.

Nullo eger: quin vniuersis ipse prospicit Deus.
Sufficit Deus sibiipsi, nullius certetndiget.
Et duce in victore egest as maximi miraculi est.
Non eget rex, imoabundat, ciuis est cui ditior.
Rex egens non est colonus multa cuius possidet.
Anteponenda est egestas improbepartis bonis.
Cui domiest forisque egestas, diues esse non potest.
Despicatui est egestas omn simpter antibus.
Diti egens cum donat, aut est stultus aut donans petit.
Est egestas absque damne, nil eieripipetest.
Durum eger: peius illo, de malo esse diuitem.
Est febris mala, est senecta: verum egestas pessima est.
Est parens virtutum egestas, est bona mentis soror.
Haud queat ferri vnquam egenus sorte factus ditior.
Haud queunt volare in altum quos egestas circulat.
Hoc habet bonum vnum egestas, quinam amicus sit docet
Innocensfere est egestas, luxusomnis est nocens,
Lata egestas tristioripretferenda habentiae.


page 268, image: s292

Libera a metu ac periclo maximaindigentia est.
Nemini graue est egestas quam grauem esse quiputat.
Nemini est honora egestas; omntbus derisui est.
Nemo eget natur a cui sat, nemo egetcuisat Deus.
Nemo tam est egenus esse quin egentor queat.
Nilfacit dicitue quod vult quem ligatpenuria.
Nil loqui audet, nilpatrare, dura egestas quem ligat.
Non eget, virtute diues aiues et seientia.
Non potest egens vocari diues est quimoribus.
Non sinit latere amicas pretsto vbi indigentia est.
Omnium sane repertrix est egestas artium.
Peius et febre et senecta triste egestatis malum est.
Plurimum beatatatis lata in indigentia est.
Permare atque terras egestas effugienda pestilens:
Qui suam timet alienam temnit indigentiam.
Rebus in duris egestas iam veretur nemtnem.
Sape egest as sorte abipsa manat, hetud vitaamala.
Stulto egestas est timori, quet Sopho contemnitur.
Sunt tua, et quidem absque cura, quet dedisti egentibus.
Trictiori Pluto habenda est ante egestas lettior.
Vinculum communitatis non lasenindigentia est.
Vis egest ates amice ferre? eos ferl ngius.
Vsque humirepit egestas cui sequex pretbet latus.
Angusta cuires, mens ei angustissima est.
Egentenilsecurius, nil tutius.
Egentiores nascimur quam hinc tollim ur.
Praestat egere quam esse diuitem a malo.
Est dura egestas semper emergentibus.
Fatale egest as passim onus mentibo ae est.
Germana tgestas mentis est soror benae.
Inopia amicos vna veros detegit.
Semper timet potentiorem egentior.


page 269, image: s293

Melior egestas improbe partis bonis.
Mendicitatis indigentia est soror.
Miserum indigentenil magis fingi potest.
Penuriet succurrito, haud ignauet.
Plerunque egestas summa milites facit.
Qui non eget, diues mage est quam Persa rex.
Quaefertur etqua mente egestas, non grauat.
Securitatis plurimet indigentia est.
Sophos egentes malo quam Midas malos.
Sunt ambo egeni, au arus atque prodigus.
Vbi est egestas, est ibi et securitas.
Vbiest egestas, est ibi perplexitas.
Virtutis omnis mater indigentia est.

ELOQVENTIAE.

Clauus est adres gerendas Principi eloquentia.
Principiadmodum decora gratia elo queutiet est.
Eloquens rex cuncta suada perficit, ferro rudis.
Eloquens rex; gemma in auro est, sol et in tra sider:
Conferunt multum armabello, plus sed eloquentia.
Eloquentia bene vti non potest ntsi bonus.
Ensis in manu furentis improbo elo quentia est.
Exerit Sophos suam omnem vimper eloquentiam.
Iam loquax omne euir auit robur eloquentia.
In calore spirituque maxima eloquentia est.
Moribus malis disertus, est loquens non elo quens.
Omnibus cor multet is cui Suada labris insidet.
Plurimos cernas disertos, eloquentem neminem.
Qui loquentiam requirit, nescit eloquentiam.
Rusticis loqui diserte, est nolle ab ijs intelligi.


page 270, image: s294

Si valent aquum bonumque, cui bono eloquentia?
Surda flectit huc et: illuc, qua voluntas fert, iecur.
Alumna salue pacis eloquentia.
Habet suum venenum item eloquentiet.
Eloquente nummo lingua Tullij si et.
Sat est disertus ille caussa cui bona est.
Stulto mala est, Sopho bona eloquentia.
Vires supra omnes omnis eloquentia est.
Vix eloquentia est vbi loquentia.

EMENDATIONIS.

Semet emendare pauci gestiunt, omnes Deum.
Rexsuos emendat omnes, qui trior se corrigit.
Situos vis corrigi omnes, rex, prius te corrige.
Ciuium periculosa est omnis emendatio.
Innocentiet propinque est aripes correctio.
Nepudorrei exigatur sed mage emendatio.
Nemoita est nequam nedire quin bonam ad frugem queat.
Nemo non correctionem turpiter procrastinet.
Omnium est peccare; at ipsum corrigit statim probus.

EPISCOPI.

Clerus omnis nocte in alta est luscioso Episcopo.
Dormiente Episcopo, ecquis curam aget muti gregis.
Dormiat parum necesse est vniuer sorum vigil.
Est Episcopus suorum seruus ipse, non herus.
Fucus es opes egeni cum voras Episcope.


page 271, image: s295

Pascha nostrum est Christus ipse, et manna lapsum caeli tus.
Pauperum curare gazas, gloria est Episcopi.
Pauperum est Episcopalis omne quo fastus tumet.
Qui sibi non parcit, ille quo modo parcat suis.
Quisnam episcoporum es, ortus qui record aris tui.
Quod stomachus homini est, id omne Pretses est Ecclesiet,
Turpe dormre in diem altam vniuersi Episcopum.
Ec clesiet radix fua est Episcopus.
Episcopatus non mala est res, sed bona.
Episcopi pro lege factum dueito
Haud est datum esse psychagogas omnibus.
Lynceus et Argus sit tuis Episcope.
Quis nomi nis memor sui est Episcopus?
Nilfetdius cetcutiente episcopo.

EPISTOLAE.

Heu malum quantum innocentiliteris natum a nothis.
Imago mentis intimet est epistola.
Impetrant etqua atque inigua literet fictitiet.
Mentis character intimet est epistola
Optima est eptstola in qua nuspiam ostentatio est.
Quet tumet sermone compto, scortea est epistola.
Quet typho verborum abundat, turgida est epistolâ.
Simplici sermone constat delicata epistala.

EQVI.

Rex equum versare nouit; ceteras artes emit.
Vnam cquit andi nouit artem rex, alias disoit male.


page 272, image: s296

Contumax equus lucratur nil nisi ictus asperos.
Deuorant equi potentum consecrata pauperi.
Fortius frenum sinistro contines quam dextera.
Idem equi vsus atque amici est: spernimus cum non valent.
Mordeat frenos necesse estcum rapit rectorem equus.
Pauperum hordeo caballi pinguefiunt Principis.
Pauperis legato, equ lepinguetfit potentium.
Lasciuiet pecus freno domes famis.
Per plana eampus liber ad cursum patet.

ERRORIS.

Absque lapsu erroreque omni est, cui Deus lux ac salus.
Non cadit non errat, est cui Numenet lux et salus.
Nonpotest errare cuius dir git gressum Deus.
Nob queunt errarequorum dirigit pedes Deus:
Quei queatt errare quos lux anteit perpes Dei?
Nullus errores fatetur rex suos quamuis graues.
Maxime reges fere errant, quos fateri illud pudet.
Vita regum errore multo constat, et si pernegent.
Belluaingens Error, ingens bellua Ignorantia est.
De via qui errauit, ipsum multus inde error manet:
Errat absque fine cuinon est viet exitus suet.
Errat ast haud perseuer at in reatu vir bonus.
Errat in vita imperitus, in viet errat ambulans.
Erro, Mercuries; abire at non soles Sole a tuo.
Error errorem propagat absque fine vsque et modo.
Error omnis est pro honesto, nisus incluto duce.
Error omnis subleuatur, si ducum est pretstantium.
Errorvnus mille cudit seminis volatici.


page 273, image: s297

Est honestus error omnis qui duces magnos habet.
Est palam imperatus error, est receptus legibus.
Et sapientum plurima errat omnium primarius.
Est suus cuique attributus error, est insania.
Ferme vbi error est ibi vna vana delectatio est.
Gaudeas errore, cui fons ex amore nascitur.
Haud semper errat vulgus: est vbi eligit.
Ibu inpretceps ab ipsa si semel deerras via.
Inter errores volutat vita nostra perpetim.
Longius quo vadit error hoc magis sese implicat.
Magna pars hominum lege errat per meram imprudentiam.
Magnus erroris magister vulgus est mundi incolis.
Multitudo errorum ab vno pullulat cito satu:
Multus est ibi error, effrons est vbi eignorantta.
Nemo non homo errat: omnes lubrici ad lapsum sumus.
Nemo non mortalium errat labiturque plus semel.
Nemo tantum errat sibi vni, quisque item errat proximo.
Non bene errore occupata, veritatem mens videt.
Non potest erraremultum publica incedens via.
Non potest errare quis quis regia vadit via.
Non queunt errare qui vltr oregia ambulant via.
Non solent errare sumunt qui ducem ignotet viet.
Nube mens erroris cuncta non facile verum videt.
Nubilo rationis ignem setpe et error deprimit.
Nullus absque errore viuit, nullus absque crimine.
Nullus est ortalis inre quapiam quin deuiet.
Omnium errare atque labi est, certe adulsscentiism.
Optime quoque institutum perdit error publicus.
Pergit absque errore quisque publica pergit via.
Pestilens errore ab vno terminat statim seges.
Pertus erranti est fidelis consilij mutatio.


page 274, image: s298

Prouenire errore ab vno centuplex statim soler.
Pulcer error est salutis quo venitur in viam.
Qui cito errorem retractat vix meretur noxiam:
Quis quis errat, errat etque proximo, ipse quam sibi.
Raro aberrat, rarius labitur prudentia.
Setculis adultis error, errot etsque permanet.
Tam bonus nemo est sacerdos quin subinde deuiet.
Vcritas nusquam repertu est: error emnia occupat.
Veritatis vna tantum, plurima erroris via,
Turba nilpatrocinatur a via deterrantibus.
Cuimens malaest errore semper ducitur.
Erramus omnes rebus in cetlest bus.
Errare, labi, decipi, vix regium est.
Errare mente, maxima est insania.
Errare non viseregta incedas via.
Errarereges nesciunt, docti a Deo,
Errassese reges faterinon solent.
Errare nemo publica potest via.
Errer dolusque sapius fauet sibi.
Errare ab vno mille nascuntur noui.
Errore nil sacundius: semper parit.
Errore quid quid accidit panam haud habet.
Erroris expers est Dei potentia.
Erroris omnis mater est antiquit as.
Gaudere nulli errore contigit diu.
Hallucinari magna ingenia haud dedeces.
In bellicare corrigt error non petest.
Leonem habere simiam quid iutserit?
Numerat piorum singulos gressus Deus.
Nunqu m erro nobis approbabitur Deus.
Osimias errore felices suo.
Peucos sequaris, multitudo deuiat.


page 275, image: s299

Vbi carcer est, hydra est ibi inscientia est.
Vbi error est inde exulat felicitas.
Vnus receptus error mille parturit.

ERVDITIONIS.

Crescit eruditione dignitas regentium.
Die sapit duplum, eruditus in schola haud sot histice.
Eruditione, regum nemo adhuc factus minor.
Mauelim, doctis amicum quam eruditum, principem.
Absque vita nil docentum pretstat eruditio.
Digntiatem augetregentis acris eruditio.
Erudita disciplina mentis est faber bonet.
Eruditi vt prediere mortui omnes sunt boni.
Eruditio absque morum puritate, toxicum est.
Eruditio alma Musis omue patrimoniu mest.
Eruditio ensis tnst ar in scelesti dextera est.
Eruditio est quod aurum; summum vbique habet locum.
Eruditio haudsenescit: ex anufit iunior.
Eruditio haud senescit, flore sempercum suo est.
Eruditio in iuuent am non cadit glabram gena.
Eruditio loco omni, gaza tolli nescia est
Eruditio peculium, est potius opulentia!
Eruditio proborum, publicum orbis est bonum.
Eruditio improborum publicum orbis est malum?
Eruditio timori propior est quam inscitia.
Eruditione maior quilibet fit non minor.
Erudit ione nil est viuida salubrius.
Eruditione, nullus factus est regum minot.
Eruditione nullum certius peculium est.


page 276, image: s300

Eruditione quauis crescit et vis regia.
Eru ditione virtus quaelibet fit comptior.
Eruditione abesse non potest humanitas.
Eruditionis alis perloca orbis cuncta eas.
Eruditionis est paris magna velle discere.
Erudito conuenire cumrudi nunquam potest.
Eruditorum haud senescit interituegloria.
Eruditus esse quetris? eruditos audias.
Est ferox vita, est ferina absque eruditis artibus.
Est nota erudittonis maximet modestia.
Est sibi fere eruditus omnium rudissimus.
Fructus eruditionis omnis in modestia est.
In necessitate amicum qui probat, vult perdere.
Laude dignus sempiterna est omnis eruditio.
Pallor eruditionis est perennis assecla.
Pars bona erisditionis scirevelle literas.
Scipio est cuicunque vitae firmus eruditio.
Vera nusquam, vbique falsaprostat eruditio.
Eruditi despicatuierudito saculo.
Et[?] eruditur ipse item extremus senex.
Facit bonos Natura, Pallas perficit.
Nihil pia eruditionerarius.
Percussus ignem concipit ferro si ex.
Quemuis benignum reddit eruditio.
Vanissima estres, plurima erudit o.
Virtutis est matercula eruditio.
Virtutium est fons omniumeruditio.

EVCHARISTIAE.

Asacra communioneô arceatur histrio.
Carne Christirestituti sumus et vniti Deo.


page 277, image: s301

Caerne mortui nostra, inde carne viuimus Dei.
Fsishomo bonum recepit, sicut esu perdidit.
Et Deus nati innocentis carne don auit suos.

EXAMINIS.

Pensitat Deus periclis quos habet carissimos.
Nemo non examinando nosse rex potect suos.
Nemini aulam pande, quin sit ante probatus tibi.
Nullum in aulam admitte quem non ante rex examiness.
Acrius viros probabit sortis horror, quam fauor.
Acta aliena metiuntur plurimi actibus su is.
Edit os Plylli recenter offerunt serpentibus.
Est amicorum acer index sortis impetus male.
Examines te ipsum magis quam proximum.
Exppriri velle amicum, est velle amicumperdere.
Ingenium probi improbique splendor argenti probat.
Lydius lapilliss aurum, Curia indolem probat.
Quemque metiri suomet conuenit sese pede.
Quis quis experiri amicum vult; amicum itperditum.
Examinatur fortis infortunij.
Examinamur rebus a Deo amaris.
Examinatur rebsis angustis pius.
Iungunt amicos procpera, aduersa at probant.
Modulo tuoreseproximi ne examines.
Probat bonos malis Deus, non improbat.
Res laetae amicos suppetunt, tristes probant.
Vbi probatur inde quilibet fugit.
Virtutis est obrussa fors iniqutor.
Virtutis est probatio in laboribus.



page 278, image: s302

EXCELLENTIAE.

Dant Des vltro summa, sed non perpetu ant item data.
Parua paruis, magnamagnis sufficit semper Deus.
Quidquid est grande atque vastum fulmen haud vitae Dei.
Quidquid excedit modum, omne Numini in visume est Dei.
Quidquid excelsum atque vastum est displicet semper Deo
Saepius suprema numen mutat infimis Dei.
Obruunt stellas tyranni ciuium, reges regunt.
Pluraque Princeps adeptus es magis stas lubrice.
Plus quo adeptus rex es hoc stas lubrico magis gradu.
Quidquid excelsum est fero ense rege sub malo cadit.
Rex in edito locatur vt graui lapsuruat.
Vt ruat maiore lapsu, summa magnates petunt.
Altior ruina summas semper affligit domos.
Altius quanto caden dum est, altius tanto strepis.
Arbores vactas et arces vexat al as vis louis.
Ardui montes procellis obuium praebent latus.
Aurum et os latere famae nomen augustum nequit.
Celsa quisque honorat, idem sedt amen totus odit.
Conterit ruina turres alt iores altior.
Cor cui est, suprema laudum soandit adcacumina.
Corda sors domat superba, parcit infimo gregi.
Culpa maior est honorum summa in excellentia.
Deijcit quercus et ornus, gramini haud nocet, notus.
Deijcit superba caepta machinantes vltto.
E quibus tibi ruen dum est stulte cur scandis locos.
Eminere vis! labores ergo obi ac pericula.
Etpericulo et labore constat id quod eminet.


page 279, image: s303

Fulmen alt as querit arces, non agrestium casas.
Fulmen arces vrget altas, negligit mapalia.
Fulminum modo, suprema quaelibet fors subruit.
Fulminum vis parcit vmbris vallium; montes ferit.
Gleria non despic atur premium excellentia.
Haud diu dur are possunt maxime florentia.
Haud diu selicit dtis floret eminentia.
In gradu quidquid supremo est ferre plebs diunequit.
Indigentia innocente nil in or be illustrius.
Lucet ignis nocte; sed sal cum venit vix cerritur.
Insolens omne atque grande proximum inuidentiae est.
Mille stellis nox. superba est vnicum astrum sat die est.
Mutuo liuore pessum mox. eunt celsissima,
Nemo non in resecunda sefit ipso excelsior.
Nemo non vult eminere, nemo non vult conspici.
Non arundinem, sed alt as ilices fulmen petit.
Non carent molestia alti pectoris conamina.
Non potest diulatere mentis arduae Sophus.
Non potest quis eminer erebus vnus plurimis.
Non potest quis esse primus omnium omni tempere.
Non potest quis esse primus semper: aetate excidit.
Nulla de die videtur stellae Solactrum vnicum est.
Nullibi sunt stellae vt ignes Sol aqua profert suos.
Omne praecelsum timorieste temnitur quidquidiacet.
Perferunt fulmen Notosque proxima astris culmina.
Peruenire ad summa non est quam per ima et patunla.
Peruenire ad summa si vis, summa adipericula.
Plura quis est adeptus, hoc mage est in lubrico.
Praeclara quae sunt, sunt idem quoque ardua.
Proruit vis maior arces, non agrestium casas.
Quis videt solare fulgur, irretorto lumine.


page 280, image: s304

Quidquid est illustre multis subiacet calumnijs.
Quidquid excelsumest, vbique vulgus edit et timet.
Quo sumus sublimiores, hoc mage agimus lubrice.
Sol vbi in calo hausd videtur, stella multa praenitet.
Sole oborto vno omne cedit siderum fugax decus.
Sors ruit stantes columnas transit angustum larem.
Stella nulla audet viders Sol vbi exerit caput.
Summa ferre dona sortis summus est viris labor.
Summus est labor pati aeque dona sortis maxima.
Ventus aedes altiores subruit casu graui.
Vis domat maior superbos, transit infirmum gregem.
Vis Iouis plerunque vastas ilices sternit solo.
Vis procellarum illud omne vnum maxime vrget quod minax.
Excellisisse quis potest in omnibus?
Florere quidquid eminet diu nequit.
Genas minore caede vix tingit Leo.
Haud intrat arcem parua clades regiam.
Magnum esse quid refert, si amicus nemini es.
Odit Deus cuncta orbis excellentia.
Odit Deus sese ferentes altius.
Quam nte quis sit alta predit dignit as.
Qui primus hodie est saepe cras fit vltimus.
Quo grandior fortuna eo inconstantior.
Quo te minorem ditcis, hoc maior clues.
Su prema quaeque subruit vis fulminum.
Turres poten tum fulmen horrendum quatit.
Vis maior imis summa miscet Numinum.

EXCVBIARVM.

Excubat caeleste numen prosalute Principum.
Obeatosexcubare pro quibus cupit Deus!


page 281, image: s305

Pro pijs vigil supremi lumen excubat Dei.
Regna sunt firma ipse pro queis excubat or est Deus.
Non semel suum excubantes pro didere principem.
Rex malus mage excubantes, quamsues hostes timet.
Excubant tantum rapinis ciuit atum praesides.
Fortuna simper excubat felicibus.
Non potest dormire multum qui excubat pro pluribus.
Quando dorminunt beati, sors vigil pro ijs excubat.
Quis putat sibi excubandum iam necatis hostibus.
Sit leuis somni necesse est excubator omnium.

EXCVSATIONIS.

Nil Deo mage est iniquum, quam reus se purgitans.
Nil Deus sic odit atque purgit antem se reum.
Qui Deo se purgat is bis, imo ter, reus Deo est.
Qui sibi se excusat, ipsum quid nisi accusat. Deum?
Non putaui, principi omnis turpis excusatio est.
Ad suiexcusationem quisque pronus est nimis.
Criminis manifestirvbique est excusatio impudens.
Est mali excusare crimen: crimen excutit probus.
Est sine excusatione sponte qui sila est malus.
Non opus se excuset, in quem nullus actor exijt.
Nuspiam cui ante crimen est sui excusatio,
Plur imum excusatic nis in se habet necessitas.
Qui nocens se excusat, annon duplicem poenam ferat.
Qui sciens prudensque pecat, quei sit excusabilis?
Quem Dominus odit frustra ei excufatio est.
Qui purgat sese Deo crimen triplat.
Quisquis sibi se excusat, accusat Deo.
Sophis pacet mintmissima excusatio.



page 282, image: s306

EXECRATIONIS.

A voluntate arguenda laus et execratio.
Arma ciuium in tyrannos vltima exetratio.
Ciuium diris tyrannus interit vel pessimus.
Ciuium vltima in tyrannos arma sunt dirae preces.
Est puer malus magistros execratur qui suos.
Eumenis non vna diris est sita inparentium.
Execratione tantum vindieant se pauperes.
Feminam quisque execratur, seminam quisque expetit.
Impetrant quiduis parent es execrationibus.
Inter execrationes crescimus parentium.
Liberis quauis parentum pro furia execratio est.
Lindiae omne quod volunt dirae impetrant ab Hercule.
Lindio exsecrante, quaeuis sitppetit bona Hercules.
Lindijs vis Herculan agaudet execrantibus.
Nemo adhuc frustra inuocauit vindices parens Deos.
Non potest tibi esse amicus qui male optat aut facit.
Pauperi in regem suum vnarelliqua execratio est.
Qui manu necere non est, imprecamur ijs malum.
Quem palam nequimus ense, vote eum clam tollimus.
Quem parentes execrantur, execratur et Deus.
Quo mage Herculem execrantur Lyn dij mage ijs fauet,
Quod manu praestare non est; patrat exesratio.
Vltimum primun quetelum bauperum, execratio est.
Quae slam patramus, execramur publice.
Quo tela mitti non queunt, votum potest.



page 283, image: s307

EXEMPLI.

Ad bonum cogit tyrannus, rex suo exemplo anteit.
Admalum bonumque quiduis Principum exempla obtinent.
Maiestate magnus est rex? maior exemplo est bono.
Peccat exemplo potestas turpius quam crimine.
Plurimum nocet reatu, plus sed exemplo potens.
Plus malo exemplo potestas noxia est quam crimins.
Regis exemplo vsque ciues aut boni sunt aut mali.
Rex bonus malusque norma plebis exemplo suo est.
Rex potens authoritate, maior exemplo est suo.
Circuitu breui ad facientem omne exemplum redit malii
Cuisuum exemplum est, corona plurima amulantium est
Displicetque auctori id omne quod fit exemplo malo.
Fer virilit er necesse quod ferendum est omnibus.
Instruenda vita vitis ciuium est illu stribus.
Laudis est, exempla magna rebus in magnis sequi.
Magnasunt quaecunque peccat magnus exemplo.
Nonfit exemplum is, alieno qui sibi exemplo cauet.
Non manent exempla eodem quo creata sunt loco.
Nulla sunt delcta parua magnus auctor quae docet.
Nusplam est nefas in orbe quodsuo exemplo caret.
Omnemagnum exemplum iniquum est, sed bonorei publicae.
Peccat exemplum omne grande; sed resarcit commodis.
Plurimum exemplum domesticum, ad bonum ad malum, valet.
Quando consistunt ibi, vnde exempla habent exor dium.
Qunquis exemplo tuetur dedecus suum, duplat.
Quod fit exemplo, videtur iure factum non malo.
Quod vides ferri his et illis, ferto item viriliter.


page 284, image: s308

Turpia exempla cuncta sunt honesto exordio.
Exempla ab vno multa sumunt improbi.
Exemplaplebem ductit antratio Sophum.
Exempla possunt plurimum, ratio magis.
Exempla, vt ignis, cuncta proxima occupant.
Exemplum habere quod sequaris, expedit.
In proximi malo, et suum spectat Sophus.
Noli timere quod sine exemplo est malum.
Nullum est nefas exempla cui non sint sua.
Nullum est scelus cui desit exemplum suum.
Qu dcunque peccat magnus, exemplo inquinat.
Semper suo premetur in exemplo nocens.
Virtus vetusta tota in exemplum patet.

EXERCITATIONIS.

A cibo qui exercitatur, morbum alit, non discutit.
Ad dolorem exercitandus quisque, non ad gaudium.
Absque exercitatione corporum labat vigor.
Degeneratque tandem et ipsa ratio si haud exerceas.
Frontis a sudore, mensa qui vtitur, viuit probe.
Gens ab vsis docta rerum mente semper excubat.
Infrequentatum poema difficulter texitur.
Quisque rex agit libenter in quibus se exercuit.
Scimus illa vere ab vsu quae magistro discimus.
Exercitari cruda virtus postulat.
Exercitatio est magister optimus.
Exercit atio excitat fiduciam.
Exercitatione firmes omnia.
Exercitatione opus parua seni est.
Exercitatus promptus est adomnia.


page 285, image: s309

Exercitatus sorte non vnasapit.
Exer citere dextere ante sed cibum.
Intra modos senum esto exeicitatio.
Nil non potest exercitatio frequens.
Lenis leuisque exercitatio est senum.
Procliuit atem vsus frequentior facit.
Quodcunque quis raro facit, probe haud facit.
Vsu peritus, nauis auriga optimus.

EXERCITVS.

Copiae parum viriles sunt, vblinter femina est.
Face de plebis scele staconstatil die exercitus.
Imperator ipse quanti, tanti item est exercitus.
Ni bonus pedesque equesque est, pro nihilo omnis copia est.
Omnequod gestum est secundo Marte dux ducit suum.
Optimo plus fide auctore, optimis quam copijs.
Perdidit formido vana plurimos exercitus.
Plus deci prudentsori fiditur quam copijs.
Plus valet dux vnus eius quam potens exercitus.
Plus valet Dux vuus omni militari exercitu.
Terror atque error phalanges dat neci, haud hostis chalybs.
Tur bam habe, haud exercitum, omne quidquid excedit modum.
Turbam homullorum haud requirit, Mars virorum sed manum.
Vindic at sibi omne dux quod armata fecit manus.
Caeso duce omnis diffluit vis militum.
Duce interempto et funus est exercitus.
E pessimic conctat vele vilissimis.
Exercitando procrees exercitus.


page 286, image: s310

Exercitu quocunque plus ductor potest.
Plus in duce est quam luculento exercitts.
Plus in duce vnoest quam potenti exercitu.
Quanti imperator, tanti item est exercitus.

EXILII.

Exulem vocare noli, quem Deus non deserit.
Exulem nemo absque paena quadrupla violat Dei.
Fert sibi acceptum omne egeno quod sit exuli Deus.
Et sibi factum ar bitratur exuli quod fit Deus.
In Deo qui fidit exul non timet pericula.
Nauigans Deo duce exul, nullt adhaerescit vado.
Numini inuisum putato, cuisuus non est focus.
Paena maior nulla homullis exulare qunm ab Deo.
Qui Deose creati exul, est supra omne dedecus.
Supplici exuli omne quod fit, imputat sibi Deus.
Arduum regi exulanti more priuato loqui.
Veratuncregi audiuntur primitus, cum aulae exulat.
Veritatem audirer aro rexsolet nisi exulans.
Absque caussa erro vagatur, vsx memor tandem domi.
Aufer ignem aquamque si vis exula vita exulet.
Crimen exulis probus sortiimputat, homini improbus.
Cuinegata est vnda et ignis mortuos inter refer.
De loco in locum ire, quodnam est obsecro malum exuli.
Dig itas tamen Senatus et Camillo est exuli.
Est miser quidem omnis exul, sed senex velmaxime.
Est miser qniuis vir exul, sed potissimum senex.
Exilij assecla est egestas, exilij assecla est metus.
Exilij gnarus iunare semper exulem appetit.
Exilij plebeia corda, destruit sinistritas.


page 287, image: s311

Exilium miserrimum omne est, sed potissimum senis.
Exilium qui fert bene omni patriam inuenit loco.
Exilium vis scire quid sit? est loci mutatio.
Exul est ignominiosus, est piaculum omnium.
Exul haud fuit, nocere quis quis exuli cupit.
Exulem foue, foueri ab altero exulsi cupis.
Exulem interdictione lymphae et ignis punias.
Exulem iuuare, si non quaeritas, ne deiuues.
Exuli benignus; exul nunquam erit, certe miser.
Exuli excidunt peregre facta bene, vt redit domum.
Exuli fas ferre secum quamlibet virtutium.
Exuli magno incitatur spiritus, non frangitur.
Exuli nemo est benignus absque spe compendij.
Exuli prodesse si non vis, ei faue tamen.
Exuli quicunque parcit, manibus parcit Deis.
Exuli raro est amicus, exuli raro est fauens.
Exuli suspecta in oris exteris felicitas.
Exuli trux aut malignus non erit exulqui fuit.
Exulis mala esse caussa non potest si ei est male.
Exulis, malignitati nomen execrabile est.
Exulis ne quaere caussan ssat bona est si agit miser.
Exulis quamquam innocentis caussa auaro vsque est mula
Exulis sortem intis entur non item caussam probi.
Factione pulsus exula sua, cur sit nocens?
Innocens est exulomnis exuli fauentibus.
Intolerabile est carere patriae solo malum.
Liberauit patriam exul sponte factus Pindarus.
Liberum exuli omne niembrum est vnicam linguam excipe.
Mente libera sit exulore seruus, re Sophus.
Nemo amicus aut sodalis est fiaelis exuli.
Nescit exulesse liber, seruns esse nequit.


page 288, image: s312

Nil ab exule obtinendum est quam meras molestias.
Nulla libert as relicta est exult; seruit mere.
Nulla terra est orbetoto quem indigena incolat suus.
Nulla virtus deserenda, cumpatria exit, exuli.
Nunquam erit celebris exul, quisquis asper exuli est.
Nunquam erit peruilis exul, vilis esse qui potest.
Occupationes exulquisque magis perdit quam opes.
Patriam exuli relictam nemo prudens exprobrat.
Patriam queilib raret exulauit Pindarus.
Patrij tactus soli, exuli est bonum velmaximu.
Pauper exul nullum amicum velparat, vel inuenit.
Plurimis locis vagarires miserrim issima est.
Qui relegato est malignus, seuiens est in mortuos.
Res miserrima est senectus, exulis potissime.
Seruiat quamquam exulore, mentis ac liberrima est.
Strenuos haud vlla frangit exilij sini stritas.
Seruit exulomnis esse, si modo liber velit.
An exulat, Deus cut est comes suus?
Caussam vsque habent bonam exules apud bonum.
Caussam vsque habent malam exules apudmalum.
Contemptus exulomnibus passim est locis.
Et ciuit atis ex ules nostrae sumus.
Exuliuuare neminem mult umpotest.
Exul senex, rerum omnium miserrima est.
Facis Deo omne quodfacis vago exuli.
In exulante opis parumest, parum spei.
In partria est qui cum suis Dijs exulat.
In patria est, suo exulat qui cum Deo.
Infirmus est re speque quiuis exulans.
Miserrimum quod omnium est exul senex.
Nec viuus est is qui exulat nec mortuus.
Quei viuat exul? mortuus ciuiliter.


page 289, image: s313

Qu d exuli praestas, Deus sibi applicar.
Si non bona est causa exulis, tufac bonam.
Suplex sit exul, liber esse si cupit.
Videre auitas optat extorris domos.

EXITVS.

A Deo bonus malus ve est omnium rerum exitus.
Prouidentia est secundi semper euentus Dei.
Quod Deo sine ausp caris, alite exit non bono.
Quod Deus cunque auspicatur semper euentus boni est.
Sufficit Deus secundum, sufficit leuum exitum.
Antequam Deux praeliatur certus euentus sui est.
Res gerit dux optime vt qui pote vt vult milite.
Actio exitus sesundi, sortis est munus merum.
Cogitata prouidenter exitus pro sper beat.
Damnat absoluitque quemque fortuitus exitus.
Destinata haud sortiuntur semper exitum bonum.
Est fere euentus sinistri praeda tats sordida.
Exitus semper secun dos saucta sortitnr fides.
Mens rudis nilquam secundos praefigurat exitus.
Maximis rebus, secundum ponere exitum arduum est.
Nullo ab exitis volunt as iudicatur, quam impia.
Optime euenire quaeuis res solet viris pijs.
Proudienter cogitata prosper exitus beat.
Quidquid exitum propinquum est, turpe et attritum scias.
Quod Deo fit pro sperante, fit eito, fit optime.
Rarius praeclara caepta par secundat exitus.
Respice ad vitae viaeque longioris exitum.
Spes auara visque cassa consilij, exitus mali est.


page 290, image: s314

Stultagens spe praefigurat exitus semper bonos.
Turpe de quacunque caussa iudicare ab exitu.
Euenta caeco sors gubernatimpetu.
Exitu nilae stimmandum est? fit voluntas omnia.
Incertus est homini exitus re um omnium.
Nec destinatasemper exvoto cadunt.
Quid cogitat de meta: adhuc in carcere est.
Quidquid facis dicisve cogita exitum.
Securitas anteam bulo exitus mali est.

EXORDII.

A Deo est exordiendum, finiendumque in Deo.
A Deo incipe orsa cuncta, cuncta sint orsa in Deo.
Ab exitu laudamus omne exordium.
Exordio ab ipso et ipse pendet exitus.
Exordio bono est bonus quoque exit us.
Exordio malo est matus quoque exitus.
Exordio quod turpe, turpe et exitu est.
Exordium finisque es omnium, Deus.
Ex ordium laudabile est ob exstum.
Exordium quale est, talisque clausula.
Extrema raro congrunt exordijs.
Malum exitusuisque malum ipso exordio.
Vbique rerum paruasunt exordia.

EXPECTATIONIS.

Admodum exspectare amarum est constitutem in malo.
Etrei voluptuosae lata ita exspectatio est.


page 291, image: s315

Indoles summa haud moratur temporis pigras voces.
Omnia accidunt leuiora iam ante expectantibus.
Praeter expectationem ferre quid, dulcissimum.
Praeter expectationem nilfit exellentibus.
Quilibet plus expectando quam ferendo fert maeli.
Rarus expectatione maior est factus sua.
Vincere expectationem res velarduissima est.
Visus expectatione quando quis maior sua est.
Cum sis homo expectare oportet omnia.
Malipericlopraestolantur quae merent.
Quod est futurum, quotidie metus mouet.

EXPERIENTIAE.

Dux sine sus, militem effert praelijs loco hostiae.
Cuncta qui scit doctus vsu, cuncta scit secur ter.
Doctior nemo est, ab vsu doctus est quam qui sue.
Dectus aduersa et secunda fit fere et imperterritus.
Doctus vsu cuncta curat rite, nec timet notam.
Expeditio sine vsis, dextera esse vix potest.
Experimentum parentem dixeris iure artium.
Experiri noli amicos, perdere omnes ni velis.
Optime scit cuncta, cuncta qui scit vsu bipsomet.
Quisquis est doctus vsu quaelibet recte facit.
Ab experime to omnis ars ortam trahit.
Cosuum tremit sinistra temporum doctus vices.
Experimento orbis omnis crebriori habet fidem.
Perdes amicos expe irisi incipis.
Quaecusque quemque hominem experiri conuenit.
Vbi vsus est, ibi dextera xpedteio.



page 292, image: s316

EXPROBRATIONIS.

Regium haud est, exprobrari quod bonis factum bene
Nemo fert sibi exprobrari laude digna maxime.
Quandoque vitia accendit exprobratio.
Rebus aduersis proterua est omnis in sectatio.
Beneficij molest et exprobratio est
Mala exprobrare nemiji, certa est salus.
Turpe exprobrari quod facis bonis bene.
Vbi querela ibi fere exprobratio est.

EXTERNI.

Cunctahabet reposta stultus in alieno, inse Sophus.
Externaprosunt, sed magis tamen nocent.
Externa quidlaus addet, aut demet probrum?
Externa temne, agesque vel liberrime
Imperatorum est character abripi aduentitijs.
Maxima est opum potestas res in omnes exteras.
Nemo magnus, nemo paruus, fit nota aut honoribus.
Non mouent externa, caeli cui patent palatia.
Omnia inse colligenti, nulla opus re extrinseca.
Paruus ecquis, magnus ecquis factus aduentitijs?
Qui studet virtute, egere non solet rei exterae.
Rebus externis mouetur omne terram quod sapit.
Vir Sophus nihilrisignetrebus externis sui.
Vrbe direpta, Bianti victor hostis niltulit.
Externanislli curae, vbi est domimale.
Qui sese adhuc habet nihil polper didit.


page 293, image: s317

Nemo sui quid perdit; perdit extera.
Non perdit hilum, exutus. omnibus Bias.

FABVLAE.

Fabula omnis vita regum est, hinc tragica inde comica.
Vita Principum vniuersa, nil duplex quam fabula est.
Et venustis curam edacem segregabis fabulis.
Fabula orbis semper vna est, vnus at non histrio.
Fabulae arrectus nouellae respuit proaemium.
Fabul arum in volueris totainest saepientia.
Mentium oblectationi fabulosa seruiunt.
Nemo surdus, nemo mutus fiet inter fabulas.
Non venit iugum sub vnum Veritas et Fabula.
Plausus excitatur actum post supremum fabulae.
Plurimum quandoque veri fabulis abscon ditur.
Verit as paucis amatur: fabulam plures colunt.
Vsque eadem orbis fabula, at non idem eidem est histrio.
Eubentia absque omnis fabula hebet.

FACTIONIS.

Factiones atque coetus tolle rex vel tolleris.
Cum duo pugnant potentes, plus lucrantur pauperes.
Diutium e certatiene praemium omne pauperum est.
D iuitum e contentione pauperis vindemia est.
D iuitum e contentione, pauperum omne gaudium est.
Dum duo certant potentes, rem suam pauper facit.
Etotentum factione pulcramessis pauperu n est.
Factio est nullius vsus absque vi clientium.


page 294, image: s318

Factio sesep~otentem vifacit elientium.
Factioneomnis potentum gliscit indigentia.
Factioso est in pro cella portus, in turbic quies.
Litibus pauper petentum saeperem firmat suam.
Nesciunt diustare regna faeta factionibus.
Non earet furum ac latrenum natione factio.
Noxiaest omnis medentum factio aeorotantibus.
Nulla factio absque larua est, et quidem plausibili.
Pascitur potentiorum quis que factionibus.
Pauperi lscerosa quaeuis factio potentium est.
Pestilentius quid orbi est factione partium?
Praeda amicos quosque findit factiones induas.
Quotidie sepeior ipso fit malorum factio.
Vrbium certam rusnam factiones in dicant. Latro frequens ibi est, vbi est et factio.
Tollitque tandem regna tota fectio.

FACVNDIAE.

Clauus est ad imperandum regibus facundiae.
Imperator cuncta patrat cuicomes facundia est.
Multa ferro ductor, at plus obtinet facundia.
Principes lingua facunde pace viuunt perpete.
Bella stulte finit ense, qui potest facundia.
Et viris summis paratur nomen a facundla.
Impetrat quandoque plus quam praelium facundia.
Si qua Siren, si qua Circe est, os habet facundiae.
Summus inquibusque rebus vsus est facundiae.
Arguta tantum prauitas facundia est.
Facunda lingua mentis interpres catae est.
Facundus esse si cupis, tantum dole.


page 295, image: s319

Mageimperat vis quam impetrat facundiae.
Quidqusd imperare sueuit impetrat faeunditas.
Tantum dote, praectoque erit facundia.

FALLACIAE.

Facta fallacum placere non solent Deo impia.
Neminem Deus fefellit, falliturque a nemine.
Qui penetrat corda falli nec potest, nec fallere.
Clausul aula rex, superbe pascitur mendacijs.
Fallitur rex vsque et vsque, senegat qui publico.
Maxime se fallit ipsum rex, vbifallit suos.
Publicas admitte voces, oregens; aut falleris.
Rexpatens vni alterique, tempore omne fallitur.
Ardunm minus sibi ipsi verba quaem alteri dare.
Alterum quicunque fallit, de repente falletur.
Arduum est enimicum, amicum fallere haud est arduunae
Arduum haud est fallere vnum; fallere arduum duos.
Arduum non est amicum fallere, hostem est ar duum.
Decipi fallique dulcique est in malis nouissimis.
Fallere aut fallt est eorum v ritas, quos non amat.
Fallit ipsum quisque se, dum proximum vult fallere,
Fraude amicum fallere, est res omnium infam ssima.
Fraude amicum fallere est res prenased turpissima.
Maximese fallit ip um qui alterum vult fallere.
Neminem fallit, sinitue falli ab vllo seprobus.
Saepe salli eum necesse est ess qui cupit probus.
Saepius fallentis haud est cum fide affirmatio.
Saepius quisquis fefellit, iam minorem habet sidem.
Se fallere ipsum, prodito insulsissima est.
Sefallit ipsum fallere ausus alterum.


page 296, image: s320

Se potest quis faller ipsum cum libet, non alterum,
Aut fallere aut falli. Deus verus nequit.
Circumue ire Principem facillimum est.
Facillimum est in ponere psimet sibi.
Fallipraeoptes ipse quam fallat tuos.
Mage arduum vnum quam trecentes fallere.
Se fallere ipsum, maxime est felicium.
Se fallere ipsum, maxima est insulsitas.
Se fallere ipsum quis potest; nemo Deum.
Se fallere ipsum quisque mauult quam alterum.
Se fallere ipsum res facillima omnium est.
Sibi dare ipsi verbanemini arduum est.
Vtse ipse fallat quisque pronus maxime est.

FALSITATIS.

A'sque radice altiore plnata falsimonia est.
Falsa semper verit atem rebus a veris petunt.
Falsa plus satis refutat moribus vir innocens.
Falsitas vbi est, ibi esse sueuit et memdacium.
Indunt falsa ipsa suium veritatis nomine.
Nil ita est salsum libenter plebs cus haud praectet fidem.
Non modo vero, et sibi ipsi facultas contraria est.
Posse fraude vti dosoque mentis est imbellis.
Sperne fabros falsitatis et doliarchitectones.
A veritate salsafingens incipit.
Contraria et ver et sibi ipsi, est falsitas.
Heu! plena cunct falsit atum sunt fabris.
Sape aeger animus falsa pro veris videt.


page 297, image: s321

Se prodit omnis tempore ipso falsitas.
Vt vera laedunt quemque, falsa dum latent.

FAMAE.

Qui secunda re bene audit, alter in terra est Deus.
Vox Dei vocanda fama est plurium consentiens.
Carior vita esse debet fama regiac gloria.
Cum iubent tacere famam Principes, plus nunciat,
Est profana vita regi? fama erit profanior.
Fama Princi, emperennis quem vel inuitum manet.
Fama Principem perennis et bonum et malum excipit.
Fama Principum bonorum non timet mortis iugum.
Eama Principum perennis, seu beni sint, seu mali.
Fama regum sempiterna est seu polita, seu scabra.
Nullus euitere famae rex potest aspergines.
Principis si vita pura est, fama ei purissima est.
Principi fama est perennis, pluribus sed non bona.
Principi magis fouenda est fama quam securitas.
Regibus bonis malisque fama nunquam intercidit.
Regibus fama est perennis tam probis quam non probis.
Siu bono maloue semper fama magua Priacipi est.
Seu scelesta; seu beata famaperpes Principum est.
Siue dextra siue leua, fama Regum non perit.
Siue laetasiue tristis fama regem intermina est.
Absque cura industriaque fama perpes nemini est.
Ante opes ponenda fama est: vt perijt, nur quam redit.
Assis vnius putatur absque refama ac decus.
Aucupator famae inanis laude non ficta excidit.
Credito esse quemque tal in fama qualis publica est.
Credito vulgata in omnes fama quod constans ait.


page 298, image: s322

Cui sem elcorrupt a fam a est, integrari non potest.
Dens vt excidit iam adulto cuipiam, haud renascitur.
Fama clarorum virorum, magna, parua, publicat.
Fama falli, sed ne quit falli ipsa conscientia.
Fama fumus est et vmbra, fama somni somnium.
Fam honesta comparatur mo ibus statim probus.
Fama honosque grande dia pectus ex: rcet facs.
Fama lausque grande caloar subdit altis mentibus.
Fama multis vasta cordi est, pluribus latissio a.
Fama nil sinit latere quod viros tangit graues.
Fama quae semel male audit vix deinde audit bene.
Fama vbi aegrotat priori vix saluti redditur.
Fama vb, contenpta, virtus est ibi contemptui.
Fama vis vt plura dicat; vocem et interdicito.
Fama vitam mortuorum dc sepulcro suscitat.
Famam apud cunctos tueri longius, fama altera est:
Famam habe admodum dolosum veritatis obsidem.
Flamma fumo abundat, ingens fama at inuidentia.
Magna fama obiecta nagnae semper inuidentiae.
Mentibus laus atque fama praebita est celsis decus.
Nemo plus famam veretur quam mera innocentia.
Nemini non fama grandis, lata sed magis placet.
Non perit fama illa vbique quam potellus publicat.
Nil sinit latere fama vlla nasci cui nihil subsit rei.
Nunquam erit famae secundae, qui secur dum perdidit.
O beatos fun. ae su gensquos vehit curru aureo?
Pauca famae, cuncta praestes vsque conscientiae.
Pernefas parare famam, splendida est infamia.
Postrogum fama in plet orbis quaslibet probus plagas.
Qui facit bene, et bene audit: fac bene, haud male.
Quidpiam subesse oportet publicae famae notis.


page 299, image: s323

Quilibet fa??m veretur, nemo conscientiam.
Quis putat iam [?]is absque re famam ac decus.
Quo minus loqui vetatur fama, plura nunciat.
Rarus est, famae beatus qui super vixit suae.
Sanior famae cacum en nemo defringet suae.
Sat mihi est famam tueri, nomen et dici bonum.
Semper aliquid fama rebus de suo addit tristibus.
Seu bonam seu se quid rem cuique mors famam exhibet.
Stant bella fama: qui recedit, is fugit.
Verum habe quod fama dicit publice consentiens,
Vnicum fama est laboris praemium poetici.
Vulnerata fama rara sanatiti redditur.
Aeterna raram fama sortitur viam.
Cum instanarrat fama, creditur statim.
Custodia fama magnus est famae labor.
Est famatalis, vita qualis Principi est.
Et fama bellum conficit licet graue.
Fama est perennis vndiquaque Principum.
Famae magis facconsulas quam affectui.
Femam nec omnem, nec nimis quaesiueris.
Famam vereri vel viri fortissimi est.
Iudexque fama Principum liberrima est.
Lacuna famae vix vesarciri potest.
Non bene calcar fama menti est approbb.
Nunquam exolescit fama nominis proba.
Nunquam male audit fama tener arum auriums.
Proh, fama veri nescia, et faelsi tenax.
Quandeque fama quaeritur dum spernitur.
Secunda fama calcar in dolis bonae est.
Secunda fama censibus mag nis prtor.
Secunda fama desidis Siren veriest.


page 300, image: s324

Semper merentes fama fautrix excipit.
Seruire iussis fama regum non potest.

FAMIS.

Est vbifimes, ibi iratect numijnis praesentior.
A[?]
Viocere absque pr[?] premas fams.
Ah miser quisub flagello?? siccae famis.
Efferae famem?? sedrabiemi mentis ferae.
Ensis est fames mu, us; quidqui d vrget perforat.
Es voluptas in polent a est inque aqua famelico.
Fer famem sitimque hyaropa si cupis tolli improbum.
Millies perire bello malim in vrbe quam fame.
Non potest vulgo imperaricui fames atra imperat.
Pellitur fames quoque esu fructuum passim obuio.
Priacipatus esuritor, esse quei queat satur.
Promptiusque seruulo hydrops tollitur quam libero.
Saepe totas dolet vrbes grandior morbus famis.
Semperin metu est auarus ne opprimatur a fame.
Fame mori mors omnium ignauissima.
Fames sitisque, rex inexpugnabilis.
Haud maior vllus vrbium morbus fame.
Mori fame mors omnium ignauissima.
Mortis genus miserrimum omnium fames.
Nemo canina vescitur nisi in fame.
Nil cibum adaeque condit ipsa quam fames.
Non respicit fustem vllum asellus in fame.
Nunquam a mala fame periculum Indiae est.
Quod nemo quibat saeua persuasit fames.
Ferum omnium raina post famem imminetc.


page 301, image: s325

Sobatium omne grandior spernit fames.
Vbi fames est, iram ibiscias Dei.

FASTIDII.

Nil ita est iutundum, ab horis quin suis sit taedio.
Non habent fastidia nunquam blanda quae suntsen sibus;
Non potest vnquam rei esse non male fastid um.
Nulla stultitia est laboret quin sui fastidio.
Omnium est, praeterquam amici comparis, fastidium.
Res vbi est abunda, abesse non potest fastidium.
Sensibus quae blandiuntur taedio esse nesciunt.
Si diu durat, secundae sortis et fastidium est.
Necessitati nuspiam fastidium est.
Permissa habent statim ad situm fastidium.

FASTVS.

Si quis est rex fastuo sus, dic repletum vento virem.
Pellis est repleta vento fastuosa dignitas.
Vter est aura tumescens fastuosus imperans.
Celsior compesce fastus, et lita modestiae.
Dum tument, domare fastus insolentes addecet.
Fast osos grata, mentis fascinant deliria
Non abest longe profano fastus amendacio.
Nulla fastus eminentis longtor possessio est.
Quisque cellum fastuose rebus erigit bonis.
Inflata fastu wens grauiflecti negat.
Tunere fastu, morbus est hydropici.
Vt tumida fastu est mens graui, non flectitur.



page 302, image: s326

FATI.

A Deo regiomne fatum qui negat, Deum negat.
Cui fauet Deus venenis sanior binis erit.
Non queunt ei nocere fata quicurae est Deo.
Quoa Deus de quoque nostrum fatus est, fatum voca.
Seru tus haud vlla maior quam Deo resistere.
Stat penes Deum ordo rerum, lexque fatorum potens.
Acte cunctos dira fata colla Principum grauant.
Arbitrio vitae necisque fata rex dicit suo.
Cum volunt fata alma, fit Rex inquilinus carcera,
Fata dira item potentiem incubant ceruicibus.
Principis plerunque fato fata stant et publica.
Rex nascitur fato omnis ac denascitur.
Rex potens arbitrioque fata disponit suo.
Stuitus est quicunque reges non videt fato dari.
Absque fatis hunc in orbem nemo venit omnium.
Ah fata, fata cuncta fiunt quae aitis.
Ad suum venere fatum plurimi illud dum timent.
Armasubmittas necesse est fata si vis vincere.
Arduum sequi Deum ipsum Daemonem arduissimum,
Consilio auxilioue nullo vertere est fatt ordinem
Constitutum est omni ab aeuo quid fleas, quid gaudeas.
Criminum lues ab astris non ventt; cor hanc parit.
Dextere parere fato sipotes, faeto imperas.
Dum fugis fata, antecedunt, obuiamque eunt tibi.
Erigit deiecta fatum iamque erecta deijcit.
Fata dum cauemus, vltro perpetram us quod volunt.
Fata dum vitant, in ipsaplurimum cauti incidunt.
Fata eunt quo destinarant, seu fleas seu non fleas.


page 303, image: s327

Fata non queunt morari fraude vi, voto, prece.
Fata praecedunt sugacem, fata in illum vis irruunt.
Fata qui cauent in ipsa praecipiti incidunt gradu.
Fata sisunt, cur cauetur? fata sihaud sunt cur times.
Ferre qui fatum recusat vnum, in vndecim cadit.
Fertur îm fata ipsa praeceps, fata praeceps qui fugit.
Iupiter quidem ipsescripsit faca, at ijsdem et subiacet.
Mascule ferendum id omne fata ferre quod iubent.
Mens vbtquese alta fato semper opponit suo.
Neminem fatum scele stum, neminem facit trobum;
Nemo fit fatoscelestus, nemo fit fato pius.
Nemo flectit fata fraude, rnemo flectit robore.
Nemo flectit fata votis nemo flectit hostia.
Nilequus ferox lucratur, praeter ictus asperos.
Nil sinit durare fati lex ineluctabilis.
Non ferunt se fata vinci; promoues dum obniteris.
Non modo homini, Dijs sed ipsis fatum ineuitabile est.
Non potes mutare fatum; sponte semet explicat.
I Deo comesoloco omni, sed sine vllo murmure.
Ad Deum haud it exsedite multa compes quae grauaet.
Neminem Deus relinquit qui sequi recta ceptt.
A Deo quodcunque nos fert pestilens, imo impium est.
Si spais, Deum sequaris, et quidem absque murmuro.
Ad Deum redire nemoquit, nisi ipse vltro vocet.
Nos reosfati potest as sed maligna fraus facit.
Non sequuntur, antecedunt quem libet fatalia.
Omnibus sequi necessum est fata diuûm quo trahunt.
Omnis est praestrincta mentis lux vbi fatum ingruit.
Praecipites, heu, fata in ipsa dum cauem us currimus
Praeualent vt fata, animi omnis obtenebratur vigor.
Promouet futur a fato, qui moratur, sedulo.
Quam mage impedire quaerit fata quis, magis expedit.


page 304, image: s328

Quam magis fata atra vitas, hoc mage cito incidis.
Quaml bet fati potestas subruit prudentiam
Qui fugit fatu[?] omne in illud impetu cuncto ruit.
Qui fugit fumum, nefastos saepe in igues incidit fati.
Qui pati fatumrecusat vnicum, fert multiplex.
Qui putat vitare fata, fata in ipsa vltro ruit.
Quidquid a Deo atque fato est, nunquam homo frustrabitur.
Saepe qui cauet fugitque fata, ea in seproucat.
Saepe qui fatum tremiscunt, fatum in ipsum corruunt.
Si sequi vis, fata duncent; si negas, collo auferunt,
Sponie eo, quo fata ducunt, quo vocat necessitas.
Stat ratis perenne fixa legibus fatalitas.
Aequum est sequatur fata, fatis qui imperat.
Deo vocanti obtempera pijssionum est.
Ducunt volentem fata, nolentem trahunt.
Fati caueri non potest necessitass
Fatitenor par est marinis fluctibus.
Fata futura qui cauet, frustra cauet.
Fatum creat reges eosdemque exscreat.
Fatum eleuatreges, eos dem deijcit.
Frustra times frustra fugis fatalia.
Incurris ipsa fata, fata si fugis.
Inhibere habenas nulla vis fati potest.
Mane quietus fata quemque quae manent.
Nec fata fortis expauet nec prouocat.
Nec fata fortis prouocat nec praetimet.
Nec promouet vis fata, nec fraus submouet.
Nec prouocare fata fortis est viri.
Nemo fugit, nedum fuget, fatalia.
Perire nescit ille quem fouet Deus.
Permitte fato illa esse par quibus nequis.


page 305, image: s329

Permitte fatores, homo est quibus minor.
Pormitte fato res quibus mente es minor,
Praedicta fato non sugis licet caues.
Praeest bonis praest malis Eimarmene
Prudentia impar rebus est fat alibus.
Quae destinata cuique fato sunt, manent.
Quae fata dant libens cape, temne quae negant.
Quam fata praebent sorte quis nolit frui?
Ratisque fixa est legibus fata litas.
Quo fato ducunt in sequare, te trahent.
Rues in ipsa fata, fata quifugis.
Ruunt in ipsa fata, fata qui cauent.
Tantum minantur fata, quantum homini fauent.
Venere multi ad fata, fata qui timent.
Volens sequare fata, neu malis trahi.

FAVORIS.

A Dei fauore totus orbis hic pendet fauor.
Cui Deus fauet fauentes quosque habet mortalium.
Cui Deus fauet, sauetur illi vb:que ab omnibus.
Cui Deus fauet fauores orbis omnes obtinet.
Cui Deus fauet triumphat omnium fauoribus.
Cui Deus fauet, vel ipso nascitur bonum e malo.
Cui Deus fauet, beatus est tamen, quamuis egens.
Cui fauet Deus fauore sustinetur omnium.
Cui fauet Deus, fauore gaudet vnus omnium.
Cui fauet fatum Deusque vina prosunt toxica.
Cui fauet fatum Deusque cuncta succedunt bene.
Cui fauet fatum Deusque, certa ei victoria est.
Cui fauet fatum Deusque nil sinistri vnquam accidet.
Cui fauet fatum Deusque, noxium omne commodo est.


page 306, image: s330

Cui fauet fatum Deusque vimen est nauis loco.
Cui fauor stellantis aurae militat, frustra fremit.
Fit cito, fit luculenter, quod fauente fit Deo.
In Dei fauore, coeli positus acterrae fauor.
Nil ei potestnocere quem fauor fouei Dei.
Non eget fautore, fautor est cuisuus Deus.
O beatum quem fauor e dignum habet Deus suo.
Obtinet fauentiam orbis cus fauet Dei fauro.
Obti et quae vult fauore quem suo beat Deus.
Omnsum fauor fauore nisus vnius Dei est.
Orbem haebet totum fauentem quifau ent em habet Deum
Praeda nunquam totus hosti fit cui est fauor Dei.
Qui Deia fauorependet non cadit, cuncta vt cadant.
Quos Deus fouet, fatigat casuum infortunijs.
Folle Numinis fauorem, totus orbis interit.
In Deum sperare nescit rege fisus qui suo est.
Nilpotest decsse, cui rex publice aut priue fauet.
Non diu dunare sueuit feuro summatium.
Principi virtute partus omnia expugnat fauor.
Quam eite, heu, Princeps fauorem vertit in fastidium.
Rebus effectum vniuensis Princip imdonat fauor.
Regum adaque noxiosus est fauor quam hostilitas.
Vix habet Deum fauentem cui suus Princeps fauet.
Vix abest vnguem a ruina prodigas regum fauor.
Vix modestia vlla cuiquam est sub fauore Principis.
Absque diuino fauore nilpotest vulgi fauor.
Ad fauorem mille ducunt, sed vaferrimae viae.
Artibus bonis popellinon potest quari fauor.
Artibus masis popelle quaritur vulgo fauor.
Caeca quo fors, hominum eodem vergit illico fauor.
Cui fauet fortuna, longe non is est aremala.
Cui fauet fortuna neminem aduersarium inuenit.


page 307, image: s331

Est ei fautorum abunde nuda virtias cuifauet.
Fautor improbi, innocentes a via auertit bona.
Innocentes mille vexat, improbo vni qui fauet:
Liberis quidem fauemus, sed tamen nobis mage.
Nemo Lunam quaerit, acre cui fauet Solis iubar.
Nemo virtut i fauebit, quam sequi vltro non potest.
Nemo virtuti fauere scit, sequi quam quipotest.
Numinis fauore freous eun cta temnas aspera.
Quam cito vulgiparatur, tam cito occidit fauor.
Qui fauorete, hos honore prosequaremutuo.
Quisque eis studes fauetque, vis quibus praesto atque ôpes.
Quo minus faues tibi, ipsi prospicis tibi magis.
Tolle diuinum fauorem, totus orbis concidet.
Vis cui arsue defit, illi semper est praesto fauor.
Vix amicorum fauemus mente fide prosperis.
Vt domes equum fauoris, freno opus Modestrae est.
Fautorum abunde est unda cum virtus fauet.
Fortuna quo sese, hominum item inclinat fauon.
Fouere lata, mentis est paruaedecus.
Hastam moue, Dux, sed fauente numine.
Inaneidomne est cui fauor deest Dei.
Mi kos repenteperdidit vulgifauor.
Nimius fauor fertunae in aerumnam cadit.
Summus fauorregum ruinae est preximus.
Suspectus est vbique. fortunae fauor.
Tandem fauet, tarde licet, suis Deus.
Tunc est timendus, cum fauer sonti Deus.

FELICITATIS.

Absque diuino fauore, sommnium est felicitas.
Cum Deo plantata durat perpetim felicitas.


page 308, image: s332

Nemini a Deo perennis obtigit felicitas.
Cuilibet felicitatis fundus est Dei timor.
Quo Deos habes fauentes, hoc eos time magis.
Somnio par est Dei absque gratia felicitas.
Vnica est felicitatis caussa homini fauens Deus.
Vis regnare vsque vsque felix? diligas sapientiam.
Alabore magna multo ducitur felicitas.
Aiuuenta vsque ad senectam quaeso quis felix fuit?
Absque virtute esse felix non potes, verum malus.
Absque virtute esse felix omnium nemo potest.
Absque virtute obtineri fama felicis nequit.
Admodum est felix modum intraquae manet felicitas.
Alteri inquteta, sed sibi est magis, felicitas:
An cui vita est beata, cui comes felicitas.
Ante mortem se vocarenemo felicem potest.
Bile non carent, abuti melle multo qui, olent.
Cum modo felicit atem nemo longam perferat.
Dictus est quidem ipse felix Sulla, at an idem fuit?
Dumn mis fouet catellum simia ipsum strangulat.
Dum nimis tenelle amat simium necat parens.
E manu antequam tenetur, labitur felicitas.
Eccui felicitatis fructus est constantior?
Ecquis est felicitatem qui suam ipse intelligit?
Est apex felicitatis, fama resque frospera.
Est bonum commune ciuis non mali felicitas.
Est comes rationis atque consilij felicitas.
Est malis et faeta multis vita felicissima.
Est quidem Sulla ipse felix dictus, haudtamen fuit.
Est supra malum omne, felix esse qui potest domo.
Est supra omnem affectionem verior felicitas.
Et mouet cerebrum et ipsam se exagitat felicitas
Euirant felicitatis vina vel cormasculum.


page 309, image: s333

Facta multis caussa mortis pessimae felicitas.
Falsum amicum, verum inimicum nemo nouit cui bene est.
Fama cui bona et bona est res, primus est felicium.
Fas vbt est piumque, semper veratbi est felicitas.
Felle abundant crebr oresacchari vsiroribus.
Forma cui bona atque virtus suppetit, felix satis.
In bonare qui bene audit, cinnus est felicium.
In malo ingenio tollerari non potest felicitas.
In malo nullo esse, vere maxima est felicitas.
Inquietum turbidumque respuit felicitas.
Inclutae fel citatis sunt laboris incluti.
Lenta quae est magis diurnat, quam celer felicitas.
Longa dextre sustineri non potest felicitas.
Magna virtutum choream consequi est felicitas.
Masculum felicitatis euiratur cor mero.
Maximae felicitati maximum adsitum est enalum.
Maximae felicitatis maximum infortunium est.
Maxima in felicitate mentium nox maxima est.
Mente sana vix fruuntur quos tenet felicitas.
Neminimalo applicare sefolet felititas.
Nemo non felicitate dapsilicorrumpitur,
Nemo non felicitate redditur corraptlor.
Nemo non felicitates quaeret; at quis enuenit.
Nemo non vult esse felix, nemo adesse vult misero.
Ni moaum felitati ponis in secorruit.
Non diu comes scolestis permanet felicitas.
Non manet diu, absque caussa quae venit felicitas:
Non potest interpolari verior felicitas.
Non potest is esse felix esse qui potest miser.
Non potest non esse felix qui sibi ipsiss est herus.
Non teri a felicitate, maxima est felicitas.


page 310, image: s334

Nulla firma, vix di alis vspiam est felicitas.
Nulla res nisi vna virtus quempium felicitat.
Pyxide e Pandorae in orbem quodlibet venit ma 'um.
Plurimus feliciorum limen obsidet cliens.
Promptus felicitatem rexeris freno indito.
Promptius quam repperitur quaeritur felicitas.
Quae nimis matri fouetur simta, intra annum perit.
Quae repens venit, repensque rursum abit felicitas.
Quae nimis fouet catellum simia illum funerat.
Qui bene audit atque viuit, alpha, pol, felicium est.
Qui domo felicitatem promit, est rex omnium.
Qui potest felicitatem ferre, nihil non dein feret.
Qui sapit felicitatis vim timet rec procam.
Qui sibi est miser, vocarinemini felix potest.
Qui sibi felix videtur, cur miser sit alteri?
Qui sua inse ponit vno cuncta, felix est satis.
Qui suae felicitatis ora frenat, hanc reget.
Qui suaefel citatis vela contrahit, viget.
Quid tremens felicitati terga mens vertis tuae.
Quis capit felicitatis magnitudinem suae?
Quisquis est probrosus, esse non potest febeior.
Quodlibet pro naue vimen est nimis felicibus.
Res necesse est spernat omnos esse qui felix cupit.
Res secunda, parque rumor, vita felicissima est.
Sat fuit felix, qui obiuit antequam optaret mori.
Si velit, felicitatem quilibet promat domo.
Simia amplexu catello quem fouet nimis, necat.
Simius nunquam perennat quem nimis fouet mater.
Sis potbus piusque oportet, esse felix si cupis.
Spes vbi non est metusque, vera ibi est felicitas.
Vir Sophos felicitatis vela contrahit suae.
Viuere vt natura mandat, plena ea est felicitas.


page 311, image: s335

Altare iuxta, cornu inauratur boui.
Cucurbitae emestris est felicitas.
Dialis est felicitas tyrannidis.
Cincta est amicis pluribus felicitas.
Diuturna non est improbi felicitas.
Et summae summus hostis est felicitas.
Felicitas humana munus est Dei.
Felicitas illaesa ferre nil potest.
Felicitas nulla est pium ipsum vbi exulat.
Felicitas nutricula tracundiae est.
Felicitas omnu parens vecordiae est.
Felicitas rara est supra inuidentiam.
Felicitas vbi est, ibi et concordia.
Felicitas vbi est, ibi immodestia est.
Felicitate in orbe nil fugacius.
Felicit atem ferre quis diupotest.
Felicitatem nemo magnam concoquit.
Felicitati proximum est semper malum.
Felicitati qui modum ponit, vir est.
Felicitatis adsecla inuidentia es.
Felicitatis est parens prudentia.
Felicitatis velie contrahit Sophus.
Felicitatis vnseum mens organum est.
Felix sat est, in prosperis quisquis sapit.
Felix vocatur, praedo maior legibus.
Incommodo quouis ruit felicitas.
Intra modum selix mane, vt sis et diu.
Mentis facit vere impotest felicitas.
Mortalis est mortalium felicitas.
Mundi fauor calique nunquam eunt simul.
Nihil sapientem nil iunat felicitas.


page 312, image: s336

Nil non ibi boni est vbi est felicitas.
Nulli malo sese applicat felicit as.
Pandora habet capsam sed absque operculo.
Pyxis suo Pandorae operculo caret.
Quem poenitet nunquam sui est felix satis.
Semper sibi quaerit pares fel citas.
Sincera adhuc dum nemini felicitas.
Summi Dei ingens munus est felicitas.
Susp cta naute sit maris pellacia.
Velocius moriturquam oritur felicitas.
Vento ferente vela rector contrahe.
Versatilis res admodum est fleicitas.
Virtute parta haud interit felicitas.
Virtute perpes quaeritur feliortas.
Virtutis ingens praemium est felicitas.
Vltro sequamur, quo fauor caeli vocat.

FEROCIAE.

Est Deus ferox feroc: supplici est supplex Deus.
Ciuibus ferox rapaxque, rex, ferox, rapax, Deo es.
Plurimum in duce est feroci; plus potest sed cautior.
Opprimat princeps ferocem: supplices idem leuet.
Regium est ferro ferocem vincere aduersarium.
Gnata matris saturit atis tertia est ferocia.
It comes toto orbe rebus prosperis ferocia.
Pace longa molliuntur pectorum ferocia.
Vix solet versutia esse ibi est vbi ferocia.
Vnica tantum recedit litera a fero ferox.
Et saturitatis est parens ferocia.


page 313, image: s337

Ferrum omne quemque vltro virum ads se attrahit.
Nila fero differt ferox quam litera.
Non est profecto gente de forti ferox.
Praestat feroce dux vbique cautior.
Versutus esse vix solet nimis ferox.

FERIARVM.

Vitam agunt festam perennes est quibus tutor Deus.
Cuncta festa, cuncta laeta sunt viris semper sophis.
Daps merumque luce festa commouet plebe ulam.
Est miser cui feriar: non libet quande licet.
Ferias agitperen es quelibet loco sophus.
Nulla lux festa est adaque quam cui est festinihil.
Pauterum festa tapetes uce tantum ornaut dom s.
Plurim min festu tumultus ebriae est plebeculae.
Quod stipulaeignis, id popello est inquieto feria.
Tota festorum suppellex gratiose musica est.
Vult malum cuiferiari non l bet quaendo licet.
Festis diebus plurima est festiuitas.
Festum cel brat qui omne quod debet facit.
Vitam per omnem festus est dies piis.

FESTINATIONIS.

Bellica in re, inuicta res est lenta festinatio.
Caussa multis est ruinaepropera festinatio.
Est canis soecunda, caecos sed catellos parturit.
Est cito hauriendum ab vnda, cuius est fluxus breuis.
Esto fulmen Terminusque lenta festinatio.


page 314, image: s338

Haurias cito aucto ab imbris flumine, haud cadet diu,
In graui re commoda haud est vlla festinatio.
Nemini damno vnaloque lenta festinatio est.
Nexia est sibi alterique nimta festinatio.
Nulla non desideranti lenta fest natio est.
Qui nimis festinat, idem serius remperficit.
Qui nimis festinat in re non leui, sere ruit.
Siue bello siue pace, caeca festinatio est.
Culpaenda non est linta festinatio.
Festina quae sunt defit ijs perfectio.
Festinares raro exitum excipit b num.
Improuida est et caecafestinatio.
Laudanda non vbique festinatio est.
Multis malorum caussas festinatio est.
Naufragiis infamis est velocitas.
Obnoxia est periculis velocitas.
Parit catellos dum properat caecos canis.
Semper nocet festina festinatio.
Tom noxia estmora atque festinatio.
Velocitas ebnoxia est formidini.

FIDEI.

Ante Numenstat fide insons, horret impius metu.
Cui fides devotioque; solteo vtilis Deo est.
In Deo, supra rationem cuncta; nil, supra fidem.
Qui Deo fidem abnegauit, abnegabit crteris.
Sempiterno exultat aeuo morte celsior fides.
Ciuium regisque constans est coagulum fides.
Dignior fide esto vita sgrmo quemregnantium.
In side reges tuenda sint tenaeces et pij.


page 315, image: s339

Principum salus recumbit in fide parentium.
Res cui est fidesque regum liueat cur maximo?
Seruatae seruat, regna qui libet fides.
Verba pauca rex profator, plena sed vero et fide.
Veritas fidesque, regis sceptra firmat perpet im.
Cui fides est resque iusta, quid requirat amplius?
Cui fides perit, perire quidnam ei vltra dein ptest?
Cutfores fides, domique res; vocatee Principem.
Cuncta habent domus superbaepraeter vnicam fidem.
Cuncta profide experiri non profecto est omnium.
Dat Deotandem ipse paenas qui datam rumpit fidem.
Fabulis tantum invetustis iam fides restat bona.
Fas fidemque non coactus percolit semper probus.
Ignis aurum, sors sinistra cuifides sit indicat.
In coacta seruitute nulla speranda est fides.
Iupiter quidem ipse prince s, pr. ma sed Deum est fides.
Nemo in extremis amico praestat in rebus fidem.
Nil potest immune labis esse homini si abest fides.
Non modo seruanda amtcis est fides sed hostibus.
Non potest diu esse felix qui male infregit fidem.
Nulla iam nisi invetiustis fabulis fides bona est.
Occidit genus piorum; nec fides terram colit.
Omnibus sis fidus ipse nemini ast habe fidem.
Pro fide vltima experiri, nou nisi est probissemi.
Plurimum alme sanctitatis est situm in quauis fide.
Prospera vt fortuna abiuit, cara amicorum est fides.
Publicam priuamque vitam sida continet fides.
Regibus parem aio cuires est domi, foris fides.
Quei fidem seruet secundam, qui irritam primam facit?
Qui fidem vnam perdit, an quid perdere vltra iaem potest
Rara virtus est teneri rebus in cunctis fidem.
Rebus in malis amici noscitur demum fides.


page 316, image: s340

Si fidem aufers anquid orbis quam latronum erit specus.
Si fidem aufers, ecquod orbis cutum erit colleg um.
Sit ratum quod princ pelis hostibus saxit fides.
Verbaquisquis facto honestat caram habet certe fidem.
Veritas fidesque dispar non trahunt vnquem fugum.
Vinculum vniuer sitatis huius vnica est fides.
Aculeonum gente non gaudet fides.
Ante acta fidei vita pignus maximum est,
Cogentenullo fas fidemque vrget pius.
Deo placere si fides deest, nequis.
E mutuo metu fides fit mutuae.
Ecquando non est fluxa militum fides?
Est vtili euicurque honestior fides.
Fidem datam seruare praec pit pu[?]o[?].
Fides amorum vna omnium est coagulum.
Fides faeuori cedit, ambitui pudor.
Fides ibi est, vbi est item secuiitas.
Fides item praestanda perfidissimis.
Fons atque origo virtutum omnium est fides.
Frustra imperes fidem, pium frustra imperes.
Germanaiuris atque equi est soror fides.
Ieiaeta Deos colenda cuilibet fides.
Mandat a seruat sanctior fides Dei.
Miserrimis fidem ecquis vnquam praestitit.
Mortalibus sanctissima omnium est fides.
Nulli fidem da cui tenere non velis.
Nullis fides amica desciscentibus.
Nullum orbe toto sanctius bonum est fide.
Obrussa verae laudis in Deum est fides.
Peplorecincta est candido fides caput.
Placet Deo omne vera quod facit fides.
Profecto simplex est fides assensio.


page 317, image: s341

Pulcerrima est res lingua cui praesto est fides.
Quod viuitur passim bene, o fides, tuum est.
Seruar da maxime in rebus malis fides.
Seruare bilis impotens nes it fidem.
Stemplex fide vel omnium doctissima est.
Suadet fidem Prin eps bonus, cogit malus.
Sunt charae opes, sed charior tamen fides.
Turpissima est res lingua cui defit fides.
Vbi fides sibi est perennis veritas.
Vbi lucrum est, bi esse vix audet fides.
Viris amica vera fortibus fides.
Vix cuipiam est nisi ipsi expedit fides.

FIDELITATIS.

Esse vis Deo fidelis? sis fidelis proximo.
Principi summo fidelis infidelis nemi i est.
Quei Deo nam sit fidelis, qui Deo non est pius?
Qui Deo non est fidelis, nen fidelis patris est.
Qui Deo suo est sidelis, infidelis nomini est.
Numquam erit homini fidelis qui infidelis est Deo.
Numquam erit Deo fidelis infidelis proximo.
Ciuium fidelitate regibus nil tutius.
Ciuis est regi fidelis qui quoque diu praestat fidem.
Cur fides seruetura lli, qui fidelis neminiest?
Est fidelitatis obses debilissimus timor.
Fide amaqueisi fideles, sique amicos vis tibi.
Nec exteris nimis fide, nec aduns.
Nemo ei potest fidelis esse quem horret ac timet.
Nil minus fidem orbe toto quem sibi inuicem homini homo.


page 318, image: s342

Obuium nusquam est fidele pectus et fuco carens.
Proximo quisquis fidelis, et fidelis est Deo.
Qui fidelis est tyranno is infidelis est sibi.
Qui sibi non est fililis infidelis alieri est.
Vis tibi fidelem amteum? ceu fideli credito.
Fidolis esse non solet grandis metus.
Fidis amicis nil puta valentius.
Seruos fideles liberalitas sacit.
Vis fidelem? visa mantem? sie fidelis, sis amans.

FIDVCIAE.

A Deo qui pendet vnquam a Deo non deitdet.
Fidit in suis sibi ipsi quilibet plus quam alteri.
Par sabori par periclo est cuilibet, fisus Deo.
Qui Deo confidit etsi sert mala haudijs succubat.
Qui Deo fidet, nec orbi credit, aut orbis hono.
Qui Deo sidit, stropharum tatus est omni a dolo.
Qui Deo vni fidit, orbis ridet omnem insaniam.
Qui Deo confidit, omni tutus a malo exitu est.
Extra malem omniponitur fisus Deo.
Fisus Deo sperat perenniter bene.
Filus Deo, rimet minus, sperat magis.
Quicunque fretus est Deo, nihil pauet.

FILIORVM.

Esse te, quod es, memento: filius certe es Dei.
Adparentes filiorum fama lausque respicit.
Dia vortus filiorum summa lux parentium est.


page 319, image: s343

Est grauis decus parentum filio aduersaria.
Est sui parentis index filius honus, malus.
Filij inconsulta, ferre leniter solet parens.
Filij matrum duarum mutuo vix sese amant.
Filiorum honora virtus est parentum gloria.
Improbus sperare quein am filios queas probes.
Mortuus curnam vocetur qui superstat in suis?
Nemo non perire malit quemlibet quam filium.
Nemo non suos perire malit, esse quam malos.
Non decet caussam malorum ipsum esse filiis patrem.
Plus amant gnatos parentes quam parentes filij.
Quilibet vitam perennem vult sibi esse per suos.
Qulibet patri dolorem tempore infert filia.
Quod manu in fortisagitta est bocparenti est filiue.
Vnicum persaepe ad vlnam filium sistit parins.
Aduersa patrum filios saepe obruunt.
In filiis qui viuit, haud est mortuus.
Mali parentis filius quoque est malus.

FINIS.

A Deo cuiusque finis est bonus rei int malus.
Finis est exordiumque rebus omnibus Deus.
Incipe a Deo, inque eundem desines feliciter.
Ad bonum finem actio omnis respicit prudentium,
Et rei cuiusque finem scire difficillimum est.
Haud potest mala esse finis non malo primor dio.
Laude dignus cursor haud est vltimam ante lineam.
Multa certe fine torpent, quae calent exordio.
Quo cunctatendunt cetera, id finem voco.
Quodpiefit atque iuste, finem habet semper bonum.


page 320, image: s344

Ab v'timo actuiudicamus omnia.
Caeptis bonis fere est item finis bonus.
Ex rdij boni finis quoque est bonus.
Eo ordij mali quoque est finis malus.
Finis bonus bono quoque est exordio.

FISCI.

Ciuium fletus cruorue, Principis fiscum reples.
Ciuiium e cruore constat gaza regibus va ans.
Ceteri artus tabefiunt augmen vt lien capit.
Crescente fisco ciuium marcet salus.
Quam nagis lien tumessit hoc magis corpus marcet.
Quilibet macrescit artus splen sibi ipsi pertumet.
Splent grandiore macra membra fiunt omnia.
Cum corpere vna Splen quoque auctus interit.
Fisco caduca mortui accedunt bona.
Fis o inseruntur quae caduca sunt: bona.
Hae res bonorum fiscus est vacantium.

FLORENDI.

Floret omnelongum in auum quod oculus videt Dei,
Florida arbor est in aeuum quam Dei imber irrigat.
Absque flore Literarum sicca Regum gloria est.
Omne in aeuum floret arbor aura quam rigat Dei.
A manu persaepe tangi nemo fllorum se cupit.
Absque odere flos fere omnis omnium est pulcerrimus.
Ab quid intelluris orbe floret aut durat diu?
Cum putant florer sese, prorsus arent improbi.


page 321, image: s345

Ecquis est flos qui perennet longius decus suun?
Est vbi fides, proba acta cuncta florent pertetim.
Fictacuncta, vt flos in herba, deret entesuccidunt.
Flora tam nulli juuenta est qusn die hac quent mori.
Flore quis primo iuuentae vincat indolem senum;
Floris instar est amtcus: gratus est quam diurecens.
Floris instar sunt fauores: lebis. illico occidunt.
Flos die hoc virens, sequenti vix erit sui cinis.
Flos homo est; e mille flauum rarus ad fructum venit.
Flos iuuentae pulcer est, sed more somnij est breuis.
Flosperire debet indesurgat vt fructus suus.
Or[?]t[?]a illico senescit florida vsque inturia est.
Ill eo aret gratia; auum floret omne inturia.
Libera est gens florum, et odit prodiga tactum manus.
Mane flos homo, ante noctem saepe factus est cinis.
Nemo non florere amicos maxime cupit suos.
Nilin hoc telluris orbefloret aut durat diu.
Nemo sanus florem adeptae dignitatis obterit.
Non potest ea vrbs perire florida est in qua fides.
Non potest florere longum, cui nihil radiculae est.
Non sat est florere plantam, si suo fructucaret.
Occidit fere iuuentae flore quidquid praetumet.
Prato praefert flore foeta dictio poetica.
Quamdiu stetit Lycurgi norma, Sparta floruit.
Quidquid hoc in orbe flos est mane, vesperi est cinis.
Quolibet rosas buannofert Samos Iunonia.
Res vbiflorent, amicis cuncta sunt florentia.
Solius cirtutis almus flos perenniter viret.
Vt rosa, est beatitudo; prodit vt se, iam interit.
Florente rege, amici et eius floridi.
Florere quouis non potest laurus loco,


page 322, image: s346

Florum genus erebra negat tangimanu
Flos ante fractum vbique semperdecidit.
Flos omnium pulierrimus florum resa est.
In flore vires multus absumit suus.
Quaecunque florent sunt pusilli temporis.
Quando omne fit quod dicitur, floret fides,
Tangentium odit quique flos licentiam.

FOECVNDITATIS.

Et diu dilata surgit laetius foecunditas.
Non videt maturitatem si nimia est fecunditas.
Palmite in nouello, honori est vberans faecunditas.
Planta se faecunditate lata prodit annuo.
Plurimo afructu vigorem perdit arbor quael bet.
Promptius sene cit arbor quaque faecunaissima.
Quo magis foecunda sus est, hoc seneseit promptius.
Exprobrat annos saeminis facunditas.

FOEDERIS.

Et mortefoedas Principis dissoluitur.
Foederis iugum resoluit rex vbi ipsi iam expedit.
Foederis vinclo tenentur, quamtin expedit; Ducis.
Hactenus seruat potestas foedus, ipsis si vtile est.
Foederatis aequa, semper florida est potentia.
Foedus a quo abire neutra pars cupit, diu manet.
Haud diu pactasvlla durant inter hostes efferos.
Mutuo sibi bonum omne foederatum est vinculo.
Non potest firmum esse foedus sirma si desit fides.


page 323, image: s347

Rarus est sodalitatem qui appetat iacentium.
Vinculum naturae, ad instar foederstim omntum vice est.
Non diutius potentes foe lerantur, quam libet.
Foedus pudendum non perennat longius.
Quid sen seris prasta infide, haud quid dixeris.
Abaequitate foeterum est perennitas.
Haud foedus vllum est inter agnos ac lupum.

FORNERATORIS.

Foenerator exsecrandam vertit in quaestum famem.
Foenerator, vt mare omne quidquid immittis, vorat.
Foenus est instar Labyrinthi, quos capit semper tenet.
Si dupli fur, puniendus foenerator quadrupli est.
Canem offa placat: foeneratorem nihil.
Harpyia foenus est velimprobissina.
Parum otiosa est gens danistica adpreces.
Semper seges semente ab ipsa vincitur.
Foeneratore e cruore viutt indigentium.

FONTIS.

A Deoseaturit omnis lucis ac vitae fluor.
Dulcior fonte hausta lympha, quam petita eriuulit.
Flumen omni curretiaeuo, fons nisi eius tollitur.
Fluminis siccatur humor si scatebra tollitur.
Fontibus habita vetustis, et lacunas desere.
Fontium amniumque origo debita Oceano mari.
Fontium haustus, riuulum omnem puritate praeterit.


page 324, image: s348

Hermus ac Pactolus vndafl[?]ctuant mere aureis.
Mille riuis nomina aufert flumen, vnum quei ferat.
Quisque tam fontes relinquit, et lacunas quaritat.
Saepa ab alueo, haud a fonte, leniter riuus fluit.
Sexies decem vnus Ister nauigatur amnibus.
Tollere amni vis fluorem? fontem ei suum feras.
Vnda torrens tundit aures: Nilus amne aequo fluit.
A fonte flumen non statim riuos agit.
Aestate flumen omne debili alueo est.
Arere riuum qui cupit, fontem amputat.
Defonte malim haurire quam de riuules.

FORMAE.

Plorimum regem veuustat laeta forma dignitas.
Regiae apta dignitati dignitas est cortoris.
Corpus vt nullum absque naeuo; sienec anima exors notae est.
Forma pulcrasat sibi ipsi est, fuco egent merces malae:
Formaquae nil debet arti forma velpulcerrima.
Forma quid? candore mixta liberali purpura.
Forma temporis venustus est color volatici.
Formam amatoris puellae plus colunt quam munera.
Mentis index est honestaforma paullo honestior.
Nemo formam abire sentit, ast abijsse quilibet.
Nemolenonemo adulter feminis formae statae.
O decus praedulce formae cui comes mens est bona:
Robori cuicunque quaeuis imperat formesitas.
Sanguis et pituita tantum forma formosissima est.
Summae item est subiecta summa forma turpitudini.
Torrida est astate forma, verequae tumet suo.


page 325, image: s349

Tyndaris flet speculum ipsam cum repraesentat senem.
Florma est coloris blanda non mali cutis.
Fucata forma quemlibet sensum clepit.
Grauitate morum forma quaeuis vincitur.
Lenocinatur turpiter formae color.
Mult sscatet praeclara forma opprobriis.
Plerumque forma mentisind lemarguit.

FORMIDINIS.

Ecquis est quaeso imperantum vacuus a formidine?
Hostibus fo midulosus rex sit, at carus suis.
Et necessitudo fortem ipsam efficit formidinem.
Quisque rex formidolosus, quisque rex vmbras pauet.
Nulla formido in senecta, multa passa improspera.
Quod bonum est pulchrumque, nullis obiicit formidinem.
Quod timet formido credit sit licet perarduum.
Formido mortis mille peior mortibus.
Formido mortis morte saeuius malum est.
Formidolasaplurimum est malignitas.
Formidolosus quisquis est haud estprobus.
Rex quisque vanam pronus ad formidinem est.

FORTITVDINIS.

Absque Diuis esse fortis nemo nec felixpotest.
Dexterae vis, visque mentis tota, caelitus venit.
Nulli fortitudo homullis absque caeli numine.


page 326, image: s350

Fortioribus adesse Numen adsolet Dei.
Candidaecutis vir esse strenuus certe nequit.
Fortibus viris amica est veritas aeque ac fides.
Fortior fereputatur aggrediausus alterum.
Fortis ad bellum volare sueuit, infrequens agi.
Fortis esse non videtur saepe quem mutat color.
Fortis est fortuna, semperque vna eademque fortibus.
Fortis est nihiltimere quam quibus turpe additum est.
Fortis est quem niltimere saeua paupertas docet.
Fortis est qui opponit omni pectus inuictum metu.
Fortis est stantis in armis sternere adueisarios.
Fortis haud est cui voluptas imperat vel ambitus.
Fortis haud obseruat annossenex vel iunior.
Fortiter facit quoque ille esse qui miser potest.
Fortiter malo resistit, vincere illud qui cupit.
Fortitudo a morte vincunon solet cum subiacet.
Fortitudo se sinistris exerit periculis.
Fortitudo vbi est, furoris inde feruor exulat.
Fortitudo vbi est, ibi est et robur in periculis.
Fortius nil ijsparati ferre qui sunt omnia.
In pueros pauidasque matres esse fortem haud arduum est.
Inuenire fortiorem quilibet sortis potest.
Mauelit perirefortis quam viro indignum pati.
Mergitur mariquidem, at non ipse vter submergitur?
Ne quidem ipsa morte vinci fortior virtus potest.
Ne quidem sorti sinistrae manum daet fortitudo.
Nec domos ferro necigni verum adamanta haud frangitur.
Nil potest Jane vlla virtus absque fortitudins.
Nititur virtute sola fortitudo: odit dolos.
Non potest fortis vocari qui sibilethum imperat.
Non timet fortis laborem; poscit, imoprouocat.
Nullus est tam fortis esse quin queat quis fortior.


page 327, image: s351

Qui voluptates amabit fortis esse non potest.
Semper est aduersa menti fortitudo corporis.
Saepe aberrat fortitudo, nec quae amas cuncta obtinet.
Turpe vinci est apuella Marteprostratis viris.
Vix sapit quis cui tributa est fama fortitudinis.
Clauis voluptas figit et fortissimos.
Est fortitudo, robur in pericults.
Est maior ipsa fortitu lose in malis.
Firmum caduca nulla resfrangit virum.
Famae decus vel vna merces fortium est.
Fortem ne censes cui furor mentem abstrahit.
Fortis viri merces perennis gloria est.
Hoc firmiorfis, quo magis passus malies.
In seruiente fortitudo non cadit.
In fortiorem saepe fortis incidit.
Ipsumque quis non Herculis somnum horruit?
Metus malorum plurimes fortes facit.
Nemo imperat forti viro ipse quam sibi.
Non pertimescit incus ictus maxima.
Qui fortis est fere caret prudentia.
Qui non erant, fortes facit necessitas.
Robusta virtus nascitur non fingitur.
Robusta virtus nescit ignauos metus.
Si fortis es, tefortiorem cogita.

FORTVNAE.

Est Dei Fortunaconda, proma Fortuna est Dei.
Nilpotest fortuna diae serua prouidentiae.
Obsequitur fortuna captir queis adest auctor Deus.


page 328, image: s352

Dux bonus bellum ratione, forte duxgerit malus.
Principum fortuna honora nocte non potestpremi.
Quisque cum fortunaregum vult loqui, haud cum regibus.
Quisque fortunam Potentum, nemo virtutem colit.
Talis est fortuna quales principes sunt moribus.
Vitrea est fortuna regum; cum cadit tunc frangitur.
Absque fortuna orbis omnis nil nisi informe est chaos.
Absque fortuna relictum est indolis nihil bonae.
Ardua ceruice magnam ferre fortunam, arduum est.
Copiae cornu atque clauum quaelibet Fors obtinet.
Crapula est fortuna laeta quam quis aegre concoquat.
Cui mala est Fortuna, amicus nullus est ei Deus.
Cuilibet fortunae adapta temet, et laetaberis.
Cum cupit Fortuna, fracta naue terra fit mare.
Cuncta fors fortuna mutat in diem, imo inpunctulum.
Est memor fortunae in arctis quisque, nemo in re bona.
Est suae bona malaue quilibet fortis faber.
Ferre fortunam ferentem longius rarus potest.
Fictile vulgus, ad fortunam simul offendit frangitur.
Fors procax est ac super banullius que consilij.
Fortibus fortuna paret, imperat fugacibus.
Fortibus fortuna seruit, imperat non strenuis.
Haud locus fortunae ibi vllus, nil vbi agnoscit sui.
Imperat fortuna cunctis rebus; excepto sophe.
In bono maloue nullus hercle fortunae modus.
Insidet Fortunasphaerae? imo insident qui eam colunt.
Mulseis humana corda fors bonis inebriat.
Maxime fortuna captat cum benigna maxime est.
Maxime timenda fors est, quam tenes clauso sinis.
Neminem fortuna tollit quem dein non deprimat.
Nem ini fortuna lingum se exhibet prosperrimam.


page 329, image: s353

Neminem fortuna mente vel beat vel debeat.
Nemini fortuna mentem sufficit nec eripit.
Nemoeristem nemo latam rite fortunam fouet.
Nilmage asperumest egeno, fors in altum quem tulit.
Non amat fortuna vastum, non amat crudum iecur.
No[?] diu fortuna eodem laeta permanet loco.
Nulla fortuna est mala, imo mutat in bonum mala.
Nullius fortuna eodem stat rei semper loco.
Obviam ire fortunae audet, nedum ei vt cedat, sophus.
Plurimum Fortuna duplex regij ingenij obtinet.
Plus nocet fortuna ridens cuilibet quam lacrymans.
Pol, magis fortuna ridens est timenda quam minax.
Quamdiu vinit beate nemo fortunam improbat.
Quemdiu fortuna fouit derepente deserît.
Quisque fortuna in sinistra fortior quam prospera est.
Quod dedit fortuna, tanquam mox relinquendum tene.
Quod iubet fortuna summa turpe non est aut nefas,
Quos habet fortuna in aere, versat et vexat, suo.
Tolle fortunam indolisque tollitur flamma bonae.
Tota manca fortilude estipsa quam fors deserit.
Tristior fortuna laeta subleuanda industria.
Vindicat fortuna partes resibi inquauis suas.
Vipera est fortuna lauta: si sinis foues, necat.
Vna aquam manu alter aignem ferrefortuna assolet.
Vtere fortuna modeste sape ea vti qui cupis,
Aparte tristi quisque fortunam aspicit.
Data est veris fortuna fausta fortibus.
Ecquis fauentem rite fortunam tulit.
Ex optima fortuna fit vel pessima.
Forsatque Virtus vsque raro congruit.
Fortuna fortis est, et vna fortibus.


page 330, image: s354

Fortuna lata concoqui a cunctis nequit.
Fortuna lime quando transiit sophi.
Fortuna Luna est: quotidie mutat statum.
Fortuna magna magnae cuique est seruicus.
Fortuna magna non diu vno stat loco.
Fortuna mag is magna cladibus patet.
Fortunamores nemint aut dat, aut rapit.
Fortuna mores rege mutat cum suo.
Fortuna multis dat nixis; nulli satis.
Fortuna multum non potest apud sophum.
Fortuna multis est loco prudentia.
Fertuna nulli permanens credit bonum.
Fortuna nulli semper ex voto fluit.
Fortuna paucis durat ad vita exitum.
Fortuna quam mox concidit felicium.
Fortuna quando laeta non mutat fidem?
Fortuna quae dat cuipiam, mox reppetit.
Fortuna quidquid ornat, hortus Tantali est.
Fortuna rara interuenit viro sopho.
Fortuna tantum caeca caecis imperat.
Fortuna tot mores habet, quet nomina.
Fortuna tristis subleuanda industria.
Fortunase cuiusque adaptat moribus.
Fortuna vbi est bona, esse mens nequit bona.
Fortunam habere cum modo, ter regium est.
Fortunam habeto cum modo ac modestia.
Incertum id omne est, fortuito quod venit.
Prauos fouet fortuna, non curat bonos.
Priuata fit fortuna quam nemo regat.
Quo grandior fortuna eo inconstantior.
Quod ars nequit fortuna praestat obuia.
Quod non dedit fortuna, tellere haud solet.


page 331, image: s355

Quos extulit Fortuna eosdem deprimit.
Simper sequifortuna virtutem solet.
Totum facit Fortuna rebus omnibus.
Vbi est Deus Tyche esse vana non potest.
Vltro fluunt citroque fortunae omnta.

FORTVNAEFABER QVISQVE.

Funequiuis suffocatur quem sibi ipsus emerat.
Nemonon fatum sibi; imo nemo non fati est Deus.
Perdimur quisque igne nobis quod prius parauimus.
Quil bet bonum malumque procreat suum sibi.
Quisque fortuna est sibi ipsi, quifque rex [?]erus sui est.
Qisque fortuna profecto nascitur faber suae.
Quisque habet felicit atem sopenes suo in sinis.
Quisque suffocatur vnda quam sibi parauerat.
Sortis est bonae maleue quilibet sibi faber.
Sortis est suae architector quilibet mortalium.
Turdus est homo sibi ipsi quo perit cogat malum,
Fictor sibi ipse quilibet sortis suae est.
Plerisque fatum lingua dat, bonum aut malum.

FRATRVM.

Arduo natura fratres sanguinis nexu tenet.
Deligunt mul iore fratres; veritate pauculi.
Flamma paterna irae in aeuum floret igne perpeti.
Ira fratrum ad vsque mortem flagrat igne lucido.
Irafratum continenti turgida est incendio.
Nemo non amat sorores nemo non fratres amat.


page 332, image: s356

Vnctior nulla orbe toto fratribus possessio est.
Vt semel fratrum ira fulsit, non habet finem aut modum.
Contentio fratrum fere est acerrima.
Contentio fratrum omnis exitu caret.
Fratrem inu: dere fratri inhumanum nimis.
Qui diligit fratrem se amat vel maxime.
Vbique fratrum rarior concordia est.

FRAVDIS.

Est Deus vindex nefanda fraudis, obseruans pios.
Nulla fraus regt est honesta, nulla fraus regi vtilis.
Fraude grassatur tyrannus, et per occultum nefas.
Vis aperte, Fraus aperte, sceptraterrarum gerunt.
Alterum quidem sed ipsam semagis fraus atterit.
Artifex fraudis dolique es? corrues fraude ac dolo.
Corruit plerunque fraude fraudis omnis artifex.
Cui nequit par esse virtus, fraus dolusque subruit.
Damna saepem exima inser fraus pusilli temperis.
Fraude amicorue perire, mort um extremissima est.
Fraude grassari, haud aperte sueuit ignauissimus.
Fraude plus doloque in hostem proficis quam robore.
Fraude subuertuntur impar est quibus pote tia.
Fraude vulpis est agendum sileae visnil potest.
Fraudium strophis cauere non potest sat integer.
Fraudulentus alteri, idem fraudulentus et sibi est.
Fraus cui fuit saluti, fraudis haud potest queri.
Frausinitio cauta, seipsam sponte tandem detegit.
Fraus leonom pillat vrbe robur at vulpeculam.


page 333, image: s357

Fraus parit fraudem, eque fraude fraudis infraudem ruit.
Haud datum omnibus cauere fraudium elingues strophas.
Multum aperta vis, sed illa fraus aperta plus potest.
Nemini fraus noxia aeque est, quam sibi ac domesticis.
Nemo fraudem exspectat, ante qui dolosus non fuit.
Nemo ita est astutus, alter quin sit illo astutior.
Non potest diu ferre laruam fraudium gens inscia.
Non vafertantum est Vlysses: inuenit sui parem.
Plurimum leaena pollet, plus tamen vulpecula.
Plurimum quit vis aperta, fraus aperta plus potest.
Prona res forti professum vincere aduersarium.
Qui mera nequit vt; operta fraude molitur malum,
Qui nequit vifraude blanda sternit aduersarios.
Quo nequit vis fraus dolusque tendere inquies potest.
Quod vi nequibis, fraude tentes assequi.
Raro vi persaepe fraude tollitur potentia.
Saepe constant fraude, quos tumaxima fideputas,
Saepe vafra sub leonis pelle vulpes delitet.
Vafra vulpes sub leanaesaepe pelle delitet.
Vim dolis, vulpem leoni vafra mens vsque assuit.
Vir vafer caliginosa nube mentem atram obtegit.
Vis aperta multum, at illa fraus operta plus potest.
Vis aperta plurimum, at plus fraus operta perficit.
Aeque sibi fraus noxia est atque alteri.
Aut seruus aut seruilis est cui fraus placet.
Cauete vulpes obuloutas fraudibus.
Circumuenitur fraude qui vinci nequit.
Duos Lysandros ferre Graecia haud queat.
Fraudabitr quicunque fraudat alterum.


page 334, image: s358

Fraus atque fucus temporit puncto perit.
Fraudem caueto fors vbi ridet bona.
Fraus cauta tandem laruam ponit suam.
Inuictus est quicunque fraude tollitur.
Minus nocet fraus alteri ipsa quam sibi.
Non sunt amores absque frandibus suis.
Raro diupersona fraudibus seruit.
Se fraudat ipsum, fraudulentus alteri.
Semper amli fraus ac dolus sunt exitus.
Tandem triumphat fraude de omni veritas.
Versuta fraus regem haud decet nisi improbum.
Viro pudenda fraudium scientia est.
Vis capere vulpem? ad id vulpe altera vtitor.

FRONTIS.

Semper in primore mentem fronte gestitat Deus.
Vis Dei videre mentem corque? frontem respice.
Vniuersis fronte promit primula mentem Deus.
Esto mens in fronte regis: praestet id quod annuit.
Siue iuret, siue fronte rex nuat, par arbitror.
Ecquis est qui fronte promptos pectoris gestet sinus?
Falsus est quandoque vultus: nulla frontisit fides.
Frons voluptatis reploeta estgaudio tergum notis.
Fronte amicum fronte inimicum vir probus promptum gerit.
Fronte mel merumes Voluptas felmerum tergo geris.
Gestitant in fronte promptos pectoris sinus probi.
In recessu sunt beati frons quibus talis minus.
Inimicitiam amicitiam in fronte habet promptam sothus.


page 335, image: s359

Multa pyxis pollicetur fronte quae intus non habet.
Non facit starim Catonem frontis austerae rigor.
Non loquendo sed tacendo frons item monet probi.
Non modo frontem, quoque ipsam possidet linguam pudor
Persaepe frons mentitur? at mens saepius.
Prompte habent in fronte amorem prompte habent odiem probt.
Pyxidi ne crede; raro praestat omne quod nota.
Pyxidis frons pellicetur plura, quam intus continet.
Tecta cui mens fronsque operta est, nil volutat.
Effrons, pudore dicitur quisquis caret.
Frons explicata saepe fraudes occulit.
Infronte promptam non gerunt mentem improbi.
Infronte promptos gestito cordis sinus.
Primore fronte gestat animum veritas.
Quisquis caret pudore, frontem non habet.
Quod frons negat Bonaso, id aluus sufficit.
Ratum sit omne fronterex quod annuis.

FRVCTVS.

Arbore ex mala creari non solet fructus bonus.
Desuo arbor quaeque fructu vel male audit velbene.
Fructibus fit foeta planta quam colit pinguis manut.
Messem aristarum trucidat qui necem infert semini.
Non potest malum esse germen quod gerit fructus bonos.
Nux vbi est, ibique oliuae comper anda copta est.
Pestilens est fructus omnis pestilentis arboris.
Probono maloue fructu, vel bona arbor vel mala est.
Qualesemen missum in aruo, talis est item seges.
[?]minans inequitates, impietates dein metis.


page 336, image: s360

Vt fructus est, ita arbor aut bona aut mala est.
Arbor suis cognoscitur de fructibus.
Censetur arbor quaelibet fructu suo.
Fructu e suo arbor quaelibet cognoscitur.
Praedulce fructu est omne quod dono datur.
Quae seminauit quisque paullo post metet.
Quatienda non est olea quae legi potest.
Qui seminauit multa, multa dein metit.
Semente dignam quisque messem percipit.
Tempus requirit arbor vt fructum ferat.
Vt quisque sementem facit sic et motit.

FRVGALITATIS.

Seruientis esto laus, non Principum frugalitas.
Alma virtutum genitrix omnium es frugalitas.
Census vnus vnicuique pauperum, est frugalitas.
Corporis confert saluti mensa frugalissima.
Dulcius frugalitatis ecquid assuetudine est?
Est bene ijs die sequenti caena frigiquos cibat.
Est satis cuiusque vitae panis atque vndae liquor.
Fons habentiae redundans moribus frugi nocet.
Fundus vnus, vnaque aedes sedecim Aeliis fuit.
Lauta conditura cuiuis prandio est frugalitas.
Non potest ibi esse luxus est vbi frugalitas.
Nulla conditura adaeque suauis ac frugalitas.
Quet queat frugalis esse mancipatus luxui?
Qui colit frugalitatem proximus cali Deo est.
Qui sapit, voti vsque fines lege natura regit.
Sobriam mensam profusis augeas sermonibus.


page 337, image: s361

Terrae vbi vber est, ibi esse vix solet frugalitas
Vtiles bello atque pace sufficit frugalitas.
Vita frugi, vt non egena, sic egenae proxima est.
Vitasit, vt non egena, sic eginae prox ma.
Vix potest fruga is esse multa opum cui copia est.
Pauperi in frugalitate redditus quiuis latet.
Contenta paucis vita philosophantium est.
Est laeta cul[?]u paullulo frugalitas.
Est laxui hostis cuilibet frugalitas.
Et sanitatis est soror frugalitas.
Frugalitas hedusma vel suauissimum est.
Frugalitas luxusque vbique dissident.
Frugalitas Vbi est, ibi est et sanitas.
Frugalius nil ventre mendicantium.
Manu cibum parat sibi frugalitas.
Multas opes in se ipsa habet frugalitas.
Pane indigemus, non typho qui nil alit.
Sat diues ille est pane qui non indigit.
Sibi est opum vice ipsamet frugalitas,
Vellaeta cultu est paullulo frugalitas.
Virtutium primaria est frugalitas.

FVCI.

Absque fucis absque fuco nulla regum regia constat.
Fucus est velipse princeps, asseclae vel principum.
Absque fuco et arte paucis promitur veri color.
Absque fuco repperire quisnam amicos postulet?
Adiuuat statum cothurno cui statura pumila est.
Arduum inuenire fuci nescium cor et doli.


page 338, image: s362

Corporis filo pusillus, vestium farctu studet.
Cuncta mundi sunt superba, sed meris tecteriis.
Cunctasunter pleta fuco plena fucis omnia.
Eccubi inuenire fuci nescium cor doli?
Falsa cerussem requirunt, falsa, lenocinium.
Ficta cuncta, vt fl[?]s in herba derepente succidunt.
Fixit vt su us rebellem spiculum, statim stupet.
Fronte fucus, orefu: us, cerde fucus delitet.
Fucus est he[?]c, sucus illio; fucus vnus omnia est.
Fucus ijs tantum est amoni qui videre non queunt.
Fucus oris atque mentis omnia orbis oblinunt.
Illinire Veritati velle furum vix probi est.
Laudo apes, odique fucos, deditum Ventripe us.
Nescium fuci ac dol aegre cor hic orbis prabeat.
Plurium vul; vxor esse forma cui sua haud placet.
Publico placere quaerit non viro fucis lita.
Quae coloribus venusta est, inuenusta femina est.
Quae cutem vnguit vult placere non marito, est cuilibet.
Quae formam sibi auet arte, non Dei est sed Daemonis.
Quisque minus est, vbique sub fide fuius latet.
Rarus absque fuco, rarus absque falsimonia est.
Respuunt fucum decora: lena egentimirces mala.
Vir pr[?]bus vacare fuco et falsimonia solet.
Amare fucum nemoqui videt potest.
Circumlitum fuco diu haud durabile est.
Fucata vita nostra mendaci est bona.
In fucum apis non vertitur, quamuis anus.
P[?]gme[?]ta pulchram de Venustant feminam.
Fucus placet solummodo ille qui latet.
Vbique fucus regnat, exulat fides.



page 339, image: s363

FVGAE.

Qui Deum fugit, quibusuis obuiam illum habet locis.
Qui fugit Deum, ante euntem quolibet sentit loco.
Quo magis Deum fugit quis, hoc magis deprenditur.
Abijce arma tutus esse si in fuga miles cupis.
Forte vicinos, sed ipsum nemo se vnquam effugerit.
Fortior malit moriri quam dare ipsum se in pedes.
In fuga hosti munienda est omnibus modis Via.
In pede aut in ore Mauors si cui est, fortem nega.
Muntenda est vndiquaque qua fugiant hostes viae.
Negligit Mauors fugaces, instat imperterritis.
Non potest satis fugariquod satis nunquam fugit.
Non vocat mortem mori alma Sparta, mors ei est fuga.
Plurimi fregere inimicos praelo, nullus fuga.
Post fugam saepe extegrauit pristinas vires furor.
Qui fugit malum bonumque quaeritat, sane sapit.
Qui malum fugit, secunda illi Vsque nauigatio est.
Quod nequis fugere, id coactus discito tandem pati.
Fatum magis fuges sequendo quam fuga.
Frustra Dei ictum destinatum in te fugis.
Fugit quidem se multus, at non effugit.
Multa ex inans nascitur metus fuga.
Nemo fugat, nemo fugit fatalia.
Nulla est amoris, nulla mortis est fuga.
Parthum fuge, ipsa terga det licet fugae.

FVNDAMENTI.

Absque fundamento in altum surgere aedes non potest.
Absque fundamento in ortis corruit substructio.


page 340, image: s364

Alta fundamenta, et aedes altio es exeitant.
Cai subest fundamen altum, surgit aedes altior.
Fluctuat semper saburra quae caret sua ratis
In ruinam prona sunt, quae non habent basin suam.
Publicae fundamen est rei relligionis sanctitas.
Quisque fundamenta vitae quo idieponit noua.
Quod caret radice floret postum in vnda, est non diu.
Surgit aedes a profundo caelestior fundamine
Turrium patent minae altae, sedla ent fundamina.

FVNERIS.

Cum Deus vult funere vno funerantur omnia.
Ecquis est regum superstes a supremo funere.
Morte regis approbati, luctus est domesticus.
Morte regis improbati totaridet ciuitas.
Omne funus est acerbum, cui comes parens sucis
In domo, Vespillo quam intrat, inuenire mertuuns est.
Non subit tectum vespillo quam cadauer quod habet.
Cui fauet Mars ac Minerua vitam init nouam a rogo.
Funus omne triste, verum filij nil tristius.
Gens dia vatum funere absumi negat.
Pollinctor aedes non subit quam funebres.
Vespillo vbi est in aede, ibi est et mertuus.

FVRORIS.

A furore plebiis haud est tuta maiestas sua.
Criminis cessat voluntas cor vt obsidet furor.
Cum furentibus furendum est n[?]n furentisisapis.


page 341, image: s365

Cum furentibus furendum est, si nequis, iam bis furis.
Credit esserobur amens, quod mera est insania.
Est furor vulgi insta ignis, sed parum du abilis.
Fit furor terrore praeceps, et malis fessus dolor.
Nemini sua est voluntas qu[?]m furor circumsidet.
Per furorem facta quae suat, crimini nen subiacent.
Perdidit se viuus ipsum quem grauis tenet furor.
Persapit qui se furori commodat furentium.
Qui furit magna esse robur mentium morbum putat.
Qui furit nunquam iudigere pharmacis se existimat.
Bis ter furit fidem qui habet furentibus.
Felicius nil est furore amantium.
Fortem ne censes cui furor mentem abstulit?
Furor popelli stare non potest diu.
Furoris est non furere cum furentibus.
Nulla est voluntas ipse vbi peccat furor.
Nunquam furor dius scelestos entheat.
Plus quam furit qui cum fure[?]te[?]ison furit.
Quo per furorem quis facit, minime facit.
Qui cum furente non furit, vere furit.
Qui se furors aptat furentium sapit.
Sat ipse amara poena censetur furor.
Telum illud omne est quidquid arripit furor.
Vere fuxit qui cum furente non furit.

FVRTI.

Dux manu non con inentis, fure peior est latro.
A[?]m[?]sse curuam nontua falcem abstine
Absque contrectatione furta comm ttit aemo.


page 342, image: s366

Absque contrectatione nullius furtum rei est.
Allicit nigra vua furem; virgo pulcra amasium
Alterius librum, esse iactat qui suum, fur est triplex.
Ambulant furesin auro publiciinque purpara.
Amphoras furati, earum non sinunt loco ansulas.
Crimen est seruile furtum: tur patratis liberi?
Cui necesse est esse furi, le[?]ior paena immi et.
Difficulter nigra ab vua se tenet lixae manus.
Exc tat Lauerniones diligens custodia.
Fibulam qui concupiscit non suam furti est reus.
Ius duplex est, quisquis iptat quod s ii esse non suum.
Furta multa sunt, librorum at omnium infamissimum est.
Furta quicelat fur aeque est atque furta qui patrat.
Omnium furum, librorum fur ma ignus maxime est.
Maximus surum est, libri auctor esse qui vult non sui.
Multaque isuratur, et deijs pauca dat, elabitur.
Non potest sa: nigra furis vua seruaria manis.
Omne furtum puntenium, maxime domesticum.
Parta furto qu sque habere clam solet, nemo palam.
Publici fures in auro, priui agunt in Carcere.
Quil brum haud suum facit suum, omnium est furum caput.
Qui librum haud suum, suum esse iactitat, vere trifur.
Qui sibi librum arrogare non suum audet, fit latro.
Ra tus primore furto deprehenditur sagax.
Si facis furtum solerter, atque caiste, haud fit palam.
Ter quat: rfuratus ante est quisque, quam deprehenditur.
Turpis est fur falce messem qui reclinat non suam.
Vix puellarum rapinas abstines vua a nigra.
Fur esse quituis cogitur famelicus.


page 343, image: s367

Furare multa, pauca dona et effugis.
Furtum caueri quei queat domesticum?
Furtum facit qui perpetrat quod non licet.
Furtum facit, quisquis facit quod non licet.
Furtum voca, malam omne clancularium.
Quandoque furti mater est mendicitas.
Quis furta eadem cuncta poena puniat?
Sentiri furtum non qu unt cadauera.
Vel mente sola furta fiunt vltima.

FVTVRI.

Nec futurum praeteritumue est fulminanti lumi [?]i.
Nil apud Deum futurum est: cuncta sunt praesentia.
Vi D us praesentiae sic et cernit imminentia,
Cogita omne quod futurum est, et reges tuos bene.
Regi opera est minus futuri, danda quam praesentibus.
Ante oculos prudens futurum quod quo proponit suos.
Cogit atio futurt mollit impetus mali.
Cogitemus, vt futurum, id omne fieri quod potest?
De futuris certiora nemo spondeat sibi.
Is sapit cui nulla cura est de futuro crastino.
Mente pollet ac fistura prospicit pauor senum.
Ne metu fructus futuri perde praesentaneos.
Nescia est sortis futurae tota mens mort alium.
Non putabam vnquam futurum terfatus est oratio.
Quae futura sunt cauere vi doloise non potis.
Qui futura quaerit, omne quod fugit iam prouocat.
Quitimet futura nunquam saetus est semper dolet.
Quilibet futura quaerit, nactus illa negligit.
Quis sibi quid dofuturo certius promiserit?


page 344, image: s368

Quis sibi Vnquam de futuro quid spopondit certius?
Quod potest fieri, futu um crede; nil repens erit.
Semper ad peiora vergit de futuris anxius
Vir probus quidquid futurum praestolatur, excipit.
Deui futurae est vtique sortis abiter.
Futura quisquis aestimat, belle sapit.
Futura vates caelitesque vnisciunt.
Heu quam futurae sertis ignari, sumus,
Nefas futurus scire quid vesper vehat.
Nihil futurum est praeteritumque apud Deum.
Quidquid potest venire venturum puta.
Quod accidisse cunque quit, factum est prius.
Quod fore paratum est, id summum exuperat Iouem.
Se crutiare ob crastinum mollissimi est.

GARRVLITATIS.

Alluit fragore ripam, herhae at nihil confert, mare.
Garrulo esse nemo amicus, ne quidem frater velit.
Garrulo vis atque virtus omnis in lingua sita est.
Garrulus semper sub ictu degit, et plagae patet.
Multa garrit lingulaca; multa, sed plane malae.
Nemini Voluptuosa est quam sibi oquentia.
Oris effrenis fidele praemium, in damno ac probro est,
Plurim agaudent loquela Bacchus ac Venus dei.
Vndameam neges profundam, Vorticosequae strepit.
Grauissimum est onus tacere garrulo.
Quo plura noris pauci ra dicito.
Vectigaloris prodigi infortunium est.
Aetatis est morbus grauis loquacitas:


page 345, image: s369

Garrulo tax ata poena est lingua summa Tantali.
Garriant vt multa, scire cuncta quaerunt garruli.
Multum loqui res insolens prudentia est.
Multum malorum garrulo lingua parit.
Non est idem multum loqui, et quod expedit.

GAVDII.

Gaudia absque Christo non sunt gaudia, at luctus merus.
Gau lium luctusque nulli est quam volente Numine.
Gaudium perenne soli competit semper Deo.
Gaudium plenum est fruisci Trinitatis gratia.
Ciuibus functo tyranno publicum fit gaudium.
Rex bonus commune toti ciuitati gaudium est.
Absque pace iustitiaque dulce nulli gaudium est.
Caeteri laetantur omnes, vnicus gaudet sophus.
Est loquaxque gestiensque plus sat omne gaudium.
Gaudia aut to menta mentis quisque perdit corpere.
Gaudia immo desta ferme desinunt in praelia.
Gaudij aciranquillitatis est cliens perpes pius.
Gaudij communioneiungimur fere simul.
Gaudij impetus profundi, vocis vsura caret.
Gaudij instrumenta, crater grandis et paruus scyphus.
Gaudio efflisit perenni Vita pura criminis.
Gaudio exultare tristes inter, est piaculiem.
Gaudio nequit vacare cor repletum tristibus.
Gaudio perenn: abundat qui studet virtutibus.
Gaudium ac dolor bilancem temperat mort alium.
Gaudium est misello habere comparem malis suis.
Gaudium nulli perenne est, nec perennior dolor.


page 346, image: s370

Gaudium nullum est auara ob parta; ob non parta est dolor.
Gaudium omni per voluere est; gaudium omne fit dolor.
Gaudium perenne virtus sufficit mortalibus.
Gaudium quod te mereri non scias vix diff[?]res.
Gaudium quiesque nunquam deserit vere pios
Gaudium summum doloris summi item ante est ambulo.
Gaudium suum ante sentit quam assicutus sit probus.
Illico metiss dolorque gaudij latus fodit.
Illico omnis fluxa nobis gaudij seges perit.
Nec dolor cuiquam perennis, nec perenne gaudium est.
Improbae spei esse longum quando sueuit gaudium.
Mens piorum ouat perennis in malo spe gaudij.
Nemo non communicare grande quaerit gaudio.
Nemo non longo dolore gaudium pensat breue
Nil boni est in erbe quo non gaudeant viri boni.
Omne gaudium sophi inse est: quidquid extra est, non iuuat.
Plurimum in te pone; et intrate omne gaudium tenes.
Sempe alternatim homullis gaudium instat aut metus.
Vnde summa sunt mala an non maximis agaudiu.
Beata gaudia imminent Vitae bonae
Cui gaudium durabile, perendinum est?
Est gaudium omne de malo stultum suo.
Etiam futuri gaudij spes recreat.
Extrema gaudij vbique luctus excipit.
In vita honesta, vsque vsque verum gaudium est.
Mentem immodestam vana lactant gaudia.
Nulli improbo maeroris expers gaudium est.
Numquam suo absque gaudio vita est bona.
Ob noxia gaudere, noxia altera est.
Perenne praestat sola virtus gaudium.


page 347, image: s371

Omne cum Virtute vitae gaudio s[?]atet genus.
Qui gaudet, is raro in potestate est sua
Semper probus gaudet, malus semper timet.

GAZAE.

Gaza Christianitatis in Dei posita est sinu.
Gaza vera posta caelo est, in Deo aut apud Deum.
Qui caret gaza, ille totas in Deo spes collocat.
Absque gaza se explicare nulla sat virtus potest.
Luculenta gaza mentis impedimentum bonae est.
Maxime gaza fruntur qui minime gaza indigent.
Non diurnat parta prauis gaza velox artibus.
Non perennat comparata gaza pessimis medis.

GEMMAE.

Aurum vbi est et gemma multus funditur circumcliens
Est supra gemmas et aurum fida consultatio.
Gemma et aurum conuenire feminis pote, haud Viris.
Gemma et aurum ibi est minoris, summo Vbi virtus loco est.
Gemma quid? lapis labellus luminis pellucidi.
Gemma quod flauo est in auro, doctus est inter bonos
Gemmam et aurum cuncta tellus porrigit fixis humi.
Gemmam vbi coronat aurum non decus dat sed capit.
In necessitate amicus, gemma praestantissima est.
Margarita nil, libido quam ostrei vilissimi est.
Nec malas bonasue formas gemma comit, sed status.
Saepe gemma pro Galeno potitatur toxicum.



page 348, image: s372

GENII.

Sunt Deus bonus malusue cuilibet, mores sui.
Sors genij inger ijque non est acrior regnantibus.
Absque te Geni, laborque, cuncta mundi sint Stygis.
Absque te Geni, perennis nulla libro gloria est.
Cui Genius Sudorque defit interit dum nasestur.
Cuncta pudor e tenebris, Cuncta genius eruit
Non potest parire, Cura quod perit, Genius creat.
Non potest placere multis, dote quod Genij caret.
Qui genij caret fauore, viuere haud potest liber.
Quod parit Genius limatque Cura viuit perpetim.
Vinat vt libe,r necesse est adsit vt Genij vsger.

GENERIS.

Natus omnis rege seruus, rexque contra eseruis.
Nemo non monarcha serui natus est propagine.
Nemo non setuus monarchae natus est de semine.
Nullus est seruus suum ortum quin dynastis debeat.
Nullus est monarcha qui non debeat seruis genus.
Laude morum quemque virtus censet, haud propagine.
Nilin orbe est quin protaget, si potest, genus suum.
Optimi suum auspicantur, tessimi necant genus.
Amorte tutum neminem praestat genus.
Aliena laudat qui genus laudat suum.
Genus auspicara praestat id quam extinguere.



page 349, image: s373

GLORIAE.

Cogitata dicta facta gloriae cedant Dei.
Gloria Dei relicta, quisque quaeritat suam.
In Deo vno, vno in Deo omnis nostra gloriatio est.
Mentis, oris dexterique gloria omnis, a Deo.
Nemini promptum absque Diuis indipi ci gloriam est.
Gloriam effirt ad perennem Principes benignitas.
Alabore segregari non sinit se gloria.
Absque fama glorioso vita summa infamia est.
Absque luore acpericlo nuspiam lux gloriae est.
Absque vanitate trunium gloriae choragium est.
Area est minuta vitae sed perennis gloria est.
Bulla tota, tota bulla gloria est adorea.
Circus est vitae pusillus? nulla meta gloriae est.
Cura virtutum haud adaeque cuique cura vt gloriae.
Cursu inoffenso per aequor gloriae ire vix sophi est.
Cursus est vitae arctus, at non cursus arctus gloriae est.
Eierare prurientem nemini fas gloriam.
Elabore ac mente nata est laure ata gloria.
Eierato ô prurientem gloriae dulcedinem.
Est laborandum volenti demereri gloriam.
Et periclo et labore tota constat gloria.
Est stadium breue omne vita, sempiternum gloriae est.
Fac riges sudore, si vis vt diurnet gloria.
Fluxa labilisque vbique formae opumque gloria est.
Fontis instar est perennis, vena verae gloriae.
Fumus est sine igne, gloria absque re lauta minus.
Gloria aura est, aura fama est futilis plebeculae.


page 350, image: s374

Gloria est virtutis vmbra, gloriose aegit probus.
Gloria est vox; vox sue foma mobiis plebecula est.
Glor a infinita res est; absque termino ac modo.
Gloria orbis vniuersa fumus, imo somnium est.
Gloria affectus virescit vsque nunquam fit senex.
Gloria auceps obtinere Vix spei plumas solet.
Gloriae auceps semet vnum respicit non publicum.
Gloriae auceps vix rei vmbram quam petit tandem tenet
Gloriae contemptor a imus, maior omni gloria est.
Gloriae cupido hom illis exui ur nouissima.
Gloriae cupido mentes vltimus summas fugit.
Gloriae cupido, vestis vltima est quem homo exuit.
Gloriae cupido vestis Vltima est mo talium.
Gloriae cupido vix nos de erit iam mortuos.
Gloriae famaeque seruui, mille, seruus est heris.
Gloriae ieiunium optat ipsius suum malum.
Gloriae inquieta Virtus culmen excelsum tenet.
Gloriae minus tenemur quam pecuniae siti.
Gloriae nunquam litabit qui fugam circumspicit.
Gloriae paucis per aequor ire naue est integra.
Gloriae pompam aenteponit quisque virtutis bono.
Gloriae praeferre curam quisque vi tuti solet.
Gloriae remora infidelis est cupido gloriae.
Gloriae sitis famesque lucri odore tollitur.
Gloriae vmbra, parua magnis perpusillis maxima est.
Gloria mouemur omnes, pauci amort ipso boni.
Gloriam frustra aucupemur futili atque friuolo.
Gloriam hoc mage assecutus quominus petijs Cato.
Gloriam multi aucupantur peste publicae rei.
Gloriam obtinere si vis nobilem ipsam spernito.
Gloriam partam tueri, gloria estquasi altera.
Gloriam summo aucupantur, summe cum qui despuunt.


page 351, image: s375

Gloriam Vis obtinere gloriam quamuis fuge.
Gloriam vis? vis labores vis pericla, Vis necem.
Gloriosis vsque cura est Vsque sudor ad latus.
Gloriosius ne quidquam est artium scientia.
Hiu, quot aequor gloriae, aris rupibusque cingitur.
Heu quot vnus saeperigna gloriosus perdidit.
Interit superbi in ortu vana gloriatio.
Magnatum labore magno gloriae rescit seges.
Mentibus magnis adhaere: e surigo gloriae.
Mentis admodum pusillae est appetitus gloria.
Multus est virtutis Vmbra gloriosus, re carens.
Neminem no: Vixat ingens appetitus gloriae.
Nemini elerare fas est gloriae dul edinem.
Nemo non fallace captus vanitate gloriae est.
Nemo non pecuniam an espreuerit quim gloriam.
Nemo virtut[?]m anteponit gloriae choragio.
Ni[?]m gi est amarum inanis seruitis e gloriae.
Non cadit mentem in pusillam sacrae gloriae sitis.
Nulla gloria est incertis: gloria est industrij.
Nulla vis fratis vlla tollet glorias illustrium.
Omnis est subiecta magna gloria inuidentia.
Parta literis in omne durat auum gloria.
Plausus atque scena men es ad decora suscitat.
Quae voluntati addit alas, pertinax est gloria.
Quam rigat sudor perennis vsquequaque gloria est.
Quot malis dooloribusque constat orbis gloria.
Saeculi admodum pusilli gloria est hereditas
Saeculi est laus cum area ingens gloria cunctis patet.
Saxa multa occulta et aras gloriae aequor continet.
Stamine omnis a pusillo pendet orbis gloria.
Temnitur pecunia aegre, gloria omnis aegrius.
Turpe auorum vrgere factis gloriam indecentibus.


page 352, image: s376

Vitem agit lepuscul, auceps arrogantis gloriae.
Vnica virtute summam consequare gloriam.
Vnius pili omnis orbis aest imanda gloria est.
Auram fuga omni a e proba omnem gloriae.
Et praenum virtutis ingens gloria est.
Hei, Vano quanti constat vmbra gloriae?
Inanior quacunque bulla gloria est.
Inanius nil estan ore gloriae.
Necede, ed vanaer. siste gloriae.
Nou ssimeque glorium exuit sophus.
Perennis est virtutis vmbra gloria.
Quacunque bulla gloria est inanior.
Quid gloria, ah; quid fama, si vana est, iuuat?
Solus Deus sit nostra gloriatio.
Virtutis vmbra glori s[?]s, recaret.
Vitae perennis strenuorum gloria est.

GRADVS.

In gradu statuque fungi morte Principem dicet.
Et suos mage antecedat moribus rex quam gradu.
Rex malus suos gradu anteat, rex bonus sed moribus.
Vnico tantum antecedunt principes suos gradu.
Cunctanouit qui gradatim functus est honoribus.
Est suus quoque in secundis inque tertiis locus.
Ferre primas si negatum est, secundas obtine.
Natio mulorum asellos aufert praestantia.
Ordine obtinere honores suetus ordinum est tenax.
Proximus bonis si, esse optimus qui non potest.
Qui gradatim adiit honores, officium nouet suum.
Qui gradatim ascendit, aliis aequus est atque infimis.


page 353, image: s377

Quis sinit gradu labores ire quo decet suo?
Seu malum sit seu bonum ingens, itur illuc pergradus.
Societas pari gradu omnes vel facit, vel accipit,
Amorte tutum neminem praestat gradus.
Solum suos gradu antecedunt principes.

GRATIARVM.

A Deo Virtus homulli est omnis, omnis gratia.
A Deo vt profecta lex, sis et profecta gratia est.
Gratia est diuina vbique; quin ea ipsa est omnia.
Gratiae Dei fruendas nocte se dant ac die.
Gratiam inuenisse regum, culmen innocentiae est.
Lux perit qua nil in vllum contulistis gratiae.
Regium est, crimen fatenti gratiam impartirier.
Cana nunquam, flore semper nupta aprili gratia est.
Corde gratiam repone, gratiarum idest apex.
Est paratus vltioni quisque nemo gratiae.
Flectitur rigor bonorum gratia; mali furunt.
Gratia est periculosa valde quae excedit modum.
Gratia omnis aeuiterni procreatrix gaudij est.
Gratia omnis eprofuso laudium seatet sinu.
Gratiae, est [?]l am vsque et vsque parturire gratiam.
Gratiam debere nemo se putatiacentibus.
Gratiam omnium mereri, maxima est felicitas.
Mille gratias ob vnam noxiam, dilet malus.
Non quod expedit referto gratiam, sed quod iuuet.
Nuspiam hercle gratiosa Gra iarism gratia est.
Odi amicorum senentem tempor ipso gratiam.
Par homicidio estim. renti non referre gratiam.


page 354, image: s378

Gratias Musasque amare non datur quibus libet.
Qui potest vnam obtine egratiam omne obtinet.
Qui referre amic. et hosti gratium quit, par Deo est.
Quis queatrefe re dignam paedagogo gratiam?
Quos metu tenere non est, gratia deuincias.
Semper vtitur recentis flore odoris gratia.
Tela habet sinestra Phaebi, dextra porgit Gratias.
Veste Gratiae soluta, Veste sunt pellucida.
Vulgus haud virtus moratur pluriumue gratiam.
Adiuncta paeruis gratia est rebus sua.
A versa laudi corda non amant Charin.
Cui quaeso iam vlla post be efacta gratia.
Est occupantic publica arae gratiae.
Extorta niminem obligauit gratia.
Ferax perennis Gratia omnis gaudij est.
Mens grata, prorsus nil habet super biae.
Nihil amabile vspiam absque Gratijs.
Nunquam refertur perparenti gratia.
Nunquem senescit Gratia, vsque florida est.
Referre nemo gratiam scit quam sophus.
Remissa Christo cuncta Gratia imputat.
Vberem referre sola terra gratiam solet.
Vnam si nabes, habebis omnes gratias.

GRATITVDINIS.

Erudita gratitudo festus hymnus est Deo.
In Deum omnis gratitudo sanctitatis est ager.
In mala re quam bonu aeque gratulandum vsque est Deo.
Seu bene aut male est, agantur gratiae Deo sua.


page 355, image: s379

Corde gratiam repenit cuinegauit Dis opes.
Corde gratiam reponit, gratus esse quinequit.
Foenoris genus profecto non mane gratia est.
Gratitudo vbi est ibi esse non quit arrogantia.
Gratus est in orbe nullu: um malo illi seruias.
Gratus est quoque ille, corde qui reponit gratiam.
Nemo non sese arbit atur omnium gratissimum.
Non pari sed auctiore quaeque vedduntur modo.
Non potest sat esse gratus filius parentibus.
Omnibus vis esse gratus? sis molestus nemini.
Quei queat ei esse gratus, gratus est qui nemini.
Qui nequit sat esse gratus, nunc fere ingratissimus.
Saepius vell sibi aurem fert voluntas gratior.
Sancta virtus gratitudo, est omnium sacerrima est.
Se parem praebet merendogratitudo egentior.
Si tibi est factum bene, illi cur item haud dicas bene.
Sponte sese appellat ipsum gratus, ingratum dator.
Vix sua flemma tabescit ara gratitudinis.
An mente grata quippiam est honestius?
Cum morte nunquam deficit gr[?]ti fides.
Et gratitudo cutque sancta belluae est.
Ne quidem ferex leo expers gratitudinis bono est.
Nec gratiae expers sera gratulatio est.
Qui gratus vnt, gratus: dem et alteri est.
Referre solus gratiam nouit sophos.
Vinci sinit se nemo gratitudine.

GRAVITATIS.

Comitas rigorque morum vix eundem vna beant.
Comitas seueritasque nunquam cundem intrant virum.


page 356, image: s380

Esse vix queat venustus cui sua est frontositas.
Moribus constins gratuisque es? fastuo sum aiunt mali.
Vix grauis Cato est in vno Laelijque vrbanitas.
Vix grauis quis ac seuerus, esse item comis queat.
Facetus esse idem sue vix grauis potes.
Grauissimum omne id est, Deum quodinquinat.
Grauitas Leposque disparus sunt copulae.

GVBERNANDI.

Me Deus creasti?eundem quem creasti item rege.
Non potest eis noceri quorum agit nauem Deus.
Nileta est in orbe vile quin regatur a Deo.
Non potest nauis perire cuius est rector Deus.
Portam habet maris vel alto cui guberna adest Deus.
Temperat manu sua orbis praesulem clauum Deus.
A bono maloue rege ciuium bonum aut malum.
Agubernali, carinae vita noxque pendula est.
Agubernatore; nauis pendet aut mors, aut salus.
Aregente ciuium omne pendet et bonum et malum.
Absque nauclero fatiscit vel quieto fraus mari.
Absque recotre ecqua duret vel triennium domus.
Abstine a trireme, rector esse lintris qui nequis.
Antea parere doctus, postea optime regit.
Aeque egent regi minuta quam omnium vastissima.
Arduum est parere multis vnicum regentibus.
Ars gubernatoris, horret cum mare vndis, no citur.
Blandiente aura pha selum neuta ducat vltimus.
Cessat in tran quillitate glora omnis nautica
Dandus haud nauis regandae cliuus est quibus libet.
Dextera arte clauum magister torquet, haud valentia.


page 357, image: s381

Est onui recte gubernal temper are maximum.
Et gubernaculum popellus dat Vatiniis sui.
Fertur aestu buc, fertur illus trans gubeinali carent.
Fertur huc illucque nauis quae gubernali caret.
Frena regnorum gubernant me is cata, haud vis corporum.
Grande onus, recte gubernal temperare ciuiam.
Histrio ctutlis esto, rector esse qui cupis.
Imperatque prouidetque pessimo quod optimum est.
Imperij clauum gubernes arte non potentia.
In pretio ars primi magistri est, horret vndis vt salum.
In procellis, inque nimbis, quaeritat nauis vtrum.
Integram nauem magister torquet inflexu manus.
Libero, pati regentem, seruitus vel maxima est.
Mille promptius gubernes belluas homine vnico.
Nauis absque auriga aper tum non diu curret mare.
Nauitae huc illucque currunt, Typhis ad clauum sedet.
Nauium alter a est guber na flamma subl mis phari.
Nautica ars tranquillit ate pelagia expers gloria est.
Ne quid m casa vlla constet ab que hero, quin mox ruat.
Nil bonus guberna praestat, ni sit et remex bonus.
Non datum est cuiuis phaselum temperare in turbido.
Non minus regem pusilla postulant quam grandia.
Non potest par esse nauirector, impar cimbulae.
Non potest vti arte nauta si tumor defit salo.
Non regit nauem magister vi, sed inflexu manus.
Nulla nauis est in alto quin necet rector malus.
Omne priuatum omne publicum indiget rectoribus.
Omnibus gubernij error exitio est vectoribus.
Pessime imperat libido cui gubernali loco est.
Pessime omnium gubernat se suo sque intemperans.
Quae gubernet cuncta, lingua est: nil repostum est in manu.


page 358, image: s382

Queritur primi ars magistri cum proc llosum est mare.
Quemlibet ferat mag strum trubs vbi silet mare.
Qui gubernat absque lege, idem absque lege plectitur.
Qui regit cymbam arte, grandem cur phaselum non regat.
Qui suos claue gubernat dex tero rex, non delet.
Quilibet nauem gubernet ponti ut est tr anquillitas.
Quod gubernator phaselo, ex id est regno suus.
Regis est bene imperare; ciuis imperium exsequi.
Temperat nauem magister arte non valentia.
Tolle nauarcham, perire si mari vis holcadem.
Torquet arte nauta puppim dextera, hand valentia.
Trabs cui deest gubernal, vento et vndis est iocus.
Trabs regente destituta, certa praeda fit maris.
Tunc gubernator probatur cum Notis ardet mare.
Turbidum mari gubernal temperare onus graue est.
Vae bis, ime vater vrbi quam gubernat rex puer.
Vulgus, ignis, vnda, freno non reguntur, verum equi.
Auriga flectit arte nauem haud viribus.
Doma rebelles, parce subiectis regens.
In gloria ars malacia maris nautica est.
Malacia vbi est, rectoris ars ibi latet.
Multos reges, si ratie te vna rexerit.
Mariquieto nemo non nauem regat.
Parere multis arduum rectoribus.
Qui se nequit, quo nam modo alterum reget.
Rector molestus semper est parentibus.
Rectore paeruis aeque opus quam maximis.
Rectorem habere, seruitutis est genus.
Rectoris artem obnubtlat planum mare.
Flexibus tendit magister qua directe nequit.
Flexu eo tendit magister quo directo nequit.


page 359, image: s383

Linea venire vecta vix pote ad portum ratis.
Nauita es? cuicun que vento vela teque commoda.
Ne cursum eundem sem; er, at portum tene.
Non regtt ratem magister v ribus, sed flexibus.
Quo trabit clauus sequendum est donec in portum ferar.
Serutat vent is oportet nauigere qui cupit.
Si metam non tangis illam sem er obser ues fare.
Stultus est reflante vento qui subire portum amat.
Vt queas tenere portum, quolibet vento vtere.
Vt regas felicitatem promptius, freno vtere.
Cuicunque vento nauitam te actommoda.
Haud rest a eundum semper ad verum via est.
Ne semper vno eas gradu, ast vna via.
Reflante vento rectar obliquat sinus.
Seruire oportet vento eum qui nauigat.

GVLAE.

Aere daps par at a paruo displicet gulonibus.
Aere multo quae par atur daps sapit gulonibus.
Aere opus multo est guloso fiat vt ventri satis.
Cor sapis sopho, palatum morioni, sal caprae.
Crapula malis meden dum est sobrio ieiunto.
Nil prius ducit cameli carne ven ator leo.
Non sapit gulam nisi art compar atum plurime.
Nulla non foeda est voluptas: foedior nulla at gulae.
Pluribus solo in palato caussa viuendi sua est.
Vt gulae rara est frequente daps, sapit vel desipit.
Comes libido perfidelis est gulae,
Quo cartor daps quaeque eo sapit magis.



page 360, image: s384

HEREDITATIS.

Nemini damnum malumue dat Deus quam heredibus.
Charit ate exasse toto fimus heredes Dei.
Non potest vnquam perire Christiani hereditas.
Qui Dei haeres est, et eius imperata perficit.
Semper est tutus, repletus semper est haeres Dei.
Ad senes canescit annos Principes germen prole.
Billuis cura est quoque ipsis tollere heredem summe.
Esse vult heres honorum quisque, rarus artium.
Liberis opes parentum muta lex adiudicat.
Ne simultatis paternae fiat haeres filius.
Nemo scit suis futuris ecquis haeres sit bonis.
Occupat non notus haeres scelere quaesit as opes.
Rarus est heres parentum, rarior virtu ium.
Rarus est, virtutis haeres esse qui ambiat sacrae.
Tertium quis nam tyranni vidit heredem improbi?
Vna item cum hereditate nascitur japientia.
Cui cura non est tollere haeredem sibi!
Deus perennis est sophis haereditas.
Heres suus vix est beatitudini.
Liticulosa semper est hereditas.
Quae nam fuit sua absque lite hereditas.
Seruat Dei praecepta cuncta heres Dei.

HISTORIAE.

Nosse res gestas oportet imperantes ciuibus.


page 361, image: s385

Volue regum gentiumque gesta, regere si cupis.
Actionum viua imago Historia est mort alium.
Antese qui gesta nescit est puer, senex licet.
Ante caeteros meretur visa quiset ibit fidem.
Cusule nuales, in illis feandis expers est fides.
Quodossa orport, id ipsumast veritas Annalibus.
Cut bonum vnicum est ho estas historiam dicas grauem.
Dutlicis felicit atis historiae omnis organum.
Est Dei in terris minister gesta qui vet at mori.
Est senex mage artequam annis, nota habet qui acta omnia.
Est senex priena iuuenta, nota sunt cui tempora.
Facta bello facta pace quaeris? historias lege.
Facta clarorum vitorum nosse qui studet sapit.
Foeda aeque ac pulora regum narrat histericus teres.
Gesta maiorum referre vitae ad vsum, prouidi est.
Gesta quior bis cunct a nouit quei vacet prudentia?
Historia absque veritate, corpus absque spiritu est.
Historia in tega sagoque gesta cuncta complectitur.
Historia omnis cuique menti pabulum suantssimum est.
Historia Orbis actianum speculum limpidissimum est.
Historia vri veritati dedsta est ceu numtni.
Hist ria est imago vera casuum mortalium.
Historias qui nouit omnes, in iuuenta aequat senes.
Historico tacere praestat quam loque mendacia.
Pacis artes atque belli scire aues? libros legas.
Prouidentiae minister historicus veri Dei est.
Publicae rei disciplina petiture ex Annalibus.
Quae tenenda, quae cauenda, prodit historiae tenor.
Quisquis antegesta nescit, est puer, lices senex.
Regula omnis veritatis, imo anima, historia est meta.


page 362, image: s386

Temporum actorum peritus, iuinuenta iam est senex.
Temporum qui nouit acta, iam senet licet puer.
An aliud est historta quam prud ntia.
B llum profecto annalium omnium est parens.
Historia quaeque philosophia est, sed practica.
Praeclara Regum cuucta fare ac turpia.

HOMICIDII.

Cuncta naturae profanat iura, qui alterum netat.
Lege non tenetur ense se petentem qui necat.
An quod insectum est necare quod statim nominem non queat.
Nocte furem se tuentem qui necat, non fit reus.
Homicidium est velsernuli peremptio.
Homicidium fit corde et ore, oculi quoque.
Homicidium haud est quod fit imprudentia.

HOMINIS.

A Deo, dolere et angi lex data est mortalibus.
A Deo est homo creatus, praeco vt orbis sit sui.
Mundus omnis est Dei aedes? imo homo est aedes Dei.
Nil homo est, d uinitatis absque iugenumine.
Sunt homines Dei, insuper que sunt sui inuicem pilae.
Quatenus te hominem esse censes, rex, eatenus es Deus.
Surge rex, hominemque temet serio esse cogita.
Surgerex norisque tete semine humano satum.
Se Philippus esse homullum rex die quoto audijt.
An quid est molest tarum serre homo quod non queat!


page 363, image: s387

Arborum comis homo par, interit dum nascitur.
Bulla homo est, itemque bullae cuncta sunt mortalium.
Bulla homo est, simulque bullae sunt opes mortalium.
Cur homo felix superbis? nonne natus e luto es.
Est homo flos, imo fumus, imo imago insomnij.
Est homo scientilla caeli purior, b pes Deus.
Est homo folium a ducum: est homo ipsa calamitas.
Ex hominum ire caesu ineptum est antequam vita exeas.
Instar Euripi deor sum susum homo omnis voluitur.
Inuidiae atque calamitatis omnis est homo bilanx.
Lure nullo homo vocari dignus est qui non sapit.
Maior est homo ipse mundus quam orbis hic visibilis.
Mundus est homo ipse magnus, ipse imago homo est Dei.
Nascitur de puluere omnis de sinitque in puluerem.
Nauis est hom; frequenter vtitur vento haud suo.
Nemo non inter dolores et labores voluitur.
Nil homo est quam fumus; vmbrae nil homo est quam somnium.
Nostra nosque caeca versat sors pilam vt volubilem.
Optimum non nasci homullis: aut cito natus mori.
Paruus orbis est homo; imo magnus orbis in breui est.
Res homopusilla quam sit, sola mors planum facit.
Res humana quaeque in orbem tempore omni voluitur.
Semper est homo puellus atque amat crepundia.
Sic abit mortale saeclum fluctus vt fluctum trahit.
Si rite pendis percaduca res homo est.
Siderum rector pilae instar versat humanum genus.
Solus est homo sine armis: mens sed instar plurium est.
Somnium vita, est homo; imo vix mera vmbra somnijque
Tam boninil est maliue; quin homo ex se promptitet.
Te satum esse homullo homullum mente fac nunquam excidat.


page 364, image: s388

Totus ex natiuitale morbidus quiuis homo est.
Turpe quid sit quidue hone stum, nemo nouit quam ipse homo.
Vitam homo laborio sas inter aerumnas trahit.
Vmbra fumi, fumus[?] mbra cu[?]cta sunt mortalia.
Einctus est in orbem hemo, non editus.
Homines malos nunc terra praue sque educat.
Homoes? libenter sors quod obtulit feras.
Humana euncta fumus vmbra, vanitas.
Ineginantum nil sumus quam somnia.
Inter dolores et labores voluimur.
Mihi que limi, cum sim homo, pars est quoque.
Mut ationi homo omnis est aptissimus.
Quis rite pundit quam caducus sis, homo.
Quid sumus homull? corpora vmbra inania.
Rex quisque item est, vt vnus e nobis, homo.
Vbique luctus, aegritudo, mors habit.
Versat pila instar Numen humanum genus.

HONESTATIS.

Absque honestate ac pudore, nilin erbe est quod probes.
Cogstare honesta nescit cui pecun aemserat.
Est pijformare mores ex hon esti regula.
Fercuium condi um honesto, Lemina vsque ac cor iuuat.
In voluptate est perinni mens honesti conscia.
Ipsa vbi non est hone stas nilibi est aequi, aut honi.
Non po est, omni esse honestum iure quod non liberum est.


page 365, image: s389

Omne quod conditum honesto est, cordi opimum ac lumini est.
Omnibus simolex honestum pra ferendum commodis.
Paues honestatem sequuntur sponte, plures ob metum.
Plusaoalent mores honesti, iuna dura quam hono.
Quaedam honeste accepta honeste non petuntur denuo.
Quei queat factu esse honestum turpe dictu quod fuit.
Quem penes mera est honestas, hunc scias ciuem optimum.
Quisquis est honestus idem ciuis est percommodus.
Res honesta aut non honesta est gentium pro moribus.
Temporum morumue hone stus liber a contagio est.
Tolle honestatem, relictam nilque fortitudint.
Vique sunt honesti honeste qui suam sortem serunt.
Vtile est cunctis honestum: non honestum inutile est.
Aturpi honestum discrepat solo modo.
Non respicit Princeps honestum quarior.
Quicunque amant honesta, honesta amant sequi.
Quod non honestum est, turpe iam esse censeas.
Studio ac labore honesta vita prouenit.

HONORIS.

Nemo non regum insole scit a nouis honoribus.
Principi nouos honores, inuenit nouus Gnatho.
Promereri regum honorem, dignitatum arx omnium est.
Regi honorem excogit are non suum Solon nequit.
Regi honorem excogitare de die in diem, aulicum est.


page 366, image: s390

Regi honos habendus est ad instar humani Iouis.
Regibus bonis repe dipar hones null[?]p test.
Regum honores, non honores sunt, sed assent atio.
Absque honore amara virtus est labor que taedio.
Absque Mecenate frustra quaeritur rur sus Maro.
Ad patentem honoris aedem mille d ducunt viae.
Ara virtuti atque Honeric ondita est templo vnico.
Ciuium in tumultu honores et scelestus obtinet.
Corde honos manat fidelis, ore profluit nothus.
Dessicit cor grande honorem, despicit pecuniam.
Dignus est honore qui se publico applicat hono.
Dignus est maiore honore, maior a vortutibus.
Dignus est quiuis honore, ferre digne quem potest.
Est honor qutuis iucundus, sed mage vitro qui venit.
Est honos, vita bene actae dulce testimonium.
Est pudor secli curuli cum sedet Vatinius.
Et noui ple unque honoris adsecla est super bia.
Et nous illustrunda honoris est titulo virtus noua.
Fascibus plures honorique deferunt quem moribus.
Gens egena vers honoris fastu honorum praetument.
Haud capit veros hinores cor egenum gloria.
Illico arguunt honores quisque qua fit indole.
Impro bo largire honores, si cupis vilescere,
Insolescit multo honore ferre cum qui non potest.
Laude virtutum priores, sint honore principes.
Lex Othonis censu honorat quemque vel nat alibus.
Magnus animus magno honore fiet ipso se altior.
Magni honores carda reddunt digna rebus maximis.
Magno honore corda crescunt omnium velpumila.
Maximo plerunque honori maxinum est onus comes.
Nemini aufert plebs honorem, nemini confert gradus.
Nemini magnis honores, nemini longos dato.


page 367, image: s391

Nemofert summos honores dextere; sub ijs ruit.
Nemo amore nemo honore prosperat honus malos.
Nemo honores perdit voquam in bonum quos contulit.
Nemo non animo fit alto munus est cui altius.
Nemo non Honoris arces munerum telo inuolat.
Nemo fasces vultu eo dem ponit vt sumit suos.
Non Catone ebur curule sudat, ast Vatinio.
Non honos, honoris vmbra est, qua mali superbiunt.
Nundinationi honorum debitum omne Orbis malum.
Obtinent sum mos honores, publico vt male est, mali.
Ore honor plane imbecilles, firmus corde prouenit.
Pande virtuti aedem Honoris; obsera Pecuniae.
Plus habes, honos, amari quam merae dul[?]e[?].
Praemium illic esto honoris multa vbi virtus nttet.
Praeripi mente aequa honor em nemo fert suum sib.
Qnidnam honos humanus est quam fumus atque somnium.
Quo spes honoris, tendit et vitae labos.
Quos honorum vrget cupido, mentis haud manent sui.
Rebus in malis honores assequuntur et mali.
Redde Mecaenatem habere si Maronem rursum aues.
Res honos est dulcis, vna verum amara max me.
Resque honosque vbique mentis destruit crasin bonae.
Sit prior virtute quisquis est honoribus peior.
Sperne honorem si redire vis mero eumfanore.
Spes quo honoris, cursus illuc tendit ac vitaelabos.
Summi honores comparantur summo item periculo.
Summi honoris vittam egenum laude pectus haud capit?
Vis animis quosque esse magnis? macta honore maximo.
Vis tibi deferri honores? miseros inter vinito.
Acorde firmus prodit haud ab ore honos.
Amagno honore honorus animus nascitur.


page 368, image: s392

A viliore ante iri honoribus graue est.
Artes honore nutriuntur nobili.
Cupido honoris nil[?] odesti cogsta[?].
Et magno honorimaius esto us comes.
Honer laboris grande honesti praemium est.
Honos piorum vit it immunis necis.
Honos probos honestat, im robos notat.
Honore magno turba plurima interit.
Honoris aequor inclyti omnibus patet.
Honoribus te ipsum efferas, non oggeras.
Honos decori est, cum probatis obuentt.
Honos piorum, crescit ex iniuriis.
I[?]d gno honor paenae haud minutae accessio est.
Meritis honores imperes, non ambitu.
Monstrant honores quisque qua sit endole.
Nouello honori anteambule superbia est.
Quo spes honorum, tendit et vita labos.
Prudens Deos honorat, imprudens timet.
P[?]obro imputatur cum obuenit malis honor.
Pedissequa honoris est noui arrogantia.
Pergratum honore est afficimortal bus.
Quis rectam ad aedem Honoris affectat viam?
Si promerenti das honores, accipis.
Summus Deo summo exhibendus est honor.
Vbi est honos rara est ibi agnitie sui.
Virtus honori et vltimis est hostibus.
Virtus honore gaudet aduentitio.
Virtutis atque Honoris aedes stat simul.



page 369, image: s393

HORARVM.

Rex in horas signa late largit atis exserat.
Perdis horam nil in vllum qua facis benigniter.
Viue in horam rex? diei nemo sponsor crastinae est.
Arbor aeui vnius, horae pun ctulo breui ruit.
Crescit aeuo silua longo flamma puncto quam vorat.
Flamma siluae illapsa paruo cuncta momento exe dit.
Hora fert magno quod actu longus extrudit labor.
Hora mortis, inquietas ceteras omnes facit.
Hora saepe reddit vna quod decennium abstulit.
In diem viue, imo in horam si diu viuere.
Ne quidem certam hora praesens cuiptam praestet fidem.
Nemini vita est dialis, nemini est horaria.
Nemo sponsor crastini imo nemo vel horae integrae.
Non putat suum esse vtrtus, hora quod dat, quo drapit.
Plurium arbor saeculor um punctulo horae cecidit.
Punctulo fngacis horae corrutt felicitas.
Quae diu diuque creuit arbor, hora vna cadit.
Quaelibet nos hora letho clancularie admouet.
Quercus haud vntus aeuitemporis puncto ruit.
Quis scit an visurus horam sit diei crastinam.
Quod rapax cunque hora carpset, nemini refunditur.
Quod semel cita hora carpsit nemini refunditur.
Scire mortis horam, an haud est millies mori in diem.
Saeculis firmata multis vrbs, die vna concidit.
Saeculis quaesita multis vnica hora proterit.
Silua multas nat a lustris sit die vnica cinis.
Temporis magnis parentes Hora salue multiplex.


page 370, image: s394

Vix horam quisque nedum viuat alterum in diem.
Vnica omne praelium hora est exitus honi aut maeli.
Homo esse te semper memento horarium.
Hora vna multum praelio omni conficit.

HOSPITALITATIS.

Et Deus caelo ipse ab alto vin dicat ius hospitis.
Fit Deus semel Deorum qui vsus est hospes cibo.
Gaudio vtitur perenni, qui Deum excepit domo,
Hospitisque supplicisque prima cura Numini est.
Hospitis subforma egeni saepe Iupiter latet.
Hospitis subire vu tum no nouum est caeli Deis.
Pauper omnis, hospes omnis, exul omnis a Deo est.
Plus amat casas quam opima tecta maiest as Dei.
Qui Deo est hospes perenni delibutus est gaudio.
Sape quem putas merum esse hospitem, merus est Deus.
Saepe terras sub figura visit hospitis Deus.
Saepe vultu delitere sueuit hospitis Deus.
Saepius subire sueuit rusticos Deus lares.
Absque virtute hospes innox nemini pecunia est.
Asper hospiti at que amiso est lentus hostibus rapax.
Ciuium sese hospes aptet moribus, non patriis.
Cuilibet mortalium hospes intus est aomesticus.
Curtosit as in hospite est vgique inhospita.
Dum peregrinaris hospes viue more non tuo.
Hercules et hospes ingens auxit exilem casam.
Herculis saepe auxit mens hospes angustu larem.
Hospitalitatis haud est polliceri sed dare.
Hospitem honum ante ciues, imo cognatos, loca.
Hospitem ne temne; numen sapesub tali latet.


page 371, image: s395

Hospitem quem reris alti saepe numen est poli.
Hospiti benignus esto, forte et hospes ipse eris.
Hospiti fraus facta, facta fupplici, haud latet Deos.
Hospiti per furta damnum quis dedit pro gratia.
Hospitiquandoque fiet quidquid hospiti facis.
Hospitis figurasaepe celat hostem perfidum.
Hospitis more vniuer sum peruagata orbem est Ceres.
Hospitum cum morte non et moritur hospitalitas.
Hospitum est se accommodare ciuitatis moribus.
Hospitum ius imbecille est constitutis in re mala.
Hospitum genti est benignus ante hospes qui fuit.
Hospitum quicunque iura non tenet, nihiltenet.
Hospitumque supplicumque est vltor omnium Deus.
Incasa magnus pusilla commerari hospes potest.
Magnus hospes magno Atridi constitit damno at malo.
Mens inhospitalis ipsi displicet sum mo Deo.
Hospiti vlli iniuriosus, nunquam erit ciui honus.
Multa passus; hospitem hospes excipit benignius.
Nunquam erit ciui modestus, immo destus hospiti.
Non perhorruit capi arctis Iupiter magalibus.
Deus receptus est imagine hospitis.
Nuspiam legem dat hospes; cum vbique eam accipit.
Omnis es vtrtut is hospes, si hospes es modestiae.
Quisque post noctem ac diem vnam sordet hospes hospits
Saepe dignatus subire est Iupiter ruris casas.
Saepe Diui sub figur a delitescunt hospitum.
Sic agas, vt ne hostis hospes ordine vno fint tibi.
Turpe claudere hospiti aedes, turpius dispellere.
Turpiter domo hospitem arces, turpius sed eijeis
Vnice hospitalitats debita est benignitas.
Contemnere hospes aude opes Euandricus.
Deos veretur maxime hospitalitas.


page 372, image: s396

Importuosum est hospitis cor impij.
Est hospitalis, hospitem qui se putat.
Nec rex Olympi sp??euit agrestum casas.
Mens hospit alis proxima imo par Deo est.
Paucissimis con entus est hospes probus.
Peccare nescit hospes est cui Deus.
Quae supplicis sunt iura sunto et hospitum.
Vix gratus hospes hospiti est vltra diem.

HOSTIS.

Hostis est Dei omnis hostem qui facit se proximi.
Quod Deum laedit patrare qui potest, hostis Dei est.
Adgenu hostes accidentes cernere, optatissimum est.
Aggredere has hostem timere nemo qua quidquampotest.
Alteri si hostilia infers iure ab altero times.
Cum domestico hoste pugna est cuilibet mortalium.
Cuncta plena sunt periclis terra agentt in h[?]stica.
Desinunt hostilitates vita cuique vt desinit.
Error atque terror hosti plurimo iu hellis malo est.
Est beatis multus hostis pessimus sors prospero est.
Excitare vis dolorem hosti agas vitam optimam.
Haud foris quaerendus hostis, intus et domi sedet.
Hospes est haud hostis, animum morte qui hostis exuit.
Hoste persequi suum hostem res nimis pulcerrima est.
Hostis est meus quoque hostis patriae quisquis meae est.
Hostis est qui seruitute liberum ciuem premit.
Hostis est vgique multus; quisque summus sed sibi est.


page 373, image: s397

Hostis vti victi amicis Principum prudentium est.
Hostium cunitulares coryceos praecaue
Host um numero interempti non habentur amplius.
Inuenti nullum sib, hostem cui fauet Rhamnusia.
Maxime hostis is timori est qui caueri no[?]potest.
Max me te ipsum caueto: quisque nam hostis est sibi.
Murte sunctus est vbi hostis, hostis esse desinit.
Munus host um hoc habemus, iuimus quod cautius.
Multus hostis est hominis ipse sed sibi est vel maximus.
Neminem hostem vince marte, vincere arte quem potes.
Nemo non inuitus audith stium conuicia.
Nil abit ab hoste amicus qui mihi ingerit malum.
Non potest constare virtus defit hostis cui ju[?]s.
Nullus est tam crudus hostis, mortuam hostem ut transforet.
Nullus hostis sic timendus atque clancularius.
Pharmacum est quo corrigaris, hostium insectatio.
Perduellis est catena liberum quisquis premit.
Quin hil in dulget hesti semper est tulissimus.
Quil bet communis hostis est auarus omnium.
Qui potest benefacere amico, qui male hosti, ipse est Deus.
Qui salute donath estes, mente vere regia est.
Quilibet sibi hostis ipsi est: maxime ergo te caue.
Quidlibet conantem aperte frangito aduersarium.
Quis mentis altae clanculum hostes opprimat?
Regium est vi vincere hostem sternere obstantes globos.
Saepem arctam affinitatem disiicit hostilitas.
Saepe nostra grande praestant robur hosti crimina.
Si foris defit, tibi ipse hostis en prodit domo.
Si quis est tibi hostis, illi tectus esto omni loco,


page 374, image: s398

Sitibi est hostis, caue omne tempore ac loco doles.
Toti auarus hostis orbi, certe amicus nemini est.
Vincit armutum hostem iner mipectore innocentia.
Vrbium intestinus hostis constat e furusculis.
Aduersus hostem esto aeuit erna auctoritas.
Capitalis hostis est tyrannus vrbium.
Clemens et hosti, semper in victoria est.
Contemnit hostem stultus, at prudens caues.
Contemptus hostis saepe ouat vict rta.
Cum morte quaeuis interit hostilitas.
Et hoste ab ipso multa nobis commoda.
Etiam rosas quis colligat de sentibus.
Homo ipse summus semper est hostis sibi.
Hostes Deorum sunt mali immortalium.
Hostilitatem quamlibet mors dirimit.
Hostis cadauer qui violat, laedit Deos.
Intutares est persequi hostem longins.
Nec hostis hoste fiait infido suis.
Nec temnit hostem pectus acre, nec pauet.
Nih lnoui est si hostem male hostis excipit.
Qui patriae hostis, hostis est item meus.
Qui vera loquitur hostis imper antium est.
Subiectus hostis imperat clementiam.
Quicunque patriae hostis et mihi est.
Turpi hoste victo quis trtum phus te manet?

HORTI.

Absque aqua et rigatione cura nil horti valet.
Abstinet Musarum ab hortis sidus et Caprae et Nepa.
Est vbi hortus, esse flores, esse fructus assolent.


page 375, image: s399

Floret aeuum in omne lectum est quod Camaenarum iugis.
Flosibi fructus que nullus, esse quis nam portum putet?
Laurea aeterni est viroris quam hortus Euterpes tulit.
Mar idum non fit in hortis quod semel cliuo stetit.
Musis placet nemus: vati vrbes noxiae.
Non nocet hortis Moneta Capra, non nocet Canis.
Nondum adhuc intrauit hortos liuor Euterpe sacris.
Nulla Musarum vspiam hortos intrat inuidentia.
Nullius hortus absque fructu est, nullus ab que floribus.
Omne Musarum quod certis creuit aeternum manet.
Quidquid hortis in Monetae nascitur semper viret.

HVMANITATIS.

Per gradus humanitatis Principi itur ad Dros.
Principi hercle humanitatis laude nil praestantius.
Principum est humani tatis aucupart gloriam.
Regium est humanitatis aucupari gloriam.
Rex sine aura humanitatis, non hono est, sed bellua.
Actionum condimentum dapsile est humanitas.
Conuenit grandique grandis dignit ati humanitas.
Impetras humanitate, quod nequibat dirit as.
Terminis temere nescit se impotens humanitas.
Terminos seruare, magna nescia est humanit as.
Vispotest multum, sed hercle plus potest humanitas.
Humanitate proxime itur ad Deos.
Humanitatis suauis est contentis.
Pereunt homineschumanitas sed non perit.



page 376, image: s400

HVMILITATIS.

Arista inanis fert caput fastu grani.
Curua arista plena, inanis erigit sursum caput.
Fructu onusta curuat a bor sese, inanis subleuat.
Labitur sonore torrens plurima; at nullum iuuat.
Nemo non humilis in arctis, in solensque est in bono.
Nube de parua tumores qui que torrens induit.
Obstrepit torrens marino murmure, amnis vix sonat.
Quae legit velo minuta cymba littus, perm anet.
Spica inanis insolescit, plena respicit terram.
Spica plena humum tuetur, vana verticem leuat.
Sub boni blanda figura venit ad nos prauitas.
Humilitas nimta, maxima pars superbia est.
De se bumilis ille est qui minus digne aestimat.
Humiles in arctis, insolentes in bonis.
Humum tuetur spicaegranorum grauis.
Quefingit humilem, premitur hic hypocrisi.
Malo humilis esse quam tumens fastu graui.
Vbiest homilitas vera, ibi sapientia est.
Vaciua magnos aera tinnitus cient.

HYEMIS.

Bruma adulta quis per aquor currat illaesa trabe?
Deuorat Hyems, quod Aestas, Ver et Autumnus metunt.
Ne quidem ipsa hyms quie ata est glorioso Principi.


page 377, image: s401

Florente brema floret et pule ium.
Boum labores hirta consumit Hymes.

HYMNI.

Dgnus hymnis laudibusque Vir bonus, nonplanctibus.
Est opimae victimae instar hymnus exilis Deo.
Grata mens benignit ates pensat hymno Numini.
Gratit it udo mater hymnorum est p a immortalium.
Men is bymnis allisb scit auris a[?] lumen Dei.
Oris hymnos cordis hymnos da Deo. nil plus cupit.
Nil nisi hy mnos oris atque cordis ipse amat Deus.
In carcere homnos scribere, vnius pij est.
Virtutis hymnus luculentum premium est.

HYPOCRISIS.

Approbus cupit videri quisque: nemo est approbus.
Cum se humile facit, superba maxime est hypocr sis.
De ipit se orbemque totum qui bonum eait malus.
Discrepat multum videri, et essere vera probum.
Essemalis quam videri vir probus vir integer.
Ecquis est qui sit hoc ipsum quod videri vltro cupit?
Exsecranda et ex scr eanda pelle sub pecudis lupa.
Et supe cil o seuero nequitiam gentem tegas.
Fulminans fortunz, amicis tollit. mnem hypocrisin.
Improbus probum esse fingit se quoad quod Vult tenet.
Interest multum, sse malis an videri vir bonus.


page 378, image: s402

Ne studeto tam ess fam a quam reapse vir bonus.
Neminem sic fallit vt se, qui quod haud est esse auet.
Nemo ita est malus, videri cuiqui item vt velit.
Nemo nou bonus viderigestit etsi sit malus.
Nemo qui bonus videri quaerit est idem bonus.
Nemo tam est probus, vider. quam velit passim probus.
Pessimum hunc scias, videri quirequirit optimus.
Publici boni hostis acer omnis est hypocrisis.
Qualu est quis, haud ha beri se velit qualem, inspice.
Qui bonus cupit videri idem esse non cupit bonus.
Qui bonus vere est vid rinon cupit item bonus.
Qui fere optimus videtur, pessimus fere omnium est.
Qui quod haud est esse vult, se ceterosque decipit.
Qui videri vult quod haud est, constat ex mendaciis.
Qui videri vult quod haud est, seque aliosque decipit.
Qui videri vult quod haud est vniuersos decipit.
Quilibet bonus videii curat, esse sed quotus.
Quilibet cupit vider: quis sed esse vult bonus?
Quilibet cupit videri; sed quotus quisque est p obus.
Quilibet probus praeoptet esse, quam viderier.
Quisque vasram subleonis pelle vulpeculam fert.
Qui que qualis sit vid, haud se qua em haberi po stulet.
Quisque vult bonus vidert, sit litet deterr mus.
Quo quis est peior, vide i peior hoc minus cupit,
Quo quis est minus modestus hoc videri vuli magis.
Optimus stude esse: turpe nam videri hypocritam.
Rarus est qui puram amicis pectoris clauem egerit.
Saepe pelle sub ouilla v fra vulpis conditur.
Saepius sub pelle ouilla praeceler latet lupus.
Se modest am fingit, at non est modest a hypocrisis.
Aliud genus lupo est aliu d genus cani.
Co lumba plui imum a palumbe discrepat.


page 379, image: s403

Extrinsecus splendentia, intus sunt lutum.
Noli alteri vanus videri sed tibi.
Pr bum esse praestat, quam viderier probum.
Probum esse praestat quam probum Viderier.
Videri et esse mille differunt modis.
Videri et esse sunt mere contraria.
Videri et esse vnius haud sunt indolis.

IACTANTIAE.

Ambitus qnarit popellum, vult videri se ambitus.
Capra nondum enixa, et haedus lusitat iam in aedibus.
Dux malus se iactat ante rem, sed in rei sa iacet.
Finis est plerunque tristis arr gans iactatio.
In fugam plerumque turpem definit iactantia.
Multum habent boni in recessu quaeminus pompae ouum.
Nemini placet, sibi vni si plaset, iactantia.
Plerumq eflaccet opere qui strepitu viget.
Plurima in ebus secundis cuilib[?]t iactantia est.
Pl rimo sonore cemples degener canis nemus.
Sermogloriosus haud fere exitus fuit boni.
Semper haeret montis imo futibis ia ctantia.
Tintinat [?] as omneinane, nil sed intus continet.
Feltictatis est comes iactantia
Desiderat scenam omnis impotentiae.
Fato suo raro interit iactantia.
Iactantia est stulti viri arrogantiae.
Iactatio aliud, aliud est fiducia.
Mendacit aiis mult um habet iactantia.
Plus derogat sibi quam arroget iactantia.
Vaciua magnos aera. i. nitus cient.


page 380, image: s404

Vicinum habet prauum ipse qu se iactitat.
Minimeprofect regiu est ia ctantia.
Spic; plena humum tuetue: vacua sustollit caput.

IACTVRAE.

Absque iactura atque damno nullus est malus suo.
Nemo iactura mouetur rem alienae, edsuae.
Temporis iactura non est vlla sumptuosior.
Temporis sactur a res est sumptuosa maxima.
Temporum ia ctus a in orbe nulla sumptuosior.
Iacture nemo rem solet sanus suam.
Iactura fit poti ssimum de Vilibus.
Iactura bimagna est, vbisunt magnae opes.
Iactura mendico grauis vel nummuli est.
Iactura quamuis parua pauperem grauat.
Iactura vitae max ima est dilatio.

IGNAVIAE.

Regna magna contineri non queunt ignauia,
Nemin ignauo peri lom est Principe a saeuissimo.
Turpis ia quocunque nedum rege in vllo, ignauia est.
Nulla dicta, nulla facta suscitant ignauiam.
O beatum qui latenti transit orbita dies.
Paellet ad quosuis labores mala vtraque ignauia.
Turpe non est de xtera vti: turpis est ignauia.
Arege seuo segnis omnis temnitur.
Et feria a semper est ignauia.
Ignauienti haud imm net victoria.


page 381, image: s405

Haud imm net fortuna summa ignautae.
Magis latiat quam mordet ignauus canis.
Quod vncus est pisci, id voluptas marcido est

IGNIS.

More cuncta vastat ignis ira summi numinis.
Ig is vrit atque lucet: talis esto ex tuis.
Ardaum haud est excitar est mmulam, opprimere arduum.
Ad propinquanon eundum est, sed Volandum incendia.
Ardeant Thebae vniuersae, Pindari excepta demo.
Excit are incendium haud est arduum, sed tollere.
Flamma vicini, putanda flamma nostra, nostraque est.
Haud bene obrutum resurgit derepente incendium.
Igne aquaque vrinecesse est cuinque quo simus loco.
Illico vires resumet igne d magno cinis.
Lentius conceptus ignis lenti sque permanet.
Maxime vtile est acetum flamma vbi domos vorat.
Parua res ignem excitare; max ma ast restinguere.
Saepe de magno relictus igne vim repetit cinis.
Sparsa sepe e fomite vna mult a sunt encendia.
Transit et pius per ignes, nec tamen comburitur.
Ab igne uncta nata sunt commercta.
Excogit tor artium ignis ommum est.
Inoendium stultus facit, sopir sophus.
Non cur at vllus ignem et vinbram strenuus.
Seruire suetus imperare non poetest.
Sine igne vita nemini mortal um est.
Thebae ardeant, sed non et aedes Pindari.



page 382, image: s406

IGNORANTIAE.

Ansophos dici meretur qui suum ignorat Deum?
In dei negotio, ipsa est omnia ignorantia.
Quae Deus docere non vult, erudite nescias.
Qui Deum nescit, sibique proximoque incommodat.
Nesciunt reges quoque illa; nota quae sunt omnibus.
Nil adaeque turpe regi quam omnium ignorantia.
Admodum iucunda rerum est omnium ignorantia.
Carduos fustemque asello largiare: sufficit.
Ecquis est quam parte nulla tangat ignorantia.
In malis bonum est id vnum, si mala ignoras tua.
Inuerecundae loquelae est pinguis ignorantia.
Mutuo radunt, scabuntque semet inuicem muli.
Nascitur malum omne cuique de sui ignorantia.
Nec videt nec vult docert vilis ignorantia.
Nilrequirit vita aselli, quam cibum, quam Verbera.
Non volenter id fit vnum, quod fit ignorantia.
Nuspiam non est asellus, in salo, in solo, in polo.
Sens umque affectuumque manciptum ignor antia est.
Brutum est asellus, est vbiuis obuium.
Nil scire, mater omnium est virtutium.
Nil scire, mater omnium in mundo artium est.
Quod quisque nouit regibus notum est minus.
Sat ille nouit, nosse qui se scit nihil.



page 383, image: s407

IMAGINIS.

Est homo in terris imago trouidentiae Dei.
Ispamet De est imago sanctus ac pius regens.
Ipse homo Dei est i nago: paruus ipse homo est Deus.
Rex bonus nil est imago quam Dei persectior.
Rex potens, bonus, sophosque verus icon est Dei.
Musa mendicans, imago Principis tenacis est.
Principem vis laedere; eius laedito eia imagine.
Corporis pictor figuram, mentis at refert stylus.
Eminus spectari imago picta vult, non cominus.
In libris expressa ad Vnguem signa sunt praestantium.
In l bris express imago est eruditorum omnium.
In libris viuas videmus doctiorum imagines.
Laeditur Princeps, imago cuius laesa aerea.
Null etam est pulcra, sse possit quin im ago pulcrior.
Nulla tam pulcra est, vt aequet et suas imagines.
Nulla tam pulcra est, vt esse par que at imagini.
Optimi Vel picta imago, strata virtuti Via est.
Scriptio est imago mentis, script io vir ipsus est.
Sermo voxque imago mentis omnium verissima est.
Viuit in natis parentum ver a mago po stumis.
Egens poeta, imago regis sor didi est.
Est verit atis vmbr aimaginatio.
Imago viua filius patri suo est.
In prin cipe omni expressa imago inest Dei.
Pictura terret intuentes vel sophi.
Violatur et rex in violata imagine.
Virtutis est imago spirans innocens.
Virtutis est spir ans imago vir probus.



page 384, image: s408

IMBECILLITATIS.

Ane essi ate cogi non pote volla imb ll a.
A periolo tu amagno semper imbellia.
Ad sonum vnius seouris mslle pall nt arbores.
Aliium vulg satelles fulminis flocci facit.
Alia petra ridet omnes et sali et cali minas.
Ante signa pone flores cum equit tangi caput,
Arbor aut grandu, horae vix ocurim sustinet.
A bor annosa ad securem vix hodie natam tremit.
Arborem caelo propinqu m deijcit serro puer.
Arbores mille adsec. res vnius mot m tremunt.
Arbores mille atque mille vel bipenni Vna nices.
Arduum est tran si e penna per breui vastum aera.
Cannea sulcare vastumquis queat fre um trate.
Debilipenna ad superna quis volau t sidera.
Eurytus se for iorem dum petit, male int rit.
Grandior fera ad latratum lenta respicit canum.
Grex gruum, soli timendus natum p milae est.
Heu quot arborum securis ante fatum aufert decus?
Imbecillitas in vnum cogit hum num genus.
Im becillitate nulla fortior necessi as.
In mar irritus scopulosa fluctus assultat petrae.
In mari rupes ru dentum temnit vndarum m nas.
Lintr. qui vastum minuto tentat aequer, inter t.
Mentis intenait vigorem carnis im becillitas.
Mille mures voce felis vnica late fuges.
Men is excitat vig res carnis in. becillitas.
Nulla sat contra securum tuta cortex ar borum est.
Paruulis tr anare caeli moenia alis arduum est.


page 385, image: s409

Posse fraude vti doloque mentis est imbellis.
Propter imbecillit atem piscis apria est cuiuis cibus.
Qui liburnic am regat esse parscaphae qui non potest?
Qui nequit celocem regere, inepte onerariam petit.
Qui scaphae par esse nescit, non reget l burntcam.
Quis minut atam tur bulentis fluctibus credat ratem.
Seputant laedi imbecilla, si manum vt tangas moues.
Semper imbecilliori durus est potentior.
Stat sua alta mole rispes, ridet exter a omnia.
Vim ma is tim et cal iue nullam latior rupes timet.
Vim maris caelique riepes non timet profundior.
Vnica centum securi deuocat caelo arbores.
Cornix Tonantis contra auem nihil potest.
Infirmitatis fidus obses est met us.
Lucae boui cura esse non solet culex.
Muliebris animi maior est infirmit as.
Nocere Lucae non solet boui culex.
Nemo non infirmior em subijcit potentior.
Semper Deus partifauet forti minus.

IMMODESTIAE.

Non potest ibi esse Numen, est vbi immodestia.
Quidquid est minus modestum dispilicet homini ac Deo.
Argui immodesti amoris erga amicum, res pia est.
Immocsestia est amoris, immode stia est opum.
Immodestiae ruina caelitus missa o ccubant.
Plurimum in beatitatis poculo immodestiae est.
Res vbi vigent secundae, plurimum immo destiae est.
Semper aut deest aut redundat quippiam immodestiae.


page 386, image: s410

Beatitudo mater immodestsae est.
Copia cornurefertum est fei tili imodestiae.
Improsperare plurimum immo iesttae est.
Vbi licentia, ibi est et immodestia.

IMMORTALITATIS.

A polo Venire debet omne quod nunquam perit.
Caelo in vno ipsa aeuiter naregnat im ortalitas.
Absque sudore haud para isfinis exors gloria.
Cuncta sunt fati atque mortis praeter ingenij decus.
Debet immortalit atem litaris quisque suam.
Digna cedro nemo scribit missa quam cu fauit.
Ecquis immortalitatem nolit aut sibi aut suis?
Ecquis immortalis vnquam factus est ignauia?
Itur immort alit atis ad domos morte vltima.
Id vide videre possis quod Videre non potes.
Improbe immortalit ati sapplices, ignauia.
In Camoenarum ministros Parca iuris nil habet.
Ingenij praeclara factamortis haud tangit metus.
Morte in immor talitatem spiritm gigrat sophi.
Nec mori, nec vulner ari sanguis heroumpotest.
Nilpotest vis Lethi in illos Musa quos caelo beat.
Optimis nunquam peribit gloriae immortalitas.
Plurimi immor talit atem quaeritant, pauci obtinent.
Quisque ad immort alitatem currit ast vna haud via
Sola mens lethus que calcat seque fert supra aethera.
Templum ad immortalit atis curritur multa via.
Vita honesta, mors honesta, quid nisi immort alitas?
Gens dia Vatum funere a sumi fugit.
Immune lithi viuit ingenij decus.


page 387, image: s411

Mortalitatis fata non tangunt pios.
Nilin Deorum sanguinem mortali licet.
Post fata paucos nomen aternum manet.
Propatria mori ist mer a immortalitas.
Vanissimae est mortalium im mortalitas.

IMPATIENTIAE.

Capta auis lucta immodesta se implecat, non explicat.
Casse aper retentus arctat vincula motu haud expedit.
Contra acuminata quisque calcitrat malo suo.
Fer iugum collo lubente quod recepisti semel.
Flagra duplicat sibi ipsi qui reluctatur flagris.
Motu auis srequente gluten non fugat sed attrahit.
Nil lucrantur praeter ictus qui recalcitr at equi.
Quam magis iugo repugnas hec et vrit arctius.
Quam magis iugum recusant tam magis ferunt boues.
Quam magis pugnas, sequaces hoc magis nodos ligas.
Quam minus iugum ipse iactas, hoc minus te item premit.
Qui iugum iactat, sibi ipsi duius est non alteri.
Qui recalcitrant flagello verberantur crebrius.
Qui suis plagis repugnat ter quaterque vapluat.
Viscum aues dum excutere trepidant, plumis omnibus illinunt.
Nocet sibi bos qui nimis iectat iugum.
Visco enplicare dum se auis vult implicat.

IMPERITIAE.

Praeda sub duce imperito miles aduersario est.


page 388, image: s412

Imperitia arrog antis mater insolentiae est.
Imperitiam fateri, vel caput prudentiae.
Impudens atque imperitus obtinent quidquid volunt.
Nilputat rectum impertus ipsemet quam quod facit.
Plurimum turpi laborat vulgus imperitia.
Quo quis est minus peritus hoc mage ipsi reditur.
Rectum habet solum quod ips patrat imperitia.
Vnice id rectum putatur imperito quod facit.
Vna in ostentatione plurimum imperitia est.

IMPERII.

Non imperat quicunque vult: est a Deo.
Numini seruire malim quam imper are regibus.
Si Deus dat imperium, id nec abnuas, nec appet as,
Ciuium bono imperare qui cupit, sibi imperato.
Constat imperium omne, lege principe atque ciuibus.
Imperata cuncta regum vulgus illicof cit.
Imperij mitissima est sors rege passim sub nouo.
Imperium cura a est alienae, non salutis propriae.
Nemo non regi libenter paret, aequa vbi imperat.
Par eis rex sit oportet imperare queis cupit.
Principum censeto primum qui sibi probe imperat.
Sis seuerus imper ator, rex sit in dulgentior.
Rex quot us quisque imper are postulat volentibus?
Sceptra sert male a flagello tergum adhuc cuirubet.
Vt Cares. sic perdit omneis, copia imperantium.
Alteri bene imper abit qui be eimperat sibi.
Alteri male imperabit qui sibih aud bene imperat.
Alter imaele imperabit qui sibi maleimperat.
Alteri quaeque imper are quisque amat, nihil sibi.


page 389, image: s413

Alteri quisque imperare quaeritat, nemo sibi.
Arduum mage imper are domui quam prouinciae.
Arduum mutare non est imperta in tyrannides.
Corde liber, imperari nil sibi fert improbum.
Corpori animus, mens animo ipsa, menti at imperat Deus.
Diffiuunt ruuntque cuncta absque imperij coagulo.
Factus est ad imper andum masculus, non femina.
Fert sophus sibi imperari mente eadem quaimperat.
Frenat vrbes mens; gubernal haec ministrat imperij.
Haudregitur generosus ardor, sed malis vires capit.
Impera gulae atque linguae nec minus libidini.
Imperare non meretur qui antea non paruit.
Imperant peiora numquam rebus excellentibus.
Imperat longe atque late quisquis imperat sibi.
Imperata qui ante fecit, solus haud male imperat.
Imperij cupido cunctas ante it cupidines.
Imperij cup do cunctis imperat affectibus.
Imperij duplex columna est Iustitia ac Benignitas.
Imperij haud perit potestas grandioris cum mora
Imperij mens, vin. ulum orbis, vin ulum rerum omnium est.
Imperij omnis vis molesta est ciuium ceruicibus.
Imperium omne gratiosum est dos cui clementia.
Imperiun tenere multum est; plus at alteri dare.
Inquiesnatura prauorum imperium pati abnuit.
Maius imperio est, amari, diligi, coli a suis.
Maxime vsui ille miles impera ta qui facit.
Mens in anguste imperante turpis est angustior.
Minus grauate quem alterum quam te regas.
Multitudine imper antum perdita ante Caria.
Nactus imperium imperitus pub icum infortunium est.


page 390, image: s414

Nemofert sibi imperari, qui imperauit alteri.
Nemo non seraire quaerit infime, vt dein imperes.
Nemo non vubt imper are: quis ed omnium por est?
Nescit imperare, arare vita cui prior fuit.
Nescit imperare iussa ferre qui altertus nequit.
Nescit imperare nunquam qui sub imperto fuit.
Nilmage, viro molestum est imper are quaem malis.
Non magis viro pudendum quam subesse feminae.
Nil minus viro decorum subijci quam feminae.
Non potest bene imperare qui prius non paruit.
Non potest cuiquam imper are cui pecunia imperat.
Nulla maior est potestas quam sibi ipsa quae imperat.
Omne durum est imper atur quod minus volentibus.
Pluribus vis imperare? seruias Virtutibus.
Plurimi imper are possent, qui tamen non imperant.
Premptius prouinciam omnem quam domum tuamreges.
Pulcra res passim imper are: at imperari tutior.
Quei queat, seruire suetus, imperare ceteris?
Qui sibi imperare nescit, alt eri queinam imperat?
Qui sibi imper are nonquit, imper abit alteris?
Qui sibi imperat bene idem non male alterum reget.
Quilibet vult imperare Vix potest millesimus.
Quis ferat regis iugum, esse cui licet iuris sui.
Quisque amat frenare ciues, quisque sed quotus potest?
Spes, Dolor, Metus, Voluptas imper ant mortalibv[?].
Sub iugo potentiorum plebs gemit legum indiga.
Suetus imperare nullum seruitutis feri iugum.
Tam malum est populum imperantem totum habere, ac neminem.
Imperanto multi his et illis: rarum at rector sui est.
Si nequit tibi imperare cet eris quei nam imperes?


page 391, image: s415

Sortis haud est imperaresimo imper are ars artium est.
Aliter homini imperemus, aliter bestia.
Amore mixius fundat imperium timor
Bene imper are, difficillium omnium est.
Beae imperare est, arduissimum omnium.
Bene imperat cui imper rum olim fuit.
Cui imper atum est an ea haud male imperat.
Diu imper abus si imperas volentibus.
Durum omne quidquid imper as nola tibus.
Frustra imperes quod impetrare non potes.
Imperia factis exequi, laud cuiuslibet.
Imperia quaque excelsa fortunae obiacent.
Ipsum imper are, seruitus miserrima est.
Mis lla vita est sub stolato principe.
Mul i imperantes ambiunt, plur es timent.
Multi imper are postulant, rari queunt.
Multum imper ando, plus amando, rex potest.
Natura non est imperandi feminis.
Natura non fert imper are feminas.
Oper osa res est imperare liberis.
Pandea gens a feminis amat regi.
Parere femina; imper are masculi est.
Qui legibus se subijcit, non imperat.
Quod imperat colendum abimperantibus.
Riro imper antis extrema primis congruunt.
Rebus secundis qui satis menti imperat.
Sibi imperare difficillimum omnium.
Tolle imper are, mundus ipse tollitur.
Vane imperas, quod impetrari non potest.
Vbi imperat, male imperat superbia.
Vbi imperat pecunia, haud diu imperat.
Vir malus vult imper are semper et si inseitior.



page 392, image: s416

IMPETRANDI.

Impetrare a rege iniquum est ire sem et perditum.
Quod palam rex abnuisti, nemini clam dein dabis.
Rege ab improbo impetrare nil potes nisi improba.
Aurea a Baecho impetrasse euncta, crux Midae fuit.
Cogitant probis impetrata, impetranda non probi.
Est benignus, impetranti qui negat, rem noxiam.
Impetrare amata, res est her cle iucundissima.
Impetres profusione quaelibet, metu parum.
Multitudo cum impetrare nil potest, iuste dolet.
Nil boni aut aequi impetrare est a maligr o pectore.
Postea nolirog are quod impetrare non cupis.
Quodpot st bono impetrare, cur malo quis impetiet?
Quod preceimpetratur, omni carius pecunia est.
Aegre impetrata gratior miseris salus.
A mente scaua nil boni aut aequi impetres.

IMPETVS.

Non potest Deoplacere con silij expers impetus.
Exitu plerunque vanus est suo, impetu grauis.
Fluminis cursum refrenat nemo quam qui optat malum.
Impetus male admi istrat cuncta se quibus iugat.
Nil bene impetus Ministrat, expedit quaeuis mora.
Nil boni aut equi impetrare quis potest ab impetu.
Nil rei bene admin strat tur bulentus impetus.


page 393, image: s417

Plura felix praestat impetus cauta quam prudentia.
Qui iuuentutis lupato frenat ora, dirigit.
Qui lupo primae iuuentae frereat impetus, sapit.
Quod facis, fac strenue, at sine impetu immodestiam.
Ab impetu frustra petas prudentiam,
A quis nemo obstat sanier torrentibus.
Post impetum primum, volupt as marcida est.
Solo valet tumultuans plebs impetu.

IMPIE TATIS.

Impij nec intus esse nec foris putant Deum.
Impium cmne calo et astris semper execr abile est.
Impium, vt fraudes amicos, Diuum abuti numine.
Impius Deo, opera eadem est impius mundo ac sibi.
Fructus est scelerum put are iam nullum impio scelus.
Impietas aequo bonoque tu pe praeponit lucrum.
Impiorum tota vita instar tristis tartari est.
Impius noctu diuque gestat in sinis erucem.
Proferet quoque impia ore, qui parauit impia.
Nilimpius nocet Deo, nocet sibi.
Quod impium est Deo placere quei queat?
Semper timet malum impius, semper capit.

IMPOTENTIAE.

Impotens impunitate fit fere potentia.
Impotentiam requirit nemo, vbi potentia est.


page 394, image: s418

Impotentia tumere, Principum est mentis malae.
Sunt paris gradus potentia vsque et impotentia.
Carnifex haud impo enti est: sed tamen semper tremit.
Impotens esihaud diu vti quibis impotentia.
Impotens pro lege iureque vtitur libudinis.
Impotinte quoque, multum semper impotentiae.
Regno impotenti finis illico est suus.
Regnum omne multa constat impotentia.

IMPROBITATIS.

Improbi non auferendi, sed ferendi Principes.
Improbis eget tyranniss, at probis princeps eget.
Improbus cum peincip tu, saeculi est conuitium.
Principum diu latere non queunt, facta improbe.
Claudito cor, claudito aures improbis sermonibus.
Exilit tepore verno vipera e cubilibus.
Heu malis quot passim abundat improbi quae nesciunt.
Improbi, regem nec vllam ferre, hec leg m volunt.
Improbi sunt improborum qui colunt vestigia.
Improbi veb teste vulgo probra denudant sua.
Improbitas ad honesta ferrum est cerea ast ad turpia.
Improbitas adseribit astris impetum mentis malae.
Improbitas furore praeceps; et malo lubens suo est.
Improbis iniuriae haerent, at beneficia excidunt.
Improbis viris tyrannus indiget, spernit probos.
Improborum vsque vltor ensis imminet ceruicibus.
Improbos audentiores lenit atis spest facit.
Improbos mille inuenire promptius quam vnum probum.
Improbos nunquam relinquit poena claudenti pede.


page 395, image: s419

Improbum indefessus intus radit vsque cainifex.
Improbum tacente morsus radit intus carnifex.
Improbus bonis malusut commod are senequit.
Improbus cum dignit ate, publicum infortunium est.
Improbus deprensus horret, aestuat, pallet, tremit.
Improbus miscere cuncta pro lucro ingenti putat.
Impr bus nec semei ipso iudice absolui potest.
Improbus quidem ore iustus est, sed ipsa re probus.
Improbus sibimet ipsi maximum omnium est malum.
Improbus totius vrbis carcinomas rdidum est.
Ne quidem quietem a fato sortiuntur improbi.
Nilita aut sacrum aut profanum est improbus quin polluat.
Nullam amici hostis que nouit differentiam improbus.
Numquam iuuat, semper nocet quod improbum est.
Qui docet minimam impretitatem, maximam vix improbat.
Sarcina admo dum molesta est improbitati vir probus.
Sem nat, pontum mari um qui facit bene improco.
Semper asper est Echinus, saemper est nequam improbus.
Sepijt vallo pudoris omne natura improbum.
Tetvi odoris illecebris vinciuntur pardales.
Trux scelus suadetque et audet improbus v lsobrius.
Vita tustorum, perenne est improbis conuitium.
Vultur es vnguen, rosarum cantharos o dor necat.
Aranearum cuncta textura improb a est.
Nec sert malum nec fert bonum dextre improbus.
Nolo bsecundes sed resistas improbo.
Nunquam vnde coepit definit res improbas.
Pertaesus ipse semet est vir improbus.
Robustae vere quaerit improbioas viros.



page 396, image: s420

IMPRVDENTIAE.

Dextere nil, cuncta laeue patrat impru dentia.
Dedecus damnumque fingut semper imprudentiam.
Intuam rem verte ouiles hostis imprudentias.
Incipit se qu indo nosse, fit sopha impruden ia.
Non puta am, est vox hebentis ad iubar piudentiae.
Non putaram, vox eorum est qui carent prudntia.
Nec sibi nota alteriue cuipiam imprudentia est.
Omne quod fit cunque, animo nouum accidit imprudentiae.
Se suosque ferme ad vnum per dit imprudentia.
Vox sopherum viua lex est ciuium imprudentia.
Spontaneae poaena loco imprudentia est.

IMPVDENTIAE.

Impudens fortis queleges et Deos flocci facit.
Impudentiae imperata nunc habentur pro Deo.
Depudere, iunio um vel malum grauissimum est.
Et verecundum impudicat im pudens sodalitas.
Impudentiam refrena, ni ea petulcius.
Interit pudor, peragrat omnia impudentia.
Maximus mun divniuer si morbus impudentia est.
Mente ab impu dente tota est oris impudentia.
Nec fides ibi est ruborue, dira vbi im pudentia est.
Nil bonae menti est adaeque pestilens quam depudor.
Nil eorum obstat pudori frons quibus nulla est super.
Nilmage orbis exsecr andum cernit impudentia.
Nullus est profe cto morbus maior impudentia.
Qui pudorem in impudente quaerit, haud sat est pudens.
Quid pudor sit nescit, illum ab impudente qui petit.


page 397, image: s421

Regnat impudens vbique: sedpudor mundo coeulat.
Semper est iniusta, semper turbida impudentia est.
Foedissima est in femina impudentia.
Iamsola rerum potitur impudentia.
Iniuriosa vbique es, impudentia.
Incestat aures impudensor atio.
Malorum omnium graussimum impudentia.
Nunquam senescit impia impudentia.
Bis impudica est, quae pidicam agit metu.
Plerunque vulius fictus impudentiae est.
Toto foro vti sisitis, esto impudens.
Vbi impudentia est estiniuria.
Depudere carcinoma pestil ns mentis bonae.
Menti bonae malum vltimum impudentia est.

IMPVNITATIS.

Lex Die est, vt nemo inultus auferat secelus suum.
Nulla maior est Deorum poena quam ipsa impunitas.
Vult Deus tantum optima, etsi possit impune omnia.
Cuinih lfrontis superstat, ridet adinfamiam.
Cui volupe seruare sontes, perditum ire vult bonos.
Duplicat se triplicatque quodminus punis secus.
Ebrio atque amanti impune facere quod libet licet.
Et malos impunitatis illecebra perdimus.
Illecebra impunitatis mille corrumpas bonos.
Illecebra impunitatis mille procreat malos.
Muliiplex scelus fit vnum, cui sua est impunitat.
Nemini diu est ferendus qui nocens non plectitur.
Pauculis parcens scelestis perd tum omnes is bonos.
Quid iuuat canes notare ferreo oreinfamia,


page 398, image: s422

Quimagis laxas popello frena, eo minus domae.
Simetus paena absit, exlex perditorum audacia est.
Adplura quemque in punitas scelora incitat.
Impunitas vera elecebra criminum est.
Impunitate quodl bet crescit malum.
Miseratio omnis laeua miseriam creat.
Seruare sontes maxima est crudelitas.
Seruaressontem est ireperditum bonos.

INCHOANDI.

ADeores inchoanda est omnis, vt cedat bene.
Inchoat finitque facta rectaproui lentia.
Iecipitqu perficitque quodlibei bonum Deus.
Obsequens fortuna caepto est, auctor est cui Deus.
Deserihaud bene auspicata bella Velita temporis.
Etnouas spes inchoemus vltimo v tae halitu.
Exitup bamus acta; principium contemnitur.
Frne quod ma umfuturum noueris, nunquam inchoes.
In hoanda nemini illa sunt patrare que nequit.
Inchcare multa qui vul perfiert paucissima.
Inchoatio absque fine, est omn bus ludibrio.
Longe abest afine adipsos stat adhuc qui carceres.
Nemini non incho ndo tempus atatis perit.
Nemo nonse segniore praebet in caeptis nouis.
Nilbene incepisse prodest, nisi finis respondeat.
Non potest mala esse finis si bonum est exordium.
Non sapit qui tentat, id quod obtinere non potest.
Non sat est bene inchoasse: fine pus laudabili est.
Nonsat est bene inchoassetpalma metae proxim 1 est.
Nonsat est bene inchoasse, si male est sub exitum.


page 399, image: s423

Omne quod bene auspicasti dimidium facti merum est.
Optime incepisse nil est fintas nisi optime.
Perditi est euoluere orsa quae supra vires sient.
Quimale inchoata bella deserit statim sapit.
Qui sapit male ausp catas illico res deserit.
Quid bene incidiss pro lest acta lauda exitus.
Quod bene inchoas, id omne semip erfectum puta.
Semiperfectum omne cense, dextere quod inchoas.
Bene inchoata fine clauduntur bono.
Exordij boni bonusque est exitus.
Homo enchoxt quaerit Deus sed prerficit.
Exor deamur: cuncta virtuti patent.
Exordio bono bonusque est exitus.
Fini bono, bonum adfuit primordium.
Male auspicata qui statim eiurat, sapit.
Nil inchoandum est exequi quod nonqueas.
Niltu pius quam viuereinchoans enes.
Recte inchoatis exitum sperae honum.
Stultum est sequid quod assequi extre nequis.
Stultum inchoari quidpiem sihaud perficis.
Tentare noli ferre quod vires negant.

INDOLIS.

Indicant repente mores quisque qua sit indole.
Indoles insignis annis est suis velocior.
Indo les modesta, commoda et sibi est alteri.
Indoles praeclara sese primo ab ortu effert humo.
Indoles praelustris annos praegred solet suos.
Indoles virtutis vltrafulget ipsa infantia:
Mentis ardor entheatae praegred aetatem solet.


page 400, image: s424

Nec sibi prodest nec vlli non proba vir indolis.
Omnibus malum facessit indoles minus proba.
Planta prolatura fructum derepeute fit palam.
Ab unguetotus vno noscitur Leo.

INDVLGENTIAE.

A Deo quo plus mali aufers, hoc tibiplus vult boni.
Inpios austera semper est Dei in dulgentia.
Maxime ijs indulget odit quos Deus potissimum.
Neminem Deus mago odit quam cuiindulget nimis.
Alteri indulgeto quiuis ipse qui indulges tibi.
Cum seueritate nisce saccharum indulgentiae.
Filij indulgere fastui, est parentis non boni.
Grandiori inobjequentes sunt equi frenis metum.
Insui feras amorem vertit in dis gentia.
Nemo laetam fert modeste sortis indulgentiam.
Non diuloco stat vno sortis indulgentia.
Nulla non virtas honore cedit indulgentiae.
Pessima est, aequum honumque praeter, in dulgentia.
Quidquid aequo plus futurum est, detur in dulgentiae.
Quo magis quisque est amicus, hoc ei indulge.
Quo plus amicus es, minus quo indulgas.
Saepius puero mag stri noxia indulgentia est.
Transit in licentiam omnis militi indulgentia.
Veritate salua amicis cuncta recte indislgeas.
Vis potest terrorque multum, plus at indulgentia.
Commune patrum crimen indulgentia est.
Paenae loce fere Dei indulgentia est.
Vimentia aennos antecedit indoles.



page 401, image: s425

INDVSTRIAE.

Numinis fauore quamuis adiuues industriam.
Constat actu iudustriorum vita, non et tempore.
Et celerrimun assequatur funda vel tavdissima.
Languet omnis destituta praemijs in dustria.
Lucem a petit, noctem perosa industram
Nauium cursus citatos sistit vnus Naucrates.
Nemo degnus lauro et auro est, quam cliens indusiriae.
Quidquid est in orbe cedit pertinaci industriae.
Industriae multum est in indigen ia.
I dustria ac libore cuncta compares.
Industriosos niiuuas rex, destruis.
Non conuenit cum industria acri ignauiae.
Si curiosa, inutilisque industr a est.
Discordia est ignauie cum indisstria.
Militaris occupatur bell cis in dustria.
Nihilsupr a famelicorum industrtam est.

INERTIAE

Nemo non inertiam odit regis et superbiam.
Dedecus suum esse ducit famam aliquam inertia.
Iam loco virtutis omnis vnica est inertia.
Insuo putrere fimo gaudet vd in ertia.
Manc[?]pat sibi virum omnem sensim iners ignauia.
Motafions leporem, vmbrarerum turbat oculum mer. tiam.


page 402, image: s426

Nemo se comit parentum laudibus quam inertia.
Nil habet viuentis instar mi es vdae inertiae.
Praemium nullum esti ertis: nulla inertis gloria est.
Tendit ad coelum alma virtus: diligit valles intertia.
Non potest ferri, psa magna cum facitse insu sitas.
Segnis atque iners, cadauer viu es ipsemetsui est.

INFAMIAE.

Apericulo cauendum sed mage a fama mala.
Absque morbo est ab que mortis tota regum infamia.
Ab que morte fama regum, absque morte infamia est.
Nulla virtus deinde sarcit Principum vnam infam am.
Seue laeua, siue laeta, fama perpes Prin ipum est.
Termini expers est modique paxuaregum infamia.
Transilit freta cito montes imperantum infamia.
Dedecus iam nemo curat integra pecunia.
Et pudor famae refrenant sequioris a probre.
Gaza dum sit salua rarus quanam dedecus famaemouet.
Mortuam esse cum putamus, viua adhuc infamia est.
Multa grandis quemque terret, neminem ast insamia.
Salua pecunia vllane est infamia?
Qui facit bene, et bene audit: si male audis, fac bene.
Sus luto sese volutet; sus abut atur gula.
Territat plerosque multa grandis: at quem infamia?
Vita grata, ingrata fiat inquinata infamia.
Iafumia satelles arrogantia
Rero bene audit quisemelmale audijt.
Mollis atque delicat aregulorum infumia est.



page 403, image: s427

INFANTIAE.

Principum infantes aluntur delicate as nequiter.
Durat, heu, nobis senecta fine adhuc infantia.
Iam recens necare gnatas execrabile est scelus.
Indiget parente vtroque, matre sedmagis puer.
Laudat suam quiuis senes infantiam.
Omnis infans est dolori plurimo matri suae.
Quilibet vir prima iam aeui despicit crepundia.
Quisque tranquillatur infans, lacte motu, cantibus.
Spiret et senex ipsa merte adhuc infantiam.
Infantulus matre indiget plus quam patre.

INFORTVNII.

Ignis aurum, Principem atrox purgat infortunium.
Absque pestilente virtus marcida infortunia est.
Aufer infortu nitatem, nulla erit felicitas.
Nemo testem habere quaerit infortunij sui
Nullum animal sibi volenter quaerit infortunium.
Saepe subiacet supremis sapiens infortunijs.
Deo probi probantur infortunijs.
Nemo sua esse vult pauens infortunia.
Virtutis est occasio informtunium
Via??te in alta, plurimum infortunij est.
Alta virtus educatur inter insortunia.



page 404, image: s428

INGENII.

Ingenio indulgere ros s nesciunt, genio vacant.
Arduum ingenio mereri Principum fauentiam.
Absque cultu plantae felix proficit spontesua.
Aliter ingenium trobatur, aliter indoles meri.
Carrabam licet citatum polypus signis demat.
Herbae inuteles feraci plurimum sunt in sole.
Ingenij monumentasola mortis exstantpost rogum.
Ingenio a grandi, opperito grande item bonum aut malum.
Ingenium etsi indocile flecti non potest, frangi potest.
Ingenium laterefelix pelle sub quauis potest.
Mentis ingenijque cultor aurum opesque desp cit.
Multis auro opibusque sed quis cedit ingenio alteri?
Neminem dit aut vnquam viuidae mentis vigor.
Spernit aurum vna atque hono es aestim ator ingenij.
Cura ingeni ditare neminem solit.
Excogitare amator ecquid non queat?
Cunctafert ingeruus absit dum vna contis elia.
Ingenuus vnis seruit vsque legibus.
Seruile non est id qu dingenius facit.

INGRATITVDINIS.

Dignitas ingrata coeli est ac soli conuicium.
Imperantum ingratitudo, summa pest is est Dei.
Maior est ingr atitudo regia quam ciuium.


page 405, image: s429

Crimine ingratolaborat nationum quaelibet,
Est boni vitare turpem mentis ingratae notam.
Omni inest ingratitudo turbulenta crimini.
Omnis ingratus scelesta turget arrogantia.
Omniumque ingratitudo fons caputque criminum est.
Quisquis est ingratus vni, gratus alte i haud erit.
Tam diuingratum fer, vltro gratus esse dum cupit.
Turpis in plerasque gentes crimen ingrati cadit.
Damnatur atro crimine ingratum scelus.
Ecquando non ingratus est caelis homo.
Est soli, est caeli catharma, rex male ingratus suis.
Ingratitudini adsita impudentia est.
Ingratitudo criminum fons omnium est.
Ingratitudo est immemor factiboni.
Ingratitudo vbi est, ibi est quoduis scelus.
Ingratus est, munus Dei qui reijcit.
Ingratus omnis turget arrogantia.
Ingratus est qus reddit absque faenore.
Ingratus omnis haud suus, superbiae est.
Ingratus omnis totus est superbiae.
Multos male gratos reddit indigentia.
Nil terra tota peius ingrato parit.
Statim beneficij ingratus oblitus dati est.

INIMICITIARVM.

Non potest Deo esse amicus, qui est inimicus proximo.
Vix suos aperte inimicos rex premit, clam irascitur.
Cuifauit fortuna, inimicos quanquam auet non inuenit.


page 406, image: s430

Est potens, bene facere amico si potes inimico male.
Esse non potest amicus alteri inimicus sibi.
Ferre inimicitias, laboris est onus grauissimi.
Nemo amicus est egente, nemo inimicus diuiti.
Plus minusque inimicitiarum sola mater omnium est.
Pessima inimicitiarum est quae sata amne liuido.
Qui facit male est inimicus, est amicus qui bene.
Quisquis male est amicus, ceteris quid proderit?
Saepe sub persona amici tegitur inimicissimus.
Sat valet qui inimico acerbus quique amico est comior.
Sic amicum habeto, inimicum fieri posse vt putes.
Sic inimicum habeto, amicum posse fieri vt putes.
Tanquam amicum dein futurum quemque inimicum respice.
Tanquam inimicus sit futurus, quemque amicum diligas.
Vis inimicum ringi? honestus esto semper ac bonus.
Cum morte inimici et ira tota exstinguitur.
Inimicum habere vel minimum molestiae est.

INIQVITATIS.

Ceteris nocent, iniqui, sed sibi ipsis maxinae.
Nemo non abominatur ipse iniquus quae facit.
Neme non iniquitatem praetimet tyrannidis.
Non erit certe alteri aequus est iniquus qui sibi.
Non potest florere iniquus flore quam diario.
Qui sibimet est iniquus, aequus hercle nemini est.
Quin iniquitas quoque odit dexterae scelus juo.
Ab aequitate abire, summa iniquitas.
Ab aequitate digredi est inequitas.