December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed - corrections from the errata list not integrated
06/2007 Katharina Meiszus, Reinhard Gruhl markup
TERMINI Markup added - spell check partially performed
01/2008; 03/2010; 11/2010 Reinhard Gruhl markup
some corrections inserted


image: s000

[gap: illustration (Frontispiz)]

image: s001

STEPHANI BLANCARDI LEXICON MEDICUM VIRI CELEBERRIMI IOANN. HENRICI SCHULZII OPERA INSIGNITER AUCTUM ET EMENDATUM NUNC DENUO RECOGNITUM VARIISQUE ACCESSIONIBUS LOCUPLETATUM CURANTE MICH. GOTTL. AGNETHLERO SAXONE TRANSILVANO. PRAEFATIONEM PRAEMISIT ANDREAS ELIAS BUCHNER POTENTISS. PRUSS. REG. A CONSIL. SANCTIOR MEDICIN. ET PHILOS. NATURAL. IN ACADEM. FRIDERICIANA PROF. PUBL. ORDIN. ET IMPERIAL. ACADEM. NAT. CURIOS. PRAESES. CUM PRIVIL. POTENTISS. POL: REG. ET ELECT. SAX. HALAE MAGDEBURGICAE, APUD IO. GOTTL. BIERWIRTH CIC IC CC XXXX VIII.



image: s002

[gap: praeliminaria]

page 410, image: s434

LEONTOPETALON, est planta, quae habet folia ampla, fere rotunda, instar soldanellae, haec integra, illa laciniata, venosa, coloris caerulescentis, longis caulibus adhaerentia: ex his nascitur caulis pedem circiter altus, lincis purpureo pallidis notatus, in multos ramos divisus, habens folia minora, et minus incisa quam sunt inferiora: flores in summitate ramorum nascuntur, foliis oblongis intermist, et in spicam congesti, magni instar ravunculi, quinque petalis constantes, oblongis, flavis, vel rubicundis in stellam dispositi; flori succedit capsula, habens in se semina magna, nigra: radix crassa, rotunda, inaequalis, gibbosa, externe coloris cinerei, interne viridis subflavi, saporis amari: haec planta crescit in locis calidis, folium leoninum sonat, ex le/wn leo, et pe/talon folium: eius radix ictibus serpentum mederi dicitur. G. Löwenblat.

LEONTOPODIVM, sive PES LEONIS, est gnaphalii species; sic dicitur propter villosam foliorum et florum effigiem crus pedi annexum aliquantum referentum, le/wn leo, et pou=s2 pes. G. Löwenfuss.

LEPIDIVM, vulgo piperitis: est planta: quae plures habet caules duos vel tres pedes altos, rotundos, politos; medulla repletos, ramosos: folia longa et ampla, instar mali citreae, acuta pinguia, ex viridi in luteum vergentia, in margine incisa, alternatim disposita; folia partis inferioris caulibus longis adhaerent: flores in summitate ramorum crescentes, exigui, albi, quadrifidi, cruciformes: post florem sequitur fructus, vel filiqua plana, uteumque in cuspidem desinens, referensque ferrum vel cuspidem hastae militaris et dehiscens in duo loctlamenta semina exigua, et oblonga continentia: radix longa, repens alba, digiti crassitie, saporis acris: haec planta crescit in umbra: appcllatur, quod lepi/das2, hoc est sqammas et maculas in facie deleat, et repurget, vel a)po\ tou= lepi/zein, id est, e)kdei/rein dictum, quod sua acrimonia urenti ulceret, excdriet, eaque facultate, vel ferro inustas fronti servorum notas deleat. Vide piperitis G. Pfefferkraut.

LEPIDOIDES, est futura cranii mendosa, sive sqammosa, a relatione appellata. Vide mendosa, ex lepi\s2 sqamma, a le/pw decortico, et ei)=dos2 forma. G. Schupnath.

LEPORINA LABIA, idem quod lagochilus.

LEPORINVS OCVLVS, vide lagophthalmus.

LEPRA, est scabies sicca, qua cutis in squamulas, piscium instar mutatur. Differt a leuce et alpho, eo quodllopra


page 411, image: s435

aspera est ad contactum et pruritum inducit; quandoquidem cutis sola affecta est, ideoque excoriata cute, subiecta caro sana apparet, a lepro/w scabrum reddo. G. Die Maltzey, Aussatz.

LEPRA ARABVM, idem quod elephantiasis Graecorum.

LEPRA GRAECORVM, sive IMPETIGO CELSI, Gr. a)po\ tw=n lepi/dwn sqammis denominata. Summus quidam psorae seu scabiei gradus est, mox autem in principio, ne quis auctorum lectione turbetur, observandum, nos hic de Graecorum lepra, non de Arabum loqui. Quem autem Arabes lepram nominant, ille Graecorum est elephantiasis; qui nihil aliud est, quam universalis totius corporis cancer. Lepra est morbus ortum habens ex bile atra per totum corpus sparsa, unde intemperies partium, forma et figura, et tandum etiam ipsa continuitas corrumpitur, et est cancer communis corpori tori: Graecorum vero lepram nominant Arabes albaram nigram. Albaras nigra, idem est quod impetigo excoriativa, et est scabiositas accedens cuti, aspera, vehemens, et facit sqammas piscium cum pruritu. Maior in lepra est humorum corruptio et intemperies, quam in sabie, et in scabie solum quaedam corpora furfuracea decidunt, in lepra autem velut sqammae piscium; ita ut a pruritu per scabiem ad lepram fiat transitus. Nam pruritus est levis quaedam cutis asperitas, in qua, nisi forte violentius scalpatur, nihil ex cute decidit: in scabie postea iam humor evidentior est, et scalpentibus furfuracea quaedam corpuscula, sed sqammosa, scu scalpentibus, seu non scalpentibus, decidunt: etenim in scabie materia est tenuior, quae summam saltem cutim depopulatur: deinde in lepra materia crassior est, non solum summam superficem, sed etiam profundiora cutis depascitur. Graecorum hanc lepram procul dubio sub impetiginis nomine proposuit Celsus. Non vero lichenem Graecorum, qui aliis impetigo dicitur, intellexit. G. Der Griechische Aussatz.

LEPTOPITYRON, est furfur macer, ex lepto\s2 tenuis, gracilis, macer, et pi/turon furfur.

LEPTYNTICA, idem quod attenuantia, a leptu/nw attenuo.

LETHARGVS, est sopor in morbis profundior, quam in comate vigili, sed minor quam in comate somnolento et caro: tum quoque delirium et febris adsunt. Tumet facies, reliquum corpus marcessit, manus tremunt, sudant, et


page 412, image: s436

aliquando sudorem frigidum, oblivione tenentur, ut matulam forte manu tenentes, mox eius obliviscantur, urina turbata est, et febris cum lenta, tum accessiones imprimis circa vesperam habens, ex lh\qh oblivio, et a)rgo\s2 otiosus. G. Die Schlafsucht, Schlaffieber.

LEVATOR MVSCVLVS, est unus ex scapulae musculis, ita per excellentiam nuneupatus, a transucerso secundae tertiae et quartae, nomnnumquam quintae colli vetebrae processu, vario fibrosorum faseiculorum coetu emergens, circa medium ipsi intricatissime connectitur, quaeque etiam carnea alterius classis fibram nervosam sive tendineam recipit. Validus ex parte carneus, ex parte tendineus, clatiori atque inforiori scapulae angulo infigitur, atque hic scapulam elevat. Dicitur et patientiae musculus. G. Der aufhebende Muscul.

LEVCACANTHA, est spina alba, carlina, chamaelcon, etc. ex leukh\ alba, et a)/kanqa spina. G. Weisse Wegdistel.

LEVCANTHEMVM, habet omnia, quae in chrysanthemo notata sunt, nisi quod folia florem coronantia sunt alba: radix est fibrosa, repens, saporis acris, quasi albus flos, fic chrysanthemum flore albo vocatur: ex leuko\n album, et a)/nqos2 flos, cumque flos helenii sit instar, dicitur flos solis albus.

LEVCE, seu VITILIGO ALBA, est mutatio, in qua pili cutis et nonnumquam subiectae carnes in album colorem mutantur; caro puncta non sentit, nec sanguinem emittit sed humorem lacteum. Dicta est leukh\ a populo alba: quoniam, ut in illa arbore, sunt veluti quaedam lanugines, sic in isto affectu apparet albedo in ipsa cute: differt ab alpho quod leuce altius penetret et cutim mutet, ita ut etiam pili immutentur, a leuko\s2 albus. Arab. albaras alba. G. Weisser Aussatz.

LEVCELECTRVM, est succinum album, ex leuko\n album, et h)/lektron succinum.

LEVCONEVS, est vinum album, ex leuko\n album, et oi)/nos2 vinum.

LEVCOION, est planta, quae habet caulem plus quam duos pedes altum, rotundum, lignosum, in multos ramos divisum, lanugine alba instructos, et in arbusculae forman dispositos: folia sunt longa et ampla fere instar salicis, alba, mollia, lanuginosa: flores in summitate ramorum crescentes, quadrifidi, oblongi cruciformes, coloris rubicundi aut purpurei, am violarei, aut albi, odoris suavis: flori succedit siliqua oblonga,


page 413, image: s437

angusta, compressa, septo medio distineta, cui adhaerescunt semina orbiculata, plana, ad margines foliata, coloris rubicundi, saporis acris: radix exigua sed lignosa et fortis: haec planta colitur in hortis; variae huius dantur species: flore albo, purpureo dilutiore vel saturatiore, aut ex ambobus intersperso, quibus plenissimis horti superbiunt. G. Levcoien. Est quoque narcissoleucoium sive leucoium bulbosum hexaphyllon, vel leucoium bulbosum triphyllum, quasi planta ad Leucoium et Narcissum accedens. G. Schneeglöcklein. Ex leuko\n album et i)on viola, proprie vocatur viola alba.

LEVCOLACHANVM, est olus album, sive valeriana campestris, ex leuko\n album et la/xanon olus.

LEVCOMA, est cicatrix vel macula opaca, alba, in cornca oculi tunica, ex incrassatis vasis per lamellas huius tunicae currentibus oriunda, a leuko\s2 albus. G. ein Maal, oder weisser Fleck am Auge.

LEVCOPHAGVM fit ex amygdalis in aqua rosarum maccratis, et carne caponis velperdicis elixa, tusa et per setaceum traiecta: usus est in phthisi. Ex leuko\n album, et fa/gw edo. G. Weisse Hünerbrühe.

LEVCOPHLEGMATIA, est anasarca pituitosa, sive hydrops per totius corporis ambitum, ex leuko\n album, et fle/gma pituita. G. Weisse Wassersucht.

LEVCOPIPER, vide in piper.

LEVCORRHOEA, vide fluor albus.

LEVISTICVMrecentioribus, Galeno libustiko\n; Dioscoridi l. 3. c. 58. ligustiko\n, ligusticum, quod piurimum in Liguria nascatur, ad montes et mare Ligusticum, penult. corr. [abbr.: paenultimam corripit]

Nam si procubuit, qui saxa Ligustica portat. Iuven. sat. 3.

Levisticum, est planta, quae habet caulem valde altum, crassum, striatum, nodosum, excavatum, ramosum: folia apii, sed maiora, et ampliora, coloris ex viridi fusci, splendentis, odoris penetrantis, non ingrati: flos est rosaceus, umbellatus, plurimis scilicet petalis constans, in orbem positis: et calici insidentibus. Is autem abit in fructum ex duobus seminibus compositum oblongis, crassiusculis, apii semine maioribus, hinc gibbis et striatis, inde vero planis, saporis acris, aromatici subdulcis, odoris fragrantis: radix oblonga, pollicari crassitie, in fibras crassiores divisa, foris fusca, intus pallida, saporis acris aromatici subdulcis, odoris iucundi et fragrantis,


page 414, image: s438

non nullisgravis et molesti: quibusdam sinyrnion, et ligusticum vel laserpitium germanicum. G. Liebstöckel.

LEXIPYRETON, vox apud Plinium et alios deinceps pisita, denotat medicinam quae febres fugat, a lh/gw, desino, pureto\s2, febris.

LIBANOS, LIBANOTOS unde olibanum, sive tus: sic dicitur a monte Syriae, ubi ex arbore thurifera stillat. Vide tus.

LIBANOTIS alii rorem marinum vocant, nonnulli aliam herbam ex ferulaceis unam: dicitur, quod radix tus seu olibanum oleat. Vide rosmarinum.

LIBER, est vegetabilium pars corticis interior, quae ligno pressius adhaeret. Iis quibus scribimus libris nomen dedit.

LIBRA apud medicos uncias duodecim pendet, apud mercatores sexdecim. Sumitur quandoque pro mina. G. ein Pfund.

LIBVRNVM, est Viburnum, sic forte dictum a Liburniae regione.

LICHEN [1], est musci viridis species: quae in quercuum truncis crescit, aliquando in lapidibus muscosis, hepaticam fontanam refert, sed est multo maior: folia eius sunt aspera, sicca, dura, coloris cinerei, punctis notata, lanuginosa in parte inferiori, qua arbori adhaerescunt, alba, fractu difficilia; sicappellatur. quod contra lichenes, quo nomine vocantur omnes morbi cutanei, omnibus remediis anteponatur, vel quoniam saxa, quibus adhaeret, linguae modo lambat; a lei=xw lambo. Hepaticam quoque recentiores vocarunt, quod iecinorum fibris similis conspiciatur. G. Leberkraut, Steinflechten.

LICHEN [2] Barbaris Serpigo: vulgus appellat volaticum. Lichenes sunt asperitates quaedam cutis, et veluti tumores cum pruritu multo, ex quibus materia emanat. Graeci et Arabes duo fecerunt lichenum genera, alterum benignum et mite: alterum ferum. Fit in toto corpore, sed praesertim in facic et mento, ut habet Galenus, est enim lichen, inquit, menti iniucundissima affectio, quoniam pruriginem multam inducit, facit partium affectarum circumtensionem: periculosa est non parum, proserpit per totam faciem, oculosque interdum contingit, et tandem etiam extreinam foeditatem parit, lichen Graecorum est impetigo Plinii, siuc inaequalitas cutis, cum insigni pruritu et pustulis siccis, ad vicina serpens et extendens. G. Flechten, schwinden, Zittermaal. Lichen etiam callus in equorum pedibus dicitur.