VRatislavie Silcsiorum in hanc lucem progreditur Lucae Pollio, anno a
Christi natali millesimo, quingensesimo, trigesimo sexto. Elemenra
pietatis prima literarumque cum Grammatices utriusque rudimentis, in
patrio Ludo, cito percepit, Erat enim ingenio admodum capaci: et puer
ipse ardebat amore doctrinae adeo: ut nullum laborem, molestiam nullam
avocari se astudiis humanitatis passus sit.
Iactis itaque feliciter fundamentis, uberioris ingenii fructus
percipiendi causa, Francofurtum ad Viadrum acceriit: ubi publias
Professoribus operam dedit. nec privatim sibi defuit. Ea inschola cum
annos complusculos posulsset: munificentia amplissimi Senatus et
liberalitate quorundam civium patriae adiutus, Wittembergam venit: et
virum de Ecclesiis ac scholis Christianis praeclare merirum Philippum
Melanchthenem avidissime audivit. Exercuit se eodem tempore in
Logicis, in Rhetoricis et Graecae linguae, cuius praecipua quadam sitt
tenebatur, progymnasmatis, adiunctis et Physicis et Ethicis
disciplinis.
Wittemberga a Senatu evocatus operam scholae Elisabethane suam
addixit. suoque loco iuventutem fideliter in rudimentis Catecheseos
ac Grammatices instituit, moresque formavit. Nec caruit ipsius labor
successu. Nam ubi cum pietatis studio certat diligentia: ibi non
possunt non fructus exsistere uberrimi quemadmodum Deus ipse apud [Note: * Ies. 65. 23.]
Iesaiam prophetam promisit: Electi mei non laborabunt in
vanum.
Cum autem Deus ab utero matris eum elegisset, et organum falutare
ecclesiae, et in vinea Domini operarium sollertem destinasset;
ipseque Pollio naturae quibusdam arcanis stimulis ad caelestium
literarum cognitionem raperetur: simul ac ex Academia, ut diximus,
domum appulit: contionibus ad populum habendis sese exercuit in aede
Hieronymiana: ubi etiamnum iuvenes, intemplo et choro ibi servientes,
Theologiae candidati ad ministerii sacri usum se praeparare ad solent.
Meminerat enim Melanchthonem saepe id studiosis, a se discedentibus,
suasisse: ut iuxta scholasticas operas contionando ingenia excolerent,
et ad publicum ministerium aditum sibi aperirent. Exercirationes
equidem istae ita feliclter Pollioni ceciderunt: ut etiam tunc ob
perspicuitatem et sermonis vernaculi simplicitatem, a multis amaretur
atque observaretur.
Senatus Vratislaviensis ubi non obscure intellexit, iuvenem hunc donis
a Deo ornatum esse non vulgaribus, iudiciique dexteritate, et
eloquendi facultate; ut ad maiora aptior fieret, sumptu publico Lipsiam
ablegavit, Theologiae et Hebraeae lin guae inprimis cognoscendae
causa. Egit co loci aliquot annis, et tum doctrinae profectus, tum
morum elegantiam ita probavit omnibus: ut in noritiam et amicitiam
interiorem Theologorum plerorumque et summorum virorum pervencrit.
Accidit sub id tempus, ut in templo Elisabethano locus Diaconi
vacaret. Eam functionem ut ipse susciperet Senatus Moecenas eius
munificentissimus voluit. Paruit vocationi Pollio, et tum contionando,
cum aliis ministerii laboribus ita perfunctus est: ut Paulino illi
mandato, et exspectationi Senatus abunde satisfecerit. Contiones
siquidem habuit frequentissimo auditorio. cum docerer pie, et non nisi
utilia. necessaria, atque ad captum vulgi accommodata. Itaque tanta
floruit apud omnes gratia: ut quandocumque et ubicumque peroraturus
fuisset, auditores numquam defuissent.
Vix dum biennio Diaconatus officio praefuerat Pollio: cum Adamus
Curaus Freistadianus, pastor Ecclesiae Vratislaviensis immatura morte
ex maligna febri superatus, ad aeternam Dei et beatorum consuetudinem
emigravit. Docuerat Evangelium Christi ca in urbe annis am plius
quatuordecim: vixerat annos triginta novem, menses quatuor, dies
quindecim. Hie cum de surrogando in eius locum fideli Doctore
deliberaret Senatus: Pollio unus omnium visus est maxime idoneus et
dignus ea Sparta, ut ardua ita veneranda.
Suscepit Pollio cum in vocatione auxilii divini id officium, et
Christi [Gap desc: Greek word] auxilio Spiritusque sancti gratia
adspirante, ad extremum usque [Gap desc: Greek word] inter continuam
corporis imbecillitatem, fideliter gessit, sine lite, fine scandaloaut
offensione alicuius, prater officium. Erat instructus subsidiis ad
ministerium necessarus. facundia et arte ad docendum, delectandum et
permovendum apra: cognitione sanctae linguae, aliarumque disciplinarum
copia tanta; ut pro suggesto sacro et re nata, ad usum quemcumque
artificiose transferre nosser: iudicio acerrimo, ut occultissima quae
vis statim perspiceret et caperet.
Tantis his donis divinitus ornatus praecipua doctrinae Cbristianae
capita et quasi medullam, ita concinne, ita eleganter ac perfpicue
tractavit: ut singulis annis praecipus religionis nostrae argumenta
percurrerit: et ram doctis quam indoctis, pueris acsenibus non solum
gratus, sed et utilis fuerit
Non autem solum Theoreticam, sed et Practicam Theologiam calluit: et
ad usum in vita communi, in exerciriis precum, atque afflictionum
omnia quae docebat, aptissime transtulit: eoque tum summistum infimi
ordinis, dom esticis et extraneis, grarus fuit atque acceptus. Legem
divinam vehementer acuit; et in vitia sui temporis vulgaria tanta cum
acrimonia invectus est: ut aculeos in animis omnium, non plane
[Gap desc: Greek word] reliquerit: saepe etiam, utfit, dum nemini parcit,
offensionem quidem incurrerit: quam tamen ex mandato Dei et exemplo
Prophetarum atque Apostolorum non curavit. Evangelii iridem dulcissima
praedicatione animos prosternatos, et sensu irae divinae perculsos
erexit: et ad spem gratiae divinae ac salutis aeternae traduxit:
adeoque nullam contionem habuit: eiusmodi malagmatum expertem. Gregem
Domini iuxta mandatum Apostoli fideliter monuit de cavendis lupis, de
fugiendis Pseudoprophetis et spiritibus seductoribus: uti in
explicatione Actorum Apostolicorum, epistolae ad Romanos, quae clavis
est scripturae torius: ac den que examinis Theologici Melanchthonis
apparuit. Cum autem ex Psalmo Mosaico chdicisset illud; Doce nos
numerare diet nostros: ut induamus animum sapientem; mortis memor fuit
semper, et in omnibus fere contionibus ultimae horae commonefecit
auditores; ut metu iudicii extremi, et certo venrurae mortis a
peccatis deterreret ferociores, et ad obitum beatum praepararer. Ut
enim ipse praeter salutem aeternam nihil quaesivit in hac vita: ita id
omnibus contionibus egit: ut auditores suos ad paenitentiam vocaret;
nec quemquam eorum condemnari videret. Saepe itaque cum Augustino idem
publice opta vit; ut quemadmodum in templo terreno essent coacti: ita
et in caelesti illo templo aeternum una viverent. De materiis, quas
pro contione explicare animus erat, libenter cum aliis contulit,
aliorumque iudicia exquisivit. Confessionem suam de omnibus
sidei capitibus accommodavit, ut propheta monet, ad legem et
testimonium, ad normam dico Bibliorum, symbolorum Oecumenicorum, ac
confessionis quam Augustanam vocant. Docuit vetitatem in pace: omissis
quaestiombus illis intricatis: de quibus Apostolus posteriori ad
Timotheum secundo. Breviter id in optatis habuit, id unice sem per
egit: ut veritatem Evangelicam, sicut a Luthero, eiusque
[Gap desc: Greek word] Philippo, a quis quilus superstitionum expurgatam,
ad posteros propagaret et sartam tectamque conservaret. Temporis
rationem habuit accuratam: cum nosset, habenti datum iri; quottidie
Bibliorum codicem attente legit; ut Antverpiae variis linguis editus
est: Patres item Graecos et Latinos sua quemque lingua, una cum
historia Ecelesiastica et Politica evolvit: quae pertinax diligentia
et secundo loco contionandi vehementia, et vocis contentio,
valetudinem eius non parum laesisse putatur.
Privata in vita vidisses virturum illarum exempla expressissi ma: quae
divus [Note: * 1. Tim. 3. Tit. 2. Ezech. 22.] Paulus in Ecclesiae doctore
requirit: Temperantiam in victu, affabilitatem mixtam gravitate,
imprimis precandi ardens studium: ut vere sicut apud prophetam
dicitur: murus contra rupturam fuerit. Cenae Dominicae usu saepius
fidem suam confirmavit: deploravit quod rarius contiones frequentare
per valetudinem posset, quas tamen ravone officii ipse habere deberet.
Sermones sale non conditos oderat, nec ferre poterat: suam familiam et
liberos educavit in doctrina et monitis Domini. Summa: omnes suas
curas, omne studium et laborem, ad gloriam nominis divini retulit: id
quod et symbolo innuit ex Pfalmo desumpto: Benignitates Iehovae in
saeculum canam. Et quauquam [Gap desc: Greek word] non fuit, uti nec
Prophetarum, nec Apostolorum ullus: tamen infirmitates et naevos suos
agnovit, deploravit: et ut Christianum decet, illo Salomonis se
erexit: septies in die cadit iustus: et ex Ecclesiaste: non est
homoiustus in terra, quifaciat bonum, ac non peccet. Saepe etiam haec
talia ex eo audita sunt: sum paratus et cupio emigrare de hac vita, in
qua non solum omnia plena sunt miseriarum, et calamitatum: sed, quod
deplorandum, omnia referta sunt peccatis: eupio inquam, in eam vitam
emigrare, in qua nullum erit pecoatum, nulla miseria, aut destructio.
Cum ergo aliquot annis infirmiore valetudine usus fuisset, doloribus
diuturnis calculi exhaustus: in Dei patris voluntate acquievit: et
crucem suam patienter baiulavit. Noverat enim ex scripruris Domini:
quem diligit Dominus, castigare: et flagellare quemcumque filium
agnoscit.
Saepe in morbo Paulinum illud usurpavit: cupio dissolvi, et esse cum
Christo: et cum medicorum consilium secutus, mediramentis usus esset,
dixit: quod facio, ideo oportet faciam: ne
videar [Gap desc: Greek word] , aut media contemxere, ac Deum
tentares subiecit et illud Apostoli: In dies singules morior.
Consolationis loco plurima sacrae scripturae dicta recitavit, et
recitanda sibi ab aliis curavit: de quibus bbaec: quis esset ihi in
caelis prae te, Iehova, et praeter te nullo delector in terra:
deficiente earne mea, et animo meo, rupes animi mei et portio mea Deus
in saeculum. Item hoc: Severe castigavit me Iehova: sed mortinon
tradidit me: et ex Iesaia: Iehova tibi erit luci perpetuae, et
completi erunt dies lectus tui: et ex Pauli ad Romanos: Abraham minime
debilis fide, non consideravit suum ipsius corpus iam emortuum: ad
promissionem Dei non addubitavit infidelitate; sed corroboravit se
fide, tributa gloria Deo, ac plene persuasum habens, eum quod
promiserat, posse etiam facere. Item: statuo, minime esse paria, quae
praesenti tempore perpetimur, gloria in nobis retegendeae: Item:
Fidelis est Deus, qui non sinet vos tentari, supra id quod potestis:
sed una cum tentatione praestabit etiam exitum: ut possitis eum
sufferre. Ex Augustino etiam, Chrysostomo, Gersone, et aliis, quaedam
[Gap desc: Greek words] usurpavit: uti et sacrae cenae usu fidem
suam quatuordecim ulrimis diebus, quibus lecto fatali fuit affixius,
consirmavit, recitata confessione et paenitentiae signis praeclaris
editis: post communionem gratias egit Deo creatori, redemptori, et
sanctificatori suo: Magistratui, civibus non solum divitibus; sed
etiam pauperibus, qui Deum pro se deprecati essent.
Collegas cohortatus est ad concordiam, fidem, constantiam et
patientiam: manete, inquir, in charitate, et animorum coniunctione;
habete salem apud vos: pacem invicem sectamini, ut his octodecim annis
Dei gratia factum: tum Deus benedicet vobis, et aderit, quicquid
tandem sequatur. Si vos tempestas aliqua deprebendet, prudenter agite,
et orate: net ex navicula exsilite, annuntiate Christum crucifixum. Si
cum Maria et Ioanne sub cruce Christi steteritis: certo, ut Danielem a
leonibus liberavit, ita et vos proteget, adseret, et ad gloriam
evehet. Tandem ultima Iulii, anni octogesimi tertii derepente animo
defccit; ubi et ipse identidem Iesum Christium salvatorem suum
invocavit, et filios duos in genua procumbentes orationem Dominicam
recitare iussit: cui natu grandior subiecit hoc Bernhardi:
Quocumque Ioco fuero;
Iesum meum desidero
Quam laetus cum invenero,
Quam felix cum tenuero.
Item hoc. Qui iacuisti mortuus,
In petra rex innocuus,
Regas me quaeso miserum,
Pro quo dedisti pretium:
Ac per tuam clementiam
Deducas nos ad gloriam.
Item:
Ne quaeso, more iudicis,
Quid egerim, quid dixerim,
Quid cogitarim, pondera:
Peccata sed mea omnia
Tuo cruore deleas.
Ab his praelecti sunt ipsi Psalmi, sextus, vicesimus tertius,
eeritesimus decimus octavus, ex quinquagesimo primo et nonagesimo
primo quaedam: aliquoties caput decimum septimum Ioannis: octavum ad
Romanos: concio ipsius sexta de vita aterna: dicta alia, ut Genes. 32.
Non dimittam te: ex Psalmo 35. Dic anienae meae, salus tua ego: item
Ieremiae 17. Sana me Domine, et sanabor. Item:
Vespera iam venit nobisoum Christe maneto:
Exstingui lucem necpatiare tuam.
Ultimum tuum verbum in cruce, sit ultimum verbum meum in hac luce: fac
ut sim in requie, propter tua vulnera quinque. Quatuor voluit sibi
agonizanri Inculcari. i. consolationes de remissiene peccatorum, 2.
consolationes de DEI praesentia In afflictionibus et morte ipsa. 3. de
finali conservatione, quod DEUS electos suos contra peccatum, mortem,
Sathanam et infernum ad vitam aeternam conservare velit. 4. Verba illa
Christi: Et ibunt in vitam aeternam: sic, inquiebat, adeum, cui hoc
mandarat, sic officie veri pastoris fungeris. Ad dicta recitara saepe
dicebat: hoc cor consolatumhoc cor exhilarat. Semel etiam, utinam
loqui possem, audiretis profecto Spiritum sanctum in me habitare.
Ianua aperta dicebat: O Demine aperi mihi ianuam misericordie tuae! Et
paulo post erectus alacri voce: Iam ingredior in vitam aeternam. Ita
inter vora et preces animam Deo suo reddidit post octavam vespertinam,
die, ut dictum, ultimo Iulii, anno aetatis suae currente quaaragesimo
septimo; sepultus honorifrce eodem in templo, in quo Christum
docuerat. Edidit librum tum pium tum eruditum, in quo septem
contionibus vernacula habitis, de vita aterna ag t: quem non solum
suae confessionis homines omnium ordinum in deliciis habuerunt atque
habent; sed etiam adversariorum nonnulli, minus morosi, probaverunt.
Istae contiones post anctoris obitum, in Latinum translatae sunt a D.
Abrahamo Metzrad, equite Holfato, anno aetatis ipsius septuagesimo
quinto, Christi milles. sexcentes. quarto. Prodierunt etiam eius
nomine decem Quadragesimales coneiones de iudicio extremo; duae
contiones de Inferno. Plura forte indices librorum. Desumpta haec sunt
ex contione funebri habita a Francisco Virlingo, diacono ad D. Mariae
Magdalenae.