December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed - corrections from the errata list not integrated
06/2007 Katharina Meiszus, Reinhard Gruhl markup
TERMINI Markup added - spell check partially performed
01/2008; 03/2010; 11/2010 Reinhard Gruhl markup
some corrections inserted


image: s000

[gap: illustration (Frontispiz)]

image: s001

STEPHANI BLANCARDI LEXICON MEDICUM VIRI CELEBERRIMI IOANN. HENRICI SCHULZII OPERA INSIGNITER AUCTUM ET EMENDATUM NUNC DENUO RECOGNITUM VARIISQUE ACCESSIONIBUS LOCUPLETATUM CURANTE MICH. GOTTL. AGNETHLERO SAXONE TRANSILVANO. PRAEFATIONEM PRAEMISIT ANDREAS ELIAS BUCHNER POTENTISS. PRUSS. REG. A CONSIL. SANCTIOR MEDICIN. ET PHILOS. NATURAL. IN ACADEM. FRIDERICIANA PROF. PUBL. ORDIN. ET IMPERIAL. ACADEM. NAT. CURIOS. PRAESES. CUM PRIVIL. POTENTISS. POL: REG. ET ELECT. SAX. HALAE MAGDEBURGICAE, APUD IO. GOTTL. BIERWIRTH CIC IC CC XXXX VIII.



image: s002

[gap: praeliminaria]

page 641, image: s665

STRVTHIVM, vide saponaria.

STRYCHNOS, STRYCHNON, Gr. *stru/xnos2, vide solanum.

STRYPHNA, vide astringentia.

STVPEFACIENTIA, idem quod narcotica.

STVPHA, idem quod laconicum balneum vel sudatorium aut vaporarium.

STVPA, STUPPA, est linteolum, vel linum mollius crudum, cuius usus est in deligationibus.

STVPOR, est sensus tactus obtusus, inductus a nervorum compressione vel obstructione, ita ut spiritus animales functionibus suis fungi non possint, ut in paralysi. Vel quando quis ex casu, lapsu aut alia plaga in caput stupet, et talis stupor vocatur Gr. e)/kplhcis2. Idem fit in haemodia dentium. Vel quando pes, brachium, diu in eodem situ retinentur, et musculos premendo, influxus sanguinis et spirituum in eos non bene processerit; dicuntur dormire, et quando remittuntur, punctionis sensus subsequitur. G. Erstarrung, Unempfindlichkeit.

STYLVS, vide pistillum.

STYLOCERATOHYOIDES, sunt musculi ossis hyoidis oblique sursum trahentes, oriuntur a styliformis appendice externa, hincque in ossis hyoidis cornua porriguntur, ex stu/los2 stylus, et ke/rms2, et u(oeidh\s2.

STYLOGLOSSVM, est par musculorum linguam attollens, a styliformi appendice natum, quod circa linguae medium inseritur, ex stu/los2 stylus, et glw=ssa lingua.

STYLOHYOIDES, idem quod styloceratohyoides.

STYLOIDES, seu BELENOIDES, sunt processus ossei styliformes, posterius basi ipsius cranii infixi, ex stu/los2 stylus, et ei)=dos2 forma.

STYLOPHARYNGAEVS, est par musculorum gulam dilatans; ab appendice styliformi descendens, in gulae latera exporrigitur, ex stu/los2 stylus, et fa/rugc gula.

STYPTICA, idem quod astringentia, a stu/fw astringo.

STYRAX, sive STORAX, est siccus et liquidus, siccus dicitur calamita, a cannarum calamis sic dicta, in quibus olim ex Pamphilia apportabatur. Est gumm alicuius arboris betulae vel cydonio non absimilis, sed folia habet minora, oblonga, firma, superius, viridia, inferius alba, et lanuginosa: flos est monopetalus, albus, parte inferiore tubulata, superiore


page 642, image: s666

multifida, instar stellae expansilibus laciniis: ovarium ex centro calicis dentati, multifidi, ampullosi, fit fructus subrotundus, avellanae nucis magnitudine, albus, cortice carnoso obtectus, saporis aliquantulum amari, uno vel altero ossiculo plerumque fetus, in quo continetur nucleus medullosus, oleosus, saporis ingrati. Ex cortice stillat illud gummi seu resina, quae concrescens odoris est suavissimi. Fertur ad nos non in cannis, ut olim, sed in globulos concretus. Venit ex Syria, Cilicia, Phamphilia etc. Debet esse pinguis, lentus, fragmentis albicantibus ruffescens, vel flavus, odore perseucranti, qui dum mollitur, melleum liquorem reddit. Styrax porro liquidus, instar terebinthinae spissus est et graveolens. Unde veniat necdum ita planum: quidam putant esse factitium quid, alii quod ex fructibus et corticibus eiusdem arboris exprimatur. Alii esse myrrham stacten. Gr. *stu/rac.

SVBACTIO, est, quando res quaedam manibus tractatur; et dicitur de mistione et emollitione emplastrorum cerae et similium massarum, manibus vel in mortario cum pistillo facta. Vox haec etiam usurpatur, dum cibos in ventriculo solutos, et eum omnibus liquoribus tum ingestis externe, tum interius hospitantibus permistos tam bene conspicimus, ut modo una massa uniformis appareat: sic etiam chylus in sanguinem infusus, integre cum eo mistus, vocatur subactus. G. Durchkneten.

SVBCARTILAGINEVM, idem quod hypochondrium.

SVBCLAVIA VASA, sunt venae et arteriae, quae sub clavicula transeunt, et maiores sunt, qualis est illa utrinque vena, in quam unam hiat ductus thoracicus inferne et sinistrorsum, modo et superne vena iugularis; tum et omnes venae brachiorum; et qualis est illa arteria utrinque, quae ex aorta oriunda prospicit mammis et brachiis.

SVBCLAVIVS MVSCVLVS ita dictus quod sub clavicula situs sit, spatium replet inter claviculam et prinam costam. Oritur carnosus a parte interiore et inferiore claviculae: inseritur carnosus in partem superiorem primae costae, quam sursum et extrorsum trahit. G. Der Schlüsselbeinsmuscul.

SVBER, est arbor mediocris magnitudinis quercui satis similis, parum ramosa, sed truncus est crassior, et corticem habet multo erassiorem, valde levem, spongiosum, coloris ex griseo flavescentis, facile fissilem, et ab arbore separabilem,


page 643, image: s667

quia a supposito novo cortice propellitur foras: incolae regionum, in quibus suber occurrit, circumscindunt arborem, qua stipes, telluri committitur ad lignosam usque materiam, aut usque ad novum subtus nascentem corticem, pariterque in summis humeris, antequam in brachia dividat sese arbor, mox a summo ad imum finditur et detrahitur cortex. Hic deinde in frusta dissectus diversae magnitudinis, et crassitiei aquae committitur, lapidibusque oneratur, ut hoc mediante quasi praelo densior minusque porosus evadat, et admodum planus reddatur. Quo facto exsiccatur, et per omnem fere terram distribuitur et divenditur. Arbores interim non intereunt, sed novo cortice teguntur, qui in tantam crassitiem excrescit, ut ulnam et ultra, si fides auctoribus est habenda, superet. Gr. fello\s2. G. Korckbaum, Pantoffelholtz.

SVBETH AVICENNAE, idem quod coma.

SVBLIGACVLVM, idem quod bracherium. Vide amma.

SVBLIMAMENTVM, idem quod enaeorema.

SVBLIMATIO, est sicca subtiliorum partium per ignem in sublime elevatarum, et vasi adhaerentium destillatio. Uti sunt mercurius dulcis etc. significat quoque exaltationem alicuius rei, quando a debiliori statu res in statum maiorum virium elevatur. G. Erhöhung, sublimiren.

SVBLIMATORIVM, est instrumentum vitreum vel sigulinum, instar cucurbitae cum capitello non rostrato, in quo res volatiles et siccae in altum elevantur, uti sunt mercurius sublimatus, cinnabaris, fl. salis armoniaci etc. nomen habet a sublimando, in de sublimatum, materia ignis ope elevata; et sublimoatorium, instrumentum quo elevatur: G. Ein Sublimiergefäße.

SVBLIMATVM, est res elevata per ignem, uti flores sulpuris etc. G. Sublimat.

SVBLIMIS MVSCVLVS, idem quod perforatus.

SVBLINGVALES GLANDVLAE, sunt duae sub lingua positae, a Bartholino inventae, quae ad apicem linguae ductum in os apertum emittunt, per quem salivam in sua fabrica secretam emittunt.

SVBLINGVALES PILVLAE, sive hypoglottides, sunt quae sub lingua collocantur, ad bonum halitum, ad tussim etc.