December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed - corrections from the errata list not integrated
06/2007 Katharina Meiszus, Reinhard Gruhl markup
TERMINI Markup added - spell check partially performed
01/2008; 03/2010; 11/2010 Reinhard Gruhl markup
some corrections inserted


image: s000

[gap: illustration (Frontispiz)]

image: s001

STEPHANI BLANCARDI LEXICON MEDICUM VIRI CELEBERRIMI IOANN. HENRICI SCHULZII OPERA INSIGNITER AUCTUM ET EMENDATUM NUNC DENUO RECOGNITUM VARIISQUE ACCESSIONIBUS LOCUPLETATUM CURANTE MICH. GOTTL. AGNETHLERO SAXONE TRANSILVANO. PRAEFATIONEM PRAEMISIT ANDREAS ELIAS BUCHNER POTENTISS. PRUSS. REG. A CONSIL. SANCTIOR MEDICIN. ET PHILOS. NATURAL. IN ACADEM. FRIDERICIANA PROF. PUBL. ORDIN. ET IMPERIAL. ACADEM. NAT. CURIOS. PRAESES. CUM PRIVIL. POTENTISS. POL: REG. ET ELECT. SAX. HALAE MAGDEBURGICAE, APUD IO. GOTTL. BIERWIRTH CIC IC CC XXXX VIII.



image: s002

[gap: praeliminaria]

page 575, image: s599

RHABARBARVM, pen. corr. [abbr.: paenultimam corripit] ut barbarus.

Barbarus hic ego sum, quia non intelligor ulli. Ovid. 5. Trist. el. 11.

Rhabarbarum est lapathi species: quae habet folia ex radice crumpentia valde magna, ampla, lata, fere rotunda, crassa, caulibus longis, crassis, et nigricanribus adhaerentia, coloris sunt saturate viridantis, gustus acidi satis grati, in medio horum foliorum secundo aut tertio anno protruditur caulis crassus et robustus, non tam altus quam lapathi hortensis, patientia dicti caulis, quem amplectuntur folia minora, sed etiam rotunda: in summitate caulis spicatim proveniunt flores herbacei, albidi, hexapetaloides, in limbo exteriori muscosi, herbacei in medio; floribus deciduis succedunt semina triangularia, splendentia, subflava, vel refa, tribus foliolis vice capsulae aliorum lapathorum more inclua: temporis lapsu radix grandescit, multis propaginibus hinc inde propendentibus, oblonga, tuberosa, circularibus zonis rugosa, tuberibusque inaequalis, communiter ponderosa, foris est coloris rubentis vel fusci, intus crocei; ablato cortice exteriori, radix apparet sublutea, multis venis rubicundis ipsam percurrentibus; saporis est amaricantis, et lenta viscedine subadstringentis, nauseosi odoris pontici debilis: idem fere, ac rheum: sed mehior radix est flavi coloris, quaeque rara exsistit, et minorem stipticitatem habet, et quae in mandendo glutinosa est cum levi tamen adstrictione, et croceae tincturae, cum varietate coloris dilute ex carneo colore rubens, et intus variegata instar nucis moschatae diffractae: commendatur etiam quae est gravis cum raritate sua, et in qua etiam confractis frustis invenitur digregatio ex ruffo et glauco: frustis maioribus, cum difficilius siccentur, et saepius intus putrescant, non fidendum, quandoque enim superficies exterior elegans, interior vero putrida exsistit atque cariosa, adeoque saepius frusta mediocria sunt medliora: rhabarbarum quod itinere terrestri advehitur, praefentur illi, tamquam ciius corruptibili quod navibus adfertur; mitissime purgat, et adstringit. Volunt nomen componi ex rha radice et barbarum, ac si esset barbarorum radix. Duplex perhibetur, verum de Levantes, quod flanum et melius: alterum Muscoviticum, deterioris notae dicitur: Sed puto esse hoc commentum mercatorium. Parum enim medicinae refert sive Batuorum ope per naves, sive a Russis terrestri Itinere allatum sit: modo eadem radix sit, ex Tartaria utique petenda, usque ad Sinarum regnum. De


page 576, image: s600

facto hodie plurimum per commercia Russorum procuratur. Dicitur Arabibus Raved.

RHABDOIDES SVTVRA, idem quod sagittalis.

RHACHIS, idem quod spina dorsi.

RHACHITAE, vocantur musculi dorsales, qui universis costarum commissuris, in roto thorace, saperiniecti sunt, a posteriore parte, nihil relinquentes, quod non contegant, sed omnes costarum radices, et vertebrarum processus, qui a lateribus sunt, ad haec, quod inter ipsas radices est, complectuntur. G. Die Musculn des Rückgrades.

RHACHITIS, est morbus ex Anglia oriundus, ad Baravos, Germanos etc dispersus, infantes inniores anno aetatis plerumque secundo invadens, qui est inaequalis nutritio cum partium laxitate, mollitie, debilitate, langnore, ignavia, torpore, capite iusto maiore, infra capur macie, protuberantiis circa arriculos, incurvatione ossium, angustia pectoris, tumida abdominis impletione, hypochondriorum tensione, siti, tussi etc. nomen ab Anglis inditum est, the Rickets: sed quia dorsi spina in progressu morbi quandoqu afficitur, semper fere versus dextrum latus se incurnando, haud incongrue a Glissonio rhachitidis nomine indigitatur. G. Die Englische Kranckheit.

RHACOS a r(h/gnumi rumpo; est linteamentum lacerum et detritum, et exinde ulcera quaedam hoc modo nominantur, quae lacera sunt et detrita. Dicitur et rhacosis.

RHAGADES Latinis scissurae. fissurae, rimae, ut in aliis corporis partibus accidunt, ut manibus, pedibus, labiis, uteri ostio: ita ctiam in ano, ac recti intestini extremitate, acin sphinctere seu masculo anum claudente accidere possunt. Suntque rhagades seu scissurae ani, oblonga quaedam ulcuscula sine tumore, iis similia, quae interdum in manibus a magno frigore excitantur. Suntque alia superficialia alia profundiora: alia sine duritie et callo, alia callosa latera habentia: alia humida et saniem fundentia, alia sicca et cancrosa, a rh/gnumi, rumpo. G. Die Schrunden an Händen und Füssen.

RHAGOIDES, est vuea tunica oculi, quae et perforata a structura vocatur, alias et chorioides. G. Das schwartze Häutlein des Augs.

RHAMNVS, est arbuscula spinosa crescens aliquando ad altitudinem arboris, corticem similem ceraso habens: lignum est subflavum: rami spihnas quasdam pyrum sylucstrem referentes habet: folia sunt ampla, viridia, mali foliis minora, in margine leviter dentienlata: flos parvus, monopetalus,


page 577, image: s601

infundibuliformis, quadripartitus, in cuius funde stamina surgunt cum pistillo, quod deinde abit in baccam molle, succo virente plenam, frangulae parem, magnitudine pisi, per maturitatem nigram; in qua grana ut plurimum quaterna, pyrorum granis pene similia, figura fere triangulari, cortice nigricante, callosa, hinc gibba, inde vero plana; sapor baccarum amarus et subadstringens, et qui facile gustanti nauseam movet; habet et sucus peculiarem sibi odorem. G. Kreutzbeer, Wegedorn.

RHANTERES dicuntur oculorum anguli interiores, naso proximi: qui et phgai\ vocantur, seu fontes lacrimarum. Vide canthus.

RHAPHE, SUTURA, quando vulnera consuuntur vel acubus et filo, vel mediante emplastro conglutinante. Item suturae cranii ita vocantur, de quibus suo loco. Vide sutura.

RHAPONTICVMCelso radix Pontica, penult. corr. [abbr.: paenultimam corripit]

Astyge non longe Pontica distat humus. Ovid. 3. de Pont. el. 5.

Rhaponticum, eadem omnino radix est ac rhabarbarum, sed magis oblonga; imo et vires eaedem. Suprema nempe et crassa radicis pars est rhabarbarum, inferior et oblonga. Rhaponticum, ut censet CI. Comelinus cum Hermanno; quibus au)ti/ptai illarum terrarum pervestigatores fidem adiciunt. Credit autem CI. Tournefortius peculiarem esse plantam, quae etiam nunc in hortis colitur, et a Prospero Alpino descripta reperitur. Aliqui tamquam singularem speciem laudant rhaharbarum monachorum, scilicet eorum, qui in Mesuen commentati sunt. Sed illi verum utique rhabarbarum descripserunt, in multis sapientiores suis censoribus.

RHEGMA, Gr. r(h=gma, est partis alicuius ruptio: ut ossis, peritonaei, oculi etc. a r(h/gnumi rumpo.

RHEVM, idem quod Rha.

RHEVMA dicitur vulgo humoris e naribus in subiectas partes fluxio; verum est obstructio vasorum minimorum lympham vehentium, unde tumor cum dolore partis, sed non veluti in inflammatione sanguinea, non enim suppuratur, et contingit in partibus plerumque tenerioribus et membranosis, ut in membrana narium, faucium, oesophagi, etc. a r(e/w fluo. G. ein Fluß.